PUR TRET

PURTRET
En Svizra portan ils chantuns la responsabladad principala per ils fatgs da furmaziun e da cultura. Els coordineschan lur
lavur sin champ naziunal. Per far quai furman las 26 directuras e directurs chantunals da l’educaziun publica in’autoritad:
LA CONFERENZA SVIZRA
DALS DIRECTURS
CHANTUNALS DA
L’EDUCAZIUN PUBLICA
(CDEP)
A l’exteriur vegnan ellas ed els numnads savens «ministras e ministers da furmaziun». En Svizra als numnain
nus «directuras e directurs d’educaziun u da furmaziun». Ellas ed els èn commembras e commembers
da las regenzas chantunalas e mainan il departament
chantunal d’educaziun e da furmaziun, che cumpiglia
per regla er la cultura ed il sport.
La suveranitad chantunala da la scola e da la cultura
è in tratg caracteristic impurtant da la Svizra plurilingua ch’è organisada en moda federalistica.
La basa legala per la collavuraziun dals chantuns en
il sectur da furmaziun è dapi l’onn 1970 il concordat
svizzer da scola. La lavur da la CDEP sa basa plinavant sin ulteriuras cunvegnas interchantunalas. Quai
èn contracts interchantunals giuridicamain liants, er
numnads concordats.
Schaner 2017
L’organ da decisiun suprem da la CDEP è la radunanza
plenara (tut las 26 cusseglieras guvernativas e cussegliers guvernativs). Las fatschentas vegnan preparadas da la suprastanza da la CDEP (12 cusseglieras
guvernativas e cussegliers guvernativs). Il principadi da
Liechtenstein sa participescha a las lavurs da la CDEP.
LA CDEP SCO AUTORITAD
DA COORDINAZIUN
La CDEP agescha en moda subsidiara ed ademplescha
incumbensas ch’ils chantuns e che las regiuns na pon
betg surpigliar. Ella n’è betg in ministeri da furmaziun
naziunal, mabain in’autoritad da coordinaziun.
Ils chantuns s’engaschan per in’auta qualitad, permeabilitad e mobilitad en il sistem da furmaziun svizzer.
Nua ch’ils chantuns ston collavurar per quest intent,
fan els quai en il rom da la CDEP.
La CDEP è persvadida dal senn e dal niz che la responsabladad decentrala porta al sectur da furmaziun en
la Svizra plurilingua e federalistica. Per ils umans na
duain dentant resultar nagins impediments sin lur vias
da furmaziun pervia da l’organisaziun decentrala dals
fatgs da furmaziun.
En la CDEP elavuran las 26 directuras e directurs chantunals da l’educaziun publica soluziuns cuminaivlas
che pussibiliteschan d’armonisar structuras e finamiras impurtantas dals stgalims da furmaziun e che promovan la mobilitad en l’entira Svizra.
En il sectur postobligatoric (gimnasis, furmaziun professiunala e scolas autas) coordinescha la CDEP sias
lavurs cun la confederaziun.
Ensemen cun la confederaziun maina la CDEP il Monitoring da la furmaziun en Svizra. Sin fundament dal
rapport da furmaziun che cumpara mintga 4 onns sa
cunvegn ella cun las autoritads federalas cumpetentas
a finamiras cuminaivlas per il spazi da furmaziun svizzer. Mintga partida realisescha questas finamiras en
ses champ da cumpetenza.
La presidenta da la CDEP è la
cussegliera guvernativa
Silvia Steiner (ZH).
Art. 61a da la Constituziun federala (Cst.) | En il rom da lur cumpetenzas procuran la confederaziun
ed ils chantuns communablamain
per in’auta qualitad e permeabilitad
dal spazi da furmaziun svizzer.
Art 62 al. 1 Cst. | Ils chantuns èn
cumpetents per ils fatgs da scola.
Art 69 al. 1 Cst. | Ils chantuns èn
responsabels per il sectur da cultura.
Art. 1 concordat da scola 1970 |
Ils chantuns da concordat furman
in institut da dretg public
interchantunal per promover ils
fatgs da scola e per armonisar il
dretg chantunal correspundent.
PROGRAM D’ACTIVITADS DA LA CDEP 2015-2019 (SURVISTA)
Scola obligatorica
Gimnasi, scola media spezialisada,
furmaziun professiunala
Scolas autas, furmaziun professiunala
superiura
Cultura
Sport
Maturitad gimnasiala, maturitad
spezialisada 2
3
Furmaziun professiunala, cussegliaziun
da professiun, da studi e da carriera 4
ICT en il sistem da furmaziun
5
Coordinar l’instrucziun da lingua
Renconuschientscha da diploms: renconuschientscha da diploms professiunals
svizzers en tut la Svizra (persuna d’instrucziun, pedagogia speziala da professiuns
da scola) ed examinaziun da diploms esters; renconuschientscha da diploms dal
stgalim secundar II (gimnasi, SMS)
Cunvegnas da finanziaziun: garantir l‘access equivalent a purschidas da furmaziun/
scolas dal stgalim secundar II e dal stgalim terziar en auters chantuns; pussibilitar
la gulivaziun da grevezzas tranter ils chantuns
HarmoS: armonisaziun da la scola
obligatorica
Stipendis: armonisar ils sistems chantunals da stipendis
Pedagogia speziala: sustegn dals chantuns
6
Scolas autas: stabilir ina regulaziun
cuminaivla cun la
confederaziun
Accumpagnar la realisaziun da la lescha per promover
il sport e da la lescha davart la promoziun da la cultura
Execuziun d’ulteriurs concordats
Execuziun dal concordat da scola
Sistem general
Svilup da la qualitad: Monitoring naziunal da la furmaziun en Svizra ensemen cun la confederaziun 1
Infurmaziun e documentaziun davart ils fatgs da furmaziun en Svizra 7 , collavurar cun la confederaziun, represchentar la Svizra en organisaziuns
internaziunalas, puncts da contact cun auters secturs politics (p.ex. migraziun), support ed agid uffizial (p.ex. negoziar tariffas dal dretg d’autur)
*Agenturas professiunalas existan en ils suandants secturs:
1
2
3
4
5
6
7
Perscrutaziun da la furmaziun
Furmaziun generala stgalim secundar II
Evaluaziun da la scola stgalim secundar II
Furmaziun professiunala/cussegliaziun da studi e da carriera
Tecnologias d’infurmaziun e da communicaziun ICT
Pedagogia speziala
Infurmaziun e documentaziun
La CDEP exequescha 12 cunvegnas interchantunalas:
En il program d’activitads da la CDEP, che sa drizza tenor l’execuziun da questas cunvegnas, èn descrittas las
lavurs da la conferenza. L’illustraziun a sanestra porscha ina survista.
La CDEP represchenta ils interess dals chantuns envers
la confederaziun e sa participescha a la collavuraziun
internaziunala.
Per ademplir incumbensas naziunalas maina la CDEP
agenturas professiunalas* u sa participescha per quest
intent ad instituziuns.
Il post da stab da la CDEP è il
secretariat general a Berna. El prepara las fatschentas dals organs
politics, liquidescha las lavurs
tenor il program d’activitads da la
CDEP e maina las gruppas da lavur,
las cumissiuns e las conferenzas
professiunalas da la CDEP.
Integrà en il secretariat general è
il IDES, il center d’infurmaziun, da
documentaziun e d’educaziun per
ils fatgs da furmaziun en Svizra
Adressa:
Secretariat general
Chasa dals chantuns,
Speichergasse 6,
Postfach, 3001 Bern
+41 (0)31 309 51 11
www.cdep.ch, [email protected]
IDES Center d’infurmaziun e
da documentaziun
+41 (0)31 309 51 00
[email protected]
Enconuschientschas da basa I
ILS FATGS DA FURMAZIUN EN SVIZRA,
IN PAJAIS PLURILING E FEDERALISTIC
L’autonomia chantunala en ils fatgs da scola ed in’organisaziun decentrala da las scolas
èn facturs impurtants dals fatgs da furmaziun da la Svizra.
En Svizra èn ils fatgs da furmaziun ina incumbensa dal stadi, e quai da l’entrada en la scola
obligatorica fin al stgalim terziar (scolas autas e furmaziuns professiunalas superiuras). La
responsabladad per ils fatgs da furmaziun han en emprima lingia ils 26 chantuns. En il sectur postobligatoric (scolas da furmaziun generala, furmaziun professiunala, scolas autas)
èn cumpetents tant ils chantuns sco er la confederaziun. Er là, nua che la confederaziun
ha sco unica la cumpetenza da regulaziun (furmaziun professiunala) u nua ch’ella regla ils
fatgs ensemen cun ils chantuns (gimnasis), èn ils chantuns responsabels per l’execuziun
sco er per la direcziun da las scolas e dal persunal. En tut finanzieschan ils chantuns e lur
vischnancas 90 % da las incumbensas da furmaziun dal maun public (senza la promoziun
da la perscrutaziun).
Scola obligatorica: La responsabladad per la scola obligatorica han ils chantuns. Las
vischnancas organiseschan il manaschi da scola. Las fermas ragischs localas permettan
da realisar soluziuns adattadas al lieu. 95 % da las scolaras e dals scolars absolvan la scola
obligatorica en la scola publica da lur vischnanca da domicil. Circa 5 % frequentan ina scola
privata. Sin fundament da la constituziun federala èn ils chantuns obligads d’armonisar sin
plaun naziunal las finamiras e las structuras impurtantas.
Stgalim secundar II: Circa dus terzs dals giuvenils midan suenter la scola obligatorica
ad in emprendissadi che cumbinescha la scola e la pratica (emprendissadi dual). El terminescha cun in attestat federal da qualificaziun e po er vegnir absolvì cun ina maturitad
professiunala. Circa in terz dals giuvenils frequenta ina instrucziun en scola (scola media
spezialisada u gimnasi) che als prepara per in studi ad ina scola auta.
Tut en tut fan passa 90 % dals giuvenils in diplom dal stgalim secundar II. La quota da
maturitad (maturitad gimnasiala, maturitad spezialisada e maturitad professiunala) importa 37.5 %.
Stgalim terziar: Il stgalim terziar cumpiglia las scolas autas (scolas autas universitaras,
scolas autas spezialisadas e scolas autas da pedagogia) e – sco segunda pitga impurtanta – la
furmaziun professiunala superiura. La furmaziun professiunala superiura sa drizza a glieud
da professiun cun experientscha e permetta a quella da sa spezialisar u da sa qualifitgar
vinavant.
La quota da diplom sin il stgalim terziar importa 45 %: 31 % èn diploms d’ina scola auta,
14 % èn diploms da la furmaziun professiunala superiura.
INDICATURS
Chantuns
26
Vischnancas (2015)
2324
Populaziun (2013)
8’139’600
Naziunalitad estra (2013)
23.8%
Populaziun tenor linguas*
tudestg/tudestg svizzer (63.3 %), franzos (22.7 %),
talian (8.1 %), rumantsch (0.5 %), autras (20.9 %)
Scolaras e scolars, studentas e students (onn da scola 2013/2014)
tut ils stgalims
1’527’649
scola obligatorica (incl. scolina/stgalim d‘entrada) 910’285
stgalim secundar II
361’737
stgalim terziar
289’699
Persunas d‘instrucziun (onn da scola 2013/2014)
tut ils stgalims
206’671 (ETC**: 131’414)
scola obligatorica (incl. scolina/stgalim d‘entrada) 90’935 (ETC: 59’156)
stgalim secundar II
28’846 (ETC: 17’063)
stgalim terziar
86’849 (ETC: 55’195)
Quotas da diploms (2012)
stgalim secundar II (94.7 %)
furmaziun generala: 23.1 %,
furmaziun professiunala: 71.6 %
stgalim terziar (44.8 %)
scola auta: 30.6 %,
furmaziun professiunala superiura: 14.2 %
Expensas dal maun public per la furmaziun senza promoziun da perscrutaziun (2013)
total
35.4 milliardas francs
chantuns e lur vischnancas
31.8 milliardas francs (90%)
confederaziun
3.6 milliardas francs (10%)
part dal product naziunal brut
5.6%
*Lingua principala tenor la dumbraziun dal pievel 2014
Il tudestg, il franzos, il talian ed il rumantsch èn las linguas naziunalas. Ellas valan en lur territori
respectiv sco linguas uffizialas (administraziun, dretgira), sco linguas d‘instrucziun e sco linguas da
mintgadi. La Rumantschia ha ina situaziun speziala.
** ETC = equivalents da plazzas a temp cumplain
Cifras: uffizi federal da statistica (UST)
***Bildung auf einen Blick, OECD 2014
Enconuschientschas da basa II
Doctorat
PhD
8
Master (5 onns)
7
Diplom federal
Bachelor (3 onns)
6
Certificat federal
Diplom SSS
8
5
4
7
7
7
FURMAZIUN SUPPLEMENTARA
SISTEM DA FURMAZIUN EN SVIZRA
TERZIAR
3
2
1
UNIVERSITADS +
SPF
6
SCOLAS
AUTAS
PEDAGOGI6
CAS
SCOLAS AUTAS
SPEZIALISADAS
6
SCOLAS
SPEZIALISADAS
SUPERIURAS (SSS)
6
PREPARAZIUN PER
EXAMENS
PROFESSIUNALS
SUPERIURS5
2
1
Maturitad gimnasiala
Maturitad
spezialisada
Certificat da scola media
spezialisada
Maturitad professiunala + AFQ
Attestat federal
professiunal (AFP)
Attestat federal da qualificaziun (AFQ)
2
Passarella 2: maturitad professiunala ≥ scola auta
universitara (examen supplementar)
1
Passarella 1: maturitad gimnasiala ≥ scola auta
spezialisada (praticum professiunal)
SECUNDAR II
MP 24 34
SCOLAS DA MATURITAD SPEZIALISADA 34
4
MP 24
34
3
2
1
SCOLAS DA MATURITAD
GIMNASIALA
34
SCOLAS MEDIAS
SPEZIALISADAS
34
FURMAZIUN FUNDAMENTALA
PROF. (EMPRENDISSADI)3
Furmaziun per la maturitad prof. cumplementara a l’emprendissadi (MP 1)4
FURMAZIUN
FUNDAMENTALA
35 PROF.3
35
SECUNDAR I
PURSCHIDAS TRANSITORICAS
11
FURMAZIUN
PRELIMINARA
GIMNASIALA
STGALIM SECUNDAR I2
Scolas cun pretensiuns elementaras u extendidas
10
9
2
1 Dus onns scolina resp. ils dus emprims onns d’in stgalim d’entrada:
integrà en l’obligatori en la maioritad dals chantuns
8
7
STAGLIM PRIMAR
2 Stgalim secundar I: chantun Tessin cun scola media da quatter onns
(tenor la disposiziun excepziunala en l’art. 6 dal concordat HarmoS)
STGALIM PRIMAR1
Inclusiv scolina u stgalim d’entrada
6
5
4
3
1
Stgalim d’entrada
2
1
020
Uffants e giuvenils cun in basegn da furmaziun spezial
Sustegn cun mesiras spezialas a partir da la naschientscha fin
a la cumplenida dal 20avel onn da vita. La concepziun concreta
da las purschidas e da las mesiras da la pedagogia speziala
durant la scola obligatorica (manar scolas spezialas e classas
spezialas, promoziun integrativa e.u.v.) vegn reglada sin plaun
chantunal e n’è betg preschentada en la grafica.
Scolina
3 Furmaziun fundamentala professiunala (emprendissadi): scolaziun en
il manaschi d’emprendissadi + instrucziun en scolas professiunalas
spezialisadas + frequentaziun da curs intermanaschials; pussaivla è la
scolaziun en scolas a temp cumplain
4 Maturitad professiunala: cumplementarmain a l’emprendissadi (MP 1)
u suenter l’emprendissadi (MP 2); durada da la MP 2: a temp cumplain
1 onn, a temp parzial 1,5 – 2 onns
020 / 1
Scola obligatorica
© EDK CDIP CDEP CDPE, november 2015
5 Examen professiunal federal / certificat federal = ISCED 6
Examen professiunal superiur / diplom federal = ISCED 7
ISCED | International Standard Classification of Education 2011
ISCED 8
ISCED 7
ISCED 6
ISCED 4
ISCED 34 + 35
ISCED 2
ISCED 1
ISCED 020