qalTa saerTaSoriso dRe

Transcript

qalTa saerTaSoriso dRe
qalTa saerTaSoriso dRe
msoflioSi pirvelad qalTa saerTaSoriso dRe aRiniSna 1909 wlis 28 Tebervals
amerikis socialisturi partiis iniciativiT. mogvianebiT, es dRe aRiniSneboda
xolme Traienglis tansacmlis qarxanaSi 1911 wels momxdari cnobili xanZris
dros
daRupuli 146 qalis pativsacemad. am movlenis mizezad saxeldeba
qarxanaSi usafrTxoebis araadekvaturi zomebi da aseve isic, rom fabrikis
mflobelebi xSirad ketavdnen avariul gasasvlelebs muSebis mimarT undoblobis
gamo. am movlenis Semdeg fabrikebsa da qarxnebSi momuSave qalebis saprotesto
gamosvlebi daiwyo, romelTa mTavari moTxovna iyo ukeTesi da usafrTxo samuSao
pirobebi. maT Soris erT-erTi yvelaze aqtiuri iyo qalis tansacmlis mkeravTa
mier Seqmnili saerTaSoriso profesiuli kavSiri. qalTa yvelaze mniSvnelovani
saprotesto demonstraciebic swored 8 marts ewyoboda.
1910 wels, kopenhagenSi gamarTul msoflioSi pirvel qalTa saerTaSoriso
konferencize germaneli socialistis, klara cetkinis, iniciativiT gadawyda
qalTa saerTaSoriso dRis daweseba, zusti TariRis miTiTebis gareSe. Tumca,
Traienglis xanZrisa da amerikasa Tu evropaSi 8 marts qalTa masobrivi
gamosvlebis Semdeg, msoflios bevrma qveyanam qalTa saerTaSoriso dRis aRniSvna
8 marts daiwyo. qalTa saerTaSoriso dRe mniSvnelovan movlenad iqca sabWoTa
kavSiris respublikebSi mas Semdeg, rac revolucioneri feministis, aleqsandra
kolontais lobirebiT 8 marti oficialur dResaswaulad dawesda. 1965 wels
qalTa saerTaSoriso dRe sabWoTa kavSirSi uqmed gamocxadda. 1975 wels gaerom
“qalTa saerTaSoriso weli” aRniSna, oficialurad gamoacxada 8 marti qalTa
saerTaSoriso dRed da am dRis finansuri mxardaWeris gadawyvetileb miiRo.
dReisaTvis, mTel msoflioSi qalTa saerTaSoriso dRe yovelwliurad 8 marts
aRiniSneba. am dRes msoflios qalebi zeimoben TavianT ekonomikur, politikur,
socialur Tu sxva miRwevebs mraval sferoSi.
qalTa fondi saqarTveloSi gilocavT qalTa saerTaSoriso dRes da gTavazobT
qalTa miRwevebis CamonaTvals, kerZod, maT 100 miRwevas. am siis gagrZeleba ki
usasrulod SeiZleba...
•
qalebma saarCevno xmis ufleba pirvelad moipoves 1893 wels axal zelandiaSi;
avstralia 1902 w., fineTi 1905 w.
•
mari skladovska-kiuri - nobelis pirveli laureati qali da erTaderTi qali,
romelmac orjer miiRo nobelis jildo
•
1902 wels CineTSi oficialurad aikrZala gogonebisTvis fexebis akvris 100
wliani sastiki praqtika
•
“genderuli kvlevebisa” da “qalTa Sesaxeb kvlevebis” akademiuri disciplina
dainerga me-20 saukunis 70-ian wlebSi
•
parlamentSi arCeuli pirveli qali iyo konstans markieviCi (1918 w.),
irlandieli politikosi, revolucioneri nacionalisti da sufraJisti, Tumca
man uari Tqva britaneTis TemTa palatis wevrobaze.
1
•
2007 wlis monacemebiT saqarTveloSi registrirebulia 200-ze meti qalTa
uflebebis damcveli arasamTavrobo organizacia
•
ekofeminizmi aris filosofia da moZraoba, romelic wina planze wamowevs
qalis rols garemos dacvisa da konservaciis programebSi
•
pirveli qali, Wadrakis saerTaSoriso didostatis titulis mflobeli _ nona
gafrinaSvili, 1978 w.
•
“Guerilla Girls” – feministi mxatvrebisa da aqtivistebis cnobili jgufi, romelic
iumoriT savse posterebisa da teqstebis saSualebiT 1985 wlidan ebrZvis
xelovnebis sferoSi qalTa diskriminacias
•
aleqsandra kolontai _ diplomati, pirveli qali elCi, qalTa uflebebis
damcveli, sabWoTa administraciaSi ”qalTa ganyofilebis” damfuZnebeli
•
margarit iursenari, mwerali – pirveli qali, romelic airCies “safrangeTis
akademiis” wevrad akademiis oTxsaukunovani arsebobis manZilze, 1980 w.
•
msoflioSi pirveli Casaxvis sawinaaRmdego abi – 1960 w., aSS _ xelmisawvdomi
gaxda 1972 wels
•
yvelaze meti nobelis premia qalebs miRebuli aqvT mSvidobis dargSi (12
premia)
•
1979 w. - gaerom miiRo “konvencia qalTa mimarT diskriminaciis yvela formis
aRmofxvris Sesaxeb” (CEDAW), saqarTvelo miuerTda 1994 wels
•
saqarTveloSi qalebma arCevnebSi monawileobis ufleba miiRes 1918 wels
•
islandiis premier ministri iohana sigurdardotiri _ msoflioSi pirveli
qali mTavrobis xelmZRvaneli, romelic Riad homoseqsualia
•
V-Day aris 90-ian wlebSi dawyebuli globaluri moZraoba qalTa da gogonaTa
mimarT Zaladobis winaaRmdeg, romlis sulisCamdgmelic aris iv ensleris
gaxmaurebuli piesa ”vagina monologebi”
•
elizabet hazelofsi – me-20 saukunis pirveli qali pastori, germania, 1958 w.
•
me-20 saukunis saqarTveloSi qalTa moZraobas safuZveli Caeyara erovnulganmanTavisuflebel moZraobasTan erTad, romelSic mravali sazogado
moRvawe qali aqtiurad monawileobda
•
koko Sanelma pirvelma Secvala qalis stili mokle varcxnilobis, mamakacis
samosis elementebisa da aqsesuarebis gamoyenebiT
•
msoflioSi
qveynis
pirveli
qali
sirimavoBandaranaike, 1960 w., Srilanka
arCeuli
premier-ministri
–
2
•
Roe vs. Wade-is gaxmaurebul saqme – 1973 w. aSS, uzenaesi sasamarTolos
gadawyvetilebiT
abortis
sawinaaRmdego
kanonebi
arRveven
adamianis
fundamentur uflebebs, rac safuZvlad daedo qalTa reproduqciul uflebebs
msoflioSi
•
“genderis” samagistro programa, saqarTveloSi 2005 wels dafuZnebuli
socialur mecnierebaTa centris mier Tsu-s bazaze, am dargSi erTaderTi
samagistro programaa samxreT kavkasiaSi
•
edit uartoni – puliceris premiis laureati pirveli mwerali qali, 1921 w.
•
qalTa sufraJistuli moZraoba - qalebisaTvis saarCevno xmisa da arCevnebSi
monawileobis uflebis mopoveba, me-18 saukune, safrangeTi
•
umoja – qalTa sofeli CrdiloeT keniaSi, dafuZnebuli rebeka lolosolis
mier _ usafrTxo sivrce qalebisa da gogonebisTvis, romlebmac gamoscades
ojaxuri Zaladoba da gaupatiureba, gaeqcnen iZulebiT qorwinebas, an surT
Tavidan aicilon “genitaluri dasaxiCreba”
•
amina vadudi - axali drois erT-erTi pirveli qali imami. 2005 wels man niuiorkSi waikiTxa paraskevis locva orive sqesis morwmuneTaTvis
•
pirveli damoukidebeli qalTa fondebi _ ”mama qeSi”, holandia, 1983 w. ”qalTa
globaluri fondi”, amerika, 1987 w., ”filia”, germania, 2001 w. _ daxmarebas
uweven qalTa organizaciebs mTels msoflioSi
•
“qalis Senoba” – art-centri, romelmac didi wvlili Seitana
xelovnebis globaluri popularizaciis saqmeSi, 1973-91 ww. aSS
•
2000 wels gaerom SeimuSava “mileniumis ganviTarebis miznebi”, romlis #3
mizania gaeros wevr qveynebSi 2015 wlisTvis qalTa gaZliereba da genderuli
Tanasworobis miRweva
•
msoflios pirveli qali prezidenti - isabel peroni, argentina, 1974 w.
•
pirveli mogebuli sasamarTlo saqme aRZruli sakuTari colis gaupatiurebis
braldebiT jeims kretienis winaaRmdeg – aSS, 1979 w.
•
qalTa moZraobis pirveli talRa msoflios bevr qveyanaSi dakavSirebuli iyo
socialur
Tu
politikur
moZraobasTan;
mag.
monobis
sawinaaRmdego
moZraobasTan
aSS-Si
da
erovnul-ganmanTavisuflebel
moZraobasTan
saqarTveloSi, romlebSic qalebma udidesi wvlili Seitanes
•
gvendolin bruqsi – puliceris premiis laureati pirveli afro-amerikeli
poeti qali, 1950w.
•
2007 wlis monacemebiT SvedeTSi moRvawe pastorTa 30% qalia (5500 pastori)
qalTa
3
•
6 Tebervali aris ”qalTa genitaluri dasaxiCrebis mimarT
tolerantobis saerTaSoriso dRe”, romelic 2003 wlidan aRiniSneba
•
“amierkavkasiis qalTa instituti” _ saqarTveloSi qalebis filanTropiuli da
saganmanaTleblo saqmianobis mniSvnelovani miRweva, 1841 w., Tbilisi
•
gaeros ganviTarebis qalTa fondi (UNIFEM) dafuZnda 1976 wels, finansuri da
teqnikuri daxmarebiT gziT xels uwyobs qalTa gaZlierebas da genderul
Tanasworobas msoflios 100-ze met qveyanaSi
•
saerTaSoriso olimpiur komitetSi Seiqmna komisia “qali da sporti”, .2003 w.
•
qalTa nacionaluri organizacia (NOW) - 1966 w. aSS-s erT-erT yvelaze Zveli
da didi feministuri organizacia, romelsac 500 000-ze meti wevri hyavs
•
afrikis kontinentis pirveli qali prezidenti - ellen jonson-sirlifi, 2005
w., liberia
•
1975 w. – gaerom aRniSna “qalTa saerTaSoriso weli” da 8 marti oficialurad
gamoacxada ”qalTa saerTaSoriso dRed”
•
“wminda ninos saxelobis qalTa saqvelmoqmedo
umaRlesi ganaTlebis misaRebad - 1846 w. Tbilisi
•
jein qempioni - pirveli qali reJisori, romelmac moigo kanis kinofestivalis
mTavari premia – oqros palmis rto, 1993 w.
•
1975 wels qalebma abortis ufleba moipoves SvedeTSi, aSS-sa da samxreT
afrikis respublikaSi
•
saqarTveloSi funqcionirebs ori adgilobrivi qalTa fondi – ”fondi taso”
da ”qalTa fondi saqarTveloSi”
•
qalTa qalaqi – qalebis mier aSenebuli qalaqi turbakos regionSi,
kolumbiaSi, sadac omis Sedegad iZulebiT gadaadgilebuli qalebi cxovroben
•
Savi feministebis nacionaluri organizacia (NBFO) – 1973 w. aSS-Si Savi
feministebis moZraobis gamomxatveli, romelmac yuradReba gaamaxvila
rasizmisa da seqsizmis Tanaarsebobaze
•
olimpiur TamaSebSi pirveli oqros medlis mflobeli qalebi iyvnen helen de
portalesi da Sarlot kuperi, xolo pirveli jgufuri medali moipoves
britanelma qalebma
•
konstans markieviCi iyo mTavrobis wevri pirveli qali evropaSi – irlandiis
respublikis Sromis ministri
•
msoflios pirveli qali parlamentarebi – 19 qali, fineTi, 1907 w.
sazogadoeba”
nulovani
qalebisTvis
4
•
ingliseli mwerali qali, virjinia vulfi aRiarebulia
literaturuli moZraobis modernizmis fuZemdebelad
•
anastasia TumaniSvili – me-19 saukunis saqarvelos qalTa moZraobis erT-erTi
mniSvnelovani
figura,
“maswavlebel
qalTa
sazogadoebis”,
“wignebis
gamomcemelTa
wris”,
skolis,
pirveli
sabavSvo
Jurnal
“jejilis”
damaarsebeli
•
gaeros 1989 wlis konvencia krZalavs gogonebis “genitaluri dasaxiCrebis”
praqtikas, gavrcelebuls afrikis bevr qveyanaSi
•
ilona staleri, cnobili rogorc CiColina, ungruli warmoSobis italieli
porno varskvlavi, 1987 wels airCies italiis parlamentis wevrad
•
2002 wlidan olimpiuri TamaSebis programas pirvelad
daemata bobsleist
qalTa wyvili. Aaqamde sportis es saxeobaAxelmisawvdomi mxolod kacebisaTvis
iyo
•
pekini, 1995 w. – qalTa meoTxe msoflio konferencia, Sedegad SemuSavda ori
umniSvnelovanesi dokumenti, pekinis deklaracia da moqmedebis platforma
•
me-20 saukunis dasawyisi – saerTaSoriso statistikis mixedviT, xuTidan
mxolod erTi qali muSaobs saxlis gareT; me-20 saukunis bolo – 1999 wlis
monacemebiT msoflios srulwlovan qalTa 60% dasaqmebulia ojaxis gareT
•
“qalebi SavebSi” qalTa globaluri samSvidobo moZraobaa, romelic
ewinaaRmdegeba oms. Seiqmna ierusalimSi 1988 wels, dRes am moZraobas
daaxloebiT 10 000 aqtivisti hyavs mTels msoflioSi
•
janmrTelobis Sesaxeb kanonis mixedviT “saqarTvelos yvela moqalaqes ufleba
aqvs damoukideblad gadawyvitos Svilebis raodenoba da maTi dabadebis dro”
•
qalebma saarCevno xmis ufleba moipoves 1918–1919 ww. sabWoTa kavSiris
qveynebSi, 1920 w. - germaniaSi, avstriaSi, ungreTSi, holandiaSi, kanadaSi,
poloneTSi, SvedeTSi, luqsemburgSi, CexeTSi, belgiaSi; aSS-Si
•
ekaterine gabaSvili – me-19 saukunis qalTa saganmanaTleblo moZraobis
TvalsaCino warmomadgeneli, mwerali, romelic ibrZoda qalebis Tanabari
ganaTlebisaTvis
•
Jurnalistma gloria steinemma daafuZna Jurnali Ms. (1972 w.), romelic dRemde
erT-erTi yvelaze cnobili feministuri Jurnalia msoflioSi
•
2007 wels egvipteSi kanoniT aikrZala gogonebis “genitaluri dasaxiCrebis”
yvela SesaZlo forma
•
saqarTvelos
janmrTelobis
Sesaxeb
kanonis
mixedviT,
orsulobis
nebayoflobiT Sewyveta nebadarTulia – “arCevani qalis prerogativaa”
me-20
saukunis
5
•
17 dekemberi aris “seqs-muSakebis mimarT Zaladobis aRmofxvris saerTaSoriso
dRe” da 2003 wlidan aRiniSneba
•
politikaSi genderuli balansis misaRwevad msoflios 41 qveyanaze meti iyenebs
genderul kvotirebas
•
1969 wlidan aSS-Si daiwyo qalTa moZraoba janmrTelobisTvis, romlis mizani
iyo qalze orientirebuli da mis biologiur gamocdilebaze dafuZnebuli
jandacvis sistemis Seqmna
•
sara Snireri – me-20 saukunis dasawyisSi safuZveli Cauyara ”bet iakobis”
moZraobas, centralur da aRmosavleT evropaSi gaxsna asobiT skola ebraeli
gogonebisTvis
•
qeTrin maqkinonis gavlenianma kvlevam “momuSave qalebze seqsualuri zewola
da Seviwroveba” safuZveli daudo am movlenis ganxilvas, rogorc sqesis
niSniT diskriminaciis formas dasaqmebisa da ganaTlebis sferoebSi, 1979 w.
•
“qalTa uflebebi adamianis uflebebia!” – cnobili slogani, romelic
pirvelad qalTa jgufebma gamoiyenes gaeros adamianis uflebebis msoflio
konferenciaze, 1993 w.
•
ekaterine gabaSvili
_ damaarsebeli da xelmZRvaneli qalTa xelsaqmis
xuTwliani skolis, sadac zogadsaganmanaTleblo sagnebic iswavleboda, 18951910 ww.
•
sabWoTa kavSiris qveynebSi
msoflioSi yvelaze adre
•
gendruli Zaladobis winaaRmdeg aqtivizmis 16-dRian globaluri kampania - 25
noemberi - 10 dekemberi, safuZveli Caeyara 1991 wels
•
politikaSi genderuli kvotireba xorcieldeba konstituciis da saarCevno
kanonmdeblobis gziT (ruanda, uganda, argentina, indoeTi, a.S.), an politikuri
partiebis meSveobiT (skandinaviis qveynebi)
•
astrea – erTaderTi saerTaSoriso fondi, sagangebod lesboseli da
biseqsuali qalebisa da transgenderi adamianebis iniciativebis mxardamWeri
•
feministuri xelovnebis moZraoba daiwyo me-20 saukunis 60-ian wlebSi da misi
uTvalsaCinoesi warmomadgenlebi arian judi Cikago, miriam Sapiro, suzan
leisi, nensi spero, marTa rosleri da mravali sxva
•
“meore sqesi” _ udidesi frangi egzistencilisti filosofosisa da mwerlis,
simona de bovuaris, revoluciuri naSromi qalTa Cagvrisa da ganTavisuflebis
Sesaxeb
•
hana nanikaSvili – pirveli xaxami (Toras mcodne da maswavlebeli) qali
saqarTveloSi, me-20 saukunis dasawyisi
abortis
legalizacia
moxda
1920
wels
–
6
•
margaret Oolivia seiji _ pirveli filanTropi qali, “rasel seijis fondis”
damfuZnebeli, romelic qalTa socialur keTiTildReobaze zrunavs
•
golda meieri – israelis pirveli qali premier-ministri da msoflioSi mesame
qali premier-ministri
•
“qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli sazogadoebis” muSaobaSi
CarTuli iyo 35-ze meti qali da aqtiurad eweoda saganmanaTleblo Tu
saqvelmoqmedo saqmianobas
•
25 noembers aRiniSneba saerTaSoriso dRe qalTa mimarT Zaladobis winaaRmdeg
•
msoflioSi yvelaze didi procenti parlamentSi qalTa warmomadgenlobisa
aris ruandaSi - 48,8 %
•
Meritor Savings Bank vs Vinson, seqsualur zewolisa da Seviwrovebis pirveli
gaxmaurebuli saqme, romelic qalis sasargeblod gadawyvita uzenaesma
sasamarTlom, 1986 w. aSS
•
“feministuri xelovnebis proeqti” popularizacias uwevs qalTa feministuri
xelovnebis gavlenas, tendenciebsa da miRwevebs vizualur xelovnebaSi,
Tanamedrove Tu warsuli xelovnebis istoriasa da praqtikaSi
•
aiSa abd al-rahmani – pirveli mahmadiani mkvlevari qali, romelmac yuranis
miseul interpretaciaSi feministuri Sexedulebebi gamoxata, 1959 w.
•
“kanoni adamianTa vaWrobis (trefikingis) winaaRmdeg” – saqarTveloSi 2006
wlidan arsebobs
•
“simona de bovuaris premia” – saerTaSoriso premia qalTa TavisuflebisTvis,
romelic 2008 wlidan ajildovebs genderuli TanasworobisTvis merZol
adamianebsa da jgufebs. premiis damaarsebelia iulia kristeva – cnobili
feministi fsiqoanalitikosi
•
anita defranci –
prezidenti, 2001 w.
•
pekini, 1995 w. – qalTa meoTxe msoflio konferenciaze SemuSavebuli moqmedebis
platforma gulisxmobda qalTa gaZlierebis xuTwliani gegmis ganxorcielebas
nacionalur, regionalur da saerTaSoriso doneebze.
•
iudaisturi feminizmis umTavresi miRwevebia – pirveli qali rabinis ordinacia
reformistul
iudaizmSi,
1972
w.;
pirveli
qali
rabinis
ordinacia
rekonstruqcionistul iudaizmSi, 1974 w.; pirveli qali rabinis ordinacia
konservatorul iudaizmSi, 1985 w.
saerTaSoriso
olimpiuri
komitetis
pirveli
vice-
7
•
“The Dinner Party” – feministi mxatvris, judi Cikagos, gaxmaurebuli instalacia,
romelic eZRvneba msoflios 1000-ze met miTologiuri Tu istoriuli
mniSvnelobis qals, inaxeba niu-iorkSi, bruklinis muzeumSi
•
“kanoni ojaxSi Zaladobis aRmofxvris, ojaxSi Zaladobis msxverplTa dacvisa
da daxmarebis Sesaxeb” – saqarTveloSi 2006 wlidan arsebobs
•
seqs-muSakTa moZraobas safuZveli Caeyara 70-ian wlebSi, roca safrangeTSi 150
maTganma protesti gamoxata seqs-muSakebis masobrivi mkvlelobisa da maT
mimarT Zaladobis winaaRmdeg. 90-ian wlebSi moZraoba gafarTovda da
globaluri saxe miiRo
•
antuaneta braun blekueli - msoflioSi pirveli pastori qali,
•
pirveli parlamentari qali iyo nensi astori, romelmac 1919 wels daikava
adgili britaneTis TemTa palataSi
•
aSS, 1853 w.
29 noembers aRiniSneba qalTa uflebebis damcvelTa saerTaSoriso dRe
•
mari
uolstonkraftis
“qalis
uflebebis
dacva:
kritikuli
SeniSvna
politikuri da moraluri subieqtebis Sesaxeb” erT-erTi yvelaze adreuli
feministuri naSromi, 1792 w.
•
islamuri feminizmi – ibrZvis yvela mahmadianis TanasworuflebianobisTvis,
qalTa uflbebebisa da genderuli TanasworobisTvis ojaxSi, sazogadoebaSi
da religiaSi
gaixseneT da daamateT sxva miRwevebic:
8

Documenti analoghi

samigracio informaciuli saxelmZRvanelo – germania

samigracio informaciuli saxelmZRvanelo – germania realuri arsis sajarod gacxadebas. ufrTxildiT mraval farul xarjebs, rac magaliTad, ukavSirdeba samuSao pirobebs da riskebs, romelTa wi­ naSec dgebian ucxoeli daqiravebuli mosam­saxureebi sxva qvey...

Dettagli

agraruli saq-yda-39.indd

agraruli saq-yda-39.indd aqedan gamomdinare, ukve axla navaraudevia, rom socialur-ekonomikuri ganviTarebis strategiis „saqarTvelo 2020“-is Tanaxmad „energetikis sferos Tanamedrove evropuli standartebis Sesabamisad, ganxorc...

Dettagli

facebook

facebook sakrebulos respublikeli deputatis TqmiT, dRes ukev naTeli xdeba, rom es gegma, iseve rogorc saakaSvilis mier gamocxadebuli bevri sxva revoluciuri proeqti CaiSala. SegaxsenebT, rom dRes eleqtro manq...

Dettagli

media da bavSvTa uflebebi

media da bavSvTa uflebebi ganxorcielebuli saqmianobis Sesaxeb. ukanasknel xans bevrma qveyanam gadawyvita, mierTeboda gaeros transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg mimarTuli konvenciis 2000 wels xelmoweril `pal...

Dettagli

na wi li pirveli samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis istoria da

na wi li pirveli samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis istoria da sakiTxavi masala SemuSavebulia saarCevno sistemebis saerTaSoriso fondis mier proeqtis `ndobis gazrda saarCevno procesebisadmi~ (ITEP) farglebSi. am sakiTxavi masalis gamocema SesaZlebeli gaxda amer...

Dettagli