1. O le a le uiga o le tala o le vavau pei ona taua e Tuiatua ma isi I le

Transcript

1. O le a le uiga o le tala o le vavau pei ona taua e Tuiatua ma isi I le
1. O le a le uiga o le tala o le vavau pei ona taua e Tuiatua ma isi I le upega a le vasega? Tali le
fesili ma faailoa mai punatala ( itulau tnu o loo maua ai le tali).
tala sa fai ma mau tuufaasolo a aiga ma nuu, o se vaega o ata faalemafaufau ma
muagagana sa limata’itaiina ai le tofa sa’ili ma le faautaga alualu mamao a matua o
Samoa i aso ua mavae . O se vaega o le olaga na ola ai tagata, ae le o se mea na ona
fatu ma tuumamao ma tagata pei o le agaga faapapalagi.
- lo o fa’aliliu muamua e Tuiatua le upu “Tala o le Vavau” o le “Sāmoan Indigenous
Story of Creation” –e ese ma le faatulagaga a papalagi. (O le Su’ega Faalumaga i Tu
ma Aga, Tala o le Vavau ma le tala faasolopito e Faamautuina ai le Filemu ma Pulega
Lelei i Aiga, i Nuu ma Ekalesia.)
Punatala(http://talaolevavauosamoanmythology.yolasite.com/tala-o-le-vavau--uiga.php)
-
O le faamoemoe o tala o le vavau, e lē o le tuufaatasia lea o se talaaga faamaoni o le
soifuaga o se tagata, ae o le faaali atu lea o se olaga ua avea ma faataitaiga lelei poo
se faataitaiga o se olaga le tatau ai –atoa ai ma le fua o ia ituaiga faataitaga –ia avea ai
ma faataitaiga e mulimuli iai pe „alo mai ai…<?
- O tala o le vavau o se malosiaga lea ua mafai ona laugatasia ma tuufaatasia ai atunuu
eseese ae lē faaeseeseina ai. I le lalolagi atoa, o nei mea o tala o le vavau ua saunia ni
faamalamalamaaga, talaaga, faataitaiga lelei, faafiafiaga ma ni isi mea e tele e mafai
ai ona faatonutonu ai ala ma faamalamalama ai o latou siosiomaga/lotoifale/mea o
autafa
Punatala(http://talaolevavauosamoanmythology.yolasite.com/tala-o-le-vavau--uiga.php)
(Translation of “The truth about myths and legends”
http://www.artsmia.org/world-myths/whatismyth
-
2. Faailoa mai faauigaga o le upu Samoa o loo tau mai le upega ma faailoa tonu mai
itulau e maua ai?
-
-
-
Na usu Papatū ia Eleele. Fa‟ae‟e le gafa o le tama o Moa, po o le moa o le „Ele‟ele.
Na aumai ai lea e Salevao (atua o papa) le vai e fa‟ata‟ele ai le tama meamea ma
_taufaasaina ai le vai atoa ma mea uma e ola i le fogaeleele mo le tama o Moa –maua
ai le igoa o SAMOA.
E to‟alua le fanau a Tagaloa o le atalii o Moa ma le afafine e igoa ia Lu. Na nofo Lu i
se tasi o le auaiga o Tagaloalagi, le atua o le lagi ma maua ai le atalii e igoa ia Lu. Ua
fa‟amaualuga Lu (atalii ) i le tuagane o lona tina o Moa ona tuliesea ai lea i le
„ele‟ele. Na ia faaigoaina le „ele‟ele o Samoa
Na iai le sa a Tui Atua Lufasiaitu(Lu) i ana moa. O se tasi aso na aga‟i mai i lalo mai
le lagi le fanau a Tagaloalagi e fai faiva ma na latou fa‟aaogaina ni isi o moa o le
fagaga. Na maua atu e Lu ma fai ai loa le tuliga ma le fasiga o sui o le aiga sa
Tagaloalagi. Na faatonu e Tagaloalagi lona afafine o Leamoa e faalava i le ala o Lu
ina ua lata atu i le lagi tuasefulu. O le lalelei o Leamoa na utu ai le fia tauimasui o Lu
ma avea ai loa Leamoa ma ana ava. Na maua ai le alagaupu –ua faalava Leamoa.
-
-
-
Ina ua oo i le aso e faaee ai le suafa Tuimanu‟a ia Moa i Agae‟e (Fitiuta) na lolofi atu
tagata e toatele mai motu eseese mo le faamoemoe. Ina ua fesiligia e tagata Manu‟a sa
tali ane i latou “O matou o saMoa(clan of Moa).
E talitonu ni isi tagata Samoa na maua mai le igoa Samoa mai tagata Toga a „o i
Samoa mai le vaitau o le 950 TA i le 1250 TA. Sa fa‟aigoa ai e tagata Toga tagata mai
Savaii, Apolima, Manono ma Upolu. Sa iai le talitonuga sa igoa lava Manu‟a i lea
igoa (Manu‟a) mai le amataga. (Henry 1980). Sa fa‟aigoa e Toga Samoa o Hamoa ae
faaigoa Manu‟a o Manuka.
Fai mai le mau a Misi Sitea (Rev.Stair) na mafua mai lea upu i le igoa “Samoa” atonu
sa silafia lava e tagata ae ua galo atu o motu o Samoa na aveina a‟e mai le loloto o le
moana pei ona talitonu i ai le au saienitisi. E tele ina faaigoa o Samoana le atunuu pe
a vala‟au e ona lava tagata.
Punatala(fa'aliliu mai le tusi o le Talafaasolopito o Amerika Samoa na tusia e Muliaumasealii Aleni
Ripine (itulau 15-16)
3. O le 1951 na aloaia ai le Tagavai Faavae I le Atua Samoa I le malo tutoatasi o Samoa>
Aisea ua ave ai le faamuamua e Samoa Na lua I le Atua(Ieova) ma tuu ese on a atua sa iai
I aso ua mavae? O a ni itu lelei o lea va nonofo?
-
Ua ave le faamuamua e tagata Samoa I le Atua. Ona o le taimi ua tuanai sa faapea ona
le‟I oo mai le malamalama I Samoa. E lei oo mai misionare I le taimi. Taimi lea o loo
tapuai pea tagata I o latou atua, e pei o o latou matua., o nisi o tagata maualuluga. Ao
lea ua faamuamua Ieova ona ua talitonu tagata Samoa o le Atua moni lava lea na faia
le lagi male lalolagi. O le itu lelei o lea va nonofo ona e le‟o iai se feteenaiga faapea
poo ai le Atua moni ao Atua e le moni. Ua mautinoa lava e tagata Samoa o le atua
moni lava o le atua I loo soifua I le lagi ma e oo mai I le taimi nei ua tapuai uma
tagata I le Atua(Ieova). Ua oo mai foi le Tusipaia I nei vaitau ao aso anamua e leai ni
tusipaia ma e talitonu tagata samoa I aitu poo tagata e itulua, ma e o le toatele o tagata
e ola faapaupau I lena vaitau. Ae fa‟afetai I nai papalagi foi na o latou aumaia le
malamalama ai Samoa.
4. Faamatala mai le uiga o le “E le sala upu mai anamua” (e aafia ai tala o le vavau ma
avau a nuu) ma ni feteenaiga ma le faakerisiano. O le a sau faaiu iai.