LA FUERZA DEL DESTINO
Transcript
LA FUERZA DEL DESTINO
LA FUERZA DEL DESTINO (La forza del destino) Libreto de Francesco Maria Piave Música de Giuseppe Verdi La fuerza del destino Ópera en cuatro actos, con música de Giuseppe Verdi (Roncole 1813- Milán 1901) con libreto de Francesco Maria Piave, compuesta por encargo del Teatro Imperial de San Petersburgo, se estrenó con la presencia del compositor el 10 de noviembre de 1862 y, un año más tarde, la presentó en el Teatro Real de Madrid. Pese a todo, Verdi no quedó demasiado satisfecho del libreto que había escrito Francesco Maria Piave, y encargó la versión definitiva a Antonio Ghislanzoni que se estrenó el 20 de febrero de 1869, en la Scala de Milán, y que es la que hoy se representa. El libreto se basa en la obra teatral "Don Álvaro o la Fuerza del Sino" del literato romántico español Angel de Saavedra, duque de Rivas. La Fuerza del Destino Personajes MARQUÉS LEONOR CURRA El Marqués de Calatrava Hija del Marqués Sirvienta de Leonor. DON ÁLVARO Pretendiente de Leonor DON CARLOS Hermano de Leonor TRABUCO PRECIOSILLA Bajo Soprano Mezzosoprano Tenor Barítono Buhonero Tenor Gitana Mezzosoprano FRAY MELITÓN Monje Franciscano Barítono PADRE GUARDIÁN Del monasterio Franciscano Bajo MÉDICO Cirujano militar Barítono La acción se desarrolla en España e Italia hacia mediados del siglo XVII. ATTO PRIMO ACTO PRIMERO (Siviglia. Castello di Marchese di Calatrava. Una sala tappezzata di damasco con ritratti di famiglia ed arme gentilzie, addobbata nello stile del secolo XVIII, pero in cattivo stato. Di fronte, due finestre; quella a sinistra chiusa, l'altra a destra aperta e praticabile, dalla quale si vede un cielo purissimo, illuminato dalla luna, e cime d'alberi. Tra le finestre è un grande armadio chiuso, contenente vesti, biancherie, ecc. Ognuna delle pareti laterali ha due porte. La prima a destra dello spettatore è la comune; la seconda mette a la stanza di Curra. A sinistra in fondo è l'appartamento del Marchese; più presso al proscenio qullo di Leonora. A mezza scena, alquanto a sinistra, è un tavolino coperto da tappeto di damasco, e sopra il medesimo una chitarra, vasi di fiori, due candelabri d'argento accesi con paralumi, sola luce che schiarirà la sala. Un segglione presso il tavolino; un mobile con sopra un oriolo fra le due porte a destra; altro mobile sopra il quale è il ritratto, tutta figura, del Marchese, appoggiato alla parete sinistra. La sala sarà parapettata. Il Marchese di Calatrava, con lume in mano, sta congedandosi da Donna Leonora preoccupata. Curra viene dalla sinistra.) (Sevilla. Castillo del marqués de Calatrava. Una habitación tapizada de damasco con paredes llenas de retratos y escudos de armas, amueblada al estilo del siglo XVIII, pero en mal estado. Al frente, a la izquierda, una ventana cerrada. A la derecha otra abierta por la que se ve un cielo purísimo y los rayos de la luna entrando, y, entre ambas, un gran armario cerrado, que contiene vestidos, lencería, etc. La habitación tiene cuatro puertas; la principal, al fondo a la derecha; otra, en la misma pared, da a la habitación de Curra; las dos de la pared de la izquierda conducen a los aposentos de Doña Leonor y de su padre el marqués. En el centro de la escena, un poco a la izquierda, hay una mesa cubierta de una mantel de damasco y sobre ella una guitarra, un jarrón con flores y dos candelabros de plata encendidos con pantalla, son la única luz que hay en la sala. Cerca de la mesa, un sillón. Un mueble con un reloj de péndulo entre las dos puertas a la derecha; otro mueble con un retrato del marqués de pie, en la pared de la izquierda. Fuera de la sala se ve un balcón. Es tarde. El marqués de Calatrava, con una luz en la mano da, cariñosamente, las buenas noches a su hija Curra, la doncella, viene por la izquierda) MARCHESE (Abbracciandola con affetto) MARQUÉS (Abrazando con afecto a su hija) Buona notte, mia figlia. Addio, diletta... Aperto ancora è quel veron. Buenas noches, hija... adiós, cariño ¡Aún está abierta la ventana!... (Va a chiuderlo) (Va a cerrarla.) LEONORA (fra sè) Oh, angoscia! LEONOR (Para sí) ¡Oh, qué angustia! MARCHESE Nulla dice il tuo amor? Perchè si triste? MARQUÉS ¿Qué decías, amor?... ¿Por qué estás triste? LEONORA Padre ... signor... LEONOR Padre... señor... MARCHESE La pura aura de' campi pace al tuo cor donava. Fuggisti lo straniero di te indegno. A me lascia la cura dell'avvenir; nel padre tuo confida che t'ama tanto. MARQUÉS El aire puro del campo llenará de paz tu corazón... Escapaste de aquel extranjero indigno de ti... Deja que me preocupe del futuro. Confía en tu padre que tanto te ama. LEONORA Ah, padre! LEONOR ¡Oh, padre! MARCHESE Ebben, che t'ange? Non pianger. MARQUÉS Y bien, ¿qué te preocupa? No llores. LEONORA (fra sè) Oh, rimorso! LEONOR (para sí) ¡Qué remordimiento! MARCHESE Ti lascio. MARQUÉS Te dejo. LEONORA (gettandosi con effusione tra le braccia del padre) Ah, padre mio! LEONOR (Arrojándose con efusión a los brazos de su padre) ¡Ah, padre mío! MARCHESE Ti benedica il cielo. Addio. MARQUÉS ¡Que el cielo te bendiga... Adiós! LEONORA Addio. LEONOR ¡Adiós! ( Il Marchese bacia Leonora e va nelle sue stanze. Curra chiude la porta dietro il Marchese, e riviene a Leonora la quale piange) (El marqués besa a Leonor y sale hacia su habitación. Curra cierra la puerta tras él, y vuelve hacia Leonor que está llorando) CURRA Temea restasse qui fino a domani. Si riapre il veron. Tutto s'appronti, e andiamo. CURRA ¡Temía que se quedase hasta mañana! Volveré a abrir la ventana Todo está a punto, así que ¡vamos! (Toglie dall'armadio un sacco da notte in cui ripone biancherie e vesti) (Ella coge del armario un saco de viaje y mete dentro vestidos y ropa blanca) LEONORA E si amoroso padre, avverso fia tanto ai voti miei? No, no, decidermi non so. LEONOR ¿Un padre que tanto me ama puede ser tan contrario a mis deseos? No, no, no puedo decidirme. CURRA (Affaccendata) Che dite? CURRA (muy agitada) ¿Qué decís? LEONORA Quegli accenti nel cor, come pugnali scendevanmi. Se ancor restava, appreso il ver gli avrei ... LEONOR Sus palabras se clavan como puñales en mi corazón. Si se queda más rato, le digo la verdad... CURRA (smettendo il lavoro) Domani allor nel sangue suo saria Don Alvaro, od a Siviglia prigioniero, e forse al patibol poi! CURRA (cesando sus ocupaciones) Mañana, entonces, Don Álvaro yacería ensangrentado O tal vez prisionero en Sevilla, y quizá, después, enviado al patíbulo, LEONORA Taci. LEONOR ¡Calla! CURRA E tutto questo perchè ei volle amar chi non l'amava. CURRA Y todo esto porque amó a alguien que no le amaba. LEONORA Io non amarlo? Tu ben sai s'io l'ami ... Patria, famiglia, padre per lui non abbandono? Ahi, troppo!... troppo sventurata sono! Me, pellegrina ed orfana, Lungi dal patrio nido. Un fato inesorabile Sospinge a stranio lido; Colmo di triste immagini, Da' suoi rimorsi affranto. È il cor di questa misera Dannato a eterno pianto... Ti lascio, ahimè, con lacrime, Dolce mia terra, addio; Ahimè, non avrà termine sì gran dolore! Addio. Per me non avrà termine sì gran dolore! Addio! Dolce mia terra! Addio! Ahimè, non avrà termine sì gran dolore! Addio. LEONOR ¿No amarle yo? ¡Bien sabes si le amo! Patria, familia, padre, ¿no los abandono por él? ¡Ay, demasiado! ¡Demasiado desgraciada soy! Errabunda y huérfana, lejos del nido paterno, un destino inexorable me lleva a extrañas riberas. Repleto de tristes imágenes, abatido por el remordimiento, está el corazón de esta mísera predestinado al eterno llanto... ¡Te dejo, ay de mí, ay de mí, con lágrimas dulce patria mía! Adiós. ¡Ay de mí, ay de mí, no tendrá fin tan gran dolor! Adiós. ¡Para mí, para mí no tendrá fin tan gran dolor! Adiós. ¡Te dejo, dulce patria mía! ¡Adiós! ¡Ay de mí, ay de mí, no tendrá fin tan gran dolor! Adiós. CURRA M'aiuti, signorina... più presto andrem... CURRA Ayudadme, señora... Más deprisa iremos... LEONORA S'ei non venisse? LEONOR ¿Y si no viniera?... (Guarda l'orologio) (Mira el reloj de péndulo) E tardi. Mezzanotte è suonata! ¡Ya es tarde! ¡Pasó la medianoche! (con gioia) (Con alegría) Ah no, più non verrà! ¡No, ya no vendrá! CURRA Quale rumore!... Calpestio di cavalli!... CURRA ¡Cuánto ruido!... Pisadas de caballos... LEONORA (Corre al verone) È desso!... LEONOR (corre hacia el balcón) ¡Es él!... CURRA Era impossibili ch'ei non venisse! CURRA ¡Era imposible que no viniera! LEONORA O Dio! LEONOR ¡Oh, Dios mío! CURRA Bando al timore. CURRA Desterrad todo temor. (Don Alvaro entra dal verone e si getta tra le braccia di Leonora) (Don Álvaro entra por el balcón y se arroja en los brazos de Leonor.) ALVARO Ah, per sempre, o mio bell'angiol, Ne congiunge il cielo adesso! L'universo in questo amplesso Io mi veggo giubilar. ÁLVARO ¡Ah! ¡Para siempre, mi bello ángel, nos une en este momento el Cielo! Con este abrazo, el universo se llena de alegría. LEONORA Don Alvaro! LEONOR ¡Don Álvaro! ALVARO Ciel, che t'agita? ÁLVARO ¡Cielos! ¿Qué te inquieta? LEONORA Presso è il giorno... LEONOR Se acerca el día... ALVARO Da lung'ora ÁLVARO Hace rato Mille inciampi tua dimora M'han vietato penetrar; Ma d'amor si puro e santo Nulla opporsi può all'incanto, E Dio stesso il nostro palpito In letizia tramutò. que mil dificultades me impiden entrar en tu casa. Pero al amor, si es puro y santo, nada puede oponérsele; y Dios, nuestros latidos, en alegría ha mudado. (a Curra) (a Curra) Quelle vesti dal verone getta... Arroja esta capa por el balcón... LEONORA (a Curra) Arresta. LEONOR (a Curra) ¡Deténte! ALVARO (a Curra) No, no... ÁLVARO (a Curra) ¡No, no!... (a Leonora) (A Leonor) Seguimi, Lascia omai la tua prigione. ¡Sígueme! Abandona tu prisión... LEONORA Ciel, risolvermi non so. LEONOR ¡Cielos! No puedo decidirme. ALVARO Pronti destrieri di già ne attendono, Un sacerdote ne aspetta all'ara. Vieni, d'amore in sen ripara Che Dio dal ciel benedirà! E quando il sole, nume dell'India, Di mia regale stirpe signore, Il mondo inondi del suo splendore, Sposi, o diletta, ne troverà. ÁLVARO Rápidos corceles nos esperan: un sacerdote aguarda ante el altar... ¡Ven, refúgiate en el regazo del amor, que Dios desde el cielo nos bendecirá! Y cuando el sol, deidad de la India, señor de mi real estirpe, inunde el mundo con su esplendor, desposados, oh amada mía, nos encontrará. LEONORA È tarda l'ora. LEONOR Se hace tarde... ALVARO ÁLVARO (a Curra) Su, via, t'affretta. (a Curra) ¡Rápido, apresúrate! LEONORA (a Curra) Ancor sospendi. LEONOR (a Curra) Espera un poco. ALVARO Eleonora! ÁLVARO ¡Leonor! LEONORA Diman... LEONOR Mañana... ALVARO Che parli? ÁLVARO ¿Qué dices? LEONORA Ten prego, aspetta. LEONOR Te lo suplico, espera. ALVARO (Assai turbato) Diman! ÁLVARO (Muy contrariado) ¿Mañana? LEONORA Dimani si partirà. Anco una volta il padre mio, Povero padre, veder desio; E tu contento, gli è ver, ne sei? Sì, perché m'ami, nè opporti dei; Anch'io, tu il sai, t'amo io tanto! Ne son felice, oh cielo, quanto! LEONOR Mañana marcharemos. Una vez más a mi padre, pobre padre, deseo ver; te alegras de ello... ¿no es verdad? Sí, porque me amas... no debes oponerte... También yo, bien lo sabes... ¡te amo tanto! ¡Soy feliz!... ¡Oh cielos, y cuánto!... (Piange) (Llora) Gonfio di gioia ho il cor! Restiamo... Sì mio Alvaro, io t'amo, io t'amo! ¡Mi corazón rebosa de alegría! Quedémonos... ¡Sí, Álvaro mío, te amo!... ¡Te amo!... (Il pianto la soffoca) (El llanto la ahoga) ALVARO Gonfio hai di gioia il core... ÁLVARO ¡Lleno de alegría... e lagrimi! Come un sepolcro tua man è gelida! Tutto comprendo, tutto, signora! y lágrimas está tu corazón! ¡Tu mano está tan fría como el sepulcro! Lo entiendo todo... todo, señora... LEONORA Alvaro! Alvaro! LEONOR ¡Álvaro! ¡Álvaro! ALVARO Eleonora! Io sol saprò soffrire. Tolga Iddio Che i passi miei per debolezza segua; Sciolgo i tuoi giuri. Le nuziali tede Sarebbero per noi segnal di morte Se tu, com'io, non m'ami... se pentita... ÁLVARO ¡Leonor! Sufriré en soledad. No quiera Dios que sigas mis pasos por flaqueza. Te libero de tu juramento. La antorcha nupcial sería para nosotros señal de muerte. Si no me amas como yo; si, arrepentida... LEONORA (Interrompendolo) Son tua, son tua col core e colla vita! Seguirti, fino agli ultimi Confini della terra; Con te sfidar, impavida Di rio destin, la guerra, Mi fia perenne gaudio D'eterea voluttà. Ti seguo. Andiam, Dividerci il fato non potrà. LEONOR (interrumpiéndolo) Soy tuya, tuyos mi corazón y mi vida. ¡Ah! ¡Seguirte hasta el último confín de la tierra; desafiar contigo sin miedo, el cruel destino de la guerra, se me antoja gozo perenne de etérea voluptuosidad! Te sigo... Vayamos, separarnos el Destino, no, no, no podrá. ALVARO Sospiro, luce ed anima Di questo cor che t'ama. Finchè mi batte un palpito Far paga ogni tua brama Il solo ed immutabile Desio per me sarà. Mi segui. Andiam, Dividerci il fato non potrà. ÁLVARO Suspiro, luz y alma de este corazón que te ama. Mientras me quede un soplo de vida, complacer tus anhelos será para mi el solo y único deseo. Sígueme... Vayamos, Separarnos el destino, no, no, no podrá. LEONORA Ti seguo. Andiam, dividerci Ah no, il fato, no non potrà LEONOR Te sigo, Vayamos, separarnos el destino, no, no, no podrá ALVARO Mi segui. Andiam, dividerci Ah no, il fato, no non potrà ÁLVARO Sígueme... Vayamos, separarnos el destino, no, no, no podrá. (S'avvicinano al verone, quando ad un tratto si sente a sinistra un aprire e chiuder di porte) (Se dirigen hacia la terraza, cuando al cabo de un rato a la izquierda se oye un abrir y cerrar de puertas ) LEONORA Quale rumor! LEONOR ¿Qué ruidos son ésos?... CURRA (ascoltando) Ascendono le scale! CURRA (escuchando) ¡Alguien sube por la escalera! ALVARO Partiam... ALVARO ¡Vámonos! LEONORA Partiam. LEONOR ¡Vámonos! ALVARO E LEONORA Mi segui/Ti seguo. Andiam. Dividerci il fato non potrà. ÁLVARO Y LEONOR Te sigo / Sígueme. Vayamos separarnos el destino, no, no, no podrá. (Presto s'avviano al verone) (Se dirigen rápidamente hacia el balcón) LEONORA È tardi. LEONOR ¡Demasiado tarde! ALVARO Allor di calma è duopo. ÁLVARO Mantengamos la calma. CURRA Vergin santa! CURRA ¡Virgen Santa! LEONORA (a Don Alvaro) Colà t'ascondi. LEONOR (a Don Álvaro) ¡Escóndete allí! (Indicando la sua stanza) (Señalando su habitación) ALVARO (traendo una pistola) No. Difenderti degg'io. ÁLVARO (Saca una pistola) ¡No! Debo defenderte. LEONORA Ripon quell'arma. Contro al genitore Vorresti?... LEONOR ¡Guarda el arma!... ¿Contra mi padre quieres...? ALVARO No, contro me stesso! ÁLVARO No; contra mí mismo... (Ripone la pistola) (Devuelve a su lugar la pistola) LEONORA Orrore! LEONOR ¡Qué horror! (Dopo vari colpi, apresi con istrepito la porta, ed il Marchese di Calatrava entra infuriato, brandendo una spada e seguito da due servi con lumi) (Después de varios golpes, se abre con estrépito la puerta, y entra el Marqués de Calatrava, furioso, blandiendo su espada y seguido por dos sirvientes con luces) MARCHESE Vil seduttor! Infame figlia! MARQUÉS ¡Vil seductor!... ¡Hija infame! LEONORA (correndo a suoi piedi) No, padre mio. LEONOR (corriendo a sus pies) ¡No, padre mío!... MARCHESE Io più nol sono. MARQUÉS ¡Ya no lo soy! ALVARO Il solo colpevole son io. ÁLVARO Soy yo el único culpable. (presentandogli il petto) (Ofreciéndole su pecho) Ferite, vendicatevi. ¡Heridme, vengaos! MARCHESE (A Don Alvaro) MARQUÉS (A don Álvaro) No, la condotta vostra Da troppo abbietta origine uscito vi dimostra. No; vuestra conducta muestra vuestro bajo origen. ALVARO (Risentito) Signor Marchese! ÁLVARO (resentido) ¡Marqués! MARCHESE (a Leonora) Scostati... MARQUÉS (A Leonor) ¡Apártate! (ai servi) (A los sirvientes) S'arresti l'empio. ¡Detened al villano! ALVARO (cavando nuovamente la pistola ai servi che retrocedono) Guai se alcun di voi si muove. ÁLVARO (Álvaro muestra la pistola a los sirvientes, que dan un paso atrás.) ¡Ay del que se mueva!... LEONORA (correndo a lui) Alvaro, oh ciel, che fai? LEONOR (corriendo hacia él) ¡Álvaro! ¡Cielos! ¿qué haces? ALVARO (a Marchese) Cedo a voi sol, ferite. ÁLVARO (al marqués) ¡Sólo a vos me rindo: heridme! MARCHESE Morir per mano mia! Per mano del carnefice Tal vita spenta sia! MARQUÉS ¡Morir a mis manos! ¡Sólo la mano del verdugo debe poner fin a una vida tan ruín! ALVARO Signor di Calatrava! Pura siccome gli angeli È vostra figlia, il giuro; Reo sono io solo. Il dubbio Che l'ardir mio qui desta. Sì tolga colla vita. Eccomi inerme. ÁLVARO ¡Señor de Calatrava! Pura como los ángeles es vuestra hija. Juro que sólo yo soy culpable. La duda que mi atrevimiento aquí despierta se borra con la vida. Heme aquí, desarmado... (Getta via la pistola che, cadendo al suolo scarica il colpo, e ferisce mortalmente il Marchese) (Arroja al suelo la pistola, que al caer se dispara hiriendo mortalmente al marqués.) MARCHESE Io muoio! MARQUÉS ¡Muero! ALVARO (disperato) Arma funesta! ÁLVARO (desesperado) ¡Arma funesta! LEONORA (correndo ai piedi del padre) Aita! LEONOR (corriendo a los pies de su padre) ¡Auxilio! MARCHESE (a Leonora) Lungi da me. Contamina tua vista la mia morte! MARQUÉS (a Leonor) ¡Aléjate! ¡Tu vista profana mi muerte! LEONORA Padre! LEONOR ¡Padre! MARCHESE Ti maledico! MARQUÉS ¡Te maldigo! (Cade tra le braccia dei servi) (Cae en los brazos de sus servidores) LEONORA Cielo, pietade! LEONOR ¡Cielos, piedad! ALVARO Oh, sorte! ÁLVARO ¡Oh, destino! (I servi portano il Marchese alle sue stanze, mentre Don Alvaro trae seco verso il verone la sventurata Leonora) (Los sirvientes se llevan al marqués a su habitación, mientras don Álvaro arrastra a la terraza a la desventurada Leonor.) ATTO SECONDO ACTO SEGUNDO Scena Prima Escena Primera (Villaggio d'Hornachuelos. Grande cucina d'un osteria a pian terreno A sinistra è la porta d'ingresso che dà sulla via; di fronte una finestra ed un credenzone con piatti ecc. A destra in fondo un gran focolare ardente con varie pentole; più vicino alla boccascena, breve scaletta che mette ad una stanza, la cui porta è praticabile. Da un lato, gran tavola con sopra una lucerna accesa. L'oste e l'ostessa sono affaccendati ad ammaniare la cena. L'Alcade è seduto presso al foco; uno studente, Don Carlo di Vargas sotto mentite spoglie, presso la tavola, Alquanti mulattieri fra i quali Mastro Trabuco, ch'è al dinanzi sopra un suo basto. Due contadini, due contadine, la serva ed un mulattiere ballano la seguidilla. Sopra altra tavola, vino, bicchieri, fiaschi, una bottiglia d'acquavite. Alcuni paesani e paesane, famigli, ecc. sono in scena) (El pueblo de Hornachuelos. La cocina grande de una posada. A la izquierda, la puerta de la calle; al fondo, una ventana y un aparador con platos, etc. A la derecha, al fondo una chimenea encendida con varias ollas; más cerca del proscenio una pequeña escalera conduce a un dormitorio con puerta practicable. A un lado un mesa preparada para cenar con una luz encendida encima. El posadero y la posadera preparan la cena. El alcalde está sentado cerca del fuego, un estudiante, Don Carlos de Vargas disfrazado, cerca de la mesa. Algunos arrieros, entre ellos maese Trabuco sentado sobre una de sus albardas. Dos campesinos, dos campesinas, la sirvienta y un arriero bailan una seguidilla. Sobre otra mesa, vino, vasos, unos frascos, una botella de aguardiente. Algunos aldeanos, aldeanas, familias, etc. están en escena.) CONTADINE, MULATTIERI E PAESANI Holà, holà, holà! Ben giungi, o mulattier, La notte a riposar. Holà, holà, holà! Qui devi col bicchier Le forze ritemprar. Holà, holà! Ben giungi, o mulattier, La notte a riposar. CAMPESINOS, ARRIEROS Y ALDEANOS ¡Hola, hola, hola! Bienvenido, oh arriero, por la noche a descansar. ¡Hola, hola, hola! ¡Alzad los vasos para reponer las fuerzas! ¡Hola, hola! ¡Bienvenido, oh arriero, por la noche a descansar! (L'ostessa mette sulla tavola una grande zuppiera) (La posadera pone sobre la mesa una gran sopera) ALCADE ALCALDE (sedendosi alla mensa) La cena è pronta... (sentándose a la mesa) La cena está lista... CONTADINE, MULATTIERI E PAESANI (prendendo posto presso la tavola) A cena, a cena. CAMPESINOS, ARRIEROS Y ALDEANOS (cogiendo sitio cerca de la mesa) ¡A cenar, a cenar! STUDENTE (CARLO) (fra sè) Ricero invan la suora e il seduttore. Perfidi! ESTUDIANTE (CARLOS) (para sí) En vano busco a la hermana y al seductor... ¡Pérfidos!... MULATTIERI E PAESANI (all'Alcade) Voi la mensa benedite. ARRIEROS Y ALDEANOS (al alcalde) Bendecid la mesa. ALCADE Può farlo il licenziato. ALCALDE Que lo haga el licenciado. STUDENTE Di buon grado. "In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti." ESTUDIANTE Con mucho gusto. "In nomine Patris et Filli et Spiritus Sancti". CONTADINE, MULATTIERI E PAESANI (sedendo) Amen. CAMPESINOS, ARRIEROS Y ALDEANOS (sentándose) Amén. (Leonora , in veste virile, presentandosi timidamente alla porta della stanza a destra, che terrà socchiusa) (Leonor vestida de hombre, aparece tímidamente en la puerta de la habitación de la derecha, que ella entreabre.) LEONORA (fra sè) Che vedo! Mio fratello! LEONOR (para sí) ¿Qué veo?... ¡Mi hermano! (Si ritira. L'ostessa avrà già distribuito il riso e siede con essi. In seguito è servito altro piatto. Trabuco è in disparte, sempre appoggiato al suo basto) (Se retira. La posadera sirve el arroz y también se sienta. A continuación se sirve otro plato. Trabuco está a un lado, siempre apoyado sobre su albarda) ALCADE (assaggiando) Buono. ALCALDE (saboreando) ¡Qué bueno.! STUDENTE (mangiando) Eccellente. ESTUDIANTE (comiendo) ¡Excelente! MULATTIERI Par che dica, "Mangiami". ARRIEROS Parece que diga: "cómeme, cómeme". STUDENTE (all'ostessa) "Tu das epulis accumbere Divum." ESTUDIANTE (a la posadera) "Tu das epulis accumbere Divum" ALCADE Non sa il Latino, ma cucina bene. ALCALDE No sabe latín, pero guisa bien. STUDENTE Viva l'ostessa! ESTUDIANTE ¡Viva la posadera! TUTTI Evviva! TODOS ¡Viva! STUDENTE Non vien, Mastro Trabuco? ESTUDIANTE ¿No viene maese Trabuco? TRABUCO È venerdì. TRABUCO Es viernes. STUDENTE Digiuna? ESTUDIANTE ¿Ayunáis? TRABUCO Appunto. TRABUCO Ni más ni menos. STUDENTE E quella personcina Con lei giunta?... ESTUDIANTE ¿Y aquella personita que os acompaña? (Preziosilla entra saltellando) (Entra Preciosilla bailando) PREZIOSILLA Viva la guerra! PRECIOSILLA ¡Viva la guerra! TUTTI Preziosilla! Brava, brava! Qui, presso a me... TODOS ¡Preciosilla! ¡Bravo! ¡Bravo! ¡Aquí, junto a mí! MULATTIERI E PAESANI Tu la ventura dirne potrai. ARRIEROS Y ALDEANOS ¿Podrás decirme la buenaventura? PREZIOSILLA Chi brama far fortuna? PRECIOSILLA ¿Quién suspira por hacer fortuna? MULATTIERI E PAESANI Tutti il vogliamo. ARRIEROS Y ALDEANOS ¡Todos lo deseamos! PREZIOSILLA Correte allor soldati in Italia, dov'è rotta la guerra contro il Tedesco. PRECIOSILLA Entonces, corred como soldados a Italia, donde ha estallado la guerra contra los alemanes. TUTTI Morte ai Tedeschi! TODOS ¡Muerte a los alemanes! PREZIOSILLA Flagel d'Italia eterno, E de figlioli suoi. PRECIOSILLA ¡Eterna plaga de Italia y de sus hijos! MULATTIERI E PAESANI Tutti v'andremo. ARRIEROS Y ALDEANOS ¡Todos iremos, todos iremos! PREZIOSILLA Ed io sarò con voi. PRECIOSILLA ¡Y yo iré con vosotros! TUTTI Viva! TODOS ¡Viva! PREZIOSILLA Al suon del tamburo, Al brio del corsiero, Al nugolo azzurro PRECIOSILLA ¡Al sonido del tambor, al brío del corcel, a la nube azulada Del bronzo guerrier; Dei campi al sussurro S'esalta il pensiero! È bella la guerra, è bella la guerra! Evviva la guerra, evviva! del bronce guerrero; el susurro del campo el pensamiento exalta! ¡La guerra es bella, la guerra es bella! ¡Viva la guerra, viva! TUTTI È bella la guerra, evviva la guerra! TODOS ¡La guerra es bella, viva la guerra! PREZIOSILLA È solo obliato da vile chi muore; al bravo soldato, al vero valor è premio serbato di gloria, d'onor! È bella la guerra! Evviva la guerra! PRECIOSILLA Sólo se olvida al cobarde que muere. ¡Al bravo soldado, de verdadero valor, se reserva el premio de la gloria y el honor! ¡La guerra es bella, viva la guerra! TUTTI È bella la guerra! Evviva la guerra! TODOS ¡La guerra es bella, la guerra es bella! PREZIOSILLA (volgendosi all'uno e all'altro) Se vieni, fratello, Sarai caporale; E tu colonnello, E tu generale; Il dio furfantello Dall'arco immortale Farà di cappello Al bravo ufficiale. È bella la guerra, evviva la guerra! PRECIOSILLA (volviéndose a unos y a otros) Si vienes, hermano, serás cabo, y tú coronel, y tú general. El dios granujilla del arco inmortal saludará al bravo oficial. ¡La guerra es bella, la guerra es bella! TUTTI Evviva la guerra! TODOS ¡Viva la guerra, viva! STUDENTE (presentandole la mano a Preziosilla) E che riserbasi allo studente? ESTUDIANTE (mostrándole la mano a Preciosilla) ¿Y qué reservas para el estudiante? PREZIOSILLA PRECIOSILLA (guardando la mano) Ah, tu miserrime vicende avrai. (mirándole la mano) Experimentarás misérrimas vicisitudes. STUDENTE Che di'? ESTUDIANTE ¿Qué dices? PREZIOSILLA (fissandolo) Non mente il labbro mai. PRECIOSILLA (fijándose) Mis labios no mienten nunca. (poi, sottovoce) (Después en voz baja) Ma a te, carissimo, Non presto fè. Non sei studente, Non dirò niente, Ma, gnaffe, a me Non se la fa, Tra la la la! È bella la guerra! Evviva la guerra! Pero a ti, querido, no te creo, no eres estudiante. No diré nada, pero, a fe que a mí, no me la das. Tra, la, la, la. ¡La guerra es bella! ¡Viva la guerra! TUTTI È bella la guerra! Evviva la guerra, TODOS ¡La guerra es bella! ¡Viva la guerra! (Un gruppo di pellegrini passa fuori ) (Un grupo de peregrinos cruza lentamente el escenario) CORO DI PELLEGRINI (lontani) Padre Eterno Signor, Pietà di noi, PEREGRINOS (a lo lejos) ¡Padre eterno, Señor, ten piedad de nosotros! TUTTI (alzandosi e scoprendosi la testa) Chi sono? ESTUDIANTE Y HOMBRES (levantándose y descubriéndose) ¿Quiénes son? ALCADE Son pellegrini che vanno al giubileo. ALCALDE Son peregrinos que van al jubileo. LEONORA LEONOR (ricomparendo agitatissima sulla porta. Fra sè) Fuggir potessi! (reaparece en la misma puerta muy agitada. Para sí) ¡Si pudiera huir! STUDENTE E MULATTIERI Che passino attendiamo. ESTUDIANTE Y ARRIEROS ¡Que pasen! ALCADE Preghiam con lor. ALCALDE Recemos con ellos. TUTTI Preghiamo. TODOS Recemos. PELLEGRINI Divin Figlio Signor... Pietà di noi. PEREGRINOS ¡Señor, Hijo de Dios, ten piedad de nosotros! (Tutti lasciano la mensa e s'inginocchiano) (Todos se levantan de la mesa y se arrodillan) TUTTI Su noi prostrati e supplici Stendi la man, Signore; Dall'infernal malore Ne salvi tua bontà. Signor, pietà! TODOS ¡Sobre nosotros, postrados y suplicantes extiende tu mano, Señor! ¡De los males del infierno, sálvenos tu bondad, sálvenos tu bondad... ¡Señor, ten piedad! LEONORA (fra sè) Ah, dal fratello salvami Che anela il sangue mio; Se tu nol vuoi, gran Dio, Nessun mi salverà! Signor, pietà! LEONOR (Para sí) ¡Ay, sálvame de mi hermano, que anhela mi sangre! Si tu rehusas, Dios mío, ¡nadie me salvará! ¡Señor, ten piedad! PELLEGRINI Santo Spirto Signor... Pietà di noi. Padre Eterno... Pietà. Uno e Trino Signor... Pietà! PEREGRINOS ¡Espíritu Santo, Señor... ten piedad de nosotros! ¡Padre eterno, piedad! ¡Uno y Trino, Señor, piedad! (Leonora rientra nella stanza chiudendone la porta. Tutti (Leonor entra en su cuarto y cierra la puerta. Todos riprendono i loro posti. Si passano un fiasco) vuelven a su sitio. Corre el vino.) STUDENTE Viva la buona compagnia! ESTUDIANTE ¡Viva la buena compañía! TUTTI Viva! TODOS ¡Viva! STUDENTE (alzando il bicchiere) Salute qui, l'eterna gloria poi. ESTUDIANTE (levantando el vaso) ¡Salud ahora, después eterna gloria! TUTTI (facendo altrettanto) Così sia. TODOS (haciendo otro tanto) ¡Que así sea! STUDENTE Già cogli angeli, Trabuco? ESTUDIANTE ¿Ya con los ángeles, Trabuco? TRABUCO E che? Con quest'inferno! TRABUCO Eso es decir demasiado ¡Con este infierno! STUDENTE E quella personcina con lei giunta, venne pel giubileo? ESTUDIANTE Y la persona que os acompaña, ¿va al jubileo? TRABUCO Nol so. TRABUCO No lo sé. STUDENTE Per altro, è gallo oppur gallina? ESTUDIANTE Aparte de eso, ¿es gallo o gallina? TRABUCO De' viaggiator non bado che al danaro. TRABUCO Del viajero sólo me interesa su dinero. STUDENTE Molto prudente! ESTUDIANTE ¡Muy prudente! (Volgendosi all'Alcade) (Volviéndose al alcalde) Ed ella che giungere la vide, perchè a cena non vien? Y esa persona a la que he visto llegar... ¿por qué no viene a cenar? ALCADE L'ignoro. ALCALDE Lo ignoro. STUDENTE Dissero chiedesse acqua ed aceto. Ah, ah! Per rinfrescarsi. ESTUDIANTE Dicen que pidió agua y vinagre. ¡Ja, ja! Para refrescarse. ALCADE Sarà. ALCALDE ¡Supongo! STUDENTE È ver che è gentile, e senza barba? ESTUDIANTE ¿Es cierto que es gentil y sin barba? ALCADE Non so nulla. ALCALDE No sé nada, no sé nada. STUDENTE (fra sè) Parlar non vuol! ESTUDIANTE (Para sí) No quiere hablar. (a Trabuco) (a Trabuco) Ancora lei: Stava sul mulo Seduta o a cavalcioni? Insisto: ¿montaba el mulo de lado o a horcajadas? TRABUCO (impazientito) Che noia! TRABUCO (Impacientándose) ¡Qué fastidio! STUDENTE Onde veniva? ESTUDIANTE ¿De dónde venía? TRABUCO (Alzandosi) So che andrò presto o tardi in Paradiso. TRABUCO (levantándose) ¡Sé que tarde o temprano iré al paraíso! STUDENTE Perchè? ESTUDIANTE ¿Por qué? TRABUCO Ella il Purgatorio mi fa soffrire. TRABUCO Porque vos me hacéis sufrir el purgatorio. STUDENTE Or dove va? ESTUDIANTE Y ahora, ¿a dónde vais? TRABUCO In istalla a dormir colle mie mule, che non san di latino, nè sono baccellieri. a dormir colle mie mule, che non san di latino, a dormir colle mie mule, che non sono baccellieri TRABUCO Al establo, a dormir con mis mulos que no saben latín ni son bachilleres. A dormir con mis mulos que no saben latín ¡A dormir con mis mulos que no son bachilleres! (Prende il suo basto e parte) (Toma su albarda y sale) TUTTI Ah, ah! È fuggito! TODOS ¡Ja, ja! Se ha escapado. STUDENTE Poich' è imberbe l'incognito, facciam gli col nero due baffetti; doman ne rideremo. ESTUDIANTE Puesto que el desconocido es imberbe, pintémosle bigotitos negros, mañana reiremos. ALCUNI Bravo! Bravo! ALGUNOS ¡Bravo, bravo! ALCADE Protegger debbo i viaggiator; m'oppongo. Meglio farebbe dirne d'onde venga, ove vada, e chi ella sia. ALCALDE Debo proteger al viajero; me opongo. Mejor haríais diciéndonos de dónde venís, a dónde vais y quién sois. STUDENTE Lo vuoi saper? Ecco l'istoria mia. Son Pereda, son ricco d'onore, Baccelliere mi fe' Salamanca; ESTUDIANTE ¿Queréis saberlo? Ésta es mi historia. Soy Pereda, cargado de honores, me hice bachiller en Salamanca, Sarò presto "in utroque" dottore, Che di studio ancor poco mi manca. Di là Vargas mi tolse da un anno, Ed a Siviglia con sè mi guidò. Non trattenne Pereda alcun danno, Per l'amico il suo core parlò. Della suora un amante straniero Colà il padre gli avea trucidato, Ed il figlio, da pro' cavaliero, La vendetta ne aveva giurato; Gl'inseguimmo di Cadice in riva, Nè la coppia fatal si trovò. Per l'amico Pereda soffriva, Che il suo core per esso parlò. Là e dovunque narrar che del pari La sedotta col vecchio peria, Che a una zuffa tra servi a sicari Solo il vil seduttore sfuggìa. Io da Vargas allor mi staccava, Ei seguir l'assassino giurò. Verso America il mare solcava, E Pereda ai suoi studi tornò! pronto seré doctor en ambos derechos pues pocos estudios me faltan. Me fue a buscar Vargas hace un año y a Sevilla consigo me llevó. Pereda no consiente que se haga mal alguno su corazón habló en favor de su amigo. El amante extranjero de su hermana a su padre mató con crueldad, y el hijo, caballero de pro, juró venganza. Les seguimos hasta las playas de Cádiz pero no encontramos a la fatídica pareja. Por el amigo, Pereda sufría, y por eso habló su corazón. Por doquier se decía que de la pareja la seducida había muerto con el anciano, que en una reyerta entre criados y sicarios sólo escapó el vil seductor. Me separé de Vargas, él juró seguir al asesino. Hacia América el mar surca y Pereda a los estudios vuelve. TUTTI Truce storia Pereda narrava! Generoso il suo core mostrò. TODOS ¡Atroz historia ha narrado Pereda! Pero su gran corazón se mostró generoso ALCADE Sta bene. ALCALDE Bien está. PREZIOSILLA (con finezza) Ucciso fu quel Marchese? PRECIOSILLA (Con finura) ¿El marqués fue asesinado? STUDENTE Ebben?... ESTUDIANTE ¿Y qué? PREZIOSILLA L'assassino rapia sua figlia? PRECIOSILLA ¿El asesino raptó a su hija? STUDENTE ESTUDIANTE Sì. Sí. PREZIOSILLA E voi, l'amico fido, cortese, Andaste a Cadice e pria a Siviglia? Ah, gnaffe, a me non se la fa, Tra la la la! PRECIOSILLA ¿Y vos, el amigo fiel, cortés, fuisteis a Cádiz y antes a Sevilla? ¡Ah! Pero a fe que a mí no me la das. ¡Tra, la, la, la! (L'Alcade si alza e guarda l'orologio) (El alcalde se levanta y mira el reloj) ALCADE Figliuoli, è tardi; poichè abbiam cenato, sì rendan grazie a Dio, e partiamo. ALCALDE Hijos míos, es tarde; y como ya hemos cenado, demos gracias a Dios y marchémonos. PREZIOSILLA Partiam PRECIOSILLA Vayámonos STUDENTE Partiam ESTUDIANTE Vayámonos CORO Partiamo. CORO Vayámonos STUDENTE Buona notte, ESTUDIANTE Buenas noches. CORO Buona notte. CORO Buenas noches. STUDENTE Buona notte ESTUDIANTE Buenas noches. PREZIOSILLA Buona notte PRECIOSILLA Buenas noches. TUTTI Holà! Holà! È l'ora di posar. TODOS ¡Hola! ¡Hola! Es hora de descansar. (In fondo al teatro ripiglia la danza) (La danza vuelve a empezar) Allegri, o mulattier! Holà! ¡Alegraos, arrieros! ¡Hola! STUDENTE Son Pereda, son ricco d'onore, baccelliere mi fé Salamanca.. ESTUDIANTE Soy Pereda, cargado de honores. Me hice bachiller en Salamanca. ALCADE Sta ben, sì, sta bene. ALCALDE Está bien, sí, está bien. PREZIOSILLA Ah, tra la la la! Ma, gnaffe, a me no se la fa. PRECIOSILLA Ah, tra, la, la, la. Pero a fe que a mí... no me podéis engañar TUTTI Buon notte. Andiam, andiam. TODOS Buenas noches. Marchémonos, marchémonos. (Partono) (Salen) Scena Seconda Escena Segunda (Vicinanze d'Hornachuelos. Una piccola spianata sul declivo d'una montagna. A destra precipizi e rupi; di fronte la facciata della chiesa della Madonna degli Angel. La porta della chiesa è chiusa, ma larga, sopra dessa una finestra semicircolare lascerà vedere la luce interna. A sinistra la porta del convento, in mezzo alla quale una finestrella; da un lato la corda del campanello. Sopra vi è una piccola tettoia sporgente. Al di là della chiesa alti monti col villaggio d'Hornachuelos. A mezza scena, un po' a sinistra sopra quattro gradini s'erge una rozza croce di pietra corrosa dal tempo. La scena sarà illuminata da una luna chiarissima. Leonora giunge, ascendendo dalla destra, stanca, vestita da uomo, con pastrano a larghe macchine, largo cappello e stivali.) (Cercanías de Hornachuelos. Un claro al pie de una montaña. A la derecha, unos peñascos y un precipicio. En el centro, al fondo, la fachada de la iglesia de la Virgen de los Ángeles. La puerta está cerrada, pero se ven luces internas a través del ventanal. A la izquierda la puerta del convento, con una ventanita en el centro; a un lado la cuerda de una campana, encima hay un pequeño cobertizo. Al fondo, las montañas y el pueblo de Hornachuelos. En medio de la escena, un poco a la izquierda se encuentra una cruz de piedra que el tiempo ha corroído en lo alto de cuatro escalones. La escena estará iluminada por una luna clarísima. Leonor llega por la derecha, cansada y polvorienta, con ropas de hombre, con un abrigo de amplias mangas, amplio sombrero y botas de montar) LEONORA Sono giunta! Grazie, o Dio! LEONOR ¡He llegado! ¡Gracias, Dios mío! Estremo asil questo è per me! Son giunta! Io tremo! La mia orrenda storia è nota in quell'albergo, e mio fratel narrolla! Se scoperta m'avesse! Cielo! Ei disse naviga vers' occaso. Don Alvaro! Nè morto cadde quella notte in cui io, io del sangue di mio padre intrisa, l'ho seguito e il perde! Ed or mi lascia, mi fugge! Ohimè, non reggo a tanta ambascia. Es mi último asilo... ¡He llegado! ¡Tiemblo! Mi horrible historia ya es conocida. ¡En la posada, mi hermano la contó! ¡Si me descubre!... ¡Cielos! ¡Dijo que Don Álvaro navega hacia el oeste! ¡No cayó muerto aquella noche en que yo, empapada de la sangre de mi padre, le seguí y le perdí! Ahora me abandona, ¡Huye de mí! ¡No soporto tanta angustia! (Cade in ginocchio) (cae de rodillas) Madre, pietosa Vergine, Perdona al mio peccato, M'aita quel ingrato Dal core a cancellar. In queste solitudini Espierò l'errore, Pietà di me, Signore. Deh, non m'abbandonar! Madre, Madre, Virgen piadosa, perdona mi pecado, ayúdame a arrojar del corazón al ingrato. En estas soledades expiaré mi error... Apiadaos de mí, piedad, Señor. No me abandones. (L'organo accompagna il canto mattutino dei frati) (Se oye un órgano acompañando el canto de los monjes) CORO DEI FRATI (interno) "Venite, adoremus et procedamus ante Deum, Ploremus, ploremus coram Donino, coram Domino qui fecit nos." CORO DE MONJES (desde dentro) "Venite, adoremus et procedamus ante Deum, Ploremus, ploremus coram Donino, coram Domino qui fecit nos." LEONORA (alzandosi) Ah, quei sublimi cantici, Dell'organo i concenti, Che come incenso ascendono A Dio sui firmamenti, inspirano a quest'alma Fede, conforto e calma! Al santo asilo accorassi. LEONOR (levantándose) Ah, qué sublime canto... del órgano y las voces, que como incienso se elevan... al firmamento de Dios... Inspira a esta alma... fe, esperanza y calma! Acudamos al santo asilo... (S'avvia) (Se encamina) E l'oserò a quest'ora? ¿Me atreveré a estas horas? (Arrestandosi) (Deteniéndose) Alcun potria sorprendermi! O misera Leonora, tremi? Il pio frate accoglierti no, non ricuserà. Non mi lasciar, soccorrimi, pietà Signor, pietà! Deh, non m'abbandonar! ¡Alguien podría sorprenderme! Oh, desgraciada Leonor, ¿tiemblas? El piadoso fraile te acogerá. No, no te rechazará.. ¡No me abandones, socórreme piedad, Señor, piedad, no me abandones!... CORO DI FRATI (Dall'interno) "Ploremus, ploremus coram Donino qui fecti nos." CORO DE MONJES (desde dentro) "Ploremus, ploremus coram Donino qui fecti nos." (Leonora va a suonare il campanello del convento. Si apre la finestrella della porta e n'esce la luce d'una lanterna che riverbera sul volto di Leonora la quale si arretra, spaventata. Fra Melitone parla dall'interno) (Leonor toca la campanilla del convento. Se abre la ventanilla de la puerta y sale la luz de una linterna que ilumina la cara de Leonor, que se detiene sobresaltada. Fray Melitón habla desde dentro) MELITONE Chi siete? MELITÓN ¿Quién sois? LEONORA Chiedo il Superiore. LEONOR Desearía ver al padre prior. MELITONE S'apre alle cinque la chiesa, Se al giubileo venite. MELITÓN La iglesia se abre a las cinco, si venís al jubileo. LEONORA Il Superiore, per carità, LEONOR El padre prior, por caridad. MELITONE Che carità a quest'ora! MELITÓN ¿Qué caridad a estas horas? LEONORA Mi manda il Padre Cleto. LEONOR Me manda el padre Cleto. MELITONE Quel santo uomo? Il motivo? MELITÓN ¿Aquel hombre santo? ¿Con qué motivo? LEONORA Urgente. LEONOR Urgente. MELITONE Perché mai? MELITÓN ¿Qué pasa, pues? LEONORA Un infelice... LEONOR Un infeliz... MELITONE Brutta solfa... Però v'apro ond'entriate. MELITÓN Feo asunto, pero os abriré para que entréis. LEONORA Nol posso. LEONOR No puedo. MELITONE No? Scomunicato siete? Che strano fia aspettare a ciel sereno. V'annuncio, e se non torno, buona notte... MELITÓN ¿No? ¿Estáis excomulgado? Qué extraño resulta esperar a cielo raso. Os anuncio... y, si no regreso, buenas noches... (Chiude la finestrella) (Cierra la ventanilla) LEONORA Ah, s'ei mi respingesse! Fama pietoso il dice; ei mi proteggerà. Vergin m'assisti. LEONOR Pero. ¿y si me rechaza? Fama tiene de piadoso. Él me protegerá... 'Virgen mía, ayúdame! (Entrano il Padre Guardiano e Fra Melitone) (Entran el padre guardián y fray Melitón) GUARDIANO Chi mi cerca? GUARDIÁN ¿Quién me busca? LEONORA LEONOR Son io. Soy yo. GUARDIANO Dite. GUARDIÁN Decid. LEONORA Un segreto... LEONOR Un secreto... GUARDIANO Andate, Melitone. GUARDIÁN Marchaos, Melitón, MELITONE (partendo, fra sè) Sempre segreti! E questi santi soli han da saperli! Noi siamo tanti cavoli. MELITÓN (saliendo, para sí) ¡Siempre secretos! ¡Y sólo estos santos pueden saberlos! ¡Nosotros somos unos zotes! GUARDIANO Fratello, mormorate? GUARDIÁN ¿Qué murmuráis, hermano? MELITONE Oibò, dico ch'è pesante la porta e fa rumore. MELITÓN Vaya, digo que esta puerta pesa mucho y hace ruido. GUARDIANO Obbedite. GUARDIÁN Obedeced MELITONE (fra sè) Che tuon da Superiore! MELITÓN (Para sí) ¡Qué aires de superioridad! (Rientra nel convento e socchiude la porta) (Regresa al interior del monasterio, cerrando la puerta tras sí ) GUARDIANO Or siam soli. GUARDIÁN Ya estamos solos. LEONORA Una donna son io. LEONOR Soy una mujer. GUARDIANO GUARDIÁN Una donna a quest'ora! Gran Dio! ¡Una mujer a estas horas! ¡Dios mío! LEONORA Infelice, delusa, reietta, Dalla terra e del ciel maledetta, Che nel pianto protratavi al piede, Di sottrala all'inferno vi chiede. LEONOR Infeliz, decepcionada, rechazada, maldecida por el cielo y la tierra, que llorando a vuestros pies se postra suplicando la salvéis del infierno. GUARDIANO Come un povero frate lo può? GUARDIÁN ¿Cómo puede hacerlo un pobre fraile? LEONORA Padre Cleto un suo foglio v'inviò? LEONOR ¿No os ha mandado una nota el padre Cleto? GUARDIANO Ei vi manda? GUARDIÁN ¿Él os envía? LEONORA Sì. LEONOR Sí. GUARDIANO (sorpreso) Dunque voi siete Leonora di Vargas! GUARDIÁN (sorprendido) ¡Así que vos sois Leonor de Vargas! LEONORA Fremete! LEONOR ¡Estáis furioso! GUARDIANO No, venite fidente alla croce, Là del cielo v'ispiri la voce. GUARDIÁN No... con fe habéis venido a la cruz, que las voces del cielo os inspiren. (Leonora s'inginocchia presso la croce, la bacia, quindi torna al Padre Guardiano) (Leonor se arrodilla cerca de la cruz, la besa, después retorna más serena hacia el Padre Guardián) LEONORA Più tranquilla, l'alma sento Dacché premo questa terra; De' fantasmi lo spavento Più non provo farmi guerra... Più non sorge sanguinante LEONOR Tranquila está mi alma desde que piso este suelo; el miedo a los fantasmas ya no me asalta, no surge sanguinolenta ante mí Di mio padre l'ombre innante, Nè terribile l'ascolto La sua figlia maledir. la sombra de mi padre; ni le escucho, terrible, maldecir a su hija. GUARDIANO Sempre indarno qui rivolto Fu di Satana l'ardir. GUARDIÁN Siempre fue en vano la osadía de Satanás de dirigirse aquí. LEONORA Perciò tomba qui desio Fra le rupi ov'altra visse. LEONOR Deseo una tumba entre las peñas en que otros vivieron. GUARDIANO Che! Sapete? GUARDIÁN ¡Cómo! ¿Lo sabéis? LEONORA Cleto il disse. LEONOR Cleto me lo contó. GUARDIANO E volete... GUARDIÁN ¿Y qué queréis? LEONORA Darmi a Dio. LEONOR Entregarme a Dios. GUARDIANO Guai per chi si lascia illudere Dal delirio d'un momento! Più fatal per voi si giovane Giungerebbe il pentimento. GUARDIÁN ¡Ay de quien se engaña por el delirio de un instante! Más fatal para vos, tan joven, os llega el arrepentimiento. LEONORA Ah, tranquilla l'alma sento, dacché premo questa terra; ecc Ah! No!. LEONOR ¡Ah, está en paz mi alma desde que piso este suelo!, etc. ¡Ah! ¡no! GUARDIANO Guai per chi si lascia illudere. Chi può leggere il futuro? Chi immutabil farvi il core? E l'amante? GUARDIÁN ¡Ay de quien se deja engañar! ¿Quién puede leer el futuro? ¿Quién controla su corazón? ¿Y vuestro amante? LEONORA Involontario M'uccise il genitor. LEONOR Mató a mi padre involuntariamente. GUARDIANO E il fratello? GUARDIÁN ¿Y vuestro hermano? LEONORA La mia morte Di sua mano egli giurò. LEONOR Juró matarme con su propia mano. GUARDIANO Meglio a voi le sante porte Schiuda un chiostro. GUARDIÁN Es mejor que os abran las santas puertas de un claustro. LEONORA Un chiostro? No! Se voi sacciate questa pentita Andrò per balze, gridando aita, Ricovrò ai monti, cibo alle selve. E fin le belve ne avran pietà. Ah, sì, del cielo qui udii la voce: "Salvati all'ombra di questa croce." Voi mi scacciate? LEONOR ¿Un convento? ¡No! Si despedís a esta mujer arrepentida me iré por estas rocas pidiendo auxilio, asilo a los montes, comida a los bosques, y hasta las fieras sentirán compasión. Ah, sí, he escuchado la voz del cielo: "Te salvarás a la sombra de esta cruz." ¿Vos me despedís? (Corre ad abbracciare la croce) (Corre a abrazar la cruz) È questo il porto. Chi tal conforto mi toglierà? Éste es mi refugio: ¿quién me arrancará este consuelo? GUARDIANO A te sia gloria, o Dio clemente, Padre dei miseri onnipossente. A cui sgabello sono le sfere! Il tuo volere si compirà! GUARDIÁN ¡Gloria a ti, Dios clemente, omnipotente padre de los miserables centro del mundo! ¡Tu voluntad se cumplirá! LEONORA Qui del Ciel udii la voce: Salvati all'ombra di questa Croce... È questo il porto; Chi tal conforto mi toglierà? LEONOR He escuchado la voz del cielo: "Te salvarás a la sombra de esta Cruz." Éste es mi refugio; ¿quién me quitará este consuelo? GUARDIANO È fermo il voto? GUARDIÁN ¿Es firme el deseo? LEONORA È fermo. LEONOR Es firme. GUARDIANO V'accolga dunque Iddio. GUARDIÁN Qué Dios te acoja, pues... LEONORA Bontà divina! LEONOR ¡Bondad divina! GUARDIANO Sol io saprò chi siate. Tra le rupi è uno speco; ivi starete. Presso una fonte, al settimo di, scarso cibo porrovvi io stesso. GUARDIÁN Sólo yo sabré quién sois. Entre las peñas hay una cueva; allí os quedaréis. Junto a una fuente, cada siete días os proveeré yo mismo de sobrio sustento. LEONORA V'andiamo. LEONOR ¡Vayamos! GUARDIANO (verso la porta) Melitone? GUARDIÁN (hacia la puerta) ¡Melitón! (a Melitone che comparisce) (A Melitón, que aparece) Tutti i fratelli con ardenti ceri, Dov'è l'ara maggiore, Nel tempio si raccolgan del Signore. Que los hermanos se reúnan con cirios encendidos junto al altar mayor del templo del Señor... (Melitone rientra) (Melitón vuelve a entrar) Sull'alba il piede all'eremo Solinga volgerete; Ma pria dal pane angelico Conforto all'alma avrete. Le sante lane a cingere Ite, e sia forte il cor. Al alba, a pie y en solitario, a vuestro retiro iréis pero antes vuestra alma recibirá el consuelo del pan angélico. Id a ceñiros el santo hábito y mantened fuerte el corazón. Sul nuovo calle a reggervi V'assisterà il Signor. El Señor os ayudará a seguir vuestro camino. (Entra nel convento, e ne ritorna subito portando un abito da Francescano che presenta a Leonora.) (Él entra en el convento y vuelve a salir llevando un hábito de franciscano y se lo da a Leonor) LEONORA Tua grazia, o Dio. Sorride alla reggetta! O, gaudio insolito! Io son ribenedetta! Già sento in me rinascere A nuova vita il cor; Plaudite, o cori angelici, Mi perdonò il Signor. Grazie, o Signor LEONOR ¡Tu gracia, oh Dios, sonríe a la rechazada! ¡Oh, gozo insólito! ¡Soy bendecida de nuevo! Siento en mi corazón renacer nueva vida... Alegraos, coros angélicos, el Señor me perdona. ¡Gracias, oh, Señor! GUARDIANO Le sante lane a cingere, ecc. GUARDIÁN Id a ceñiros el santo hábito, etc. el Señor me perdona.. LEONORA Plaudite, o cori angelici, Mi perdonò il Signor. LEONOR Alegraos, coros angélicos, (Entrano nella stanza del portinaio. La gran porta della chiesa si apre. Di fronte vedesi l'altar maggiore illuminato. L'organo suona. Dai lati del coro procedono due lunghe file di frati, con ceri ardenti. Più tardi il Padre Guardiano precede Leonora, in abito da frate, che s'inginocchia al piè dell'altare e riceve da lui la Comunione. Egli la conduce poi furor della chiesa, seguito dai frati. Leonora si prostra innanzi a lui che, stendendo solennemente le mani sopra il suo capo, intona) (Entran por la portería. La gran puerta de la iglesia se abre. Al frente se ve el altar mayor iluminado. Suena el órgano. Desde los dos lados del coro avanzan dos filas de monjes, con cirios encendidos. Después entran el padre guardián y Leonor, con hábito de monje y se arrodilla al pie del altar y recibe la comunión. Después él la guía fuera de la iglesia y son seguidos por los monjes. Leonor se arrodilla ante el padre guardián quien extiende solemnemente las manos sobre su cabeza, entona:) GUARDIANO Il santo nome di Dio Signore Sia benedetto. GUARDIÁN Bendito sea el nombre de Dios nuestro Señor. MELITONE E I FRATI Sia benedetto. MELITÓN Y MONJES Bendito sea. GUARDIANO Un'alma a piangere viene l'errore, Tra queste balze chiede ricetto; Il santo speco noi le schiudiamo. V'è noto il loco? GUARDIÁN Un alma viene a llorar sus errores, y entre estas peñas suplica asilo. La santa cueva le ofrecemos, ¿conocéis el lugar? MELITONE E I FRATI Lo conosciamo. MELITÓN Y MONJES Lo conocemos. GUARDIANO A quell'asilo, sacro, inviolato, Nessun si appressi. GUARDIÁN Que nadie se acerque a ese asilo sagrado e inviolable. MELITONE E I FRATI Obbediremo. MELITÓN Y MONJES Obedeceremos. GUARDIANO Il cinto umile non sia varcato Che nel divide. GUARDIÁN No pasemos el humilde umbral que de él nos separa. MELITONE E I FRATI Nol varcheremo. MELITÓN Y MONJES No lo pasaremos. GUARDIANO A chi il divieto Frangere osasse. O di quest'alma Scoprir tentasse Nome o mistero: Maledizione! GUARDIÁN ¡Maldito quien desobedezca o intente descubrir el nombre o el misterio de esta alma! GUARDIANO, MELITONE E I FRATI Maledizione! Maledizione! Il cielo fulmini, incenerisca, L'empio mortale se tanto ardisca; Su lui scatenassi ogni elemento, L'immonda cenere ne sperda il vento. GUARDIÁN, MELITÓN Y MONJES ¡Maldito, maldito! Que el cielo fulmine, convierta en ceniza, al impío mortal que tanto ose. Que sobre él se desencadenen los elementos, y que sus inmundas cenizas esparza el viento. GUARDIANO (a Leonora) GUARDIÁN (a Leonor) Alzatevi e partite. Alcun vivente Più non vedrete. Dello speco il bronzo Ne avverta se periglio vi sovrasti, O per voi giunto sia l'estremo giorno... A confortarvi l'alma volerem Pria che a Dio faccia ritorno. Alzaos y marchad. No volveréis a ver a un ser vivo. La campana nos avisará si os amenaza algún peligro o si se acerca vuestra última hora... Entonces iremos a confortar vuestra alma antes de que a Dios regrese. GUARDIANO, MELITONE E I FRATI La Vergine degli Angeli Vi copra del suo manto, E voi protegga vigile Di Dio l'Angelo santo. GUARDIÁN, MELITÓN Y MONJES Que la Virgen de los Ángeles os cubra con su manto y os proteja el Ángel custodio. LEONORA La Vergine degli Angeli Mi copra del suo manto. E mi protegga vigile Di Dio l'Angelo santo. LEONOR Que la Virgen de los Ángeles me cubra con su manto y me proteja el Ángel custodio. (Leonora bacia la mano del Padre Guardiano, e s'avvia all'eremo, sola. I frati spenti lumi, rientrano collo stesso ordine in c hiesa. Il Guardiano si ferma sulla porta e stendendo le braccia verso la parte ov'è scomparsa Leonora, la benedice) (Leonor besa la mano del padre guardián, se levanta y sola, sale hacia su retiro. Los monjes apagan las luces y vuelven a entrar en la iglesia. El padre guardián se apoya en la puerta y extiende la mano hacia el lado por donde se va Leonor y la bendice) ATTO TERZO ACTO TERCERO Scena Prima Escena Primera (In Italia presso Velletri. Bosco. Notte scurissima. Don Alvaro, in uniforme di capitano spagnuolo dei Granatieri del Re, si avanza lentamente dal fondo. Si sentono voci interne) (Un bosque cerca de Velletri, Italia, en una noche oscura. Don Álvaro, en uniforme de capitán español de Granaderos del Rey, avanza lentamente desde el fondo. Se escuchan voces fuera del escenario) CORO (Dall'interno) CORO (desde dentro) Attenti al gioco, attenti... ¡Atención al juego, atención!... PRIMA VOCE Un asso a destra. UNA VOZ ¡Un as a la derecha! SECONDA VOCE Ho vinto. OTRA VOZ ¡He ganado! CORO Attenti al gioco... CORO ¡Atención al juego, atención! PRIMA VOCE Un tre alla destra. UNA VOZ ¡Un tres a la derecha! SECONDA VOCE Cinque a manca. OTRA VOZ ¡Cinco a la izquierda! PRIMA VOCE Perdo. PRIMERA VOZ ¡Pierdo! CORO Attenti, attenti CORO ¡Atención, atención! (Don Alvaro si avanza lentamente) (Don Álvaro avanza lentamente) ALVARO La vita è inferno all'infelice. Invano morte desio! Siviglia! Leonora! Oh, rimembranza! Oh, notte Ch'ogni ben mi rapisti! Sarò infelice eternamente, è scritto. Della natal sua terra il padre volle Spezzar l'estranio giogo, E coll'unirsi All'ultima dell'Incas la corona Cingere confidò. Fu vana impresa. In un carcere nacqui; M'educava il deserto; ÁLVARO La vida es un infierno para el infeliz... ¡En vano deseo la muerte! ¡Sevilla! ¡Leonor! ¡Qué recuerdos! ¡Oh noche que me quitaste toda la dicha! Seré eternamente desgraciado, está escrito. Del yugo extranjero, quiso mi padre liberar a su tierra natal y, uniéndose a la última de los incas, confió en ceñirse la corona. ¡Vano intento! ¡Nací en una cárcel; el desierto me educó; Sol vivo perché ignota È mia regale stirpe! I miei parenti Sognaro un trono, e li destò la scure! Oh, quando fine avran Le mie sventure? O tu che seno agli angeli Eternamente pura, Salisti bella, incolume Dalla mortal iattura, Non iscordar di volgere Lo sguardo a me tapino, Che senza nome ed esule, In odio del destino, Chiedo anelando, Ahi misero, La morte d'incontrar. Leonora mia, soccorrimi, Pietà del mio penar! Pietà di me! vivo porque se desconoce mi real estirpe! ¡Mis padres soñaban con un trono y les despertó el hacha! ¿Cuándo acabarán mis desventuras? Oh tú, que al seno de los ángeles, eternamente pura ascendiste bella, incólume, de la mortal desdicha; no olvides volver tus ojos hacia mi miseria. Pues sin nombre y desterrado, odiado por el destino, pido anhelante, pobre de mí, encontrar la muerte. ¡Leonor, socórreme! Ten piedad para mis sufrimientos. ¡Ten piedad de mí! CARLO (dall'interno) Al tradimento!... CARLOS (a lo lejos) ¡Traición!... VOCI (dall'interno) Muoia!... VOCES (a lo lejos) ¡Muera!... ALVARO Quali grida! ÁLVARO ¿Quién grita? CARLO Aita!... CARLOS ¡Socorro!... ALVARO Si soccorra. ÁLVARO ¡Ayudémosle! VOCI Muoia! Muoia! VOCES ¡Muera, muera! (Don Álvaro accorre al luogo onde si udivano le grida; si sente un picchiare di spade, alcuni ufficiali attraversando la scena fuggendo in disordine. Don Alvaro ritorna con Don Carlo) (Álvaro corre hacia los gritos. Se oye el choque del acero. Varias figuras huyen atravesando la escena en medio de gran confusión. Álvaro regresa con Don Carlos) ALVARO Fuggir! Ferito siete? ÁLVARO ¡Han huido! ¿Estáis herido? CARLO No, vi debbo la vita. CARLOS No, os debo la vida. ALVARO Chi erano? ALVARO ¿Quiénes eran? CARLO Assassini. CARLOS Asesinos. ALVARO Presso al campo così? ÁLVARO ¿Tan cerca del campamento? CARLO Franco dirò: fu alterco al gioco. CARLOS Os seré franco: fue un altercado entre jugadores... ALVARO Comprendo, colà, a destra. ÁLVARO Comprendo, ¿allí a la derecha? CARLO Sì. CARLOS Sí. ALVARO Ma come, si nobile d'aspetto, a quella bisca scendeste? ÁLVARO ¿Cómo, con tan noble aspecto, entrasteis en ese garito? CARLO Nuovo sono. Con ordini del general sol ieri giunsi; senza voi morto sarei. Or dite a chi debbo la vita? CARLOS Soy nuevo. Llegué ayer con órdenes del general; sin vos estaría muerto. Decidme, ¿a quién debo la vida? ALVARO Al caso... ÁLVARO Al azar. CARLO Pria il mio nome dirò. CARLOS Primero os diré mi nombre. (Fra sè) (para sí) Non sappia il vero. No le diré el verdadero. (A Don Alvaro) (A Don Álvaro) Don Felice de Bornos, aiutante del duce. Félix de Bornos, ayudante del comandante jefe. ALVARO Io, Capitan dei Granatieri, Don Federico Herreros. ÁLVARO Yo, capitán de granaderos, Don Federico Herreros. CARLO La gloria dell'esercito! CARLOS ¡La gloria del ejército! ALVARO Signore... ÁLVARO Señor... CARLO Io l'amistà ne ambia; la chiedo e spero. CARLOS Vuestra amistad deseo, os la pido y en ella confío. ALVARO Io pure della vostra sarò fiero. ÁLVARO Yo también me enorgulleceré de la vuestra. (Si danno la destra) (Se estrechan calurosamente la mano) ALVARO E Amici in Il mondo Uniti in Entrambi ÁLVARO Y CARLOS Amigos en la vida, en la muerte, el mundo nos verá. Unidos en la vida y en la muerte la muerte nos verá... CARLO vita e in morte ne vedrà. vita e in morte troverà. VOCI INTERNO (Si odono voci interne e squilli di trombe) VOCES INTERNAS (se oyen voces y sonidos de cornetas) Andiamo, all'armi! ¡A las armas! ¡A las armas! CARLO Con voi scendere al campo d'onor, emularne l'esempio potrò. CARLOS Con vos me lanzo al campo del honor, sabré emular vuestro ejemplo. ALVARO Testimone del vostro valor Ammirarne le prove saprò. ÁLVARO Testigo de vuestro valor, sabré admirar su prueba. CORO All'armi! VOCES ¡A las armas! ALVARO E CARLO All'armi! ÁLVARO Y CARLOS ¡A las armas! (Escono correndo) (Corren en dirección a la batalla.) Scena Seconda Escena Segunda (È il mattino. Salotto nell'abitazione d'un ufficiale dell'esercito spagnuolo in Italia non lungi da Velletri. Nel fondo son vi due porte quella a sinistra mette ad una stanza da letto, l'altra è la comune. Si sente il rumore, della vicina battaglia. Un chirurgo militare ed alcuni soldati entrano e corrono alla finestra) (Por la mañana. Sala en un alojamiento de un oficial del ejército español en Italia, no lejos de Velletri. Al fondo, dos puertas: la de la izquierda conduce a un dormitorio, la otra es la puerta principal. Se oye el fragor de la batalla cercana. Un médico militar y varios soldados entran y corren a la ventana) ALCUNE ORDINANZE Arde la mischia. LOS ORDENANZAS ¡La batalla está en su apogeo! CHIRURGO (guardando col cannocchiale) Prodi i granatieri! MÉDICO (mirando con el catalejo) ¡Qué valientes granaderos! ALCUNE ORDINANZE Li guida Herreros. LOS ORDENANZAS ¡Les guía Herreros! CHIRURGO (guardando col cannocchiale) MÉDICO (mirando con el catalejo) Ciel!... Ferito ei cadde!... Piegano i suoi!... L'aiutante li raccozza, Alla carica li guida!... Già fuggono i nemici. I nostri han vinto! ¡Cielos! ¡Cae herido! ¡Los suyos se repliegan! ¡El ayudante los reúne... a la carga ya los lanza! ¡Huyen los alemanes! ¡Los nuestros han vencido! VOCI (di fuori) A Spagna gloria! VOCES (desde fuera) ¡Gloria a España! ALTRE VOCI Viva l'Italia! OTRAS VOCES ¡Viva Italia! TUTTI Vittoria! TODOS ¡Victoria! CHIRURGO Portan qui ferito il Capitano. MÉDICO Traen herido al capitán. (Don Alvaro, ferito e svenuto, è portato in una lettiga da quattro granatieri. Da un lato è il chirurgico, dall'altro Don Carlo coperto i polvere ed assai afflitto. Un soldato depone una valigia sopra un tavolino. La lettiga è collocata quasi nel mezzo della scena) (Don Álvaro desvanecido y herido, es llevado en una camilla por cuatro granaderos. A un lado el médico, al otro don Carlos, cubierto de polvo y muy abatido. Un soldado coloca un maletín sobre una pequeña mesita. La camilla es colocada casi en el medio de la escena) CARLO Piano... qui posi... Approntisi il mio letto. CARLOS Despacio... colocadle aquí, preparadle mi cama. CHIRURGO Silenzio. MÉDICO Silencio. CARLO V'ha periglio? CARLOS ¿corre peligro? CHIRURGO La piaga che ha nel petto mi spaventa. MÉDICO La herida del pecho me inquieta. CARLO Deh, il salvate. CARLOS Ay, salvadle. ALVARO (rinvenendo) Ove son? ÁLVARO (volviendo en sí) ¿Dónde estoy? CARLO Presso l'amico. CARLOS Junto a vuestro amigo. ALVARO Lasciatemi morire. ÁLVARO Dejadme morir. CARLO Vi salveran le nostre cure. Premio L'Ordine vi sarà di Calatrava. CARLOS Os salvarán nuestros cuidados. Os recompensarán con la orden de Calatrava. ALVARO Di Calatrava! Mai! Mai! ÁLVARO ¿De Calatrava? ¡Nunca! ¡Nunca! CARLO (fra sè) Che! Inorridi di Calatrava al nome! CARLOS (para sí) ¿Cómo? ¡El nombre de Calatrava le horroriza! ALVARO Amico... ÁLVARO Amigo... CHIRURGO Se parlate... MÉDICO Si habláis... ALVARO Un detto sol... ÁLVARO Sólo unas palabras. CARLO (al chirurgo) Ven prego ne lasciate. CARLOS (al médico) Os lo ruego, dejadnos. (Il chirurgo si ritira. Don Alvaro accenna a Don Carlo di appressarsegli) (El médico se retira. Don Álvaro hace señas a don Carlos de que se aproxime) ALVARO Solenne in quest'ora Giurami dovete Far pago un mio voto. ÁLVARO Debéis hacerme solemne juramento de que cumpliréis un deseo mío. CARLO (Commosso) Lo giuro. CARLOS (conmovido) Lo juro. ALVARO Sul core cercate... ÁLVARO Buscad en mi pecho... CARLO (Eseguisce e trova una chiave) Una chiave. CARLOS (Busca y encuentra una llave) ¡Una llave! ALVARO (indicando la valigia) Con essa trarrete Un piego celato! L'affido all'onore, Colà v'ha un mistero, che meco morrà. S'abbruci me spento. ÁLVARO (señalando una caja) Con ella sacaréis un pliego cerrado. Lo confío a vuestro honor. Guarda un secreto, que ha de morir conmigo. Quemadlo si muero. CARLO Lo giuro, sarà. CARLOS Lo juro. así lo haré. ALVARO Or muoio tranquillo; Vi stringo al cor mio. ÁLVARO Así muero tranquilo. Os estrecho contra mi corazón... CARLO (Lo abbraccia con grande emozione) Amico, fidate nel cielo!. Addio CARLOS (lo abraza con gran emoción) Amigo, confiad en el cielo. Adiós ALVARO Addio. ÁLVARO Adiós. (Il chirurgo ed i soldati trasportano il ferito nella stanza da letto) (El médico y los soldados se llevan al herido a la habitación contigua) CARLO Morir! Tremenda cosa! CARLOS ¡Morir! ¡Tremenda cosa! Sì intrepido, sì prode, ei pur morrà! Uom singolar costui! Tremò di Calatrava al nome. A lui palese n'è forse il disonor? Cielo! Qual lampo! S'ei fosse il seduttore? Desso in mia mano, e vive! Se m'ingannassi? Questa chiave il dica. ¡Tan intrépido y valiente! ¡Y no obstante morirá! ¡Singular personaje! ¡El nombre de Calatrava le hizo estremecer! ¡Parecía una deshonra!... ¡Cielos! ¡Qué corazonada! ¿Y si fuese él el seductor? ¡Está en mis manos! ¡Y si vive! ¿Y si me estoy engañando? La llave me lo dirá... (Apre convulso la valigia, e ne trae un plico suggellato) (abre compulsivo la caja y busca un pliego lacrado) Ecco i fogli! ¡Aquí está el pliego! (Fa per aprire il plico) (Va a abrirlo) Che tento! ¡Qué tentación! (S'arresta) (se detiene) E la fè che giurai? E questa vita che debbo al suo valor? Anch'io lo salvo! S'ei fosse quell'Indo maledetto che macchiò il sangue mio?... ¿Y mi juramento? ¿Y esta vida que debo a su valor? ¡Pero yo también le he salvado! ¿Y si fuese el maldito indio que manchó mi sangre?... (Risoluto) (Decidido) Il suggello sì franga. Romperé el sello. (Sta per eseguire) (Va a hacerlo) Niun qui mi vede. Nadie me ve... (S'arresta) (se detiene) No? Ben mi vegg'io! ¿No? ¡Yo sí me veo! (Getta il plico e se allontana (arroja el pliego y se aleja con raccapriccio) horrorizado) Urna fatale del mio destino, Va, t'allontana, mi tenti in vano; L'onor a tergere qui venni, e insano D'un onta nuova nol macchierò. Un giuro è sacro per l'uom d'onore; Que' fogli serbino il lor mistero. Disperso vada il mal pensiero Che all'atto indegno mi concitò. E s'altra prova rinvenir potessi? Vediam. Urna fatal de mi destino, vete, aléjate, me tientas en vano, vine a limpiar mi honor y, loco, voy a mancharlo de vergüenza. Un juramento es sagrado para un hombre de honor; que el pliego conserve su misterio. Alejaré este pensamiento que con un acto indigno ha puesto en peligro mi honor. ¿Y si pudiese hallar otra prueba? Veamos (Torna a frugare nella valigia e vi trova astuccio) (Vuelve a buscar en la caja y encuentra un medallón) Qui v'ha un ritratto... Un retrato... (Lo esamina) (Lo examina) Suggel non v'è... nulla ei ne disse... Nulla promisi... s'apra dunque... Y no va sellado...Nada dijo sobre esto... Nada prometí. Abrámoslo, pues... (Con esaltazione) (Exaltado) Ciel! Leonora! Don Alvaro è il ferito! Ora egli viva... e di mia man poi muoia! ¡Cielos! ¡Leonor! ¡Don Álvaro es el herido! Ojalá viva ahora... y luego a mis manos muera. (Il chirurgo si presenta sulla porta della stanza) (El médico aparece en la puerta de la habitación) CHIRURGO Lieta novella, è salvo! MÉDICO ¡Buenas noticias, se salvará! (Rientra) (Vuelve a entrar en la habitación) CARLO È salvo! Oh gioia! Egli è salvo! Gioia immensa CARLOS ¡Se salvará! ¡Qué alegría! ¡Ah, se salvará! Che m'inondi il cor ti sento! Potrò alfine il tradimento Sull'infame vendicar. Leonora, ove t'ascondi? Di': seguisti tra le squadre Chi del sangue di tuo padre Ti fe' il volto rosseggiar? Ah, felice appien sarei Se potessi il brando mio Ambedue d'averno al dio D'un sol colpo consacrar! ¡La alegría inunda mi corazón! Podré por fin del infame la traición vengar. Leonor, ¿dónde te escondes? Di, ¿seguiste tras las huellas de aquel que con la sangre de tu padre bañó de rojo tu rostro? ¡Ah, mi felicidad sería completa si pudiese con mi propia espada de un solo golpe enviar a los dos al infierno para siempre! (Parte precipitosamente dalla destra) (Se aleja rápidamente por la derecha) Scena Terza Escena Tercera (Accampamento militare presso Velletri. Sul davanti a sinistra è una bottega da rigattiere; a destra un'altra ove si vendono cibi, bevande e frutta. All'ingiro sono tende militari, baracche di rivenduglioli, ecc. È notte; la scena è deserta. Una pattuglia entra cautamente in scena, esplorando il campo) (Un campamento militar cerca de Velletri. En la parte delantera, a la izquierda se encuentra la tienda de un chamarilero; a la derecha otra tienda donde venden víveres, frutas y bebidas Alrededor de las tiendas de campaña unas chabolas de vendedores, cantineras, etc. El escenario está vacío. Es de noche. Una patrulla entra y explora con atención) CORO Compagni, sostiamo, Il campo esploriamo; Non s'ode rumor, Non brilla un chiarore; In sonno profondo Sepolto ognun sta. Compagni, inoltriamo, Il campo esploriamo, Fra poco la sveglia Suonare s'udrà. PATRULLA Detengámonos, compañeros; exploremos el terreno; no se oyen ruidos. No brillan luces. En profundo sueño todos descansan. Avancemos, compañeros, exploremos el terreno: pronto se oirá el toque de diana... (Girando intorno la scena) (Recorriendo la escena) Il campo esploriamo; ecc. Compagni, inoltriamo, Exploremos el terreno; etc. Avancemos, compañeros, fra poco la sveglia suonare s'udrà; non s'ode rumor. Andiam, andiam, compagni, andiam. pronto se oirá el toque de diana. No se oyen ruidos. Vayamos, vayamos, compañeros, vayamos. (Allontanandosi. Spunta l'alba lentamente. Entra Don Alvaro penoso) (Salen. Empieza a amanecer. Entra don Álvaro enfrascado en sus pensamientos.) ALVARO Nè gustare m'è dato Un'ora di quiete. Affranta è l'alma dalla lotta crudel. Pace ed oblio indarno io chieggo al cielo. ÁLVARO Ni siquiera me es dada una hora de paz: quebrantada tengo el alma por la cruel lucha. Paz y olvido en vano pido al cielo. (Don Carlo entra) (Entra Carlos.) CARLO Capitano... CARLOS Capitán... ALVARO Chi mi chiama? ÁLVARO ¿Quién me llama? (Avvicinandosi e riconoscendo Carlo, gli dice (Acercándose y reconociendo a Carlos, le dice con affetto) con afecto) Voi, che si larghe cure mi prodigaste. ¿Vos, que generosos cuidados me prodigasteis? CARLO La ferita vostra Sanata è appieno? CARLOS ¿Vuestra herida ya está curada? ALVARO Sì. ÁLVARO Sí. CARLO Forte? CARLOS ¿Os sentís fuerte? ALVARO Quale prima. ÁLVARO Como antes. CARLO Sosterreste un duol? CARLOS ¿Podríais batiros en duelo? ALVARO Con chi? ÁLVARO ¿Con quién? CARLO Nemici non avete? CARLOS ¿No tenéis enemigos? ALVARO Tutti ne abbiam... ma a stento comprendo... ÁLVARO Todos los tenemos... pero no os comprendo. CARLO No? Messaggio non v'inviava Don Alvaro, l'Indiano? CARLOS ¿No? ¿No os dice nada el nombre de Don Álvaro el Indiano? ALVARO Oh tradimento! Sleale! Il segreto fu dunque violato? ÁLVARO ¡Oh, traición! ¡Desleal! ¿El secreto fue, pues, violado? CARLO Fu illeso quel piego, L'effigie ha parlato. Don Carlo di Vargas, tremate io sono. CARLOS El pliego esta intacto, habló el retrato. ¡Don Carlos de Vargas, temblad, soy yo! ALVARO D'ardite minacce Non m'agito al suono. ÁLVARO No me inquietan atrevidas amenazas. CARLO Usciamo all'istante. Un deve morire. CARLOS ¡Salgamos! De inmediato uno debe morir. ALVARO La morte disprezzo, ma duolmi inveire Contr'uom che per primo amistade m'offria. ÁLVARO Desprecio la muerte, pero me duele arremeter contra el hombre que me ofreció su amistad. CARLO No, no, profanato tal nome non sia. CARLOS ¡No, no, no profanéis esa palabra! ALVARO Non io, fu il destino, Che il padre v'ha ucciso. ÁLVARO No fui yo, fue el destino el que mató a vuestro padre. Non io che sedussi Quell'angiol d'amore. Ne guardano entrambi, e dal paradiso Ch'io sono innocente vi dicono al core. No fui yo quien sedujo a aquel ángel de amor. Ambos nos están mirando y, desde el Paraíso, hablan a vuestro corazón de mi inocencia. CARLO Adunque colei? CARLOS ¿Así que ella...? ALVARO La notte fatale Io caddi per doppia ferita mortale; Guaritone, un anno In traccia ne andai, Ahimè, ch'era spenta Leonora trovai. ÁLVARO La fatal noche, dos veces caí mortalmente herido. Restablecido, su rastro seguí todo un año. Ay de mí, supe que Leonor había muerto. CARLO Menzogna, menzogna! La suora ospitavala antica parente. Vi giunsi, ma tardi... CARLOS ¡Mentira, mentira! Mi hermana se refugió en casa de viejos parientes... Llegué demasiado tarde. ALVARO Ed ella? ÁLVARO ¿Y ella? CARLO Fuggente. CARLOS ¡Huyó! ALVARO (trasalendo) E vive! Ella vive, gran Dio! ÁLVARO (estremeciéndose) ¡Está viva! ¡Dios mío, vive! CARLO Sì, vive. CARLOS ¡Sí, vive! ALVARO Don Carlo, amico, il fremito Ch'ogni mia fibra scuote, Vi dica che quest'anima Infame esser non puote. Vive! Gran Dio, quel angelo... ÁLVARO Don Carlos, amigo, el estremecimiento que sacude mis fibras os dice que esta alma no puede ser infame. ¡Vive! ¡Dios mío, aquel ángel! CARLO Ma in breve morirà. CARLOS Pero pronto morirá... Ella vive, ma in breve morirà. Vive, pero pronto morirá. ALVARO No, d'un imene il vincolo Stringa fra noi la speme; E s'ella vive, insieme Cerchiamo ove fuggi. ÁLVARO No, que el vínculo del himeneo fortalezca nuestra esperanza. Y, si vive, busquemos juntos su escondite. CARLO Stolto! CARLOS ¡Necio! ALVARO Giuro che illustre origine eguale a voi mi rende, E che il mio stemma splende Come rifulge il di. Ah! E s'ella vive, insieme cerchiamo ove fuggi. ÁLVARO Juro que ilustre origen me iguala a vos. Que mi blasón resplandece como el día. Ah, si vive, busquemos juntos su escondite. CARLO Stolto! Fra noi dischiudessi Insanguinato avello. Come chiamar fratello Chi tanto a me rapì? D'eccelsa o vile origine. È d'uopo ch'io vi spegna, E dopo voi l'indegna Che il sangue suo tradì. CARLOS ¡Necio! Entre nosotros se abre una tumba ensangrentada. ¿Cómo llamar hermano a quien tanto me ha robado? De excelso o villano origen, debo mataros y, después, a la indigna que a su sangre traicionó. ALVARO Che dite? ÁLVARO ¿Qué decís? CARLO Ella morrà. CARLOS Ella morirá. ALVARO Tacete! ÁLVARO ¡Callad!. CARLO Il giuro a Dio: morrà l'infame. CARLOS Morirá, ¡lo juro! La infame morirá. ALVARO Voi pria cadrete nel fatal certame. ÁLVARO Primero caeréis vos en el fatal duelo. CARLO Morte! ov'io non cada esanime Leonora giungerò Tinto ancor del vostro sangue Questo acciar le immergerò. CARLOS ¡A muerte! Si llegaré hasta Tinto aún con este acero le ALVARO Morte! Sì! Col brando mio Un sicario ucciderò; Il pensier volgete a Dio. L'ora vostra alfin suonò. ÁLVARO ¡A muerte, sí! Con mi espada mataré al asesino; volved a Dios vuestro pensamiento, vuestra hora sonó. CARLO Tinto ancor del vostro sangue quest'acciar le immergerò. Andiam, a morte andiam... morte! CARLOS Tinto todavía, aún con vuestra sangre, este acero le hundiré Vamos, vamos a muerte... ¡A muerte! ALVARO Morte! morte! morte! Ora il pensier volgete a Dio; l'ora vostra alfin suonò, Andiam, a morte andiam... morte! ÁLVARO ¡A muerte! ¡A muerte! ¡A muerte! Volved a Dios vuestros pensamientos, vuestra hora sonó. ¡Vamos, vamos a muerte! ¡A muerte! (Sguainano le spade e si battono furiosamente. Accorre la pattuglia del campo a separarli) (Desenvainan sus espadas y se embisten con furia. La patrulla del campo corre a intentar separarles) SOLDATI Fermi! Arrestate! SOLDADOS ¡Alto, deteneos! CARLO (furente) No la sua vita o la mia CARLOS (furioso) ¡No, su vida o la mía! tosto. no caigo exánime, Leonor. vuestra sangre, hundiré. SOLDATI Lunge di qua si tragga. SOLDADOS ¡Lleváoslo lejos de aquí! ALVARO ÁLVARO (fra sè) Forse del ciel l'aita a me soccorre. (para sí) Acaso el cielo acude en mi ayuda. CARLO Colui morrà! CARLOS ¡Morirá! SOLDATI (a Carlo che cerca svincolarsi) Vieni! SOLDADOS (A Carlos que intenta soltarse) ¡Venid! CARLO (a Don Alvaro) Carnefice del padre mio! CARLOS (A Don Álvaro) ¡Verdugo de mi padre! (Don Carlo viene trascinato altrove dalla pattuglia) (La patrulla sujeta a don Carlos y se lo llevan a rastras) ALVARO Or che mi resta? Pietoso Iddio, Tu ispira, illumina il mio pensier. ÁLVARO ¿Qué hago ahora? Piadoso Dios, inspira, ilumina mi pensamiento. (Gettando la spada) (arroja la espada) Al chiostro, all'eremo, ai santi altari L'oblio, la pace chiegga il guerrier. Al claustro, al retiro, a los santos altares... olvido y paz pide el guerrero. (Esce. Si allontanano poco a poco. Spunta il sole; il rullo dei tamburi e lo squillo delle trombe danno il segnale della sveglia. Soldati spagnuoli ed italiani di tutte le armi sortono dalle tende ripulendo schioppi, spade, uniformi, ecc. Vivandiere che vendono liquori, frutta, pane, ecc. Preziosilla, dall'alto d'una bracca, predice la buona ventura) (va don Álvaro, alejándose poco a poco. Sale el sol. El redoble de tambores y el sonido de las trompetas dan la señal de levantarse. Soldados españoles e italianos de todas las armas salen de sus tiendas de campaña limpiando sus fusiles, espadas, uniformes, etc. Unos muchachos juegan a los dados sobre los tambores. Unos comerciantes venden licores, fruta, pan, etc. Preciosilla, subida a una rama, lee la buenaventura) VIVANDIERE E SOLDATI Lorchè pifferi e tamburi Par che assordino la terra, Siam felici, ch'è la guerra COMERCIANTES Y SOLDADOS Cuando pífanos y tambores ensordecen la tierra, somos felices, la guerra es alegría Gioia e vita al militar. y la vida del militar. ALTRI SOLDATI Vita gaia, avventurosa, Cui non cal doman nè ieri, Ch'ama tutti i suoi pensieri Sol nell'oggi concentrar. OTROS SOLDADOS Vida alegre, aventurera, no necesita mañana ni ayer, que gusta de concentrar en el hoy sus pensamientos. VIVANDIERE E SOLDATI Lorché pifferi e tamburi, ecc. COMERCIANTES Y SOLDADOS Cuando pífanos y tambores, etc. PREZIOSILLA (alle donne) Venite all'indovina, Ch'è giunta di lontano, E puote a voi l'arcano Futuro decifrar. PRECIOSILLA (a las mujeres) ¡Acercaos a la adivina que viene de lejos y puede descifrar el secreto futuro! (ai soldati) (a los soldados) Correte a lei d'intorno, La mano le porgete, Le amanti apprenderete Se fide vi restar. Ah! ¡Corred a ella, alargarle la mano, las amantes sabréis si os son fieles!... ¡Ah! VIVANDIERE Andate all'indovina, La mano le porgete, Le belle udir possiamo Se fide a voi restar. MUJERES Acercaos a la adivina, alargadle la mano. Sabréis si vuestras hermosas os son fieles. SOLDATI Andiamo all'indovina, La mano le porgiamo, Le belle udir possiamo Se fide a voi restar. SOLDADOS Acerquémonos a la adivina, alarguémosle la mano. Podremos saber si nuestras hermosas nos son fieles. PREZIOSILLA Chi vuole il paradiso s'accenda di valore, PRECIOSILLA Quien quiera el Paraíso debe armarse de valor e il barbaro invasore s'accinga a debellar. Avanti, avanti, avanti, predirvi sentirete qual premio coglierete dal vostro battagliar, ah! y aprestarse a derrotar al bárbaro invasor. ¡Adelante, adelante, adelante! Oiréis predecir el premio que se os dará por vuestro batallar... ¡Ah! VIVANDIERE Avanti, avanti, avanti, predirivi sentirete qual premio coglierete dal vostro battagliar. MUJERES ¡Adelante! ¡Adelante! ¡Adelante! Oiréis predecir el premio que se os dará por vuestro batallar. SOLDATI Avanti, avanti, avanti, predirci sentiremo qual premio coglieremo dal nostro battagliar. SOLDADOS ¡Adelante! Oiremos predecir el premio que se nos dará por nuestro batallar. PREZIOSILLA Avanti! PRECIOSILLA ¡Adelante! CORO (circondandola) Avanti, avanti, avanti. CORO (rodeándola) ¡Adelante, adelante, adelante! SOLDATI Qua, vivandiere, un sorso. SOLDADOS ¡Aquí, cantinera, un trago! (Le vivandiere versano loro) (Las cantineras les sirven bebida) UN SOLDATO Alla salute nostra! UN SOLDADO ¡A nuestra salud! TUTTI (bevendo) Viva! CORO (bebiendo) ¡Viva! UN SOLDATO A Spagna ed all'Italia unite! OTRO SOLDADO ¡Por España e Italia unidas! CORO Evviva! CORO ¡Viva! PREZIOSILLA Al nostro eroe Don Federico Herreros! Viva! PRECIOSILLA ¡Por nuestro héroe don Federico Herreros! ¡Viva! TUTTI Viva! Viva! TODOS ¡Viva! ¡Viva! UN ALTRO SOLDATO Ed al suo degno amico Don Felice de Bornos. UN SOLDADO ¡Y por su digno amigo don Félix de Bornos! TUTTI (bevendo) Viva, viva! TODOS (bebiendo) ¡Viva! ¡Viva! ( L'attenzione è attirata da Mastro Trabuco, rivendugliolo, che, dalla bottega a sinistra, viene con una cassetta portante vari oggetti di meschino valore) (La atención se dirige hacia Trabuco, el buhonero, que de la tienda de la izquierda, entra con un canasto que contiene un montón de baratijas) TRABUCO A buon mercato chi vuol comprare? Forbici, spille, sapon perfetto! TRABUCO ¿Quién quiere comprar a buen precio? Tijeras, alfileres, jabón buenísimo (Lo attorniano) (Lo rodean) Io vendo e compro qualunque oggetto, Concludo a pronti qualunque affar. Vendo y compro cualquier objeto, concluyo pronto cualquier negocio. UN SOLDATO Ho qui un monile; quanto mi dai? UN SOLDADO Tengo una cadena. ¿cuánto me das? (Lo mostra) (La muestra) ALTRO SOLDATO V'è una collana. Se vuoi la vendo. OTRO SOLDADO Yo un collar. Si quieres, lo vendo. (La mostra) (Lo muestra) ALTRO SOLDATO Questi orecchini, li pagherai? UN TERCERO ¿Pagaríais por estos pendientes? (Li mostra) (Los muestra) TUTTI (mostrando orologi, anelli, ecc.) Vogliamo vendere... TODOS (sacando anillos, relojes, collares, etc.) ¡Queremos vender!... TRABUCO Ma quanto vedo Tutto è rubacchia, brutta rubacchia! TRABUCO ¡Pero todo cuanto veo es porquería, sucia porquería! TUTTI Tale, o furfante, è la tua faccia. SOLDADOS ¡Así, oh truhán, es tu cara! TRABUCO Pure aggiustiamoci, per ogni pezzo Do trenta soldi. TRABUCO De todos modos, ajustemos... Por cada pieza doy treinta sueldos. SOLDATI (Tumultuando) Da ladro è il prezzo. SOLDADOS (manifestando su descontento) Ése es precio de ladrón. TRABUCO Ih! Quanta furia! C'intenderemo. Qualch'altro soldo v'aggiungeremo. Date qua, subito! TRABUCO ¡Oh, qué mal genio! Nos entenderemos. Añadiremos unos sueldos. Ponedlo aquí, de prisa. SOLDATI Purchè all'istante Venga il denaro bello e sonante. SOLDADOS Si al instante viene el dinero contante y sonante. TRABUCO Prima la merce...qua... colle buone. TRABUCO Primero la mercancía... aquí... con las buenas. SOLDATI SOLDADOS (dandogli gli oggetti) A te. (le dan los objetos) Para ti. ALTRI A te OTROS Para ti ALTRI A te OTROS Para ti TRABUCO (ritrando la roba e pagando) A te, a te, benone. TRABUCO (tomando la mercancía y pagando) Para ti, para ti. Muy bien. SOLDATI (cacciandolo) Sì, sì, ma vattene! SOLDADOS (cogiéndolo) Sí, sí, pero acaba de una vez, si, si, etc. TRABUCO (fra sè, contento) Che buon affare! TRABUCO (para sí, contento) ¡Qué buen negocio! ¡Qué buen negocio! (poi, forte. Si avvia verso un'altro lato del campo. ) (en voz alta. Volviéndose hacia el otro lado del campo) A buon mercato chi vuol comprare? ¿Quién quiere comprar a buen precio? (Entrano dei contadini questuanti con ragazzi a mano) (Entran algunos campesinos mendigando, llevando niños de la mano) CONTADINI Pane, pan per carità! Tetti e campi devastati N'ha la guerra, ed affamati Cerchiam pane per pietà. CAMPESINOS Pan, pan, ¡por caridad! Hogares y campos devastados por la guerra, hambrientos buscamos pan, por piedad. (Entrano alcune reclute, piangenti che giungono scortate) (Llegan algunos reclutas llorando con su escolta) RECLUTE Povere madri deserte nel pianto Per dura forza dovemmo lasciar. RECLUTAS Nuestras pobres madres ya no tienen lágrimas y a la fuerza hemos de abandonarlas. Della beltà n'han rapiti all'incanto, A' nostre case vogliamo tornar. Nos robaron el encanto de nuestras beldades, queremos regresar a nuestras casas. VIVANDIERE (accostandosi gaiamente alle reclute ed offrendo loro da bere) Non piangete, giovanotti, Per le madri, per le belle; V'ameremo quai sorelle, Vi sapremo consolar. Certo il diavolo non siamo; Quelle lagrime tergete, Al passato, ben vedete, Ora è inutile pensar. CANTINERAS (acercándose alegremente a los reclutas y ofreciéndoles de beber) No lloréis, jovencitos. por vuestras madres y por las beldades: las querremos como a hermanas las sabremos consolar. No somos el diablo; enjugad vuestras lágrimas, en el pasado, podéis verlo, es inútil pensar. PREZIOSILLA ( entra fra le reclute, ne prende alcune pel braccio, e dice loro burlescamente) Che vergogna! Su, coraggio! Bei figliuoli, siete pazzi? Se piangete quai ragazzi Vi farete corbellar. Un'occhiata a voi d'intorno, E scommetto che indovino, Ci sarà più d'un vizino Che sapravvi consolar. PRECIOSILLA (Preciosilla se entromete entre los reclutas, coge a alguno del brazo, y les toma el pelo) ¡Qué vergüenza! Vamos, valor... Hijitos, ¿estáis locos? Si lloráis como muchachas se burlarán de vosotros. Mirad a vuestro alrededor. Apuesto a que adivino que más de una carita os sabrá consolar. VIVANDIERE V'ameremo quai sorelle, ecc. CANTINERAS Las querremos como hermanas, etc. PREZIOSILLA Ah! Se piangete quai ragazzi, ecc. Su, coraggio! PRECIOSILLA Ah! Si lloráis como muchachas etc. ¡Vamos, valor! (Le vivandiere prendono le reclute pel braccio e s'incomincia vivacissima danza generale. Ben presto la confusione e lo schiamazzo giungono al colmo) (Las cantineras cogen a los reclutas por el brazo, todos comienzan a bailar. Rápidamente la confusión y el alboroto llegan al máximo) PREZIOSILLA, VIVANDIERE, RECLUTE E SOLDATI PRECIOSILLA, CANTINERAS RECLUTAS Y SOLDADOS Nella guerra è la follia Che dee il campo rallegrar; Viva, viva la pazzia Che qui sola ha da regnar! En la guerra es la locura la que debe alegrar el campamento: ¡Viva, viva la locura que sólo ella debe reinar! (Entra Fra Melitone che, preso nel vortice della danza, è per un momento costretto a ballare con le vivandiere. Finalmente, riuscito a fermarsi, esclama) (Entra Fray Melitón que, preso en la vorágine de la danza, es obligado por unos momentos a bailar con las cantineras. Finalmente, decidido a detenerse, exclama) MELITONE Toh! Toh! Poffare il mondo! Che tempone! Corre ben l'avventura! Anch'io ci sono. Venni di Spagna a medicar ferite, ed alme a medicar. Che vedo? È questo un campo di Cristiani, o siete Turchi? Dove s'è visto berteggiar la santa domenica così? Ben più faccenda le bottiglie vi dan che le battaglie! E invece di vestir cenere e sacco qui si tresca con Venere, con Bacco? Il mondo è fatto una casa di pianto; ogni convento ora è covo del vento! I santuari spelonche diventar di sanguinari; perfino i tabernacoli di Cristo fatti son ricettacoli del tristo. Tutto va a soqquadro... e la ragion? "Pro peccata vostra" pei vostri peccati. MELITÓN ¡Hola! ¡Hola! ¡Cómo es la vida! ¡Qué tiempos! ¡Todos van a la aventura! ¡Hasta yo estoy aquí! ¡Vine desde España a curar a los heridos y a ganar almas! ¿Qué es lo que veo? ¿Qué es esto? ¿Un campamento de cristianos o de turcos? ¿Dónde se ha visto burlarse del santo domingo? ¡Mucho más que hacer os dan las botellas que las batallas! Y en vez de vestir harapos y tela de saco os las entendéis con Venus y con Baco! El mundo es un valle de lágrimas; ¡los conventos son guarida del viento! Los santuarios, cuevas de sanguinarios; y, por último, los tabernáculos de Cristo son receptáculos de almas tristes. Qué desbarajuste. ¿Y por qué? ¿Por qué? "Pro peccata vostra", por vuestros pecados. SOLDATI ITALIANI Ah, frate, frate! MELITONE Voi le feste calpestate, rubate, bestemmiate... SOLDATI ITALIANI SOLDADOS ITALIANOS ¡Ah, fraile, fraile! MELITÓN Profanáis las fiestas, robáis, blasfemáis... SOLDADOS ITALIANOS ¡Fraile infame! Togone infame! SOLDATI SPAGNUOLI Segui pur, padruccio. MELITONE E membri e capi siete d'una stampa: Tutti eretici. Tutti, tutti cloaca di peccati, E finchè il mondo Puzzi di tal pece Non isperi la terra alcuna pace. Con tal pece non v'è pace... SOLDATI ITALIANI (serrandolo intorno) Dalli! Dalli! SOLDATI SPAGNUOLI (difendendolo) Scappa! Scappa! SOLDATI ITALIANA Dalli! Dalli sulla cappa! (I soldati italiani cercano di picchiare Fra Melitone, ma egli se la svigna, declamando sempre) PREZIOSILLA (ai soldati che inseguono Fra Melitone uscendo dalla scena) Lasciatelo ch'ei vada. Far guerra ad un cappuccio! Bella impresa! Non m'odon? Sia il tamburo sua difesa. (Prende a caso un tamburo e, imitata da qualche tamburino, lo suona. I soldati accorrono tosto a circondarla, seguiti da tutta la turba) SOLDADOS ESPAÑOLES ¡Continuad, padrecito! MELITÓN Sois chusma de pies a cabeza, herejes todos, todos cloaca de pecados. Y mientras el mundo va de ese modo, no espere la Tierra paz alguna. de ese modo, no esperéis paz alguna... SOLDADOS ITALIANOS (rodeándolo amenazantes) ¡Dadle, dadle! SOLDADOS ESPAÑOLES (defendiéndolo) ¡Escapad, escapad! SOLDADOS ITALIANOS Dadle, dadle, sobre la capa! (Los soldados italianos intentan coger a Fray Melitón, pero el se escapa siempre parloteando) PRECIOSILLA (a los soldados que siguen a Fray Melitón saliendo de escena) Dejadle, que se marche... ¡Atacar a un fraile! ¡Valiente empresa! ¿No me oyen? Haremos del tambor su defensa. (Coge un tambor al azar e, imitada por algunos soldados, ella toca. Unos soldados corren, seguidos por los demás, hasta que la rodean) ¡Rataplán, rataplán. rataplán! Rataplan, rataplan, rataplan VIVANDIERE, SOLDATI E RECLUTE (Di dentro) Rataplan, rataplan, rataplan (Tutti entrano in scena correndo) Rataplan, plan, plan, plan, plan Rataplan, plan, plan, plan, plan PREZIOSILLA Rataplan, rataplan, della gloria Nel soldato ritempra l'ardor; Rataplan, rataplan, di vittoria Questo suono è segnal percussor! Rataplan, rataplan, or le schiere Son guidate raccolte a pugnar! Rataplan, rataplan, le bandiere Del nemico si veggon piegar! Rataplan, pim, pam, pum, inseguite Chi la terga, fuggendo, voltò... Rataplan, le gloriose ferite Col trionfo il destin coronò. Rataplan, rataplan, la vittoria Più rifulge de' figli al valor!... Rataplan, rataplan, la vittoria Al guerriero conquista ogni cor. Rataplan, rataplan, rataplan! (Tutti faranno l'atto di sparare un fucile e sortono correndo) CANTINERAS, SOLDADOS Y RECLUTAS (desde dentro) ¡Rataplán, rataplán, rataplán! (Todos entran en escena corriendo) Rataplán, plan, plan, plan. Rataplán, plan, plan, plan. PRECIOSILLA Rataplán, rataplán, fortalece el ardor por la gloria del soldado; ¡Rataplán, rataplán, este sonido es señal precursora de victoria! ¡Rataplán. rataplán. ahora forman filas para conducirles a la lucha! ¡Rataplán, rataplán, se repliegan las banderas enemigas! Rataplán, pim, pum, pum, perseguid a quien da la espalda al huir. Rataplán, las heridas coronó el destino con el triunfo. ¡Rataplán, la más refulgente victoria para el valor de los hijos de la patria! Rataplán, rataplán, la victoria conquista el corazón del guerrero. Rataplán, Rataplán, Rataplán . (Todos hacen el gesto de disparar un fusil y salen corriendo) ATTO QUARTO ACTO CUARTO Scena Prima Escena Primera (Vicinanze d'Hornachuelos. Interno del convento della Madonna degli Angeli. Meschino porticato circonda una cordicella con aranci, oleandri, gelsomini. Alla sinistra dello spettatore è la porta che mette al via; a destra, altra porta sopra la quale si legge "Clausura". Il Guardiano passeggia solennemente, leggendo il suo breviario. Dalla sinistra entra una folla di medicanti, uomini e donne di tutte le età, che portano scodelle grezze, recipienti e piatti) (Cercanías de Hornachuelos. Patio del monasterio de Nuestra Señora de los Ángeles. Un pórtico paupérrimo rodea un patio con naranjos, adelfas y jazmines. A la izquierda está la puerta que da a la calle; a la derecha, otra puerta sobre la cual hay un letrero que dice "Clausura". El padre guardián pasea solemnemente leyendo su breviario. Por la izquierda entra un grupo de mendigos de ambos sexos y de todas las edades que traen recipientes para que se los llenen de comida) CORO DEI MENDICANTI Fate, la carità, Andarcene dobbiam, andarcene dobbiamo, la carità! CORO DE MENDIGOS ¡Por caridad! ¡Hace una hora que esperamos! Hemos de seguir el camino, ¡por caridad! (Fra Melitone entra da destra, portando un grande grembiule bianco e assistito da altro laico, che porta una grande pentola. La mettono giù nel centro del cortile e il laico riparte) (Fray Melitón entra por la derecha, llevando un amplio mandil blanco, es ayudado por un lego que lleva un gran caldero de sopa. La ponen en el centro del patio y el lego se va) MELITONE Che? Siete all'osteria? Quieti... MELITÓN ¿Cómo? ¿Creéis que esto es una taberna? ¡Quietos! (Comincia a scodellare la minestra) (Comienza a distribuir la sopa con un cazo) MENDICANTI (spingendo continuamente) Qui, presto a me, presto a me. MENDIGOS (empujándose unos a otros) ¡Aquí! ¡Yo primero, a mí primero! MELITONE Quieti, quieti, quieti, quieti. MELITÓN ¡Quietos, quietos! I VECCHI Quante porzioni a loro! HOMBRES ¡Cuánto les estáis poniendo! Tutto vorriam per sè. N'ebbe già tre Maria! Cada uno sólo piensa en sí mismo ¡A María ya le echaron tres! UNA MENDICANTE (a Melitone) Quattro a me... UNA MENDIGA (A Melitón) ¡A mí, cuatro! MENDICANTI Quattro a lei! MENDIGOS ¡A ella cuatro! MENDICANTE Sì, perchè ho sei figliuoli... MENDIGA ¡Sí, porque tengo seis hijos! MELITONE Perchè ne avete sei? MELITÓN ¿Por qué tienes seis? MENDICANTE Perché il mandò Iddio. MENDIGA Porque Dios me los mandó. MELITONE Sì, Dio... Dio. Non li avreste Se al par di me voi pure La schiena per coteste Con aspra disciplina, E più le notti intere Passaste recitando Rosari e Miserere... MELITÓN ¡Sí, Dios! No los habrías tenido si como yo, con disciplina, la espalda te hubieras azotado y pasado la noche rezando rosarios y misereres... GUARDIANO Fratel... GUARDIÁN ¡Hermano! MELITONE Ma tai pezzenti son di fecondità davvero spaventosa... MELITÓN Estos pordioseros son de una fecundidad espantosa. GUARDIANO Abbiate carità. GUARDIÁN Tened caridad. I MENDICANTI Un po' di quel fondaccio ancora ne donate. MENDIGOS ¡Dadnos un poco más de esa bazofia! MELITONE Il ben di Dio, bricconi, fondaccio voi chiamate? MELITÓN ¿A los bienes del Señor, bribones, llamáis bazofia? ALCUNI MENDICANTI (porgendo le loro scodelle) A me, padre a me... ALGUNOS MENDIGOS (presentando sus escudillas) ¡A mí, padre, a mí!... ALTRI MENDICANTI (presentando le scodelle) A me... OTROS MENDIGOS (presentando las escudillas) ¡A mí!... MELITONE MELITÓN Oh, andatene in malora, ¡Oh, id en mala hora, O il ramajuol sul capo v'aggiusto bene or ora... u os daré con el cucharón en la cabeza! Io perdo la pazienza!.... Estoy perdiendo la paciencia... GUARDIANO Carità. GUARDIÁN ¡Tened caridad! LE MENDICANTI Più carità ne usava il padre Raffael. MENDIGAS Más caritativo era el padre Rafael. MELITONE Sì, sì, man in otto giorni avutone abbastanza Di poveri e minestra, restò nella sua stanza, E scaricò la soma sul dosso a Melitone... E poi con tal canaglia usar dovrò le buone? MELITÓN Sí, sí, pero a los ocho días estaba harto de pobres y de sopas, se quedó en su celda y pasó la carga a las espaldas de Melitón... ¿Y debo tratar bien a esos sinvergüenzas? GUARDIANO Soffrono tanto i poveri... La carità è un dovere. GUARDIÁN Los pobres sufren... La caridad es un deber. MELITONE Carità con costoro che il fanno per mestiere? Che un campanile abbattere Co' pugni sarien buoni, Che dicono fondaccio, il ben di Dio... Bricconi, bricconi, bricconi! MELITÓN ¿Caridad con los que la tienen por oficio? ¿Que derribarían un campanario a puñetazos? ¿Que llaman bazofia a los bienes del Señor? ¡Bribones, bribones! DONNE MUJERES Oh, il padre Raffaele! ¡Oh, el padre Rafael! GLI UOMINI Era un angelo! HOMBRES ... ¡Era un ángel! ALTRI Un santo! OTROS ¡Un santo! MELITONE Non mi seccate tanto! Non mi seccate tanto! MELITÓN ¡No me fastidiéis tanto! ¡No me fastidiéis tanto! MENDICANTI Sì, un santo!. MENDIGOS Sí, ¡un santo!. MELITONE (Dà un calcio alla caldaia che rotola per terra) Il resto, a voi prendetevi, Non voglio più parole... Fuori di qua, lasciatemi, Sì, fuori al sole, al sole, Pezzenti più di Lazzaro, Sacchi di pravità... Via, via bricconi, al diavolo, Toglietevi di qua. MELITÓN (Melitón da un puntapié al caldero y su contenido cae por el suelo) Coged el resto, lleváoslo, ni una palabra más... ¡Fuera de aquí, dejadme en paz! Sí, fuera, id a tomar el aire. ¡Más pordioseros que Lázaro, sacos de iniquidad! Fuera, fuera, bribones, al diablo, marchaos. MENDICANTI Oh, il padre Raffaele! MENDIGOS Oh, el padre Rafael, etc. ecc. ( Il frate infuriato li scaccia dal cortile, percuotendoli col grembiale. Dopo prende un fazzoletto dalla sua manica e con esso si asciuga il sudore della fronte) (El fraile furioso los expulsa del patio, golpeándoles con el mandil. Después toma un pañuelo de su manga y con él se enjuga el sudor de la frente) MELITONE Auf! Pazienza non v'ha che basti! MELITÓN ¡Uf! ¡No existe en el mundo tanta paciencia! GUARDIANO Troppa dal Signor non ne aveste. Facendo carità un dover s'adempie GUARDIÁN Poca os ha dado el Señor. ¡Haciendo caridad se cumple un deber da render fiero un angiol... que enorgullecería a un ángel! MELITONE (Prendendo tabacco) Che al mio posto in tre di finirebbe col "minestrar" de' schiaffi. MELITÓN (cogiendo tabaco) Cualquiera en mi lugar acabaría a los tres días vertiendo la sopa. GUARDIANO Tacete; umil sia Meliton, nè soffra se veda preferissi Raffaele. GUARDIÁN Callaos: sed humilde, Melitón, no sufráis si veis que prefieren a Rafael. MELITONE Io? No... amico gli son, ma ha certi gesti... parla da sè . . . ha cert'occhi. MELITÓN ¿Yo? No. Soy su amigo, pero tiene prontos... Habla consigo mismo... tiene una mirada... GUARDIANO Son le preci, il digiuno. GUARDIÁN Son las oraciones, el ayuno. MELITONE Ier nell'orto lavorava cotanto stralunato, che scherzando dissi: Padre, un mulatto parmi... Guardommi bieco, strinse le pugna, e... MELITÓN Ayer trabajaba en el huerto tan trastornado que, bromeando, le dije: "¡Padre, parecéis mulato!" Me miró aviesamente, apretó los puños, y... GUARDIANO Ebbene? GUARDIÁN ¿Y bien? MELITONE Quando cadde sul campanil la folgore, ed usciva fra la tempesta, gli gridai: mi sembre indian selvaggio... un urlo cacciò che mi gelava. MELITÓN Cuando el campanario quedó iluminado y él salió en medio de la tempestad, le grité: "Parecéis un indio salvaje." Y soltó un aullido que me dejó helado. GUARDIANO Che v'ha a ridir? GUARDIÁN ¿Qué tiene eso de gracioso? MELITONE Nulla, ma il guardo e penso, narraste, che il demonio qui stette un tempo in abito da frate... Gli fosse il padre Raffael parente? MELITÓN Nada, pero lo miro y pienso que dijisteis que el demonio tomó hábito de fraile. ¿Y si fuera pariente suyo el padre Rafael? GUARDIANO Giudizi temerari... il ver narrai... ma n'ebbe il Superior rivelazione allora... io, no. GUARDIÁN Temerarios juicios... Os diré la verdad. Pero fue revelación al superior, luego, yo... no. MELITONE Ciò è vero! Ma strano è molto il padre! La ragione? MELITÓN ¡Es verdad! ¡Pero el padre es muy extraño! ¿Cuál es la razón? GUARDIANO Del mondo i disinganni, L'assidua penitenza, Le veglie, l'astinenza Quell'anima, quell'anima turbar. GUARDIÁN Los desengaños mundanos, la constante penitencia, las vigilias, la abstinencia, turbaron su alma. MELITONE Sarrano i disinganni, L'assidua penitenza, Le veglie, l'astinenza Che il capo gli guastar! MELITÓN ¡Los desengaños, la constante penitencia, las vigilias, la abstinencia, le trastornaron! GUARDIANO Del mondo i disinganni, ecc. GUARDIÁN Los desengaños, etc. MELITONE Sarrano i disinganni, ecc. MELITÓN Los desengaños, etc. (Il campanello del cancello suona rumorosamente) (Se oye llamar fuerte en la campanilla de la verja.) GUARDIANO (A fra Melitone) Giunge qualcuno, aprite. GUARDIÁN (a Fray Melitón) Alguien viene: abrid. (Il Padre Guardiano esce. Melitone apre la porta ed entra Don Carlo, avvolto in un grande mantello) (Sale el Padre Guardián. Melitón va a abrir la verja y regresa acompañado por don Carlos envuelto en una gran capa) CARLO CARLOS (alteramente) Siete il portiere? (Alterado) ¿Sois el portero? MELITONE (fra sè) È goffo ben costui! MELITÓN (Para sí) ¡Vaya mentecato! (forte) (En voz alta) Se apersi, parmi... Si he abierto, así parece... CARLO Il padre Raffaele? CARLOS ¿El padre Rafael? MELITONE (Fra sè) Un altro! MELITÓN (Para sí) ¡Otro! (A Carlo) (a Carlos) Due ne abbiamo; l'un di Porcuna, grasso, sordo come una talpa. Un altro scarno, bruno, occhi.. Tenemos dos: uno de Porcuna, gordo, sordo como una tapia; otro delgado, moreno ojos... (Fra sè) (Para sí) ciel, quali occhi! ¡Cielos, qué ojos! (A Carlo) (a Carlos) Voi chiedete? ¿A cuál buscáis? CARLO Quel dell'inferno. CARLOS El del infierno. MELITONE (Fra sè) È desso! MELITÓN (Para sí) Es él, es él. (a Carlo) (a Carlos) E chi gli annuncio? ¿Y a quién anuncio? CARLO Un cavalier. CARLOS A un caballero. MELITONE (fra sè) Qual boria! È un mal arnese. MELITÓN (para sí) ¡Qué presuntuoso! Y qué mal vestido. (Melitone esce) (Sale.) CARLO Invano Alvaro ti celasti al mondo, e d'ipocrita veste scudo facesti alla viltà. Del chiostro ove t'ascondi m'additar la via l'odio e la sete di vendetta; alcuno qui non sarà che ne divida. Il sangue, solo il tuo sangue può lavar l'oltraggio che macchio l'onor mio, e tutto il verserò. Lo giuro a Dio. CARLOS En vano, Álvaro, os ocultásteis al mundo y vuestra vileza cubristeis con hábitos. El odio y la sed de venganza me indicaron el camino hasta el claustro en que os escondéis. Nadie se interpondrá entre nosotros; sólo la sangre, tu sangre, puede lavar el ultraje que mancilló mi honor: y la derramaréis toda: ¡lo juro por Dios! (Entra Don Alvaro, in abito da frate) (Entra don Álvaro vestido de monje.) ALVARO Fratello... ALVARO Hermano CARLO Riconoscimi. CARLOS ¡Me reconocéis! ALVARO Don Carlo! Voi, vivente! ÁLVARO ¡Don Carlos! ¡Vos, vivo! CARLO Da un lustro ne vo' in traccia, Ti trovo finalmente; Col sangue sol cancellasi L'infamia ed il delitto. Ch'io ti punisca è scritto CARLOS Después de buscaros durante un lustro os encuentro, al fin os encuentro. Sólo con sangre borraréis el infame delito. En el libro del destino está escrito Sul libro del destin. Tu prode fosti, or monaco, Un 'arma qui non hai... Deggio il tuo sangue spargere. Scegli, due ne portai. que os castigaré. Vos, antes un valiente, sois ahora un monje desarmado. Debo derramar vuestra sangre. Escoged, traje dos... ALVARO Vissi nel mondo, intendo; Or queste vesti, l'eremo, Dicon che i falli ammendo, Che penitente è il cor. Lasciatemi. ÁLVARO También yo viví en el mundo... os comprendo: este hábito, este retiro, dicen que estoy enmendando mis errores, que mi corazón hace penitencia, ¡Dejadme! CARLO Difendere Quel sajo, nè il deserto. Codardo, te nol possono. CARLOS No os defienden ni el sayo ni la soledad, cobarde. ALVARO (trasalendo) Codardo! Tale asserto... ÁLVARO (estremeciéndose) ¡Cobarde! Tal afirmación... (frenandosi) (Refrenándose) No, no! Assistimi, Signore! ¡No! ¡Ayúdame, Señor! (a Carlo) (a Carlos) Le minaccie, i fieri accenti, Portin seco in preda i venti; Perdonatemi, pietà, O fratel, pietà, pietà! A che offendere cotanto Chi fu solo sventurato? Deh, chiniam la fronte al fato, O fratel, pietà, pietà! Las amenazas, las palabras fuertes, se las lleva el viento como un juguete. Perdonadme, piedad, ¡oh hermano, piedad! ¿Para qué ofender a un desgraciado? Inclinemos la frente ante el destino, ¡oh, hermano, piedad, piedad! CARLO Tu contamini tal nome. Una suora mi lasciasti Che tradita abbandonasti CARLOS Corrompéis esa palabra, ¡Ah! Mi hermana dejasteis a traición abandonada All'infamia, al disonor. a la infamia, al deshonor. ALVARO No, non fu disonorata, Ve lo giura un sacerdote! Sulla terra l'ho adorata Come in cielo amar sì puote. L'amo ancora, e s'ella m'ama Più non brama questo cor. ÁLVARO No fue deshonrada, os lo jura un monje. Sobre la Tierra la adoré como se ama en el cielo... La amo, y si ella me ama nada más anhela mi corazón. CARLO Non sì placa il mio furore Per mendace e vile accento; L'arme impugna ed al cimento Scendi meco, o traditor. CARLOS No se aplaca mi furor... con mentirosas y viles palabras... Empuñad el arma y luchad conmigo, traidor. ALVARO Se il rimorso, il pianto omai Non vi parlano per me, Qual nessun mi vide mai, Io mi prostro al vostro piè! ÁLVARO Si el remordimiento y el llanto no hablan por mí, como nunca hice me postro a vuestros pies. (S'inginocchia) (Se arrodilla) CARLO Ah la macchia del tuo stemma Or provasti con quest'atto! CARLOS ¡Ah, de la mancha de vuestro escudo es prueba este acto! ALVARO (balzando in piedi, furente) Desso splende più che gemma. ÁLVARO (Poniéndose de pie, furiosos) ¡Mi escudo brilla más que cualquier joya! CARLO Sangue il tinge di mulatto. CARLOS Sangre de mulato lo tiñe. ALVARO (non potendo più frenarsi) Per la gola voi mentite! A me un brando! ÁLVARO (No pudiendo refrenarse más) ¡Miente vuestra garganta! Una espada, una espada para mí... (Glielo strappa di mano) (Se la arranca de la mano) Un brando, uscite! ¡Salgamos, una espada! CARLO Finalmente! CARLOS ¡Por fin! (Avviandosi) (Se dispone a salir) ALVARO (ricomponendosi) No, l'inferno non trionfi. Va, riparti. ÁLVARO (serenándose) No, que no triunfe el averno. Partid... (Getta via la spada) (Arroja la espada) CARLO Ti fai dunque di me scherno? CARLOS ¿Os burláis de mí? ALVARO Va. ÁLVARO ¡Partid! CARLO S'ora meco misurarti, O vigliacco, non hai core, Ti consacro al disonore. CARLOS Si ahora, cobarde, no osáis batiros conmigo, os relego al deshonor. (Gli da uno schiaffo) (Abofetea a Don Álvaro.) ALVARO (furente) Ah, segnasti la tua sorte! ÁLVARO (furioso) ¡Habéis firmado vuestra sentencia! (Raccoglie la spada) (Recogiendo la espada) Morte... Ah! Morte, vieni, a morte andiam! A muerte... ¡Ah! ¡A muerte, vamos, vayamos a muerte! CARLO Morte! A entrambi morte! Ah! Morte, vieni, a morte andiam! CARLOS ¡A muerte! Los dos a muerte ¡Ah! ¡A muerte, vamos, vayamos a muerte! (Escono, correndo dalla sinistra) (Salen precipitadamente por la izquierda) Scena Seconda Escena Segunda (Presso la grotta di Leonora. Valle tra rupi inaccessibili, attraversata da un ruscello. Nel fondo è una grotta con porta, e sopra una campana che si potrà suonare dall'interno. E il tramonto. La scena si oscura lentamente; la luna apparisce splendidissima. Leonora, pallida sfigurata, esce dalla grotta, agitatissima) (Cerca de la gruta de Leonor. Un valle cruzado por un arroyo, en medio de escarpadas rocas. Una cueva con una campana junto a la puerta que se puede tocar desde dentro. Es el atardecer. La escena se oscurece lentamente. La luna aparece esplendorosa. Leonor, pálida y desfigurada, sale de la gruta presa de gran agitación) LEONORA Pace, pace, mio Dio! Cruda sventura M'astringe, ahimè, a languir; Come il di primo Da tant'anni dura Profondo il mio soffrir. Pace, pace, mio Dio! L'amai, gli è ver! Ma di beltà e valore Cotanto Iddio l'ornò. Che l'amo ancor. Nè togliermi dal core L'immagin sua saprò. Fatalità! Fatalità! Fatalità! Un delitto disgiunti n'ha quaggiù! Alvaro, io t'amo. E su nel cielo è scritto: Non ti vedrò mai più! Oh Dio, Dio, fa ch'io muoia; Che la calma può darmi morte sol. Invan la pace qui sperò quest'alma In preda a tanto duol. LEONOR ¡Paz, paz, Dios mío! La desgracia me hace, ¡ay de mí!, languidecer; después de tantos años, mi sufrimiento es tan profundo como el primer día. ¡Paz, paz, Dios mío! ¡Le amaba es cierto! Y Dios le dotó de tanta belleza y valor, que aún le amo y no puedo borrar su imagen de mi corazón. ¡Fatalidad! ¡Fatalidad! ¡Fatalidad! ¡Un delito nos separa en la tierra! Álvaro, te amo y está escrito en el cielo: ¡no te volveré a ver! Dios mío, haz que me muera; sólo la muerte me devolverá la paz. En vano esperó esta alma la paz entregada a tamaño dolor (Va ad un sasso ove sono alcune provvigioni deposte dal Padre Guardiano) (Se acerca a una piedra en la que el Padre guardián ha dejado unas provisiones) Misero pane, a prolungarmi vieni Mísero pan que a prolongar vienes La sconsolata vita... Ma chi giunge? Chi profanare ardisce il sacro loco? Maledizione! Maledizione! Maledizione! mi desconsolada vida. Pero, ¿quién llega? ¿Quién profana este santo lugar? ¡Maldición! ¡Maldición! ¡Maldición! (Torna rapidamente alla grotta, e vi si rinchiude. Sì ode dentro la scena un cozzare di spade) (Entra rápidamente en la cueva y cierra la puerta. Se oye el chocar del acero) CARLO (dall'interno) Io muoio! Confessione! L'alma salvate. CARLOS (desde dentro) ¡Me muero!... ¡Confesión!... Salvad mi alma. ALVARO (entrando in scena con spada sguainata) E questo ancora sangue d'un Vargas. ÁLVARO (entra con el arma ensangrentada en la mano) ¡De nuevo la sangre de un Vargas! CARLO Confessione! CARLOS Confesión... ALVARO (gettando via la spada) Maledetto io sono... Ma qui presso è un eremita. ÁLVARO (arrojando la espada) Maldito soy. Aquí cerca hay un ermitaño. (Corre alla grotta e batte alla porta) (Corre a la gruta y golpea la puerta) A confortar correte un uom che muor. Id a confortar a un moribundo. LEONORA (dall'interno) Nol posso. LEONOR (desde dentro) No puedo. ALVARO Fratello! In nome del Signore. ÁLVARO ¡Hermano! En nombre del Señor... LEONORA Nol posso. LEONOR No puedo. ALVARO (battendo più forte) ÁLVARO (golpeando la puerta más fuerte) È d'uopo. Es menester. LEONORA (dall'interno suonando la campana) Aiuto! Aiuto! LEONOR (desde dentro toca la campana) ¡Socorro! ¡Socorro! ALVARO Deh, venite. ÁLVARO ¡Ay, venid! (Leonora si presenta sulla porta) (Leonor aparece en la puerta) LEONORA Temerarii, del ciel l'ira fuggite! LEONOR ¡Temerario, huid de la ira del cielo! ALVARO Un donna! Qual voce... Ah, no . . . uno spettro! ÁLVARO ¡Una mujer! Esa voz... ¡Ah! ¡No! ¡Un espectro! LEONORA (riconoscendo Alvaro) Che miro? LEONOR (reconociendo a Álvaro) ¿Qué veo? ALVARO Tu, Leonora! ÁLVARO ¡Tú! Leonor... LEONORA Egli è ben desso. Ah, ti riveggo ancora. LEONOR ¡Eres tú en persona! ¡Te vuelvo a ver una vez más! ALVARO Lungi, lungi da me; queste mie mani grondano sangue, Indietro! ÁLVARO ¡Aléjate! ¡Aléjate de mí! Mis manos chorrean sangre... ¡Atrás! LEONORA Che mai parli? LEONOR ¿De qué me hablas? ALVARO (accennando) Là giace spento un uom. ÁLVARO (señalando con el brazo) Allí yace muerto un hombre. LEONORA LEONOR Tu l'uccidesti? ¿Tú le mataste? ALVARO Tutto tentai per evitar la pugna. Chiusi i miei dì nel chiostro. Eì mi raggiunse, m'insultò, l'uccisi. ÁLVARO Intenté evitar la lucha. Encerrado en el claustro de por vida, él me encontró... me insultó... ¡Le he matado! LEONORA Ed era? LEONOR Y ¿quién era? ALVARO Tuo fratello! ÁLVARO ¡Tu hermano! LEONORA Gran Dio! LEONOR ¡Dios mío! (Corre ansante vero il bosco) (Ella se precipita hacia el bosque) ALVARO Destino avverso, Come a scherno mi prendi! Vive Leonora, e ritrovarla deggio or che versai di suo fratello il sangue! ÁLVARO ¡Adverso destino, cómo me escarneces! Leonor vive y la encuentro ahora que acabo de verter la sangre de su hermano. LEONORA (dall'interno, mettendo un grido) Ah! LEONOR (desde dentro lanzando un grito) ¡Ah! ALVARO Qual grido! Che avvene? ÁLVARO ¡Qué grito! ¿Qué ocurre? (Leonora, ferita, entra sostenuta dal Padre Guardiano) (Aparece el padre guardián sosteniendo a Leonor mortalmente herida) Ella, ferita! ¡Ella... herida! LEONORA (morente) Nell'ora estrema perdonar non seppe. E l'onta vendicò nel sangue mio. LEONOR (moribunda) En la hora extrema no supo perdonar, y vengó la vergüenza con mi sangre. ALVARO E tu paga, non eri, o vendetta di Dio. Maledizione! ÁLVARO Tú no eras culpable. ¡Oh venganza divina! ¡Maldición! ¡Maldición! GUARDIANO (solenne) Non imprecare; umiliati A Lui ch'è giusto e santo, Che adduce a eterni gaudii Per una via di pianto; D'ira e fulgor sacrilego Non profferir parola, Vedi, vedi quest'angiol vola Al trono del Signor. GUARDIÁN (solemne) No maldigáis; humillaos ante Él, que es justo y santo, que nos conduce al gozo eterno por este valle de lágrimas. Llevado por la ira y el furor sacrílego no profiráis ni una palabra, mira, mira... este ángel vuela al trono del Señor LEONORA (Con voce morente) Sì, piangi e prega. Di Dio il perdono io ti prometto. LEONOR (con voz moribunda) Sí, llora y reza te prometo el perdón de Dios ALVARO Un reprobo, un maledetto io sono. Flutto di sangue innalzasi fra noi. ÁLVARO Un réprobo, un maldito es lo que soy. Una ola de sangre se alza entre nosotros. LEONORA Piangi! Prega! LEONOR ¡Llora! ¡Reza! GUARDIANO Prostrati! GUARDIAN ¡Arrodillaos! LEONORA Di Dio il perdono io ti prometto. LEONOR El perdón de Dios te prometo ALVARO A quell'accento più non poss'io resistere. ÁLVARO A estas palabras no puedo resistirme más. (Si getta ai piedi di Leonora) (Se arroja a los pies de Leonor) GUARDIANO Prostrati! GUARDIÁN ¡Arrodillaos! ALVARO Leonora, io son redento, Dal ciel son perdonato! ÁLVARO Leonor, Leonor, estoy redimido... ¡El cielo me perdona! LEONORA E GUARDIANO Sia lode a Te, Signor. LEONOR Y GUARDIAN Loado sea el Señor... LEONORA (ad Alvaro) Lieta or poss'io precederti Alla promessa terra. Là cesserà la guerra, Santo l'amor sarà. LEONOR (a Álvaro) Alegre puedo precederte a la tierra prometida. Allí cesará la lucha. Santo el amor será. ALVARO Tu mi condanni a vivere. E m'abbandoni intanto! Il reo, il reo soltanto Dunque impunito andrà! ÁLVARO ¡Me condenas a vivir y me abandonas! ¡Sólo así el reo no quedará impune! GUARDIANO Santa del suo martirio Ella al Signor ascenda, E il suo martir t'apprenda La fede e la pietà! GUARDIÁN ¡Santa con su martirio ascienda al Señor... y su muerte nos enseñe a ser piadosos! LEONORA Lieta poss'io precederti alla promessa terra... In ciel ti attendo, addio! LEONOR Alegre puedo precederte a la tierra prometida.. ¡Te espero en el cielo, adiós! ALVARO M'abbandoni intanto! Deh, non lasciarmi, Leonora, ah no, non lasciarmi... ÁLVARO Sin embargo ¡tu me dejas! Ay, no me dejes...¡Leonor, ah, no, no me dejes! LEONORA Ah... ti precedo... Alvaro... Ah... Alvar... Ah! LEONOR ¡Ah, te precedo, Álvaro! ¡Ah!... Álva... ¡Ah!... (Muore) (Muere) ALVARO Morta! ÁLVARO ¡Muerta! GUARDIANO Salita a Dio! GUARDIÁN ¡Ha subido hasta Dios! FINE DELL'OPERA FIN DE LA ÓPERA Escaneado y adaptado por: Rafael Torregrosa Sánchez 2000