IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO ALLE RADICI DELLA
Transcript
IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO ALLE RADICI DELLA
IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO ALLE RADICI DELLA FEDE VISSUTA DALLA CHIESA UNA, SANTA, CATTOLICA E APOSTOLICA PROGRAMMA GENERALE A) DAL MESSAGGIO EVANGELICO AI SIMBOLI DELLE CHIESE LOCALI sensibilità carismatica ETÀ DELLO STUPORE (I-III secc.) ortodossia intuita inizio dei fissaggi semantici B) DAI SIMBOLI DELLE CHIESE LOCALI AL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO maturazione istituzionale ETÀ DEL CHIARIMENTO (III-IV secc.) ortodossia riflettuta dialettica dei fissaggi semantici C) IL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO assestamento della Tradizione ETÀ DEL DOGMA (IV sec.) ortodossia proclamata universalità del fissaggio semantico PROGRAMMA Secondo incontro (25 febbraio 2011) B) DAI SIMBOLI DELLE CHIESE LOCALI AL CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO maturazione istituzionale ETÀ DEL CHIARIMENTO (III-IV secc.) ortodossia riflettuta dialettica dei fissaggi semantici CREDO ROMANO Credo in Deum Patrem omnipotentem; Creatorem coeli et terrae. Et in Jesum Christum, Filium ejus unicum, Dominum nostrum; qui conceptus est de Spiritu Sancto. Natus ex Maria virgine; passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus, et sepultus; descendit ad inferna; tertia die resurrexit a mortuis; scendit ad coelos; sedet ad dexteram Dei Patris omnipotentis; inde venturus (est) judicare vivos et mortuos. Credo in Spiritum Sanctum; sanctam ecclesiam catholicam; sanctorum communionem; remissionem peccatorum; carnis resurrectionem; vitam oeternam. Amen. CREDO ROMANO (Simbolo Apostolico) 1) Io credo in Dio, Padre onnipotente, creatore del cielo e della terra, 2) e in Gesù Cristo, Suo unico Figlio, nostro Signore, 3) il quale fu concepito di Spirito Santo. A) Mistero Trinitario 4) Nacque da Maria Vergine; 5) patì sotto Ponzio Pilato, fu crocifisso, morì e fu sepolto; discese agli inferi; 6) il terzo giorno risuscitò da morte; 7) salì al cielo; 8) siede alla destra di Dio, Padre onnipotente; 9) di là verrà a giudicare i vivi e i morti. B) Mistero Cristologico 10) Credo nello Spirito Santo, la santa Chiesa cattolica; 11) la comunione dei santi, la remissione dei peccati; 12) la risurrezione della carne, la vita eterna. C) Misteri Pneumatologici Amen. A) MISTERO TRINITARIO (primo mistero della fede) 1) Io credo in Dio, Padre onnipotente, creatore del cielo e della terra Dio Uno Monoteismo assoluto e demiurgico 2) e in Gesù Cristo, Suo unico Figlio,nostro Signore, 3) il quale fu concepito di Spirito Santo. Dio Trino Figlio e Spirito distinti ma indivisi dal Padre CONTRO GLI GNOSTICI I) Limiti del diavolo II) Trinitarismo paritario e non emanato CONTRO I GIUDEO-CRISTIANI I) Divinità del Cristo II) Trinitarismo reale e non verbale B) MISTERO CRISTOLOGICO (secondo mistero della fede) 4) nacque da Maria Vergine, Incarnazione, Passione e Morte (sepoltura/discesa) 5) patì sotto Ponzio Pilato, fu crocifisso, morì e fu sepolto; discese agli inferi; Gesù storico 6) il terzo giorno risuscitò da morte; Gesù parusiaco Resurrezione e Ascensione Gesù escatologico Glorificazione e Giudizio 7) salì al cielo, 8) siede alla destra di Dio, Padre onnipotente: 9) di là verrà a giudicare i vivi e i morti. CONTRO GLI GNOSTICI CONTRO I GIUDEO-CRISTIANI I) Realismo della Morte I) Realismo della Resurrezione II) Giudizio sui meriti II) Glorificazione dell’umanità C) MISTERI PNEUMATOLOGICI (Chiesa e Novissimi) 10) Credo nello Spirito Santo, la santa Chiesa cattolica; Pentecoste storica Fondazione divina della Chiesa 11) la comunione dei santi, la remissione dei peccati; Pentecoste parusiaca Vocazione dell’uomo e Misericordia di Dio 12) la risurrezione della carne, la vita eterna. Pentecoste escatologica Immortalità e Premio (o Pena) CONTRO GLI GNOSTICI CONTRO I GIUDEO-CRISTIANI I) Trasparenza della Chiesa I) Universalità della Chiesa II) Resurrezione integrale dell’uomo II) Primato del perdono divino DIVERGENZE TRA SIMBOLI LOCALI (Oriente) ROMA ANTIOCHIA (eredità giudaica) ALESSANDRIA (eredità ellenica) MODALISMO + Unità - Trinità SUBORDINAZIONISMO - Unità + Trinità Sabellio Marcello di Ancira Ario Pneumatomachi ADOZIONISMO + Umanità - Divinità DOCETISMO - Umanità + Divinità Paolo di Samosata Fotino Valentino Apollinare di Laodicea MERITOLATRIA APOCATASTASI Teodoro di Mopsuestia Origene DIVERGENZE TRA SIMBOLI LOCALI (Occidente) ROMA AFRICA ROMANA (Donatisti) PENISOLA IBERICA (Priscilliani) Irremissibilità dei peccata graviora Chiesa carismatica Sacramenti validi ex opere operantis Riassorbimento finale delle anime beate CREDO NICENO-COSTANTINOPOLITANO Πιστεύοµεν εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων. Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν µονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁµοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. Τὸν δι' ἡµᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡµετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύµατος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡµῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡµέρα κατὰ τὰς Γραφάς. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόµενον ἐv δεξιᾷ τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόµενον µετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦµα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον καὶ τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόµενον, τὸ σὺν Πατρὶ συµπροσκυνούµενον καὶ συνδοξαζόµενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν. Εἰς µίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. Ὁµολογοῦµεν ἓν βάπτισµα εἰς ἄφεσιν ἁµαρτιῶν. Προσδοκοῦµεν ἀνάστασιν νεκρῶν. Καὶ ζωὴν τοῦ µέλλοντος αἰῶνος. Ἀµήν.. Concilio di Nicea I (325) Concilio di Costantinopoli I (381)