4. Vitae Vergilianae

Transcript

4. Vitae Vergilianae
Vergil
4. Vitae Vergilianae
Eine Bibliographie
München 2005
1
A. Alphabetisches Titelverzeichnis
Agnès, Leopoldo (1941): “Sull’autenticità della ‘Vita Vergilii’ di Probo”, RFIC 69, 169-78.
Alessio, Giancarlo/Villa, Claudio (1984): “Per Inferno 1, 67-87”, in Avesani, Rino et al.
(edd.): Vestigia. Studi in onore di Giuseppe Billanovich. Storia e letteratura 162 (Roma), i,
1-21.
Alimonti, Terenzio (1989): “L’indipendenza delle tradizioni e l’autorevolezza dei due elenchi
dell’Appendix nelle antiche Vitae Vergilianae”, CCC 10, 245-72.
Aly, Wolf (1923): “Die Überlieferung von Vergils Leben”, PhW 43, 645-8.
Avery, William T. (1956/7): “Augustus and the Aeneid”, CJ 52, 225-9.
Barrett, Anthony A. (1972): “Donatus and the Date of the Culex”, CPh 67, 280-27.
Bayer, Karl (1952): Der Suetonische Kern und die späteren Zusätze der Vergilvita (diss.,
München; dactyl.).
– (41981): “Vitae Vergilianae / Vergilviten”, in: Götte, Johannes und Maria (edd.): Vergil:
Landleben: Bucolica. Georgica. Catalepton. Sammlung Tusculum (München), 211-780
[Dies ist die umfangreichste Fassung von Bayers Ausgabe, die erstmals 1958 in Göttes
Aeneis-Ausgabe der Tusculum-Bücherei erschien und in weiteren Auflagen erweitert
wurde. Die 5. Auflage von 1987, der die 6. Aufl. von 1995 entspricht, sind gekürzte
Fassungen von 41981].
– (1982): “Der Dichter Vergil gibt dem mächtigen Oktavian einen Rat. Zur Vorgeschichte
des 16. Januar 27 v. Chr.”, Anregung 28, 45.
– (2002): Suetons Vergilvita: Versuch einer Rekonstruktion. Mit einer Bibliographie der
Vitae Vergilianae von Niklas Holzberg und Sven Lorenz. Classica Monacensia 27
(Tübingen).
Beck, Jan Wibertus (1886): “Ad Vergilii vitam Suetonianam”, Neue Jahrbücher für
Philologie und Pädagogik 133, 502-9.
Bellocchi, Ugo/Marzi, Giovanni (1970): Matilde e Canossa. Il poema di Donizone. Nuova
traduzione con il testo latino a fronte. Con 63 riproduzioni in quattrocromia e bianco e
nero da codici ed edizioni. Deputazione di storia patria per le antiche provincie modenesi:
“Monumenti” 24 (Modena).
Berlioz, Jacques (1985): “Virgile dans la littérature des exempla (XIIIe-XVe siècles)”, in:
Lectures médiévales de Virgile, 65-120.
Bernardi Perini, Giorgio (1995/96): “Vita di Merlino e vite virgiliane”, in: Quaderni
folenghiani (Padova), 43-54.
Berres, Thomas (1982): Die Entstehung der Aeneis. Hermes Einzelschriften 45 (Wiesbaden)
[1-34: ‘Antike Zeugnisse über Zeit und Entstehung der Aeneis’].
Bieler, Ludwig (1936): ΘΕΙΟΣ ΑΝΗΡ. Das Bild des ‘göttlichen’ Menschen in Spätantike und
Frühchristentum. II: Ausführungen und Interpretationen (Wien).
Bill, Clarence P. (1928): “Vergiliana”, CPh 23, 65-8.
Brewer, Joan Jeanette (1973): An Analysis of the Berne Scholia and Their Relation to
Philargyrius, the Servian Commentaries, and Other Exegesis of Vergil’s Eclogues, (diss.,
University of Virginia, Charlottesville) [DA 34, 1973, 1877A].
Brown, Virginia (1998): “Vitae Vergilianae in Unpublished Virgilian Commentaries (saec.
XV and XVI)”, in Knox, Peter/Foss, Clive (edd.): Style and Tradition: Studies in Honor of
Wendell Clausen. Beiträge zur Altertumskunde 92 (Stuttgart/Leipzig), 174-98
Brugnoli, Giorgio (1962; ed.): Accessus ad auctores. I: Vitae Latinae antiquiores (Roma).
– (1964): “La Vita Vergilii di Foca fonte della Vita Probiana”, Philologus 108, 148-52.
– (1967): “Magus e figulus”, Maia 19, 387-8.
2
– (1984): Foca: vita di Virgilio. Introduzione, testo, traduzione e commento. Testi e studi de
cultura classica 1 (Pisa) [P. Tordeur, AC 55, 1986, 467; F. Corsaro, Orpheus 7, 1986, 233;
G. Senis, Maia 37, 1985, 195; J. Filée, LEC 54, 1986, 417; A. Rodrigues de Almeida,
Euphrosyne 18, 1990, 455-6].
– (1987a): “Nocte pluit”, GIF 39, 105-27.
– (1987b): “Dulces Athenae”, Linguistica e Letteratura 12, 59-66.
– (1988a): “Osservazioni sulla Vita Vergilii di Foca (1)”, Maia 40, 153-7.
– (1988b): “Silio, Stazio, Ausonio e Foca ‘Carm. de Verg.’ 38-39”, GIF 40, 237-40.
– (1989): “Questioni biografiche II: La ‘Vita Donati grammatici Parisina’”, GIF 41, 291-5.
– /Scarcia, Riccardo (1965): “Osservazioni sulla ‘Vita Probiana’ di Virgilio”, StudUrb 39,
18-46.
– /Stok, Fabio (1991a; edd.): “Fontes ad vitam Vergilii pertinentes”, in: Della Corte,
Francesco (ed.): Enciclopedia virgiliana 5.2: Virgilio, Opere, Fontes, Indici (Roma), 427539.
– (1991b): “Questioni biografiche III, IV,V”, GIF 43, 133-50.
– (1993): “Questioni biografiche VI, VII”, GIF 45, 231-46.
– (1996): “Questioni biografiche X-XIV”, GIF 48, 99-124.
– (1997; edd.): Vitae Vergilianae antiquae. Scriptores Graeci et Latini consilio Academiae
Lynceorum editi (Roma).
Brummer, Jakob (1912a): De vitarum Vergilianarum codicibus (diss., München, Leipzig) =
Brummer 1912b, iv-xviii.
– (1912b; Hrsg.): Vitae Vergilianae. Bibliotheca Teubneriana (Leipzig); Nachdruck 1933
und als Anhang in: Georgii, H. (ed.), Tiberius Claudius Donatus: Interpretationes
Vergilianae. vol. ii. Bibliotheca Teubneriana (Leipzig 1966 [= Nachdruck der Ausgabe von
1906]).
– (1913): “Zur Ueberlieferungsgeschichte der sogenannten Donat-Vita des Vergil”,
Philologus 72, 278-97.
Büchner, Karl (1955): “P. Vergilius Maro, der Dichter der Römer”, RE VIII A (1-2), 1021486 = Stuttgart 1956.
Cairns, Francis (2004): “Varius and Vergil: Two Pupils of Philodemus in Propertius 2.34?”,
in Armstrong, David/Fish, Jeffrey/Johnston, Patricia A./Skinner, Marylin (edd.):
Philodemus, Vergil and the Augustans (Austin, TX), 299-321.
Callu, Jean Pierre (1997): “A la frange de l’histoire: cinq textes ou paratextes de l’antiquité
tardive”, NAC 26, 365-84.
Calzolari, Mauro (1999): “Andes e le confische del 41-42 a. C. nel mantovano: il contributo
della ricerca topografica alla biografia di Virgilio”, AVM 67, 35-92.
Camps, William Anthony (1969): An Introduction to Virgil’s Aeneid (Oxford).
Céard, Jean (1978): “Virgile, un grand homme soupçonné de magie”, in Chévallier, Raymond
(ed.): Présence de Virgile. Actes du Colloque des 9, 11 et 12 Décembre 1976.
Caesarodunum XIII bis (Paris), 265-78.
Chimienti, G. (1930): Elio Donato: La “Vita” di Virgilio, con note di critica filologica sulla
poetica virgiliana e specialmente sulle Bucoliche. Traduzione italiana di – (Fiume).
Clark, Raymond (2004): “Horace on Vergil’s Sea Crossing in Ode 1.3.4-27”, Vergilius 50, 434.
Comparetti, Domenico (21896): Virgilio nel medio evo. 2 voll. (Firenze); Nuova edizione a
cura di G. Pasquali (Firenze, 1937-41) ~ Virgil im Mittelalter. Aus dem Italienischen
übersetzt von Hans Dütschke (Leipzig, 1875) ~ Virgil in the Middle Ages (London/New
York, 1895).
Conway, Robert Seymour (1928): Harvard Lectures on the Vergilian Age (Cambridge, MA).
3
Cupaiuolo, Fabio (1984): “La Vita Vergilii di Foca: osservazioni di metrica”, Vichiana 13, 4957.
Dal Zotto, Attilio (1930): Vicus Andicus. Storia critica e delimitazione del luogo natale di
Virgilio, Pubblicazioni della Reale Accademia Virgiliana di Mantova. Serie Miscellanea 8
(Mantova).
D’Anto, V. (1957): “Sviste ed errori nei dati cronologici di Suetonio e di altri biografi
minori”, AFLN 6, 117-43.
Della Corte, Francesco (1988): “Tre questioni biografici virgiliane”, Maia 40, 111-21.
– (1990): Il padre di Vergilius, AVM 58, 23-32.
Diehl, Ernst (1911; ed.): Die Vitae Vergilianae und ihre antiken Quellen. Kleine Texte für
theologische und philologische Vorlesungen und Übungen 72 (Bonn).
Di Martino, Mario (1932): “La vita di Virgilio scritta da M. Valerio Probo”, Samnium 5, 1817.
Dooren, J.-J. van (1958): “Vie de Virgile par Donat-Suétone”, LEC 26, 243-53; als Buch:
Donat-Suétone, Vie de Virgile. Traduction J. J. v. D., préface de Albert Grisart (Bruxelles,
1961).
Duckworth, George Eckel (1950): “A Cradle of Flowers (Ecl. 4.23)”, TAPA 89, 1-8.
Dyer, Robert R. (1996): “Where Did Parthenius Teach Vergil?”, Vergilius 42, 14-24.
Enking, Ragna (1959): “P. Vergilius Maro vates Etruscus”, MDAI(R) 66, 65-96.
Ermini, Filippo (1932): “La memoria di Vergilio e l’altercatio tra Canossa e Mantova nel
poema di Donizone”, Studi Medievali n. s. 5, 187-97.
Farrell, Joseph (2002): “Greek Lives and Roman Careers in the Classical Vita Tradition”, in
Cheney, Patrick/de Armas, Frederick A. (edd.): European Literary Careers: The Author
from Antiquity to the Renaissance (Toronto, etc.), 24-46.
Finch, Chauncey E. (1974): “Fragments of a New Vita Vergiliana in Codex Reg. Lat. 1669”,
AJPh 95, 56-61.
Folliet, Georges (2002): “La fortuna du dit de Virgile Aurum colligere de stercore dans la
littérature chrétienne”, SEJG 41, 31-53.
Frank, Tenney (1930/1): “What Do We Know About Vergil?”, CJ 26, 3-11.
Funaioli, Gino (1915): “Scolii filargiriani”, RhM N. F. 70, 56-106.
– (1930): Esegesi virgiliana antica. Pubblicazioni della Università cattolica del sacro cuore.
Serie 4: Scienze filologiche 9 (Milano).
– (1932): “Chiose e leggende virgiliane del medio evo”, in: Virgilio nel medio evo. Studi
Medievali n. s. 5 (Torino), 154-63 = id.: Studi di letteratura latina. Spiriti e forme, figure e
problemi II 1 (Bologna, 1948 [= 1958]), 387-98.
García, Y. [et al.] (1985): Biografías literarias latinas. Suetonio, Valerio Probo, Servio,
Focas, Vacca Jerónimo, introd. por García, Y., trad. & notas Abeal López J., Adrio
Fernández P. Bibl. clas. Gredos 81 (Madrid).
Gasser, Franziska (1999): Germana Patria: Die Geburtsheimat in den Werken römischer
Autoren der späten Republik und der frühen Kaiserzeit. Beiträge zur Altertumskunde 118
(Stuttgart/Leipzig).
Geer, Russel Mortimer (1926a): “Non-Suetonian Passages in the Life of Vergil Formerly
Ascribed to Donatus”, TAPA 57, 107-15.
4
– (1926b): Quatenus vita Vergiliana Aelio Donato attributa re vera Suetonio Tranquillo
debeatur quaeritur (diss., Harvard University, Cambridge, MA; dactyl.) [HSPh 37, 1926,
99-100].
Gigante, Marcello (1991): “Virgilio e suoi amici tra Napoli e Ercolano”, AVM 59, 87-125.
– (2001): “Virgilio all’ombra del Vesuvio”, CErc 31, 5-26 ~ “Vergil in the Shadow of
Vesuvius”, in Armstrong, David/Fish, Jeffrey/Johnston, Patricia A./Skinner, Marilyn
(Hrsgg.): Philodemus, Vergil and the Augustans (Austin, TX, 2002), 85-99.
– /Capasso, Maria (1989): “Il ritorno di Virgilio a Ercolano”, SIFC 3a ser. 7, 3-6.
Gioseffi, Massimo (1991): Studi sul commento a Virgilio dello Pseudo-Probo Pubbl. della
Fac. di Lettere e Filosofia dell‘ Univ. di Milano 143 (Firenze) [E. Mastellone, BStudLat 22,
1992, 332-3; M. D. Reeve, CR 43, 1993, 47-8; J. Hellegouarc’h, REL 71, 1993, 287-8; P.
De Paolis, Latomus 53, 1994, 210-11; F. Corsaro, Orpheus 15, 1994, 553-5; M. T. Vitale,
Athenaeum 83, 1995, 310-14; C. Trisoglio, Maia 47, 1995, 157; G. Liberman, RPh 67,
1993, 164; H. D. Jocelyn, Gnomon 69, 1997, 363-5].
Glauche, Günter (1970): Schullektüre im Mittelalter. Entstehung und Wandlungen des
Lektürekanons bis 1200 nach den Quellen dargestellt. Münchener Beiträge zur
Mediävistik und Renaissance-Forschung 5 (München).
Glück, Manfred (1967): Priscians Partitiones und ihre Stellung in der spätantiken Schule. Mit
einer Beilage: Commentarii in Prisciani Petitiones medio aevo compositi. Spudasmata 12
(Hildesheim).
González Vega, F. (2003): “Alusión prospectiva y apropriación (inter)textual: la futura
clasicidad de Virgilio vaticinade por Propercio”, in: Nieto Ibáñez, Jesús-Ma (Hg.): Λόγος
Ελληνικός: Homenaje al Profesor Gaspar Morocho Gayo (Léon), 285-97.
Goold, George Patrick (1970): “Servius and the Helen Episode”, HSPh 74, 101-68.
Graf, Arturo (1882/3): Roma nella memoria e nelle imaginazioni del medio evo. Con
un’appendice sulla leggenda di Gog e Magog. 2 voll. (Torino; repr. 1923; 1987).
Grilli, Alberto (1995): “Interrogativi su dove nacque Virgilio”, Paideia 50, 207-13.
Grisart, Albert (1930/2): “Notes sur la biographie de Virgile”, MB 34, 247-60.
– (1934): “Vitae Vergilianae. Les remaniements de la Vita de Donat”, AC 3, 97-119.
Habiger-Tuczay, Christa (1992): Magie und Magier im Mittelalter (München)
Hagen, Hermann (1867; ed.): “Scholia Bernensia ad Vergili Bucolica atque Georgica, edidit
emendavit praefatus est”, Jahrbücher für classische Philologie, Supplementband 4, 6731014 (repr. Hildesheim, 1967).
– (1902): Appendix Serviana. Ceteros praeter Servium et Scholia Bernensia Vergilii
commentatores continens (Leipzig; repr. [als Anhang an Thilo/Hagen 1881-1887, III]
Hildesheim, 1961).
Hardie, Colin (21957): Vitae Vergilianae antiquae: Vita Donati. Vita Servii. Vita Probiana.
Vita Focae. S. Hieronymi excerpta, [als Anhang] in R. Ellis (ed.): Appendix Vergiliana.
Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis (Oxford; separat ibid. erstmals 1954 und
wieder 1966).
Havet, Louis (1913a): “Un passage des Vitae Vergilianae”, RPh 37, 5-6.
– (1913b): “Phocas, Vie de Virgile 74”, RPh 37, 6-7.
Helm, Rudolf (1929): Hieronymus’ Zusätze in Eusebius’ Chronik und ihr Wert für die
Literaturgeschichte. Philologus Supplementum 21.2 (Leipzig).
Henderson, W. J. (1984): “Donatus se lewe van Vergilius. Vertaling en kommentar”,
Akroterion 29, 34-43.
Heyne, Christian Gottlob/Wagner, G. P. E (1830-1841; edd.): Publius Virgilius Maro
varietate lectionis et perpetua adnotatione illustratus. 5 vols. (Leipzig; repr. vols. I-iv
Hildesheim, 1968).
5
Hollis, Adrian (1996): “Virgil’s Friend Varius Rufus”, PVS 22, 19-33.
Holtz, Louis (1981): Donat et la tradition de l’enseignement grammatical. Étude sur l’Ars et
sa diffusion (IVe-IXe) et édition critique (Paris).
Hornstein, Franz (1957): “Vergilius ΠΑΡΘΕΝΙΑΣ”, WS 70, 148-52.
Horsfall, Nicholas (1995): “Virgil: His Life and Times”, in id. (ed.): A Companion to the
Study of Virgil. Mnemosyne Supplementum 151 (Leiden, etc.), 1-25.
– (2001): “Virgil Reads; Octavia Faints; Grounds for Doubt”, PVS 24, 135-7.
Hunt, R. W. (1984): The Schools and the Cloister: The Life and Writings of Alexander
Nequam (1157-1217). Edited and Revised by Margaret Gibson, (Oxford).
Hurka, Florian (2004): “Überlegungen zur Vita Vergiliana Probiana”, RhM 147, 172-89.
Huygens, R. B. C. (1970; ed.): Accessus ad Auctores. Bernard d’Utrecht. Conrad d’Hirsau:
Dialogi super auctores. Édition critique entièrement revue et augmentée (Leiden).
Istituto di lingua e letteratura latina dell’Università di Roma (1962): P. Vergilii Maronis
Catalepton. Accedunt Vitae Vergilianae selectae et scholia nonnulla ad vitam Vergili
pertinentia. Testo e versione (Napoli).
Jachmann, Günther (1942): “Gefälschte Daten”, Klio 35, 60-88.
Klotz, Alfred (1911): “Miscellanea Vergiliana”, RhM 66, 155-60.
– (1912): “Vergils Vater”, RhM 67, 306-9.
Körtge, Gustav (1900): In Suetonii de viris illustribus libros inquisitionum capita tria.
Dissertationes Philologicae Halenses 14.3 (Halle).
Korenjak, Martin (2003): “Tityri sub persona. Der antike Biographismus und die bukolische
Tradition”, A&A 49, 58-79.
Lectures médiévales de Virgile (1985): Actes du Colloque organisé par l’École française de
Rome (Rome, 25-28 octobre 1982). Collection de l’École française de Rome 80 (Rome).
Lehmann, Paul (1925): “Von den Quellen und Autoritäten irisch-lateinischer Texte”,
Bayerische Blätter für das Gymnasialschulwesen 61, 29-34.
Lehnus, Luigi (1982): “Verso una nuova edizione del commento virgiliano attribuito a Probo.
La Vita Vergilii”, ScrPhil 3, 179-211.
Leo, Friedrich (1901): Die griechisch-römische Biographie nach ihrer litterarischen Form
(Leipzig; repr. Hildesheim, 1965).
Lohmeyer, Hermann (1930): Vergil im deutschen Geistesleben bis auf Notker III.
Germanische Studien 96 (Berlin).
Lutz, Cora E. (1960): “One Formula of Accessus in Remigius’ Works”, Latomus 19, 774-80.
Maaz, Wolfgang (2000): “Ein alliterierendes Orakel in Hs. Wien, ÖNB, lat. 1625 (saec.
XIII/XIV). Zu einem unbekannten Detail der Sage vom Vergilius Magus”, in: Becker,
Peter Jörg/Bliembach, Eva/Nickel, Holger/Schipke, Renate/Staccioli, Giuliano (edd.):
Scrinium Berolinense. Tilo Brandis zum 65. Geburtstag (Berlin), ii, 1011-20.
Marconi, Giampietro (1961): “Il testamento di Virgilio”, RCCM 3, 342-80.
– (1972): “Il testamento di Virgilio”, in Studi Latini (Roma), 143-205.
Mariotti, S. (1947): “Un’etimologia medievale del nome Maro”, Paideia 2, 303.
6
Marshall Denkinger, Emma (1931): “Some Renaissance References to Sic vos non vobis”,
PhQ 10, 151-62.
Mayer, Marcos (1975): “El oficio del padre de Virgilio y la tradición biográfica virgiliana”,
Anuario de Filologia 1, 67-92.
Mazzarino, Antonio (1947): “Sulla personalità di Sulpicio Apollinare”, SIFC 22, 165-77.
Munari, F. (1944): “Studi sulla ‘Ciris’”, Atti della Accademia d’Italia. Memorie della Classe
di Scienze Morali e Storiche, serie 7a 4.9 (Firenze), 241-367; repr. ed. Alberto Cavarzere,
introduzione di Sebastiano Timpanaro Università degli Studi di Trento: Reperti. Collana
del Dipartimento di Scienze Filologiche e Storiche 8 (Trento, 1998).
Murgia, Charles E. (1975): “The Donatian Life of Virgil, DS, and D”, CSCA 7, 257-77.
Nardi, Bruno: (1931a): “Chiosa alla Postilla”, AAM 22, 201-7.
– (1931b): “Per un’edizione critica della vita di Virgilio attribuita a Probo”, AAM 22, 20118; zusammen mit Nardi 1935/36 auch in: Nardi 1963, 35-67 [Titel nur “Per ... Probo”].
– (1935/36): “Briciole virgiliane e note di storia mantovana II: Qualche nuova osservazione
sulla vita di Virgilio attribuita a Valerio Probo”, AAM 25, 136-144; zusammen mit Nardi
1931 auch in: Nardi 1963, 35-67.
– (1963): Mantuanitas Vergiliana. Nuovi Saggi 39 (Roma).
Nardoni, Davide (1994): “Vicus Andicus: Essay of Experimental Philology”, Helmantica 45,
251-68.
Nascimento, Aires Augusto (1981/82): “Um Comentador Medieval das Bucólicas de Virgílio:
– Nicolau Trivet”, Euphrosyne 11, 180-6.
– (1983/4): “Os ‘Auctores’ no comentário de Nicolau Trivet às Bucólicas de Virgílio.
Aspectos formais de uso e sua significação”, Euphrosyne 12, 209-21.
– /Díaz de Bustamante, José Manuel (1984; edd.): Nicolas Trivet Anglico. Comentario a las
Bucolicas de Virgilio. Estudio y edición crítica. Monografias de la Universidad de
Santiago de Compostela 97 (Santiago de Compostela).
Naumann, Heinrich (1938): “Suetons Vergil-Vita”, RhM 87, 334-76.
– (1968): Vergil: Hirtengedichte. Lateinisch und deutsch. Mit den echten Jugendgedichten,
der Vergil-Vita des Sueton und der Einführung in die Hirtengedichte durch Donat.
Herausgegeben, übertragen, eingeleitet und erläutert. Goldmann Taschenbücher 1994
(München).
– (1970): Vergil: Georgica. Vom Landbau. Lateinisch und deutsch. Herausgegeben,
übertragen, eingeleitet und erläutert. Goldmann Taschenbücher 2587 (München).
– (1974a): “Noch einmal: Suetons Vergil-Vita”, Philologus 118, 131-44.
– (1974b): “Wert und Zusammenhang der jüngeren Vergil-Viten”, WS N. F. 8, 116-23.
– (1975): “Die Arbeitsweise des Servius”, RhM 118, 166-79.
– (1976): “Gab es eine römische Dichter-Biographie?”, Sileno 2, 35-50.
– (1978): “Ist Vergil der Verfasser von Catalepton V und VIII?”, RhM 121, 78-93.
– (1979): “Lücken und Einfügungen in den Dichter-Viten Suetons”, WS N. F. 13, 151-65.
– (1981a): “Suetonius‘ Life of Virgil: The Present Status of the Question”, HSPh 85, 185-7.
– (1981b): “Was wissen wir von Vergils Leben?”, AU 24.5, 5-16.
– (1982): “Die Vergil-Legende”, Mnemosyne 35, 148-54.
– (1984): “Gibt es eine Vita Donatiana des Vergil?”, Faventia 6.1, 31-40.
– (1985): “125 Jahre Vita Donatiana des Vergil. Zur Geschichte einer Fehlzuweisung, in
Maier”, Friedrich/Suerbaum, Werner (edd.): Et scholae et vitae. Humanistische Beiträge
zur Aktualität der Antike für Karl Bayer zu seinem 65. Geburtstag (München), 33-40.
Nenci, Guiseppe (1967): “Ps. Probus, Vita Vergilii 4”, RCCM 9, 1967, 230-3.
Nettleship, Henry (1879): Ancient Lives of Vergil. With an Essay on the Poems of Virgil in
Connection with His Life and Times (Oxford).
7
Norden, Eduard (1906): “De vitis Vergilianis”, RhM 61, 166-77 = Kleine Schriften zum
klassischen Altertum (Berlin, 1966), 439-48.
Novaković, Darko (1982): “Donatov ‘Zivotopis Vergilijev’” [Donats Vita Vergilii], L&G 19,
63-71.
Oroz, José (1976): “De las vitae Vergilianae a la vida de Virgilio”, Perficit 7, 109-49.
Osebold, Richard A. (1968): Aelius Donatus’ Introduction to Virgil’s Eclogues and Its
Relationship to the Introduction by Servius (diss., Johns Hopkins University [DA 29, 1968,
1524A-1525A].
Osgood, Charles G. (1930): “Boccaccio’s Knowledge of the Life of Vergil”, CPh 25, 27-36.
O’Sullivan, Neil (1989): “Vergil, Aristophanes, and the Bears”, Vergilius 35, 55-8.
Paratore, Ettore (1947): Sulla vita Tibulli e le Vitae Vergilianae (Roma).
– (21950): Una nuova ricostruzione del “De poetis” di Suetonio (Bari).
– (1977): “Ancora sulla vita donatiana di Virgilio”, Philologus 121, 249-63.
Pascal, C. (1900): “Di un preteso biografo di Virgilio”, in: id.: Commentationes Vergilianae
(Mediolani/Panormi), 151-61.
Peeters, P. (1930): “Une légende de Virgile dans l’hagiographie grecque”, in: Mélanges Paul
Thomas (Bruges), 546-54 = id.: Recherches d’Histoire et de philologie orientales, vol. i,
(Bruxelles, 1951), 214-21.
Petschenig, Michael (1882): “Eine vita Uergili”, WS 4, 168-9.
Petzold, Leander (1995): “Virgilius Magus. Der Zauberer Virgil in der lateinischen Tradition
des Mittelalters“, in Bausinger, Horst/Brunhold-Bigler, Ursula (edd.): Hören, Sagen,
Lesen, Lernen. Festschrift für Rudolf Schenda (Bern/Berlin), 549-68.
Przychocky, Gustav (1912): “Zu den Virgilviten”, WkPh 29, 990-1.
– (1927): “De vitis vel accessibus Vergilianis”, Eos 30, 27-32.
Quadlbauer, Franz (1962): Die antike Theorie der genera dicendi im lateinischen Mittelalter,
Wien (Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse.
Sitzungsberichte 241/2).
Rand, Edward Kennard (1930): In Quest of Virgil’s Birthplace (Cambridge, MA).
– (1932): “The Mediaeval Virgil”, in Virgilio nel medio evo, 418-42.
Rand, K./Savage, J.J. (1946): Editio Servii Harvadiana, ii (Lancaster, PA) [Eduard. Fraenkel,
JRS 38, 1948, 131-43].
Reed Stuart, Duane (1917): “The Sources and the Extent of Petrarch’s Knowledge of the Life
of Vergil”, CPh 12, 365-404.
– (1922): “Biographical Criticism of Vergil since the Renaissance”, SPhNC 19, 1-30.
Reifferscheid, August (1860): C. Suetoni Tranquilli praeter Caesarum libros reliquiae
(Lipsiae).
Riese, Alexander (1862): De commentario Vergiliano qui M. Valeri Probi dicitur (diss.,
Bonn).
Rincón González, María Dolores (1994): “El dístico de Ballista y sus variantes en la Vita
Vergiliana de Focas”, in Actas del VIII congreso espanol de estudios clásicos (Madrid, 2328 de septiembre de 1991) Madrid, ii, 849-53.
Rolfe, John Carew (1914; ed.): Suetonius. With an English Translation. vol. ii, Loeb Classical
Library (London/Cambridge, MA).
8
Rossi, Luciano/Kocher, U./Sauer, Hans/Ott, N. H. (1997): “Vergil im Mittelalter”, in Lexikon
des Mittelalters, viii (München), 1522-30.
Rostagni, A. (1944): Svetonio De poetis e biografi minori. Restituzione e commento (Torino;
repr. 1964).
– (1947): “Questioni biografice”, RFIC 25, 1-17 = id.: Scritti minori II 2: Romana (Torino,
1956), 249-65 (“Questioni di biografia virgiliana (In margine a Svetonio “De poetis”).
Roth, K. L. (1859): “Über den Zauberer Virgilius”, Germania. Vierteljahrsschrift für
Deutsche Alterthumskunde 4, 257-98.
Ruiz de Elvira, Antonio (1989): “Sic vos non vobis”, CFC 22, 33-8.
– (1996): “Cremare Aeneida”, CFC(L) 11, 29-32.
Sabbadini, Remigio (1897): “La ‘Vergilii vita’ di Donato”, SIFC 5, 384-8.
– (1899): “Una biografia medioevale di Vergilio”, SIFC 7, 37-43
– (1906): “Quali biografie vergiliane fossero note al Petrarca”, RIL 39, 369-88.
– (1907): “Le biografie di Vergilio antiche medievali umanistiche”, SIFC 15, 197-261.
– (1932): “La vita di Virgilio di Valerio Probo”, Historia (Milano/Roma) 6, 88-95.
Sánchez Marín, José A. (1985): “Prodigios, elementos eróticos y retrato físico en las
biografías de poetas”, Emérita 53, 291-308.
Sanz Ramos, J. (1982): “Algunas cuestiones virgilianas discutidas”, Helmantica 33, 561-69.
Savage, John Joseph H. (1925): “The Scholia in the Virgil of Tours, Bernensis 165”, HSPh
36, 91-164.
– (1944): “Some Possible Sources of Mediaeval Conceptions of Virgil”, Speculum 19, 33643.
Scarcia, Riccardo (1963): “Il testamento di Virgilio e la leggenda dell’Eneide”, RCCM 5, 30321.
– (1964): “Osservazioni critiche II: Seneca e la biografia di Virgilio”, RCCM 6, 292-3.
– (1969): “Gli antibucolica di Numitorio”, RCCM 11, 169-89.
Schambach, Karl (1903/4-1906): Vergil ein Faust des Mittelalters. 3 vols (Nordhausen).
Schetter, Willy (1989): “Drei Epigramme über die Rettung der Aeneis”, in Cain, HansUlrich/Gabelmann, Hanns/Salzmann, Dieter (edd.): Festschrift für Nikolaus Himmelmann.
Beiträge zur Ikonographie und Hermeneutik. BJ Beih. 47 (Mainz), 445-51 = Zwierlein,
Otto (ed.): Schetter, Willy: Kaiserzeit und Spätantike. Kleine Schriften 1957-1992.
Sonderband zu ‘Hermes’ und ‘Hermes Einzelschriften’ (Stuttgart, 1994), 466-74.
Schmidt, Peter Lebrecht (1982): “Das Compendiloquium des Johannes Vallensis – die erste
mittelalterliche Geschichte der antiken Literatur?”, in: Green, D. H./Johnson, L. P./Wuttke,
Dieter (edd.): From Wolfram and Petrarch to Goethe and Grass. Studies in Literature in
Honour of Leonard Forster. Saecula Spiritalia 5 (Baden-Baden), 109-23.
Schwieger, Paul (1897): Der Zauberer Vergil (Berlin).
Scialoia, V. (1930): “Il testamento di Vergilio”, Athenaeum n. s. 8, 168-73 = Studi in onore di
A. Ascoli (Messina, 1931), ***.
Sider, David (1997): The Epigrams of Philodemos. Introduction, Text, and Commentar (New
York/Oxford).
Spargo, J. W. (1934): Virgil the Necromancer: Studies in Virgilian Legends Harvard Studies
in Comparative Literature 10 (Cambridge, MA).
Steidle, Wolf (1951): Sueton und die antike Biographie. Zetemata 1 (München).
Stok, Fabio (1990): “La Vita Laurentiana di Virgilio”, in Seminari sassaressi II = Pubbl. di
Sandalion Univ. degli Studi di Sassar 6, 223-30.
– (1991a): Prolegomeni a una nuova edizione della Vita Vergilii di Svetonio-Donato
BollClass Suppl. 11 (Roma).
9
– (1991b): “Il rinascimento della biografia virgiliana”, RPL 14, 229-239 = Studi umanistici
piceni 11, 1991, 229-39.
– (1991c): “Stemma Vitarum Vergilianarum”, Maia 43, 209-20.
– (1991d): “La ‘Vita di Virgilio’ di Zono de’ Magnalis”, RCCM 33, 143-81.
– (1992a): “Nicholas Trevet et Giovanni da Firenze”, Studi umanistici piceni 12, 233-42.
– (1992b): “Il Virgilio di Domenico di Bandino”, GIF 44, 3-28.
– (1993): “Il Virgilio del Petrarca”, in Preveggenze umanistiche di Petrarca: Atti delle
giornate petrarchesche di Tor Vergata (Roma/Cortona 1-2 giugno 1992). Testi e studi di
cultura classica 11 (Pisa), 171-212.
– (1994): “Sulla datazione del De poetis di Svetonio”, Vichiana 5, 193-202.
Strzelecki, L. (1936): “De Phocae vita Vergiliana”, in Munera philologica L. Cwiklinski
oblata (Posnan), 235-52.
Suerbaum, Werner (1980): “Hundert Jahre Vergil-Forschung: Eine systematische
Arbeitsbibliographie mit besonderer Berücksichtigung der Aeneis”, ANRW ii 31.1, 3-358.
– (1981): “Von der Vita Vergiliana über die accessus Vergiliani zum Zauberer Vergilius.
Probleme – Perspektiven – Analysen”, ANRW ii 31.2., 1156-262.
– (1983): “Vergil als Ehebrecher – L. Varius Rufus als Plagiator. Anekdoten um Plotia
Hieria in der Vergil-Tradition”, in: Händel, Paul/Meid, Wolfgang (edd.): Festschrift für
Robert Muth zum 65. Geburtstag am 1. Januar 1981 dargebracht von Freunden und
Kollegen Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft 22 (Innsbruck), 507-29.
– (1986): “Das Ille-ego-Proömium der Aeneis und Halbverse Vergils als Schutz vor Plagiat.
Zu einer neuen karolingischen Paraphrase der Servius-Vita Vergils”, in Kalcyk,
Hansjörg/Gullath, Brigitte/Graeber, Andreas (edd.): Studien zur alten Geschichte. Siegfried
Lauffer zum 70. Geburtstag am 4. August 1981 dargebracht von Freunden, Kollegen und
Schülern. 3 vols. Historica 2 (Roma), 969-88.
– (1995): “Ein heidnischer Klassiker als ‘Dünger’ christlicher Bildung. Quellen und
Bedeutung des Vergil-Bildes bei Ermenrich von Ellwangen”, in: Festschrift Klaus Thraede
(JbAC Ergänzungsband 22), 238-250.
Thilo, Georg/Hagen, Hermann (1881-1887; edd.): Servii grammatici qui feruntur in Vergilii
carmina commentarii. 3 vols. (Lipsiae; repr. Hildesheim, 1961).
Trapp, J. B. (1984): “The Grave of Virgil”, JWI 47, 1-31.
Tunison, Joseph S. (1888): Master Virgil: The Author of the Aeneid, as He Seemed in the
Middle Ages. A Series of Studies (Cincinnati).
Upson, Hollis Ritchie (1940): Medieval Lives of Virgil, Diss. Harvard [Summary HSPh 51,
1940, 330f.]
– (1943): Medieval Lives of Virgil, CPh 38, 1943, 103-111.
Ussani, Vincenzo (1930): Virgilio in Egitto, Boll. Assoc. Internaz. Studi Mediterranei, ott.,
20ff.
– (1932): In margine al Comparetti, in: Virgilio nel medio evo, 1-42.
– (1966): Il viaggio di Virgilio nel sotterra, in: Wirtschaft und Kultur, Frankfurt, 604-610.
Valmaggi, Luigi (1886): “La biografia di Virgilio attribuita al grammatico Elio Claudio
Donato”, RFIC 14, 1-106 = Di un testo falsamente attribuito al grammatico Elio Donato
(Torino, 1885).
Vernet, André (1982): “Virgile au moyen âge”, CRAI 1982, 761-772.
10
Veyne, Paul (1980): “L’Histoire agraire et la biographie de Virgile dans les Bucoliques I et
IX”, RPh 53, 233-57.
Vidal, José Luis (1981): “La biografía de Virgilio escrita por Focas”, Boletin de la Sociedad
Castellonense de Cultura 57, 1-17.
– (1991): “La Vita Vergiliana de Focas, biografía y poesía de escuela”, ExcPhil 1, 801-12.
Vietor, W. (1877): “Der Ursprung der Vergilsage”, Zeitschrift für Romanische Philologie 1,
165-78.
Virgilio nel medio evo (1932). Studi medievali N. S. 5 (Torino).
Vollmer, Friedrich (1908): “P.Vergilii Maronis iuvenalis ludi libellus”, Sitzungsberichte der
Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-philologische und
historische Klasse, Jahrgang 1908, 11. Abhandlung.
Vooys, C. J. (1964): “Bathyllus ontmaskerd”, Hermeneus 35, 53f.
Wedler, Rainer (1969): Walter Burleys „Liber de vita et moribus philosophorum
poetarumque veterum” in zwei deutschen Bearbeitungen des Spätmittelalters (diss.,
Heidelberg).
Westendorp Boerma, R. E. H. (1949-1963; ed.): P. Vergili Maronis libellus qui inscribitur
Catalepton conspectu librorum, prolegomenis, notis criticis, commentario exegetico
instruxit -. 2 vols. (Assen).
Wheelock, Frederick Melvin (1935): “The Manuscript Tradition of Probus”, HSPh 46, 85153.
Whitbread, Leslie G. (1972): “Conrad of Hirsau as Literary Critic”, Speculum 47, 234-45.
Wieser, Kurt (1926): Der Zusammenhang der Vergilviten (diss., Erlangen).
Wölfflin, Eduard (1866): Die Vita Vergilii de commentario Donati sublata, Philologus 24,
153-155.
Worstbrock, Franz Josef (1996): “Vergil”, in: Wachinger, Burkard (ed.): Die deutsche
Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, x, 247-84.
Zabughin, Vladimiro (1917): “Il commento virgiliano di Zono de’ Magnalis, ‘L’Arcadia’”.
Atti dell’Accademia e Scritti dei Soci 1, 1-18; 2, 87-110.
– (1921/23): Vergilio nel rinascimento italiano da Dante a Torquato Tasso. Fortuna – Studi –
Imitazioni – Traduzioni e Parodie – Iconografia. 2 vols. Università degli Studi di Trento:
Reperti. Collana del Dipartimento di Scienze Filologiche e Storiche 8 (Bologna; repr. dd.
Stefano Carrai /Alberto Cavarzere, introduzione di Augusto Campana, Trento, 2000).
Zappert, Georg (1851): “Virgils Fortleben im Mittelalter. Ein Beitrag zur Geschichte der
class. Literatur”, in Denkschrift der Wiener Akademie, philos.-histor. Klasse, II. Bd., 2.
Abt., 17-70.
11
B. Hinweise für eine systematischen Erschließung
Abkürzungen:
Ed(d). = Edition(nen)
Lit. = Literatur
Ü. = Übersetzung
Alexander Neckam (Nequam), De naturis rerum 109. 174
Ed.: Comparetti 1937-1941, II, 178 (nur 174); Brugnoli/Stok 1991a, 473 Nr. 304f.
Lit.: Graf (1882/83) 1923, 540ff.; Roth 1859, 264; Spargo 1934, 108f.; Comparetti 19371941, I, xxii. 181; II, 29f. 66; Céard 1978, 271-273; Hunt 1984, 51-53; Brugnoli 1987b.
Vita Aurelianensis
Edd.: Glück 1967, 237, 11-238, 7; Brugnoli/Stok 1991a, 465 Nr. 286; Suerbaum 1986, 972.
Lit.: Suerbaum 1986
Argumentum Bernense I
Edd.: Bayer 41981, 780; Brugnoli/Stok 1991a, 458 Nr. 223.
Argumentum Bernense II
Edd.: Bayer 41981, 779; Brugnoli/Stok 1991a, 458 Nr. 224.
Periochae Bernenses I
Edd.: Upson 1943, 109 A. 3; Glauche 1970, 41f.; Bayer 41981, 272-275 (mit Ü.);
Brugnoli/Stok 1991a, 457 Nr. 221.
Lit.: Bayer 41981, 716-718.
Periochae Bernenses II
Edd.: Hagen 1867, 996-998 = 1967, 326-328; Bayer 41981, 282-291 (mit Ü.); Brugnoli/Stok
1991a, 457f. Nr. 222.
Lit.: Bayer 41981, 716-718. 742-745; Suerbaum 1981, 1226-1229.
Vita Bernensis I
Edd.: Reifferscheid 1860, 52f.; Nettleship 1879, 24; Vollmer 1908, 80f.; Diehl 1911, 44f.;
Brummer 1912b, 66f.; Savage 1925, 100; Brugnoli 1962, 55f.; Bayer 41981, 248f. (mit Ü.);
Brugnoli/Stok 1991a, 456 Nr. 218; Brugnoli/Stok 1997, 201-207.
Lit.: Wieser 1926, 42f.; Lohmeyer 1930, 65-67; Naumann 1938, 336; Büchner 1955, 1026 =
6; Naumann 1974b, 121-123; Oroz 1976, 118f.; Bayer 41981, 709-713; Suerbaum 1981,
1204f..
Vita Bernensis II
Edd.: Bayer 41981, 328f. (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 456 Nr. 219.
Lit.: Bayer 41981, 742-745.
Vita Bernensis III
Edd.: Bayer 41981, 348-351 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 456f. Nr. 220.
Lit.: Bayer 41981, 745f.
12
Burley, Walter, Liber de vita et moribus philosophorum, cap. 104
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 502f. Nr. 366.
Lit.: Funaioli 1932, 160-163 = 1948, 394-398; Wedler 1969; Suerbaum 1981, 1231-1234;
Berlioz 1985, 85ff.
Colonna, Giovanni, Liber de viris illustribus s. v. De Virgilio poeta und Mare Historiarum c.
88
Ed.: Berlioz 1985, 113-115 und 116-118; Brugnoli/Stok 1991a, 493f. Nr. 337 (nur der erste
Text).
Lit.: Berlioz 1985, 88-92. 113-115; Stok 1991b, 233.
Domenico di Bandino, Fons memorabilium universi (Kap. De viris claris: Vita Vergilii)
Edd.: Brugnoli/Stok 1991a, 509-512 Nr. 376; Stok 1992b, 6-12.
Lit.: Stok 1991b, 233; Stok 1992b.
Excerptum e Vita Donatiana
Edd.: Brummer 1912b, 1-19 (im Apparat zur VSuet.-Don.); Bayer 41981, 312-323 (mit Ü.);
Brugnoli/Stok 1997, 57-70.
Lit.: Bayer 41981, 740f.; Stok 1991a, 123-139.
Expositio Donati
Edd.: Bayer 41981, 250f.
Lit.: Bayer 41981, 713f.
Vita Donatiana s. Vita Suetoniana-Donatiana
Donatus auctus
Edd.: Heyne/Wagner 1830-1841 = 1967, I, lxxxi-cvi (mit der Praefatio); Reifferscheid 1860,
54-68 (im App. zur Vita Suetoniana-Donatiana); Hagen 1867, 680-682 = 1967, 10-12;
Sabbadini 1907, 202-214 (nur Zusätze zu VSuet.-Don.); Diehl 1911, 26-37; Brummer
1912b, 20-38 (im App. zur VSuet.-Don.); Naumann 1968, 192-194 (nur Ü. der Zusätze zur
VSuet.-Don.); Bayer 41981, 350-370 (nur Zusätze zur VSuet.-Don.; mit Ü.); Brugnoli/Stok
1991a, 524-527 Nr. 379 (mit der Praefatio, 527f. Nr. 380) Brugnoli/Stok 1997, 71-135.
Lit.: Roth 1859, 285f.; Sabbadini 1897, 384-388; Sabbadini 1907, 244-256. 260f.; Wieser
1926, 35f.; Zabughin 1921/23, I, 150-157. 168-175; Reed Stuart 1922; Osgood 1930;
Scialoia 1930; Marshall Denkinger 1931, 151-162; Bieler 1936, 96-101; Comparetti 19371941, I, 172-179; Vooys 1964; Bayer 41981, 746-751; Suerbaum 1981, 1253-1261; Bayer
1982; Suerbaum 1986, 976-980; Brugnoli 1987a; Ruiz de Elvira 1989; Stok 1991a, 141231; Stok 1991b, 234-237; Folliet 2002.
Donizone di Canossa, Vita Mathildis 1.597-748
Ed.: Bellocchi/Marzi 1970, 126-136 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 469f. Nr. 295.
Lit.: Ermini 1932; Brugnoli 1987a, 125-127.
Ermenrich von Ellwangen, Epistula ad Grimaldum 24f.
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 462 Nr. 279.
Lit.: Lohmeyer 1930, 103-105.
13
Vita Focae
Edd.: Heyne/Wagner 1830-1841 = 1967, I, cxxxvii; Reifferscheid 1860, 68-72; Diehl 1911,
37-40; Brummer 1912b, 49-53; Hardie 21957, 26-30 = 1966, 31-35; Bayer 41981, 292-299
(mit Ü.); Brugnoli 1984 (mit Ü.); García 1985 (Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 447f. Nr. 147
Brugnoli/Stok 1997, 159-169.
Lit.: Körtge 1900, 195-204; Havet 1913b; Wieser 1926, 17. 36f.; Bieler 1936, 96-101;
Strzelecki 1936; Naumann 1938, 371f.; Duckworth 1950; Enking 1959, 68-70; Brugnoli
1964; Brugnoli/Scarcia 1965; Brugnoli 1967; Oroz 1976, 112f. 122f.; Bayer 41981, 718732; Suerbaum 1981, 1195f.; Vidal 1981, 6-17 (mit Ü.); Brugnoli 1984, v-xix; Cupaiuolo
1984; Garcia 1985; Sánchez Marín 1985, 295f.; Brugnoli 1988a; Brugnoli 1988b; Vidal
1991; Rincón Gonzáles 1994; Brugnoli/Stok 1996, 99-109; Callu 1997, 369-373.
Etymologia Frisingensis
Ed.: Bayer 41981, 404f. (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 468 Nr. 291.
Lit.: Funaioli 1932, 157-160 = 1948, 391-394; Upson 1943, 107; Bayer 41981, 757-759;
Suerbaum 1981, 1196. 1228f. 1243ff. 1250f.
Gervasius von Tilbury, Otia imperialia 3.10; 12f.; 15f.; 112
Ed.: Comparetti 1937-1941, II, 174-177 (fehlt 112); Brugnoli/Stok 1991a, 475-477 Nr. 310315.
Lit.: Roth 1859, 258-264; Graf (1882/83) 1923, 540ff.; Spargo 1934, 270ff.; Comparetti 19371941, I, xxiii-xxvii; II, 25-29. 174-177. 298f.; Céard 1978, 270f.; Trapp 1984, 5.
Giovanni da Firenze, Comment. in Bucol. praef.
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 505 Nr. 370.
Lit.: Stok 1991b, 231f.; Stok1992a
Gobi, Johannes, Scala Celi s. v. femina und De passione Christi
Ed.: Berlioz 1985, 118-120.
Lit.: Spargo 1934, 30f. 329-331 A. 31; Berlioz 1985, 93f.; Maaz 2000, 1014.
Etymologia Gudiana
Ed.: Bayer 41981, 404f.; Brugnoli/Stok 1991a, 462 Nr. 278.
Lit.: Funaioli 1932, 158-160 = 1948, 391-394; Upson 1943, 107; Bayer 41981, 757-759;
Suerbaum 1981, 1196. 1228f. 1243ff. 1250f.
Periochae Gudianae
Ed.: Bayer 41981, 272f. (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 716-718.
Vita Gudiana I
Edd.: Brummer 1912b, 60-62; Bayer 41981, 250-257 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 461 Nr.
273; Brugnoli/Stok 1997, 213-216.
Lit.: Brummer 1913, 287-291; Savage 1925, 100; Wieser 1926, 46-49; Lohmeyer 1930, 187
A. 492 u. passim; Bieler 1936, 96-101; Upson 1943, 104; Büchner 1026 = 6; Glauche
1970, 40. 43. 48; Bayer 41981, 742-745. 755.
14
Vita Gudiana II
Edd.: Brummer 1912b, 62-64; Bayer 41981, 378-83 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 461f. Nr.
274; Brugnoli/Stok 1997, 217-219.
Lit.: wie Vita Gudiana I und Suerbaum 1981, 1252.
Vita Gudiana III
Edd.: Brummer 1912b, 64f.; Bayer 41981, 328-331; Brugnoli/Stok 1991a, 462 Nr. 275;
Brugnoli/Stok 1997, 220;
Lit.: wie Vita Gudiana I.
Vita Hieronymiana
Edd.: Reifferscheid 1860, 41-43; Rostagni 1944, 70f.; Hardie 21957, 32f. = 1966, 37f.; Bayer
4
1981, 326f. (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991, 435f. Nr. 63-71; Brugnoli/Stok 1997, 1-8.
Lit.: Körtge 1900, 195-204; Wieser 1926, 14f.; Helm 1929, 42-44 und passim; Bayer 41981,
742-745.
John of Salisbury, Policraticus sive de nugis curialium et vestigiis philosophorum
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 472 Nr. 299f.
Lit.: Graf (1882/83) 1923, 540ff.; Roth 1859, 287f.; Spargo 1934, 319f.; Comparetti 19371941, I, xxii; II, 34. 44; Céard 1978, 271; Trapp 1984, 4f.
John of Wales, Compendiloquium 8.2
Ed.: Berlioz 1985, 110-113; Brugnoli/Stok 1991a, 480f. Nr. 326.
Lit.: Suerbaum 1981, 1236f. 1238; Schmidt 1982; Berlioz 1985, 83-85.
Konrad von Hirsau, Dialogus super auctores 56-59
Edd.: Huygens 1970, 120-122 Z. 1500-1571; Brugnoli/Stok 1991a, 471f. Nr. 298.
Lit.: Roth 1859, 258-264; Graf (1882/83) 1923, 539ff.; Glauche 1970, 107-117; Whitbread
1972, 241.
Konrad von Mure, Fabularius s. v. Maro und Virgilius
Edd.: Sabbadini 1899, 37f.; Brugnoli/Stok 1991a, 481 Nr. 327 und 328.
Lit.: Sabbadini 1899; Suerbaum 1981, 1249-1251.
Konrad von Querfurt, Epistola ad Hartbertum Praepositum Hildesheimensem
Ed.: Comparetti 1937-1941, II, 173f.; Naumann 1968, 195f. (nur Ü.); Brugnoli/Stok 1991a,
472 Nr. 303.
Lit.: Spargo 1934, 13ff.; Comparetti 1937-1941, I, xxii; II, 22f.; 298; Céard 1978, 268-269;
Hunt 1984, 51f.; Trapp 1984, 5; Maaz 2000, 1012f.
Vita Laurentiana
Edd.: Stok 1990; Brugnoli/Stok 1991a, 508f. Nr. 375.
Lit.: Funaioli 1932, 158-160 = 1948, 391-394; Mariotti 1947; Stok 1990.
Vita Leidensis (I)-Montepessulana
Edd.: Funaioli 1930, 106-109; Naumann 1968, 22 (nur Ü.); Brewer 1973, 134f.; Bayer 41981,
344-348 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 463 Nr. 282; Brugnoli/Stok 1997, 241-248.
15
Lit.: Bayer 41981, 745f.; Suerbaum 1981, 1220-1226.
Vita Leidensis II
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 138f.
Lit.: Brugnoli/Stok 1991a.
Expositio Monacensis I
Ed.: Bayer 41981, 256-259 (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 714f.
Expositio Monacensis II
Ed.: Bayer 41981, 260-268 (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 714f.; Brugnoli 1987b, 66.
Expositio Monacensis III
Ed.: Bayer 41981, 268-272 (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 714f.
Periochae Monacenses
Ed.: Bayer 41981, 290f. (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 716-718.
Vita Monacensis I
Ed.: Diehl 1911, 45-49; Brummer 1912b, 56-59; Bayer 41981, 330-341 (mit Ü.);
Brugnoli/Stok 1991a, 465f. Nr. 287; Brugnoli/Stok 1997, 221-231.
Lit.: Brummer 1913, 279-287; Wieser 1926, 43-46; Bieler 1936, 96-101;Büchner 1955, 1026
= 6; Bayer 41981, 745f.; Suerbaum 1981, 1220ff.
Vita Monacensis II
Edd.: Bayer 41981, 370-377 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 506f. Nr. 372.
Lit.: Bayer 41981, 751-754; Suerbaum 1981, 1241-1253; Brugnoli 1987b, 65.
Vita Monacensis III
Edd.: Bayer 41981, 376-379 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 507 Nr. 373.
Lit.: Bayer 41981, 751-754; Suerbaum 1981, 1229-1240.
Vita Monacensis IV
Edd.: Bayer 41981, 390-395 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 507 Nr. 374.
Lit.: Bayer 41981, 756; Suerbaum 1981, 1252; Stok 1991b, 232.
Vita Neapolitana
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 496f. Nr. 343.
Lit.: Comparetti 1937-1941, II, 38. 301f.
Periochae Noricenses
Ed.: Bayer 41981, 278f. (mit Ü.).
16
Lit.: Bayer 41981, 716-718.
Vita Noricensis I
Edd.: Petschenig 1882; Diehl 1911, 49f.; Brummer 1912b, 54f.; Bayer 41981, 340-345 (mit
Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 462f. Nr. 280; Brugnoli/Stok 1997, 237-239.
Lit.: Brummer 1913, 279-287; Lehmann 1925; Wieser 1926, 43-46; Lohmeyer 1930, 37;
Bieler 1936, 96-101; Büchner 1955, 1026 = 6; Enking 1959, 70; Glauche 1970, 40f. 49.
52; Bayer 41981, 742-745. 745f.; Suerbaum 1981, 1238f. 1242f.
Vita Noricensis II
Edd.: Petschenig 1882; Diehl 1911, 50; Brummer 1912, 55; Bayer 41981, 324f. (mit Ü.);
Brugnoli/Stok 1991a, 463 Nr. 281; Brugnoli/Stok 1997, 240.
Lit.: wie zu Vita Noricensis I.
Vita Parisina I
Edd.: Alessio/Villa 1984, 10f.; Brugnoli/Stok 1991a, 467 Nr. 289; Brugnoli/Stok 1997, 255259.
Vita Parisina II
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 487 Nr. 331.
Passio sancti Pansophii Alexandrini 11
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 452 Nr. 200
Lit.: Peeters 1930;Ussani 1930; Ussani 1932; Comparetti 1937-1941, I, xxixf.; Ussani 1966;
Brugnoli 1988a.
Vita Philargyrii I
Edd.: Hagen 1902, 1-13 (I); Diehl 1911, 8-22 (im Apparat zur Vita Suetoniana-Donatiana);
Brummer 1912b, 39-48; Bayer 41981, 298-313 (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 442f. Nr.
95; Brugnoli/Stok 1997, 175-186.
Lit.: Havet 1913a; Funaioli 1915; Wieser 1926, 16f. 32f.; Funaioli 1930; Grisart 1934, 109113; Büchner 1955, 1025 = 5; Bayer 41981, 732-740. 742-745; Suerbaum 1981, 1207f.
1220. 1223.
Vita Philargyrii II
Edd.: Hagen 1902, 1-7 (II); Diehl 1911, 45; Brummer 1912b, 48; Bayer 41981, 324f. 384-391
(mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 443f. Nr. 96 (444f. Nr. 97 Philarg I Ad Buc. praef.; 445 Nr.
98 Philarg. II Ad Buc. praef.); Brugnoli/Stok 1997, 187-192.
Lit.: Büchner 1025 = 5; Bayer 41981, 742-745. 755f.; Suerbaum 1981, 1207f. 1220. 1252.
Polenton, Sicco, De scriptoribus illustribus Latinae linguae, III (darin Vita Vergilii)
Edd.: Sabbadini 1907, 214-234 (1. Fassung); Brugnoli/Stok 1991a, 518-552 Nr. 378 (1.
Fassung); 528-533 Nr. 381 (2. Fassung).
Lit.: Sabbadini 1899, 40; Sabbadini 1907, 214-234; Zabughin 1921/23, I, 157-160; Reed
Stuart 1922, 8-10; Suerbaum 1200-1204. 1253. 1260f.; Stok 1991b, 233f.
17
Argumentum Probi
Edd.: Diehl 52 und 58; Bayer 41981, 400f. (nur Auszug; mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 442
Nr. 91-92.
Vita Probiana
Edd.: Reifferscheid 1860, 52-54; Nettleship 1879, 7f.; Hagen 1902, 323f.; Diehl 1911, 43f.;
Brummer 1912b, 73f.; Conway 1928, 35-38; Rostagni 1944, 159-166; Hardie 21957, 22-24
= 1966, 26-28; Brugnoli 1962, 57f.; Nardi 1963, 41f.; Brugnoli/Scarcia 1965, 18; Bayer
4
1981, 246-248 (mit Ü.); Lehnus 1982, 189f.; García 1985 (Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 442
Nr. 90 Brugnoli/Stok 1997, 193-200.
Lit.: Riese 1862, 27; Nettleship 1879; Körtge 1900, 195-204. 235-243; Pascal 1900; Norden
1906, 166-169 = 443-448; Sabbadini 1907; Klotz 1911, 159f.; Zabughin 1921/23, 160.
188; Wieser 1926, 12f. 38-41; Conway 1928, 35f.; Dal Zotto 1930, 3-16; Rand 1930
(Abbildungen von Handschriften der Vita); Scialoia 1930; Nardi 1931b; Di Martino 1932;
Sabbadini 1932; Wheelock 1935; Nardi 1935/36; Agnès 1941; Jachmann 1942, 84-86;
Paratore 21950, 127-283; Mazzarino 1947; Paratore 1947, 26-44; Rostagni 1947; Büchner
1955, 1025f. = 5f.; Nardi 1963, 35-67; Brugnoli 1964; Brugnoli/Scarcia 1965; Nenci 1967;
Naumann 1974b, 116-121; Oroz 1976, 113f. 116-118; Bayer 41981, 698-709; Suerbaum
1981, 1186-1212; Lehnus 1982; Sánchez Marín 1985; Gioseffi 1991.
Argumentum Servii
Edd.: Thilo/Hagen 1881-1887, III, 2, 25-3, 14; Diehl 1911, 51 und 57f.; Bayer 770f.
(unvollst.; mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 450 Nr. 162.
Expositio Servii
Ed.: Bayer 41981, 250f. (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 714.
Vita Servii
Edd.: Nettleship 1879, 21-24; Thilo/Hagen 1881-1887, I, 1-3; Diehl 1911, 40-43; Brummer
1912b, 68-72; Rand/Savage 1946, 1-3; Hardie 21957, 17-20 = 1966, 21-24; Brugnoli 1962,
51-54; Istituto 1962 (Ü.); Bayer 41981, 242-245 (mit Ü.); García 1985 (Ü.); Brugnoli/Stok
1991a, 448f. = Nr. 148; Stok 1993, 190-195; Brugnoli/Stok 1997, 143-157.
Lit.: Nettleship 1879; Körtge 1900, 195-202. 240-243; Norden 1906, 169-171 = 442f.;
Sabbadini 1907, 236f.; Wieser 1926, 15. 37f.; Scialoia 1930; Naumann 1938, 370f.; Rez.
Fraenkel zu Rand/Savage 1946 (136f.); Büchner 1955, 1024f. = 4f.; Osebold 1968, 86ff.;
Goold 1970, 119f. 121f. 126-130; Murgia 1975; Naumann 1975, 171-178; Oroz 1976, 113.
124f.; Bayer 41981, 688-698; Suerbaum 1981, 1206. 1213-1220; Suerbaum 1986, 971-976;
Alimonti 1989, 262-272; Brugnoli/Stok 1993.
Servius auctus (Frg.)
Edd.: Brummer 1912b, 70 (im Apparat); Rand/Savage 1946, 40-44; Hardie 21957, 19, 40-42 =
1966, 23, 40-42; Brugnoli/Stok 1997, 137-142.
Vita Suetoniana-Donatiana
Edd.: Reifferscheid 1860, 54-67; Hagen 1867, 734-745 = 1967, 64-75; Nettleship 1879, 8-21;
Diehl 1911, 8-26; Brummer 1912a, 23-46; Brummer 1912b, 1-19; Rolfe 1914, 464-483
(mit Ü.); Reed Stuart 1917; Chimienti 1930 (Ü.); Rostagni 1944, 71-107; Hardie 21957, 218
14 = 1966, 6-18; van Dooren 1958 (Ü.); Brugnoli 1962, 21-35; Istituto 1962 (mit Ü.);
Naumann 1968, 186-191. 196-201 (nur Ü.); Camps 1969, 115-120 (nur Ü.); Bayer 41981,
212-241 (mit Ü.); Novaković 1982 (nur Ü.); Henderson 1984 (nur Ü.); García 1985 (Ü.);
Brugnoli/Stok 1991a, 437-440 Nr. 79 (praef.), 80 (Vita) und 81 (Ad Buc. praef.);
Brugnoli/Stok 1997, 9-56.
Lit.: Wölfflin 1866; Nettleship 1879, 28ff.; Beck 1886; Valmaggi 1886; Sabbadini 1897;
Körtge 1900, 195-207. 221-226; Pascal 1900; Leo 1901, 12f.; Norden 1906, 166-169 =
439-442; Sabbadini 1907; Brummer 1912a; Przychocky 1912; Brummer 1913; Havet
1913a; Funaioli 1915; Aly 1923 (zum „Buch der Freunde“); Geer 1926a; Geer 1926b;
Wieser 1926, 12. 17-32; Bill 1928 (zum „Buch der Freunde“); Osgood 1930; Frank
1930/31; Scialoia 1930; Grisart 1934, 99-108; Bieler 1936, 96-101; Naumann 1938;
Munari 1944, 243-272; Paratore (1944) 21950, 127-283; Mazzarino 1947; Paratore 1947;
Rostagni 1947; Westendorp Boerma 1949-1963, I, xxvf.; Steidle 1951, 170-172; Bayer
1952; Büchner 1955, 1022f. = 2f.; ; Avery 1956/57; D’Anto 1957; Hornstein 1957;
Marconi 1961; Scarcia 1963; Brugnoli 1964; Scarcia 1964, 292f.; Brugnoli/Scarcia 1965;
Brugnoli 1967; Naumann 1968, 12-24; Osebold 1968; Scarcia 1969; Goold 1970, 117-121.
126-130; Naumann 1970, 10-16; Barrett 1972; Marconi 1972; Murgia 1975; Naumann
1974a; Naumann 1974b; Mayer 1975; Naumann 1976, 47-49; Oroz 1976, 111f. 118. 119122; Paratore 1977; Naumann 1978, 81f.; Naumann 1979; Bayer 41981, 659-687; Holtz
1981, 34-40; Naumann 1981a; Naumann 1981b; Suerbaum 1981, 1186-1262; Naumann
1982; Suerbaum 1983; Naumann 1984; Naumann 1985; Sánchez Marín 1985, 294f. 298.
304-306; Suerbaum 1986, 980f.; Brugnoli 1987a; Brugnoli 1987b; Alimonti 1989, 248261; O’Sullivan 1989; Schetter 1989; Stok 1991a, 11-122; Brugnoli 1989; Stok 1991b;
Brugnoli/Stok 1993; Stok 1993, 186-212; Stok 1994.
Periochae Tegernseenses
Edd.: Thilo/Hagen 1881-1887, I, lxxxv A. 1; Lutz 1960, 779f.; Bayer 41981, 274-279 (mit
Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 468 Nr. 290.
Lit.: Lohmeyer 1930, 107 mit A. 402; Glauche 1970, 51; Bayer 41981, 716-718.
Trivet, Nicholas, Commentarium in Virgilii Bucolica (darin Vita)
Edd.: Nascimento/Díaz de Bustamente 1984, 71, 5-28; Brugnoli/Stok 1991a, 492 Nr. 335;
Stok 1991d, 171.
Lit.:Nascimento 1981/82; Nascimento 1983/84; Nascimento/Díaz de Bustamente 1984, 8-67;
Brugnoli 1987b, 64f.; Stok 1991d, Stok 1992a.
Uguccione di Pisa, Magnae derivationes s. v. coloseum und virga
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 474 Nr. 306 und 307.
Lit.: Suerbaum 1981, 1234f..
Periochae Vaticanae
Edd.: Finch 1974; Brugnoli/Stok 1991a, 466f. Nr. 288.
Lit.: Suerbaum 1981, 1210 A. 65.
Vita Vaticana I
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 505 Nr. 369.
Vita Vaticana II
Ed.: Brugnoli/Stok 1991a, 503f. Nr. 367.
19
Lit.: Stok 1991b, 235f.
Vinzent de Beauvais, Speculum historiale 6.60-63
Ed.: Berlioz 1985, 104-110; Brugnoli/Stok 1991a, 477f. Nr. 318-321.
Lit.: Spargo 1934, 18f. 21ff.; Suerbaum 1981, 1237. 1240; Berlioz 1985, 80-83
Periochae Vossianae
Ed.: Bayer 41981, 278-283 (mit Ü.).
Lit.: Bayer 41981, 716-718.
Vita Vossiana
Ed.: Upson 1943, 104-111; Bayer 41981, 326f. (mit Ü.); Brugnoli/Stok 1991a, 464 Nr. 283;
Brugnoli/Stok 1997, 261-267.
Lit.: Bayer 41981, 742-745.
Zono de’ Magnalis, Vergil-Kommentar
Edd.: Brugnoli/Stok 1991a, 504f. Nr. 368; Stok 1991d, 153-160.
Lit.: Zabughin 1917; Zabughin 1921/23, I, 47ff. 153f. mit S. 172 A. 35; Stok 1991b, 231; Stok
1991d.
20