Taiala mo Taitai

Transcript

Taiala mo Taitai
Taiala mo Taitai
O L A T U T O ATA S I
Taiala mo Taitai
FAATOMUAGA
O loo tele se manaoga i totonu o i tatou. O le toatele o tagata o le ekalesia
e le o ola tutoatasi ma e leai se tomai e “saunia [ai] mea faaleagaga ma
faaletino e manaomia o le olaga mo le tagata lava ia ma le aiga.” 1 O le
aumaia o tagata ia ola tutoatasi o le galuega lea o le faaolataga. Na aoao mai
Peresitene Thomas S. Monson: “O le [ola tutoatasi] o se mea taua mo lo tatou
lelei faaleagaga faapea foi ma le faaletino. . . . ‘Ia tatou faalagolago le tagata
ia te ia lava ma ia tutoatasi. E leai lava se isi mataupu e mafai ona maua ai le
faaolataga.’” 2
O i latou o e manaomia ona ola tutoatasi atili e ono aofia ai i latou o e
mauaina le fesoasoani o le taulaga anapogi, faifeautalai ua foi mai misiona,
tagata na liliu mai talu ai nei, tagata ua le o toe toaaga mai, ma taitai
perisitua e manaomia se galuega sili atu ona lelei. E ala atu i Lana Ekalesia, ua
saunia nei e le Alii ni meafaigaluega fou malolosi, punaoa, ma faagasologa o
loo faamatala i lenei taiala e fesoasoani ai i tagata o le ekalesia i lo latou auala
i le ola tutoatasi.3
I le avea ai ma se taitai perisitua, o oe o se tasi o i latou lea na fetalai mai i ai
le Alii, “Ua Ou tuu ia te outou . . . ki . . . mo le galuega a le auaunaga ma le
faaatoatoaina o la‘u au paia” (MF&F 124:143), ma, “O ia e tuu atu i ai ia ki
e leai se faigata e i ai i le mauaina o le malamalama o mea moni e faatatau
i le olataga o le fanauga a tagata” (MF&F 128:11). Faitau le “O Le Faataoto i
le Avepasi” i le itu taumatau. Faamolemole mafaufau loloto ma le faaeteete i
lau matafaioi i le uunaia i luma o lenei taumafaiga taua.
Ua fatuina lenei taiala mo taitai e fesoasoani ia te oe a o e faaaogaina ou ki,
faatulaga nei meafaigaluega fou, ma fesoasoani i tagata e fesoasoani ia i latou
lava i le agai atu i le ola tutoatasi. Ao e faia faapea, o le a taitaia oe e le Agaga
Paia ma o le a faia oe e le Alii ma Ana meafaigaluega i le siitiaina o e matitiva
ma e le tagolima ma faanatinati Lana galuega o le faaolataga.
1.
Tusitaiala 2: Taitaiina o le Ekalesia (2010), 6.1.1.
2.Thomas S. Monson (quoting Marion G. Romney), “O Mataupu Taiala o Filifiliga Patino
ma Faaleaiga,” Liahona, Fep. 1987, 3.
3.Mo nisi faamatalaga, tagai i le srs.​lds.​org.
Lolomiina e Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai
Aai o Sate Leki, Iuta
© 2014, 2015 Puletaofia e le Intellectual Reserve, Inc.
Ua taofia aia tatau uma.
Faamaonia le faa-Peretania: 6/15
Faamaonia le faaliliuga: 6/15
Faaliliuga o le Leader Guide
Samoan
12373 890
O Le Faataoto
i le Avepasi
“O galuega taulamua
mo le ola tutoatasi e
tai pei lava o se pasi
lea e manaomia ai
se avepasi ua i ai se
laisene.
“E fausia le pasi e
le aufaigaluega o
Auaunaga o le Ola
Tutoatasi. E tilivaina
atu i le nofoaga autu
o punaoa mo le ola
tutoatasi, ma o le
komiti o le ola tutoatasi
a le siteki e faaleleia. O
tagata tomai faapitoa
mo le ola tutoatasi ma
vaega e faagaoioia
latou te fesoasoani i
tagata e o i luga o le
pasi (ae e tatau ona o
lava latou ia i luga o le
pasi). O le peresitene o
le siteki ma epikopo o
avepasi ia.
“E tatau ona faia e
i latou uma la latou
vaega e fesoasoani ai
i tagata ia ausia le ola
tutoatasi; peitai, afai e
le kiina e le peresitene
o le siteki ma epikopo
a latou ki e ola ai le
afi ma ave ai le pasi, e
leai ma se tasi e alu i
se mea.”
RONALD ABAN, o le pule
o Auaunaga mo le Ola
Tutoatasi i Tacloban,
Filipaina
Taiala mo Taitai
TIUTETAUAVE O TAITAI PERISITUA
Au Peresitene o le Siteki (po o le Au Peresitene o le Itu)
1. Aoao mai ma aoao atu ia aoaoga faavae ma mataupu faavae mo le ola
tutoatasi (tagai i le faavaa pito i tua). Aoao epikopo ma tagata o le komiti o
le ola tutoatasi a le siteki e uiga ia latou tiutetauave mo le ola tutoatasi.
2. Faamatala le faamoemoega o le ola tutoatasi mo le siteki.
3. Faatulaga se komiti o le ola tutoatasi lea e mafai ona atiaeina, faagaoioia,
ma mataituina se fuafuaga faatino o le ola tutoatasi mo le siteki.
4. Faamuamua le valaauliaina o faifeautalai ua foi mai ma tagata fou liliu mai
(pe a manaomia) e auai i gaoioiga o le ola tutoatasi.
5. Ia faaaofia le ola tutoatasi i le lisi o mataupu e talanoaina a le aufono a le
siteki.
6. Valaau atu i se tagata tomai faapitoa o le ola tutoatasi a le siteki.
7. Valaau ia faifeautalai o auaunaga a le Ekalesia pe a manaomia.
8. Iloilo ma galue i lipoti o le alualu i luma mo le ola tutoatasi a le siteki ma
lipoti o nonogatupe a le TFA.
9. Ia saunia se taiala mo le faaaogaina o le nofoaga autu o talafaasolopito o
aiga mo faamoemoega o le ola tutoatasi pe a manaomia.
Komiti mo le Ola Tutoatasi a le Siteki
E aofia i le komiti o le ola tutoatasi a le siteki ia tagata taitoatasi nei: o se uso
o le au peresitene o le siteki (taitaifono), o le fautua maualuga ua tofia i le
ola tutoatasi, o se sui o le au peresitene o le Aualofa a le siteki, o le taitaifono
a le aufono o le uelefea a le epikopo, ma le tagata faapitoa o le ola tutoatasi
a le siteki. O nisi tagata auai e ono aofia ai au peresitene o Alii Talavou ma
Tamaitai Talavou o le siteki, nisi tagata tomai faapitoa a le siteki, faifeautalai
faamisiona matutua, ma faifeautalai o auaunaga a le Ekalesia.
“O le ola tutoatasi o le
tumutumuga lea o a
tatou galuega ma e
faavae ai isi galuega
uma faaleuelefea. . . .
‘Ia tatou galulue mo
mea tatou te manaomia. Ia tatou faalagolago le tagata ia te ia
lava ma ia tutoatasi. E
leai lava se isi mataupu e mafai ona maua
ai le faaolataga.’ ”
THOMAS S. MONSON
(sii mai ia Marion G.
Romney), “O Mataupu
Taiala o Filifiliga Patino
ma Faaleaiga,” Liahona,
Fep. 1987, 3
1. Maimoa i le vitio “Laboring unto Self-Reliance” (o loo maua i le srs.​lds.​org/​
videos).
2. Atiae, faatino, ma mataituina se fuafuaga faatino mo le ola tutoatasi mo le
siteki.
3. Fai ni faigalotu masani O Lo‘u Auala i le Ola Tutoatasi tagai i le itulau 4
4. Faatulaga ma faagalue se nofoaga autu o le ola tutoatasi. Tofi se ulugalii
faifeautalai o auaunaga a le Ekalesia po o se tagata tomai faapitoa o le ola
tutoatasi e taitaia le faatautaiga o le nofoaga autu ma faatulaga ia vaega o le
ola tutoatasi (tagai i le itulau 2).
5. Aoao atu ia aufono a uarota ia latou tiute mo le ola tutoatasi.
6. Faaaoga ia punaoa ma auaunaga ua atinaeina e tagata faigaluega mo Auaunaga o le Ola Tutoatasi.
7. Valaaulia faifeautalai ua foi mai ma tagata fou liliu mai (pe a manaomia) e
auai i faigalotu O Lo‘u Auala ma auai i vaega o le ola tutoatasi.
1
Taiala mo Taitai
Tagata Faapitoa a le Siteki mo le Ola Tutoatasi
E avea tagata faapitoa ma sootaga i faatinoga uma o Auaunaga mo le Ola
Tutoatasi (komiti mo le ola tutoatasi a le siteki, nofoaga autu o le ola tutoatasi a le siteki, ma le pule o Auaunaga o le Ola Tutoatasi).
1. Saunia le lisi o mataupu e talanoaina a le komiti mo le ola tutoatasi a le
siteki.
2. Aoao ia faifeautalai ma volenitia o auaunaga a le Ekalesia e faagaoioia se
nofoaga autu mo le ola tutoatasi.
3. Aoao ma vaavaai isi tagata faapitoa o le ola tutoatasi a le siteki.
4. Oka ia anomea mo le ola tutoatasi pe a manaomia.
5. Aoao ia epikopo ma aufono a uarota pe a talosagaina.
6. Fesoasoani e lesitala tagata i lesrs.​lds.​org/​register.
7. Faatulaga, mataitu, lagolago, ma fesoasoani i vaega o le ola tutoatasi. (E
ono tofia nisi tagata o le ekalesia e fesoasoani i vaega pe a manaomia.)
8. Suesue ma mulimuli i mataupu faavae o loo maua i le initoneti i lesrs.​lds.​
org/​facilitator.
Au Epikopo (po o Au Peresitene o Itu)
1. Aoao atu i tagata o le uarota ia aoaoga faavae o le ola tutoatasi (tagai i le
faavaa pito i tua).
2. Taiala atu ia taumafaiga o le ola tutoatasi e ala atu i aufono a le uarota:
• Faailoa mai, faanumera, ma valaau ia tagata le tagolima uma ina ia ola
tutoatasi. Atonu e aoga le Meafaigaluega o le Ola Tutoatasi mo Tagata
Matutua i le leader.​lds.​org/​self​-reliance i lenei faagasologa.
“E le manaomia se
faatulagaga fou ina
ia tausia ai tulaga
manaomia i nei tagata.
E na o le tasi lava le
mea e tatau ona fai, o
le faagaoioi lea o le
perisitua a le Atua.”
HAROLD B. LEE, “Timaiga
mo le Perisitua a le Atua,”
Liahona, Sete. 1973, 81
• E ala atu i taitai o korama ma ausilali, ia saunia le lagolago, faufautua,
ma le fesoasoani ia i latou e le tagolima.
3. Valaaulia i latou e le tagolima ina ia faamaea le tamaitusi O Lo‘u Auala i le
Ola Tutoatasi ma auai atu i se vaega o le ola tutoatasi.
4. Valaau atu i tagata faapitoa mo le ola tutoatasi a le uarota e fesoasoani i
vaega pe a manaomia.
5. Fai se faatalanoaga o le faamaoniga o se nonogatupe a le TFA (tagaisrs.​lds.​
org/​loans.
6. Iloilo ma galue i lipoti o le alualu i luma mo le ola tutoatasi ma lipoti o
nonogatupe a le TFA. E le tatau ona faaaofia ia epikopo i aoaoga o nonogatupe a le TFA.
7. Saili se fesoasoani faaopoopo mai le komiti o le ola tutoatasi a le siteki pe a
tatau ai.
PUNAOA
Nofoaga Autu o Punaoa o le Ola Tutoatasi
Ua uunaia siteki e faatulaga ni nofoaga autu mo le ola tutoatasi i se fale o le
Ekalesia, e masani ona faasoaina se nofoaga ma se nofoaga autu mo talafaasolopito o aiga. O nofoaga autu mo le ola tutoatasi e galueaina e faifeautalai
ma volenitia ma e mafai ai ona faaaogaina le Initoneti, faufautua, ma isi
punaoa aoga i tagata sue galuega, tagata e faigaluega mo i latou lava, ma
tagata aoga i le lumanai.
2
“E leai se faafitauli
i totonu o le aiga,
uarota, po o le siteki
e le mafai ona foia pe
a tatou saili ni vaifofo
i le ala a le Alii e ala i
le fefautuaai—matua
fefautuaai—o le tasi
ma le isi.”
M. RUSSELL BALLARD,
Counseling with Our
Councils, rev. ed. (2012), 4
Taiala mo Taitai
Vaega o le Ola Tutoatasi
E faaaoga e se fonotaga faalevaega mo le ola tutoatasi se faatusa o se aufono
ma e ese mai le tele o vasega, lesona, ma mafutaga faaleaoaoga a le Ekalesia. E leai ni faiaoga po o ni tagata e faafoeina ni aoaoga. Nai lo le na o se
tagata e faagaoioia ua valaauina e taitai i le lotoifale e fesoasoani i tagata o le
ekalesia pe a latou fefautuaai faatasi, aoao faatasi, faufautua i isi, tautino atu
e faatino mea o loo latou aoaoina, ma tali atu i le tasi ma le isi mo tautinoga.
O lenei faagasologa o le faufautua ma le fetufaai o vaega, faatasi ai ma api
o galuega ma vitio, ua faatupuina ai se siosiomaga malosi o le aoaoina lea e
faamalosia ai tagata taitasi i lona agai atu i se olaga ola tutoatasi.
E valaauina e taitai o le siteki ma uarota ia tagata faapitoa mo le ola tutoatasi e
faatulaga ma fesoasoani i vaega o le ola tutoatasi. O tagata e faagaoioia ia vaega
e le o ni faiaoga; nai lo lena latou te fesoasoani i vaega ia mulimuli i le faagasologa o le ola tutoatasi e pei ona otootoina mai i tusi lesona. O le a manaomia
e tagata e faagaoioia ia vaega le mauaina i nisi taimi o le Initoneti ma se auala
e faaalia i vitio i fonotaga faalevaega. E mafai e taitai ona faatulagaina ni vaega
se tele e mafaia ma valaauina ni tagata faapitoa se toatele pe a manaomia.
E ono talosagaina tagata o vaega e faagaoioia pe a manaomia. E fono vaega
taitasi ia le itiiti ifo ma le faa 12 mo le lua itula i sauniga taitasi ma e aofia ai ni
tagata se toa 8 i le 14. E mafai ona fono vaega i nofoaga autu o le ola tutoatasi
a le siteki, fale o le Ekalesia, po o nisi nofoaga talafeagai e faigofie mo tagata o
le ekalesia.
E fuafua e taitai i le lotoifale po o fea o vaega nei e manaomia i a latou iunite.
1. E fesoasoani vaega o le Amataina ma Faaola La‘u Pisinisi i tagata e amataina
po o le faaleleia o a latou lava pisinisi. E suia e vaega nei Le Mafutaga Faaleaoaoga o le Faafaigaluegaina o Ia Lava.
2. E fesoasoani vaega O La‘u Sailiga Galuega i tagata e saili se galuega fou pe
sili atu ona lelei. E suia e nei vaega Le Mafutaga Faaleaoaoga Faalematata.
3. E fesoasoani vaega o le Aoaoga mo se Galuega Lelei Atu i tagata e iloa ai se
auala faaleaoaoga e faatele ai a latou tupe maua. E suia e nei vaega le Fuafuaina mo le Manuia.
E faapefea ona ou
fuaina le alualu i
luma o le ola tutoatasi o tagata o le
ekalesia i la‘u uarota
po o le siteki?
A o e fesoasoani atu
i lau uarota po o le
siteki ia alualu i luma
agai i le ola tutoatasi,
mafaufau e fuaina i
lea taimi ma lea taimi
le aofai o tagata o le
ekalesia o e:
1.Ua faailoa mai e
epikopo e le o ola
tutoatasi.
2.Ua maea le O Lo‘u
Auala.
3.Ua maea le O Lo‘u
Faavae.
4.Ua amataina se pisinisi, se galuega lelei,
po o se polokalama
faaleaoaoga.
I le avea ai ma se vaega o vaega taitasi, e suesue foi e tagata ni autu faaleaoaoga faavae se 12 e uiga i le ola tutoatasi mai le tamaitusi O Lo‘u Faavae: o
Mataupu Faavae, o Tomai, ma Mausa.
Lagolago a Tagata Faigaluega a le Ekalesia
ma Lisi o Punaoa e Sili Ona Fiafia I Ai
E faafaigaluega e le Ekalesia ia tagata i eria taitasi e fesoasoani ai i le taumafaiga o le ola tutoatasi. E aofia ai i nei vaega se pule o le ola tutoatasi a le
eria (ASRM), o se pule e faagaoioia le ola tutoatasi ma pule o Auaunaga mo
le Ola Tutoatasi, ma nisi tagata faigaluega. E fesoasoani nei tagata faigaluega e faamaopoopo ia manaoga o nofoaga autu o punaoa a siteki ma saunia
ia punaoa ma aoaoga mo siteki. O nei punaoa e aofia ai ni faufautua, lisi o
Polokalama ma Aoga e Sili ona Manaomia, avanoa mo galuega i le lotoifale,
ma igoa o faalapotopotoga tautupe mo ni oloa e amatalia ai ni pisinisi.
Uepisaite a le Ola Tutoatasi
O nisi faamatalaga mo taitai ma tagata o loo maua i le initoneti i lesrs.​lds.​org.
3
Taiala mo Taitai
Punaoa mo Taitai ma Failautusi
E mafai ona lagolago le Meafaigaluega o le Ola Tutoatasi mo Tagata Matutua
i epikopo a o latou faaailoa mai ma taulai atu i tagata o le ekalesia o e ua
le lava mea manaomia o le olaga. O lenei punaoa e mafai ona mauaina i le
leader.​lds.​org/​self​-reliance.
Faigalotu mo le O Lo‘u Auala i le Ola Tutoatasi
E faia e siteki po o uarota ia faigalotu masani O Lo‘u Auala i le Ola Tutoatasi.
E amataina e lenei faigalotu ia tagata i le auala o le ola tutoatasi e ala i le
fesoasoani ia i latou ia malamalama i le taua o aoaoga faavae o le ola tutoatasi, iloilo lo latou tulaga o i ai nei o le ola tutoatasi, fuafua ia tomai ma tupe
maua o loo manaomia ina ia ola tutoatasi ai faaletino, ma filifili se vaega o
le ola tutoatasi lea o le a fesoasoani ia i latou ina ia ausia lena sini. E faagaoioia e le api o galuega o le O Lo‘u Auala i le Ola Tutoatasi lenei faagasologa. E
mafai foi ona faia le faavasegaga taitoatasi, faatasi ma se taitai perisitua, ma
se tagata faapitoa o le ola tutoatasi, i se nofoaga autu mo le ola tutoatasi, pe i
nisi faatulagaga. Maimoa i le “How to Use My Path” i lesrs.​lds.​org/​videos.
Vitio Faaleaoaoga
Maimoa i vitio nei i le initoneti i lesrs.​lds.​org/​videos.
AOFIA
Taitai
ULUTALA O VITIO
O Le A Ou Saunia mo La‘u Au Paia
O Le Komiti mo le Ola Tutoatasi a le Siteki
O Le Fonotaga a le Komiti mo le Ola Tutoatasi a le Siteki
Tagata Faapitoa mo le Ola Tutoatasi a le Siteki
Fesoasoani i Aufono a le Uarota
Auala e Faatulaga ai ni Vaega o le Ola Tutoatasi
Galue mo le Ola Tutoatasi
Vitio O Lo‘u Faavae (12)
Mo Tagata e Faagaoioia O Lo‘u Faamoemoega
Auala e Faagaoioia ai ia Vaega o le Ola Tutoatasi
Auala e Saunia Ai
Auala e Taiala ai: Lo‘u Faavae
Auala e Taiala ai: Lipoti Atu
Auala e Taiala ai: Aoaoina
Auala e Taiala ai: Mafaufau Loloto
Auala e Taiala ai: Tautino
Auala e: Taitai ai Fonotaga
“Alu ma Fai” le Aoaoina
Taliaina Manatu Faaalia
Faamolemole auina atu ni ou manatu, manatu faaalia, fautuaga, ma aafiaga i
le SRSfeedback@​ldschurch.​org or srs.​lds.​org/​feedback.
4
Taiala mo Taitai
Anomea a Vaega
O loo maua anomea, vitio, ma aoaoga i le polokalama feaveai a le Potutusi
a le Talalelei ma luga o le initoneti i lesrs.​lds.​org. E mafai foi ona okaina ia
anomea mai faletusi tutotonu o le Ekalesia.
O Lo‘u Auala i le Ola Tutoatasi
O Lo'u Auala i le
Ola Tutoatasi
Ia amata tagata auai uma i le tamaitusi lenei e fuafua ai o
latou tulaga o i ai nei e uiga i le ola tutoatasi ma filifili
po o ai vaega o le a fesoasoani ia i latou ina ia ola
tutoatasi. O vaega e aofia ai le faigaluega mo ia lava,
sailiga galuega, ma le aoga.
O Lo‘u Faavae: O Mataupu
Faavae, o Tomai, o Mausa
O Lo’u Faavae: O
Mataupu Faavae,
o Tomai, o Mausa
E faaaoga e vaega uma e tolu lenei tamaitusi e
talatalanoa ai ma faaaoga ia mataupu faavae taua
faaleagaga o le ola tutoatasi.
O L A T U T O ATA S I
Amataina ma Faaola La‘u Pisinisi
Amataina ma
Faaola La’u Pisinisi
OLA-TUTOATASI
Mo i latou o e ua i ai se pisinisi pe manao e amataina se
tasi. E faataitaia e tagata o vaega le tausiga o
faamaumauga, maketi, ma le pulea o tupe. Latou te
faataitaia foi ni auala e faatele ai a latou tupe maua e ala
i suesuega o pisinisi laiti.
O La‘u Sailiga Galuega
O La’u Sailiga
Galuega
O L A-T U TOATA SI
Mo i latou o e ua maua tomai e maua ai se galuega lelei.
E maua e tagata o vaega se galuega e ala i le iloaina o
avanoa, upegafesootai po o le sootaga faapaaga, faailoa
atu ma le malosi o i latou lava, ma ia sauniuni mo fesili
o faatalanoaga. O le auai i lenei vaega o le taunuuga o le
mauaina o se galuega.
Aoaoga mo se Galuega Lelei
Aoaoga mo se
Galuega Lelei
O LA - TU TOATAS I
Mo i latou o e manaomia se aoaoga po o se aoaoga
faamasani ina ia maua ai se galuega lelei pe amataina ai
se pisinisi. E faailoa mai e tagata o vaega ia galuega ia o
le a fesoasoani ia i latou ina ia ola tutoatasi ona saili lea
o se aoaoga po o se polokalama (e aofia ai le Pathway)
lea o le a taitaiina atu i lena galuega. O le auai i lenei
vaega o le taunuuga o se fuafuaga faaleaoaoga ma se
nonogatupe mai le TFA (pe a manaomia).
E mafai e tagata o le vaega o e ua faamaeaina ia tulaga manaomia i le O Lo‘u
Faavae ma le Amataina ma Faaola La‘u Pisinisi ona agavaa e maua ia tusi faamaonia mai le Kolisi Faapisinisi a le AAG.
5
AOAOGA FAAVAE MA MATAUPU FAAVAE O LE OLA
TUTOATASI
Aoaoga Faavae
1.E tasi le tulaga faaletino ma le tulaga faaleagaga
2.Ua poloaiina i tatou e le Alii ina ia ola tutoatasi ma ua i ai uma le
mana e fesoasoani ai ia i tatou
Mataupu Faavae ma Feagaiga 29:34; Alema 37:38–43
Mataupu Faavae ma Feagaiga 104:15–16; 100:1; 1 Nifae 9:6; 2 Nifae
27:21, 23; Mosaea 4:9; Mataio 28:18
3.O le ola tutoatasi o se mataupu faavae o le faaeaga
Mataupu Faavae ma Feagaiga 132:20
Mataupu Faavae
Mo nisi faamatalaga e uiga i mataupu faavae nei, tagai i le tamaitusi o le ola tutoatasi O Lo‘u Faavae: O Mataupu Faavae, o Tomai, o Mausa.
1.Ia faatinoina le faatuatua ia Iesu Keriso
2.Ia usiusitai
3.Galue
4.Auauna atu ma ia faatasia
1 Nifae 9:6; Eperu 11
Mataupu Faavae ma Feagaiga 93:28; 130:20–21; Aperaamo 3:25;
Eperu 5:8–9
2 Nifae 2:16, 26
Mose 7:18; Kalatia 5:14