Jeremiah`s Prophesy to Pashhur An apocryphon
Transcript
Jeremiah`s Prophesy to Pashhur An apocryphon
Jeremiah's Prophesy to Pashhur An apocryphon Primary literature relevant for the discussion of the quotation in Mat 27:9-10. This is an appendix to the main discussion at http://www-user.uni-bremen.de/~wie/TCG/TC-Matthew.pdf Wieland Willker [email protected] August Dillmann "Chrestomathia Aethiopica" 1866, p. VIII-IX Chrestomathiam edituri sumus quae et juvenibus Geez linguam addiscentibus et viris doctioribus nova quaedam studiorum adjumenta praebere possit. Ea continentur specimina literarum Aethiopicarum inedita, varii generis, neque indigna quae arte typographica divulgata pluribus tam philologis quam theologis innotescant et legantur. Plurima eorum ex aliis linguis in Geez translata sunt et stylum sive Graecum sive Arabicum redolent, pauciora in Abyssinia ipsa composite sunt; alia antiquitatis Christianae monumenta sunt satis meraorabilia, alia sermonis et ingenii quo Abyssini medio aevo exeunte utebantur documenta; alia plana aperta emendata, alia difficiliora, nonnumquam corrupta et criticae quoque arti exercendae idonea. Primum ducunt agmen specimina quaedam orationis historicae, videlicet liber Baruchi apocryphus et narratiunculae de viris sanctis, quae, quamquam ad interpretandum faciliores, tamen cum aetate et dicendi genere inferiores sint, post librum Baruchi collocandae videbantur. 1) Liber Baruchi, cui inscriptum est: "Reliqua verborum Baruchi, haud apocrypha, quae ad tempus quo in Babylonia captivi erant pertinent", unum est e scriptorum pseudepigraphorum numero quibus Abyssini gaudent. Reperitur in omnibus Bibliorum Aethiopicorum voluminibus manu exaratis, scriptis Jeremiae annexus. Libro enim vaticiniorum Jeremiae appingere solent a) librum Baruchi illum qui Graece apud LXX exstat, quamquam breviorem et in compendium quasi redactum, b) Threnos, c) Epistolam Jeremiae apocrypham secundum LXX, d) fragmentum prophetiae pusillum, manifesto confictum, quo verba Matthaei Cap. XXVII, 9 ab errore liberentur, (footnote below) e) Reliqua verborum Baruchi seu hunc ipsum librum de quo hic loquimur. Ei subscriptum est: … Hunc librum non in Abyssinia compositum sed cum caeteris Bibliorum scriptis e Graeca lingua translatum esse, cum e stylo et orationis genere et argumento, tum e loco quem inter libros sacros obtinet ultro elucet. Footnote on fragment d: Quod cum brevissimum sit, hic apponere liceat: i.e. Prophetia Jeremiae. Et dixit Jeremias ad Paschur ita: vos autem omnibus diebus vestris repugnatis veritati cum patribus vestris et filiis vestris qui post vos venturi sunt. Ii autem peccatum facient magis reprobandum quam vos: ii vendent eum cujus nullum est pretium, et dolore afficient eum qui dolores sanaturus est, et condemnabunt eum qui peccatum remissurus est, et accipient triginta argenteos, pretium honorati, quem vendituri sunt filii Israelis, et dabunt istam pecuniam in agrum figuli. Sicut me jussit Dominus, ita loquor. Et propterea demittetur super eos judicium et perditio usque in aeternum et super filios eorum usque post eos, quia in judicio sanguinem innocentem effuderunt." A. Resch "Agrapha" 1906, p. 317-319 Logion 42. Versio Sahidica ad Jerem. 20, 30 ap. Charles Godfrey Woide in Appendice ad Editionem Novum Testamentum graecum, e Codice MS. Alexandrino descripti, de versione bibliorum Aegyptiaca Dissertatio [London, 1786] p. 5: [in qua continentur Fragmenta Novi Testamenti juxta interpretationem dialecti superioris Aegypti, quae Thebaidica vel Sahidica appellatur, e codicibus Oxoniensibus maxima e parte desumpta] Iterum dicit Jeremias Pashori, tw pascwr: Eritis aliquando cum patribus vestris repugnantes veritati, et filii vestri venturi post vos, isti facient anomian magis eminentem quam vos. Nam ipsi dabunt pretium illius, cui nullum est pretium (timh). Et nocebunt ei. qui sanat morbos in remissionem peccatorum. Et accipient triginta argenteos in pretium eius, quem tradent filii Israelis. Dederunt eos pro agro figuli, sicut mandavit Dominus. Et ita docent: Veniet supra eos iudicium perditionis in aeternum et super filios eorum, quia condemnaverunt sanguinem innocentem. Odio et malitia Judaeorum istam prophetiam erasum fuisse. so sagt der Verfasser einer arabischen Schrift: »de operibus Domini«, in welcher vorstehendes Fragment wesentlich gleichlautend mit dem sahidischen Text enthalten war. Vgl. Bengel in Appar. crit, ad Matth. 27, 9. Es war dies derselbe Irrtum, welchem auch einst schon Justin verfallen war, wenn er glaubte, daß die Juden in alttestamentlichen Schriften, wie in Esra (vgl. Logion 16) und in Jeremia (vgl. Logion 45), gewisse Textbestandteile, welche dem Urtext in späterer Zeit beigefügt worden waren, eigenmächtig beseitigt haben sollten (afeilonto - periekoyan). Was nun die oben mitgeteilte Stelle anbetrifft, so ist dieselbe nicht nur in alten Lectionarien, sondern, wie Woide ausdrücklich constatiert, in einem Exemplar des sahidischen Jeremias, welches in der Bibliotheca Congregationis de Propaganda fide nach Mitteilungen des Augustiner-Ordens-Generals Georgias aufbewahrt wurde, enthalten gewesen. Woide hat das Fragment zuerst in einer sahidischen Handschrift der Oxforder Bibliothek entdeckt und davon in einem Briefe vom 28. Januar 1773 an Michaelis - celeberrimo Gottingensi Professori - Mitteilung gemacht. Vgl. Michaelis, Bibl. IV p. 207ff. Briefwechsel III. p. 63. 89. Bald darauf entdeckte er denselben außerkanonischen Jeremias-Text in einer Pariser Handschrift, und erst später erhielt er die Mitteilung des Ordens-Generals Georgius aus Rom über die dort befindlichen sahidischen Exemplare des Jesaias, Jeremias, Ezechiel. Vgl. Appendix 1. 1. p. 6. Man wird also der Meinung, welche Michaelis ausgesprochen hat, daß von Jeremia zwei Ausgaben existiert haben, beistimmen müssen, nur mit der Modification, daß es sich nicht um eine babylonische und eine ägyptische Ausgabe handelt, wie Michaelis annahm, sondern um den alttestamentlichen Jeremia einerseits und um das altchristliche Jeremiabuch andererseits, von welchem ja auch sonst zahlreiche Spuren vorhanden sind. Vgl. die Apokrypha 39. 44. 45 und dazu § 33. Der christliche Charakter des hier in Rede stehenden Jeremia-Textes wird ersichtlich durch Ausdrücke wie: cui nullum est pretium — qui sanat morbos in remissionem peccatorum — iudicium perditionis in aeternum — condemnaverunt sanguinem innocentem. Die Unabhängigkeit aber von dem kanonischen Citat Matth. 27, 9 zeigt sich nicht nur in der Ausdehnung des Fragments, welches sich keineswegs auf Matth. 27, 9 beschränkt, sondern noch mehr in dem Fehlen der Worte tou/ tetimhme,nou o]n evtimh,santo, an deren Stelle in dem zu Rom aufbewahrten sahidischen Text einfach das Wort »tradent« zu lesen ist. In den Lectionarien scheint der Text nach Matth. 27, 9 conformiert worden zu sein1. Man wird sich somit dem Urteile Bengels anzuschließen haben: glossam vetustissimam ex apocryphis Jeremiae in Matthaeum illatam. Sicherlich ist diese Feststellung für das Alter, für die Entstehung und für den Charakter des christlichen Jeremiabuches von höchster Bedeutung. 1 (footnote): Auch in dem Lectionarium für die Osterwoche, welches bei Zoega (Catalogus Codd. Copt. Rom. 1810 p. 216) abgedruckt ist, stimmt, wie Prof. C. Schmidt mir mitteilt, der koptische Text mit Matth. 27, 9 wörtlich überein. Ebenso hat jedenfalls in dem von Hieronymus eingesehenen Exemplar des .Jeremiabuches (vgl. Apokryphon 26) eine solche Conformation nach Matth. 27, 9 stattgefunden. Beer (PRE3 XVI, 252) erwähnt noch, daß das betreuende Apokryphon auch in der koptischen Bibel und ebenso in der abessinischen Bibel (hinter Klagel. Jer. und Br. Jer.) vorkomme. In der sahidischen Handschrift zu Rom ist durch den Namen Pashor (vgl. Pashur Jerem. 20, 1) der Standort genau bezeichnet. The independence [of this apocryphon] from the canonical Mt is shown not only by the length of the text, which is not limited to Mt 27:9, but also by the absence of the words tou/ tetimhme,nou o]n evtimh,santo, for which the Sahidic text simply reads "tradent". Montague Rhodes James "The Lost Apocrypha of the Old Testament", 1920, p. 62 Jeremiah All the four major prophets have had spurious books fathered upon them. For Isaiah we have the extant Ascension of Isaiah; for Jeremiah the Paralipomena of Jeremiah, current in Greek, Ethiopic, and Armenian, and edited by Dr. Rendel Harris under its alternative title, The Rest of the Words of Baruch. We. have also some scattered quotations attributed to him. In Matt, xxvii. 9 the prophecy, "And they took the thirty pieces of silver," etc., is, as we all know, assigned to Jeremiah. Origen (in loc.) suspects either a mistake (Jeremiah for Zechariah) or the existence of some apocryphal writing of Jeremiah in which the words occurred. Jerome (in loc.) had actually seen such a thing. "I lately read in a Hebrew book, which a Hebrew of the Nazarene sect showed me, an apocryph of Jeremiah in which I found this, word for word." We know of no continuous text comprising these words, but there is current in Ethiopic, usually appended to the canonical Book of Jeremiah, a short prophecy, which Dillmann prints and translates in his Chrestomathia Aethiopica, p. viii. I believe it to exist also in Coptic. "A Prophecy of Jeremiah. And Jeremiah spake thus unto Pashur: But ye all your days fight against the truth, with your fathers and your sons that shall come after you. And they shall commit a sin more damnable than you: they shall sell him who hath no price, and shall hurt him who will heal pain, and shall condemn him who will forgive sin, and shall take thirty pieces of silver, the price of him that was valued, whom the children of Israel shall sell, and shall give that money for (into) the potter's field. As the Lord commanded me, so I speak. And therefore shall there come upon them judgment and destruction for ever, and upon their sons after them, because in their judgment they have shed innocent blood." Nothing can be more obvious than that this was written to set right the difficulty caused by the mention of Jeremiah in the Gospel. It may quite well be identical with the writing seen by Jerome. His interest in such things was not lively enough to make him use accurate language: he is oftener contemptuous and angry when apocryphal writings come into his ken. Alberto Vaccari Biblica 3 (1922) 420-423 Una giunta apocrifa. Questo mi porge occasione, tornando a Geremia, di indicare l'origine probabile di una profezia apocrifa, della quale gia si conoscevano le versioni copte1 e l'etiopica2; ed anche l'araba, ma solo in quanto accompagnava, in un lezionario copto, la saidica3. Voglio parlare di quello pseudo-vaticinio, che ora e noto specialmente perche compreso da A. Resch ne' suoi Agrapha come Logion 42 (2nd ed., 1906, p. 317-19), e sembra vorrebbe essere il passo di Geremia citato da Matt. 27, 9. In copto i codici biblici lo ignorano, e soli ce lo tramandarono i lezionari liturgici quale pericope distinta, senza alcuna connessione con un contesto, se non in quanto lc parole: « Cosi disse Geremia a Pashor' >> accennano a Ger. 20. In etiopico lo hanno I piu dei codici biblici4, ma in fine del corpo geremiano (Ger. Lam. Bar.), cioe staccato da esso. Evidentemente gli Abissini lo ebbero solo per mezzo dei lezionari copti, segnatamente saidici. A sua volta la lezione copta boairica porta in fronte il marchio di traduzione da una lingua semitica in quel suo , dove la preposizione fu presa qual parte integrante del nome e la scrittura insolita (nel testo biblico la versione boairica scrive pascwr) tradisce la derivazione specificamente araba. Ma anche nella versione saidica non mancano tracce d'un originale arabo. Ora questo originale arabo del nostro apocrifo ce lo forniscono, e nel suo contesto, i codici della versione di Petion dopo Ger. 20, 3. Eccolo integralmente trascritto, con la divisione in vv., da L e collazionato su ACV: Traduzione letterale: Allora disse inoltre Geremia a Fashur: Voi in ogni tempo insieme coi vostri padri resistete alla verita; ed anche i vostri figli, che verranno dopo di voi, * quelli la commetteranno un vile peccato piu di voi, perche metteranno a prezzo quegli che non ha prezzo, e 'martorieranno quegli che guarisce le malattie e perdona le colpe; * e prenderanno le trenta pezze d'argento, prezzo di colui, che sara venduto dal figli d'Israele, e le spenderanno nel prezzo del campo del vasaio, come mi ordino il Signore. * Si ricordi la sentenza: che scendera su di loro la condanna di eterna perdizione e sopra i figli loro dopo di essi, perche sangue innocente sara tratto a condanna. L'ultimo periodo ha il suo esatto riscontro nella versione boairica: La pericope saidica invece vi sostituisce l'autentico Ger. 20, 4: < Percio, dice il Signore: Ecco, che io ti mandero in esiglio e tutti i tuoi compagni, e cadranno sotto la spada dei loro nemici. Lo vedranno i tuoi occhi, e te e tutti i Giudei daro in mano del re di Babilonia, e saranno menati via e percossi con la spada. > Piu ampia e verbosa e la redazione etiopica (ed. Heider), la quale, benche sul fine per il senso convenga con la boairica e l'araba nostra, in mezzo pero, non contenta della discreta allusione a Cristo con la guarigione delle infermita e il perdono dei peccati, aggiunge: < Oltraggeranno colui, che fara che i ciechi vedano, i sordi odano, i muti parlino, mondera i lebbrosi, caccera dagli uomini gli spiriti immondi, fara camminare gli storpi, e sulle onde camminera come sopra l'asciutto ... ecc. > Si vede pertanto da che parte sta la mania delle capricciose aggiunte e dove debba trovarsi il tenore originale, cioe nella piu breve e semplice dicitura dell'arabo, che per noi rappresenta la forma piu antica. Qui si pone la questione della prima origine di questa curiosa profezia. Forma autentica parte della versione di Petion o vi fu interpolata posteriormente? E se parte genuina, ha per autore lo stesso Petion, ovvero fu da lui tolta altronde ? I varii rami della tradizione manoscritta vanno d'accordo nell'inserire al medesimo posto della versione di Petion quel passo apocrifo, e i codici medesimi sono di tale antichita, da farci ritenere che essi ci abbiano tramandato sincero il testo, non vengano da un archetipo interpolato. Il carattere dell'aggiunta s'accorda inoltre assai bene coll'indole generale della nostra versione araba; sicche non ci deve meravigliare, che essa ne abbia sempre fatto parte sin dall'origine . Ma questo generale accordo non e ragione sufficiente a permetterci di pensare, che Petion medesimo abbia dato la prima forma alla notevole profezia. Il tenore e la lunghezza di questa sorpassa d'assai la misura anche delle piu audaci aggiunte, che il traduttore arabo si credette lecito di fare al puro testo, credendole compatibili col suo ufficio d'interprete. Egli inoltre affetta una lingua piu pura, che non sembri quella della presente pericope apocrifa, e per dire "figulus, vasaio" nel capo 18 usa costantemente la forma , non, come qui, , forma per di piu volgare; sicche neppur sembra che Petion abbia per il primo dato veste araba al piccolo apocrifo. D'altra parte sappiamo, e la notizia rimonta sino a S. Girolamo (Comm. in Matt. 27,9; PL 26, 205), che una setta di cristiano-giudei mostrava un libro di Geremia, dove le parole apparentemente citate da S. Matteo (27, 9 s.) trovavansi alla lettera. Non sarebbe quella appunto la fonte, donde Petion avrebbe derivato l'apocrifa profezia, onde impinguare ed abbellire la sua traduzione araba di Geremia? Com'e certo, che egli, oltre a servirsi della Pesitta siriaca, trasse quanta gli pareva buono dal greco e dai commentatori, cosi non e inverosimile che, trovato dovechessia il brano di che trattiamo, e credendolo autentico vaticinio di Geremia, l'abbia inserito a suo luogo nel tradurre in arabo il libro canonico del profeta di Anatot.