La formica e lo scarabeo - Blog-ER

Transcript

La formica e lo scarabeo - Blog-ER
LA FORMICA E LO SCARABEO
Ὥρᾳ θερινῇ μύρμηξ κατὰ τὴν ἄρουραν πυροὺς καὶ κριθὰς συνέλεγε καὶ ἀπεθησαύριζεν εἰς
τροϕήν.
Κάνθαρος δὲ ἐθαύμαζε τὸν πόνον αὐτοῦ, ὅτι παρ’ αὐτὸν τὸν καιρόν, ὅτε τὰ ἄλλα ζῷα ῥᾳστώνην
ἦγεν, ὁ μύρμηξ οὐκ ἐπαύετο ἐργάζεσθαι.
Ὁ δὲ μύρμηξ τότε ἡσύχαζε καὶ οὐκ ἀντέλεγε τῷ κανθάρῳ∙ ὕστερον δὲ, ὅτε ὥρα χειμέρια
ἐπήρχετο, ὁ κάνθαρος ἧκε πρὸς αὐτόν, ὅτι ἐλίμωττε καὶ τροϕὴν παρέχειν ἐβούλετο. Ἀλλ’ ὁ
μύρμηξ ἔλεγε πρὸς αὐτόν∙ «Ὦ κάνθαρε, τότε μὲν ἐμὲ ὠνείδιζες, ὅτε εἰργαζόμην, νῦν δὲ τροϕὴν
οὐκ ἔχεις καὶ οἰμώζεις ».
Οὕτως οἱ ἄνθρωποι, εἰ παρὰ τὴν εὐθένειαν πρόνοιαν οὐκ ἔχουσι, παρὰ τὰς τῶν καιρῶν
μεταβολὰς μεγάλων δυστυχιῶν τυγχάνουσιν.
ὅτι: quale verbo regge direttamente? …………………………………………………………………………
ὅτε: Che tipo di subordinata introduce? ……………………………………………………………………
μεγάλων δυστυχιῶν: come possiamo spiegare questo caso?……………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
Puoi indicare nel testo un esempio di complemento in posizione attributiva? …………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
Indica i casi (citando sinteticamente il nesso) in cui il pronome αὐτός è usato
a) come pronome anaforico (=is)………………………………………………………………………………
b) come possessivo non riflessivo: ……………………………………………………………………………
c) come aggettivo determinativo identificativo (=idem)……………………………………………………
d) come aggettivo determinativo oppositivo (=ipse)…………………………………………………………
Attenzione! Non è detto che siano tutti presenti!
Il crine fatato di Niso e la sventurata Scilla
Πάλαι τῶν Μεγάρων ἐβασίλευε ὁ Νῖσος, ἔνδοξος ἐπὶ τῷ ἔχειν πορϕυρᾶν τρίχα ἐν μέσῃ τῇ
κεϕαλῇ. Ὁ Μίνως, ὁ τῆς Κρήτης ἄναξ, ἐπολέμει ποτὲ πρὸς τὰ Μέγαρα. Ὁ δὲ Νῖσος τὸ
χρηστήριον ἐμαντεύετο καὶ ὁ θεὸς τὸν χρησμὸν ἐθέσπιζεν∙ « Εἰ μὲν ἡ πορϕυρᾶ θρὶξ ἀϕαιρεῖται,
ἀνάγκη ἐστὶ τὸν Νῖσον τελευτᾶν, εἰ δὲ μή, τὸν Νῖσον συν τῇ πατρίδι σῳζεσθαι».
Ὁ δὲ Νῖσος παῖδα εἶχε καλήν τε καὶ εὔχαριν ᾗ Σκύλλα ὄνομα ἦν. Ἡ δὲ Σκύλλα, ἐπεὶ εἰς ἔρωτα
Μίνωος ἀϕικνεῖτο, ἑκοῦσα τὴν πορϕυρᾶν τρίχα ἔτεμνε.
Ὡς δὲ ὁ Μίνως τῶν Μεγάρων ἐκράτει, τὴν κόρην τῆς πλοίου πρύμνης ἐξέδει καὶ ὑποβρύχιον
αὐτὴν ἐποίει.
τῶν Μεγάρων: Come si giustifica questo caso? ……………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
πορϕυρᾶν: Ricostruisci il lemma di questo aggettivo:………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ἄναξ: scrivi il lemma completo:………………………………………………………………………………
τελευτᾶν: Che cos’è? Che funzione ha rispetto a ἀνάγκη ἐστὶ……………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
παῖδα: Che caratteristica puoi dedurre dal contesto, a proposito di questo sostantivo?…………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ἀϕικνεῖτο: analizza questa forma verbale……………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ἑκοῦσα: Ricostruisci il lemma:…………………………………………………………………………………
Anche gli oracoli comandano di celebrare riti e spettacoli in onore di Dioniso
Δῆλόν ἐστιν ὅτι οἱ τῆς τραγῳδίας χοροὶ καὶ οἱ τῷ θεῷ ὕμνοι οὐ μόνον κατὰ τοὺς νόμους τοὺς
περὶ τῶν Διονυσίων, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰς μαντείας εἰσίν.
Ταύτα1 γὰρ ἐν ταῖς ἐκ Δωδώνης2 μαντείαις ἀναγιγνώσκομεν∙ « Τῷ δήμῳ τῷ Ἀθηναίων ὁ θεὸς
σημαίνει ὅτι ἡ ὥρα ἥκει τῆς θυσίας καὶ τῆς θεωρίας, αἰρετοὺς πέμπειν κελεύει θεωροὺς εἰς τὸ
ἱερόν, καὶ τοῖς θεοῖς πρόβατα καλὰ καὶ τράπεζαν χαλκῆν καλλιερέειν. Διονύσῳ δημόσια ἱερὰ δεῖ
παρέχειν καὶ οἶνον σπένδειν καὶ χοροὺς συλλέγειν καὶ στεϕάνοις πυκάζεσθαι ἐλευθέρους καὶ
δούλους».
Ἄλλαι μαντεῖαι προστάττουσι θυσίας τοῖς θεοῖς θύειν, χοροὺς ἀνάγειν καὶ στεϕάνοις κεϕαλὰς
πυκάθεσθαι κατὰ τὰ πάτρια.
(adatt. da Demostene)
1
Ταύτα: “queste cose”, “ciò” (acc. plurale)
2
Δωδώνης: città dell’Epiro dove sorgeva un famoso oracolo di Zeus.
Indica i complementi collocati in posizione attributiva che trovi nel testo: ………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Δῆλόν ἐστιν ὅτι: che tipo di subordinata regge? ……………………………………………………
ὁ θεὸς σημαίνει ὅτι: che tipo di subordinata regge? ………………………………………………
κελεύει: che tipo di subordinata regge? ……………………………………………………………
δεῖ: che tipo di subordinata regge? ………………………………………………………… ………
χαλκῆν: scrivi il lemma di questo aggettivo: ………………………………………………………
Ἄλλαι μαντεῖαι προστάττουσι: che tipo di subordinata regge? …………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Indica un caso di iperbato presente nel testo: ………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
I viandanti e il platano (adatt. da Esopo)
Ὁδοιπόροι περὶ μεσημβρίαν, ὅτε ὁ ἥλιος καταλάμπει σϕοδρῶς, τρύχονται διὰ τὴν μακρὰν
πορείαν καὶ διὰ τὸ θερμόν. Διό, ὡς θεάονται πλάτανον, ἄσμενοι καθίζουσιν ὑπὸ τῇ τοῦ δένδρου
σκιᾷ καὶ ἡσυχίαν1 ἄγουσιν. Ἔπειτα δὲ εἰς τὰ ϕύλλα ἀναβλέπουσιν καὶ περὶ τῆς τοῦ δένδρου
ὠϕελεὶας διαλέγουσιν∙ οἱ ὁδοιπόροι τὴν πλάτανον οὐκ ὡϕέλιμον νομίζουσιν, ἐπεὶ ἄκαρπός
ἐστιν. Ἀλλ’ ἐξαίϕνης τὸ δένδρον ϕωνὴν λαμβάνει καὶ λέγει∙ «Ὦ ἀχάριστοι, πρῶτον μὲν τῆς
εὐεργεσίας ἀπολαύετε, ἔπειτα δὲ ἀχρεῖον καὶ ἄκαρπον τὴν πλάτανον ἀποκαλέετε».
Οὕτως οὐκ ὀλίγοι τῶν ἀνθρώπων, καὶ εἰ εὐεργέται εἰσὶ τῶν ἄλλων, τῆς δικαίας εὐχαριστίας οὐκ
ἀπολαύουσιν.
1
Controlla attentamente sul vocabolario cosa significa questa parola unita a questo verbo.
ὅτε: che cosa introduce? ………………………………………………………………………………………
σϕοδρῶς: scrivi il lemma dell’aggettivo da cui deriva………………………………………………………
διὰ: che complemento introduce qui?…………………………………………………………… ……………
πορείαν: come si comporterà l’accento nella sua declinazione? Motiva la risposta ……………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
θεάονται: ha valore mediale o passivo? Da che cosa lo capisci?……………………………… …………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ὡϕέλιμον: che funzione logica ha questo aggettivo? A quante uscite è? …………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
ἐπεὶ: che cosa introduce? ………………………………………………………………………………………