media da bavSvTa uflebebi

Transcript

media da bavSvTa uflebebi
media da bavSvTa uflebebi
sarCevi
rogor gamoviyenoT es broSura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
profesionali Jurnalistebi da bavSvTa uflebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
bavSvebi da diskriminacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
bavSvebi da ojaxi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
bavSvebi da Sroma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
bavSvebi da SeiaraRebuli konfliqti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
bavSvTa janmrTeloba da socialuri dacva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
bavSvis vinaoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
bavSvis Sexedulebebi da samoqalaqo uflebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
saxelmwifo meurveobis qveS myofi bavSvebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
bavSvebi da masmedia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
bavSvebis monawileoba masmediis saqmianobaSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
ganaTleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
bavSvebi da danaSauli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
seqsualuri Zaladoba da bavSvebis eqspluatacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
saxelmwifos valdebulebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
danarTebi
1. bavSvis uflebaTa konvencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
2. gaero-s `aTaswleulis miznebi~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3. msoflio bavSvebisaTvis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
4. JurnalistTa saerTaSoriso federaciis
saxelmZRvanelo miTiTebani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
5. janmrTelobis msoflio organizaciis miTiTebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
6. RirsSesaniSnavi TariRebis kalendari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
7. sasargeblo saerTaSoriso kontaqtebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
media da bavSvTa uflebebi
1
am broSuris mizania, daexmaros bavSvTa sakiTxebze momuSave
mas-mediis profesionalebs bavSvTa uflebebis ukeT gagebaSi
da xeli Seuwyos Tavad bavSvebis monawileobas mas-mediis saqmianobaSi. broSuraSi SexvdebiT mniSvnelovan mosazrebebsa da
ideebs Jurnalistebisa da im adamianebisaTvis, romlebsac surT,
masmediaSi gaSuqdes bavSvTa saWiroebebi, problemebi, miRwevebi
da miswrafebebi.
broSura miznad isaxavs bavSvebis problemebis warmoCenas da im
zegavlenis mTeli pasuxismgeblobiT gaSuqebas, romelic mozrdilTa qcevam da maT mier miRebulma gadawyvetilebebma SeiZleba
iqonios bavSvebis cxovrebaze. gaeros bavSvTa fondisa(iunisefi)
da JurnalistTa saerTaSoriso federaciis daxmarebiT momzadebuli es broSura safuZvlad daedo mTels msoflioSi JurnalistebisaTvis organizebul treningebs.
iunisefis mier 1999 wels, gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis
aTi wlisTavis aRsaniSnavad dakveTili es broSura efuZneba
praqtikosi Jurnalistebis gamocdilebas; igi SemuSavebulia
masmediis eTikis sakiTxebze momuSave britanuli saqvelmoqmedo
organizacia ”MediaWise”-is (yofili ”PressWise”) mier.
kvleva da ganviTareba
pirveli gamocema: maik jempsoni da deniz sirli
meore gamocema: Sarlot beri da maik jempsoni
“MediaWise” da `iunisefi~ inarCuneben saavtoro uflebas am broSur-
aSi mocemul masalaze. Tumca SesaZlebelia masalebis gamravleba
treningis miznebisaTvis, oRond mxolod im SemTxvevaSi, Tu miTiTebuli iqneba wyaroebi (sakontaqto informaciisaTvis ix. ukana yda)
@© Targmani, gaeros bavSvTa fondi, saqarTvelo
gamocemulia 2008 wlis agvistoSi
2
media da bavSvTa uflebebi
rogor gamoviyenoT broSura
masmediaSi momuSave adamianebs SesaniSnavi SesaZlebloba aqvT
imisa, rom sazogadoebas regularulad mouTxron bavSvTa
uflebebTan dakavSirebul sakiTxebze. maT SeuZliaT Tvalyuri
adevnon, Tu rogor aris daculi qveyanaSi bavSvTa uflebebi da
gaakritikon isini, vinc ver asrulebs TavianT valdebulebebs
bavSvebis winaSe.
es broSura miznad isaxavs ukeT gaacnos Jurnalistebs bavSvTa
uflebebi da auxsnas maT, Tu rogor SeiZleba bavSvTa uflebebTan
dakavSirebul sakiTxebze saintereso sagazeTo publikaciebisa
da tele-radio gadacemebis momzadeba.
broSura gvexmareba iseTi siuJetebis moZebnaSi, romlebic
exmianeba gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis sxvadasxva muxlSi
gaTvaliswinebul Temebs da gvTavazobs sakontrolo kiTxvarebs,
romelTa meSveobiT masmediis profesionalebs SeuZliaT
Seafason, Tu ra adgili eTmoba piradad maT da zogadad masmediis
industriis saqmianobaSi bavSvTa uflebebs.
danarTebSi mokled aris CamoTvlili bavSvis uflebaTa konvenciis
debulebebi da bavSvTa cxovrebis gaumjobesebisaken mimarTuli
gaeros miznebi (romlebsac xels awers msoflios TiTqmis
yvela qveyana), mocemulia, agreTve, eTikuri saxelmZRvanelo
miTiTebebi masmediis muSakebisaTvis, mocemulia kalendari
RirsSesaniSnavi TariRebisa, romlebic SeiZleba safuZvlad
daedos siuJetebs da miTiTebulia 60-ze meti sasargeblo
saerTaSoriso kontaqti, romelTaganac Jurnalistebs SeuZliaT
moipovon saWiro faqtebi, cifrebi, citatebi da rCevebi.
vimedovnebT, rom es broSura gamogadgebaT bavSvebTan
dakavSirebuli sakiTxebis swori da pozitiuri gaSuqebisaTvis.
lin geldofi,
maik jempsoni,
mrCeveli regionuli
komunikaciis sakiTxebSi
iunisefis regionaluri ofisi
centralur da aRmosavleT
evropasa da dsT-Si.
organizacia “The MediaWise Trust”is
direqtori
media da bavSvTa uflebebi
3
profesionali Jurnalistebi da bavSvTa uflebebi
Jurnalistebi adamianis uflebaTa damcvelebi arian. isini sazogadoebis
Tvalis, yurisa da xmis rols asruleben, sazogadoebis yuradRebas amaxvileben Zalauflebis borotad gamoyenebisa da adamianis uflebaTa darRvevis faqtebze. xSirad amis gamo maT didi safrTxec emuqrebaT. TavianTi
profesiis wyalobiT, Jurnalistebs SeuZliaT mouwodon mTavrobebsa da
sazogadoebriv organizaciebs, gaataron reformebi xalxis cxovrebis
gaumjobesebisaTvis.
Jurnalistebs, fotografebs, operatorebsa da sainformacio programebis xelmZRvanelebs saaSkaraoze gamoaqvT, Tu ra gausaZlis mdgomareobaSi xvdebian xSirad bavSvebi, aseve maTze ufrosebis mxridan Zaladobis faqtebi. Tumca, aranakleb mniSvnelovania bavSvebTan dakavSirebuli
aspeqtebis gaTvaliswineba axali ambebis Cveulebrivi gaSuqebis drosac.
kanonmdeblobasa Tu fiskalur politikaSi ganxorcielebuli reformebis
Semowmebis kargi saSualebaa, magaliTad, imis Sefaseba, Tu ra sargebels an
zians moutans es reformebi bavSvebs.
masobrivi informaciis saSualebebis mier bavSvTa interesebis gaSuqebas an
Tundac ugulebelyofas SeuZlia zemoqmedeba moaxdinos bavSvebTan dakavSirebuli gadawyvetilebebis miRebaze da saerTod, sazogadoebis damokidebulebaze bavSvebis mimarT. masmedia xSirad xatavs bavSvebs, rogorc
pasiur msxverplebs an mSvenier umanko arsebebs. aZlevs ra bavSvebsa da
mozardebs SesaZleblobas, TviTon ilaparakon sakuTar Tavze – TavianT
imedebsa da SiSze, miRwevebsa da imaze, Tu ra zegavlena aqvs mozrdilTa
qcevas maT cxovrebaze – masmedia Seaxsenebs sazogadoebas, rom bavSvebi da
mozardebi imsaxureben maT mimarT pativiscemas.
bavSvis uflebaTa konvencia
gaero-s bavSvis uflebaTa konvencia gansazRvravs mTavrobebisa da kerZo
pirebis movaleobebs bavSvTa uflebebis dacvisa da ganmtkicebis saqmeSi.
generaluri asambleis mier 1989 wlis 20 noembers erTxmad miRebuli konvencia ratificirebulia msoflios yvela qveynis mTavrobebis mier (garda
amerikis SeerTebuli Statebisa da somalisa).
konvenciis ratificireba mTavrobebs akisrebs valdebulebas, uzrunvelyon bavSvebis aRzrda usafrTxo da xelSemwyob garemoSi, sadac nebismier
bavSvs xeli miuwvdeba xarisxian ganaTlebaze, jandacvaze da aqvs cxovrebis normaluri pirobebi. bavSvis uflebaTa konvenciis xelmoweriT, mTavrobebi kisruloben valdebulebas, daicvan bavSvebi diskriminaciisgan,
seqsualuri da komerciuli eqspluataciisa da Zaladobisgan, agreTve,
gansakuTrebuli gulisxmierebiT moekidon obol da ltolvil bavSvebs.
garda amisa, mTavrobebi aRiareben, rom bavSvebs aqvT ufleba:
4
media da bavSvTa uflebebi
• gamoxaton TavianTi azri, gansakuTrebiT im gadawyvetilebebis mimarT,
romlebic maT exeba;
• isargeblon azris, Sexedulebis gamoxatvis, sindisisa da religiis
TavisuflebiT;
• hqondeT piradi cxovrebisa da TamaSis ufleba;
• Camoayalibon sakuTari klubebi da organizaciebi;
• moipovon informacia – gansakuTrebiT, saxelmwifosa da masobrivi
informaciis saSualebebisgan;
• Tavad gaavrcelon sakuTari Sexedulebebi da informacia.
bavSvis uflebaTa konvencia gvTavazobs garkveul meqanizms, romlis saSualebiTac SeiZleba Sefasdes nebismieri mTavrobis saqmianoba bavSvebis
cxovrebis gaumjobesebis mizniT. xuT weliwadSi erTxel mTavrobebma TavianT miRwevaTa Sesaxeb angariSi unda Caabaron gaeros bavSvis uflebaTa
komitets. komiteti xvdeba mTavrobis warmomadgenlebs da ismens arasamTavrobo organizaciebis mosazrebebs, ris Semdegac rekomendaciebs aZlevs mTavrobebs nakisri valdebulebebis SesrulebasTan dakavSirebiT.
bevrma qveyanam xeli moawera bavSvis uflebaTa konvenciis fakultatur
oqmebs, romlebic exeba bavSvebis monawileobas SeiaraRebul konfliqtSi,
bavSvTa trefikings, prostituciasa da pornografias. es oqmebi ZalaSi
Sevida 2002 wlis dasawyisSi. isini aseve avaldebulebs mTavrobebs, konkretuli angariSebi waradginon bavSvTa eqspluataciis aRmofxvris mizniT
ganxorcielebuli saqmianobis Sesaxeb. ukanasknel xans bevrma qveyanam gadawyvita, mierTeboda gaeros transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg mimarTuli konvenciis 2000 wels xelmoweril `palermos
oqms~, romelic qalTa da bavSvTa trefikings exeba.
gaeros yvela wevri qveyana SeTanxmda, ar daiSuron Zalisxmeva aTaswleulis rva miznis misaRwevad, rac mniSvnelovanwilad gaaumjobesebs bavSvebis cxovrebis dones. garda amisa, sul mcire 150 qveyanam moaxdina Sromis saerTaSoriso organizaciis #182 konvenciis ratificireba, romelic
bavSvis Sromis yvelaze uaresi formebis (maT Soris seqsualuri eqspluataciis) aRmofxvras Seexeba. (es konvencia ZalaSi Sevida 2000 wels). 20012010 wlebi gamocxadda `msoflios bavSvebisaTvis mSvidobis kulturisa
da Zaladobis aRmofxvris saerTaSoriso dekadad~, xolo 2003-2012 wlebi
iqneba gaero-s `wera-kiTxvis ucodinrobis aRmofxvrisadmi miZRvnili dekada~. is miswrafebebi, romlebic zemoaRniSnul RonisZiebebs amoZravebs,
bevr saintereso Jurnalistur publikacias SeiZleba daedos safuZvlad.
masobrivi informaciis saSualebebis mxridan monitoringi erT-erTi saukeTeso garantiaa imisa, rom yvelaferi iqneba gakeTebuli bavSvebis cxovrebaSi realuri sasikeTo cvlilebebis misaRwevad.
media da bavSvTa uflebebi
5
siuJetebi
muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36
SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi
• SeiswavleT SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis samarTlebrivi da socialuri statusi. gaarkvieT, ratom ar aqvT aseT bavSvebs Tanabari SesaZleblobebi: maTi uflebebis damcveli kanonebis
ararsebobis Tu sazogadoebaSi maT Sesaxeb Camoyalibebuli garkveuli stereotipebis gamo? gansxvavdeba Tu ara bavSvebis mimarT damokidebuleba da maTi SesaZleblobebi imis mixedviT, Tu ramdenad unarSezRudulia bavSvi? hkiTxeT bavSvebs, saidan modis es winaswar Seqmnili stereotipi maT Sesaxeb. TavianTi gamocdilebiT bavSvebs SeuZliaT dagvexmaron im miTebisa da cru Sexedulebebis gaqarwylebaSi,
romlebic `gansxvavebul~ adamianebTan mimarTebaSi arsebobs.
• SeuZliaT Tu ara SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis mSoblebs, miiRon saTanado rCeva, finansuri da praqtikuli daxmareba?
ufasoa es daxmareba Tu ara? uambeT sazogadoebas im organizaciebze,
romlebic exmarebian unarSezRudul bavSvebs da maT ojaxebs.
• bevri unarSezRuduli bavSvi ver axerxebs Tavisi potenciuri SesaZleblobebis realizacias, radgan ufrosebs eWvi eparebaT am SesaZleblobebSi. exmarebian Tu ara SezRuduli SesaZleblobebis mqone
bavSvebs da uwyoben Tu ara maT xels sazogadoebriv cxovrebaSi
monawileobisaTvis? marTaven Tu ara bavSvebTan konsultaciebs maT
gansakuTrebul saWiroebebTan dakavSirebiT, rogoric aris ganaTleba, transporti, sazogadoebriv Senobebsa da Tavisufali drois gasatarebel dawesebulebebSi Sesvlis SesaZlebloba, qalaqis dagegmarebisas maTi saWiroebebis gaTvaliswineba? ra mxardaWeris imedi SeiZleba hqondeT maT, rodesac diskriminaciis msxverplni xdebian?
• SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi xSirad aRmoCndebian xolme praqtikuli problemebis winaSe, radgan maTi konkretuli saWiroebebi ignorirebulia arqiteqtorebis, mSeneblebisa da mewarmeebis
mier. uambeT sazogadoebas im produqciasa da momsaxurebaze, romlebic Tqvens da sxva qveynebSi iqmneba SezRuduli SesaZleblobebis
mqone bavSvTa interesebis gaTvaliswinebiT. ras akeTebs saxelmwifo
imisaTvis, rom am bavSvebisTvis ufro xelmisawvdomi gaxados sazogadoebrivi Senobebi, transporti da sxv.?
• gamoaaSkaraveT SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa dawesebulebebSi bavSvebTan cudad mopyrobis SemTxvevebi – gansakuTrebiT
maSin, roca bavSvs aravin hyavs damcveli. vin xelmZRvanelobs am
dawesebulebas da saidan iRebs igi dafinansebas? gaacaniT sazogadoebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebTan mopyrobisa da
maTze mzrunvelobis pozitiuri magaliTebi Tqvens da sxva qveynebSi.
ras fiqroben bavSvebi amis Taobaze?
6
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36
sakontrolo kiTxvari
SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi
• ra aris mTavari Tqvens siuJetSi: Tavad bavSvi/axalgazrda Tu misi fizikuri nakli? gagvacaniT Tu ara Tqveni siuJetis gmiris vinaoba? mieciT
Tu ara siuJetis gmirebs saSualeba, TviTon ilaparakon sakuTar Tavze?
gikiTxavT bavSvebisaTvis, surT Tu ara, rom maT naklze isaubroT da,
Tu surT, ra saxiT? ramdenad mizanSewonilia bavSvis naklze saubari?
magaliTad, Tu SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebma wamoiwyes
kampania imisaTvis, rom maT mieceT romelime SenobaSi Sesvlis SesaZlebloba, maT naklze laparaki SesaZloa aucilebeli iyos, magram am naklis aRniSvna ar iqneba gamarTlebuli, Tu, vTqvaT, bavSvebma wamoiwyes
kampania veluri bunebis romelime warmomadgenlis gadasarCenad an fulis Segroveba raime sxva mizniT.
• sityvebi, romlebsac Cven virCevT SezRuduli SesaZleblobebis mqone
bavSvebis aRsawerad, SesaZloa daexmaros adamianebs maT mimarT damokidebulebis SecvlaSi an maTi problemebis ukeT gagebaSi an, piriqiT,
gaaZlieros arsebuli stereotipebi da uvicoba. xom ar gamogiyenebiaT
iseTi negatiuri an xatovani frazebi, romlebic SeiZleba arasworad
iqnes gagebuli an Seuracxyofa miayenos SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebs? koreqtul, zust terminologias iyenebT Tu ZiriTadad iseT `popularul~ stereotipul gamoTqmebs eyrdnobiT, romlebic SeiZleba Seuracxmyofeli aRmoCndes? Tu eWvobT, rCeva hkiTxeT
eqsperts (maT Soris unarSezRudul bavSvebsac). arsebobs didi gansxvaveba socialur uTanasworobaze yuradRebis gamaxvilebasa (rac
unarSezRudul bavSvebs usamarTlod cud mdgomareobaSi agdebs) da
TanagrZnobis gamomwvev emociur Txrobas Soris.
• gaxsovdeT, unarSezRuduloba SeiZleba avadmyofobiT iyos gamowveuli, magram is ar aris avadmyofoba da arc gadamdebia. is bavSvebi, romlebsac swavlaSi problemebi aqvT, gansxvavdebian gonebrivad SezRuduli bavSvebisagan; mxedvelobisa da metyvelebis daqveiTebas sxvadasxva
forma SeiZleba hqondes, adamianebi invalidis etlSi sxvadasxva mizezis
gamo xvdebian; cerebraluri dambla, daunis sindromi, disleqsia da wiTelas garTulebebi avadmyofobis sxvadasxva formebia. yvela unarSezRuduli adamiani aucileblad qronikuli avadmyofi rodia; bevri maTgani Tavis Tavs ar aRiqvams, rogorc umweo invalids; zogierTs miaCnia,
rom unarSezRuduloba aris cneba, Tavs moxveuli sazogadoebis mier,
romelic ar zrunavs yvela misi wevris saWiroebebis dakmayofilebaze.
media da bavSvTa uflebebi
7
siuJetebi
muxlebi 2, 22-23, 27, 30
bavSvebi da diskriminacia
• Tqvens qveyanaSi diskriminacia (magaliTad, eTnikur umciresobaTa mimarT) Cveulebrivi movlenaa? gamoikvlieT amis mizezebi da Sedegebi
– gansakuTrebiT, bavSvebis SemTxvevaSi. diskriminirebul bavSvebs
mieciT SesaZlebloba, uambon sazogadoebas, Tu ra gavlena aqvs diskriminacias maTze da ra grZnobas iwvevs.
• Tqveni qveynis mTavroba da arasamTavrobo organizacia Tu agrovebs
da aqveynebs monacemebs bavSvebze? miuTiTebs Tu ara es monacemebi
diskriminaciaze gogonebis/biWebis, mdidrebis/Raribebis, soflad/
qalaqSi macxovreblebis, janmrTelebis/unarSezRudulebis, eTnikuri jgufebis mimarT?
• vrceldeba Tu ara yvela adamianisTvis Tanaswori uflebebis aRiareba
gogonebsa da axalgazrda qalebze, ltolvilebze, sxva erovnebis warmomadgenlebze, imigrantebze? rogor epyrobian eTnikuri umciresobis warmomadgenel bavSvebs jandacvis, ganaTlebisa da dasaqmebis samsaxurebi? iCens Tu ara Tavs diskriminacia bavSvebis mier erTmaneTis
daCagvris SemTxvevebSi?
• gamoikvlieT saxelmwifos prioritetebi, miznebi da samoqmedo gegmebi, romlebic mimarTulia diskriminaciis Semcirebisaken. vin da
rogor axorcielebs maT monitorings? moiZieT informacia im saxelmwifo uwyebebis muSaobis Sesaxeb, romlebic axorcieleben diskriminaciis winaaRmdeg mimarTul politikas. agreTve im arasamTavrobo
organizaciebis Sesaxeb, romlebic cdiloben eTnikur umciresobaTa
mimarT winaswar Seqmnili uaryofiTi damokidebulebis aRmofxvras.
• uambeT sazogadoebas, ra zomebs iRebs Tqveni mTavroba, raTa uzrunvelyos aradiskriminaciuli kanonebisa Tu politikis SemuSaveba da
momsaxurebis miwodeba. aRniSneT, ra strategias mimarTavs is im problemebis dasaZlevad, romlebic aRmoaCines, magaliTad, arasamTavrobo organizaciebma an gaeros bavSvis uflebaTa komitetma.
• uambeT sazogadoebas imis Sesaxeb, Tu ras akeTebs saxelmwifo daucveli – magaliTad, siRaribeSi mcxovrebi an SidsiT daavadebuli _
bavSvebis dasaxmareblad. gamoikvlieT bavSvebis azri am Zalisxmevis
efeqturobaze.
8
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 2, 22-23, 27, 30
sakontrolo kiTxvari
bavSvebi da diskriminacia
• Jurnalistika eyrdnoba konkretul faqtebs, magram xSirad iyenebs
ganzogadebebsac, romlebic ar aris dasabuTebuli mtkicebulebebiT.
xom ar aRmoCndiT Tqvenc am maxeSi, Tu piriqiT, daupirispirdiT im Sexedulebebs, romelTa Tanaxmadac, romelime eTnikuri an sazogadoebrivi jgufis bavSvebs bralad edebaT danaSaulis axali talRis agoreba an socialuri arastabilurobis gamowveva? ganzogadebebi xSirad
mcdaria da xels uwyobs umciresobaTa diskriminacias.
• moixseniebT Tu ara bavSvis rasobriv kuTvnilebas, eTnikur warmomavlobas, religias an fizikur nakls? ramdenad mizanSewonili da aucilebelia es Tqveni siuJetisaTvis?
• ramdenad xarT darwmunebuli imaSi, rom frazebi, romlebic gamoiyeneT eTnikuri umciresobebis warmomadgenlebis, gogonebis an axalgazrda qalebis misamarTiT, Seuracxyofas ar ayenebs maT da ar amkvidrebs stereotipebs?
• xom ar gamogiTqvamT Tqveni varaudebi bavSvis kulturuli, eTnikuri
da religiuri kuTvnilebis Sesaxeb? SeamowmeT faqtebi statiis publikaciamde.
• gacnobixarT Tu ara specialur publikaciebsa da programebs, romlebic momzadebulia eTnikuri umciresobebisaTvis an maT mier, an gilaparakiaT Tu ara im JurnalistebTan, romlebic am sakiTxebze muSaoben?
• SegimowmebiaT Tu ara rasistuli an nacionalisturi jgufebis gancxadebebi da dagibalansebiaT Tu ara isini im adamianTa (maT Soris,
bavSvebis) pasuxebiT, romlebsac es gancxadebebi exeba?
• SegimowmebiaT Tu ara boSa bavSvebis an sxva eTnikur umciresobaTa
jgufebis mozardTa mimarT gakeTebuli `oficialuri~ gancxadebebi?
xom ar gicdiaT, amasTan dakavSirebiT, boSa bavSvebis Sexedulebebi da
pasuxebi mogepovebinaT?
• aris Tu ara Tqveni siuJeti adamianis imunodeficitis virusis matarebel an SidsiT daavadebul bavSvebze gamarTuli da dasabuTebuli
samedicino TvalsazrisiT? sensaciuri siuJetebi da am TemiT spekulireba xels uwyobs uaryofiTi stereotipebis damkvidrebas da auaresebs situacias.
media da bavSvTa uflebebi
9
siuJetebi
muxlebi 5, 9-11, 18
bavSvebi da ojaxi
• rogor gansazRvravs kanoni Tqvens qveyanaSi `ojaxis~ cnebas? niSnavs igi ojaxs farTo gagebiT, Tu mxolod birTvs? aris Tu ara ojaxuri kanonebi da gayris procedurebi samarTliani da emsaxureba Tu
ara isini bavSvis interesebs? aqvT Tu ara bavSvebs sakuTari azris
gamoTqmis ufleba maSin, roca sasamarTloebi an socialuri dacvis
samsaxurebi erevian maT cxovrebaSi?
• ojaxis gadarCenis strategia, romelsac martoxela mSoblebis ojaxebi mimarTaven, SeiZleba gamodges SesaniSnav Jurnalistur masalad,
Tu mas faqizad mivudgebiT. igi aseve socialuri politikis (rogoric aris, magaliTad, bavSvebze zrunvis uzrunvelyofa) efeqturobis
kargi barometria. gamonaxeT arasrul ojaxebSi mcxovrebi bavSvebis
problemebis kargad gaSuqebis xerxi ise, rom isini safrTxis winaSe ar
daayenoT. moipoveT informacia im `gavlenian jgufebze~, romlebic
cdiloben situaciis gamosworebas.
• gamoikvlieT mozardTa orsulobisa da mSobiarobis SemTxvevebi.
rogor arTmeven Tavs problemebs axalgazrda dedebi? ra reaqcia
aqvT maT ojaxebsa da megobrebs? mozardebis azriT, iqoniebs Tu ara
maTi asaki gavlenas maTi Svilebis cxovrebaze?
• aris Tu ara mSoblebis dapatimrebamde gaTvaliswinebuli am dapatimrebis SesaZlo Sedegebis zegavlena bavSvebze? SeuZliaT Tu ara
dapatimrebul dedebs Tan hyavdeT TavianTi Cvili bavSvebi? moiZieT
informacia, Tu ra gavlena SeiZleba hqondes amas bavSvebze, agreTve
informacia im kampaniebis Sesaxeb, romlebic mimarTulia sapatimro
dawesebulebaTa gaumjobesebisaken.
• ras akeTebs saxelmwifo im ojaxebis gancxadebebTan dakavSirebiT,
romlebsac survili aqvT, Semovidnen qveyanaSi an datovon igi? gaakeTeT reportaJebi im ojaxebze, romlebsac ar undaT erTmaneTis
dakargva, rodesac sxvadasxva garemoebis an biurokratiuli procedurebis gamo arsebobs maTi daSorebis saSiSroeba. hkiTxeT bavSvebs
maTi grZnobebisa da gamocdilebis Sesaxeb.
10
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 5, 9-11, 18
sakontrolo kiTxvari
bavSvebi da ojaxi
• daexmareba adamianebs Tqveni momzadebuli masala imis gagebaSi, Tu
ra zemoqmedeba SeiZleba moaxdinos mTavrobis axalma politikam
ojaxebze? gamodgeba Tu ara Tqveni informacia saimisod, rom masze
dayrdnobiT sazogadoebis warmomadgenlebma daxmareba gauwion mzrunvelobamoklebul bavSvebs an moiZion es daxmareba saxelmwifo Tu
arasamTavrobo struqturebidan?
• exmareba Tqveni siuJeti imis axsna-ganmartebas, Tu rogor muSaobs
ojaxuri kanonmdeblobis sistema? magaliTad, rodesac aSuqebT ganqorwinebasTan dakavSirebul sasamarTlo process, romelSic bavSvebi figurireben, hfens Tu ara naTels Tqveni masala bavSvTa uflebebs alimentebis dawesebisas an romelime mSobelTan maTi darCenis
sakiTxis ganxilvisas.
• ramdenad koreqtuli da faqtebiT dasabuTebulia Tqvens mier
momzadebuli masala meurveobis Sesaxeb? SeikaveT Tu ara Tavi bavSvis
vinaobis xsenebisa da bavSvebisTvis emociurad zianis momtani fotoebis gamoqveynebisagan? Tu siuJets amzadebT ganqorwinebis skandalur
SemTxvevaze, miiReT mxedvelobaSi, ra zegavlena SeiZleba iqonios
Tqvenma siuJetma am ojaxis bavSvebze? Tu imsjeleT am sakiTxze saqmeSi monawile mSoblebsa da advokatebTan?
• saxelmwifos mzrunvelobis qveS – magaliTad, bavSvTa saxlebSi, skola-internatebSi – mcxovreb bavSvebze statiis an siuJetis momzadebisas, gaqvT Tu ara winaswar garkveuli identifikaciis wesebi da is
garemoeba, ramdenad SeuZliaT bavSvebs survilisamebr naxon TavianTi mSoblebi? Tu gikiTxavT bavSvebisaTvis amis Sesaxeb da gamogiqveynebiaT maTi Sexedulebebi?
• rodesac bavSvebs ara aqvT SesaZlebloba, Tavisuflad gamoxaton
azri, SegisrulebiaT Tu ara is procedurebi, romlebic saWiroa bavSvebTan an mozardebTan saubris nebarTvis misaRebad? ramdenad scems
pativs xelisufleba bavSvebis uflebas, gamoxaton sakuTari azri?
media da bavSvTa uflebebi
11
siuJetebi
muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36
bavSvTa Sroma
• moamzadeT statia an siuJeti imis Sesaxeb, Tu rogor icavs (an ver
icavs) saxelmwifo bavSvebs komerciuli eqspluataciisagan: tardeba
Tu ara sainformacio kampaniebi, mowmdeba Tu ara samuSao adgilebi
da Sromis pirobebi, uzrunvelyofilia Tu ara ganaTleba, treningi
da a.S. moaxdina Tu ara Tqvenma mTavrobam Sromis saerTaSoriso organizaciis #29 (1930w) an #138 (1973w) konvenciebis an Sromis ukiduresi
formebis - iZulebiTi Sromis, monobisa da komerciuli mizniT seqsualuri eqspluataciis - aRmofxvris Sesaxeb #182 (2000w) konvenciis
ratificireba?
• SeecadeT aRmoaCinoT bavSvTa Sromis faruli faqtebi: gasaidumloebuli qarxnebi, iZulebiTi Sroma, prostitucia, gogonebi, romlebsac
Sin amuSaveben da skolaSi ar uSveben. esaubreT im bavSvebs, romlebic
Sromoben, magram ar gaamJRavnoT maTi vinaoba. ramden saaTs muSaoben
isini? ramdens uxdian? Tavisi arCevanis safuZvelze muSaoben? SeuZliaT Tu ara samsaxuris survilisamebr datoveba an organizaciebSi gaerTianeba? amowmeben Tu ara xelmZRvanelebi maTi muSaobis pirobebs? ras akeTeben profkavSirebi?
• SeamowmeT saqonlis warmomavloba univermaRebsa da supermarketebSi.
icis Tu ara maRaziis menejerma, sad da rogor awarmoes es saqoneli?
gaarkvieT, ras fiqroben momxmareblebi, gansakuTrebiT, bavSvebi Tu
gamoiyenes bavSvTa Sroma?
• imisaTvis, rom iarsebos an marTos ojaxuri biznesi, zogierTi ojaxi
damokidebulia bavSvis SromiT Semosavalze. xdeba am bavSvebis eqspluatacia, Tu isini ojaxuri ekonomikis mniSvnelovan nawils warmoadgenen? ramden saaTs muSaoben es bavSvebi? gaaCniaT Tu ara raime
arCevani? xom ar aiZuleben gaacdinon skola?
• bavSvis TamaSis ufleba moicavs axlis Ziebis, warmosaxvis unariT
sargeblobis, sakuTari niWis ganviTarebisa da sxvebTan urTierTobis
Tavisuflebas. gadacemebi da fotoebi bavSvebis sportul miRwevebsa
Tu kulturul saqmianobaze saxaliso da imedis momcemia. Jurnalistebis mier momzadebuli masalebi bavSvebis saTamaSod gankuTvnili
sazogadoebrivi Senobebis naklebobaze an saxelmwifo seqtoris mier
finansuri saxsrebis mopovebis mizniT maT gayidvaze, iseve, rogorc
saxifaTo saTamaSo mowyobilobiT gamowveul travmebze, zrdian sazogadoebis pasuxismgeblobas bavSvis usafrTxoebaze TamaSis dros.
12
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 6, 19, 24, 27-28, 31-32, 34-36
sakontrolo kiTxvari
bavSvTa Sroma
• gifiqriaT, ras gulisxmobs oficialurad miRebuli Sromis minimaluri asaki? gifiqriaT im grZelvadian Sedegebze bavSvebisa da
sazogadoebisaTvis, romlebic SeiZleba miviRoT, Tu bavSvebis did
raodenobas waarTmeven ganaTlebis SesaZleblobas da eqspluatacias
gauweven maTi asakis, fizikuri monacemebis, sqesisa da moumwifeblobis gamo?
• gagimJRavnebiaT Tu ara im damqiraveblebis vinaoba, romelTa winaaRmdegac mcirewlovani bavSvebis daqiravebis gamo saqmeebia aRZruli,
anda romlebic dajarimebulni arian bavSvTa muSaobis cudi probebis gamo? mogiZiebiaT Tu ara statistikuri monacemebi daqiravebul
bavSvebs Soris momxdar ubedur SemTxvevebze?
• gifiqriaT imaze, Tu rogor CarToT daqiravebuli bavSvebis mosazrebebi da Sexedulebebi Tqvens siuJetebSi ise, rom bavSvebs araferi
daemuqroT?
• gagimaxvilebiaT Tu ara yuradReba bavSvTa Sromis yvelaze ufro aSkara formebze – magaliTad, quCis gamyidvelebze, manqanebisa da fexsacmelebis mwmendavebze, Sikrikebze da a.S.? gagirkveviaT Tu ara, ratom
da visTvis muSaoben es bavSvebi an ras uxdian maT? Tqvens momzadebul
siuJetsa Tu statiaSi aRniSnavT im safrTxeebs, romelTa winaSec SesaZloa aRmoCndnen daqiravebuli bavSvebi? amxels Tu ara Tqveni siuJeti an statia maT vinaobas, vinc bavSvebs eqspluatacias uwevs?
• migimarTavT Tu ara arasamTavrobo organizaciebisTvis (maT Soris,
profkavSirebisTvis), romlebsac, SesaZloa, sando informacia hqondeT komerciuli mizniT eqspluataciis SemTxvevebis Sesaxeb? maT Tavad SeuZliaT moiZion sasargeblo saerTaSoriso kontaqtebi da bazrebi Tqveni siuJetebisaTvis.
• Tqvens reportaJebSi mkafiod xazgasmulia gansxvaveba usafrTxo da
saxifaTo saTamaSo moednebsa Tu gasarTob saSualebebs Soris? Tu
aRniSneT, rogor unda xorcieldebodes maTi movla-patronoba da
maTze zedamxedveloba? gangimartavT, ra SeiZleba moxdes, Tu bavSvi saTamaSo moedanze daSavdeba? Tu dagisvamT kiTxvebi sportis an
Soubiznesis varskvlavebisaTvis maTi bavSvobis periodis saTamaSo
gamocdilebasTan dakavSirebiT?
media da bavSvTa uflebebi
13
siuJetebi
muxlebi 6, 22, 37-39
bavSvebi da SeiaraRebuli konfliqti
• yuradReba gaamaxvileT imaze, Tu ra gavlena SeiZleba hqondes SeiaraRebul konfliqts bavSvebze – es SeiZleba iyos sicocxlis xelyofis
pirdapiri muqara, fsiqikuri da fizikuri janmrTeloba, pirovnebis
ganviTarebisaTvis xelis SeSla, arapirdapiri uaryofiTi gavlena
bavSvebsa da maT ojaxebze. gaaSuqeT bavSvebisaTvis mosalodneli sxva
riskis faqtorebi – dawyebuli skolebis didi xniT daxurviT da damTavrebuli im fsiqologiuri travmiT, romelsac sahaero Tavdasxmebi
iwvevs bavSvebSi, agreTve is xerxebi, romelTa saSualebiTac SegviZlia maTi daxmareba da dacva. aRwereT maTi emociebi cecxlis qveS yofnis dros. politikur konteqsts adamianuri Strixebi SemateT.
• xSirad bavSvebi qveiTsawinaaRmdego naRmebze iRupebian an saxiCrdebian. rogoria Tqveni mTavrobis damokidebuleba naRmebis warmoebisa
da gamoyenebis mimarT? uambeT sazogadoebas, ra keTdeba ganaRmvis da
dasaxiCrebulTa daxmarebis mizniT.
• samxedro konfliqtis Semdeg ra keTdeba bavSvTa dasaxmareblad: Wrilobebis/travmebis mkurnaloba, repatriacia/ojaxebis gaerTianeba, TavSesafris/saskolo ganaTlebis uzrunvelyofa? iReben Tu ara
bavSvebi kuTvnil wils gamoyofili resursebidan? ra gavlena aqvs repatriaciis strategias an ekonomikur sanqciebs maTze? daelaparakeT
ltolvilebs, iZulebiT gadaadgilebul da SeiaraRebuli konfliqtis Sedegad daoblebul bavSvebs.
• Tu yofilan gogonebi da axalgazrda qalebi gaupatiurebis an seqsualuri Zaladobis sxva formebis msxverplni – mtris an `Tavisi~ jariskacebis an samarTaldamcavi Zalebis warmomadgenelTa mxridan?
Sedegad, ramdeni maTgani daorsulda, an ramdens gadaedo sqesobrivi
gziT gadamdebi daavadebebi? ra keTdeba maT dasaxmareblad? gaxdnen
Tu ara es gogonebi da axalgazrda qalebi sazogadoebis gakicxvis
obieqtebi?
• saomari moqmedebebis warmoebis SemTxvevaSi, ra valdebulebebi aqvs
nakisri Tqvens mTavrobas bavSvebis mimarT (bavSvis uflebaTa konvencia, Jenevis me-4 konvencia da oqmebi, 1997 wlis keiptaunis principebi)? xdeba Tu ara 18 welze umcros pirTa samxedro samsaxurSi gawveva?
samxedroebis, policielebisa da specrazmelebis wvrTnisas aris Tu
ara gaTvaliswinebuli bavSvTa dacvis aucilebloba? rodesac warmoiqmneba konfliqturi situacia, ra riskis qveS SeiZleba aRmoCndnen
potenciuri mtrebis bavSvebi?
14
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 6, 22, 37-39
sakontrolo kiTxvari
bavSvebi da SeiaraRebuli konfliqti
• mogimzadebiaT statia an siuJeti imaze, Tu ras akeTebs Tqveni qveyana
(an qveyana, romelzec masalas amzadebT) imisaTvis, rom daicvas bavSvebi omisa da omis Semdgomi uaryofiTi zegavlenisagan? agreTve imaze, Tu rogor uzrunvelyofen bavSvebs saavadmyofoebiT, skolebiT,
upatronoTa TavSesafrebiTa da konsultaciiT?
• iyo Tu ara konfliqtis dros Tqveni mogrovebuli informacia maqsimalurad obieqturi da zusti? nu moeqceviT im `Worebis morevSi~,
romelic konfliqtis dawyebisTanave warmoiSoba xolme.
• daizRvieT Tavi, rom Tqveni masala yurmokrul ambavs ar daefuZnos,
gansakuTrebiT, roca saqme exeba `bavSv jariskacebs~? SeamowmeT Tu
ara, ramdenad Seesabameba iaraRiani bavSvi-jarikacebis imiji sinamdviles da xom ar aris es propagandisaTvis Seqmnili specialuri kolaJi, rac bavSvebs meti riskis winaSe ayenebs?
• ramdenad aRwers Tqveni siuJeti konfliqtis monawile axalgazrda
adamianis realur gamocdilebas? bavSvis xma ufro met humanurobas
matebs masalas mkiTxvelis, mayureblisa da msmenelis TvalSi, magram
amas bavSvis usafrTxoeba msxverlad ar unda SeswiroT da sifrTxiliT unda moekidoT bavSvis vinaobis dacvas.
• didi sifrTxiliT moekideT konfliqtSi monawile bavSvTa asaxvas,
radgan gaufrTxileblobam SeiZleba maT didi sirTuleebi Seuqmnas:
isini SeiZleba gaxdnen stigmatizaciis, diskriminaciis an TviTmkvlelobis msxverplni. saidumlod SeinaxeT im bavSvebis vinaoba, romlebic Zaladobis mowmeebi arian da SeiZleba mowmeebad daikiTxon sasamarTlo procesze, romelic samxedro danaSaulis saqmes ganixilavs.
• Rirseulad warmoaCineT is adamianebi, romelTa gamocdilebis gaSuqebasac apirebT. rodesac es SesaZlebelia, gaamJRavneT maTi vinaoba da
miuTiTeT saWiro konteqsti, magram Tu maT anonimurobis SenarCuneba
surT, pativi eciT am survils. SeecadeT, bavSvebisgan wamebulis xati
ar SeqmnaT.
media da bavSvTa uflebebi
15
siuJetebi
muxlebi 6, 24, 26-27
bavSvTa janmrTeloba da socialuri dacva
• Tvali adevneT Tqvens qveyanaSi bavSvTa janmrTelobis mdgomareobis
amsaxvel oficialur angariSebsa da statistikur monacemebs – magaliTad, mkvdradSobadobisa da 5 wlamde asakis bavSvTa sikvdilianobis
monacemebs, iseTi prevenciuli daavadebebis sixSires, rogorebicaa
tuberkulozi da difTeria. miiReT ganmartebebi aRiarebuli eqspertebisgan. yuradReba miaqcieT, aris Tu ara statistikur monacemebSi
diskriminaciis faqtebi.
• gamoikvlieT bavSvTa epidemiebi da maTi gamomwvevi mizezebi, maT Soris, garemosdacviTi sakiTxebi da jandacvis samsaxurebis adekvaturoba. arsebobs Tu ara masobrivi imunizaciis programebi? rogor
axorcielebs saxelmwifo bavSvTa jandacvas? SeadareT jandacvis
seqtoris dafinanseba sxva sazogadoebrivi seqtorebis dafinansebas.
• samSobiaroebisa da pediatriuli samsaxurebis gamokvlevisas moamzadeT iseTi siuJetebi, romlebic aqcents adamianze akeTebs. xSiria
mSobiarobasTan dakavSirebuli problemebi? ramdenad efeqturia da
ramdenad icavs bavSvebis interesebs saavadmyofoebis mier SemoTavazebuli momsaxureba? ramdenad xelmisawvdomia bavSvebisaTvis mkurnalobis Tanamedrove meTodebi, rogoric aris, magaliTad, Zvlis
tvinis gadanergva leikemiis dros? uwevT Tu ara pacientebs didxans
lodini mniSvnelovani operaciebis gasakeTeblad?
• rogor eqcevian SidsiT inficirebul bavSvebs da sad arian isini moTavsebulni? ra mxardaWeris sistemebi arsebobs? gamoikvlieT, ramdenad efeqturia jandacvis saganmanaTleblo kampaniebi, romlebic
daexmareba bavSvebs, miiRon saTanado informacia da amis safuZvelze
gadawyviton sakuTari janmrTelobisa da bedis sakiTxi, gansakuTrebiT, roca saqme exeba maT kvebas da seqsualur qcevas.
• gamoikvlieT is garemo, romelSic bavSvebs uxdebaT cxovreba, swavla
da TamaSi. ra keTdeba skolebSi imisaTvis, rom moswavleebs gauRrmavdeT codna cxovrebis jansaRi wesis Sesaxeb (magaliTad, iseT sakiTxebze, rogoric aris kveba, narkotikebi, dabinZureba, dasveneba, sagzao usafrTxoeba, seqsualuri qceva, Tambaqos moweva, sporti)?
16
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 6, 24, 26-27
sakontrolo kiTxvari
bavSvTa janmrTeloba da socialuri dacva
• ramdenad kargad da zustad aris momzadebuli Tqveni siuJeti? janmrTelobis sakiTxebTan dakavSirebuli dausabuTebeli, `SiSis aRmZvreli~ siuJetebi ufro met zians moitans, vidre sargebels, gamoiwvevs
gaumarTlebel undoblobas rogorc samedicino personalis, aseve
masmediis mimarT da, SesaZloa, sazogadoebaSi panikac warmoSvas.
• iTvaliswinebT janmrTelobis msoflio organizaciis rekomendaciebs
jandacvis sakiTxebze momuSave JurnalistebisaTvis? (ix. danarTi 5)
• gamoadgeba Tu ara Tqveni siuJeti an statia sazogadoebas bavSvTa
daavadebebis, profilaqtikur RonisZiebaTa da mkurnalobis procedurebis gasagebad? miuTiTeT Tu ara Tqvens siuJetsa an statiaSi
aRweril samedicino SemTxvevasTan dakavSirebuli informaciis da
daxmarebis miRebisaTvis saWiro wyaroebi?
• miiReT Tu ara sakmarisi da sarwmuno informacia oficialuri organoebisgan? daexmareba Tu ara Tqveni siuJeti an statia adamianebs,
ukeTesad gaerkvnen bavSvebis janmrTelobasTan dakavSirebul oficialur angariSebsa da statistikaSi?
• Tu Tqven cdilobT mozardebis codnis gaRrmavebas adamianis imunodeficitis virusis/Sidsis problemebTan dakavSirebiT, CarTeT Tu
ara Tqvens siuJetSi maTive monaTxrobi TavianTi gadawyvetilebebis
Sesaxeb? agreTve ganmartebiTi informacia usafrTxo seqsze, saerTo
nemsebiT sargeblobasa da profilaqtikur RonisZiebebze?
• uwyobs Tu ara xels Tqvens mier momzadebuli masala daavadebulTa
mimarT TanagrZnobis gaCenas, Tu piriqiT, warmoSobs uaryofiT stereotipebs, magaliTad, SidsiT daavadebulebis mimarT? Tqvens mier
momzadebul koreqtul da dabalansebul masalas ZaluZs seriozuli zewola moaxdinos xelisuflebaze daavadebulTaTvis saukeTeso
mkurnalobis uzrunvelyofis mizniT.
media da bavSvTa uflebebi
17
siuJetebi
muxlebi 7-8, 13-14, 16-17, 20-21, 23, 28-30
bavSvis vinaoba
• moamzadeT analitikuri masala Tqvens qveyanaSi moqalaqeobis sakiTxebTan dakavSirebul kanonmdeblobaze da imaze, Tu ra gavlena aqvs am
kanonmdeblobas bavSvebze. rogor da ra gziT SeuZliaT bavSvebs miiRon damoukidebeli gadawyvetileba maT mier moqalaqeobis arCevasTan dakavSirebiT? rogor eZlevaT maT gvari? niSnavs Tu ara es gvari
raime gansakuTrebuls? maTi dabadebis damadasturebeli ra oficialuri dokumentebi arsebobs da miuwvdebaT Tu ara xeli maT an maT
mSoblebs am dokumentebze? ra SemTxvevaSi SeuZliaT maT Seasworon
Secdomebi an Seicvalon gvari?
• gamoikvlieT bavSvTa Svilad da Svilobilad ayvanis oficialuri da
araoficialuri arxebi. icaven isini bavSvebs Tu, piriqiT, diskriminacias uweven maT erovnuli, eTnikuri da religiuri kuTvnilebis
niSniT? SeiswavleT oblebis, iZulebiT gadaadgilebuli an naSvilebi
bavSvebis uflebebi da maT vinaobasTan dakavSirebuli problemebi.
kanonis ZaliT aris Tu ara maTTvis misawvdomi sakuTar warmomavlobasTan dakavSirebuli yvelanairi informacia? SeuZliaT Tu ara
moipovon informacia TavianTi mSoblebis Sesaxeb genetikuri testirebiT an romelime sxva gziT? SeuZliaT Tu ara Tavisuflad saubari
masmediasTan?
• ramdenad SeuZliaT bavSvebs gamoiyenon maT mier arCeuli kultura,
ena da religia? Tu aRiarebs da afinansebs saxelmwifo umciresobaTa
skolebs? rogor funqcionireben isini da riT gamoirCevian? BbavSvebi
TavanTi nebiT dadian am skolaSi, Tu maTi Temi aiZulebs amis gakeTebas? SeuZliaT Tu ara Tavisuflad gadavidnen umciresobaTa skolidan ZiriTad saxelmwifo skolebSi?
• obieqturi informacia miawodeT sazogadoebas im jgufebze, romlebic cdiloben daexmaron eTnikuri asimilaciis saSiSroebis winaSe
myof pirebs. ra gavlena aqvT maT bavSvebze da ra rols asruleben Tavad bavSvebi am jgufebSi?
• SeiswavleT is ucxouri organizaciebi, romlebic cdiloben mSobliur kulturas mowyvetili bavSvebis mizidvas. ra motivebi amoZravebT maT? saidan iReben dafinansebas?
18
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 7-8, 13-14, 16-17, 20-21, 23, 28-30
sakontrolo kiTxvari
bavSvis vinaoba
• rogor miuTiTeT bavSvis vinaoba Tqvens publikaciaSi? SeaTanxmeT Tu
ara TviTon bavSvebsa da maT mSoblebTan, Tu rogor surT, rom warmoadginoT?
• ramdenad samarTlianad aSuqebT ambebs bavSvebsa da mSoblebze, romlebsac TviTmyofadobis sakiTxebTan dakavSirebiT problemebi SeeqmnaT mTavrobasTan – magaliTad, arCeuli aRmsareblobis uflebis an
kulturuli faseulobebis dacvis uflebis gamo.
• kulturuli an erovnul umciresobaTa jgufebis politikuri ganzraxvebis mimarT gamoTqmuli pretenziebis gaSuqebisas, iRebT Tu ara
mxedvelobaSi yvela dainteresebuli piris mosazrebebs da motivebs?
agreTve imas, Tu ra gavlena SeiZleba iqonios azrTa sxvadasxvaobam da
dapirispirebam am jgufis warmomadgenel bavSvTa cxovrebaze? msgavsi problemuri sakiTxebis gaSuqebisas bavSvis rakursiT gakeTebuli
siuJetebi SeiZleba gacilebiT ufro mravlismetyveli aRmoCndes.
• xom ar SeuZlia Tqvens masalas diskriminacia da siZulvili gamoiwvios, Tu, piriqiT, xels Seuwyobs urTierTgagebasa da Semwynareblobas sxvadasxva religiur, eTnikur da kulturul jgufebs Soris?
ETu emsaxureba Tqvens mier momzadebuli siuJeti an statia bavSvebis
umniSvnelovanes interesebs _ maT usafrTxoebasa da dacvas? ramdenad dabalansebuli da racionaluria Tqveni masala?
• roca vamzadebT siuJets an vwerT statias sakuTari enis mqone umciresobaTa jgufis warmomadgenel bavSvebze, ras vakeTebT imis uzrunvelsayofad, rom maT esmodeT, rasac maT Sesaxeb vambobT? es SeiZleba
iyos Targmani/subtitrebi, masalis maT mSobliur enaze gamoqveyneba.
media da bavSvTa uflebebi
19
siuJetebi
muxlebi 12-15, 17, 29-31
bavSvTa Sexedulebebi da samoqalaqo Tavisuflebebi
• xelisuflebis adgilobrivi da erovnuli organoebis politikuri
kursis Sesaxeb sazogadoebrivi azris gamokvlevisas, ar gamogrCeT
bavSvebisa da mozardebis Sexedulebebis gamokiTxva. gamoaqveyneT
maTi azrebi, gansakuTrebiT, socialuri dacvis, ganaTlebisa da infrastruqturis proeqtebis Sesaxeb, romlebic maTze axlo momavalSi
pirdapir gavlenas iqoniebs. SeagulianeT isini, gamoTqvan azri samomavlo gegmebze.
• gamoikvlieT, ramdenad miuwvdebaT bavSvebs xeli informaciaze da Tu
arsebobs raime SezRudvebi masalis mopovebaze; miuTiTeT, ra aris
amis mizezi. ramdenad iolad SeuZliaT bavSvebs moipovon Zaladobisa
da seqsualuri scenebis amsaxveli filmebi, publikaciebi da TamaSebi? sad gadis zRvari gaumarTlebel cenzurasa da bavSvis zianisagan
dacvis mcdelobas Soris?
• eZRvneba Tu ara skolebSi specialuri gakveTilebi samoqalaqo sazogadoebisa da politikuri procesis Seswavlas? rogor iyeneben bavSvebi TavianT uflebas Riad gamoxaton Sexedulebebi – magaliTad, gamoscemen Tu ara isini sakuTar publikaciebs, iReben filmebs, iyeneben
Tu ara internets, awarmoeben sakuTar dRiurebs, axdenen arCevnebis
Catarebis imitacias da a.S.?
• gamoikvlieT, ra SeiZleba daemarToT axalgazrdebs, Tu isini uars
ityvian raime savaldebulo samsaxuris Sesrulebaze, magaliTad, samxedro samsaxursa an sazogadoebriv Sromaze? SesaZlebelia Tu ara,
rom 18 wlamde asakis axalgazrdebma uari Tqvan samxedro samsaxurze
politikuri Tu religiur-eTikuri mosazrebebiT?
• SeiswavleT bavSvTa uflebebi gaerTianebebis Seqmnasa da mSvidobian
TavSeyraze. uambeT sazogadoebas im SemTxvevebis Sesaxeb, rodesac
bavSvebi am uflebebs iyeneben. mieciT bavSvebs SesaZlebloba, ilaparakon sakuTar Tavze.
• moamzadeT siuJetebi an statiebi axalgazrdul klubebsa da asociaciebze, gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, rodesac maT bavSvebi marTaven.
rogor da ratom Seiqmna isini? rogor funqcionireben? saidan finansdebian? ra siZneleebi SexvedriaT?
20
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 12-15, 17, 29-31
sakontrolo kiTxvari
bavSvTa Sexedulebebi da samoqalaqo Tavisuflebebi
• SeuZlia Tqvens publikacias/programas, daexmaros bavSvebs TavianTi Sexedulebebis gamoxatvaSi da im adamianebTan dakavSirebaSi, vinc
iziarebs maT Sexedulebebs, interesebsa da miswrafebebs?
• xom ar sargeblobT Tqvens masalaSi bavSvebis daucvelobiT an xom ar
cdilobT, moaxvioT Tavs is faseulobebi da damokidebuleba, romlebic bavSvebs SeiZleba arc esmodeT?
• xom ar gqoniaT mcdeloba, Tqveni publikaciis/programis saSualebiT
bavSvebisaTvis agexsnaT kulturuli mravalferovnebis sakiTxebi –
magaliTad, stumris mowvevis, sxvadasxva RonisZiebis gamarTvisa da
konkursebis saSualebiT?
• aSuqebs Tu ara Tqveni publikacia/programa im adamianebs (maT Soris,
bavSvebsa da mozardebs), romlebic popularizacias uweven bavSvTa
uflebebsa da Sexedulebebs?
• xom ar gagiSuqebiaT SemTxvevebi, rodesac bavSvebi TviTon ukeTeben
organizebas sxvadasxva RonisZiebas – magaliTad, qmnian skolis sabWoebs, quCis bavSvebis jgufebs, profkavSirebsa da sxvadasxva kampaniebis warmmarTvel jgufebs, iseve, rogorc samxatvro xelovnebis,
sportul da dasasvenebel klubebs, sawarmoebs (samrewvelo, xelovnebis nimuSebis);
• rodesac Tqven amzadebT gadacemas an werT bavSvTa protestis
SemTxvevebze, iTvaliswinebT Tu ara, rom Tqveni masalis wyalobiTYes
bavSvebi ar aRmoCndnen dapatimrebis, Zaladobis an angariSsworebis
sxva formis riskis winaSe?
• gagiSuqebiaT Tu ara, ra Sedegebi moitana bavSvebis mier azris xmamaRla gamoTqmam – magaliTad, ra daxmareba miiRes maT amis Sedegad, ra
cvlilebebi ganxorcielda, ra reaqcia hqondaT amaze sazogado moRvaweebs? xom ar SesulxarT im internetgverdebze, sadac bavSvebi gamoTqvamen TavianT azrebs (mag. www.unicef.org/voy)?
media da bavSvTa uflebebi
21
siuJetebi
muxlebi 9-10, 18-21, 24-26
saxelmwifo meurveobis qveS myofi bavSvebi
• ra keTdeba im dawesebulebebSi pirobebis gamosasworeblad, sadac
bavSvebi cxovroben da swavloben? SeimCneva Tu ara ufro patara da
myudro dawesebulebebis Seqmnis tendencia? rogor xorcieldeba
momsaxure personalis momzadeba da monitoringi? akrZalulia Tu
ara fizikuri dasja da, Tu akrZalulia, sruldeba Tu ara es akrZalva? rogor xdeba bavSvTa saxlebSi bavSvebis mimarT cudad mopyrobis
faqtebis gamovlena da maTi prevencia? aqvT Tu ara bavSvebs usafrTxoebis garantia, rodesac gamoTqvamen protests TavianTi cxovrebis yvela aspeqtis Sesaxeb? arsebobs Tu ara gamoZiebis da gamoZiebis
Sedegebis kontrolis efeqturi da damoukidebeli sistemebi?
• ramdeni bavSvi imyofeba saxelmwifo meurveobis qveS da ratom? ramdenad sarwmunoa monacemebi? ramdeni naSvilebi/gaSvilobilebuli
bavSvia? garbis Tu ara bevri? ra emarTebaT bavSvebs, rodesac isini
meurveobis qveS yofnis asaks gadaabijeben (ra perspeqtivebi aqvT akademiuri Tu dasaqmebis TvalsazrisiT, an rogoria maTi sicocxlis
xangrZlivoba)? gaesaubreT sabavSvo skola-internatebis sistemaSi
aRzrdilebs. sad arian axla isini? imoqmeda Tu ara maTma warsulma
maT Semdgom cxovrebaze? ras fiqroben isini situaciis gaumjobesebis saSualebebze?
• ra situaciaa Tqvens qveyanaSi Svilad ayvanasa da SvilobilobasTan mimarTebaSi? eqceva Tu ara yuradReba bavSvebis uflebebsa da mosazrebebs? cxovroben Tu ara unarSezRuduli gaSvilebuli/gaSvilobilebuli bavSvebi janmrTel bavSvebTan erTad? masmediis publikaciebs
SeuZliaT sistemis gaumjobeseba da sazogadoebrivi cnobierebis
amaRleba, gansakuTrebiT iq, sadac informacia mwiria an arasaimedo.
• regulirdeba da kontroldeba Tu ara bavSvebis sxva qveyanaSi gaSvileba? ra arCevani eZlevaT bavSvebs? rogor arian isini daculni Zaladobisa da eqspluataciisagan? aqvT Tu ara im bavSvebs, romlebsac
ojaxebi daatovebines, survili, aRweron TavianTi axali cxovreba?
nanoben Tu ara is mSoblebi, romlebmac bavSvebi gaaSviles, TavianT
gadawyvetilebas? xom ar moatyues isini? SeinarCunes Tu ara kontaqti TavianT SvilebTan?
22
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 9-10, 18-21, 24-26
sakontrolo kiTxvari
saxelmwifo meurveobis qveS myofi bavSvebi
• ramdenad uwyobs xels Tqvens mier momzadebuli masala imis axsnas, Tu
rogor muSaobs saxelmwifo meurveobis sistema? naTelia Tu ara, ra
samarTlebrivi uflebebi aqvT bavSvebs (da maT mSoblebs) sistemisagan Tavis dasacavad?
• CaatareT Tu ara saTanado kvleva imis dasadgenad, rogor da ratom
moxvdnen bavSvebi saxelmwifos meurveobis qveS? Tu bavSvebi miatoves
da/an maT Caidines danaSauli, es aucileblad maTi brali ar aris.
• scadeT Tu ara pozitiuri elementebis Semotana, raTa sazogadoebas
mitovebuli bavSvebisaTvis zurgi ar eqcia da uaryofiTi stereotipebis Seqmnis riskic minimumamde dasuliyo? xom ar amJRavnebs Tqveni
statia an siuJeti riskis qveS myofi bavSvebis vinaobas an xom ar uwevs
maT mfarvelobas da iwvevs maT mimarT sazogadoebis antipaTias?
• mogimzadebiaT Tu ara siuJeti an statia, romelic sazogadoebas mouTxrobda saxelmwifos meurveobis qveS myofi bavSvebisaTvis arsebul
SesaZleblobebze, gamxdariyvnen klubebis wevrebi da daemyarebinaT
kontaqti sxva bavSvebTan? meurveobis qveS myofi bavSvebisTvis sazogadoebaSi reintegraciis SesaZleblobis Sesaxeb gakeTebuli pozitiuri reportaJebi dagvexmareba araswori informaciisa da uaryofiTi stereotipebis SemcirebaSi.
• gamoiyeneT Tu ara yvela SesaZlebloba, raTa meurveobis qveS myofi
bavSvebisaTvis migecaT saSualeba gamoexataT TavianTi azri?
• Tqvens siuJetsa Tu statiaSi CarTeT informacia im organizaciebis
Sesaxeb, romlebsac SeuZliaT daexmaron mozardebs, Tu maT problemebi aqvT saxlsa an dawesebulebebSi? arsebobs Tu ara specializebuli organizaciebi im bavSvebis dasaxmareblad, romlebic TavianTi
biologiuri mSoblebisgan moSorebiT izrdebian? SegimowmebiaT Tu
ara im jgufebis uflebamosileba, romlebic amtkiceben, rom SeuZliaT daexmaron bavSvebs maTi warmomavlobis garkvevaSi?
media da bavSvTa uflebebi
23
siuJetebi
muxlebi 12-14, 17, 31
bavSvebi da masmedia
• estumreT skolebs/axalgazrdul klubebs da daelaparakeT bavSvebs
Tqveni muSaobis Sesaxeb. hkiTxeT maT, iziareben Tu ara im bavSvebis
(mTeli msofliodan) azrebs, romlebsac ar moswonT, Tu rogor warmoaCens maT presa. qvemoT CamoTvlilia, Tu ra aRizianebs bavSvebs:
- rodesac araseriozulad eqcevian da aiZuleben, `mibaZon~ cxovelebs;
- rodesac bavSvebs gamosaxaven an “sayvarel arsebebad” an zedmetad
tragikul konteqstSi, raTa gamoiwvion emociuri reaqcia;
- rodesac isini ucodinrebi gamohyavT an zemodan uyureben;
- rodesac ufrosebi laparakoben maT magivrad, maSinac ki, roca
bavSvebma ufro meti ician konkretuli sakiTxis Sesaxeb;
- rodesac maT ganixilaven, rogorc homogenur jgufebs da ara
rogorc individebs da romelime problemaze saubrisas iyeneben
iseT ganzogadebebs, rogorebicaa `Tineijerebi~, `mozardebi~ an
`axalgazrdebi~.*
* wyaro: `bavSvisagan intervius aReba: cnobari Jurnalistebisa da sxva
dainteresebuli pirebisaTvis~. sara makkrami da lote hiuzi, Save the
Children, gaerTianebuli samefo, 1998, ISBN 1 8991 20 71 8
• daelaparakeT bavSvebs sxvadasxva socialuri da eTnikuri jgufebidan. Tqveni publikaciebisaTvis isini mniSvnelovan wyaros warmoadgenen da maTTan saubriT Tqven uTuod Rirebul masalas miiRebT.
isini gagiziareben TavianT Sexedulebebs iseT sakiTxebze, romlebic
uSualod maT exeba, iqneba es ganaTleba, jandacva, TamaSi, kultura,
politika, bavSvebis daCagvra Tu Zaladobis sxva formebi.
• gaakontroleT bavSvTa sakiTxebze momuSave saministroebisa da uwyebebis (magaliTad, ombudsmenis) saqmianoba. ras fiqroben bavSvebi,
icaven Tu ara es organizaciebi maT interesebs? daukavSirdiT arasamTavrobo organizaciebs. maT SeuZliaT Segaxvedron axalgazrdebs,
romlebsac saintereso ambebis moyola SeuZliaT, Tumca gaxsovdeT,
rom yvela aseT organizacias aseve sakuTari miznebic amoZravebs.
• gamoikvlieT, rogor iyeneben bavSvebi fotoebs da sainformacio teqnologiebs, internets, `CeT-forumebs,~ mobilur telefonebs da a.S.
ician, rogor daicvan Tavi saziano masalebisgan? xom ar miumarTavT
maTTvis Seuferebeli winadadebebiT mozrdil adamianebs an komerciuli organizaciebis warmomadgenlebs?
24
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 12-14, 17, 31
sakontrolo kiTxvari
bavSvebi da masmedia
• masmediis muSakebi valdebulni arian, pativi scen bavSvebis uflebebs.
pativiscema gamoixateba maT qmedebaSi bavSvebis mimarT da aseve bavSvebis gamosaxvis formebSi. uZlebs Tqveni Sesrulebuli samuSao da
informaciis mogrovebis gamoyenebuli meTodi kritikul ganxilvas?
(ix. danarTi 4)
• reportaJis Tu statiis momzadebamde, winaswar SeiqmeniT warmodgena
bavSvebis mosalodneli pasuxebis Sesaxeb? samarTlianad gadmoeciT
bavSvebis sityvebi? Tqvens publikaciaSi icnoben isini sakuTar Tavs,
Tu maTi ideebi interpretirebulia mozrdilis TvalTaxedviT?
• bavSvebisgan intervius aRebisas:
- yvelaferi gaakeTeT, rom bavSvs SeboWilad ar egrZno Tavi?
- sakmarisi dro dauTmeT imas, rom agexsnaT, ras apirebdiT?
- Tu miiReT bavSvis Tanxmoba misTvis fotos gadaRebisa da am fotosTan erTad misi vinaobis Tqvens statiaSi gamoqveynebaze?
- uTxariT Tu ara mas, rogor dagikavSirdeT damTavrebuli siuJetis aslis misaRebad?
• gansazRvreT Tu ara is riski, romlis winaSec SeiZleba aRmoCndes
bavSvi misi vinaobis gamJRavnebis an fotos gamoqveynebis SemTxvevaSi?
ganixileT Tu ara es problema bavSvTan, mis mSobelsa Tu meurvesTan
da saredaqcio kolegiasTan erTad?
• bavSvis mier wayenebuli braldebebis gamoqveynebamde CaatareT Tu
ara informaciis utyuarobis dadasturebisaTvis saWiro yvela is
procedura, romelsac CaatarebdiT mozrdili informatoris informaciis Sesamowmeblad?
• Tu intervius iRebT bavSvisagan misi janmrTelobis, komerciuli eqspluataciis, masze fizikuri an seqsualuri Zaladobis an sxva danaSaulebrivi qmedebis Sesaxeb, uzrunvelyofs Tu ara Tqveni publikacia/
programa am bavSvebis saimedo da konfidencialur mxardaWeras?
media da bavSvTa uflebebi
25
siuJetebi
muxlebi 12-14, 17, 31
bavSvebi masmediaSi
• masmedia Cveni cxovrebis yvela sferoSia SemoWrili. profesional
Jurnalistebs SeuZliaT aswavlon bavSvebsa da mozrdilebs masmediis
anabana, ganumarton, Tu rogor muSaoben isini, daexmaron maTi `mesijebis~ ukeT gagebaSi.
• mniSvnelovania, yuradRebiT davgegmoT bavSvTa monawileoba masobrivi informaciis sxvadasxva saSualebis muSaobaSi, raTa yvelas esmodes, risi gakeTeba SeiZleba da risi – ara. Tu Tqvens kompanias marTlac surs, CarTos bavSvebi masmediaSi, man unda gamoyos specialuri
eqsperti/mrCeveli/korespondenti/redaqtori, romelic bavSvebTan
imuSavebs da SeimuSavebs ZiriTad wesebs redaqciisaTvis: Seqmnis usafrTxo garemos redaqciaSi, daawesebs monitorings, moamzadebs bavSvebTan momuSave Jurnalistebs, SearCevs bavSvebs, daadgens saredaqcio politikis Sesabamis mimarTulebebs. SesaniSnavi dasawyisi iqneba
JurnalistTa axalgazrduli klubebidan im wevrebis mozidva, vinc
kargad aris garkveuli sakomunikacio teqnologiaTa gamoyenebaSi.
• Tu aucilebelia bavSvebis samuSao adgilze yofna, kompaniam werilobiTi Tanxmoba unda miiRos maTi mSoblebis an meurveebisagan. kompaniam unda gamouyos saTanado adgili bavSvebis Tanmxleb pirebs, unda
moawyos pirveladi samedicino daxmarebis punqti, Seuqmnas bavSvebs
dasvenebisa da kvebis pirobebi, uzrunvelyos isini transportiT.
• gaacaniT mozardebs Jurnalisturi teqnikis ZiriTadi elementebi
da masmediis produqciis Seqmnis wesebi. mieciT maT saSualeba, Tavad
SearCion samuSao Temebi.
• ra wvlilis Setana SegiZliaT Tqven da Tqvens kompanias bavSvTa teleradiomauwyeblobis saerTaSoriso dRis aRniSvnaSi? bavSvTa teleradiomauwyeblobis saerTaSoriso dRisa da sabavSvo mediis sxva
saintereso programebis Sesaxeb informacia SegiZliaT moiZioT intenertSi Semdeg misamarTze: www.unicef.org/magic. am gverds aqvs bmulebi masmediis profesionalebisa da axalgazrda Jurnalistebis msoflio qselTan, agreTve evropisa da centraluri aziis axalgazrduli
masmediis qselTan.
26
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 12-14, 17, 31
sakontrolo kiTxvari
bavSvebi masmediaSi
• SeiswavleT Tu ara Tqven da Tqvenma kompaniam is fizikuri da
fsiqologiuri riskebi, romlebic Tan axlavs bavSvebis monawileobas
masmediis proeqtebSi? SeimuSaveT procedurebi, direqtivebi da
kontrolis meqanizmebi, raTa daicvaT TqvenTan erTad momuSave
bavSvebi? aseTi meqanizmebia, magaliTad, bavSvebis Tanmxlebi pirebi,
jandacvisa da usafrTxoebis RonisZiebebi.
• darwmunebuli xarT, rom Tqveni proeqti ar axdens bavSvebiT
spekulirebas komerciuli mizniT?
• CautardaT bavSvebsa da TanamSromlebs specialuri momzadeba imasTan
dakavSirebiT, Tu ra aris nebadarTuli da ra ara? ician Tu ara maT
masmediaSi muSaobis maregulirebeli wesebi? arsebobs iseTi adamiani,
romelsac SeiZleba rCeva hkiTxon?
• dabneulobisa da imedgacruebis Tavidan asacileblad, Tavidanve xom
ar agixsniaT bavSvebisaTvis, ra saredaqcio kontroli dauwesdebaT
maT? ramdenad realisturad esmiT zedamxedvelebs is, Tu risi miRweva
SeuZliaT bavSvebs da ra SeiZleba gaakeTon momavalSi?
• arsebobs Tu ara raime sistema, romlis saSualebiTac bavSvebi
Seafaseben TavianT muSaobas? gikiTxavT maTTvis, ras fiqroben imaze,
Tu ra gamoxmaureba mohyva maT namuSevars? SegityobinebiaT maTTvis
gamoxmaurebis Sesaxeb?
• gsmeniaT raime “radio manifesto”-s Sesaxeb, romelic Seqmnes
axalgazrda mauwyeblebma msoflios sxvadasxva kuTxidan? (www.
worldradioforum.org) iciT Tu ara, rom sam weliwadSi erTxel imarTeba
msoflio samiti `masmedia bavSvebisa da mozardebisaTvis~? (ix.
internet-gverdi www.childrensmediasummit.com); gsmeniaT Tu ara
`gazeTebis axalgazrda mkiTxvelTa msoflio asociaciis~ Sesaxeb (ix.
internetgverdi www.wan-press.org)?
media da bavSvTa uflebebi
27
siuJetebi
muxlebi 12-13, 17, 28-29
ganaTleba
• gamoikvlieT, ganaTlebis miRebis ramdenad Tanabari uflebebi aqvT
biWebsa da gogonebs, soflad da qalaqad mcxovreb bavSvebs, SezRuduli SesaZleblobebis mqoneTa da umciresobaTa jgufebis warmomadgenel bavSvebs.
• SeuZliaT Tu ara moswavleebs zegavlena moaxdinon saskolo disciplinasa da skolis Sinaganawesze saskolo sabWoebis meSveobiT?
SeuZliaT bavSvebs TviTon airCion sagnebi? gaarkvieT, ra gavlenis
moxdena SeuZliaT mSoblebs saswavlo programebsa Tu ganaTlebis
sistemaze. ra rols TamaSoben isini skolis marTvaSi?
• SeadareT erTmaneTs sxvadasxva tipis saganmanaTleblo dawesebulebebi – skolamdeli, dawyebiTi, saSualo, saxelmwifo da kerZo dawesebulebebi. axerxebs Tu ara yvela bavSvi ganaTlebis miRebas swavlis
safasuridan gamomdinare?
• SeadareT maswavlebelTa raodenoba moswavleebisas. ra mniSvneloba
aqvs klasis sidides? ra resursebi aqvT maswavleblebs? miuwvdebaT
Tu ara bavSvebs xeli Tanamedrove aparaturaze? SeamowmeT saskolo
Senobebis usafrTxoeba.
• nebadarTulia Tu ara ganaTlebis `alternatiuli~ meTodebi? riT
gansxvavdeba alternatiul modelze dafuZnebuli skolebis swavlebis meTodika, daswrebis maCveneblebi, disciplina da Sedegebi ZiriTadi skolebis analogiuri maCveneblebisagan?
• ra meTodebs iyeneben skolebi celqi bavSvebis winaaRmdeg? dasjis meTodebi samarTliania Tu sastiki? isev mimarTaven maswavleblebi fizikuri dasjis meTodebs? SeuZlia Tu ara bavSvs saCivris Setana, roca
mas skolidan ricxaven? ra emarTeba mas Semdeg? rogor ebrZvian skolebSi bavSvebis mier erTmaneTis daCagvris problemas? gvxvdeba Tu
ara maswavleblebis mimarT Zaladobis SemTxvevebi? Tu ki, ra aris amis
mizezi?
28
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 12-13, 17, 28-29
sakontrolo kiTxvari
ganaTleba
• iciT Tu ara, rogor unda muSaobdes Tqveni qveynis ganaTlebis
sistema? xom ar swvevixarT saganmanaTleblo dawesebulebebs da
gagirkveviaT, ra problemebi, cvlilebebi da pozitiuri iniciativebi
arsebobs dRes ganaTlebis sistemaSi?
• arsebobs Tu ara Tqvens gamomcemlobaSi an samauwyeblo kompaniaSi
specializebuli saganmanaTleblo qvedanayofi? vin amzadebs Tqvens
gamoqveynebul masalebs – specialuri korespondenti, ganaTlebis
dargis specialisti Tu maswavlebeli? rogor axerxebebT imas,
rom bavSvebma da axalgazrdebma am saqmianobaSi TavianTi wvlili
Seitanon?
• ramdenad asaxavs ganaTlebasTan dakavSirebuli Tqveni statiebi an
siuJetebi moswavleTa, maswavlebelTa da skolis xelmZRvanelTa
Tvalsazriss? migiRiaT Tu ara komentarebi mSoblebisagan, skolis
administraciisagan, maswavleblebisa Tu maTi profkavSirebisagan?
• ician Tu ara bavSvebma, rom SeiZleba moxdes maTi naTqvamis citireba?
darwmunebuli xarT, rom Tqveni statia ar Seuqmnis maT iseT
problemebs, romlebze warmodgenac ara aqvT?
• ras akeTebT imisaTvis, rom bavSvebma ukeT gaaTviTcnobieron masmediis
roli sazogadoebaSi? xom ar ufiqria Tqvens kompanias informaciis
iseTi saxiT momzadebaze, rom igi mimzidveli iyos bavSvebisTvis da
daexmaros maswavleblebs bavSvebTan muSaobaSi?
• rogor iyenebs Tqveni organizacia internets? xom ar iciT, rogor
iyeneben mas bavSvebi? qmnis Tu ara Tqveni kompania iseT masalas, romlis
eleqtronuli versiis miRebac bavSvebs surT? xom ar gangixilavT
SesaZlebloba, rom, skolebTan interaqtiuli kavSirebis damyarebis
gziT, mogexerxebinaT bavSvebis CarTva axali ambebis da mimdinare
movlenebis Sesaxeb gamoSvebebsa da sxva gadacemebSi?
media da bavSvTa uflebebi
29
siuJetebi
muxlebi 33, 37, 39-40
bavSvebi da danaSauli
• mxedvelobaSi iqonieT istoriebi bavSvebsa da danaSaulze. ufro
savaraudoa, rom axalgazrdebi gaxdnen danaSaulis msxverplni da ara
Camdenni. gaaSuqeT mSrali statistikis miRma miCqmaluli adamianuri
istoriebi. gaamaxvileT bavSvebis yuradReba safrTxisagan sakuTari
Tavis dacvis meTodebze.
• erTnairad ekideba Tu ara kanoni bavSvs, mozardsa da mozrdil
adamians? rogoria damokidebuleba im mozardebis mimarT, romlebic
danaSaulis msxverplni gaxdnen? aris Tu ara axalgazrda damnaSaveebis/
eWvmitanilebis uflebebi daculi? gadian Tu ara mosamarTleebi,
advokatebi, policielebi da cixis zedamxedvelebi momzadebas
bavSvTa uflebebis sferoSi? bavSvebis naTqvams iseve ugdeben yurs da
iTvaliswineben, rogorc ufrosebisas?
• rogori damokidebuleba aqvT bavSvebs policiis mimarT? rogor
epyrobian policielebi bavSvebs, gansakuTrebiT, usaxlkaro da
dapatimrebul bavSvebs?
• ra SezRudvebi vrceldeba Jurnalistebze, romlebic aSuqeben bavSvTa
sasamarTlo procesebs, maTi dakavebisa da patimrobis SemTxvevebs?
ramdenad mizanSewonilia es SezRudvebi? arsebobs Tu ara kanoni,
romelic daicavs im bavSvTa vinaobis gamoqveynebas, visac kanonis
darRveva edeba bralad?
• sasamarTlo sistema upiratesobas reabilitacias aniWebs Tu dasjas?
jer kidev iyeneben Tu ara fizikur dasjas dawesebulebebSi an sasjelad
danaSaulisaTvis? moiZieT monacemebi im bavSvebis raodenobasa
da cxovrebis pirobebze, romlebic imyofebian penitenciur
dawesebulebebSi an saxelmwifo meurveobis qveS. mimarTaven Tu ara
Tavisuflebis aRkveTas mxolod ukidures SemTxvevaSi? ramdenad
adekvaturi da efeqturia probaciisa da reabilitaciis samsaxurebi?
• daadgineT, ra raodenobiT iyeneben narkotikebsa da maT Semcvlelebs
bavSvebi. ratom moixmaren narkotikebs? ramdenad xelmisawvdomia
Zlieri narkotikebi? narkotikebis moxmarebisaTvis bavSvebs
kriminalebad acxadeben da sjian Tu sareabilitacio Terapiis kurss
uniSnaven? utareben Tu ara maT konsultaciebs antinarkotikuli
ganaTlebisa da sareabilitacio programebis Sinaarsisa da tipis
Sesaxeb?
30
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 33, 37, 39-40
sakontrolo kiTxvari
bavSvebi da danaSauli
• bavSvebis sastiki da antisocialuri saqcielis safuZveli mozrdilTa Zaladoba da bavSvebisadmi maTi damokidebulebaa. xom ar gulisxmobs Tqveni siuJeti an statia imas, rom axalgazrda damnaSaveebs
ufro naklebi uflebebi unda hqondeT, vidre sxva adamianebs?
• gamoiyeneT Tu ara axalgazrda kanondamrRvevebis vinaoba da fotoebi
im SemTxvevebSi, rodesac es saWiro ar iyo? vinaobis gaumarTlebelma
gamJRavnebam SesaZloa isini damatebiTi riskis winaSe daayenos: Seuqmnas maT cudi reputacia da ar misces reabilitaciis SesaZlebloba, an
saerTod waarTvas uflebebi.
• gaakeTeT Tu ara yvelaferi imisaTvis, rom im bavSvebs, romlebic gaxdnen saxelmwifos an sazogadoebis mxridan braldebis obieqtebi,
hqondeT pasuxis gacemis SesaZlebloba? nu daaskvniT, rom usaxlkaro
bavSvebi maincdamainc damnaSaveebi arian.
• gaarkvieT Tu ara, ra Sedegi mohyva Tqvens statias an siuJets bavSvebis dapatimrebis an maTTvis sasjelis Sefardebis Sesaxeb? axla isini
usafrTxod arian? Tu isini dakavebulni arian, ra pirobebSi cxovroben? sasjels sxva bavSvebTan erTad ixdian Tu mozrdilebTan erTad?
miuwvdebaT Tu ara xeli Sesabamis momsaxurebaze, magaliTad, iuridiul rCevebze?
• ramdenad sworad gaaSuqeT narkomanebisa da narkotikebis moxmarebis
problema da eyrdnoba Tu ara Tqveni siuJeti an statia mecnierul
monacemebs? cru da sensaciaze gaTvlili reportaJebiT ver movaxerxebT iseTi strategiis Camoyalibebas, romelic mogvcems narkomanebis daxmarebis an narkotikebiT movaWreebisaTvis braldebis wayenebis saSualebas. xom ar gagirkveviaT, vin amaragebs bavSvebs narkotikebiT? sazogadoebis didi nawili informacias masmediis saSualebiT
iRebs. xom ar gifiqriaT, rom bavSvebisa da mSoblebisaTvis moamzadoT
siuJetebi, romlebic mouTxroben maT sxvadasxva narkotikis gansxvavebul efeqtze, iseve, rogorc mkurnalobis mravalgvar procedurebze?
media da bavSvTa uflebebi
31
siuJetebi
muxlebi 34-36
bavSvebze seqsualuri Zaladoba da bavSvebis eqspluatacia
• gaaSuqeT seqsualuri ganaTlebis sakiTxebi da kanonmdebloba bavSvebTan dakavSirebuli seqsualuri qmedebis Sesaxeb. ra principebis
saSualebiT iqna dadgenili sqesobrivi kavSirebisaTvis dasaSvebi asakis qveda zRvari?
• SeiswavleT bavSvebis mimarT ganxorcielebuli seqsualuri Zaladobisa da eqspluataciis faqtebi da am sakiTxebis irgvliv arsebuli
tabu. SeiswavleT sxva qveynebSi ojaxebSi arsebuli seqsualuri Zaladobis faqtebi. ramdenad dazustebuli informaciaa Segrovebuli
am sakiTxze da qveyndeba Tu ara aRniSnuli informacia? SeuZliaT Tu
ara bavSvebs (maT Soris, SezRuduli SesaZleblobebis mqone an dapatimrebul bavSvebs) mSvidad igrZnon Tavi ojaxSi, skolaSi Tu romelime dawesebulebaSi maT mimarT seqsualuri Zaladobis Taobaze sarCelis Setanisas? rogor xdeba policielebis, socialuri muSakebis,
maswavleblebisa da jandacvis personalis momzadeba, raTa maT bavSvebs daxmareba aRmouCinon? rogor xdeba konfidencialurobis dacva, bavSvebis dacva da mxardaWera, maTTvis rCevebis micema?
• iTvleba Tu ara danaSauladD imgvari pornografiuli masalis Seqmna,
floba da gavrceleba, romelSic bavSvebi monawileoben? ramdenad
efeqturia zomebi, romlebic mimarTulia bavSvTa eqspluataciisa da
prostituciis winaaRmdeg da bavSvTa dasacavad pornografiisagan,
satelefono seqsualuri momsaxurebisa da internet-seqsisagan?
• gaaSuqeT is iuridiuli procedurebi, romlebic mohyveba aseT saCivrebs. ramdenad arian daculni mowme bavSvebi? gamoZiebis mimdinareobisas maT damnaSaveebis saxiT ganixilaven Tu dazaralebulebis?
SesaZloa Tu ara qveynis moqalaqeebis samarTlebrivi devna an eqstradireba bavSvebis mimarT sxva qveyanaSi Cadenili danaSaulis gamo?
• CaatareT bavSvebze seqsualuri Zaladobis faqtebis gamoZieba rogorc bavSvebis, ise Jurnalistebis mimarT saTanado usafrTxoebis
dacviT da profesionalTa mxardaWeriT. sagangebo mniSvneloba unda
mieniWos rogorc ojaxebSi, ise komerciuli miznebiT eqspluatirebuli bavSvebis usafrTxoebas.
• sazogadoebis SeSfoTebas iwvevs komerciuli turizmis dros turistebis mxridan bavSvebis mimarT seqsualuri Zaladoba. xdeba Tu ara
Tqvens qveyanaSi im adamianebis sisxlis samarTlebrivi devna, romlebic sxva qveynebSi bavSvebis mimarT seqsualur Zaladobas axorcieleben?
32
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 34-36
sakontrolo kiTxvari
bavSvebze seqsualuri Zaladoba da bavSvebis eqspluatacia
• aris Tu ara Tqveni siuJeti an statia komerciuli mizniT bavSvebis
seqsualur eqspluataciaze zedmiwevniT zusti? zedmetad `Sokismomgvreli~ xom ar aris – maSinac ki, rodesac Tqveni mizania, amxiloT
kriminaluri saqmianoba an xelisuflebis gulgriloba?
• ra saxiT warmoaCineT eqspluatirebuli bavSvebi: msxveplebad, damnaSaveebad Tu pirovnebebad, romelTac Rirseba da uflebebi gaaCniaT? xom ar iyo SesaZlebeli an mizanSewonili, migecaT bavSvebisTvis
saSualeba, Tavad moeTxroT sakuTar Tavze? SesaZlebelia Tu ara,
rom Tqvens mier sityvebis an fotoebis gaufrTxilebelma gamoyenebam
gaamJRavnos bavSvis vinaoba? xom ar iZleva Tqveni siuJeti Tu statia
am bavSvebis adgilsamyofelis gagebis saSualebas?
• miiReT bavSvebisagan Tanxmoba, rom maTTvis fotoebi gadageRoT? miiReT aseTive Tanxmoba bavSvze pasuxismgebeli ufrosisagan? eswreboda Tu ara igi gadaRebas? Tqvens mier masalis ilustrirebis mizniT
gamoyenebuli fotoebi bavSvs Zaladobis msxverplad warmoaCens Tu
iseTi STabeWdileba iqmneba, TiTqos bavSvs TviTon hqonda survili,
gamxdariyo seqsis obieqti? ra gaakeTeT imisaTvis, rom gamoiricxos
bavSvTa fotoebis borotad gamoyenebis SesaZlebloba?
• xom ar SeiZleba, rom Tqvenma siuJetma an statiam `reklama gauwios~
`seqs-turizms~, pornografias an bavSvTa eqspluataciis sxva formebs? ramdenad darwmunebuli xarT, rom es masala ar aRmoCndeba pornografiul publikaciebSi an gamocemebSi, romlebic reklamas uweven
seqs-momsaxurebas?
• ra fsiqologiuri gavlena SeiZleba moaxdinos bavSvebze am masalis
gamoqveynebam? ra dacvis sistema SeqmeniT maTTvis? arsebobs Tu ara
konfidencialuri satelefono xazi, romelzec bavSvebi, survilis
mixedviT, Seityoben seqsualuri Zaladobis sxva SemTxvevebis Sesaxeb? arsebobs Tu ara mxardaWeris samsaxurebi im JurnalistebisaTvis, romlebsac SeiZleba problemebi SeeqmnaT am sakiTxebis gaSuqebis
mcdelobisas?
media da bavSvTa uflebebi
33
siuJetebi
muxlebi 4, 42-54
saxelmwifos valdebulebani
• rogor axorcielebs Tqveni mTavroba bavSvis uflebaTa konvencias?
axdens Tu ara konvenciis principebisa da debulebebis popularizacias? xom ar agvianebs igi JenevaSi bavSvis uflebaTa komitetisTvis
angariSebis wardgenas? Tu agvianebs, ra aris amis mizezi? mimdinareobs Tu ara konsultaciebi sazogadoebasTan?
• gaxda Tu ara farTo sazogadoebisaTvis xelmisawvdomi bavSvis uflebaTa komitetis pasuxebi? Sedegad daigegma raime RonisZiebebi? rodis
unda waredginos komitets Semdegi angariSi? SeiswavleT komitetis
muSaoba. aiReT interviu komitetis im wevrisagan, romelic Tqvens regionzea pasuxismgebeli.
• aiReT interviu im pirebisagan, romlebic pasuxismgebelni arian monitoringi gauwion konvenciis moTxovnaTa Sesrulebas. gaarkvieT maTgan, ra aris progresis (an misi ararsebobis) mizezi. hkiTxeT bavSvebs,
Tu ra kiTxvebze ainteresebT maT pasuxis miReba. miiReT dapirebebi
oficialuri pirebisagan bavSvebis interesebze gaTvlili politikis
ganxorcielebis Taobaze an bavSvebis konkretul problemebTan dakavSirebuli saqmianobis Taobaze.
• rogor TanamSromlobs Tqveni mTavroba arasamTavrobo organizaciebTan bavSvTa cxovrebis pirobebis gaumjobesebis mizniT? agzavnian Tu
ara es organizaciebi TavianT angariSebs bavSvis uflebaTa komitetSi?
ramdenad zustia am organizaciebis mier mogrovebuli faqtebi da xom
ar ewinaaRmdegeba isini oficialur monacemebs?
• gaaSuqeT Tqvens qveyanaSi mimdinare kampaniebi, romlebic miznad isaxavs bavSvTa cxovrebis gaumjobesebas. rogor afaseben maT bavSvebi?
SeadareT maTi cxovreba maTi mSoblebis bavSvobis periods.
34
media da bavSvTa uflebebi
muxlebi 4, 42-54
sakontrolo kiTxvari
saxelmwifos valdebulebani
• exmareba Tu ara Tqveni publikaciebi sazogadoebas, ukeT gaigos bavSvebis problemebi da mTavrobis politika am uflebebis dacvasTan
dakavSirebiT?
• Jurnalistebs SesaniSnavi saSualeba aqvT, rom mosTxovon mTavrobas
mis mier nakisri saerTaSoriso valdebulebebis Sesruleba. SeuZlia
Tu ara Tqvens publikacias/programas safuZveli Cauyaros kampaniebs,
romelTa mizani iqneba konvenciis Sesaxeb sazogadoebisa da politikosebis codnis amaRleba?
• gisaubriaT Tu ara eqspertebTan, bavSvTa uflebebis damcvelebsa da
Tavad bavSvebTan, raTa meti gagegoT Tqvens qveyanaSi mcxovrebi bavSvebis problemebis Sesaxeb?
• xom ar gicdiaT, migeRoT ganmartebebi adgilobrivi da centraluri
xelisuflebisagan, Tu ratom ver axerxeben isini bavSvTa uflebebis
dacvas da bavSvze zrunvis adekvaturi samsaxurebis Seqmnas?
• migiciaT Tu ara bavSvebisaTvis SesaZlebloba, Tavad esaubraT, raTa
mTavrobas da samoqalaqo sazogadoebas ukeT gaego maTi problemebi?
• xom ar SegimowmebiaT arasamTavrobo organizaciebis mier gamoTqmuli
pretenziebi da xom ar migiqceviaT sazogadoebis yuradReba maT warmatebebsa da muSaobis naklovanebebze?
• xom ar gifiqriaT, rogori formiT SeiZleba arasamTavrobo organizaciebTan TanamSromloba, raTa erToblivad SeimuSaoT sainformacio
da sakonsultacio masalebi sazogadoebis im dainteresebuli warmomadgenlebisaTvis, romlebic xSirad reagireben Tqvens siuJetebze?
media da bavSvTa uflebebi
35
danarTi 1
reziume JurnalistebisTvis gaeros bavSvis uflebaTa
konvenciis Sesaxeb
preambulaSi laparakia gaeros ZiriTadi principebis, kerZod, mSvidobis,
Rirsebis, tolerantobis, Tavisuflebis, Tanasworobisa da solidarobis suliskveTebis Sesaxeb, adamianis uflebebTan dakavSirebuli SeTanxmebebisa da deklaraciebis debulebebis Sesaxeb.
konkretulad ar aris moxseniebuli Jurnalistis pasuxismgebloba, magram profesionalma Jurnalistebma _ sazogadoebis sadarajoze mdgomma adamianebma _ sagangebo roli unda Seasrulon, rodesac xelisufleba
ugulebelyofs Tavis valdebulebebs bavSvebis mimarT.
1. bavSvis cnebis gansazRvra
bavSvad iTvleba 18 wlis asaks
miuRweveli piri, Tu romelime
qveynis erovnuli kanonmdebloba
ar iTvaliswinebs srulwlovanebis
miRwevas ufro mcire asakSi.
4.BbavSvis uflebebis
ganxorcieleba
saxelmwifo valdebulia miiRos
yvela SesaZlo zoma konvenciiT
gaTvaliswinebuli uflebebis
ganxorcielebisaTvis.
2. diskriminaciis dauSvebloba
konvenciiT gaTvaliswinebuli
uflebebi Tanabrad exeba yvela
bavSvs yovelgvari gamonaklisis
gareSe. saxelmwifo valdebulia
daicvas bavSvi diskriminaciis
nebismieri formisagan da miiRos
yvela zoma misi uflebebis
dasacavad.
5. mSoblebis mier bavSvTa
aRzrda da bavSvTa mzardi
SesaZleblobani
saxelmwifo valdebulia pativi
sces mSoblebisa da im pirebis
uflebebsa da movaleobebs,
romlebic dakavSirebulni arian
bavSvis aRzrdasTan.
3. bavSvis WeSmariti interesebi
bavSvis mimarT nebismieri qmedebis
ganxorcielebisas srulad unda
iqnes gaTvaliswinebuli bavSvis
WeSmariti interesebi. saxelmwifo
valdebulia uzrunvelyos bavSvis
Sesabamisi dacva da misi WeSmariti
interesebis realizeba Tu bavSvis
mSoblebi an is pirebi, romelTac
misi dacvis pasuxismgebloba
ekisrebaT, ar asruleben TavianT
movaleobas.
36
6. sicocxlisa da ganviTarebis
ufleba
yovel bavSvs aqvs sicocxlis
ganuyofeli, xelSeuxebeli
ufleba da amitom saxelmwifo
valdebulia, uzrunvelyos bavSvis
sicocxlis SenarCuneba da jansaRi
ganviTareba.
7. bavSvis saxeli da moqalaqeoba
bavSvs dabadebidanve aqvs ufleba,
hqondes saxeli da moqalaqeoba.
masmedia da bavSvTa uflebebi
8. bavSvis vinaobis SenarCuneba
saxelmwifo valdebulia, daicvas
da, aucileblobis SemTxvevaSi,
aRadginos bavSvis vinaobis
damadasturebeli monacemebi
(saxeli, moqalaqeoba, ojaxuri
kavSirebi).
9. mSoblebisaTvis bavSvis
CamorTmeva
bavSvebs aqvT ufleba,
icxovron mSoblebTan erTad,
Tuki es saziano ar aris maTi
interesebisaTvis; mSoblebis
daSorebis SemTxvevaSi bavSvebs
aqvT ufleba, SeinarCunon
urTierToba orive an erT-erT
mSobelTan da miiRon informacia
maTi mSoblebis adgilsamyofelis
Sesaxeb, Tuki maTi gancalkeveba
ar moxda saxelmwifos Carevis
Sedegad.
10. ojaxis gamTlianeba
bavSvebsa da maT mSoblebs
ufleba aqvT, nebismieri
qveynidan dabrundnen Tavis
samSobloSi ojaxis gamTlianebisa
da bavSvsa da mSoblebs Soris
urTierTobebis SenarCunebis
mizniT.
11. bavSvTa gataceba da ukanonod
SenarCuneba
saxelmwifo valdebulia,
aRkveTos erT-erTi mSoblis
an mesame piris mier bavSvis
gatacebisa da sxva qveyanaSi
bavSvis dakavebis mcdeloba.
12. bavSvis Sexedulebebi
bavSvs ufleba aqvs, gamoTqvas
Tavisi azri da hqondes
imis garantia, rom es azri
gaTvaliswinebul iqneba mis
masmedia da bavSvTa uflebebi
bedTan dakavSirebuli nebismieri
sakiTxis gadawyvetisas.
13. azris gamoTqmis Tavisufleba
bavSvs ufleba aqvs, gamoTqvas
Tavisi azri, miiRos an gaavrcelos
raime informacia, oRond ise,
rom amiT ar daarRvios sxvebis
uflebebi.
14. azris, sindisisa da religiis
Tavisufleba
bavSvs aqvs azris gamoxatvis,
sindisisa da religiuri rwmenis
Tavisufleba, rac ar gamoricxavs
mSoblebis mxridan Sesabamis
xelmZRvanelobasa da qveynis
kanonmdeblobis moTxovnebis
gaTvaliswinebas.
15. Sekrebisa da gaerTianebaTa
Seqmnis Tavisufleba
bavSvs aqvs sxva adamianebTan
Sexvedrisa da gaerTianebebSi
Sesvlis an maTi daarsebis ufleba,
Tu es qmedeba ar arRvevs sxva
adamianebis uflebebs.
16. piradi cxovrebis dacvis
ufleba
bavSvs aqvs ufleba, daculi
iyos mis pirad da ojaxur
cxovrebaSi sxva adamianebis
Carevisagan, Worisa da
ciliswamebisagan, iseve, rogorc
aqvs sakuTari sacxovreblisa da
korespondenciis xelSeuxeblobis
ufleba.
17. saWiro informaciis
xelmisawvdomoba
masmedia valdebulia, miawodos
bavSvs iseTi informacia,
romelic sasargeblo iqneba
bavSvis socialuri, kulturuli,
37
SemecnebiTi da zneobrivi
ganviTarebisaTvis da romelic
pativs scems mis kulturul
tradiciebs. saxelmwifom mxari
unda dauWiros iseTi masalebis
publikacias, romlebsac
garkveuli Rirebuleba aqvs
bavSvebisaTvis, da daicvas
bavSvebi zianis momtani
publikaciebisagan.
18. mSoblebis pasuxismgebloba
orive mSoblis upirvelesi
movaleobaa bavSvis aRzrda
da amaSi saxelmwifom maT
yvelanairad unda dauWiros mxari.
19. bavSvebis dacva Zaladobisa
da ugulebelyofisagan
saxelmwifo valdebulia, daicvas
bavSvebi mSoblebis an bavSvebze
mzrunveli sxva pirebis mier
Cadenili nebismieri formis
fizikuri Tu fsiqologiuri
Zaladobisagan da ganaxorcielos
Zaladobis prevenciisa da
dazaralebulTa mkurnalobis
programebi.
20. ojaxur garemos moklebuli
bavSvebis dacva
saxelmwifo valdebulia,
gansakuTrebuli yuradReba
miaqcios ojaxur garemos
moklebul bavSvebs da Seuqmnas
maT Sesaferisi alternatiuli
garemo sxva ojaxsa Tu
dawesebulebaSi, bavSvebis
kulturuli tradiciebis
gaTvaliswinebiT.
21. Svilad ayvana
im qveynebSi, sadac Svilad ayvana
nebadarTulia, gaSvileba unda
moxdes bavSvis interesebis
38
gaTvaliswinebiT, bavSvis
usafrTxoebis garantiebis
arsebobisa da kompetenturi
organoebis dasturis safuZvelze.
22. ltolvili bavSvebi
gansakuTrebul dacvas saWiroeben
ltolvili an ltolvilis
statusis miRebis msurveli
bavSvebi. saxelmwifo valdebulia,
iTanamSromlos im kompetentur
organizaciebTan, romlebic
uflebamosilni arian aseTi
daxmarebisa da mfarvelobis
aRmosaCenad.
23. SezRuduli SesaZleblobebis
mqone bavSvebi
SezRuduli SesaZleblobebis
mqone bavSvebs aqvT ufleba,
sargeblobdnen gansakuTrebuli
mzrunvelobiT, miiRon
specialuri ganaTleba da
momzadeba, rac daexmareba maT
maqsimaluri damoukideblobis
mopovebasa da potencialis
gamovlenaSi da miscems
srulfasovani cxovrebis
SesaZleblobas.
24. janmrTeloba da samedicino
momsaxureba
bavSvs aqvs ufleba, miiRos
umaRlesi donis samedicino
daxmareba. gansakuTrebuli
yuradReba unda mieqces pirvelad
da profilaqtikur samedicino
daxmarebas, ganaTlebas
sazogadoebriv jandacvasTan
dakavSirebiT da axalSobilTa
sikvdilianobis Semcirebas.
saxelmwifo valdebulia,
yvelaferi gaakeTos imisaTvis,
rom aRmofxvras zianis momtani
tradiciuli samedicino praqtika.
masmedia da bavSvTa uflebebi
am uflebis ganxorcielebis
uzrunvelsayofad aucilebelia
saerTaSoriso TanamSromloba.
uflebis ganxorcielebis
uzrunvelsayofad aucilebelia
saerTaSoriso TanamSromloba.
25. meurveobis qveS myofi bavSvis
mdgomareobis perioduli
Semowmeba
im SemTxvevaSi, Tu xdeba
movla-patronobis, dacvis
an mkurnalobis mizniT
bavSvis dabinaveba romelime
dawesebulebasa Tu ojaxSi,
aucilebelia regularuli
Semowmeba im axali garemosi, sadac
bavSvi cxovrobs.
29. ganaTlebis miznebi
saxelmwifom unda aRiaros,
rom ganaTlebis mizania bavSvis
pirovnebisa da niWis ganviTareba,
misi momzadeba momavali aqtiuri
cxovrebisaTvis, masSi adamianis
uflebebis, sakuTari Tu sxvisi
erovnuli da kulturuli
faseulobebisadmi pativiscemis
aRzrda.
26. socialuri dacva
bavSvebs aqvT ufleba, isargeblon
socialuri dacviT.
27. cxovrebis done
yvela bavSvs aqvs ufleba,
uzrunvelyofili iyos
cxovrebis saTanado doniT.
amis uzrunvelyofa mSoblebis
upirvelesi movaleobaa, xolo
saxelmwifo valdebulia,
mSoblebs Seuqmnas yvela piroba
am movaleobis Sesasruleblad.
saxelmwifo SeiZleba daexmaros
gaWirvebaSi Cavardnil bavSvebs
an mosTxovos im mSoblebsa Tu
meurveebs, romlebmac bavSvebi
miatoves, aanazRauron bavSvis
movlisaTvis saWiro xarjebi.
28. ganaTleba
yvela bavSvs aqvs ganaTlebis
miRebis ufleba, xolo saxelmwifo
valdebulia, uzrunvelyos
ufaso da savaldebulo
ganaTleba sul mcire dawyebiT
doneze mainc. saskolo sagnebis
swavlebis meTodebma ar unda
Selaxos bavSvis Rirseba. am
masmedia da bavSvTa uflebebi
30. mkvidri mosaxleobis an
erovnul umciresobaTa bavSvebi
mkvidri mosaxleobisa da erovnul
umciresobaTa bavSvebs ufleba
aqvT, eziaron sakuTar kulturas,
isargeblon sakuTari eniTa da
religiiT.
31. garToba, dasveneba da
kulturuli cxovreba
bavSvebs aqvT garTobisa
da dasvenebis, kulturul
cxovrebasa da RonisZiebebSi
monawileobis ufleba.
32. bavSvTa Sroma
saxelmwifo valdebulia, daicvas
bavSvebi iseTi Sromisagan,
romelic sazianoa bavSvis
janmrTelobisaTvis, uSlis xels
mis ganaTlebas da ganviTarebas.
man unda daadginos SromisaTvis
Sesaferisi minimaluri asaki
da kontroli gauwios Sromis
pirobebs.
33. narkotikebis gamoyeneba
bavSvs ufleba aqvs, daculi iyos
narkotikebisa da fsiqotropuli
nivTierebebis gamoyenebisagan,
39
am nivTierebaTa warmoebasa da
gavrcelebaSi monawileobisagan.
34. seqsualuri eqspluatacia
bavSvs ufleba aqvs, daculi iyos
seqsualuri eqspluataciisagan,
maT Soris prostituciasa da
pornografiaSi monawileobisagan.
35. bavSvebiT vaWroba, bavSvebis
gataceba da trefikingi
saxelmwifom yvelaferi unda
gaakeTos imisaTvis, rom xeli
SeuSalos bavSvebiT vaWrobas,
bavSvebis gatacebasa da
trefikings.
36. eqspluataciis sxva formebi
bavSvs ufleba aqvs, daculi iyos
yvela saxis eqspluataciisagan,
romelic ar aris
gaTvaliswinebuli 32-35 muxlebSi.
kanonebisa, romlebic exeba
bavSvebs. 15 wlamde asakis
bavSvebma ar unda miiRon uSualo
monawileoba saomar moqmedebebSi
da maTi gawveva samxedro ZalebSi
ar SeiZleba. SeiaraRebul
konfliqtSi monawile yvela bavSvi
SeZlebisdagvarad daculi unda
iyos.
39. reabilitacia
saxelmwifo valdebulia,
SeiaraRebuli konfliqtis,
wamebis, Zaladobis,
eqspluataciisa da cudi
mopyrobis msxverpli
bavSvebi uzrunvelyos
saTanado mkurnalobiT misi
gamojanmrTelebisa da socialuri
reintegraciis mizniT.
37. wameba da Tavisuflebis
aRkveTa
akrZalulia wameba, sastiki
mopyroba an dasja, fizikuri
dasja da samudamo patimroba.
dapatimreba an Tavisuflebis
aRkveTis nebismieri forma
SeiZleba gamoyenebuli iqnes
rogorc ukiduresi zoma da
isic maqsimalurad SezRuduli
periodiT. bavSvs aqvs ufleba
Sesabamisi mopyrobisa, sasjelis
mozrdilebisgan gancalkevebiT
moxdisa, sakuTari ojaxis
wevrebTan urTierTobisa da
Sesaferisi iuridiuli daxmarebis
miRebisa.
40. arasrulwlovanTa
marTlmsajulebis
administrireba
bavSvebs, romlebmac Caidines
danaSauli an brali edebaT
danaSaulis CadenaSi, aqvT ufleba,
rom pativi scen maT uflebebs,
gansakuTrebiT ki uflebas,
isargeblon samarTalwarmoebis
yvela formiT, maT Soris
iuridiuli Tu sxva formis
daxmarebiT, romelic xels
Seuwyobs maT sakuTari Tavis
dacvaSi. arasrulwlovanebTan
mimarTebaSi SeZlebisamebr
Tavidan unda iqnes acilebuli
sasamarTlo ganxilva da
Tavisuflebis aRmkveT
RonisZiebaTa ganxorcieleba.
38. SeiaraRebuli konfliqtebi
saxelmwifoebi valdebulni arian,
pativi scen da uzrunvelyon
pativiscema im humanitaruli
41. arsebuli standartebis
pativiscema
Tu saxelmwifo kanonmdebloba
an am saxelmwifoSi moqmedi
40
masmedia da bavSvTa uflebebi
saerTaSoriso samarTlebrivi
normebi ufro metad uwyoben xels
bavSvTa uflebebis dacvas, vidre
es konvencia, maSin gamoiyeneT
aRniSnuli normebi.
42-54. konvenciis teqstis
gamoqveyneba da misi praqtikuli
ganxorcieleba
•
saxelmwifo valdebulia,
farTod gaacnos zrdasrul
adamianebsa da bavSvebs
konvenciiT gaTvaliswinebuli
uflebebi.
• saxelmwifoebi irCeven 10
eqspertisagan Semdgar bavSvis
uflebaTa komitets, romelic
ganixilavs konvenciis
xelmomweri saxelmwifoebis
wardgenil angariSebs am
konvenciis ratificirebidan
ori wlis Tavze da Semdgom
yovel 5 weliwadSi erTxel.
• es angariSebi unda iyos sajaro.
• komitetma SeiZleba moiTxovos
bavSvTa uflebebTan
dakavSirebuli konkretuli
sakiTxebis Sesaswavlad
specialuri kvlevis Catareba
da am kvlevis Sedegebis
dainteresebuli monawile
qveynisa da gaeros generaluri
asambleisaTvis gacnoba.
• konvenciis ganxorcielebisa
da am sferoSi saerTaSoriso
TanamSromlobis mizniT,
organizaciebs, rogorebicaa
Sromis saerTaSoriso
organizacia, janmrTelobis
dacvis msoflio organizacia,
masmedia da bavSvTa uflebebi
gaeros ganaTlebis,
mecnierebisa da kulturis
organizacia (`iunesko~)
da gaeros bavSvTa fondi
(`iunisefi~), ufleba aqvT
rCevebi miscen komitets da
daeswron komitetis sxdomebs.
• sxva kompetentur uwyebebTan
erTad – maT Soris gaeros
sxva samsaxurebTan
da im arasamTavrobo
organizaciebTan erTad,
romlebsac gaeroSi
sakonsultacio xmis ufleba
aqvT – aRniSnul organizaciebs
SeuZliaT Sesabamisi
informacia da rekomendacia
warudginon komitets
konvenciis ganxorcielebasTan
dakavSirebiT.
sruli teqstebisaTvis ixileT:
bavSvis uflebaTa konvencia
inglisurad
www.ohchr.org/english/lawcrc.htm
bavSvis uflebaTa konvencia
38 enaze
www.unicef.org/magic
fakultaturi oqmi bavSvTa
prostituciaze da bavSvTa
pornografiaze
www.ohchr.org/english/law/crc-sale.htm
fakultaturi oqmi bavSvTa
monawileobaze SeiaraRebul
konfliqtebSi
www.ohchr.org/english/law/
crc-conflict.htm
palermos protokoli
trefikingis winaaRmdeg
www.ohchr.org/english/law/
protocoltraffic.htm
41
danarTi 2
gaerTianebuli erebis organizaciis `aTaswleulis miznebi~
gaeros 191 wevrma qveyanam moawera xeli `aTaswleulis miznebs~, romlebic mWidrod aris dakavSirebuli gaeros bavSvis uflebaTa konvenciasTan. aRniSnuli dokumentis xelmoweriT saxemwifoebma ikisres `aTaswleulis miznebiT~ gaTvaliswinebuli valdebulebebis Sesruleba. am
miznebis misaRwevad ganxorcielebuli saqmianoba SeiZleba safuZvlad
daedos saintereso da informaciiT datvirTul siuJetebsa Tu statiebs. garda amisa, gaerom isic ki ganmarta, Tu ra gziT SeuZlia TiToeul
qveyanas Seafasos sakuTari miRwevebi am mimarTulebiT.
1. aRmovfxvraT ukiduresi siRaribe da SimSili
•
1990 wlidan 2015 wlamde, im adamianTa raodenobis orjer SemcirebiT, romelTa Semosavalic dReSi erT dolarze naklebia,
aseve moSimSile adamianTa raodenobis orjer SemcirebiT.
2. mivaRwioT sayovelTao dawyebiT ganaTlebas
•
imis uzrunvelyofiT, rom 2015 wlisaTvis biWebs da gogonebs
mTel msoflioSi eqneT SesaZlebloba, gaiaron dawyebiTi
ganaTlebis sruli kursi.
3. mivaRwioT genderul Tanasworobas da mivceT qalebs meti uflebebi
•
2005 wlisaTvis dawyebiTsa da saSualo skolebSi, xolo 2015 wlisaTvis ganaTlebis yvela safexurze genderuli uTanasworobis
aRmofxvriT.
4. SevamciroT bavSvTa sikvdilianoba
•
xuT wlamde bavSvTa sikvdilianobis ori mesamediT SemcirebiT
1990-dan 2015 wlamde.
5. gavaumjobesoT dedaTa janmrTeloba
•
1990-dan 2015 wlamde dedaTa sikvdilianobis sami meoTxediT SemcirebiT.
6. SevebrZoloT Sidss, malarias da sxva daavadebebs
•
42
2015 wlisaTvis Sidsis, malariisa da sxva seriozuli daavadebebis SeCerebiT da am daavadebebis SemTxvevebis SemcirebiT.
media da bavSvTa uflebebi
7. uzrunvelvyoT garemos mdgradoba
•
qveynis ganviTarebis programebSi mdgradi ganviTarebis principebis SetaniT da bunebrivi resursebis kargvis SemcirebiT;
•
2015 wlisaTvis im adamianebis raodenobis orjer SemcirebiT,
romlebsac xeli ar miuwvdebaT sufTa sasmel wyalsa da elementarul sanitarul pirobebze;
•
2020 wlisaTvis uvargis sacxovrebel pirobebSi mcxovrebi adamianebis cxovrebis mniSvnelovani gaumjobesebiT.
8. ganviTarebisaTvis globaluri partnioruli sistemis Seqmna
•
Ria, mkafio wesebze damyarebuli, winaswar ganWvretadi da aradiskriminaciuli savaWro da finansuri sistemis Semdgomi ganviTarebiT (iseTi valdebulebebis ganxorcielebis gziT, rogoricaa kargi marTva, ganviTareba da siRaribis Semcireba erovnuli
Tu saerTaSoriso masStabiT);
•
yvelaze naklebad ganviTarebuli qveynebis konkretuli saWiroebebis dakmayofilebiT (tarifebisa da kvotebisagan Tavisufali eqsporti yvelaze naklebad ganviTarebuli qveynebisaTvis;
valebis Camowera Raribi qveynebisaTvis; oficialuri ormxrivi
valebis gauqmeba; sxva qveynebis mxridan ufro guluxvi daxmareba im qveynebisa, romlebsac surT siRaribis Semcireba);
•
kontinenturi da patara kunZulebze ganlagebuli ganviTarebadi
qveynebis konkretuli saWiroebebis dakmayofilebis gziT;
•
ganviTarebadi qveynebisaTvis micemuli kreditebis meSveobiT am
qveynebis mdgradi ganviTarebis gziT;
•
axalgazrdebis usafrTxo, produqtiuli SromisaTvis saWiro
strategiis SeqmniTa da ganxorcielebiT da am sakiTxSi ganviTarebad qveynebTan TanamSromlobiT;
•
farmacevtul kompaniebTan TanamSromlobis meSveobiT ganviTarebad qveynebSi sasicocxlo mniSvnelobis medikamentebis
ufro xelmisawvdomad qcevis gziT;
•
kerZo seqtorTan TanamSromlobiT Tanamedrove, kerZod, sainformacio da sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebis gziT.
[ix. www.un.org/milleniumgoals da
http://milleniumindicators.un.org/unsd/mi/mi_goals.asp]
media da bavSvTa uflebebi
43
danarTi 3
msoflio, romelic Seesabameba bavSvTa interesebs
2002 wels gaeros generaluri asambleis sagangebo sxdomaze miiRes deklaracia, romliTac SeiZleba Sefasdes bavSvTa keTildReobis sferoSi
mTavrobebisa da sxva dainteresebuli pirebis mier miaRweuli progresi.
1. bavSvebis interesebi upirveles yovlisa
bavSvebTan dakavSirebuli yvela qmedebisas gasaTvaliswinebelia bavSvebis sasicocxlo interesebi.
2. aRmovfxvraT siRaribe: movaxdinoT investireba bavSvebSi
kidev erTxel xazs vusvamT Cvens mtkice gadawyvetilebas, movspoT siRaribe erTi Taobis sicocxleSi, vinaidan Rrmad gvwams, rom bavSvebSi investireba da maTi uflebebis realizeba aris yvelaze ufro efeqturi saSualeba siRaribis aRmosafxvrelad. aucilebelia gadaudebeli zomebis
miReba bavSvTa Sromis yvelaze uaresi formebis aRmosafxvrelad.
3. arc erTi bavSvi uyuradRebod
yvela bavSvs, gogonas Tu biWs, dabadebidanve aqvs Tavisuflebis ufleba
da Tanabari Rirseba. amitom unda aRmoifxvras yovelgvari diskriminacia bavSvebis mimarT.
4. mzrunveloba TiToeul bavSvze
yvela bavSvis cxovreba Tavidanve kargad unda daiwyos. bavSvTa sicocxlesa da dacvaze zrunva, maTi zrda da ganviTareba normaluri kvebisa da
janmrTelobis pirobebSi aucilebelia adamianis ganviTarebisaTvis. Cven
SeTanxmebulad vimoqmedebT, raTa SevebrZoloT infeqciur daavadebebsa
da SimSilis gamomwvev mizezebs, aRvzardoT bavSvebi usafrTxo garemoSi,
rac maT saSualebas miscems, iyvnen fizikurad janmrTelni, gonebrivad
sxartni, emociurad gawonasworebulni, socialurad uflebamosilni da
swavlis unaris mqoneni.
5. mivceT ganaTleba TiToeul bavSvs
TiToeul bavSvs unda miuwvdebodes xeli ufaso, maRali xarisxis da yovlismomcvel dawyebiT ganaTlebaze, romelic savaldebulo unda iyos
yvelasaTvis. unda aRmoifxvras genderuli uTanasworoba dawyebiT da
saSualo skolebSi.
44
media da bavSvTa uflebebi
6. davicvaT bavSvebi zianisa da eqspluataciisagan
bavSvebi unda davicvaT rogorc Zaladobis, eqspluataciisa da diskriminaciisgan, ise terorizmisa da mZevlad ayvanis yvela formisagan.
7. davicvaT bavSvebi omisagan
bavSvebi unda davicvaT SeiaraRebuli konfliqtis yvela saSinelebisgan.
ucxouri okupaciis zonaSi myofi bavSvebi unda davicvaT saerTaSoriso
humanitaruli kanonmdeblobis Sesabamisad.
8. SevebrZoloT aiv/Sidss
bavSvebi da maTi ojaxebi daculni unda iqnen adamianis imunodeficitis
virusis/SeZenili imunodeficitis sindromis (aiv/Sidsi) gamanadgurebeli Sedegebisagan.
9. movusminoT bavSvebs da uzrunvelvyoT maTi monawileoba
bavSvebsa da mozardebs gaaCniaT didi potenciali da SeuZliaT TavianTi
wvlili Seitanon yvela adamianisaTvis ukeTesi momavlis mSeneblobaSi.
Cven pativi unda vceT maT uflebas, gamoxaton TavianTi azrebi da monawileoba miiRon yvela im RonisZiebaSi, romelic maT exeba, maTi asakisa da
mowifulobis gaTvaliswinebiT.
10. davicvaT dedamiwa bavSvebisaTvis
Cven unda davicvaT Cveni bunebrivi garemo mTeli misi mravalferovnebiT, silamaziTa da resursebiT, rac Zalian mniSvnelovania axlandeli da
momavali Taobebis sicocxlis donis gaumjobesebisTvis. Cven yvelafers
gavakeTebT imisaTvis, rom davicvaT bavSvebi da SevamciroT maTze bunebrivi kataklizmebis uaryofiTi zegavlena.
ix. www.unicef.org/specialsession/wffc/index.html
media da bavSvTa uflebebi
45
danarTi 4
JurnalistTa saerTaSoriso federaciis saxelmZRvanelo
miTiTebebi da principebi, romlebic exeba bavSvebis
sakiTxebTan dakavSirebul publikaciebs
yvela Jurnalisti da masobrivi informaciis saSualebebSi momuSave
specialisti valdebulia, ixelmZRvanelos umaRlesi eTikuri da profesiuli normebiT, xeli Seuwyos Jurnalisturi profesiis farglebSi
gaeros bavSvis uflebaTa konvenciis Sesaxeb informaciis sayovelTao
gavrcelebasa da damoukidebel Jurnalistur praqtikaSi am dokumentis
principebis damkvidrebas.
sainformacio saSualebebma unda ganixilon bavSvTa uflebebis darRvevis faqtebi da bavSvTa usafrTxoebis, piradi cxovrebis, ganaTlebis, janmrTelobis, socialuri dacvisa da eqspluataciis yvela formis sakiTxebTan dakavSirebuli problemebi, rogorc umniSvnelovanesi sakiTxebi,
romlebic saWiroebs gamoZiebasa da sazogadoebis yuradRebas. bavSvebs
gaaCniaT piradi cxovrebis sruli ufleba im gamonaklisTa garda, romlebic am saxelmZRvanelo miTiTebebSia mocemuli.
bavSvebTan da bavSvebis keTildReobasTan dakavSirebuli Jurnalisturi
saqmianoba yovelTvis unda xorcieldebodes bavSvTa daucveli mdgomareobis gaTvaliswinebiT.
Jurnalistebma da masobrivi informaciis saSualebebma yvelaferi unda
gaakeTon imisaTvis, rom ar gadauxvion umaRles eTikur standartebsa da
normebs bavSvTa problemebis gaSuqebisas. kerZod:
46
•
bavSvebis sakiTxebis gaSuqebisas maT Zalisxmeva ar unda daiSuron sizustisa da koreqtulobis dasacavad;
•
unda moeridon iseTi fotoebisa da informaciis gamoqveynebas
bavSvebisaTvis gankuTvnil media-sivrceSi, romelic saziano
iqneba maTTvis;
•
moeridon BbavSvebTan dakavSirebuli problemebis sensaciur da
stereotipul gaSuqebas publikaciebis popularobis mizniT;
•
bavSvebTan dakavSirebuli nebismieri masalis gamoqveynebisas
saguldagulod awon-dawonon SesaZlo Sedegebi da minimumamde
daiyvanon zianis faqtori.
•
Tu amas sazogadoebrivi interesi ar moiTxovs, daicvan bavSvis
vinaoba da ar gamoaqveynon misi fotoebi;
•
rodesac es SesaZlebelia, miscen bavSvebs masmediis saSualebiT
media da bavSvTa uflebebi
TavianTi azrebis gamoxatvis saSualeba yovelgvari Zaldatanebis gareSe;
•
uzrunvelyon bavSvis mier mowodebuli informaciis damoukidebeli Semowmeba da gansakuTrebuli yuradReba miaqcion imas, rom
am informaciis Semowmebisas informator bavSvs safrTxe ar Seeqmnas;
•
moeridon bavSvebis seqsualizirebuli fotoebis gamoqveynebas;
•
gamoiyenon bavSvebis fotoebis mopovebis samarTliani, Ria da
pirdapiri meTodebi da, rodesac es SesaZlebelia, moipovon isini
bavSvebis, maTze pasuxismgebeli piris an meurvis TanxmobiT;
•
Seamowmon im organizaciebis uflebamosileba, romlebic bavSvebis saxeliT laparakoben an warmoadgenen bavSvTa interesebs;
•
bavSvis cxovrebis amsaxveli siuJetisaTvis mopovebuli masalis
safasuri ar gadauxadon arc bavSvs, arc bavSvis mSoblebsa Tu
meurveebs, Tu es namdvilad bavSvis interesebSi ar Sedis.
Jurnalistebma kritikis TvaliT unda ganixilon maTi mTavrobis wardgenili yvela angariSi Tu gakeTebuli gancxadeba, romlebSic saubaria
bavSvis uflebaTa konvenciis ganxorcielebaze. bavSvTa problemebis
ganxilva masmediam ar unda miuZRvnas mxolod calkeul RonisZiebebs,
aramed permanentulad unda gaaSuqos is movlenebi, romlebmac migviyvana an mivyavarT am RonisZiebebis saWiroebamde.
inicirebulia resifeSi, brazilia, 1998 wlis maisSi da miRebulia JurnalistTa saerTaSoriso federaciis kongresis mier seulSi 2001 wels.
iunisefma SeimuSava sakuTari eTikuri saxelmZRvanelo principebi
bavSvebze siuJetebis an statiebis momzadebisTvis:
www.unicef.org/media/media_tools_guidelines.html
media da bavSvTa uflebebi
47
danarTi 5
jandacvis sakiTxebze komunikaciis evropuli qseli
miTiTebebi jandacvis sakiTxebze momuSave
JurnalistebisaTvis
1998 wels SeimuSava “presuaizma” (“mediauaizi”) jandacvis sakiTxebze
momuSave Jurnalistebsa da JurnalistTa saerTaSoriso federaciasTan
konsultaciebis Sedegad. jandacvis msoflio organizaciis jandacvis
sakiTxebze komunikaciis evropulma qselma 2000 wels miiRo saboloo
varianti, rogorc efeqturi muSaobis praqtikuli saxelmZRvanelo.
1. upirveles yovlisa, SeecadeT, aravis miayenoT ziani. umTavresi
mniSvneloba eniWeba adamianis uflebebsa da sazogadoebis
keTildReobas.
2. sazogadoebas zusti informacia miawodeT. SeamowmeT Tqvens
mier mopovebuli faqtebi da wyaroebi, im SemTxvevaSic ki, Tu
masala saCqarod gaqvT Casabarebeli.
3. nu aRuZravT adamianebs tyuil imeds. gansakuTrebiT frTxilad
moekideT iseT informacias, sadac laparakia `gasaocar
gankurnebaze~ da janmrTelobisTvis potenciur safrTxeze.
4. fxizlad iyaviT, rom ar gaxdeT vinmes interesebis gamtarebeli.
hkiTxeT Tqvens Tavs, visTvis moaqvs sargebloba am statias Tu
siuJets?
5. uari TqviT pirad stimulebze. yovelTvis aRniSneT, Tu masala
sponsoris daxmarebiT ibeWdeba.
6. arasodes gasceT konfidencialuri informaciis wyaro.
7. yovelTvis pativi eciT avadmyofebis, unarSezRudulebisa da
maTi ojaxebis pirad satkivars.
8. gaiTvaliswineT Tqveni publikaciebis SesaZlo Sedegebi.
daixsomeT, rom im adamianebma, romlebic avad arian da
SezRuduli SesaZleblobebis adamianebma – gansakuTrebiT
bavSvebma – SeiZleba didxans icocxlon mas mere, rac masmedia
maT mimarT interess dakargavs.
9. nurasodes gamoiyenebT pirad tragedias borotad. pativi eciT
im adamianebis grZnobebs, romlebmac axloblebi dakarges,
gansakuTrebiT, sxvadasxva katastrofebisa da kataklizmebis
Sedegad. roca ki SesaZlebelia, moerideT msxverplTa an maTi
ojaxebis fotoebis an kinomasalis axlo xediT Cvenebas.
10. nu moamzadebT masalas imaze, raSic eWvi geparebaT.
48
media da bavSvTa uflebebi
danarTi 6
RirsSesaniSnavi TariRebis kalendari
yovelTvis sasargebloa, icodeT garkveuli RirsSesaniSnavi TariRebi,
romlebmac SeiZleba mogawodoT publikaciebisTvis saWiro ideebi. qvemoT CamoTvlili saerTaSoriso mniSvnelobis TariRebi garkveul miniSnebebs iZleva. arsebobs bevri sxva erovnuli, kulturuli Tu religiuri
dResaswauli da RonisZieba, romelTa safuZvelzec SeiZleba Seiqmnas
`siuJetebi bavSvebze~.
marti
8 – qalTa saerTaSoriso dRe
21 – rasobrivi diskriminaciis aRmofxvris saerTaSoriso dRe
22 – wylis saerTaSoriso dRe
24 – tuberkulozis msoflio dRe
aprili
7 – msoflio jandacvis dRe
maisi
3 – presis Tavisuflebis msoflio dRe
31 – msoflio dRe `Tambaqos gareSe~
ivnisi
4 – agresiis msxverpl bavSvTa saerTaSoriso dRe
12 – bavSvTa Sromis winaaRmdeg mimarTuli msoflio dRe
26 – narkomaniisa da narkotikebiT vaWrobis winaaRmdeg mimarTuli
saerTaSoriso dRe
26 – wamebis msxverplTa mxardaWeris saerTaSoriso dRe
agvisto
9 – mkvidri mosaxleobis saerTaSoriso dRe
12 – axalgazrdobis saerTaSoriso dRe
23 – monobis gauqmebis mosagonari saerTaSoriso dRe
seqtemberi
8 – wera-kiTxvis codnis saerTaSoriso dRe
21 – mSvidobis saerTaSoriso dRe
oqtomberi
5 – maswavleblis msoflio dRe
16 – sakvebi produqtebis msoflio dRe
24 – gaeros dRe
media da bavSvTa uflebebi
49
noemberi
20 – bavSvTa msoflio dRe
25 – qalebis mimarT Zaladobis aRmofxvris saerTaSoriso dRe
dekemberi
1 – Sids-is msoflio dRe
2 – monobis gauqmebis saerTaSoriso dRe
3 – invalidTa saerTaSoriso dRe
5 – moxaliseTa saerTaSoriso dRe
bavSvebze mauwyeblobis saerTaSoriso dRe
10 – adamianis uflebaTa dRe
18 – migrantTa saerTaSoriso dRe
50
masmedia da bavSvTa uflebebi
danarTi 7
sasargeblo saerTaSoriso kontaqtebi
bevr organizacias aq CamoTvlilTagan aqvs adgilobrivi
samsaxurebi an filialebi yovel qveyanaSi.
1. bavSvTa uflebebis sakiTxebze
momuSave organizaciebi
bavSvebisa da SeiaraRebuli
konfliqtis qvedanayofi
Amnesty international
99-119 Rosebury Avenue, London
EC1R 4RE UK
tel.: +44 20 7814 6200
faqsi: +44 20 7833 15 10
el.fosta: [email protected]
internetgverdi:. www.amnesty.org
adamianis uflebaTa centri,
eseqsis universiteti
Anti-Slavery International
Thomas Clarkson House, The Stable Yard,
Broomgrove Road’
London SW9 9TL, UK
tel.: +44 20 7501 8920
faqsi: +44 20 7738 4110
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.antislavery.org
bavSvebis, axalgazrdobisa da
mediis sakiTxebis Semswavleli
centri
(Centre for the Study of Children,
Youth and Media)
ganaTlebis instituti,
londonis universiteti,
20 Bedford Way
LondonWC1H 0AL, UK
tel.: +44 207 612 6515
faqsi: +44 207 6126177
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ccs.online.org.uk/
mediacentre/main.html
ChildHope
Lector Court, 151 Farmingdon Road,
London EC1 3AF,UK
tel.: +44 207 833 0868
faqsi: +44 207 833 2500
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.childhopeuk.org
masmedia da bavSvTa uflebebi
(Children and Armed Conflict Unit)
Wivenhoe park, Colchester, CO4 3SQ,UK
tel.: +441206 873 483
faqsi: +44 1206 874 026
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.essex.ac.uk/
armedcon
Children’s Express Worldwide
Exmouth House, 3-11 Pine Street,
London, EC1R 0JH, UK
tel.: +44 207 833 2577
faqsi: +44 207 278 7722
el.fosta: enqueries@childrensexpress.
org
internetgverdi: www.childrensexpress.org
Childwatch International
Research Network
P.O. Box 1132 Blindern, #-0317
Oslo, Norway
tel.: +47 2285 43 50
faqsi: +47 22 85 50 28
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.childwatch.uio.no
koalicia jariskaci bavSvebis
gamoyenebis Sesawyvetad
(Coalition to Stop the Use of Child
Soldiers)
2nd floor 2-12 Pentonville Road
London, N! 9FP, UK
tel.: +44 20 77 13 27 61
faqsi: +44 20 77 13 27 94
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www. child.soldiers.org
51
bavSvis uflebaTa komiteti
(Committee on the Rights of the Child)
gaero-s adamianis uflebaTa
umaRlesi komisris ofisi,
8-14 Avenue de la Paix12 11 Geneva,
Switzerland
tel.: +4122917 9000
faqsi: +41 22917 9022
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.unhcrc.ch/html/
menu2/6/crc
Concerned for Working Children
303/2 LBShastri Nagar
Vimanapura Post, Banaglore
560 017 Kamataka, India
tel.: +91 80 5234 611
faqsi: +91 80 52 34 258
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.workingchild.org
Defence for Children International
Rue de Varembe1. CH-12 11
Geneva 20, Switzerland
tel.: +41 22 734 05 58
faqsi: +41 22 740 11 45
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.defence-forchildren.org
adreuli asakis bavSvTa
departamenti
(Early Chidhood Unit)
`iunesko~
7 Place de Fontenoy
75352 Paris 07 SP France
tel.: +33 01 45 68 08 12
faqsi: +33 01 45 68 56 27
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.unesco.org/
educatio/educprog/ecf
Education International
5 Bd du roi Albert1 (8th floor) B12-10,
Brussels, Belgium
tel.: +32 2 224 0611
faqsi: +32 2 224 0606
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ei-ie.org
52
End Child Prostitution, Child
Pornography and the trafficking
of Children for Sexual Purposes
(ECPAT) International
328 Phaya Thai Road, Bangkok
01400 Thailand
tel.: +662 215 3388
faqsi: +662 215 8272
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ecpat.net
ltolvilebisa da gadasaxlebaSi
myof pirTa evropuli sabWo
(European Council for Refugees and
Exiles)
103 Worship Street, London, EC2A 2DF, UK
tel.: + 44 207 377 7556
faqsi: +44 207 377 7586
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ecre.org
Every Child
4 Bath place, Rivington London
EC2A 3DR UK
tel.: +44 207 749 2468
faqsi: +44 207 729 8339
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.everychold.org.uk
Human Rights Internet
8 York Street, suite 302
Ottawa, Ontario K1N 5S6 Canada
tel.: +1 613 789 74 07
faqsi: +1 613 789 7414
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: hri.ca
Human Rights Watch –
Children’s Rights Project
350 Fifth Avenue 34th floor New York
10118-3299 USA
tel.: +1 212 290 4700
faqsi: +1 212 736 1300
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www. hnw.org/children
masmedia da bavSvTa uflebebi
bavSvebisa da
axalgazrdebisaTvis gankuTvnili
filmebis saerTaSoriso centri
(International Centre for Films for
Children and Young People)
3774 St-Dennis Bureau 200
Montreal QC Canada H2W 2N1
tel.: +1 514 284 9388
faqsi: +1 514 284 0168
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.cffej.com
wiTeli jvris saerTaSoriso
komiteti
(International Committee of the Red
Cross (CRC)
Public Information Centre,19
Avenue dela paix, CH 12 02
Geneva, Switzerland
tel.: + +41 22 734 60 01
faqsi: +41 22 733 20 57
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.icrc.org
Tavisufali profkavSirebis
saerTaSoriso konfederacia
(International Confederation of Free
Trade Unions (ICFTU))
5 Boulevard du Roi Albert II bte 1
1210 Brussels, Belgium
tel.: +32 22 24 0211
faqsi: +32 22 01 58 15
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.icftu.org
wiTeli jvrisa da wiTeli
naxevarmTvaris sazogadoebebis
saerTaSoriso federacia
(International Federation of Red Cross
And Red Crescent Societies)
PO Box 372 CH-1211 Geneva 19,
Switzerland
tel.: +41 22730 4222
faqsi: +41 22 733 0395
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.irc.org
masmedia da bavSvTa uflebebi
bavSvis Sromis aRmofxvris
saerTaSoriso programa,
Sromis saerTaSoriso
organizacia
(International Programme on the
Elimination of Child Labour (IPEC)
International Labour Organization)
4, Route des Morillons CH-1211
Geneva, 22 Switzerland
tel.: +41 22 799 8181
faqsi: +41 22 799 8771
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ilo.org/public
Save the Children Alliance
2nd floor, Cambridge House
100 Cambridge Grove, London
W6OLE UK
tel.: +44 208 748 2554
faqsi: +44 208 237 8000
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.savethechildren.
net
bavSvze Zaladobisa da bavSvis
ugulebelyofis Tavidan
acilebis
saerTaSoriso sazogadoeba
(International Society for the Prevention
of the
Child Abuse and Neglect (ISPCAN))
25W560 Geneva Road Suite
L2C, Carol Stream IL 60 188 USA
tel.: +1 630 221 1311
faqsi: +1 630221 1313
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ispcan.org
axalgazrdebis saerTaSoriso
fondi
(International Youth Foundation)
32 South Side, Suite 500
Baltimore MD21202 USA
tel.: +1 410 951 1500
faqsi: +1 410 347 1188
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.iyfnet .org
53
Medzasi (msoflioSi pirveli
bavSvTa saelCo)
kvlevis centri `inokenti~
www.childrensembassy.org.mk
(UNICEF Innocenti Research Centre on
Children’s Rights)
Piazza SS Annunziata 12
50122 Florence Italy
tel.: +39 055 20 330
faqsi: +39 055 24 4817
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.unicef-icdc.org
umciresobaTa uflebebis
saerTaSoriso jgufi
gaero-s adamianis uflebaTa
umaRlesi komisari
Str.Kosta Novakovski22 a
1000 Skopje, Macedonia
tel.: +389 2 46 53 16
faqsi: +389 2 46 39 00
el.fosta: [email protected]
internetgverdi:
(Minority Rights Group International)
379 Brixton Road, London
SSW9 7DE UK
tel.: +44 207 978 9498
faqsi: +44 207 738 62 65
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.minorityrights.org
quCis bavSvebis saerTaSoriso
organizacia
(Street Kids International)
38 Camden Street, Suite 201
Toronto M5V 1V1 Canada
tel.: +1 416 504 8994
faqsi: +1 416 504 8977
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.streetkids.org
Terre des Homme
Ruppenkampstrasse 11a, D49-084
Osnabruck, Germany
tel.: +49 541 7101-0
faqsi: +49 541 7072 33
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.tdh.de
gaero-s bavSvTa fondi
(`iunisefi~)
(United Nations Children’s Fund
(UNICEF))
3 United Nations Plaza
New York NY 10017, USA
tel.: +1 212 326 7000
faqsi: +1 212 887 74 65
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.unicef.org/media/
media_fastfacts.html
54`iunisefis~ bavSvis uflebaTa
(United Nations High Commisioner for
Human Rights (UNHCHR))
8-14Avenue de la Paix 1211
Geneva 2, Switzerland
tel.: +41 22 917 9000
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ohhcr.org
War Child International
5-8 Anglers Lane, London NW5 3DG, UK
tel.: +44 207 916 9276
faqsi: +44 207 916 9280
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.warchild.org
msoflio banki – bavSvis
ganviTareba adreul asakSi
(World Bank – Early Child Development)
1818 Hstreet NW Washington DC
20433 USA
tel.: +1202 473 1000
faqsi: +1 202 477 6391
internetgverdi: www.worldbank.
org?children
janmrTelobis msoflio
organizacia
(World Health Organization)
Avenue Appia 20 1211 Geneva 2
Switzerland
tel.: +41 22 791 21 11
faqsi: +41 22 791 3111
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.who.int
masmedia da bavSvTa uflebebi
turizmis msoflio organizacia
(World Tourism Organization)
Capitan Haya 42 E-28020
Madrid Spain
tel.: +34 91 567 8165
faqsi: +34 91 567 8219
el.fosta: omt@ world-tourism.org
internetgverdi: www.world-tourism.org
2. masmediis organizaciebi
me-19 muxli
(Article 19)
6-8 Amvell Street, London EC1R 1 UQ UK
tel.: +44 207 278 9292
faqsi: +44 207 278 7660
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.article19.org
Jurnalistebis dacvis komiteti
(Committee to Protect Journalists)
330 7th Avenue 11th floor New York YK 10001
USA
tel.: +1 212 465 1004
faqsi: +1 212 465 9568
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.cpj.org
JurnalistTa saerTaSoriso
federacia
(International Federation of Journalists)
IPC_Rezidense Palace Bloc
Crue de la Loi 155 B-1040
Brussels, Belgium
tel.: +32 2 235 22 00
faqsi: +32 2 235 22 19
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ifj.org
MediaWise Trust (uwin PressWise)
38 Easton Business Centre,
Felix Rd, Bristol, BS5 0HE, UK
tel.: +44 117 941 5889
faqsi: +44 117 941 5848
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.mediawise.org.uk
axalgazrdebis media-qseli
evropasa
da centralur aziaSi
(Young People’s Media Network in
Europe and Central Asia (YPMN))
c/o European Centre for Media Competence,
Bergstrasse 8 D-45770 Marl, Germany
tel.: +49 2365 502480
faqsi: +49 12 125 125 21 981
el.fosta: [email protected]
evropis samauwyeblo kavSiri
(Eurropean Broadcasting Union)
Anciene Route 17 A CH1218
Grand Saconnex, Geneva, Switzerland
tel.: +41 22 717 2111
faqsi: +44 22 747 4000
el.fosta: [email protected]
internetgverdi: www.ebu.ch
`cenzuris indeqsi~
INDEX on Censorship
6-8 Amwell Street, London ec1R
1UQ UK
tel.: +44 20 7278 23 13
faqsi: +44 20 72 78 18 78
el.fosta: [email protected]
web www.indexonline.org
3. SerCeuli vebgverdebi
Advocates for Youth
amerikaSi dafuZnebuli
sainformacio samsaxuri:
axalgazrdebis seqsualuri
cxovrebis danayofi
www.advocatesforyouth.org/glatq.htm
BOES – Childrern’s Rights Across the
World
mravalenovani linkebi bavSvTa
uflebebisa da ganviTarebis
organizaciebze
www.boes.org
Child Helpline International
www.childhelplineinternational.org
masmedia da bavSvTa uflebebi
55
Children’s House
Internews Network
linkebi bavSvTa socialuri dacvis
eqspertebze
ganviTarebad qveynebSi
damoukidebeli masmediis
mxardamWeri arakomerciuli
organizacia
www.child-abuse.com?chidhouse
Children’s Rights Information Network
www.crin.org
Dart Centre for Journalizm and Trauma in
Europe
www.dartcentre.org/europe
Defence for Children International
www.defence-for-children/org
European Union (EU) – Youth Programme
mravalenovani axalgazrduli
informacia evrokavSirze
http://europa.euint/comm/youth/index_
en.html
Every Child
saerTaSoriso saqvelmoqmedo
organizacia, romelic
moRvaweobs aRmosavleT evropaSi,
balkaneTsa da kavkasiaSi
www.everychild.org.uk
Human Rights Watch
www.hrw.org
International News Safety Institute
JurnalistTa damcveli
arasamTavrobo organizacia
www.internews.org
Media Activities and Good Ideas by, with
and for children
(MAGIC)
www.unicef.org.magic
bavSvebisa da mozardebis
problemebze momuSave
arasamTavrobo organizaciebi
www.ngo.org/links/index/htm
Safer Internet Programme
internetis usafrTxoebis
sakiTxebTan dakavSirebuli
evrokavSiris iniciativa
www.saferinternet.org/index.asp
World Radio Forum
www.worldradioforum.org
Youth Guardian Services
internetze dafuZnebuli
daxmarebis programa
homoseqsuali da sqesSecvlili
axalgazrdebisaTvis
www.youth-guard.org
www.newssafety.com
Internet Watch
organizacia, romelic ebrZvis
bavSvTa seqsualur eqspluatacias
internetis saSualebiT
www.ivf.org.uk
56
masmedia da bavSvTa uflebebi

Documenti analoghi

samigracio informaciuli saxelmZRvanelo – germania

samigracio informaciuli saxelmZRvanelo – germania SesaZlebeli meti informaciis miReba migraciis sxvadasxva aspeqtebis Sesaxeb.

Dettagli

qalTa saerTaSoriso dRe

qalTa saerTaSoriso dRe “Guerilla Girls” – feministi mxatvrebisa da aqtivistebis cnobili jgufi, romelic iumoriT savse posterebisa da teqstebis saSualebiT 1985 wlidan ebrZvis xelovnebis sferoSi qalTa diskriminacias

Dettagli

14. volfgang amadeus mocarti

14. volfgang amadeus mocarti pilotirebis I nawilSi gvxvdeba interaqtiuli rubrikebi: `daxate gedi da mibaZe mas moZraobiT~, `daxate nacnobi sakravebi~, `daxate Semodgoma~... aq bavSvebs sruli SemoqmedebiTi Tavisufleba eZlevaT _...

Dettagli

musika 7

musika 7 musikas esTetikuri aRzrdis sagnebs Soris gansakuTrebuli adgili uWiravs _ mas yvelaze Zlieri gavlenis moxdena SeuZlia adamianze. musikis zegavleniT adamianis emociuri sfero mdidrdeba, mas sakuTari d...

Dettagli

na wi li pirveli samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis istoria da

na wi li pirveli samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis istoria da sazogadoebaSi pirovnebisaTvis dadgenili wesebis dacvasa da im Sedegebze, rac am wesebis ugulebelyofisas iCens Tavs. filosofos jon lokis (John Locke, 1632-1704) ganmartebiT, sakuTari interesebis gaT...

Dettagli