Il suicidio di di Seneca
Transcript
Il suicidio di di Seneca
Il suicidio di Seneca Morte di Seneca, Paolo Giordano Gio Indice 1. Descrizione della morte di Seneca eca di Tacito 2. Legittimità del suicidio 3. Imparare a morire • Seneca muore nel 65 d.C. .C. • Considerato complice della congiura pisoniana • Costretto a togliersi la vita • Le sue ultime ore vennero nero descritte dallo storico Tacito • Seneca le affrontò con ser serenità, affiancato dalla moglie, infine salvata dai pretoriani p di Nerone •«Seneca, quoniam senile seni corpus et parco victu tenuatam am lenta effugia sanguini praebebat, crurum crur quoque et poplitum venas abrum brumpit.» (Tacito, Annales LXIII) •«Seneca interim, durante duran tractu et lentitudine mortis, Statium Sta Annaeum, diu sibi amicitiae fide et e arte medicinae probatum, orat provisum ovisum pridem venenum, quo damnati nati publico Atheniensium iudicio cio exstinguerentur, promeret.» (Tacito, Annale nales LXIV) • «Exim balneo inlatus tus et vapore eius exanimatus, sine ullo funeris sollemni crematur.» (Tacito, Annales ales LXIV) • Seneca non è un martire • La sua morte fu il rischio io de del mestiere • Una maschera di teatro • Visse la sua morte • Il suicidio diventa una forma form di liberazione • Compierlo è legittimo •«Quae, ut scis, non semper se retinenda est; non enim vivere ere bonum est, sed bene vivere. Itaque sapiens sa vivet quantum debet, non qua quantum potest.» (Epistulae ad Lucilium LXX) perifrastica passiva •«Cogitat semper qualia vita, non quanta sit. Si multa occurrunt unt molesta et tranquillitatem turban bantia, emittit se». (Epistulae al Lucilium LXX) periodo ipotetico primo tipo participio presente attributivo tivo •«Non omni pretio vita ita emenda est.[…] Ego cogitem in eo qui vivit omnia posse fortunam, potius quam am cogitem in eo qui scit mori nil posse fortu ortunam?»(Epistulae ad Lucilium LXX) perifrastica passiva dubitativo infinitiva • Non solamente procurars rarsi la morte è un atto coraggioso • A volte anche il restaree nella ne vita può esserlo •«Spiritus in honorem em suorum revocandus et retinendus nendus est, cum bono viro vivendum sit non quamdiu iuvat sed quamdiu oportet tet: qui perseverabit mori, delicatus est.» t.» (Epistulae ad Lucilium CIV) perifrastica passiva causale • Seneca si prepara a morire orire • Sconfigge la paura della lla morte m •«Vivere tota vita discendum disce est et, quod magis fortasse mirabe aberis, tota vita discendum est mori.» ri.» (De brevitate vitae, VII, 3-4) perifrastica passiva •«Quandoque ultimus us dies venerit, non cunctabitur sapiens ns ire ad mortem certo gradu.» (De brevitate vitae ae X XI) •«Mors interim aderim derim, cui velis nolis vacandum est.» (De brevitate bre vitae VIII)