Jeremiah`s Prophesy to Pashhur An apocryphon

Transcript

Jeremiah`s Prophesy to Pashhur An apocryphon
Jeremiah's Prophesy to Pashhur
An apocryphon
Primary literature
relevant for the discussion of the quotation in Mat 27:9-10.
This is an appendix to the main discussion at
http://www-user.uni-bremen.de/~wie/TCG/TC-Matthew.pdf
Wieland Willker
[email protected]
August Dillmann
"Chrestomathia Aethiopica" 1866, p. VIII-IX
Chrestomathiam edituri sumus quae et juvenibus Geez linguam addiscentibus et
viris doctioribus nova quaedam studiorum adjumenta praebere possit. Ea
continentur specimina literarum Aethiopicarum inedita, varii generis, neque
indigna quae arte typographica divulgata pluribus tam philologis quam theologis
innotescant et legantur. Plurima eorum ex aliis linguis in Geez translata sunt et
stylum sive Graecum sive Arabicum redolent, pauciora in Abyssinia ipsa
composite sunt; alia antiquitatis Christianae monumenta sunt satis meraorabilia,
alia sermonis et ingenii quo Abyssini medio aevo exeunte utebantur documenta;
alia plana aperta emendata, alia difficiliora, nonnumquam corrupta et criticae
quoque arti exercendae idonea.
Primum ducunt agmen specimina quaedam orationis historicae, videlicet liber
Baruchi apocryphus et narratiunculae de viris sanctis, quae, quamquam ad
interpretandum faciliores, tamen cum aetate et dicendi genere inferiores sint,
post librum Baruchi collocandae videbantur.
1) Liber Baruchi, cui inscriptum est:
"Reliqua verborum Baruchi, haud apocrypha, quae ad tempus quo in Babylonia
captivi erant pertinent",
unum est e scriptorum pseudepigraphorum numero quibus Abyssini gaudent.
Reperitur in omnibus Bibliorum Aethiopicorum voluminibus manu exaratis,
scriptis Jeremiae annexus. Libro enim vaticiniorum Jeremiae appingere solent
a) librum Baruchi illum qui Graece apud LXX exstat, quamquam breviorem et
in compendium quasi redactum,
b) Threnos,
c) Epistolam Jeremiae apocrypham secundum LXX,
d) fragmentum prophetiae pusillum, manifesto confictum, quo verba Matthaei
Cap. XXVII, 9 ab errore liberentur, (footnote below)
e) Reliqua verborum Baruchi seu hunc ipsum librum de quo hic loquimur. Ei
subscriptum est: …
Hunc librum non in Abyssinia compositum sed cum caeteris Bibliorum scriptis e
Graeca lingua translatum esse, cum e stylo et orationis genere et argumento, tum
e loco quem inter libros sacros obtinet ultro elucet.
Footnote on fragment d:
Quod cum brevissimum sit, hic apponere liceat:
i.e. Prophetia Jeremiae.
Et dixit Jeremias ad Paschur ita: vos autem omnibus diebus vestris repugnatis
veritati cum patribus vestris et filiis vestris qui post vos venturi sunt. Ii autem
peccatum facient magis reprobandum quam vos: ii vendent eum cujus nullum est
pretium, et dolore afficient eum qui dolores sanaturus est, et condemnabunt eum
qui peccatum remissurus est, et accipient triginta argenteos, pretium honorati,
quem vendituri sunt filii Israelis, et dabunt istam pecuniam in agrum figuli. Sicut
me jussit Dominus, ita loquor. Et propterea demittetur super eos judicium et
perditio usque in aeternum et super filios eorum usque post eos, quia in judicio
sanguinem innocentem effuderunt."
A. Resch "Agrapha" 1906, p. 317-319
Logion 42.
Versio Sahidica ad Jerem. 20, 30 ap. Charles Godfrey Woide in Appendice ad
Editionem Novum Testamentum graecum, e Codice MS. Alexandrino descripti,
de versione bibliorum Aegyptiaca Dissertatio [London, 1786] p. 5:
[in qua continentur Fragmenta Novi Testamenti juxta interpretationem dialecti superioris Aegypti, quae
Thebaidica vel Sahidica appellatur, e codicibus Oxoniensibus maxima e parte desumpta]
Iterum dicit Jeremias Pashori, tw pascwr: Eritis aliquando cum patribus
vestris repugnantes veritati, et filii vestri venturi post vos, isti facient anomian
magis eminentem quam vos. Nam ipsi dabunt pretium illius, cui nullum est pretium
(timh). Et nocebunt ei. qui sanat morbos in remissionem peccatorum. Et accipient
triginta argenteos in pretium eius, quem tradent filii Israelis. Dederunt eos pro
agro figuli, sicut mandavit Dominus. Et ita docent: Veniet supra eos iudicium
perditionis in aeternum et super filios eorum, quia condemnaverunt sanguinem
innocentem. Odio et malitia Judaeorum istam prophetiam erasum fuisse.
so sagt der Verfasser einer arabischen Schrift: »de operibus Domini«, in
welcher vorstehendes Fragment wesentlich gleichlautend mit dem sahidischen
Text enthalten war. Vgl. Bengel in Appar. crit, ad Matth. 27, 9. Es war dies
derselbe Irrtum, welchem auch einst schon Justin verfallen war, wenn er
glaubte, daß die Juden in alttestamentlichen Schriften, wie in Esra (vgl. Logion
16) und in Jeremia (vgl. Logion 45), gewisse Textbestandteile, welche dem
Urtext in späterer Zeit beigefügt worden waren, eigenmächtig beseitigt haben
sollten (afeilonto - periekoyan). Was nun die oben mitgeteilte Stelle
anbetrifft, so ist dieselbe nicht nur in alten Lectionarien, sondern, wie Woide
ausdrücklich constatiert, in einem Exemplar des sahidischen Jeremias, welches
in der Bibliotheca Congregationis de Propaganda fide nach Mitteilungen des
Augustiner-Ordens-Generals Georgias aufbewahrt wurde, enthalten gewesen.
Woide hat das Fragment zuerst in einer sahidischen Handschrift der Oxforder
Bibliothek entdeckt und davon in einem Briefe vom 28. Januar 1773 an Michaelis
- celeberrimo Gottingensi Professori - Mitteilung gemacht. Vgl. Michaelis, Bibl.
IV p. 207ff. Briefwechsel III. p. 63. 89. Bald darauf entdeckte er denselben
außerkanonischen Jeremias-Text in einer Pariser Handschrift, und erst später
erhielt er die Mitteilung des Ordens-Generals Georgius aus Rom über die dort
befindlichen sahidischen Exemplare des Jesaias, Jeremias, Ezechiel. Vgl.
Appendix 1. 1. p. 6. Man wird also der Meinung, welche Michaelis ausgesprochen
hat, daß von Jeremia zwei Ausgaben existiert haben, beistimmen müssen, nur mit
der Modification, daß es sich nicht um eine babylonische und eine ägyptische
Ausgabe handelt, wie Michaelis annahm, sondern um den alttestamentlichen
Jeremia einerseits und um das altchristliche Jeremiabuch andererseits, von
welchem ja auch sonst zahlreiche Spuren vorhanden sind. Vgl. die Apokrypha 39.
44. 45 und dazu § 33. Der christliche Charakter des hier in Rede stehenden
Jeremia-Textes wird ersichtlich durch Ausdrücke wie: cui nullum est pretium —
qui sanat morbos in remissionem peccatorum — iudicium perditionis in aeternum
— condemnaverunt sanguinem innocentem. Die Unabhängigkeit aber von dem
kanonischen Citat Matth. 27, 9 zeigt sich nicht nur in der Ausdehnung des
Fragments, welches sich keineswegs auf Matth. 27, 9 beschränkt, sondern noch
mehr in dem Fehlen der Worte tou/ tetimhme,nou o]n evtimh,santo, an deren
Stelle in dem zu Rom aufbewahrten sahidischen Text einfach das Wort
»tradent« zu lesen ist. In den Lectionarien scheint der Text nach Matth. 27, 9
conformiert worden zu sein1. Man wird sich somit dem Urteile Bengels
anzuschließen haben: glossam vetustissimam ex apocryphis Jeremiae in
Matthaeum illatam. Sicherlich ist diese Feststellung für das Alter, für die
Entstehung und für den Charakter des christlichen Jeremiabuches von höchster
Bedeutung.
1 (footnote): Auch in dem Lectionarium für die Osterwoche, welches bei Zoega
(Catalogus Codd. Copt. Rom. 1810 p. 216) abgedruckt ist, stimmt, wie Prof. C.
Schmidt mir mitteilt, der koptische Text mit Matth. 27, 9 wörtlich überein.
Ebenso hat jedenfalls in dem von Hieronymus eingesehenen Exemplar des
.Jeremiabuches (vgl. Apokryphon 26) eine solche Conformation nach Matth. 27, 9
stattgefunden. Beer (PRE3 XVI, 252) erwähnt noch, daß das betreuende
Apokryphon auch in der koptischen Bibel und ebenso in der abessinischen Bibel
(hinter Klagel. Jer. und Br. Jer.) vorkomme. In der sahidischen Handschrift zu
Rom ist durch den Namen Pashor (vgl. Pashur Jerem. 20, 1) der Standort genau
bezeichnet.
The independence [of this apocryphon] from the canonical Mt is shown not only
by the length of the text, which is not limited to Mt 27:9, but also by the
absence of the words tou/ tetimhme,nou o]n evtimh,santo, for which the
Sahidic text simply reads "tradent".
Montague Rhodes James
"The Lost Apocrypha of the Old Testament", 1920, p. 62
Jeremiah
All the four major prophets have had spurious books fathered upon them. For
Isaiah we have the extant Ascension of Isaiah; for Jeremiah the Paralipomena
of Jeremiah, current in Greek, Ethiopic, and Armenian, and edited by Dr. Rendel
Harris under its alternative title, The Rest of the Words of Baruch. We. have
also some scattered quotations attributed to him. In Matt, xxvii. 9 the
prophecy, "And they took the thirty pieces of silver," etc., is, as we all know,
assigned to Jeremiah. Origen (in loc.) suspects either a mistake (Jeremiah for
Zechariah) or the existence of some apocryphal writing of Jeremiah in which
the words occurred. Jerome (in loc.) had actually seen such a thing. "I lately
read in a Hebrew book, which a Hebrew of the Nazarene sect showed me, an
apocryph of Jeremiah in which I found this, word for word." We know of no
continuous text comprising these words, but there is current in Ethiopic, usually
appended to the canonical Book of Jeremiah, a short prophecy, which Dillmann
prints and translates in his Chrestomathia Aethiopica, p. viii. I believe it to exist
also in Coptic.
"A Prophecy of Jeremiah.
And Jeremiah spake thus unto Pashur: But ye all your days
fight against the truth, with your fathers and your sons
that shall come after you. And they shall commit a sin more
damnable than you: they shall sell him who hath no price, and
shall hurt him who will heal pain, and shall condemn him who
will forgive sin, and shall take thirty pieces of silver, the
price of him that was valued, whom the children of Israel
shall sell, and shall give that money for (into) the potter's
field. As the Lord commanded me, so I speak. And therefore
shall there come upon them judgment and destruction for
ever, and upon their sons after them, because in their
judgment they have shed innocent blood."
Nothing can be more obvious than that this was written to set right the
difficulty caused by the mention of Jeremiah in the Gospel. It may quite well be
identical with the writing seen by Jerome. His interest in such things was not
lively enough to make him use accurate language: he is oftener contemptuous and
angry when apocryphal writings come into his ken.
Alberto Vaccari
Biblica 3 (1922) 420-423
Una giunta apocrifa.
Questo mi porge occasione, tornando a Geremia, di indicare l'origine probabile di
una profezia apocrifa, della quale gia si conoscevano le versioni copte1 e
l'etiopica2; ed anche l'araba, ma solo in quanto accompagnava, in un lezionario
copto, la saidica3.
Voglio parlare di quello pseudo-vaticinio, che ora e noto specialmente perche
compreso da A. Resch ne' suoi Agrapha come Logion 42 (2nd ed., 1906, p. 317-19),
e sembra vorrebbe essere il passo di Geremia citato da Matt. 27, 9.
In copto i codici biblici lo ignorano, e soli ce lo tramandarono i lezionari liturgici
quale pericope distinta, senza alcuna connessione con un contesto, se non in
quanto lc parole: « Cosi disse Geremia a Pashor' >> accennano a Ger. 20. In
etiopico lo hanno I piu dei codici biblici4, ma in fine del corpo geremiano (Ger.
Lam. Bar.), cioe staccato da esso. Evidentemente gli Abissini lo ebbero solo per
mezzo dei lezionari copti, segnatamente saidici. A sua volta la lezione copta
boairica porta in fronte il marchio di traduzione da una lingua semitica in quel suo
, dove la preposizione
fu presa qual parte
integrante del nome e la scrittura insolita (nel testo biblico la versione boairica
scrive pascwr) tradisce la derivazione specificamente araba. Ma anche
nella versione saidica non mancano tracce d'un originale arabo.
Ora questo originale arabo del nostro apocrifo ce lo forniscono, e nel suo
contesto, i codici della versione di Petion dopo Ger. 20, 3. Eccolo integralmente
trascritto, con la divisione in vv., da L e collazionato su ACV:
Traduzione letterale:
Allora disse inoltre Geremia a Fashur: Voi in ogni tempo insieme coi vostri
padri resistete alla verita; ed anche i vostri figli, che verranno dopo di voi, *
quelli la commetteranno un vile peccato piu di voi, perche metteranno a
prezzo quegli che non ha prezzo, e 'martorieranno quegli che guarisce le
malattie e perdona le colpe; * e prenderanno le trenta pezze d'argento,
prezzo di colui, che sara venduto dal figli d'Israele, e le spenderanno nel
prezzo del campo del vasaio, come mi ordino il Signore. * Si ricordi la
sentenza: che scendera su di loro la condanna di eterna perdizione e sopra i
figli loro dopo di essi, perche sangue innocente sara tratto a condanna.
L'ultimo periodo ha il suo esatto riscontro nella versione boairica:
La pericope saidica invece vi sostituisce l'autentico Ger. 20, 4:
< Percio, dice il Signore: Ecco, che io ti mandero in esiglio e tutti i tuoi
compagni, e cadranno sotto la spada dei loro nemici. Lo vedranno i tuoi occhi,
e te e tutti i Giudei daro in mano del re di Babilonia, e saranno menati via e
percossi con la spada. >
Piu ampia e verbosa e la redazione etiopica (ed. Heider), la quale, benche sul fine
per il senso convenga con la boairica e l'araba nostra, in mezzo pero, non
contenta della discreta allusione a Cristo con la guarigione delle infermita e il
perdono dei peccati, aggiunge:
< Oltraggeranno colui, che fara che i ciechi vedano, i sordi odano, i muti
parlino, mondera i lebbrosi, caccera dagli uomini gli spiriti immondi, fara
camminare gli storpi, e sulle onde camminera come sopra l'asciutto ... ecc. >
Si vede pertanto da che parte sta la mania delle capricciose aggiunte e dove
debba trovarsi il tenore originale, cioe nella piu breve e semplice dicitura
dell'arabo, che per noi rappresenta la forma piu antica.
Qui si pone la questione della prima origine di questa curiosa profezia. Forma
autentica parte della versione di Petion o vi fu interpolata posteriormente? E se
parte genuina, ha per autore lo stesso Petion, ovvero fu da lui tolta altronde ?
I varii rami della tradizione manoscritta vanno d'accordo nell'inserire al
medesimo posto della versione di Petion quel passo apocrifo, e i codici medesimi
sono di tale antichita, da farci ritenere che essi ci abbiano tramandato sincero il
testo, non vengano da un archetipo interpolato. Il carattere dell'aggiunta
s'accorda inoltre assai bene coll'indole generale della nostra versione araba;
sicche non ci deve meravigliare, che essa ne abbia sempre fatto parte sin
dall'origine .
Ma questo generale accordo non e ragione sufficiente a permetterci di pensare,
che Petion medesimo abbia dato la prima forma alla notevole profezia. Il tenore e
la lunghezza di questa sorpassa d'assai la misura anche delle piu audaci aggiunte,
che il traduttore arabo si credette lecito di fare al puro testo, credendole
compatibili col suo ufficio d'interprete.
Egli inoltre affetta una lingua piu pura, che non sembri quella della presente
pericope apocrifa, e per dire "figulus, vasaio" nel capo 18 usa costantemente la
forma
, non, come qui,
, forma per di piu volgare; sicche neppur
sembra che Petion abbia per il primo dato veste araba al piccolo apocrifo.
D'altra parte sappiamo, e la notizia rimonta sino a S. Girolamo (Comm. in Matt.
27,9; PL 26, 205), che una setta di cristiano-giudei mostrava un libro di Geremia,
dove le parole apparentemente citate da S. Matteo (27, 9 s.) trovavansi alla
lettera. Non sarebbe quella appunto la fonte, donde Petion avrebbe derivato
l'apocrifa profezia, onde impinguare ed abbellire la sua traduzione araba di
Geremia? Com'e certo, che egli, oltre a servirsi della Pesitta siriaca, trasse
quanta gli pareva buono dal greco e dai commentatori, cosi non e inverosimile che,
trovato dovechessia il brano di che trattiamo, e credendolo autentico vaticinio di
Geremia, l'abbia inserito a suo luogo nel tradurre in arabo il libro canonico del
profeta di Anatot.