MERCIANTES DE FUMU

Transcript

MERCIANTES DE FUMU
GIOVANNI LODDO
Dae s’intragna
Ass. Cult. “Sa perda e su entu” – Ulassai
c/o Biblioteca Comunale – c.so Vittorio Emanuele II, 73
www.saperdaesuentu.it – [email protected]
2
http://www.saperdaesuentu.it
Associazione culturale
“Sa perda e su entu”
e-mail: [email protected]
Ulassai
“Istillas de lentore”
(Gocce di rugiada)
Progetto culturale di riscoperta, valorizzazione e recupero della
poesia dialettale ulassese
2
3
Collana
“Istillas de lentore”
lentore”
(gocce di rugiada)
Volumi pubblicati:
• Comente la creo,
creo, Antonio Puddu. Ulassai, 2004.
4
Comente sos vulcanos fumu e foghu
Bogana dae sas visceras insoro
De gai sos poetas dana isfogu
De cantu sentini issoso in su coro.
Salvatore Poddighe
5
6
Giovanni Loddo
7
8
Sommario:
Breve scheda biografica …………………………..
Introduzione ………………………………………
Presentazione ……………………………………..
Sa tradizione ………………………………………
Poesia pro Ulassai ………………………………...
Risposta a unu ziu ………………………………...
Poesia pro Santa Barbara …………………………
A muzzere mea ….……………………...………...
Su cambiamentu …………………………………..
Nostalgia ‘e Sardigna ……………………………..
Partenza …………………………………………...
Emigradu ………………………………………….
A frade meu ……………………………………….
A dottor Soru ……...………………………………
Unu sonetu a Giagu ……………………………….
A s’amigu Serafinu ……………………………….
A Ulassai ………………………………………….
A Nerone ………………………………………….
A s’amigu Chichinu ………………………………
Sa piaga …………………………………………...
Su massaiu antigu ………………………………...
A s’amigu Mario Usala …………………………...
A Laura Boi ……………………………………….
Sa biblioteca ………………………………………
In onore de su caddu ……………………………...
A s’amigu Mario Usai …………………………….
S’istoria de Marosini ……………………………...
Su treninu antigu ………………………………….
Moda ……………………………………………...
S’antigu nuraghe ………………………………….
Su fruttu ‘e su sarmentu ………………………….
Su donu de su cantu ………………………………
Sa colada ‘e fogu allutta …….…………………….
Diciosa funtana …………………………………...
Una rosa de Santu Valentinu ……………………...
A Maria Lai ……………………………………….
A chent’annos …………………………………….
A sos isposos novellos ……………………………
A Rosmunda sa ballerina …………………………
11
13
17
18
20
21
23
26
28
31
32
34
35
36
39
40
41
44
45
46
47
48
51
53
54
55
58
59
60
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
9
Ringraziamentu …………………………………..
74
10
11
BREVE SCHEDA BIOGRAFICA
Giovannino Loddo nasce ad Ulassai il 20/12/1930 da
Vittorio ed Erminia Usai. Compie i primi studi nella scuole
elementari e medie di Ulassai.
Già dall’età di tredici anni coaudiuva il padre durante la
semina del grano, la cura dei vigneti e degli orti di proprietà.
A seguito dei danni causati dalla grande alluvione del
1951 viene assunto per un certo periodo nelle ferrovie ed è
impegnato nella ricostruzione della strada ferrata che collegava i
paesi di Ulassai, Gairo Scalo, Seui e Lanusei.
Tra il 1952 ed il 1957 lavora in diversi cantieri forestali.
Nel 1957 è tra coloro che tentano la via dell’emigrazione
e, trovandosi in Francia tre suoi fratelli (Antonio, Luigi e
Raffaele) si trasferisce anche lui nel paese transalpino dove
risiederà per circa diciassette anni.
Nel 1960, rientrato ad Ulassai, si fidanza con Assunta
Chessa, a cui si unirà in matrimonio nel 1961. Da questa unione,
durante la permanenza in Francia, nasceranno quattro figli
(Erminia, Vittorio, Romano e Mariarosa).
Nel 1974 l’intera famiglia fa rientro definitivamente ad
Ulassai dove vedrà la luce, nel 1976, l’ultima nata Alessandra.
Dal suo rientro in Sardegna, per sedici anni, Giovannino
lavora presso il Cantiere forestale di Ulassai dove raggiunge l’età
pensionabile.
Attualmente vive ad Ulassai in via Roma, 18 ed è uno dei
più raffinati e colti poeti dialettali locali.
12
13
Introduzione
“Istillas de lentore”
Produzione letteraria minore ulassese
Colti dilettanti di poesia
L’associazione culturale “Sa perda e su entu” da tempo
impegnata nel recupero, nella promozione e nella salvaguardia
della cultura locale, non poteva, ovviamente, trascurare uno
degli ambiti più significativi ed importanti della tradizione
culturale ulassese e sarda: la poesia in limba.
Si è pertanto attivato un progetto di ricerca e di
riscoperta delle voci più autorevoli della poesia dialettale
ulassese, “Istillas de lentore”, che ha visto l’impegno di un
elevato numero di cultori ed appassionati che con impegno
encomiabile, si sono prodigati nella ricerca e nel recupero di
una mole enorme di documenti, testimonianza di una vivacità
compositiva particolarmente sentita e viva ad Ulassai soprattutto
nella seconda metà del secolo scorso.
Vecchi componimenti, un tempo parte sostanziale del vissuto
quotidiano del nostro paese, oggi sono pressoché scomparsi e
solo grazie ad un intenso lavoro di scavo nella memoria
collettiva e personale di pochi anziani è stato possibile
recuperarli dall’oblio cui erano caduti.
Questa breve raccolta di poesie, ovviamente, non ha
pretesa di esaustività dell’ampio panorama poetico ulassese ma
rappresenta un primo esempio, crediamo significativo, di cosa
sia possibile recuperare dallo scrigno della memoria culturale e
storica ulassese.
14
Nelle prime due monografie, dedicate alle opere di Giovanni
Loddo e Antonio Puddu, si è voluto presentare l’esempio di
una produzione poetica importante cui a breve seguiranno altre
raccolte nelle quali confluiranno componimenti che hanno
segnato la storia recente di Ulassai ed accompagnato, per
generazioni, la narrazione di fatti ed episodi significativi.
La esperienza poetica degli autori presentati si inserisce nel
filone, assai ricco in Sardegna, dei cantori popolari estemporanei
di poesia dialettale in limba.
limba. Poeti in tono minore certo,
sconosciuti al grande pubblico, estranei ai circuito letterari, ma
spesso dotati di una vena artistica e compositiva autentica.
Creatori di opere di indubbio valore letterario vivono e sentono
la poesia nel fluire quotidiano delle piccole cose, come
componente essenziale dei piccoli grandi eventi che segnano le
loro esistenze di colti dilettanti di poesia, legati ad una visione
poetica della realtà quotidiana che vivono senza contaminazioni
letterarie e con limpida sincerità e sentimento. Senza le
sottigliezze formali e le artificiosità dei poeti di professione
hanno una visione semplice e sostanziale della poesia, intesa
come legale intimo e arcaico con la memoria storica della nostra
isola. Come i grandi poeti antichi non studiano composizione,
sentono col cuore le melodie, avvertono i toni, i canti, i
sentimenti in completa sintonia con i palpiti e le pulsazioni dei
loro più intimi pensieri, in armonia con la realtà in cui vivono,
con la semplicità e la naturalezza dei loro piccoli gesti
quotidiani. Non hanno velleità letterarie si limitano a vivere ed a
comporre, dove comporre ha per loro una intima ed assoluta
equivalenza con il vivere e con l’essere.
Nell’opera di Giovanni Loddo, come in quella di
Antonio Puddu, la vita da emigrato ha influito profondamente
nella loro esistenza tanto da condizionare e segnare in maniera
indelebile la loro produzione poetica. Proprio nelle poesie legate
alla vita da emigrante si possono cogliere, per entrambi, alcune
15
composizioni di viva e sincera poesia, caratterizzati da
un’intensità di sentimento e di dolore difficilmente riscontrabili
in altri componimenti. Emerge prepotente il profondo legame
con la propria terra e le proprie tradizioni, un lacerazione
dolorosa in cui si avverte fortissimo il desiderio di tornare,
l’intimo dissidio tra le angustie materiali ed il calore lontano del
focolare domestico, il dramma dello sradicamento sociale e
culturale che migliaia di sardi vissero nei tristi anni della grande
emigrazione.
Dramma umano che vorremmo fosse solo un lontano ricordo del
passato e che, invece, purtroppo molti sardi, troppi, ancora
continuano a vivere e sentire sopra la propria pelle.
Nelle raccolte si dipanano le multiformi espressioni della
poesia popolare ulassese più autentica: dalle caricature ironiche,
alle dolci e tenere lettere d’amore, agli orgogliosi ed accorati
richiami alla salvaguardia di un’identità linguistica e culturale
minacciata, alle tenui melodie letterarie dedicate ad amici,
parenti, compagni.
Autentici rapsodi e cantori di una poesia popolareggiante
e giocosa un tempo estremamente diffusa su tutto il territorio
isolano oggi, emblema della attuale deriva culturale dei valori
etnici di un popolo, pressoché scomparsa o limitata a circuiti
minimi della società sarda.
Ai complessi metri e ritmi de sas modas, si
susseguono i più aristocratici sonetti, le popolari ottave, le
terzine di dantesca memoria, fino ad arrivare ai fantasiosi e
delicati acrostici, ad appassionati epistolari che narrano in poesia
i sentimenti più autentici di una poesia sentita veramente come
elemento imprescindibile della vita quotidiana e dei suoi
rapporti sociali.
Spesso si indulge un tantino troppo in espressioni
particolarmente sarcastiche, mordaci, volutamente eccessive,
fino talvolta a rasentare l’offesa urlata, espressione anch’essa di
16
un sentire popolare che non ci siamo sentiti di limitare ma che
presentiamo ai nostri lettori con la preghiera di voler
17
cogliere non tanto i toni accesi e l’eccessiva enfasi di taluni
componimenti quanto la loro schiettezza, la libertà di
espressione, la totale mancanza di freni ed inibizioni in battute
che, volgari o no, fanno parte indelebile ed imprescindibile di
uno stile poetico popolare che non possiamo trascurare.
Un ringraziamento particolare va a Mario Usai senza il
cui impegno e dedizione questo lavoro non avrebbe mai visto la
luce. Un ringraziamento ulteriore va poi tributato a tutti i soci
dell’Associazione culturale che da anni, con impegno ed
abnegazione, rendono possibile un lavoro di indagine e di
valorizzazione senza precedenti in un paese ricchissimo di
cultura e tradizione ma talvolta pigro e poco interessato alla
promozione delle sue enormi potenzialità.
Giuseppe Cabizzosu
Presidente Ass. Cult. “Sa perda e su entu” – Ulassai
30/03/2004
18
PRESENTAZIONE
Caru, lettore, chi sese in possessu
De custu iscrittu meu improvisadu
Solu ti prego d’essere iscusadu
E non pretendo de aer successu.
Iscopu non bind’ada de interessu
Solu pro giogu es chi apo cantadu
Si poi in calchi errore che imbattisi
Spero c’as bonu coro e mi cumpatisi.
19
SA TRADIZIONE
(Scritta pro mantenner sa tradizione - 1993)
In giovania in d’ogni buttighinu
Fia sighida sa tradizione
Nois non fimis de professione
Ca fimis solu poetas de binu
Però essiada bellu ogni festinu
Improvvisende in sa sarda cantone
E so seguru dilettantes gai
No nde naschen piusu in Ulassai.
In d’ogni via in d’ogni contrada
Impare a sa diletta compagnia
Ma oe custa sarda poesia
Ido chi s’este in tottu abbandonada
Ca pius de cultura non bi ndada
In custa noa e bella giovania
Paren naschidos in terra lombarda
Ca non faeddan mancu in limba sarda.
De veru sardu mancu unu faeddu
Naran ch’est limba bezza e arretrada
Sa limba de sa terra tantu amada
Ogniunu deve tennere in chelveddu
Pro chi l’apprendad’ogni giovaneddu
In s’iscola cheriad insegnada
Ch’est sa limba sa nostra testimonza
Nisciunu ‘e faeddare apped’irgonza.
Tradizione, valore e cultura
Tramandada de s’antighidade
Ed est custa sa nostra realtade
Chi nos at dadu sa madre natura
E ogniunu deviat tenner cura
Ca l’emus tenta in eredidade
E devimus cumprender su valore
Pro difendere su nostru folklore.
20
In s’isperanza de la tenner in vida
Naro a sa moderna gioventude
Issos ca sun pienos de salude
Calchid’unu chi fettada s’atrivida
E chie tene donu ch’in virtude
De non lassare sa vena drommida
E de cantare irgonza non tenzada
Chi limba e tradizione si mantenzada.
21
POESIA PRO ULASSAI
(Ulassai 3/4/2003)
Tue, gentile patria ulassesa,
Terra amena pro natura dotada
De superbas montagnas circundada
Riccas de donos de naturalesa
As’una grutta ch’este una ricchesa
Continu de turistas visitada
In Lequarci famosa sa cascada
Incantadora sa sua bellesa
De supra s’assa nde valad’a bolu
Spumeggiante su maestosu riu
Superbu candu at fattu sa piena
Scurrende custa esuberante vena
T’intonada unu raru murmuriu
Chi l’accumagnada finzas a Perdu Tolu.
22
RISPOSTA A UNU ZIU
(Scritta al caro zio Egidio Chessa – 6/10/2002)
Ziu Egidiu custu sou iscritu
Appo legidu cun attenzione
Una risposta li torro a s'invitu
Esprimendemi in Sardu paragone
Ispero chi m’agiude su talentu
E nde ogare discreta una cantone.
De su chi m’ada iscritu so cuntentu
Ma faeddende de sa mia bravura
Non mi est mai passadu in pensamentu,
Troppu minore est su donu ‘e natura
Dende a sa poesia pagu indiziu.
Deo mi palzo pasculende a fura
E poi so mancante de eserciziu
Ca de cando paltidu so emigradu
Appo peldidu abitudine e viziu.
Cantu oltasa cun isse emus cantadu
Cand’in s’edade de sa giovania,
Ma como cussu tempusu ch’es passadu.
Tando immensa fit sa fantasia
Ma sos annos in presse an fuidu
Oe che semus in s'ansiania,
Cust’intelletu meu ses dormidu
Lassende su cantare in abbandonu
Tottu su chi tenia appo peldidu.
Oe non fatto musica e ne sonu
Spero in isse de mi dare imparu
E a d'ogni sbagliu dimando peldonu.
Mi piaghe su sou versu giaru
Ada restare imprimidu in sa mente
E nde só orgogliosu, ziu caru.
23
Lu prego de m’iscrier frequente
Dende a su cantu Sardu su saludu
In passadu futuru e in presente
Custu folklore cherede un’agiudu
E pro li dare meritu e valore
Deo li giuro chi non resto mudu
Isse puru ada bennere in favore
Pro sa tradizione tramandare
Chi pro sos Sardos est mannu s’onore
Sa poesia chelzo terminare
Sperende de m’iscrier fitianu
Como la fino pro non 1'infadare
E prego a su Deus Suberanu
De l’aggiudare in d’ogni momentu
Ch’impare a sa famiglia reste sanu
E de viver cuntentos ad annos chentu.
Saludende ringrazio cun dovere
Cuntentu cun immensu piaghere.
24
POESIA PRO SANTA BARBARA
(1978)
In sa famosa antiga Nicomedia,
Cittadella de s'Asia Minore,
Barbara, in su dughentos ses naschida.
Non pensaiasa a sa celeste sedia
Ca vis promissa a unu paganu amore,
Sola cun Babbu tou de guida.
In mesu e tantu bene in custa vida
Ma candu as'incontradu a Origene
E s’evangelu t’ada illustradu
E sa dottrina pro su Regnu Santu
In custa vida in mesu e bene tantu
Ma candu asa incontradu a Origene
In custa vida in mesu a tantu bene
Ma candu a Origene asa incontradu
E s’evangelu t’ada illustradu
E de su Regnu Santu sa dottrina
Tantu amore e grazia Divina
In custu coro tou este intrada
De nascostu ti sese Battizzada
Pritte cun veru amore in Deus crese
Babbu tou, crudele, cun rancore
Ti cheret pagana a ogni costu
Battizada ti sese de nascostu
Pritte cun veru amore in Deus crese
De nascostu Battizada ti sese
Pritte in Deus cres cun veru. amore
Babbu tou, crudele, cun rancore
A ogni costu ti cheret Pagana
Ma tue che Ulmina Cristiana
Ti ses calzada e postu sa veste.
25
Tant'amore e grazia Divina
In custu coro tou intrada este.
In Tribunale de sa corte terreste
Su destinu tracciadu t’at sa sorte
Babbu tou che vile assassinu
Tottu in d’una ad estradu su pugnale
In sa terreste corte in Tribunale
Su destinu tracciadu t’at sa sorte
In tribunale de sa terreste corte
Sa sorte t’at tracciadu su destinu
Babbu tou che vile assassinu.
Tott' in d’una su pugnale ad’estradu
Cun tanta ira t’ada pugnaladu
E domandas perdonu in contu sou.
Tant'amore e grazia divina
Este intrada in custu coro tou.
Ulassa in'omaggiu ogni annu a nou
Cun ballos e folklore in sa piassa
Est festa manna in su tou onore
In data tres dominigas de maggiu
Ogni annu a nou Ulassa in omaggiu
Cun ballos e folklore in sa piassa
Ogni annu a nou in omaggiu Ulassa
In sa piassa cun ballos e folklore
Est festa manna in su tou onore
De maggiu tres dominigas in data.
T’an preghiera e novena fatta
Tott’in fila preghende in cantilena
T’an preghiera fatta e novena
Tott’in fila in cantilena preghende
A sa Capella inue ses regnende
Tue Barbara Santa verginella
Inue ses regnende in sa Capella
26
Barbara Santa verginella tue.
Dae su chelu ue ses in que
Pensa pro s'ulassesa residensia
Impare a sa Divina Onnipotensia
Protegge su pastore e bestiamene
E su poveritu chi at famene
Impare a su chi este afflittu pensa
Deo e parte mia in recumpensa
Ti fatto devota preghiera
Tue Barbara faghe sa manera
Non nde lessas mancunu ismentigadu
Ca sempre ses istada ‘e bonu coro
Protegge s'ulassesu populadu
Chi continu devotu t‘at pregadu
Martire fizza ona de Dioscoro.
27
A MUZZERE MEA
(1998)
Dega t’apo incontradu
Tue, Assunta cara,
Mi sese istada sempre de guida
A mie as cambiadu
In d’una vide rara
E amare sos donos de sa vida
A su tou fiancu
Mai mi sento istancu
E ogni cosa in bene resessida
In passadu e presente
Sa vida affronto armoniosamente
Ei su sacrifiziu
Ch’in sa vida terrena
Emus tentu in calchi occasione
Cun coraggiu e giudiziu
Senza faghere iscena
Lu semus superados a cumone
Nessi in attera terra
In tanta cuntierra
Vivende in d’un’anzena nazione
Cun orgolgiu e coragiu
Cun tie app’affrontadu ogni disagiu.
Un’esemplare mamma
Chi pro tottu sos fizos
Ses istada una bona educadora
Cun amore e cun brama
I sos bonos consizzos
Dadu lis asa a issoso a d’ogn’ora
De candu a manu tenta
Finzas a mannos attenta
Ses’istada s’insoro protettora
E ancora oe in die
28
Ogni consizu dimandana a tie
De sa tua bontade
Issoso ana cumpresu
E ti rendene meritu e onore
De s’amabilidade
Chi tue li sas resu
A issoso e de coro tantu amore
As fattu s’impossibile
Continu disponibile
Affatigada e sempre ‘e bon’umore
E de tantos turmentos
Creo chi ti merites complimentos.
Sia notte o die
Cun amore sinzeru
Continu a tie tenzo in pensamentu
Sa vida rie rie
Orgogliosu e fieru
La so passende felice e cuntentu
Tue fidele isposa
Sinzera e amorosa
Mi sese istada in d’ogni momentu
Custa sinzeridade
At dadu a mie sa felicidade
A su Deus divinu
Devo ringraziare
Pro sa tua fidele cumpagnia
Ringrazio su destinu
Chi m’at fattu incontrare
Tanta felicidade e armonia
De sa ch’appo incontradu
Cuntentu soe istadu
E cunvintu chi fortunadu sia
E non bi at tesoro
Chi bale cantu sa chi tenzo in coro.
29
SU CAMBIAMENTU
(1991)
Ulassa unu tempus fis famosa
De prestigiu, richesa e pro valores
E onorada in sa zona ozastrina
Ma oe ses torrada a pagu cosa
Non bad pius massaios e ne pastores
Sa zente es totta ganta zittadina
Peldidu as’ogni donu d’e raighina
Lassende sa campagnia in abbandonu
E a sa bella vida ti ses dende
Cun su rimboschimentu chi es bessidu
De raighina ogni donu as peldidu
Lassende sa campagna in abbandonu
De raighina peldidu asa ogni donu
Sa campagna in abbandonu lassende
E a sa bella vida ti ses dende
De ghel bessidu su rimboschimentu
Custu Demaniale censimentu
Una parte ‘e sas terras ana invasu.
Oe lamentas cara es petta e casu
Sa cosa genuina es meda rara
Manca su binu onu in sa cantina
Pro chi tenese unu pagu ‘e moneta
Oe lamentas cara casu e petta
Sa cosa genuina es meda rara
Oe lamentas casu e petta cara
Meda rara es sa cosa genuina
Manca su binu onu in sa cantina
Pro chi unu pagu ‘e moneta tenes
De cosa pagu ona ti mantenes
Chi mancu a mandigare faghed gana.
30
Custu Demaniale censimentu
Una parte e sas terras invasu ana.
Illusione cun boria vana
Parene aer toccadu sa gloria
Sa inza e i s’ortu incoltivadu
Mancu an de trattare in paragone
Boria vana cun illusione
Parene aer tocadu sa gloria
E cun illusione e vana boria
Paren aer sa gloria tocadu
Sa inza e i s’ortu incoltivadu
In paragone mancu an de trattare
Pastores e massaios impare
Lassadu an tottu s’utile a disparte.
Custu Demaniale censimentu
De sas terras invasu ana una parte,
E s’artigianu abbandonadu at s’arte
De intrare in su buscu at pensadu
Una vida serena pro passare
E viver tranquillu allegru e sanu
S’arte abbandonadu at s’artigianu
De intrare in su buscu at pensadu
S’arte at s’artigianu abbandonadu
At pensadu in su buscu de intrare
Una vida serena pro passare
E viver sanu, allegru e tranquillu
E a s’artigianadu ogni sigillu
An postu ca a su buscu sun pensende
Sos chi sunu in sa grutta tribagliende
Si la passan continu in bona muta
Chie pro isposaliziu o ispuntinu
Este in Barbara Santa su radunu
Sos ch’in sa grutta tribagliende sunu
Si la passan continu in bona muta
31
Tribagliende sos chi sunu in sa grutta
In bona muta si la passan continu
Chie pro isposaliziu o ispuntinu
Su radunu est in Barbara Santa
Ma este abbandonada ogni pianta
E su terrinu es diventadu areste
Manca solu ‘e li ponner su luminu
E gai sa sienda est sistemada
Ma este ogni pianta abbandonada
E su terrinu es diventadu areste
Ogni pianta abbandonada este
Areste es diventadu su terrinu
manca solu ‘e li ponner su luminu
E gai es sistemada sa sienda.
Abbandonadu ana ogni faccenda
E su matessi es pro su bestiamene.
Pare chi su fiagu ‘e su ledamene
A sa zente moderna agrada pagu
Pare de su ladamene su fiagu
Agrada pagu a sa zente moderna
Custa vida non durada in eterna
Sensa faghere nisciuna fatiga
Este a torrare unu pagu a s’antiga
E a bi coltivare cosa ona
Comente es sempre istada custa zona
Es solu unu consizu e la concludo
E si apo unu pagu esageradu
Bos prego de essere iscusadu
E cordialemente bos saludo.
32
NOSTALGIA ‘E SARDIGNA
(Inviato dalla Francia al Messaggero Sardo 1962)
Tue Sardigna mia tantu amada
Chi continu in sa mente ti tenia
Custu coro pienu ‘e nostalgia
D’ogni die pro te i palpitada
Sempre pensende a s’epoca passada
Ue passadu esi sa giovania
Cun tantas oras bellas de allegria
Chi mai non t’aia ismentigada
Deo torrare cheria ‘e nou
Pro restare continu patria cara
Ca tenzo brama e meda disizu
Pro mi torrare su sorrisu a prou
Custa vida lontanu es troppu amara
Piena ‘e tantas penas e fastizu.
33
PARTENZA
(Scritta per la mia partenza in Francia – 1974)
S’annu chimbantasette so paltidu
Abbandonende sa terra natia
Che puzone c’abbandonat su nidu
Lassende cudda cara Mamma mia
Chin su momentu de sa dispedida
I pianghia cun tanta angustia
Laia nadu «Es gai sa vida,
Coraggiu e non piangas, Mamma cara,
Non siasa in cust’ora addolorida.
Sa vida es contraria e avara,
Giuro chi cantu prestu app’a torrare
Però non verses sa lagrima amara.
Dega torro continu apo a restare
Ma pro como i m’iseta sa partenzia,
Es su momentu de ti saludare,
Faghe coraggiu e tene passenzia
Sende lontanu apo a pensare a tie
Comente chi m’esserasa in presenzia.
Parto in s’ispera de torrare unu die
A tribagliare de pane un’incone
Ca sa vida nos obligat gasie,
Andare in d’una anzena nazione
Ca inoghe tribagliu non bin dada,
In su momentu in custa occasione
Sa vida es gai ed es tribuliada
Obbligadu a lassare sa dimora
Sa cumpagnia e i sa terra amada
In s’ispera de una noa aurora
E ogniunu de torrare a logu sou
Non poded’essere lontana cuss’ora.
In attesa chi unu guvernu nou
Chi de colore cambie s’insigna
e su tribagliu i enzada a prou,
34
Gai tottus de torrare in Sardigna
E sos ch’an guvernadu tantos’annos
Che los bogare che razza maligna
Augurende a minores e mannos
Sos de fora ‘e torrare a logu insoro
Ch’an sunfridu dolores e ingannos
Sa nostalgia e sa Sardigna in coro».
Su ammentare de cando i via lontanu
Cando bi penso ancora i m’addoloro
Pro custu a d’ogni Sardu paesanu
Deo auguro in custa sarda musa
De torrare in Sardigna allegru e sanu
In custu lidu amadu ‘e s’Ichinusa.
35
EMIGRADU
(Scritta al mio rientro dalla Francia – 1974)
Emigradu in terra istraniera
Pro deghessette annos so istadu
Chi de su mundu paria olvidadu
Sempre pensende de manzanu a sera
Si unu die torrare i podia
A custa terra ‘e provincia ‘e Nuoro
Terra sa chi tenia sempre in coro
De s’ulassesa patria natia
Sa chi sempre tenia in pensamentu.
A Deus e a Maria apo pregadu
Pro chi ‘e nou essera torradu
E ca nde so torradu so cuntentu
D’e cussu logu lontanu e anzenu
Pienu de tristesa e amargura
Chi mi paria in d’una sepoltura
In cunfrontu ‘e su sardu lidu amenu
E unu die cun sentidu sanu
Apo decisu impare cun sa prole
De torrare a su logu ue su sole
Ispuntada calorosu ogni manzanu.
36
A FRADE MEU
(Scritta a mio fratello Gino
residente in Francia da un anno – 1988)
Cando asa rezzire sa presente
Spero chi t’agates forte e sanu
Non naro che cando fis giovanu
Chi sia sa salude sufficiente
A tie, caru Ginu, tenzo in mente
E ti penso continu fitianu
E prego a su Deus Suberanu
De s’isfortuna i sias assente
E sempre riservadu de ogni male
E sa felicidade in su futuru
T’accumpagned cun gioia e allegria
Intantu rezzi dae parte mia
fraternu e cordiale unu auguru
In ricurrenzia de su Santu Nadale.
37
A DOTTOR SORU
(Moda dedicata al gentilissimo Dottor Soru - 1992)
Est arrivadu in sos annos chimbanta
Dae Gavoi, patria natale,
Pro destinazione Ulassai
Cun premura e devozione tanta
Sempre prontu a curare su male
Ca sa professione sua es gai.
Podede Ulassa ismentigare mai
Oe in omaggiu a isse rende lode
Pro s’operadu e su sou coraggiu
De custu bravu duttore esemplare
Pode mai Ulassa ismentigare
Oe in omaggiu a isse i rende lode
Ulassa ismentigare mai pode
Rende lode oe a isse in omaggiu
Pro s’operadu e su sou coraggiu
De custu bravu esemplare duttore
Chi cun devozione e cun amore
At calmadu s’anzena sufferenzia.
Dae s’iniziu cu tanta passenzia
Ad’affrontadu ogni sacrifiziu
Sa idda de Ulassa isse at curadu
Coment ‘esserad una manu santa
Dae s’iniziu cun passienza tanta
Ad’affrontadu ogni sacrifiziu
Cun tanta passenzia dae s’iniziu
Ad ogni sacrifiziu affrontadu
Sa idda de Ulassa isse at curadu
Coment’esserad una santa manu
Pensa s'infirmu ‘e lu torrare sanu
Scultende ogni parte ‘e sa carena.
Chi cun devozione e cun amore
38
At calmadu sa sufferenzia anzena
E a su sufferente in dolu e pena
Isse li da coraggiu cun consolu
De mestieri e che omine saggiu
Sa vida at dedicadu totalmente
In dolu e pena e a su sufferente
Isse li da coraggiu cun consolu
E a su sufferente in pena e dolu
Isse li da consolu cun coraggiu
De mestieri e che omine saggiu
Totalmente dedicadu as sa vida
E Ulassa cun boghe e alta grida
Su sou benemeritu l’at mustradu
Chi cun devozione e cun amore
S’anzena sufferenzia at calmadu.
Si b’at mortu presente es sempre istadu
Pienu de costanza e de cunfortu
Non manca mai pro sa condoglianza
Pensada ‘e cunfortare ogni parente
Si b’at mortu sempr’istadu es presente
Pienu de costanza e de cunfortu
Sempre istadu es presente si b’at mortu
Pienu de cunfortu e de costanza
Non manca mai pro sa condoglianza
Pensada ogni parente ‘e cunfortare.
Bona cultura cun valore impare
E i su bonu coro pro natura
Valore impare cun bona cultura
Pro natura e i su bonu coro
Ch’esserada nadu in sa idda insoro
Sos ulassesos si l’ana adottadu
Ch’esserada in sa idda insoro nadu
Sos ulassesos adottadu l’ana
39
E pregiu e onore a isse dana
E su valore che omine egregiu
E a isse onore dana e pregiu
Egregiu e che omine su valore
E tottu Ulassa li rendede onore
E deo puru pro sa parte mia
Tant’ffetu sinzeru e simpatia
Sempre l’apo mustradu prima e poi
E auguro in sarda poesia
Custu gentile duttore ‘e Gavoi.
40
UNU SONETTU A GIAGU
(Dedicadu a s’amigu Giacu Pili – 10/11/2002)
Giagu, amigu fidele istimadu
Continu cordiale e sinzeru
De ti tennere amigu so fieru
Ca lealmente mi l’as dimustradu
In presente comente in su passadu
Ti tenia e ti tenzo in cunsideru
Che chi m’esseras unu frade veru
Ca sempre affettuosu sese istadu
Mi dispiaghede, Giagu, in veridade
E nde cumprendo su tou disagiu
Ca ses cun zeltos malese a cumbattere
Ti prego ‘e tenner forte su carattere
E affrontare ogni calamidade
E prosighire sa vida cun coraggiu.
Rezzi un’auguriu genuinu
De parte de s’amigu Giovanninu.
41
A S’AMIGU SERAFINU
(Scritta nell’ospedale Tommasini di Jerzu all’amico Serafino
Floris di Barisardo – 1994)
Intru su Tomasini in s’ispidale
A tie apo incontradu, Seraffinu,
Cando t’apidu de nante vicinu
I topu ch’a unu pe aias male
E cun d’unu saludu geniale
Mas nadu «Coment’istas, Giovanninu».
Dae su die ammento continu
Su carattere tou cordiale
Prima de mi che andare a Ulassai
De t’iscriere magato in obbligu
Cust amenu sonette in cantu sardu.
Giuro de non t’ismentigare mai,
De ti tennere in coro che un’amigu
Cun affettu sinzeru e riguardu.
42
A ULASSAI
(1953)
Oe in mente mia appo pensadu
De dedicare unu sardu cantu
A sa terra natia ue so nadu
Sa chi tenia in coro e amo tantu
In mesu ‘e sas montagnas che matrona
Ulassai, famosa bidda mia,
Vigilada ‘e Masseu e Sassa Bella
Notte e die ti vaghen sentinella
De vigilare a tie ana in dotte
Ti faghen sentinella die e notte
Ana in dotte de vigilare a tie
Sentinella ti faghen notte e die
Messes e annu e seculu intreu
In mesu ‘e sas montagnas che matrona
Ulassai famosa bidda mia
Vigilada de Sassa Bella e Masseu
As de bellesa casta ogni recreu
De donos de grandesa meda vasta
Ogni recreu as de bellesa casta
Meda vasta de donos de grandesa
Ogni recreu as de casta bellesa
Chi d'ogn’unu ti narada «imbiada!»
In mesu ‘e sas montagnas che matrona
Ulassai famosa bidda mia
De Sassa Bella e Masseu vigilada
In sa Sardigna intera ses vantada
Digna dae natura andas fiera
Ses vantada in sa Sardigna intera
Dae natura andas fiera e digna
43
Ses vantada in s’intera Sardigna
Pro donos de virtude e maestria.
In mesu ‘e sas montagnas che matrona
De Sassa Bella e Masseu vigilada
Ulassai famosa bidda mia.
As'un’arcana grutta ch’es nodia
De epoca lontana senza dutta
As’un’arcana ch’es nodia grutta
Senza dutta de epoca lontana
Chi es nodia as'una grutta arcana
Piena de misteru e buiosa.
In mesu ‘e sas montagnas che matrona
Vigilada ‘e Masseu e Sassa Bella
Ulassai bidda mia famosa.
As dadu vida a zente virtuosa
Calchi fizzu eccellente as'allevadu
A zente virtuosa vida as dadu
As'allevadu calchi fizzu eccellente
As dadu vida a virtuosa zente
Chi tant'onore t’ana resu assai.
In mesu ‘e sas montagnas che matrona
Vigilada ‘e Masseu e Sassa Bella
Famosa bidda mia Ulassai
A non ti dare vantu candumai
Deo unu cantu ti chelzo intonare
E candu mai vantu a non ti dare
Deo ti chelzo intonare unu cantu
E candu mai a non ti dare vantu
Che fizzu ‘e sa natia Mamma ona.
44
Vigilada ‘e Masseu e Sassa Bella
Ulassai famosa bidda mia
In mesu ‘e sas montagnas che matrona.
Invidiada in s'ozzastrina zona
Che una Fada o Signora Divina
Invidiada in sa zona Ozzastrina
Che Signora Divina o una Fada
In sa zona ozastrina invidiada
De abba bona e pura non ti lagnas.
Vigilada ‘e Masseu e Sassa Bella
Ulassai famosa bidda mia
Che Matrona in mesu e sas montagnas.
Spaziosas sas tuas campagnas
E sas cascadas duas ispumosas
Sas campagnas tuas ispaziosas
E spumosas sas cascadas duas
Spaziosas sas campagnas tuas
Pienas de Nuraghes de ogni pesu.
Vigilada ‘e Masseu e Sassa Bella
Ulassai famosa bidda mia
De sas montagnas che Matrona in mesu.
Si calchi isbagliu in sa musa agatades
I bos prego de coro ‘e mi scusades.
45
A NERONE
(Dedicada a su cane meu Nerone - 2000)
Su cane meu si narat Nerone
Intelligente e meda distintu
Peccadu ch’este a sa cadena istrintu
Ch’este a fagher cun isse attenzione
Connosche de lontanu su ladrone
Ca es dotadu dae bonu istintu
De tanta fedeltade i m’at cunvintu
Sempre prontu in difesa ‘e su padrone.
Comente guardianu es meda dignu
Pritte at fattu continu bona proa
Vigilende in su nostru podere.
Candu intendede arrivare su mere
Meda cuntentu i faghet sa coa
Isettende a li dare unu carignu.
46
A S’AMIGU CHICHINU
(Sonettu dedicadu a s’amigu Chichinu Lobina – 16/07/2003)
Chichinu dae s’edade ‘e s’infanzia
Semus amigos veros diventados
Pius de sessant’annos sun passados
Tra nois mai istadu b’at mancanzia,
Amigos de antiga costumanzia
Che frades chi si sunu cunsacrados
In piena armonia sempre istados
Cun fide e sincera fratellanzia.
No isco custu cantu in sarda rima
Chi resessidu siada a dovere
De pagu esperiensia in sa musa
Pro custu prima ti dimando scusa
Sperende de ti faghere piaghere
E ti saludo cun sinzera istima.
47
SA PIAGA
(Sonettu scrittu pro s’emigrazione - 1992)
Sa piaga ‘e s’emigrazione
Esistidi ancora e b’este istada
Custa Sardigna mia sconsolada
Cun sos disoccupados a muntone.
Andare in nd’un’anzena nazione
Sa zente ancora oe este obbligada
Ca inoghe tribagliu non bind’ada
Culpas de sos chi sunu in sa Regione.
Promittini mares e casteddos
E sa Sardigna, sa nostra dimora,
Es diventada cosa ‘e fagher pena.
Su sardu a tribagliare in terra anzena
Est’obbligadu a si che andare fora
E sa Sardigna es piena ‘e nieddos.
48
SU MASSAIU ANTIGU
(Sonettu scrittu pro sa tradizione
de su massaiu antigu –
su mese ‘e triulas 2003)
Tradiziones dae s’era antiga
A sos giovanos las sunu illustrende,
Su massaiu in su campu seminende
Cun sos boes arende tottu in riga.
Arriva su messonzu, itte fadiga,
cantu suore in sa fronte versende
e poi in s’arzola triulende
pro nd’ogare su ranu dae s’ispiga.
E a fine lu devede ispazzare
Armadu de trebuttu e pala in manu;
Sperende de arrivare in su momentu
Pro podere in s’aera bentulare
E separare sa pazza dae su ranu
Este isettende a tirare su entu.
49
A S’AMIGU MARIU USALA
(Trintasese – Ulassai 10/2/2003)
In sardu cantu custu trintasese
Modellu dae antigu documentu
De t’scrier, Mariu, apo pensadu
Continu amantiosu sese istadu
Virtuosu in su cantu e genuinu
Amantiosu stadu ses continu
Genuinu e in su cantu virtuosu
Continu ses istadu amantiosu
In custu ramu poeticu variu.
In sardu cantu custu trintasese
Modellu dae antigu documentu
Pensadu apo de t’iscrier, Mariu.
Legidu as de istoria ogni diariu
E in mente imprimidu a memoria
Legidu ogni diariu as de istoria
E in mente a memoria imprimidu
De istoria ogni diariu as legidu
Chin poesia lu podes descriere.
In sardu cantu custu trintasese
Modellu dae antigu documentu
Apo pensadu, Mariu, de t’iscriere.
Spero leginde non ti feta riere
Ca deo che poeta so unu zero
Leginde non ti fetta riere spero
Ca deo so unu zero che poeta
Leginde spero riere non ti fetta
Solu cheria ‘e ti fagher cutentu.
50
Mariu, de t’iscriere apo pensadu
In cantu sardu custu trintasese
Modellu de antigu documentu.
Si tenia onore in s’argomentu
Comente una Talia o Terpsicore
In s’argumentu si tenia onore
Comente Terpsicore o una Talia
Onore in s’argomentu si tenia
Ma nde soe sprovvistu, caru amigu.
De t’iscriere, Mariu, apo pensadu
In sardu cantu custu trintasese
Modellu dae documentu antigu.
Zeltu non m’as’a ponnere in castigu
Si soe pagu espeltu in su cumponnere
Zeltu in castigu non mi as’a ponnere
S’in su cumponnere soe pagu espeltu
Non mi asa ponnere in castigu zeltu
O mi serrare in tottu su cancellu.
Mariu, de t’iscriere apo pensadu
In sardu cantu custu trintasese
Documentu de antigu modellu.
De pagu rima e ne cantare bellu
Pro custu prego prima ‘e mi scusare
De pagu rima e ne bellu in cantare
Prego pro custu ‘e mi scusare prima
In cantare ne bellu e pagu rima
Mancante de talentu si mi crese.
Modellu dae antigu documentu
De t’iscriere, Mariu, apo pensadu
In cantu sardu custu trintasese.
51
De Marianu pro Barbara in su mese
De Milanu t’isetto pro sa gara
In su mese Marianu pro Barbara
Pro sa gara t’isetto de Milanu
Pro Barbara in su mese Marianu
Spero ch’asa arrivare in tempus giustu.
Modellu dae antigu documentu,
Mariu, de t’iscriere apo pensadu
Trintasese in sardu cantu custu.
Un’auguru in armonia e gustu
In su futuru a tie e famiglia
Un’auguru e gustu in armonia
A tie e famiglia in su futuru
In armonia e gustu un’auguru
Bos invio in terrinu lombardu.
De t’iscriere, Mariu, apo pensadu
Modellu dae antigu documentu
Custu trintasese in cantu sardu.
Ca tenes estru ti prego de m’iscriere
E bos saludo a prestu a nos i biere.
52
A LAURA BOI
(Terzine – Ulassai 28/1/2003)
Laura una viola delicata
Fisi in mesu ‘e fiores in giardinu
Deliziosa amena e profumada
De poi accumpagnada a Costantinu
E de custa unione cun amore
As dadu vida a unu bellu bambinu.
Faghe chi custu teneru fiore
Chi mai issu intenda sa mancanzia
Dalli su sinu e tottu su calore
Pro chi l’aggiuded in sa sua infanzia
Cand’intended s’amore de sa mamma
Cust’est sa menzus cosa de importanzia.
Tue pro isse sese una fiama
Cantali puru calchi poesia
Ca de sa oghe tua tened brama
In su barsolu sa dulche ninnia
Cun d’una oghe bella armoniosa
Che candu i m’at cantadu mamma mia.
Tue che mamma ona affettuosa
Chi sa vida t’at dadu unu tesoro
Li sias vigilante e amorosa;
Dalli tottu s’amore chi as’in coro
Che una mamma ona ed esemplare
Ch’as’essere onorada e minde onoro.
Deo de coro bos chelzo augurare
Impare a su tou caru isposu
Una vida armoniosa e bos amare
Chi Francesco i crescada orgogliosu
Cutentu de sos suos genitores
Pro chi sa vida li selvada ‘e gosu
In mesu de carignos e amores
Crescada allegru fin’a esser mannu
E continu lontanu ‘e sos dolores.
53
Mai in sa vida li suzzeda dannu
Es s’auguru de nonna e de nonnu
D’essere in custa vida fortunados
Nois cuntentos d’essere diventados
De nonna e nonnu bisnonna e bisnonnu.
54
SA BIBLIOTECA
(Ulassai 10/12/2003)
Ancora prima de Roma Pagana
Chi sa biblioteca este esistente
Sa civiltade greca a su mittente
E poi dopo sa zente romana.
In tempus nostru modernada l’ana
Cun d’unu cervellone intelligente
Chi tottu memorizzada in sa mente
Su de recente e de s’era lontana.
Sa de Ulassa de onore es digna
Sempre comunichende es custa rete
Su conduttore es bravu e virtuosu,
Non solu trasmittidi in Sardigna
Navigada in tottue su internete.
Un’omaggiu a Giuseppe Cabizzosu.
55
IN ONORE DE SU CADDU
(Ulassai 20/01/2004)
Su caddu pius de unu mestieri
At fattu e laoradu in sas siendas
Est vantadu in s’istoria e leggendas
De sa vida che veru artificieri.
Accumpagnadu ad’ogni gherrieri
In battaglias e lottas distruendas
E cursasa a ostaculu stupendas
Sempre at brincadu cun passu lezzeri.
Cust’esemplare de grande valore
Chi a ogni trabagliu an’addestradu
Puru ligadu a fune o tentu a frenu.
Bravu e veru collaboratore
Chi sempre ‘e continu azzudu dadu
In custa vida a s’omine terrenu.
56
A S’AMIGU MARIU USAI
(Ulassai 23/12/2003)
Mariu, dedico a tie un’argumentu
Che veru amigu e compaesanu
Cun s’isperanza ‘e ti fagher cuntentu.
Si fia istadu Dante, su toscanu,
T’aia dedicadu rimas d’oro
Ma custu donu non lu tenzo a manu
Però es dedicada ‘e veru coro
Custa mia sinzera poesia
Imitada in limba ‘e Logudoro.
Poliminia, Euterpe e Talia
Spero ch’a mie enzana in favore
Cun Clio, Galliope e Urania,
Erato, Melpomene e Terpsicore
Sas ancellas ch’in su Parnasu monte
Regnana cun’Omero, su cantore.
Sonende es cun sa lira Anacreonte
Musica bella chi faghet recreu
A un’Apollo ch’est sezidu ‘e fronte.
Cun s’arpa faghet musica un’Orfeu
E cantad puru Petrarca e Lucanu
Cun veru donu predilettu ‘e Deu.
B’est su mastru Virgiliu mantovanu
Su chi at dadu istruzione a Dante
E onoradu ad’ogni italianu
Ma custa musa mia diletante
No este a cunfrontu in paragone
Deo pro custu mi tenzo a distante
57
A boltas no mi leed illusione
Ma si comente es sanu su chelveddu
Non potto ruere in tentazione
Sigo custa cultura e minoreddu
Ca sempre amantiosu so continu
A cumponnere calchi versigheddu
Cantu oltas in logu ‘e magasinu
In gioventude istadu so a cantare
In calchi sposaliziu o ispuntinu
Poi ischis so devidu emigrare
Cun medas annos de allontananza
Appo devidu in tottu abbandonare
Lassadu in poesia ogn’impoltanza
E i sa limba sarda in abbandonu
Appo postu e sento sa mancanza.
Mariu, ca in su cantu tenes donu
Si m’iscriese tenzo piaghere
In poesia unu tou arregionu
No est’obbligu ma unu dovere
E non creo de mi lasasare assente
De sos versos chi tenes in podere.
Tenes estru e una bona mente
Pared ch’in Ippocrene apes bibidu
Dae cuss’abba ona frequente
Sa fonte ch’at Pegasu scaturidu
De s’immortale poetica vena
A mie mai fattu ana cumbidu
58
Si bibidu ndaia a pena pena
Taia cuntentadu in custa musa
Ma non potto resessere in s’iscena
Giutto unu pagu sa mente confusa
La fino e ti chelzo augurare
A tie e famiglia impare
Ti saludo e ogni sbagliu scusa.
59
S’ISTORIA DE MAROSINI
(2003)
Istoria de lontana parentella
Chi mai podet tennere termine
Una leggenda chi non tenet fine
Creo non siada una bagattella.
Custu situ vicinu a S’Assa Bella
Ue Ulassa i faghet confine
Dae tempus Maria de Osine
Est’istada ininque pastorella
Presonera in su monte congiuntu
Impare a sa crabita sunu inie
E de s’insoro eterna dimora
Oe sa zente ind’unu zeltu puntu
Giamada Marosini ogni die
E Marosini respundidi ancora.
60
SU TRENINU ANTIGU
(2003)
Ammento ancor’e cando in pizinnia
Dae Jerzu partende continu
Unu bellu fantasticu Treninu
Direttu in sa bezza ferrovia
Lassend ‘e segusu un’enorme iscia
De fumu annebbiadu su terrinu
Puru si oe non passed vicinu
Deo sempre presente lu tenia.
Custu bellu treninu leggendariu
Alimentadu a linna e calvone
Chi de tirare non fit mai stufu
Tiraiada subra ‘e su binariu
Trasportende ogni spezie de vagone
Continu cun su sou ciufu-ciufu.
61
MODA
(Dedicata a Dina Carta e Renato Loddo
per il loro matrimonio. 1990)
O Renato, pro te sento in coro
S’affettu cordiale pius sinzeru
Oe ti chelzo allegru, armoniosu
As’affiancu unu veru tesoro
La dese amare cun amore veru
Che prediletu un esemplare isposu.
Tanta felicidade e meda gosu
De guida sa Santa Trinidade
Bol siada in sos passos de sa vida
Chi regnet s’allegria totta ganta
Gosu meda, felicidade tanta
De guida sa Santa Trinidade
Gosu meda, tanta felicidade
Sa Trinidade Santa de guida
Bol siada in sos passos de sa vida
Chi totta ganta s’allegria regnede
E s’amore reciprocu s’impegnede
In’intesa armonia e cuncordia
Ca pro tenner lontanu sa discordia
Est ’os amare cun sentidu sanu
Che duos columbinos in su nidu
Continu in bon’umore a bos mantennere
Sa discordia pro lontanu tennere
Est’os amare cun sentidu sanu
Sa discordia pro tenner lontanu
Est’os amare cun sanu sentidu
62
Che duos columbinos in su nidu
Bos mantenner continu in bonumore
E ogni cosa ‘os andede in favore
E in sa vida meritu e grandesa
E s’amore reciprocu s’impegnede
In cuncordia armonia e intesa
Prima in gioventude e a sa ezzesa
Bol sia sorridente sa salude
‘Os amare cun d’un’amore ardente
Mai manched s’affettu cun s’istima
A sa ezzesa e in gioventude prima
Bol siada sorridente sa salude
A sa ezzesa e prima in gioventude
Bol siada sa salude sorridente
‘Os amare cund’un’amore ardente
S’affettu cun s’istima mai manchede
E in sa vida nisciunu s’istanchede
Pro la passare cun tant’allegria
E s’amore reciprocu s’impegnede
In intesa cuncordia e armonia
Sa mamma ‘e Dina impare cun Milia
In custa die de gioia e brama
Pro chi tenza fortuna custa coia
Si sunu inbenuidadas in s’altare
Sa mamma ‘e Dina cun Milia impare
In custa die de gioia e brama
Milia impare e de Dina sa mamma
In custa die de brama e de gioia
63
Pro chi tenza fortuna custa coia
In s’altare si sunu imbenuiadas
Ei sas preghieras rezitadas
A sos Santos de sa celeste corte
Chi sos isposos tenzan bona sorte
E in sa vida sorrisos e gosos
Chi bona sorte tenzan sos isposos
E in sa vida gosos e sorrisos
Sempre unidos e mai divisos
E chi Deu bol mandede ogni agiudu
E sa vida passedas cun recreu
Augurende de nou bol saludu
Ed est finidu custu cantu meu.
64
S’ANTIGU NURAGHE
(23.08.2003)
Sunu battromiz’annos a cust’era
Chi sos Nuraghes tentu an’esistenzia
Costruidos cun’omines de potenzia
De forza e manuale arte vera
Oe sunu amirados che chimera
Cun cust’insoro arcanica presenzia
Pero sa manu ‘e sa delinquenzia
Lus’an ridottos in mala manera
Custa zente illusa e vanitosa
In chirca ‘e tesoros delirantes
An frugadu sa terra in varios trettos
Non solu an profanadu ogni Losa
An distruttu sas Tumbas de Gigantes
In chirca de tesoros e bronzettos.
65
SU FRUTTU ‘E SU SARMENTU
(2003)
Su sarmentu es pianta agradessida
Dae su Deus Bacu immortalada
Sempre gelosamente enit curada
Dae s’omine in su cursu ‘e sa vida
Sa’ Ua, frutta bona e preferida,
Ch’in’parte enidi in binu trasformada
Dae tempos remotos renomada
Custa sacra bevanda beneida
Chi sempre at tentu s’omine a cumpanzu
E tribagliada cun delicadesa
Pro fagher custu brou ‘e meraviglia
Si bellu preparades unu pranzu
Pro chi bene arrichida siat sa mesa
Chi non manche de inu sa bottiglia.
66
SU DONU DE SU CANTU
(Ulassai – 03/09/2003)
Su cantu rended gioia e allegria
Donu chi sa natura at predilettu
In d’ogni logu e festa in d’ogni trettu
Pone tottu sa zente in armonia
Pro cantare una bella poesia
Cheret sa mutta ch’andede a derettu
E si es predispostu s’intellettu
Tocca su chelu cun sa fantasia.
Su cantu est’unu e sas virtudes bellas
Chi bene est’inseridu in su folklore
Solu deve cantare chie at dotte.
Est bellu si esibidu est in sa notte
Candu brilla de luna su lugore
O sutta ‘e s’isplendore ‘e sas istellas.
67
SA COLADA ‘E FOGU ALLUTTA
(Ulassai 30/01/2004)
Permittide chi deo bos racconte
De su tribagliu in epoca passada
In Franza ind’una fabbrica famada
Fio manovradore in d’unu ponte
Ue su fogu alluttu sempre ‘e fronte;
Giughia ogni die in sa colada
Sa zente totta canta illuminada,
Mi paria in s’inferru chin Caronte.
Deo subra su ponte e chie sutta
Preparados cun mestieri e arte
Ca cheret sa colada sacrificios
De amiantu bestidos in tuta
Ca scintiddas de fogu a d’ogni parte
Bolaian che fogos d’artificios.
68
DICIOSA FUNTANA
(Ulassai – 10/05/1998)
De sutta sa montagna zampillante
I nd’essis fritta fritta, sana e pura
T’at fatta fritta gai sa natura
Ca passasa in roca penetrante
Visitas non ti mancad un’istante
S’abba po prelevare cun premura
Puru a custos annos de ‘suttura
As resistidu galana e pimpante.
Ses perenne funtana melodiosa
Vantada in Ulassai e in sa zona
Po pregiu donos de ogni manera
Che funtana ti naran sa diciosa.
Si cherides abberu abba ona
Andades tottu a funtana ‘e Sera.
69
UNA ROSA PRO SANTU VALENTINU
(Ulassai – 14/02/2001)
Dae su tou caru Giovanninu
Rezi, o prenda amada, gioiosa
Chi continu sincera e amorosa
Pro barant’annos mi sese a vicinu
E oe pro sa festa ‘e Valentinu
Offro a tie custa amena rosa
E impare a issa, cara isposa,
cun sa rosa unu asu genuinu.
Rezila dae coro custu die
Ca deo ti la offro ‘e bonu coro
Sa rosa chi as tantu preferida
Su pensamentu meu sempre a tie
Es rivoltu, o amabile tesoro,
vera cumpanza de totta sa vida.
Poesia dedicada a muzere mia Assunta Chessa
Pro Santu Valentinu.
70
A MARIA LAI
(Ulassai – 01/04/2004)
Maria Lai cun arte prodigiosa
In sa pittura de altu livellu
Ogni dipintu at modelladu bellu
Cun geniu e decoro maestosa,
In Roma an bidu chi fit virtuosa
Candu in manu leadu at su pinzellu
Digna collega de unu Raffaellu
Chi s’est distinta in sa tela famosa.
Custa pitrice de vantu e valore
Ch’in tottue lassadu at s’insigna
Cun sa sua pittura originale.
Sos ulassesos li rendene onore
A custa cima rara, illustre e digna
Chi tentu in Ulassai at su nadale.
71
A CHENT’ANNOS
Oe apo cumpridu settant’annos
E ch’est passada sa giovan’edade,
Sa vida est gai pro s’umanidade
Chi su tempus nos portad in ingannos
Ma como fizzos mios sunt mannos
E mila passo cun serenidade.
Sa vida apo passadu in umiltade
Tra gosos, sacrificios e afannos
Ancora non m’intendene lamentu
Puru de gioventura sia fora;
Como si morzo puru so cuntentu
Si comente m’agato forte ancora
Ispero de arrivare fin’a chentu
Prim’e lassare sa terrena dimora.
72
A SOS ISPOSOS NOVELLOS
(Ulassai, 24 agosto 2002)
Dedico cust’amena poesia
A sos isposinos in persone
Pro ch’ana fattu sa santa unione
Vito e Assunta, sa figlioccia mia,
passedas custa vida in allegria
e gosu meda in d’ogni occasione
Deu bos diada sa benedizione
Impare cun sa vergine Maria
Custa vida passedas cun recreu
Sempre allegros e de bonumore
Mai tenzedas maladia alcuna
E bos’assistada sa bona fortuna
Sempre os’amare cun sinzeru amore
Cust’est
Cust’est de coro s’auguru meu.
73
A ROSMUNDA SA BALLERINA
(Ulassai, 3 maggio 2004)
Deo a Rosmunda candu in gioventude
L’apo connota in terra Lorena
Fit de bellesa e grazia piena
Teniad pro sa danza sa virtude
Fit sa bellesa sua meda rara
E de incantu su sou sorrisu
Pariada un’Anghela ‘e paradisu
Che una rosa vellutada in cara
Ogni ballu faghiada in s’iscena
Tangu, valzer, mazurca e marcetta
E cun istile sa danza perfetta
Comente ballaida Maddalena
Ballaia puru in punta ‘e pe’
Cun romanticismu e funàmbola
Si giraiada comente una bambola
Ch’esserad un’erede ‘e Salome’
Tottu gantos teniana in bidea
Invitare a Rosmunda pro su tangu
A custa ballerina ‘e primu rangu
Chi ballende pariada una dea
Ma deo puru ca unu pagu ‘e dotte
Teniat pro su ballu bos i giuru
Cun issa una olta deo puru
Balladu apo su valzer a mesu notte
74
E de poi Rosmunda est’isparida
Sa brava ballerina tantu amena
Si comente fit bella che a Elena
Penso chi calchi d’unu l’at rapida
I sos pilos dorados e biunda
Giughiada e fit bella che s’aurora
In d’ogni festa o ballu iseto ancora
Ider de nou apparire Rosmunda.
75
RINGRAZIAMENTU
(Dedicada a s’Associazione
“Sa perda e su entu”
Ulassai, 7 maggio 2004)
Como es finida sa mia cantone
Pro chi non sia bella a cumplimentu
Ringrazio deo s’Associassione
Chi l’an giamada “Sa Perda E Su Entu”
De parte insoro nde soe cuntentu
Ca dadu m’ana custa occasione
Si no non nde tenia intenzione
De dare isfogu a su meu talentu.
A isso est chi devo ringraziare
Pro sa capazidade ‘e parte insoro
In su formadu ‘e custa poesia
A sas famiglias cun issoso impare
Mando unu auguru de veru coro
E fino saludende ‘e parte mia.
76