IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO ALLE RADICI DELLA

Transcript

IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO ALLE RADICI DELLA
IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO ALLE RADICI DELLA FEDE VISSUTA
DALLA CHIESA UNA, SANTA, CATTOLICA E APOSTOLICA
PROGRAMMA GENERALE
A) DAL MESSAGGIO EVANGELICO AI SIMBOLI DELLE CHIESE LOCALI
sensibilità carismatica
ETÀ DELLO STUPORE
(I-III secc.)
ortodossia intuita
inizio dei fissaggi semantici
B) DAI SIMBOLI DELLE CHIESE LOCALI AL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO
maturazione istituzionale
ETÀ DEL CHIARIMENTO
(III-IV secc.)
ortodossia riflettuta
dialettica dei fissaggi semantici
C) IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO
assestamento della Tradizione
ETÀ DEL DOGMA
(IV sec.)
ortodossia proclamata
universalità del fissaggio semantico
PROGRAMMA
Secondo incontro
(25 febbraio 2011)
B) DAI SIMBOLI DELLE CHIESE LOCALI AL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO
maturazione istituzionale
ETÀ DEL CHIARIMENTO
(III-IV secc.)
ortodossia riflettuta
dialettica dei fissaggi semantici
CREDO ROMANO
Credo in Deum Patrem omnipotentem;
Creatorem coeli et terrae.
Et in Jesum Christum, Filium ejus unicum,
Dominum nostrum;
qui conceptus est de Spiritu Sancto.
Natus ex Maria virgine;
passus sub Pontio Pilato, crucifixus,
mortuus, et sepultus;
descendit ad inferna;
tertia die resurrexit a mortuis;
scendit ad coelos;
sedet ad dexteram Dei
Patris omnipotentis;
inde venturus (est) judicare vivos et mortuos.
Credo in Spiritum Sanctum;
sanctam ecclesiam catholicam;
sanctorum communionem;
remissionem peccatorum;
carnis resurrectionem;
vitam oeternam.
Amen.
CREDO ROMANO (Simbolo Apostolico)
1) Io credo in Dio, Padre onnipotente, creatore
del cielo e della terra,
2) e in Gesù Cristo, Suo unico Figlio, nostro
Signore,
3) il quale fu concepito di Spirito Santo.
A) Mistero Trinitario
4) Nacque da Maria Vergine;
5) patì sotto Ponzio Pilato, fu crocifisso, morì e
fu sepolto; discese agli inferi;
6) il terzo giorno risuscitò da morte;
7) salì al cielo;
8) siede alla destra di Dio, Padre onnipotente;
9) di là verrà a giudicare i vivi e i morti.
B) Mistero Cristologico
10) Credo nello Spirito Santo, la santa Chiesa
cattolica;
11) la comunione dei santi, la remissione dei
peccati;
12) la risurrezione della carne, la vita eterna.
C) Misteri Pneumatologici
Amen.
A) MISTERO TRINITARIO (primo mistero della fede)
1) Io credo in Dio,
Padre onnipotente,
creatore del cielo e della terra
Dio Uno
Monoteismo assoluto e
demiurgico
2) e in Gesù Cristo, Suo unico
Figlio,nostro Signore,
3) il quale fu concepito
di Spirito Santo.
Dio Trino
Figlio e Spirito distinti
ma indivisi dal Padre
CONTRO GLI GNOSTICI
I)
Limiti del diavolo
II) Trinitarismo paritario
e non emanato
CONTRO I GIUDEO-CRISTIANI
I)
Divinità del Cristo
II) Trinitarismo reale
e non verbale
B) MISTERO CRISTOLOGICO (secondo mistero della fede)
4) nacque da Maria Vergine,
Incarnazione,
Passione e Morte
(sepoltura/discesa)
5) patì sotto Ponzio Pilato, fu crocifisso,
morì e fu sepolto; discese agli
inferi;
Gesù
storico
6) il terzo giorno risuscitò da morte;
Gesù
parusiaco
Resurrezione e
Ascensione
Gesù
escatologico
Glorificazione e
Giudizio
7) salì al cielo,
8) siede alla destra di Dio, Padre
onnipotente:
9) di là verrà a giudicare i vivi e i morti.
CONTRO GLI GNOSTICI
CONTRO I GIUDEO-CRISTIANI
I)
Realismo della Morte
I)
Realismo della Resurrezione
II)
Giudizio sui meriti
II)
Glorificazione dell’umanità
C) MISTERI PNEUMATOLOGICI (Chiesa e Novissimi)
10) Credo nello Spirito Santo,
la santa Chiesa cattolica;
Pentecoste
storica
Fondazione divina
della Chiesa
11) la comunione dei santi,
la remissione dei peccati;
Pentecoste
parusiaca
Vocazione dell’uomo
e Misericordia di Dio
12) la risurrezione della carne,
la vita eterna.
Pentecoste
escatologica
Immortalità e
Premio (o Pena)
CONTRO GLI GNOSTICI
CONTRO I GIUDEO-CRISTIANI
I)
Trasparenza della Chiesa
I)
Universalità della Chiesa
II)
Resurrezione integrale dell’uomo
II)
Primato del perdono divino
DIVERGENZE TRA SIMBOLI LOCALI (Oriente)
ROMA
ANTIOCHIA
(eredità giudaica)
ALESSANDRIA
(eredità ellenica)
MODALISMO
+ Unità
- Trinità
SUBORDINAZIONISMO
- Unità
+ Trinità
Sabellio
Marcello di Ancira
Ario
Pneumatomachi
ADOZIONISMO
+ Umanità - Divinità
DOCETISMO
- Umanità
+ Divinità
Paolo di Samosata
Fotino
Valentino
Apollinare di Laodicea
MERITOLATRIA
APOCATASTASI
Teodoro di Mopsuestia
Origene
DIVERGENZE TRA SIMBOLI LOCALI (Occidente)
ROMA
AFRICA ROMANA
(Donatisti)
PENISOLA IBERICA
(Priscilliani)
Irremissibilità
dei peccata graviora
Chiesa
carismatica
Sacramenti validi
ex opere operantis
Riassorbimento
finale delle anime
beate
CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO
Πιστεύοµεν εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα Παντοκράτορα,
ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων.
Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν
µονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν
αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ,
γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁµοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ
πάντα ἐγένετο.
Τὸν δι' ἡµᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡµετέραν
σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ
Πνεύµατος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ
ἐνανθρωπήσαντα.
Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡµῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ
παθόντα καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡµέρα κατὰ
τὰς Γραφάς.
Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόµενον ἐv δεξιᾷ
τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόµενον µετὰ δόξης κρῖναι
ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.
Καὶ εἰς τὸ Πνεῦµα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον καὶ τὸ ζωοποιόν,
τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόµενον, τὸ σὺν Πατρὶ
συµπροσκυνούµενον καὶ συνδοξαζόµενον, τὸ λαλῆσαν διὰ
τῶν προφητῶν.
Εἰς µίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν.
Ὁµολογοῦµεν ἓν βάπτισµα εἰς ἄφεσιν ἁµαρτιῶν.
Προσδοκοῦµεν ἀνάστασιν νεκρῶν.
Καὶ ζωὴν τοῦ µέλλοντος αἰῶνος.
Ἀµήν..
Concilio di Nicea I (325)
Concilio di Costantinopoli I (381)