tasi mai a Asia ma le Pasefika - United States Conference of
Transcript
tasi mai a Asia ma le Pasefika - United States Conference of
o le Fiafia9a i le TaV\pati Fa ~tasi mai a Asia ma le Pasefika E afua mai i le finagala tusitusia a le fana a Epikapo Katolika i Amelika, Le Taupati Fa'atasi 0 Asia ma le Pasefika: E Fautasi i le Fa'atuatua F a'avae mai luga 0 saunoaga fa'a'epikop6 Fa'afeiloa'i atu ai ma 0 tatou Tua'oi 0 10'0 Fa'atasi ma Tatou: Tasiaga mai Aganu'u 'Ese'ese, 0 le fono a Epikopo Katoliko 0 Amelika ia Novema 200 1 ua latou fa'aopoopo Le Taupati Fa'atasi 0 Asia ma le Pasefika: E Fautasi i le Fa'atuatua. Na latou tü sia fa'apitoa - lava mo tagata Katoliko Asia ma le Pasefika "ina ia aloa'ia ma le mautinoa i le alofa 10 latou taupati mai ma le naunauta'iga i le maota 0 le A li'i. " 1 le Tau!Jati Fa'atasi 0 Asia ma le Pasefika, ua patipatia ai e epikop6 ia taleni ma meaalofa a tagata Asia ma Pasefika i le Ekalesia ma fautuaina ina ia tali atu 0 latou mana'oga fa'a leagaga ma fautuaga. Ua sini fo'i so latou finagalo ia iai se agaga fa'afetai mo tagata Asia ma le Pasefi ka i totonu 0 matagaluega ese'ese ma fa utuaina tagata Katoliko Asia ma le Pasefika ia latou tau'ave ma le mataala tofiga ta'ita'i i so'o se matafaioi i le ekalesia ma lona olataga. No. SOifl-1o. Mai Keriso i Asio. Na saunoa Ioane Paulo II 0 "Iesu na soifu a, ola, maliu, ma toetü mai le oti i le N u'u Pa'ia," ua 'avea ai le na vaega 0 Asia " 0 se nu'u 0 folafolaga ma le fa'amoemoe mo taga ta uma" (Ecclesia in Asia, no. 1) . 1 le Taupati Fa'atasi 0 Asia ma le Pasefika , ua silafia ai e epikop6 A melika 0 le talafa'asolopito 0 le Ekalesia i Asia e autausaga pei 0 le Ekalesia lava ia ma ' 0 se savaliga loloto fa'alefa'atuatua a le Ekalesia i A sia ua avea ma fa'alâ'ei'au ma le fiafia 0 tagata Katoliko 0 Asia ma le Pasefika 0 10 '0 fâimai i le mâlô Amelika. FETUFAA'I MEAALOFA MA FAU FA' ATASI LE FAUTASI • Fautasi: 0 taga ta atumotu 0 Asia ma le Pasefika ua a'oa'oina le tafatolu fautasi e ogatotonualemu i sOifuaga ma aga nu'u a 6 latou tagata: (l)fautasi le va ma le Atua, 0 le punaaga lea 0 le fautasi moni; (2)fautasi mo tagata uma, ma le (3)fautasi ma le aotelega. • Fa'amamafaina 0 'iiiga ma tUlaga tau a'oa'oga: 0 aganu'u a Asia ma le Pasefika ua fa'amamafaina le fa'ataua 0 'aiga ta'itasi ma 0 latou tamali'iaga, le fa' amaoni , le fa'aeteete ma le agaga fesoasoani. Mo Katoliko e tupuga mai Asia ma le Pasefika,o lo u soifu aga fa'akato liko e afua mai i lo u 'aiga ma lou nu'u. 0 le Ekalesia 0 se nofoaga e lë gata mo tapua'iga lautele ae 0 se nu'ulotu e ama i fa'atasi ai 'aiga ma ua e latou te maua ai se mafutaga mafana ma le 'amana'ia, fa'a pea fo'i fetüfa'againa fa' aleua. • Tafa mamao fa'aleagaga ma le tausa'afia i le olaga fa'apa'iaina: 0 Katoliko Amelika mai Asia ma le Pasefika ma ë faimai ma 0 latou talitonuga maumautütü tau i le soifua fa'aleagaga ma tapua'iga 'ese'ese i le lalolagi, e pei ona latou a'oa'oina le taua ma le pa'ia 0 le ola ma le fa'aolataga, ma le taua 0 le soifua fa'aleagaga. 0 le tele 0 tagata faimai A sia ma le Pasefika i Amelika e fa'a tüma uina pea 10 latou fa'atuat ua e ala i tapua'iga "ia Malia ma le aupa'ia. • Tulaga Ta'ita'i Lautele: 0 tagata la utele 0 ulua'i tala'i i motu 'ese'ese 0 Asia ma le Pasefika, ma 0 lea tulaga 0 10 '0 ola pea ma ta'ita'i lautele ua iai nei i Ame\ika. 1matagaluega (palisi) ua vala'aulia ma fa'amalosia ma fa'afaileleina ai i latou, 0 10'0 avea ai pea i latou ma ta'ita'i ola mo le tele oni tausaga. 0 le Itü' aiga Sa ma le Aunofovoto: 0 le tele 0 faifeau, ta upo usa ma felel a 0 itü'aiga 'ese'ese mai Asia ma le Pasefika 0 10 '0 galulue i le Ekalesia i Amelika. 0 le mea molli, o le iva pa sene (9%) 0 latou ua fa'a u'uina i le tofi ositaulaga i Amelika, ile tausaga 1999 e tupuga mai Asia ma le Pasefika. E ui lava e na'o le 2.9 pasene 0 tagata Asia ma le Pasefika ei le faitau aofa'i 0 tagata Katoliko i Amelika. • Sao • 0 Tu ma Aganu'u 0 Ekalesia mai Sasa'e: 0 Ekalesia mai Sasa'e, ae maise Sasa'e Tütotonu ma Initia "sa taulamua i le soifu a fa'aleagaga , tapua'iga ma talatu'u e uiga i le Atu a" (Ecclesia in Asia, no. 27) . LU'ITAU • E ui lava 0 le 'aiga 0 se meaalofa sili , 0 tagata Amelika As ia ma le Pasefika ua lato u silafiaina fa' afitauli to'atüga i le taofiofiga 0 tü ma aga nu'u fa'a le'aiga. E ala atu i polokalame atiina'e mo 'aiga, 0 puleaga ma matagaluega e tatau ona latou vala'a ulia ma le aloa'ia ma fesoasoan i i matua ina ia 'avea ma 'a uala ola ile fausiaina 0 le ola fa'atuat ua 0 6 latou 'aiga . • 0 tup ulaga talavou faimai 0 10'0 taumafai e te'ena aga nu'u taua a 0 lato u 'aiga talu ai 10 latou naunau ia pei lato u 0 talavo u i Amelika. Peita'i e taua tele ona a'oa'o 0 tupulaga talavou i 6 latou tala fa'asolopi to, aga nu'u, agaifanu a, ma talaru'u 0 se 'auala e fesoasoani ai ia te'i lato u e patipatia ma talisapa ia a lato u tü ma aga nu'u. Aua 0 le taimi fo'i lenei, e mafai e mataga luega ma le pule'aga ona fa'aaogaina a'oa'oga e iai tala tusitusia, tala fa' ata'oto ma fa'ail oga va'a ia e aloa'ia e Asia ma le Pasefika i ona ta latu'u ma tü tau'ave. • E mana'omi a e le aunofofua po'o le tupu laga e le'i fa i 'aiga ta'ita'iga a'o lato u iai ile taimi faigata 0 le fesuia'iga o aga nu'u ma galuega ma le utagia 0 tofiga. la fauru aina ma tima' i lato u ia 'auai i toto nu 0 matagaluega i poloka lame atiina'e ma tofiga ta'ita' i mo ë talavou ma le le'i fai 'aiga. • 0 tina ma tama maruru a i Amelika ua lato u silafia ma le agaga mafatia le lë lava 0 tü fa'aa loalo e fa'aal ia mo ë matutua e pei ona masan i ma ola mai ai. E fauruaina matagaluega ina 'ia latou fa'atü la'ia polokalame mo 'aiga e fa'at ino ai 'auala ma le amana'ia e a'apa at u ai mo le aumat utu a faima i mo ni fa'atasiga ma taualumaga fa'aleagaga. • 0 se fauruaga fa'ata'ita'i e fa'amamafa ai le tafatolu 0 feutaga' ina-ma tapua' iga Asia, ma a latou aga nu'u , ma ë matitiva-e ona fu a mai i vaega 'ese'ese 0 le Ekalesia i Amelika. Muamua, amana'ia ina 0 manaru autü 0 le olaga fa' aleagaga ma a'oa'oga fa'a lelotu a tapua'iga ese'ese-ae malse le tapua'iga Puta (Buddhism) , Konefiu se (Confucianism), Fa'a hinitu (Hinduism), lsalama (Islam), Tao (Taoism) , ma isi rapua'iga 0 iai-e mat ua aoga len a mo le malamalamaga 0 tagata Asia ma le Pasefika. Lana lua, e mana'omia tele le feutaga' ina 0 aganu'u 'ese'ese a ua fo'i ona 0 le umi o le fa'a katoliko ma le fa'akerisiano sa man a tu ai taga ta Asia ma le Pasefik a e Mua mai "Sisifo". /'.:0 le taimi fo'i lene i e taua mo tagata Asia ma le Pasefika a'oa'oga Katoliko mo le fa'atuatua ma le fa'aleagaga. Lo na to lu, e mana'o mi a tele le fe utaga' in a ma le aumatitiva mai Asia ma le Pasefika o i Amelika, a ua a fuafua 'i le vaaiga lautele, e to'atele e mana'omia 0 TA' ITA ' I LAUTELE ONI le fesoasoa ni. PA ' AGA TUTUSA 1 LE • 0 le 'ese'esega 0 tu ma aganu'u FAIA 0 LE GALUEGA e mafai o na fa'aaga nu'uina i LAUTELE A LE feso'otaiga tau'ave 'ese'ese. EKALESIA MA E LË o tagata Asia ma le Pasefika MAFAI ONA FA' AITIITIA . e ola mai i aga nu'u talimalo, o MATAGALUEGA MA ma e taua tele "ia i lato u le PULE ' AGA ' ESE ' ESE E va fëaloa'i ma le feso'otaiga TATAU ONA UNA ' I MAlA ma tagata, ma 0 tagata faimai ATUNU ' U 0 ASIA MA LE Asia ma le Pasefika ua una'i PASEFI KA 0 NI mai 0 latou soifuaga fa' amatagaALAGA'OA TAUA E luega e ala i luga 0 ia va fealoa'i. FESOASOANI AilLE E mafai e matagaluega ona EKALESIA 1 AMELIKA. ofo ina atu a' oa'oga ma vasega e uiga i le 'ese'esega - T AUPATI F A ' ATASI 0 ASIA MA LE P ASEF I KA o atunu'u ma le feso'otaiga fa'a lëagan u'u e fa'a ma usalr ai le olaga talima lo ma le lelei lautele 0 tagata . • 0 vaega 'ese'ese 0 tagata faim ai ua latou saili ia fa'amautuina o lato u lava tagata- mo vaega mai Asia ma le Pasefika e ta ua tele lia te' i lato u le fa'atutusaina 0 mana'oga 0 tagata ma 10 latou saogalëmu- ma le fa' anaunauga in a ia ola ai ma avea moni ma Katoliko i totonu 0 le Ekalesia ma le so'otaga valata lata i le epikopo. • 0 fëv aevaea' iga i atu nu'u, fa'ailoga lanu, fe' aiga' i 0 10'0 iai pea i tagata Asia ma Pasefika ma isi at unu'u 'ese'ese. E mana'o mia tele se suiga e taga ta Asia ma Pasefika (0 ia fevaevaea'iga) e pe i ona fa'a iloa mai i le fëitaga' i ma i le 'amataga i 0 latou fili e Mua mai toto nu 0 latou lau'ele'ele pO'O fafo atu. ALAGA FESOASOANI PO'O FUAFUAGA FA'ATA'IALA Ina ia fa'aa uau le taolaola mautu ma le maua'a 0 mafutaga a taga ta lotu Katoliko mai Asia ma le Pasefika, ua fautuaina e Epikopo 0 Amelika fa'atulagaga 'ese'ese nei: • la faia e pule'aga ma matagaluega 'ese 'ese auala uma e fa'afeiloa'i ma fa'a talaleleia ai taga ta Asia ma Pasefika ma fetüfaa'i le Ta la Lelei a Iesu Keriso ma le fa'at uat ua Katoliko. • E tatau i ta'ita'i Katoliko 0 Asia ma Pasefika ona lato u su'esu'e ni auala e ofoina ai ni a'oa'oga fa'alelotu e iai le (a) fa'aauauina 0 a'oa'oga mo le itu'aigasa, aunofovoto, ma ta'ita'i 0 tagata lotu i Amelika, (b) a'oa'oga fa'atelos ia-ae maise le vaega tautapu a'iga-e fa'ailoa mai ai aga a Asia ma Pasefika, (c) polokalame fa'ata'imua, (d) a'oga kapite , ma (e) vasega mo gagana, tu ma aga nu'u. • E tata u i ta'ita'i Asia ma Pasefika ona galulue fa'atasi e fa'alauteleina ma fa'alauiloaina feso'ota'iga a a latou itu'aiga ma a latou fa'a lapotopotoga e fausia ai se felavasa'iga mautu ma fa'at uina 10 latou taupati fa'a tasi. E mana'omia pea e latou se fa'avae ta lafeagai ma feso'ota'iga ma isi atunu'u i totonu 0 pule'aga ae maise ali'i epikopo. E tatau i 'ta'ita'i Asia ma Pasefika ona aIaIa fa'atasi ma epikopo 0 Amelika se fa'atatauga lautele e tusa 0 se fa'avae mo Katoliko Asia ma Pasefika e fa'alauiloa, ma iai so latou leo, ma feso'ota' iga ma le Fono-Aoao a Epikopo i Amelika. • 0 pule'aga ma matagaluega ia fa'alauteleina ma aiaia le aoga o le fe utaga'iga 0 le tafatolu ma tapua'iga, aga nu'u ma ë matitiva i le (a) ofoina 0 a'oa'oga tau feso'ota' iga 0 aga nu'u, (b) fa'amalosia 0 fa'atasiga 0 Ekalesia Kerisiano ma sauniga tu'ufa'atasi, (c) fa'amalosia galuega fautu a mo aia ta tau a tagata ma le tamali'i aga 0 ë faimai, taga ta femalagaa'i ma le ausulufa'i, ma le (d) talanoaina 0 auala e fa'a leleia ai le nofo ta' uleaga in a 0 atunu'u ma le fa'a iloga loga tagata i toto nu 0 Eka lesia ma le at unu'u aoao. • Ina ia sa un ia e pule'aga ma matagalu ega ni taga ta asiasi lato u te asia fa'a lapotopotoga laiti ma taumamao 0 taga ta Katoliko Asia ma Pasefika. o MATOU 0 EPIKOPÔ MATOU TE FAUTUAINA MATAGALUEGA MA PULE ' AGA , lA OUTOU FA ' ALA ' EI ' AU MA TIMA ' I AULOTU A ASIA MA PASEFIKA lA TOU GALULUE FA ' ATASI 0 TAUSI , 0 TAGATA 'AIGA TALA'I , LAPATA' IA MA FA ' ALAUILOA TOFIGA FA ' ALELOTU. - T AUPAT I F A'ATAS I 0 A S I A MA L E P AS E F I KA • la tau'ave e epikopo Ame lika so'otaga ma le Fono a Epikopo Asia 'atoa ma le Fono a Epikop6 Oseania mo le (a) atiina'e 0 a'oa'oga telosia e fuafua i tagata Asia ma Pasefika, (b) atiina'e 0 fesuia'iga 0 failotu, ma le (c) sapasapaia o galuega 0 le fa'atalaleleiga i le Leiti6 Verita-Asia. o se fiafiaga i le ta upati fa'atasi 0 Kato liko Asia ma Pasefika, ua ta'ua e Epikopo Amelika i le Taupati Fa'atasi Mai 0 Asia ma le Pasefika 0 10 latou fa'amoemoe "ia fa'amalosia ma le mausal î 0 tatou so'otaga ma tagata Asia ma Pasefika" ma 0 le a "mafai ai o na lagona 0 latou leo i toton u 0 le tatou mafutaga 'atoa ai ma le Ekalesia i lo na aotelega." o le Faitau Itü'aiga Atunu 'u Saina Filipaina Initia Vietiname Kolea Sapan ï Samoa Kuâmeni (Siâmoro) Toga * 0 Katoliko Asia ma Pasefika Aofa' iga 0 Ameli ka 2,432,585 1,850,314 1,678,765 1, 122,528 1,076,872 796,700 91,029 58,240 27,713 300,000** 1,536,590 285,390 325,000 74,887 31,868 20,290 48,921 4,000 0 le taufaitaulia 0 ni isi itü'aiga atunu'u e fuafua fa'atatau i le pasene ma Je to'atele 0 Katoliko ua malaga .esemaii 10'0 tagata 0 nonofomau i 0 Jatou atunu'u. ** Katoliko Amelika* Aofia ai Katoliko mai Saina, H ong Kong ma Taiwan. FESILI MO FELAFOLAFOA'IGA 1. E te manatu ua lausilafia e matagaluega/pule'aga le Taupati Fa'atasi mai 0 Asia ma le Pasetika? 0 le a se mea e ao ona fai e fa'alauteleina ai lena iloa? 2. 0 a mea 0 faia e lau matagaluega/pu le'aga e talileleia ai ma fesoasoani i tagata-foumai, ae maise 'aiga mai Asia ma le Pasefika? 3. 0 a ni lu'itau 0 fe agai ma la outo u matagaluega/ pule'aga e fesoasoani atili ai i taga ta-foumai, ae maise i lato u mai Asia ma le Pasefik a? 4. Pe fa'apëfea on a a'apa atu la ourou matagaluega/ pule'aga i tupulaga talavou Amelika Asia ma Pasefi ka? 5. Pe fa'apëfea on a fa'aaoga e la outou matagaluega/ pu le'aga le soifua fa'aleagaga ma le mafutaga fa'a letagata 0 tagata Asia ma le Pasefika ina ia mafai ona fai so lato u sao e pei oni taga ta tausi, tala'i, faufaurua ma fai a'oga? E maua fo'i i isi gagana. A e fia okaina le fa'amatalaga 'atoa a Epikopo Katoliko Amelika TauJ)ati Fa'atasi 0 Asia ma le Pasefika: Fautasi i le Fa'atuatua, telefoni fua i le numera 800-23 5-8 722. Mo ë alala i totonu 0 Washington, D.C. po'o fafo ma Amelika, telefoni le numera 202-7228716. Asiasi le initineta a Epikopo i le www.usccb.org. Copyright © 2004, United States Conf~ re nce of Catholic Bishops, Was hington, D.C. E puipuia uma aia tatau. Translated from English by the MRS/PCMR Samoan National Consultant, Samoan priests, and lay leaders. ISBN 1- 57455-483-2 -<,,~""CO"" " Publication No. 5-483 USCCB Publishing '3 _ _ ~ Washington, D.C. '"'~ ~<' ISBN 1-5 7455-483 -2 OUC "B\S tf~ ~\ 9 781574 554838