Fueddàriu giurìdicu-aministrativu

Transcript

Fueddàriu giurìdicu-aministrativu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
A
- abbandonare: vb. lassai
- abbassamento: s.f. sa calada
- abbassamento (dei prezzi) s.m. s'imbaratamentu
- abbassare: vb. calai
- abbassare (dei prezzi): vb. imbaratai
- abbattere: vb. sciusciai
- abbattimento: s.m. su sciusciamentu
- abbonamento: s.m. s'abonamentu
- abbreviare: vb. incurtzai
- abbreviazione: s.f. s'incurtzadura
- abilitare: vb. abilitai
- abilitato: pp. agg. abilitau
- abilitazione: s.f. s'abilitatzioni
- abitante: s.m. su bividori
- abitazione: s.f. sa domu
- abituale: agg. fitianu
- abitudine: s.f. sa costumàntzia
- abortire: vb. strumai
- aborto: s.m. su strumìngiu
- accademia: s.f. s'acadèmia
- accademico: agg. acadèmicu
- accadere: vb. acontessi
- accadimento: s.m. s'acontèssiu
- accentramento: s.m. s'acumonamentu
- accentrare: vb. acumonai
- accentratore: s.m. s'acumonadori, s'incentradori
- accerchiamento: s.m. s'ingiriadura
- accerchiare: vb. ingiriai
- accertamento: s.m. s'acraramentu, s’averiguamentu
- accertare: vb. acrarai, averiguai
- accesso: s.f. s’intrada
- accettare: vb. agradessi, arriciri
- accettato: pp. agg. agradèssiu, arriciu
- accordo: s.m. s'acòrdiu
- accrescere: vb. amanniai
- accrescimento: s.m. s'amanniamentu
- accrescitivo: agg. amanniadori
1
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- accumulare: vb. apillai
- accumulo: s.m. s'apillamentu
- accusa: s.f. s'incurpadura
- accusare: vb. incurpai, ghetai sa curpa
- accusativo: agg. incurpadori
- accusato: s.m., agg. pp. incurpau
- accusatore: s.m. s'incurpadori, s'imputadori
- a condizione che/di: sèmpiri chi
- acquiescente: agg. masedu
- acquiescenza: s.f. sa masedèntzia
- acquietare: vb. apaxiai
- acquirente: s.m. s'achistadori, su comporadori
- acquisire: vb. achiriri (sp. adquirir)
- acquisito: pp. agg. achiriu
- acquisizione: s.m. s'achirimentu
- acquistare: vb. comporai
- acquistato: pp. agg. comporau
- acquisto: s.f. sa còmpara
- addebitare: vb. ponni in contu
- addebitato: pp. agg. postu in contu
- addebito: s.f. s'imputa
- addestramento: s.m. s'insagiamentu
- addestrare: vb. insagiai
- addestratore: s.m. s'insagiadori
- addetto: s.m. s'incarrigau
- addì: loc. in dii de oi
- addossamento: s.m. s'acollamentu
- addossare: vb. acollai
- adempiere: vb. cumpriri
- adempimento: s.m. su cumprimentu
- aderire: vb. pigai parti
- adesione: s.f. s'apicigadura
- adiacenza: s.f. sa bixinàntzia
- adibire: vb. impreai (cat. sp. emplear), umperai
- adibito: pp. agg. impreau, umperau
- ad interim: loc. lat. in s'ìnteris
- ad libitum: loc. lat. a prexeri
- adoperare: vb. umperai, manigiai
2
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- adoperarsi: vb. rifl. a si donai de fai
- adottare: vb. afillai, adotai // fig. pigai, sighiri, arriciri
- adottato: pp. agg. afillau
- adozione: s.m. s’afillamentu
- adunanza: s.m. s’acorru, s’acorramentu
- adunare: vb. acorrai
- adunata: s.m. s’acorru, s’acorramentu
- affare: s.f. sa faina
- affidabilità: s.f. sa segurantza
- affidamento: s.m. s'intregu
- affidare: vb. intregai
- affittare: vb. apesonai
- affitto: s.f. sa pesoni
- agevolare: vb. favoressi
- agevolativo: agg. de favoressimentu
- agevolato: pp. agg. favorèssiu
- agevolazione: s.m. favoressimentu
- agevole: agg. discantzosu
- aggiornamento (rimando, rinvio): s.m. su perlongamentu
- aggiornamento (informazione, notizia): s.f. sa noa
- aggiornare (rimandare ad altra data): vb. perlongai
- aggiornare (tenersi informato): vb. buscai novas, s’informai
- aggiudicare: vb. agiudicai, assinniai
- aggiudicazione: s.f. s'agiudicatzioni, s'assinniatzioni, s'assinniamentu m.
- aggiuntivo: agg. aciungidori
- aggiustare: vb. aconciai, sestai
- aggiustamento: s.f. s'assetiadura, s'arrangiamentu, m.
- agglomerare: vb. amuntonai, apillai
- agglomerato: s.m. s'amuntonadura
- agglomerato: pp. agg. amuntonau, apillau
- agglomerato urbano: s.m. s'amuntonadura de sa bidda
- aggravamento: s.m. s'ingraiamentu
- aggravante: p.pr. agg. chi agràiat
- aggravare: vb. agraiai
- aggregare: vb. agregai
- aggregazione: s.f. s'agregatzioni
- aggruppamento: s.f. sa truma
- aggruppare: vb. amuntonai
3
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- agibile: agg. chi si podit atraversai
- agibilità: s.f. s'agibilidadi
- agitare: vb. insullai
- agitatore: s.m. s'insulladori
- agricoltore: s.m. su messaju
- agricoltura: s.f. sa messarìtzia
- ai sensi della normativa vigente: cunfroma a sa normativa chi balit imoi
- ai sensi di: cunfroma a
- albo: s.m. s'albu
- albo pretorio: s'albu pretòriu
- albo professionale: s'albu de is traballadoris
- aleatorio: agg. arriscosu, dudosu
- alienare (vendere, trasferire a titolo oneroso): vb. bendi
- alienare (uscire di senno): vb. s’amachiai, si trastocai (cat. trastocar)
- alienazione (cessione ad altri): s.f. sa bèndida
- alienazione (pazzia): s.m. su machimini, su machiori
- alimentare: vb. donai a papai, sustentai
- alimentare (che serve al nutrimento): agg. alimentosu
- alimentazione: s.m. su sustentamentu
- alimento: s.m. su mandigari, su papai
- aliquota: s.f. sa mota (cat. mota), sa porrata (cat. porrata), sa tanda (sp. tanda), f.
- allegare: vb. acapiai, alliongiai
- allegato: s.m. s'acàpiu, s'alliòngiu
- allegato: pp. agg. acapiau, alliongiau
- allievo: s.m. s'allievu, su scienti, s'imparaderi
- all'infuori di: avv. foras de
- allontanamento: s.f. sa spesada, sa stesiada, su stesiamentu, m.
- allontanare: vb. stesiai, spesai, scostiai
- allungare: vb. allargai, allonghiai, perlongai
- alternabile: agg. chi si podit arretrogai
- alternanza: s.f. s'arretroga, su càmbiu, m.
- alternare: vb. arretrogai, cambiai, intreverai (sp. entreverar), mudai a turnu
- alternativa: s.m. su scèberu, su sceru
- alternativamente: avv. apustis de s'unu s'àteru, a mudas
- alternato: agg. intraverau
- alterno: agg. alternu, a borta a borta
- altrimenti: avv. ca osinou
- alunno: s.m. su scienti, s'alunnu
4
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- ambiente: s.m. s'ambienti
- àmbito: s.m. su setori, su campu
- ambulatorio: s.m. s'ambulatòriu
- a meno che: sèmpiri chi non
- amicizia: s.f. s'amigàntzia, s'amistàntzia (it. o sp. amistanza)
- ammenda: s.f. sa machìtzia
- ammesso: pp. agg. amìtiu
- ammettere: vb. amiti
- amministrabile: agg. chi si podit aministrai
- amministrare: vb. aministrai
- amministrativamente: avv. aministrativamenti
- amministrativo: agg. aministrativu
- amministratore: s.m. s'aministradori
- amministrazione: s.f. s'aministratzioni
- ammissibile: agg. amissìbili, chi si podit amiti
- ammissibilità: s.f. s'amissibilidadi
- ammontare: vb. assumai
- ammontare (totale complessivo): s.f. s'assumadura
- ammortamento: s.m. s'arrimu de caudalis, s.f. sa luitzioni (cat. lluició), sa schitiada d-unu dépidu
- ammortare (estinguere un debito): vb. acaudalai, arrimai caudalis, luiri (cat. lluir), schitiai unu dépidu
- amnistia:s.f. s'amnistia, sa mistia, su perdonu (abonu) de sa pena, m.
- amnistiare: vb. annistiai, perdonai (abonai) sa pena
- ampliamento: s.m. s'allargamentu, s'amannimentu, s'ampriada f.
- ampliare: vb. amanniai, ampriai
- amplificare: vb. arretronai
- anacronistico: agg. antigòriu
- anagrafe: s.f. s'anàgrafi
- analfabeta: s.m. agg. su disimparau
- analfabetismo: s.m. su disimparu
- analisi: s.f. s'anàlisi
- analitico: agg. analìticu
- analizzare: vb. analizai
- analogamente: avv. ae/a sa pròpiu manera
- analogia: s.m. simbillàntzia
- analogo: agg. simbillanti
- andante: p.pr. agg. currenti
- annesso: p.p. agg. aciuntu, uniu
- annettere: vb. aciungi, uniri
5
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- annona: s.f. pl. is provistas de su papai
- annotare: vb. assentai, allistai, annotai, assentai
- annotazione: s.f. s'assentadura, sa noda
- annoverare: vb. contai
- annualità: s. f. s'annualidadi
- annullabilità: s.f. s'annuddabibilidadi
- annullamento: s.m. s'annuddamentu, sa torrada a nudda, f.
- annullare: vb. annuddai
- annualmente: avv. dònnia annu
- annunciare: vb. fai sciri
- anomalia: s.f. s'irregularidadi, s.m. su straviamentu de is arrègulas
- anomalo: agg. irregulari, straviau, stesiau, dissimbillanti
- anonimato: s.m. su disconnoscimentu, sa cuadura de su nómini f.
- anonimo: agg. disconnotu, sconnòsciu, chentza nòmini
- antecedente: agg. de prima, antecedenti
- antecedenza: s.f. sa precedèntzia
- antenato: s.m. s'ajaju
- antichità: s.f. s'antigòriu
- anticipare: vb. anteipai, prevenni
- anticipato: pp. agg. antecipau, prevèniu
- anticipatore: s.m. s'antecipadori
- anticipazione: s.f. s'antecipatzioni
- anticipo: s.m. s'antècipu
- antincendio: s.m. agg. contras a su fogu
- antistante: agg. a faci, ananti
- antìtesi: s.f. s'oponidura, sa proa contrària
- antitrast (autorità di garanzia): s.f. agg. s'autoridadi de garantzia
- aperto: pp. agg. obertu
- apertura: s.f. s'abertura
- appaltare: vb. apaltai, arrendai
- appaltatore: s.m. s'apaltadori, s'arrendadori
- appalto: s.m. s'apaltu, s'arrendamentu, s'arrendu
- appannaggio: s.m. s'apannàgiu, s'assinniamentu
- apparecchiare: vb. apariciai, aprontai
- apparecchiatura: s.m. apariciamentu, s'aprontamentu
- apparenza: s.f. s'aparèntzia, sa bisura, sa parada
- apparire: vb. aparessi (sp. aparecer), parri, cumparri
- appartenenza: s.f. s'apartenèntzia
6
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- appartenere: vb. apartènniri, essi de, fai parti, pertocai, tocai
- appellarsi: vb. s'apellai
- appellativo: s.m. s'allomìngiu, s'annomìngiu
- appello: s.m. s'apellu
- appendìce: s.f. s'apendici
- applicare: vb. apricai
- applicazione: s.f. s'apricatzioni
- appoggiare. vb. acotzai, apogiai, aponni
- appoggio: s.m. s'acotzu, s'apógiu
- apporre: vb. aponni,
- apportare: vb. betiri, portai
- apporto: s.m. s'agiudu
- apposito: agg. giustu, apòsitu
- apposizione: s.f. s'apositzioni, s'aponidura
- apprendista: s.m. s'agiudanti, s'imparaderi
- apprendistato: s.m. s'imparamentu, s'imparu
- aprire: vb. aberri, oberri
- approcciarsi: vb. s'acostai
- approccio: s.m. s'acostamentu
- approfittare: vb. aprofetai
- approfittatore: s.m. s'aprofetadori
- approfondimento: s.m. s'afunguramentu, s'aprofundimentu
- approfondire: vb. afungurai, aprofundai
- approvare: vb. nai ca eja, aprovai
- approvazione: s.f. s'aprovatzioni
- approvvigionare: vb. fruniri
- approvvigionatore: s.m. frunidori
- appuntamento: s.m. s'atòbiu
- arbitrare: vb. arbitrai
- arbitrariamente: avv. arbitrariamenti
- arbitràrio: agg. arbitràriu
- arbìtrio: s.m. s'arbìtriu
- àrbitro: s.m. àrbitru
- archetipo: s.m. su mòlliu
- archiviabile: agg. chi si podit arcivai
- archiviare: v.b. arcivai
- archiviazione: s.f. s'arcivatzioni
- archivio:s.m. s'arcivu
7
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- archivista: s.m. s'arciveri
- area: s.f. s'ària
- arma: s.f. s'arma
- armare: vb. armai
- arnese: s.f. s'aina, s'alàscia, sa ferramenta
- arrestare: vb. arrestai (porre agli arresti); abarrai (cat. barrar), firmai, imbrillonai (fermare, trattenere)
- arresto: s.m. s'arrestu (limitazione della libertà), s.f. sa firmada (fermata)
- arretramento: s.f. sa torrada agoa
- arretrare: vb. torrai agoa
- arretratezza: s.m. s'arestùmimi
- arringa: s.m. s'acanzu (perorazione)
- arringare: vb. aringai, fai discursus, prallai
- arrischiare: vb. atreviri (cat. atrevir; sp. atrever)
- arrivare: vb. arribai, lompi
- arrivo: s.m. s'arribu, s.f. sa lómpida
- arrotondamento: s.m. s'arretundamentu
- arrotondare: vb. arretundai
- articolo: s.m. s’artìculu
- artistico: agg. artìsticu
- ascoltare: vb. ascurtai
- ascoltatore: s.m. s'ascurtadori
- ascolto: s.m. s'ascurtu
- asilo (diritto di): s.m. su deretu de arriciri is stràngius
- aspettare: vb. abetai
- aspettativa: s.m. s'abetu
- aspetto: s.f. sa bisura, sa parada, sa parrièntzia
- asportare: vb. bogai
- asportazione: s.f. sa bogadura
- assegnamento: s.m. s’assinniamentu
- assegnare: vb. assinniai
- assegnatario: s.m. assinniatàriu
- assegnazione: vedi assegnamento
- assegno: s.m. s'assìnniu
- assemblea: s.f. s'acorrada, s'acorru m.
- assembleare: agg. acorradori
- assemblare: vb. acorrai, amuntonai
- assenso: s.m. s'acussentimentu
- assentarsi: vb. mancai
8
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- assente: s.m. agg. su chi amàncat, chi amàncat
- assenza: s.f. sa mancàntzia
- assessorato: s.m. s'assessorau
- assessore: s.m. s'assessori
- assetto: s.m. s'assètiu
- asseverare: vb. afirmai
- asseverazione: s.f. s'afirmadura
- assicurabile: agg. chi si podit assegurai
- assicurare: vb. assegurai
- assicuratore: s.m. s'asseguradori
- assicurazione: s.f. s'asseguradura
- associativo: agg. assotziativu
- associazione: s.m. s'assòtziu
- assoggettamento: s.m. s'acacigamentu
- assoggettare: vb. acacigai
- assolutorio: agg. asciollidori
- assoluzione: s.m. s'asciollimentu
- assolvere: vb. asciolli
- assolvimento: s.f. s'asciollidura
- assumere: vb. assumi, pigai
- assunto: vb. assùmiu, pigau
- assunzione: s.f. s'assuntzioni
- astenersi: vb. s’astenni, si poderai, s’aguantai
- astensione: s.f. s’astènnida
- attendere: vb. abetai
- attendibile: agg. crètiu
- attenuare: vb. smeguai
- attenuazione: s.f. sa smenguadura
- attesa: s.m. s'abetu
- atteso: pp. agg. “atteso che” > stanti chi
- attestare: vb. testificai
- attestato: pp. agg. s.m. testificau
- attestatore: s.m. su testimòngiu
- attestazione: s.f. sa testimoniàntzia
- attiguo: agg. lacananti, acanta
- attitudine: s.f. s'impunna
- attivo: agg. faidori
- atto: s.m. s'àutu
9
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- attività: s.f. s'atividadi, su manìgiu m., is fainas pl.f.
- attraversamento: s.f. sa traversadura
- attraversare: vb. traversai
- attrezzare: vb. fruniri
- attrezzato: pp. agg. fruniu
- attrezzatura: s.m. su frunimentu, sa ferramenta f., is ainas pl.
- attribuire: vb. intregai, assinniai
- attribuzione: s.f. s'assinniadura (< vb. assinniai)
- attuativo: agg. faidori
- attuazione: s.m. su lompimentu, su cumprimentusa
- audiovisivo: s.m. agg. àudiu-visivu
- aula: s.f. s'àula
- aumento: s.m. su cresci
- autore: s.m. s'autori
- autorità: s. f. s’autoridadi
- autorizzazione: s.f. s'autorizatzioni, su permissu m.
- avere procedimenti penali in corso: essi in traballu de giustìtzia
- avvalere: vb. avalessi
- avvaloramento: s.m. s'abaloramentu
- avvalorare: vb. abalorai
- avvenimento: s.m. s'acontèssiu
- avvertenza: s.f. s’avertèntzia
- avvertimento: s.m. s'amonestamentu
- avvertire: vb. amonestai, fai sciri
- avvertitamente: avv. aposta
- avviamento: s.m. s'incarreramentu
- avvicendamento: s.m. su càmbiu
- avvicendarsi: vb. rifl. mudai a turnu
- avvicinamento: s.m. s'acostamentu
- avvicinare: vb. acostai
- avviare: vb. cumentzai
- avvio: s.m. su cumentzu
- avvisare: vb. avisai
- avviso: s.m. s’avisu
- avvistamento: s.m. su càstiu
- avvistare: vb. abraballistai, biri
- avvocato: s.m. s'abogau
- avvocatura: s.f. s'abogasia (sp. abogacía)
10
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- azienda: s.f. s'azienda
- aziendale: agg. aziendali
- azionare: vb. atzionai
- azione punitiva: s.f. s'atzioni castigadora
- azione repressiva: s.f. s'atzioni apatigadora
B
- balbuzie: s.m. s'achìchiu
- balbuziente: s.m. s'achichiadori
- ballottaggio: s.m. su ballotàgiu
- banalità: s.f. sa cosa de pagu importu
- banca: s.f. sa banca
- bancario: s.m. agg. su bancàriu
- bancarotta: s.f. sa bancaruta
- bancarottiere: s.m. su bancaruteri
- banco: s.m. su bangu, sa panga f.
- banconota: s.m. su billetu de banca
- banchiere: s.m. su bancheri (sp. banchero)
- bandiera: s.f. sa bandera
- bandire (mettere al bando, esiliare): vb. disterrai
- bandire: (annunciare mediante bando pubblico): vb. ghetai su bandu, pregonai, apregonai
- bandito: s.m. su banditu
- bandito: pp. agg. disterrau, pregonau
- bando: s.m. su bandu, su pregoni
- balneare: agg. de is bànnius
- balneazione: s.f. s'infustidura
- bambino: s.m. su pipiu
- basare: vb. fundai
- base: s.m. su fundamentu
- base imponibile: su fundamentu de is afoghìgius
- basso: agg. bàsciu
- bassofondo: s.f. sa basciura. sa sica
- bassopiano: s.f. sa bassura, sa basciura
- bastare: vb. bastai
- bastevole: agg. bastanti
- bene: s.f. sa sienda (sp. hacienda)
- beneficiare: vb. benefitziai, agiudai
11
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- beneficiario: s.m. su benefitziàriu
- benefici: pl. is benefìtzius m.
- beneplacito: s.m. s'acussentimentu
- benessere: s.f. sa biatzesa
- benestare: s.m. su permissu, su benistai
- benevolenza: s.f. sa stimadura
- benevolmente: avv. de bonu coru
- beni immobili: f.pl. is siendas imòbilis
- beni mobili: f.pl. is siendas mòbilis
- benzina: s.f. sa binzina
- bibliografia: s.f. sa bibriografia
- bibliografico: agg. bibriogràficu
- biblioteca: s.f. sa bibrioteca
- bibliotecario: s.m. su bibriotecàriu
- bifronte: agg. cun duas facis
- bigamo: s.m. agg. cun duas mulleris
- biglietteria: s.f. sa billeteria
- biglietto: s.m. su billetu
- bilancia: s.f. sa balantza
- bilanciamento: s.m. su balantzamentu
- bilanciare: vb. balantzai
- bilancio: s.m. su bilàntziu
- bilaterale: agg. a duus ladus
- bilingue: s.m. agg. chi fueddat in duas lìnguas
- bimestrale: agg. de duus mesis
- bimestre: s.m.pl. duus mesis
- bisettimanale: agg. duas bortas sa cida
- bisogni: m.pl. is abisòngius
- bisognoso: s.m. agg. abisongiosu
- blocco: s.m. s'arrocu, s'arrescidura f.
- bloccare: vb. arrocai, arresci
- bloccato: pp. agg. arrocau. arrèsciu
- boicottaggio: s.m. su barrancu
- boicottare: vb. ponni barrancus
- bolla: s.m. su timbru
- bollare: vb. bullai, timbrai
- bollato: pp. agg. bullau, timbrau
- bolletta: s.f. sa bulleta
12
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- bollettino: s.m. su bulletinu
- bollo: s.m. su bullu
- bollo automobilistico: s.m. su bullu de sa màchina
- bonifica: s.f. sa bonìfica
- bonificare: vb. bonificai
- borghese: s.m. agg. burghesu
- borghesia: s.f. sa burghesia
- borsa valori: s.f. sa bursa de is scàmbius de su dinai
- breve: agg. curtzu
- brevemente: avv. in curtzu
- brevettare: vb. brevetai
- brevetto: s.m. su brevetu
- brevetto di fabbricazione: s.m. su brevetu de fàbricu
- brevetto di invenzione: s.m. brevetu de imbentoria
- brevetto di pilottaggio: s.m. su brevetu po bolai
- brevetto da bagnino: s.m. su brevetu po nedai
- brevità: s.f. s'incurtzadura
- brigadiere: s.m. su brigadieri
- brigantaggio: s.m. su brigantàgiu
- brigante: s.m. su bandiu
- browser: s.m. su naviadori
- burocrate: s.m. su buròcrati
- burocratico: agg. burocràticu
- burocrazia: s.f. sa burocràtzia
- busta: s.f. sa busta
- bustarella:s.m. su dinai pigau a manu cuada
- bustina: s.f. sa bustixedda
C
- caduta (dei prezzi): s.f. s'acabussamentu de su dinai
- c.d. (cosiddetto): agg. aici nau
- calcolare: vb. contai
- calcolo: s.m. su contu
- cancellare: vb. scancellai
- cancellazione: s.f. sa scancelladura
- CAP (Codice di Avviamento Postale): s.m. su còdixi de incarreramentu postali
- capace: agg. capatzi
13
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- capacità: s.f. sa spertesa, sa capatzidadi
- capacitarsi: vb. si cumbinci
- capeggiare: vb. ghiai
- capeggiatore: s.m. su ghiadori
- capiente: agg. amplu
- capienza: s.f. s'ampliadura, sa capidura
- capitale (somma di denaro): s.m. su capitali
- capitale (città principale): s.f. sa capitali, sa bidda manna
- capitolato: s.m. su capitolau
- capitolazione: s.f. s'arresa
- capitolo: s.m. su capìtulu
- capofamiglia: s.m. su ghiadori de sa famìllia
- capoluogo: s.f. sa biddamanna, sa capitali
- carriera: s.f. sa carrera
- carta bollata: s.m. su paperi bullau
- carta carbone: s.m. su paperi de craboni
- carta d’identità: s.m. su paperi d’identidadi
- carta libera: s.m. su paperi lìberu
- carta velina: s.m. su paperi de seda
- cartamoneta: s.m. su billetu de banca
- cassa integrazione: s.f. sa cassa integratzioni
- cassazione: s.f. sa cassatzioni
- cassiere: s.m. su casceri
- catastale: agg. catastali
- catasto: s.m. su catastu
- catalogare: vb. catalogai, allistai
- catalogatore: s.m. su catalogadori, s'allistadori
- catalogazione: s.f. sa catalogatzioni, s'allistadura
- catalogo: s.m. su catàlogu
- caterva: s.m. su muntoni, sa biga f., sa cambarada f.
- cattedrale: s.f. sa seu (cat. seu), sa crèsia manna
- cattura: s.f. s'aciapa
- catturare: vb. aciapai
- causa: s.f. s'arrexoni, s'intzimia
- causare: vb. intzimai
- cauzione: s.f. sa fiantza (sp. fianza)
- CCNL (Contratto Collettivo Nazionale dei Lavoratori): s.m. su Cuntratu Cumunu Natzionali de is
Traballadoris
14
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- censimento (della popolazione e delle abitazioni): s.f. contada generali (de is bividoris e de is domus)
- certificazione: s.f. sa certificatzioni
- centro: s.m. su centru, su tzentru
- chiedere: vb. pregontai (lat. PERCONTARE o sp. preguntar), domandai, pediri (lat. *PETERE)
- chiudere: vb. serrai
- chiuso: pp. agg. serrau
- chiusura: s.f. sa serrada, s'acabada, s'acabu, m.
- chiunque: pron. indef. chinisisiat
- cioè: avv. est a nai
- circolare: s.f. sa tzirculari
- circoscrizione: s.f. sa circoscritzioni
- circùito: s.m. s'arroedu
- citato: pp. agg. giai nau
- cittadino: s.m. su tzitadinu
- civile: agg. tzivili
- civiltà: s.f. sa tzivilidadi
- coalizione: s.m. s'acorru
- codice: s.m. su còdixi
- coerenza: s.f. s'apicigadura
- cognome: s.m. su sangunau
- coincidenza: s.f. sa coincidèntzia, sa cumbinatzioni
- coincidere: vb. coincìdiri, cumbinai
- coinvolgere: vb. amisturai
- coinvolto: pp. agg. amisturau
- collaborare: vb. agiudai
- collaboratore: s.m. s’agiudadori
- collaborazione: s.m. s’agiudu
- collettivo: agg. comunu, colletivu
- come risulta da: comenti torrat de
- cominciare: vb. cumentzai (cat. comensar)
- comma: s.f. sa corriedda
- commissario: s.m. su cumissàriu
- commissione: s.f. sa cumissioni
- commisurare: vb. aparixiai
- commisurato: pp. agg. aparixiau
- compattezza: s.f. sa compatesa
- compenso: s.m. su pagamentu
- competente: s.m. agg. cumpetenti
15
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- competenza: s.f. sa cumpetèntzia
- competere: vb. cumpètiri, spetai, tocai
- competizione: s.f. sa proa
- compilare: vb. cumpilai
- còmpito: s.m. su còmpitu
- complessivamente: avv. in totu
- completo: agg. cun totu is
- componente: s.m. su cumponenti, su chi fait parti de
- componimento: s.m. su cumponimentu
- comportare: vb. cumportai
- comune: s.m. su cumunu
- comunicare: vb. fai sciri
- comunicazione: s.f. sa sceda
- concedere: vb. cuncedi
- concessione: s.f. sa cuncessioni
- concisamente: avv. a sa curtza
- concisione: s.f. sa curtzesa
- conciso: agg. curtzu
- concittadino: s.m. su cuntzittadinu
- conclusione: s.m. s'acabu - in conclusione: loc. po dda serrai
- concordanza: s.m. su cuncórdiu
- concorrenza: s.f. sa cuncurrèntzia
- concorrere: vb. cuncurri
- concorso: s.m. su cuncursu
- concubinato: s.m. s'afanceddamentu
- concubino: s.m. su fanceddu
- condanna: s.f. sa cundenna
- condannare: vb. cundenna
- conditio sine qua non: loc. lat. sa cosa andat diaici po amarolla
- condividere: vb. partziri
- condivisione: s.f. sa partzidura
- condonare: vb. abonai
- condono: s.m. s'abonu
- condurre: vb. ghiai
- conduzione: s.f. sa ghia
- confacente: agg. chi dexit
- confarsi: vb. dexi(ri)
- conferenza: s.f. sa cunferèntzia
16
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- conferenziere: s.m. su cunferentzieri
- conferimento: s.f. sa cunfèrrida
- conferire: vb. cunférriri, arrexonai
- conferma: s.f. sa cunfirma
- confermare: vb. cunfirmai
- confermato: pp. agg. s.m. cunfrimau
- confidenziale: agg. cunfiantzosu, amistantziosu
- confinare: vb. allacanai, essi acanta
- confine: s.f. sa làcana
- conforme: agg. cunfroma
- confraternita: s.f. sa cunfraria
- confrontare: vb. cunfrontai, acarai
- confronto: s.m. su cunfrontu, s'acaramentu
- confronto: “nei confronti di” (“verso”), prep. > faci a
- congedare: vb. dispaciai
- congedo: s.m. su dispàciu
- connessione: s.f. s'acapiadura
- connesso: p.p. agg. acapiau
- connettere: vb. acapiai
- consecutivo: agg. afatanti, chi ndi benit infatu
- consegna: s.m. s’intregu
- consegnare: vb. intregai
- conservare: vb. stugiai, allogai
- conservatorio: s.m. su cunservatòriu
- conservazione: s.m. su stùgiu, s'allogadura f.
- considerare: vb. cunsiderai, pigai in cunsideru, carculai
- considerato: pp. agg. cunsiderau, carculau, pigau in cunsideru
- considerazione: s.m. su cunsideru
- consigliere: s.m. su consilleri
- consiglio: s.m. su consillu
- consiliare: agg. de su consillu
- consolidamento: s.m. s’afortiamentu
- consolidare: vb. afortiai
- consulenza: s.f. sa consulèntzia
- consumare: vb. consumai, spaciai
- consumato: pp. agg. consumau, spaciau
- consumatore: s.m. su consumadori
- consumo: s.m. su consumu, su spàciu
17
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- contabile: agg. contàbili
- contabilità: s.f. sa contabilidadi
- contenente: chi cuntennit
- contemporaneamente: avv. in su pròpiu / matessi tempus
- contemporaneità: s.f. s'avedalidadi
- contemporaneo: agg. avedali
- contingente: agg. de s'ora
- contingenza: s.f. sa circustàntzia
- continuare: vb. sighiri
- continuamente: avv. totu de sighida
- continuativamente: avv. chentza pàsiu, chentza discantzu
- continuativo: agg. fitianu
- continuatore: s.m. su sighidori
- continuazione: s.f. sa sighida
- contraffazione: s.f. sa trastocadura
- contrariamente: avv. a s'imbressi
- contrattare: vb. cuntratai
- contratto: s.m. su cuntratu
- contributo: s.m. s'agiudu
- convegno: s.m. su cumbènniu
- convergenza: s.m. s'acostamentu
- convergere: vb. acostai
- conversare: vb. chistionai, arrexonai, fueddai
- conversatore: s.m. su chistionadori, s'arrexonadori, su fueddadori
- conversazione: s.f. sa chistionadura, arrexonada, fueddada
- conversione: s.f. sa furriadura, su cumbertimentu m.
- convertire: vb. furriai, cumbertiri
- convertito: pp. agg. furriau, cumbèrtiu
- convocare: vb. cunvocai
- cooperare: vb. traballai impari
- cooperativa: s.f. sa coperativa
- cooperazione: s.m. s'agiudu
- coordinare: vb. cuntzertai
- coordinatore: s.m. su cuntzertadori
- copertura: s.m. su coberrimentu
- copia: s.f. sa còpia
- copia conforme all'originale: s.f. sa còpia cunfroma a sa primu
- cordialmente: avv. cun amistàntzia
18
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- corpo docente: s.f. sa professoria
- correggere: vb. curregi
- correlazione: s.m. su liòngiu, s'acàpiu
- corrente: agg. currenti, in cursu
- corrente (anno): s.m. s'annu in cursu
- corrente (conto): s.m. su contu currenti
- correttivo: agg. curregidori
- correzione: s.f. sa curregidura
- corriera: s.m. su postali
- corrispondente: s.m. su currespundenti
- corrispondente: p.pr. agg. chi apicigat apari
- corrispondenza: s.f. sa currispundèntzia
- corrispondere: vb. apicigai apari
- corroborare: vb. afortiai
- cosiddetto: agg. su chi nant, aici nau
- costituire: vb. fundai
- costituito: pp. agg. fundau
- costo: s.m. su costu, su prètziu (sp. precio)
- cottimista: s.m. su scaraderi
- cottimo: s.f. sa scarada
- creditore: s.m. s'acreadori
- criterio: s.f. sa manera
- cultura: s.f. sa cultura
- culturale: agg. culturali
D
- dare atto: vb. fai sciri a totus , arreconnosci ofitzialmenti
- datare: vb. datai, sinnai sa data
- datario: s.m. su datàriu
- datazione: s.f. sa datatzioni
- dato atto: pp. fatu sciri a totus, arreconnotu ofitzialmenti
- dato ( informazione): s.f. sa noa
- datore: s.m. su donadori, s'intregadori
- datore di lavoro: s.m. su principali
- data: s.f. sa data
- daziario: s.m. su datziàriu
- daziere: s.m. su datzieri
19
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- dazio: s.m. su dàtziu
- debitamente: avv. comenti si spetat
- debito: s.m. su dèpidu
- debitore: s.m. su depidori
- decadenza: s.m. su decaimentu
- decadenza dei termini: s.m. su decaimenti de is trèminis
- decadere: vb. decàiri
- decentemente: avv. comenti dexit
- decentramento: s.m. su sturrunamentu
- decentrare: vb. sturrunai
- decentrato: pp. agg. sturrunau
- decenza: s.f. sa dexidura
- decesso: s.f. sa morti
- decidere: vb. ditzidiri
- decifrare: vb. spoddicai
- decisione: s.f. sa ditzidura
- decisivo: agg. ditzididori
- declamazione: s.f. sa declamadura
- declassamento: s.m. su degradamentu, s'abasciamentu
- declassare: vb. degradai, abasciai
- decomporre: vb. scomponni
- decomposizione: s.f. sa scumponnidura
- decorrenza: s.m. su cumentzu
- decorrere: vb. cumentzai
- decremento: s.m. su smenguamentu, sa calada f.
- decreto: s.m. su decretu
- decrescente: agg. smenguanti
- decrescenza: s.m. su calu, sa smenguadura, f.
- decrescere: vb. calai
- decurtare: vb. smenguai
- decurtazione: s.f. sa smèngua
- dedica: s.f. sa dèdica, s'intregu, m.
- dedicare: vb. dedicai, intregai
- dedotto: pp. agg. dedùsiu
- deducibile: agg. de smenguai
- dedurre: vb. dedusi
- deduttivo: agg. dedusidori
- deduzione: s.f. sa dedusidura
20
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- deferire (denunciare ad un'autorità): vb. denuntziai
- defezione: s.f. sa traitoria
- deficit: s.f. sa pèrdida
- deficitario: agg. in pèrdida
- definire: vb. definiri
- definitivamente: avv. una borta po sèmpiri
- definitivo: agg. acabadori, definidori
- definizione: s.f. sa defenitzioni, sa definidura
- deformare: vb. slegiai, sbisuriai
- deformazione: s.f. sa slegiadura, su sbisuriamentu m.
- defraudare: vb. sdorrobai
- defraudato: pp. agg. sdorrobau
- defraudazione: s.m. su sdorrobadòriu
- defunto: s.m. agg. su mortu
- degenerazione: s.f. sa straviadura
- degente: s.m. su malàdiu, s'arricoverau
- degenza: s.m. su tempus de maladia, su tempus de arricòveru
- delega: s.f. sa dèlega
- delegare: vb. delegai
- delatore: s.m. su scoviadori
- delazione: s.f. sa scoviadura, su scóviu m.
- deliberare: vb. deliberai
- deliberatamente: avv. deliberadamenti, a posta
- delibera: s.f. sa delìbera, sa deliberadura
- deliberazione: s.f. sa deliberatzioni
- delimitato: pp. agg. marcau
- delimitazione: s.f. sa marcadura
- delineamento: s.f. sa traciadura
- delineare: vb. traciai
- delucidare: vb. crariri
- delucidazione: s.m. s'acraramentu
- demandare: vb. intregai a àturus
- demanio: s.m. su demàniu
- demarcare: vb. sinnai
- demarcazione: s.f. sa sinnadura, sa làcana
- demeritare: vb. demeresci
- demerito: s.f. sa demerèscida
- demolire: vb. sciusciai
21
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- demolitore: agg. s.m. sciusciadori
- denigrare: vb. disfamai, tragallai (cat. atracallar)
- denigratore: s.m. su disfamadori, su tragalleri
- denigratorio: agg. infamosu, tragallosu
- denigrazione: s.f. sa disfama, su tragallu, m.
- denominare: vb. nomenai
- denominazione: s.m. su nòmini
- denotare: vb. inditai, amostai
- denotazione: s.f. s'inditadura, s'amostadura
- denunciare: vb. denuntziai
- denuncia: s.f. sa denùntzia
- depauperamento: s.m. s'impoburamentu
- depauperare: vb. impoburai
- depositare: vb. lassai
- deprecare: vb. strunciai, disalabai
- deprecazione: s.f. su strùnciu, sa disalabantza f.
- deputato: s.m. su deputau
- descrivere: vb. arrelatai
- descrizione: s.f. s'arrelata
- designare: vb. inditai
- designato: pp. agg. inditau
- designatore: s.m. s'inditadori
- designazione: s.f. s'inditadura
- destinare: vb. distinai
- destinatario: s.m. su distinadori
- destinato: pp. agg. distinau
- destituire: vb. dispaciai, bogai a foras
- destituzione: s.m. su dispaciamentu, sa bogada a foras f.
- desumere: vb. dedusi, desumi
- desunto: part. pass. dedùsiu, desùmiu
- detenere: vb. tenni, detenni, aguantai
- detentore: s.m. su tenidori, su detenidori, s'aguantadori
- detenzione: s.f. sa detenidura, sa presonia
- detenuto: s.m. su presoneri
- detenuto: agg. tentu, aguantau
- detenzione: s.m. su detenimentu
- determina: s.f. sa detèrmina
- determinante: agg. determinadori, stabilidori
22
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- determinare: vb. determinai, stabiliri
- determinazione: s.f. sa determinatzioni
- detrarre: vb. bogai
- detrattore: s.m. su sfamadori, su tragalleri, su fogoneri
- detrazione: s.f. sa bogadura
- dettame: s.m. su ditàmini
- dettare: vb. ditai
- deturpare: vb. sbisurai
- deturpatore: s.m. su sbisuriadori
- deturpazione: s.f. su sbisurìmini
- deviamento: s.f. sa straviadura
- deviare: vb. straviai
- deviatore: s.m. straviadori
- deviazione: s.m. su straviamentu
- dialogare: vb. chistionai
- dialogo: s.f. sa chistioni
- diaria: s.f. sa giorronada
- diatriba: s.f. s'abètia
- dibattere: vb. arraxonai
- dibattito: s.f. s'arraxonada
- diploma: s.m. su diproma
- diboscamento: s.m. su spadentamentu, su smatamentu
- diboscare: vb. spadentai, smatai
- dicastero: s.m. su ministèriu
- dichiarante: s.m. su decraradori
- dichiarare: vb. decrarai
- dichiarazione: s.f. sa decrarada
- dicitura: s.f. sa naradura
- didattica: s.f. s'imparadura
- didattico: agg. imparadori
- difendere: vb. defensai, amparai
- difesa: s.f. sa defensa, s'amparu m.
- difensore: s.m. s'amparadori
- diffamare: vb. sfamai
- diffamatorio: agg. sfamadori
- diffamazione: s.f. sa disfama
- differente: agg. dissimbillanti
- differenza: s.f. sa dissimbillàntzia
23
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- difficile: agg. traballosu, fadiosu
- difficilmente: avv. a traballu
- difficoltà: s.m. su barrancu m. (sp. barranco)
- diffida: s.f. sa difida, s’intima
- diffidare: vb. difidai
- diffusamente: avv. a spainadura
- diffusione: s.f. sa spainamentu
- diffusore: s.m. agg. spainadori
- dilazionare: vb. allonghiai
- dilazione: s.m. s'allonghiamentu
- dileguamento: s.f. sa sparèssida
- dileguare: vb. sparessi (sp. ant. desparecer), spesai
- dilemma: s.f. sa duda (sp. duda)
- dilettante: agg. noitzolu
- dimensione: s.f. sa mannària
- dimenticanza: s.m. su scarescimentu, s'olvidamentu
- dimenticare: vb. scaresci, olvidai
- dimettere (da un incarico): vb. dispaciai
- dimettere (dall'ospedale): vb. fai bessiri
- dimezzamento: s.f. sa sperradura, su smesamentu m.
- dimezzare: vb. sperrai, smesai
- diminuire: vb. smenguai, abaxai
- diminuzione: s.m. su smenguamentu, s'abaxamentu
- dimissione (uscita da un casa di cura): s.f. sa bessida
- dimissioni (lavorative, da un incarico): s.m. su dispàciu
- dimostrare: vb. amostai
- dimostrativo: agg. amostadori
- dimostrazione: s.m. s'amostu
- diniego: s.f. s'arrecusa
- dipanare: vb. strogai
- dipartimento: s.m. su dipartimentu
- dipendente: s.m. p.pr. agg. dipendenti
- dipendenza: s.f. sa dipendèntzia
- dipendere: vb. dipendi
- diploma: s.m. su diproma
- diplomato: s.m. pp. agg. dipromau
- diplomazia: s.f. sa dipromatzia
- dire: vb. nai
24
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- direttamente: avv. in deretura
- direttivo: s.m. agg. dirigidori, diretivu
- diretto: pp. dirìgiu
- diretto: agg. deretu
- direttore: s.m. su dirigidori
- direttrice: s.f. sa dirigidora
- direzione: s.f. sa deretura
- dirigente: s.m. su dirigidori
- dirigenza: s.f. sa dirigidura, sa ghia
- dirigenziale: agg. dirigintziali
- dirigere: vb. dirigi
- diritto: s.m. su deretu
- dirottamento: s.f. sa straviadura
- dirottare: vb. straviai
- dirottatore: s.m. su straviadori
- disabile: agg. s.m.f. s'invàlidu
- disabilità: s.f. s'invalididadi
- disaccordo: s.m. su scòrriu
- disaffezione: s.m. su disamori, sa disistima f.
- disaggregare: vb. disuniri
- disaggregazione: s.f. sa disunioni
- disagio: s.m. su strobu
- disapprovare: vb. disalabai
- disapprovazione: s.f. sa disalabantza
- disattenzione: s.m. su discùidu
- disattivare: vb. disabivai, disabiatzai
- disattivazione: s.m. su disabivamentu, su disabiatzaimentu
- disbrigo: s.m. su sciollimentu
- discapito: s.m. su scramentu (sp. escarmento)
- discernimento: s.m. su sceru, su sentidu
- discesa: s.f. s'abasciada, sa calada
- disciplinare: vb. disciprinai
- discolpa: s.m. su scurpamentu
- discolpare: vb. scurpai
- disconoscere: vb. disconnosci
- disconoscimento: s.m. su disconnoscimentu
- discontinuità: s.f. sa truncadura, sa non sighida
- discordanza: s.m. su discòrdiu, su distonu
25
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- discordare: vb. distonai
- discorde: agg. cuntràriu
- discordia: s.m. su scòrriu
- discreditare: vb. sfamai
- discredito: s.f. sa disfama
- discrepanza: s.m. su discòrdiu
- discriminante: agg. ppr. s.m.f. su sceradori
- discriminare: vb. scerai
- discriminazione: s.m. su sceru
- disdetta: s.f. s'arretiru de su fueddu, sa disdìcia f.
- disdettare: vb. arretirai, tirai agoa su fueddu
- disdetto: pp. agg. annuddau
- disdire: vb. annuddai
- disfacimento: s.f. sa sculara
- disfare: vb. sculai
- disfatta: s.f. sa deruta
- disgregare: vb. scongiuntai
- disgregatore: s.m. scongiuntadori
- disgregazione: s.m. su scongiuntamentu
- disinformazione: s.m su disinformu
- disinteresse: s.m. su disinteressu
- dislocazione: s.f. sa tramudantza, s'assètiu m.
- dislocare: vb. tramudai, assetiai (cat. ant. assetiar)
- disobbedire: vb. desubedessi (sp. desobedecer), no ponni a menti
- disobbedienza: s.f. sa disubidièntzia
- disoccupato: s.m. su chi s'agatat chene de traballu
- disoccupazione: s.f. sa farta de traballu
- disordinare: vb. treulai
- disordinatamente: avv. a treuladura
- disordinato: pp. agg. treulau
- disordine: s.m. su trèulu, s'atrupélliu (sp. tropel)
- disorientamento: s.m. su stronamentu
- disorientare: vb. stronai (cat. trona)
- disorientato: pp. agg. stronau
- dispaccio: s.m. su dispàciu, su palietu (cat. palletes)
- dispendio: s.m. su sperdìtziu
- dispendioso: agg. sperditziosu
- disperdere: vb. sperditziai
26
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- dispersione: s.m. su spratzinamentu
- dispiacente: p.pr. agg. disagradèssiu
- dispiacere: vb. disagradessi (sp. desagradecer)
- dispiegamento: s.m. su spraximentu, su spainamentu
- dispiegare: vb. spraxi, spainai (lat. *EX-PAGINARE)
- disponibilità: s.f. sa disponibilidadi
- disporre: vb. atendi, disponni, improntai
- disposizione: s.f. sa disposta, s'atendimentu m.
- dispregiativo: agg. spreadori
- disputare: vb. batallai
- dissentire: vb. contrariai
- dissenso: s.m. su dinniegu
- dissenziente: agg. contràriu
- dissertare: vb. arrexonai
- dissertazione: s.m. s'arrexonamentu, s'arrexonada, f.
- disservizio: s.m. su servìtziu malu
- dissidio: s.m. su scuncòrdiu
- dissigillare: vb. disselliai (sp. desellar)
- dissimulare: vb. fingi
- dissimulazione: s.f. sa fingidura
- dissimulatore: s.m. su fingidori
- dissipare: vb. sperdi, sperditziai
- dissipatore: s.m. su sperditziadori
- dissipazione: s.m. su sperdìtziu
- dissociare: vb. stesiai
- dissociato: pp. agg. stesiau
- dissociazione: s.m. su dissòtziu
- dissolvenza: s.f. sa sparèssida
- dissolvere: vb. svanessi
- dissonante: p.pr. agg. distonau, scuncordiau
- dissonanza: s.m. su distonu, su scuncórdiu
- dissonare: vb. distonai, scuncordai
- dissuadere: vb. storrai
- dissuasione: s.m. su storramentu
- dissuasivo: agg. storradori
- dissuaso: pp. agg. storrau
- distaccare: vb. stesiai
- distaccamento: s.m. su stesiamentu
27
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- distanza: s.f. sa stesiada, su tretu m.
- distanziare: vb. atesiai, stesiai, lassai agoa
- distensione: s.m. s'assèliu
- distensivo: agg. asseliadori
- distinta: s.f. sa distinta
- distintivo: s.f. sa patena
- distinzione: s.m. su sceru
- distretto: s.m. su distretu
- distribuire: vb. spainai
- distribuzione: s.m. su spainamentu
- dittatore: s.m. su ditatori
- dittatura: s.f. sa ditatura
- divaricazione: s.f. sa sparrancadura
- divario: s.f. sa diferèntzia
- diversità: s.f. sa dissimbillàntzia
- diverso: agg. dissimbillanti
- dividere: vb. spartziri
- divisione: s.f. sa spartzidura
- divisore: agg. s.m. spartzidori
- divieto: s.f. sa proibidura, sa dennega //“di caccia” > de cassa; “di sosta” > de firmada; “di sorpasso” >
de propassamentu, “di balneazione” > de si-nci infundi
- divorziare: vb. si scoiai
- divorziato: s.m. agg. scoiau
- divorzio: s.f. sa scòia
- divulgare: vb. nai a totus, spainai (lat. *EXPAGINARE)
- divulgatore: s.m. su spainadori
- divulgazione: s.f. sa spainamentu
- docente: s.m. s'imparadori
- docenza: s.m. s'imparu
- dogana: s.f. sa duana
- doganiere: s.m. su duaneri
- documentare: vb. documentai
- documento: s.f. sa carta
- documento d'identità: s.f. sa carta d'idendidadi
- dolo: s.f. sa trampa
- doloso: agg. tramposu
- domanda: s.f. sa pregonta
- domandare: vb. pregontai
28
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- domicilio: s.m. su domitzìliu
- dominio: s.m. su poderi (sp. poder)
- donare: vb. donai, intregai, arregalai
- donativo: s.m. su donativu
- donatore: s.m. su donadori, s'intregadori
- donazione: s.f. sa donatzioni, sa lassa
- dotazione: s.f. sa frunidura, sa dodadura
- dote (nuziale): s.f. sa doti
- dottore: s.m. su dotori
- dottoressa: s.f. sa dotora
- dovere: s.m. su doveri
- dovizia: s.f. s'arrichesa
- dubbio: s.f. sa duda
- dubbioso: agg. dudosu
- dubitare: vb. dudai
- duplicare: vb. addopiai, dupricai
- duplicato: pp. agg. s.m. dupricau
- duplicazione: s.f. s'addopiadura
- duplice: agg. dòpiu
- durata: s.f. sa dura
- durevole: agg. chi at a durai
E
- ebdomadario: s.m. su semaneri (cat. semaner; sp. semanero)
- eccedente: agg. subradori
- eccedenza: s.f. sa subradura
- eccedere: vb. subrai, propassai
- eccellenza: s.m. su primori (sp. primor), s'ecellèntzia f.
- eccepire: vb. nai contras
- eccetera: sighendi a nai
- eccettuare: vb. bogai
- eccezionalità: s.m. su primori
- eccezione: s.f. s'ecetzioni
- ecclesiatico: agg. cresiàsticu
- economato: s.m. s'economau
- economia: s.f. s'economia
- economico: agg. econòmicu
29
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- economizzare: vb. arrispramiai
- economo:s.m. su sparannadori
- ecumenico: agg. ecumènicu
- edificare: vb. pesai, fabricai
- edificatore: s.m. su pesadori, su fabricadori
- edificio: s.m. su fàbricu
- edilizia: s.f. s'edilìtzia
- editare: vb. imprentai (sp. ant. emprentar)
- èdito: agg. imprentau
- editore: s.m. s'imprentadori
- editoria: s.f. s'imprentadura
- edizione: s.f. s'editzioni, s'imprentadura
- educare: vb. imparai
- educativo: agg. imparadori
- educatore: s.m. s'imparadori
- educazione: s.m. s'imparu
- efferatezza: s.f. sa cruelidadi
- effettivo: agg. efetuadori, cumpridori
- effetto: s.m. s'efetu
- effettuare: vb. efetuai, cumpriri
- effettuazione: s.m. su cumprimentu
- efficacia: s.m. s'efetu
- efficace: agg. brofetosu
- efficiente: agg. atuliadori
- efficienza: s.m. s'atùliu
- egemone: agg. ghiadori, dominadori
- egemonia: s.m. su primori, sa ghia f.
- eguagliare: vb. aparixai
- eguale: agg. paris
- elaborare: vb. traballai cun incuru
- elaborazione: s.m. su faimentu
- elargire: vb. donai
- elargizione: s.f. sa donadura
- eleggere: vb. eligi
- eleggibile: agg. eligidori
- eleggibilità: s.f. s'eligibilidadi
- elencare: vb. allistai
- elenco: s.f. sa lista
30
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- elementare: agg. elementari
- elemento: s.m. s'elementu
- elettorale: agg. de is eligiduras
- elettorato: s.m. s'eletorau
- elettore: s.m. s'eligidori
- elettronicamente: avv. de manera eletrònica, a sa manera eletrònica
- eliminare: vb. bogai de mesu
- eliminazione: s.f. sa bogada
- elogiare: vb. bantai
- elogiativo: agg. bantadori
- elogio: s.m. su bantu
- eludere: vb. straviai
- elusivo: agg. straviadori
- e-mail: s.f. lìtera eletrònica, su curreu eletrònicu m.
- emanare: vb. apregonai
- emanazione: s.f. sa pregonadura
- emancipare: vb. strogai
- emancipazione: s.f. sa strogadura
- embargo: s.m. s'imbragu
- emendamento: s.m. s'emendamentu
- emergenza: s.m. s'apretu (sp. aprieto)
- emergere: vb. bessiri a pillu
- emettere: vb. bogai
- emigrare: vb. disterrai (cat. sp. desterrar)
- emigrazione: s.f. su disterru
- ente: s.m. s’enti
- ente aderente: s.m. s'enti partitzipadori
- ente capofila: s.m. s'enti ghiadori
- entrata in vigore: s.f. s'intrada in fortza
- entrare: vb. intrai
- entrata: s.f. s'intrada
- entro: aìnturu de
- enucleare: vb. bogai
- enumerare: vb. contai
- enumerazione: s.f. sa contadura
- epigono: s.m. su sighidori
- epilogo: s.m. s'acabu
- episcopale: agg. obispali
31
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- episcopato: s.m. s'obispau
- epistola: s.f. sa lìtera
- epiteto: s.m. s'allomìngiu
- epoca: s.m. su tempus
- epurare: vb. cerri
- epurazione: s.f. sa cérrida
- equanime: agg. giustu
- equilibrare: vb. bilanciai
- equipaggiamento: s.m. su frunimentu
- equipaggiare: vb. fruniri
- equiparare: vb. ugualai
- equiparazione: s.m. s'agualamentu
- equipollente: paris a
- equità: s.f. sa giustesa
- equivalente: agg. de uguali balori
- equivalere: vb. si balli apari, essi paris
- equivoco: s.m. su sbàlliu, sa farta f.
- equivocare: vb. cumprendi una cosa po un'àtera
- equo: agg. giustu
- erario: s.m. eràriu
- erariale: agg. de s'eràriu
- erede: s.m.f. s'ereu (cat. hereu)
- eredità: s.f. s'eredadi (sp. heredad)
- ereditare: vb. eredai (sp. heredar)
- ereditario: agg. ereditàriu
- ergastolo: s.m. s'ergàstulu
- ergere: vb. pesai
- erogare: vb. spartziri
- erogatore: s.m. spartzidori
- erogazione: s.f. sa spartzidura
- errare (sbagliare): vb. sgarrai, faddiri
- erroneamente: avv. po sbàlliu
- erroneo: agg. sballiau
- errore: s.m. su sgarru, su sbàlliu, sa farta f.
- erudito: agg. studiau
- esame: s.m. s'esàmini
- esaminando: s.m. su candidau
- esaminare: vb. spriculitai
32
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- esaminatore: s.m. su spriculitadori, s'esaminadori
- esattamente: avv. giustamenti
- esattezza: s.f. s'esatesa
- esatto: agg. pretzisu, giustu
- esattore: s.m. su taceri
- esattoria: s.f. s'esatoria
- esaudimento: s.m. s'acuntentamentu
- esaurientemente: avv. imprenus
- esaurimento: s.m. su spàciu
- esautorare: vb. spoderai
- esazione: s.f. sa coberantza (sp. cobranza)
- esborsare: vb. sbussai
- esborso: s.m. su sbussamentu
- esclamare: vb. aboxinai, scramiai
- esclamazione: s.m. su scramori
- escludere: vb. bogai
- esclusione: s.f. sa bogada
- esclusivamente: avv. sceti
- esclusivo: agg. escruidori
- escluso: pp. agg. escruiu, bogau
- escogitare: vb.abisai, imbentai
- escogitazione: s.m. s'abisu, s'imbentu
- esecrabile: agg. aborréssiu
- esecrare: vb. aborressi
- esecrazione: s.m. s'aborressimentu
- esecutore: s.m. faidori
- esecuzione: s.f. sa faidura
- eseguibile: agg. de fai, fatìbili
- eseguire: vb. fai, esecutai
- esempio: s.m. s'esempru
- esempio: “per esempio”: > po ndi nai una
- esemplificare: vb. acrarai mellus
- esemplificazione: s.m. s'acraramentu
- esentare: vb. dispensai
- esenzione: s.f. sa dispensa
- esente (da): agg. non abisòngiat de
- esercente: s.m. su negotzianti
- esercitare: vb. esercitai
33
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- esercizio: s.m. s'esercìtziu
- esercitazione: s.f. s'esercitatzioni
- esibire: vb. amostai, fai biri, sciorai
- esibitore: s.m. s'amostadori, su scioradori
- esibizione: s.m. s'amostu, su scioru, sa presentada, f.
- esigenza: s.m. s'abisòngiu, s'apretu (cat. apreto; sp. aprieto)
- esigere: vb. bolli
- esigibilità: s.m. s'incàsciu
- esiguità: s.f. sa paghesa
- esimere -rsi: vb. disgagiai, sfranchiri
- esistenza in vita: s.f. s'agatamentu in vida
- esitare: vb. dudai, stentai
- esitazione: s.f. sa duda, su stentu m.
- esito: s.m. s'arresurtau, s'arrennèscida f.
- esonerare: vb. discarrigai
- esonero: s.m. su discàrrigu
- esordiente: s.m. su printzipianti, su novìssiu
- esordio: s.m. su primìtziu, s'inghitzu, su cumentzu, sa tzimia f.
- esordire: vb. sprimitziai, inghitzai, cumentzai, intzimiai
- esortazione: s.m. s'incoramentu
- esosità: s.m. s'asurièntzia
- esoso: agg. asuriu
- espandere: vb. spainai
- espansione: s.f. sa spainamentu
- espatriare: vb. si disterrai (cat. sp. desterrar)
- espatrio: s.m. su disterru (cat. desterro; sp. destierro)
- espellere: vb. bogai
- espulsione: s.f. sa bogada
- esperienza: s.f. sa sperièntzia
- esperimentare: vb. proai, sperimentai
- esperimento: s.m. su sperimentu, sa proa f.
- esperire: vb. tentai
- esperto: s.m agg. àbili, sàbiu
- espiare: vb. scontai
- espiazione: s.f. sa scontadura
- espletamento: s.m. s'acabu (sp. acabo), su cumprimentu, su spaciamentu
- espletare: vb. acabai (sp. acabar), cumpriri, spaciai
- esplicativo: agg. spricadori, acraradori, sboddicadori
34
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- esplicazione: s.m. s'acraramentu, s.f. sa sboddicadura. sa spricadura
- esplicitamente: avv. craru-craru
- esplicitare: vb. spricai, (sp. explicar), acrarai
- esplorare: vb. spriculitai
- esploratore: s.m. su spriculitadori
- esplorazione: s.m. su spriculitu
- esporre: vb. esponni, nai, contai, spricai (sp. explicar)
- esportare: vb. esportai
- esportatore: s.m. s'esportadori
- esportazione: s.f. sa saca (sp. saca)
- espositore: s.m. s'esponidori
- esposizione: s.f. s'esponidura, s'amosta
- esposto: s.m. s'espostu, sa dichiara f.
- esposto: pp. agg. espostu, spricau
- espressamente: avv. aposta
- espressione: s.f. sa spricadura ( < vb. spricai), s'espressada
- esprimere: vb. espressai
- espropriare: vb. spossidiri, spoderai
- esproprio: s.m. su spossidimentu, su spoderamentu
- essenzialmente: avv. prus de totu
- estensione: s.m. su sterrimentu
- estensivo: agg. sterridori
- esternamente: avv. a parti de foras
- esterno: agg. chi ndi benit de foras
- estero: s.m. su logu de stràngia
- estinguere: vb. sperdi
- estinguibile: agg. sperdidori
- estinzione: s.f. sa sperdidura
- estirpare: vb. srexinai
- estirpazione: s.m. su srexinamentu
- estradare: vb. incarrerai
- estradizione: s.m. s'incarreramentu
- estraibile: agg. chi si-ndi podit bogai
- estrarre: vb. bogai
- estratto: s.m. su bogamentu
- estrazione: s.m. su bogamentu
- estremi dell'atto: s.m.pl. donaus de s'àutu
- estrinsecare: vb. spricai
35
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- estrinsecazione: s.f. sa spricadura
- estromettere: vb. poni a una parti, arrimai
- estromissione: s.f. sa bogada, s'arrimadura
- esuberare: vb. sobrai (sp. sobrar), propassai (cat. sp. propasar)
- esubero: s.m. su subraprus, s.f. sa subradura
- esulare: vb. si strangiai, si stesiai
- esule: s.m. su disterrau
- età: s.f. s'edadi (lat. AETAS)
- etica: s.f. s'ètica
- etico: agg. èticu
- etnia: s.f. s'arratza, s'eredeu m., sa genia f.
- etnico: agg. ètnicu, de s'eredeu, de sa genia
- euro (moneta) s.m. s'èuru
- evadere (le tasse): vb. sfrosai
- evacuare: vb. sfollai, sbarratzai
- evacuazione: s.m. su sfollamentu, su sbarratzu
- evadere (fuggire): vb. fuiri
- evasione (fiscale): s.m. su sfrosu
- evasione (fuga): s.f. sa fuida
- evaso: pp. agg. fuiu
- evasore (fuggire): s.m. su fuidori
- evasore (le tasse): s.m. su malu pagadori
- evenienza: s.m. s'acontèssiu, s'abisòngiu
- eversione: s.m. s'avolotu, s'atrupellu
- eversivo: agg. avolotadori, atrupelladori
- evidenza: s.f. sa craresa
- evidenziare: vb. ponni in craru, marcai
- evidenziatore: s.m. su marcadori
- evincere: vb. dedusi
- evitare: vb. fai de mancu
- evocare: vb. arregordai, arremonai
- evocatore: s.m. s'arregordadori, s'arremonidori
- evocazione: s.m. s'arregordu, s'amentu
- evolvere: vb. cresci, s'amanniai, mellorai
- evoluzione: su cresci, s' amanniamentu, su melloramentu
- ex: prep. bèciu, passau, su chi est stètiu
- extremis (in): a s'ùrtimu
36
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
F
- fabbisogno: s.m. s'abastu, s'abisóngiu
- fabbricato: s.m. su fàbricu
- fabbricatore: s.m. su fabricadori
- faccenda: s.f. sa faina (cat. faina)
- faccendare: vb. fateriai
- faccendiere: s.m. su faineri (cat. fainer, feinar)
- facilità: s.f. sa facilesa
- facilitare: vb. apranai
- facinoroso: agg. brigadori
- facoltà: s.f. sa facultadi
- facoltativamente: avv. a praximentu
- fac-simile: s.f. sa còpia (spicigada a s'originali)
- factotum: s.m. su faineri (cat. fainer, feinar), bonu a fai totu
- f.f.: “facente funzioni” > faendi-nci sa funtzioni
- faida: s.f. sa vengantza (sp. venganza)
- fallace: agg. tramposu
- fallacia: s.f. sa tramperia (cat. sp. trampería)
- fallare: vb. faddiri, fartai, sballiai
- fallimento: s.m. su fallimentu
- fallire: vb. falliri, faddiri
- fallo: (sbaglio, errore): s.m. su sbàlliu
- falsare: vb. trastocai
- falsificatore: s.m. su trastocadori
- falsificazione: s.f. sa trastocadura
- falsità: s.f. sa mincidiosidadi
- fama: s.f. sa nomenada
- falso: agg. mincidiosu
- famiglia: s.f. sa famìllia
- famoso: agg. famau
- farmacia: s.f. sa potecaria (sp. ant. apotecarìa)
- farmacista: s.m. su potecàriu (sp. ant. apotecario)
- farraginoso: agg. improddau
- fascicolo: s.m. su fascìculu
- fattezza: s.f. sa bisura
- fattibile: agg. faidori
- fatto (avvenimento, evento): s.m. s'acontèssiu
37
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- fattura (commerciale): s.f. sa fatura
- fatturare: vb. faturai
- fausto: agg. diciosu
- favore: s.m. su prexeri
- favore (a favore di): a favori de, a prexeri de
- favoreggiamento: s.m. su favoressimentu
- favoreggiatore: s.m. su favoressidori
- favoreggiare: vb. favoressi
- favorevole: agg. favoressidori
- favorito: pp. agg. favorèssiu
- favoritismo: s.m. su favoressimentu
- fax: s.m. su fax
- fazione: s.f. sa cungrega. sa crica
- faziosità: s.f. sa partesa
- fazioso: agg. partesanu
- fedele: agg. fieli (sp. fiel)
- fedeltà: fielidadi
- federazione: s.f. sa federatzioni
- fedìfrago: agg. traitori
- felicitarsi: vb. si cumpraxi
- felicitazione: s.f. sa cumpraxèntzia
- fellone: agg. porfiosu
- fellonia: s.f. sa porfia (sp. porfia)
- femmina: s.f. sa fèmina
- femminilità: s.f. sa feminesa
- ferma militare: s.f. sa frima, su tiràgiu m. (visita di leva)
- fermata: s.f. sa firmada
- festeggiamento: s.m. s'afestu
- festivo (giorno): dii de festa
- feudatario: s.m. feudatàriu
- feudo: s.m. su feu (pis. ant. feo)
- fiancheggiamento: s.m. s'acotzamentu
- fiancheggiare: vb. afiancai
- fiancheggiatore: s.m. s'afiancadori
- fideiussione: s.f. sa fiantza
- fideiussore: s.m. su fiantzeri
- fiducia: s.f. sa cunfiantza (sp. confianza)
- fiducioso: agg. cunfiantzosu
38
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- figlio: s.m. su fillu
- figliolanza: s.m. su fillàmini
- figura: s.f. sa figura
- finalità: s.f. sa tenta
- finanza: s.f. sa finàntzia
- finanziamento: s.m. su finantziamentu
- finanziare: vb. finantziai
- finanziario: agg. finantziàriu
- finanziato: pp. agg. finantziau
- finanziatore: s.m. su finantziadori
- finire: vb. acabai (sp. acabar)
- finitore: s.m. s'acabadori
- finitura: s.m. s'acabu
- firma: s.f. sa firma
- firmare: vb. firmai, ponni sa firma
- firmatario: s.m. su firmadori
- firmato: pp. agg. firmau
- fiscale: agg. fiscali
- fisco: s.m. su fiscu
- fondamentale: agg. de fundòriu
- fondo: s.m. su fundu
- forfettario: agg. forfetàriu
- forma: s.m. su sètiu
- formare: vb. assetiai
- formato: pp. agg. assetiau
- formato (dimensione): s.m. sa mannària
- formazione: s.f. sa formatzioni
- formula: s.f. sa fòrmula
- formulare: vb. formulai
- formulario: s.m. su formulàriu
- formulatore: s.m. su formuladori
- formulazione: s.f. sa formulatzioni
- fornimento: s.m. su frunimentu
- fornire: vb. fruniri
- fornito: pp. agg. fruniu
- fornitore: s.m. su frunidori
- fortificare: vb. afortiai
- fortificatore: s.m. s'afortiadori
39
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- fortificazione: s.m. s'afortiamentu
- forzare: vb. fortzai
- forzatura: s.f. sa fortzadura
- fotocopiare: vb. fotocopiai
- fotocopiatore: s.m. su fotocopiadori
- fotografare: vb. arretratai, fotografai
- fotografia: s.m. s'arretratu, sa fotografia f.
- fotografo: s.m. s'arretratadori, su fotògrafu
- fraintendere: vb. cumprendi a s’imbressi
- fraintendimento: s.f. sa disintèndia
- frammentare: vb. spimpirinai
- frammentario: a pimpirinas
- frammentazione: s.f. sa spimpiradura
- frammescolamento: s.m. s'amisturu
- frammescolare: vb. amisturai
- frammezzare: vb. intremesai
- franchigia: s.m. s'afranchimentu
- frapporre: vb. intremesai
- frapposizione: s.m. s'intremesu
- fratellanza: s.m. s'afradiamentu
- fratellastro: s.m. su fradi concoinu
- fraudolento: agg. trassadori (cat. trassador; sp. trazador)
- fraudolenza: s.f. sa trassa
- frazionamento: s.f. sa spartzidura
- frazionare: vb. spartziri
- frazione: s.f. sa fratzioni
- frequente: agg. fitianu
- frodare: vb. sfrosai (genov. sfrouxá)
- frodatore: s.m. su sfroseri
- frode: s.m. su sfrosu (piem. sfruze o it. sfroso)
- frontalmente: avv. a faci de
- fruire: vb. gosai
- fruitore: s.m. su gosadori
- fruizione: s.m. su gosu
- fungere: vb. fai, adémpiri
- funzionamento: s.m. su funtzionamentu
- funzionare: vb. funtzionai
- funzionario: s.m. su funtzionàriu
40
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- funzione: s.f. sa funtzioni
- furto: s.f. sa fura
- fusione: s.m. su scallu
- futile: agg. frioleri
- futilità: s.f. sa friolesa
- futuro: s.m. agg. benideru, benidori
G
- gabbare: vb. improsai
- gabbo: s.m. s'improsamentu
- gabella: s.f. sa derrama (sp. derrama)
- gabellare: vb. derramai
- gabelliere: s.m. su derramadori
- gabinetto (politico): s.m. su ministèriu
- galeotto: s.m. su galiotu
- galera: s.f. sa galera
- gara: s.f. sa gara
- garante: s.m. su fiadori, su fiantzeri
- garantire: vb. afiantzai, assigurai
- garanzia: s.f. sa fiantza, s’afiantza
- gareggiare: vb. fai a trivas de pari
- gazzetta: s.f. sa gaseta (cat. gaseta)
- genealogia: s.m. s'ereu (cat. hereu)
- generale: s.m. su generali
- generale: agg. generali
- generalità: s.m.pl. is donaus personalis
- generare: vb. nasci
- generatore: s.m. su nascidori
- generazione: s.f. sa generatzioni
- genere: s.f. s'arratza
- generico: agg. genèricu
- genesi: s.m. su cumentzu
- genitore: su babu e sa mama
- gerarchia: s.f. sa gerarchia
- gerarchico: agg. geràrchicu
- gesta: s.f.pl. is impresas
- gestione: s.m. su manìgiu
41
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- gestire: vb. manigiai
- gestore: s.m. su manigiadori
- ghermire: vb. agripiai
- ghermitore: s.m. s'agripiadori
- giacente: p.pr. agg. sterrinau
- giacere: vb. sterrinai
- giacimento: s.m. su sterrimentu
- giornale: s.m. su giornali
- giornaliero: agg. giornaderi
- giornata (lavorativa): s.f. sa giorronada
- giorno: s.f. sa dii, is diis pl.
- giovamento: s.m. su profetu
- giovane: s.m. agg. giòvunu
- giovare: vb. profetai
- gioventù: s.f. sa gioventudi, sa giovunesa
- giudicante: p.pr. agg. giudicadori
- giudicare: vb. giudicai
- giudice: s.m. su giugi
- giudizio: s.m. su giudìtziu
- giunta: s.f. sa giunta
- giuramento: s.m. su giuramentu, sa giura f.
- giurare: vb. giurai
- giuridico: agg. giurìdicu
- giuria: s.f. sa giuria
- giurisdizione: s.f. sa giurisditzioni
- giurisprudenza: s.f. sa giurisprudèntzia
- giusta: avv. cunfroma
- giustificabile: agg. giustificabili
- giustificare: vb. giustificai
- giustificazione: s.f. sa giustificatzioni
- giustizia: s.f. sa giustìtzia
- giustiziare: vb. cundennai a morti
- giustiziere: s.m. su buginu
- globalità: s.f. s'interesa
- glossa: s.f. sa glosa, sa spricadura
- glossario: s.m. su fueddàriu
- godere: vb. gosai
- godimento: s.m. su gosamentu
42
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- goditore: s.m. su gosadori
- gonfalone: s.m. su gonfaloni
- gonfaloniere: s.m. su banderàiu
- governare: vb. guvernai
- governativo: agg. guvernativu
- governatorato: s.m. su guvernadoradu
- governatore: s.m. su guvernadori
- governo: s.m. su guvernu
- gradatamente: avv. a bellu a bellu
- gradimento: s.m. s'agradessimentu
- gradire: vb. agradessi
- grado: s.m. su gradu
- graduatoria: s.f. sa graduatòria
- gradualmente: avv. passu-passu
- grafica: s.f. sa gràfica
- gratifica: s.f. sa gratìfica, sa strina
- gratificare: vb. gratificai, istrinai
- gratificatore: s.m. arrecumpensadori
- gratificazione: s.f. sa gratificatzioni
- gratis: avv. chentza de pagai nudda
- gratitudine: s.f. s'arreconnoscèntzia
- grato: agg. agradèssiu
- gratuità: de badas (avv.)
- gravame: s.m. s'agràviu
- gravare: vb. agravai
- gravità: s.f. sa graidadi
- gravoso: agg. traballosu
- grazie: escl. gràtzias
- guadagnare: vb. guadangiai
- guadagno: s.m. su guadàngiu
- guardare: vb. castiai
- guardia: s.f. sa guàrdia, su castiadori m.
- guastare: vb. guastai
- guasto: s.m. su guastu
- guerra: s.f. sa gherra
- guerrafondaio: s.m. su gherradori
- guerreggiare: vb. gherrai
- guerriero: s.m. su gherradori
43
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- guida: s.f. sa ghia (cat. sp. guía)
- guidare: vb. ghiai
I
- idea: s.f. sa pensada
- identità: s.f. s'identidadi
- immagine: s.f. sa màgini
- immediatamente: avv. luegus (sp. luego), illuegus
- impegnare: vb. impenniai
- impegnativo: agg. traballosu
- impegnato: pp. agg. impinniau
- impegno:s.m. s’impìnniu
- impianto: s.m. s'imprantu
- impiegare: vb. umperai, manigiai
- impiegato: s.m. s'impreau
- impiego: s.m. s'impreu
- imposizione: s.f. s'imponnidura
- imposta: s.f. s'impònnida
- importanza: s.m. s'importu
- importo: s.m. su prétziu (sp. precio), su costu
- imporre: vb. imponni
- impositore: s.m. s'imponnidori
- impossessamento: s.m. s'apoderamentu
- impossessarsi: vb. rifl. s'apropriai, si fai meri
- impoverimento: s.m. s'impoburimentu
- impoverire: vb. impoburai
- impropério: s.m. su fueddu malu
- impugnabile: agg. oponnidori
- impugnare: vb. oponni
- imputazione: s.f. s'abètia (< vb. s'abetiai, “impuntarsi”)
- inaccessibile: agg. malu a nci arribai
- inaccettabile: agg. malu de arriciri
- inadempiente: agg. incumpridori
- inadempienza: s.f. s'incumpridura
- inalienabile: agg. malu a bendi
- inalterato: agg. sèmpiri su pròpiu
- inamovibile: agg. chi no si podit scumponni
44
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- inattendibile: agg. discrètiu
- inattendibilità: s.m. su disdoru m. (it. ant. disdoro o sp. desdoro)
- inattivo: agg. sfainau
- inaugurare: vb. inaugurai, incingiai
- inaugurazione: s.f. s'inauguratzioni, s'incingiadura
- inavvertenza: s.m. su discòidu
- inazione: s.m. su sfainamentu
- in base: de su chi
- incaricare: vb. incarrigai
- incaricato: pp. agg. incarrigau
- incarico: s.m. s'incàrrigu
- incartamento: s.m. impaperamentu
- incassare: vb. incasciai
- incasso: s.m. s'incàsciu
- incidenza: s.f. su pesu
- incompatibilità: s.f. s'incumpatibilidadi
- in conformità: cunfroma
- incontrare: vb. atobiai
- incontro: s.m. s’atòbiu
- incrementare: vb. amanniai, acresci
- incremento: s.m. s'amanniamentu, s'acrescimentu
- indagare: vb. spriculitai
- indagatore: s.m. su spriculitadori
- indagine: s.m. su spriculitamentu
- indecifrabile: agg. malu a cumprendi
- indennità: s.f. sa smèndua
- indennizzare: vb. smendai (lat. EMENDARE)
- indennizzo: s.m. s'indennizu
- indebitamente: avv. ingiustamenti
- indebitamento: s.m. s'indepidamnetu
- indebitare: vb. indepidai
- indebitato: pp. agg. indepidau
- indecisione: s.f. sa duda
- indeciso: agg. dudosu
- indenne: agg. francu
- indennità: s.f. sa smèndua
- indesiderabile: agg. disagradèssiu
- indeterminatezza: s.f. s'incertesa
45
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- indicare: vb. inditai, amostai
- indicato: pp. agg. inditau, amostau
- indicatore: s.m. inditadori, amostadori
- indicazione: s.f. s'inditadura, s'ingitadura, s'amostadura, s'inditu m.
- indice: s.m. s’inditu
- indifferentemente: avv. una cosa o s'àtera
- individuale: s.m. agg. singru
- individualismo: s.f. sa singruesa
- indirizzo: s.m. s'indiritzu
- individuare: vb. scerai
- individuato: pp. agg. scerau
- indurre: vb. insulli
- induzione: s.f. s'insullamentu
- ineliggibilità: s.f. s'ineligibilidadi
- in esenzione di: fora de abisòngiu
- inferiore: agg. prus bàsciu, prus piticu de
- inflazionare: vb. abaratai
- inflazione: s.m. su baratamentu
- informare: vb. fai sciri, informai
- informativo: agg. informadori
- informato: pp. agg. fatu sciri a, informau
- informatore: s.m. s'informadori
- informazione: s.f. sa noa
- ingegnere: s.m. inginneri (cat. enginyer)
- iniziare: vb. cumentzai, inghitzai, primitziai
- iniziativa: s.f. s'ideada
- inizio: s.m. su cumentzu, s’inghitzu, su primìtziu
- inoltrare: vb. imbiai
- inoltro: s.m. s'imbiu
- innovare: vb. innovai, mudai
- innovatore: s.m. s'innovadori, su mudadori
- innovazione: s.f. sa muda
- insabbiamento: s.m. s'arenamentu
- insabbiare: vb. arenai
- insediamento: s.m. s'apoderamentu
- insediare: vb. s’apoderai (sp. apoderarse)
- insegnamento: s.m. s’imparu
- insegnante: s.m. s'imparadori
46
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- insegnare: vb. imparai
- inserimento:s.m. insertamentu
- inserire: vb. insertai (cat. sp. insertar)
- insidia: s.m. su trallatzu
- insidiare: vb. trallutzai
- insidioso: agg. trallatzadori
- integrale: agg. interu (lat. INTEGER)
- integralmente: avv. de su totu
- integrare: vb. aciungi
- integrazione: s.f. s'aciunta
- integrità: s.f. s'interesa
- intendente: s.m. s'intendenti
- intendenza: s.f. s'intendèntzia
- intensificare: vb. afortiai
- intensificazione: s.f. s'afortiadura
- interdizione: s.f. sa proibidura
- interesse bancario: s.m. s'oriellu, su riellu (probm. cat. riell; sp. riel)
- interezza: s.f. s'interesa
- interferenza: s.f. s'infrichimentu
- interferire: vb. s’infrichiri
- internamente: avv. a parti de aìnturu
- interpellanza: s.f. sa pregunta
- interrogare: vb. pregontai, interrogai
- interrogazione: s.m. s'interrogu
- intervallo: s.m. su discansu
- intervenire: vb. intervenni
- intervento (verbale): s.f. s'arrelata
- intervento: s.m. s'interventu, s'acudimentu
- intervista: s.m. su pregontu, s'intervista f.
- intervistare: vb. fai pregontas, intervistai
- intervistatore. s.m. su pregontadori, s'intervistadori
- intesa: s.f. s'inténdida, s'acórdiu m.
- intestatario: s.m. su titulari
- intraprendenza: s.f. sa spiciesa, s'abilesa
- intraprendere: vb. afateriai
- introduzione: s.f. sa presentada
- investigare: vb. spreculitai
- investigatore: s.m. su spreculitadori
47
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- investigazione: s.f. sa spreculitadura
- investimento: s.f. s'imbistida (cat. sp. embestida)
- investire: vb. imbistiri
- istantaneamente: avv. totu in d-una
- istanza: s.f. s'istàntzia
- istigare: vb. insullai, atzitzai, intzulai, imprèniri
- istigatore: s.m. insulladori, atzitzadori, intzuladori, intzuleri, imprenidori
- istigazione: s.m. s'insullamentu, s' insullu, s'intzullu, s'atzitzamentu, s.f. imprenidura
- istigazione a delinquere: s.m. s'insullamento a fai mali
- istituto: s.m. s'istitutu
- istitutore: s.m. s'istitudori
- istituzione: s.f. s'istitutzioni, su nascimentu m.
- istituire: vb. istituiri
- istruire: vb. imparai
- istruire (una pratica): vb. oberri una pràtica
- istruito: pp. agg. imparau, studiau
- istruzione: s.m. s'imparu
- istruzione pubblica: s.m. s'imparu pùbricu
- integralmente: avv. d-unu totu
- integrare: vb. aciungi
- integrazione: s.f. s'aciunta
- interessato: s.m. agg. interessau
- intervenire: vb. intervenni
- intervento: s.m. s'interventu, s'acudimentu (sp. acudir)
- intesa: s.f. s'intèndia, s'acòrdiu m.
- introdurre: vb. introdusi (sp. introducir), intrai
- introduzione: s.f. s'introdutzioni, su sterrimentu, m.
- invitante: agg. cumbidadori
- invitare: vb. cumbidai
- invitato: pp. agg. cumbiadu
- invito: s.m. su cumbidu
- irremovibile: agg. corriatzu
- irresponsabile: agg. scuscientziau
- iscritto: pp. agg. s.m. assentau
- istituto: s.m. s’istitutu
- istituzionale: agg. istitutzionali
- istruttore: s.m. s'istrutori
- istruttoria: s.f. s'istrutòria
48
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- IVA: impònnida aingìriu de su balori aciuntu
L
- laboratorio: s.m. su laboratòriu
- latente: agg. cuau
- lateralmente. avv. a su costau
- latifondista: s.m. su possidenti
- latifondo: s.f. sa possidèntzia de terras
- latitante: s.m. su bandiu
- latitanza: s.f. bandidàntzia
- latrocinio: s.f. sa fura
- laureato: s.m. addotorau
- lavorante: agg. traballanti
- lavorare: vb. traballai
- lavoratore: s.m. su traballadori
- lavorazione: s.f. sa traballadura
- lavoro: s.m. su traballu
- lavoro temporaneo: s.m. su traballu de paga dura
- lealtà: s.f. sa lialidadi
- lecitamente: avv. litzitamenti
- lecito: agg. lìtzitu
- ledere: vb. lesiai
- legale: s.m. agg. legali
- legalità: s.f. sa legalidadi
- legalizzare: vb. legalizai
- legame: s.m. s'acàpiu
- legamento: s.m. s'acapiadroxu
- legare: vb. acapiai
- legatura: s.f. acapiadura
- legge: s.f. sa lei
- leggere: vb. ligi
- leggerezza: s.f. sa lebiesa
- legiferare: vb. fai is leis
- legislativo: agg. legislativu
- legislatore: s.m. su legisladori
- legislazione: s.f. sa legislatzioni
- legittimare: vb. leitimai
49
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- legittimato: pp. agg. leitimau
- legittimazione: s.f. sa leitimadura
- legittimo: agg. leitimu, sintzillu
- lentamente: avv. a bellu a bellu, sei-sei
- lentezza: s.f. sa lentesa, su stentu, m.
- lento: agg. stentosu
- lesivo: agg. ofendidori
- lessico: s.m. su fueddàriu
- letale: agg. ferosu
- lettera: s.f. sa lìtera
- letteralmente: avv. a sa lìtera
- letteratura: s.f. sa literadura
- letto: pp. agg. lìgiu
- lettura: s.f. sa ligidura
- levatura: s.f. sa pesadura, s'artziadura
- lezione: s.f. sa letzioni
- leziosaggine: s.m. su denghi
- lezioso: agg. dengosu
- libello: s.m. su libureddu
- liberale: s.m. agg. liberali
- liberalità: s.f. sa liberalidadi
- liberare: vb. scabulli (cat. sp. escabullir)
- liberato: pp. agg. scabùlliu
- liberatore: s.m. su liberadori
- liberazione: s.f. sa liberatzioni
- libero: agg. lieru, scapu
- libertà: s.f. sa libertadi
- libertario: agg. libertàriu
- libro: s.m. su lìburu
- licenza: s.f. sa lissèntzia
- licenziamento: s.m. su lissentziamentu
- licenziare: vb. lissentziai
- lieve: agg. lèbiu
- linguistico: agg. linguìsticu
- limitare: vb. smenguiri
- limite: s.m. su trèmini
- limitrofo: agg. lacananti, de acanta
- limpidezza: s.m. su nidori
50
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- limpido: agg. nidu
- lingue di minoranza: s.f. pl. is lìnguas de minoria
- linguaggio: s.f. sa fueddada
- linguista: s.m. su maistu de lìnguas
- linguistica: s.f. sa linguìstica
- liquidare: vb. bendi
- liquidato: pp. agg. bèndiu
- liquidatore: s.m. su bendidori
- liquidazione: s.f. sa bèndida
- lite: s.m. su certu
- lite giudiziaria: s.m. su certu giuditziàriu
- litigante: p.pr. agg. certadori
- litigare: vb. certai
- litigioso: agg. scuncordiosu
- litorale: s.m. s'oru de su mari, sa costera, f.
- livellare: vb. splanai
- livellato: pp. agg. splanau
- livellatore: s.m. su splanadori
- livellazione: s.m. su splanamentu
- livello: s.m. su livellu
- locale: s.m. su locali
- locale: agg. locali, de su logu
- locandina: s.f. sa locandina
- locare: vb. arrendai
- locatario: s.m. s'arrendatàriu
- locatore: s.m. s'arrendadori (sp. arrendador)
- locazione: s.m. s'arrendu, sa pesoni, f.
- lodare: vb. bantai
- lodatore: s.m. su bantadori
- lode: s.m. s'abàntidu
- lodevole: agg. merescidori
- locomotiva: s.f. sa litorina
- logica: s.f. sa lògica
- logistica: s.f. sa logìstica
- logico: agg. lògicu
- longevità: s.f. sa vidalonga
- lorda (imposta): agg. grussa
- lotta: s.f. sa batalla
51
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- lottare: vb. batallai
- lottatore: s.m. su batalladori
- lotteria: s.f. sa loteria
- lottizzare: vb. lotizai
- lottizzazione: s.f. sa lotizatzioni
- lucrare: vb. scrufi
- lucro: s.f. sa scrufidura
- lucro (senza scopo di lucro): chene de nci guadangiai nudda
- lucroso: agg. scrufianosu
M
- macchina: s.f. sa màchina
- maggioranza: s.f. sa majoria
- malpensante: agg. de malus pensamentus
- malsano: agg. ferosu
- maltrattamento: s.m. su stratallamentu
- maltrattare: vb. stratallai
- mancante: p.pr. agg. fartenti
- mancanza: s.f. sa farta
- mancare: vb. fartai
- mancato: pp. agg. fartau
- mancatore: s.m. su fartadori
- manchevole: agg. fartosu
- manchevolezza: s.f. sa farta
- mandante: s.m. su mandadori
- mandare: vb. mandai
- mandato: s.m. su mandau
- maneggio: s.m. su manìgiu
- manifestare: vb. manifestai, espressai (sp. expresar)
- manifestazione: s.f. sa manifestada, s'espressada
- manoscritto: s.m. su scritu a manu
- manovalanza: s.f. sa manorberia (cat. sp. manobre)
- manovale: s.m. su manorba
- manovra: s.m. su murigu
- manovrare: vb. murigai
- manovratore: s.m. su murigadori
- mansione: s.m. s'incàrrigu
52
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- mantenere: vb. poderai
- mantenimento: s.m. su poderamentu
- manufatto: s.m. su traballu fatu a manu
- manutenzione: s.f. sa manutentzioni
- marchiare: vb. sinnai
- marchiatore: s.m. su sinnadori
- marchiatura: s.m. su sinnadroxu
- margine: s.m. su màrgini
- margine di (a): loc. a s'oru de
- marito: s.m. su maridu, su pobiddu
- maschio: s.m. su mascu
- masserizie: m.pl. is trastus
- massimamente: avv. prus de totu
- materia: “in materia di...” > aingìriu de, apitzus de
- materiale: s.m. su materiali
- matrimonio: s.f. sa coja
- mendace: agg. mindiciosu
- mensile: agg. de su mesi, mesili
- merito: s.m. su merescimentu
- messo: s.m. su missu
- messo comunale: s.m. su missu comunali
- metropolitana: s.f. s'asubaterrànea
- migliorare: vb. mellorai
- miglioramento: s.m. su melloramentu
- minoranza: s.f. sa minoria
- minoritario: agg. minorizau
- misura: s.f. sa mesura
- misurare: vb. mesurai
- mittente: s.m. su mandanti
- mobilità: s.f. sa movidura
- modello: s.m. su mòlliu (cat. mottlo)
- modifica: s.f. sa mudàntzia
- modificare: vb. mudai
- modificatore: s.m. su mudadori
- modulare: vb. modulai
- modulazione: s.f. sa moduladura
- modulo: s.m. su mòdulu
- moglie: s.f. sa mulleri
53
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- molestare: vb. arroxi
- molestia: s.m. s'arroscimentu
- moltiplicare: vb. multiplicai
- moltiplicatore: s.m. multiplicadori
- moltiplicazione: s.f. sa multiplicatzioni
- moltitudine: s.f. sa truma (lat. TURMA)
- monaco: s.m. su mòngiu
- monarchia: s.f. sa monarchia
- monarchico: agg. monàrchicu
- monastero: s.m. su monastèriu
- monastico: agg. monàsticu
- moneta: s.f. sa muneda
- monetario: agg. moneteri
- monopolio: s.m. su monipòliu (it. ant. monipolio)
- monopolio (tabacchi, etc.): s.m. su stangu
- monopolizzare: vb. monipolizai
- montano: agg. de monti, montanescu
- mostra: s.f. s'amosta
- mostrare: vb. amostai
- motivo: s.f. s'arrexoni, s'intzimia
- movente: s.m. su movidori
- movimento: s.f. sa mòvida
- multa: s.f. sa machìtzia
- multare: vb. machitziai
- musica: s.f. sa mùsica
N
- narrare: vb. contai
- narratore: s.m. su contadori
- narrazione: s.m. su contu
- nascita: s.m. su nasci
- nascondere: vb. cuai
- natalità: s.f. sa nàscida
- nativo: agg. nadiu
- nazionale: agg. natzionali
- nazionalizzare: vb. natzionalizai
- nazione: s.f. sa natzioni
54
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- necessario: agg. necessàriu
- necessario (il minimo indispensabile): s.m. s'abastu
- necessità: s.m. s'abisóngiu, s'apretu
- necessitare: vb. abisongiai, apretai, arrechedi
- nefandezza: s.f. sa disfama, su disdoru m. (it. ant. disdoro o sp. desdoro)
- nefando: agg. infami
- nefasto: agg. digratziau
- negare: vb. dennegai
- negatività: s.m. su negamentu
- negativo: agg. negativu
- negatore: s.m. su dennegadori
- negazione: s.f. sa dennega
- negletto: agg. discuidau, disamparau (sp. desamparado)
- negligente: agg. discoidosu
- negligenza: s.m. su discùidu
- negligere: vb. discuidai
- negoziare: vb. negotziai
- negoziatore: s.m. su negotziadori
- negoziazione: s.f. sa negotziatzioni
- negozio: s.m. su negòtziu
- nemico: s.m. agg. nimigu
- neutrale: agg. neutrali
- neutralità: s.f. sa neutralidadi
- neutralizzare: vb. neutralizai
- nipote: s.m. su nebodi, sa neta f.
- nocivo: agg. noxili
- noleggiare: vb. annolitai
- noleggiatore: s.m. su nolegiadori
- noleggio: s.m. su nòlitu, su nolu
- nome: s.m. su nòmini
- nomina: s.f. sa nòmena
- nominare: vb. nomenai
- nominatamente: avv. po nòmini, a unu a unu
- nominativo: s.m. su nòmini
- nominato: pp. agg.. nomenau, arremonau
- noncuranza: s.m. su discùidu
- norma: s.f. s'arrègula, sa norma
- normale: agg. normali
55
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- normalità: s.f. sa normalidadi
- normalizzare: vb. normalizai
- normativa: s.f. sa normativa
- nosocomio: s.m. s'ispidali
- nota: s.f. sa noda, s'annotadura
- nota bene (N.B.): s.f. sa nota / s'annotadura a craru
- notaio: s.m. su notàrju
- notare: vb. notai, biri beni
- notariato: s.m. su notariatu, sa notaria f.
- notarile: agg. notariali, notariescu
- notazione: s.f. s'assentadura
- notifica: s.f . sa notìfica, s'intimidatzioni
- notificare: vb. notificai, intimai
- notificatore: s.m. su notificadori, s'intimadori
- notificazione: s.f. sa notificatzioni, s'intima
- notizia: s.f. sa nova, sa sceda
- notiziario: s.f. su notiziàriu
- notorietà: s.f. sa fama, sa nomea
- notorio: agg. notóriu, connotu, nodiu, scìpiu
- notorio (atto): s.m. s'àutu notòriu
- novità: s.f. sa nova, sa sceda
- nozione: s.f. sa sceda
- nucleo: s.m. su nùcleu
- nullaosta: s.m. su permissu
- nullatenente: s.m. agg. pòburu in canna
- nullità: s.m. s'annuddamentu
- nullo: agg. nuddu, annuddau
- numerare: vb. annumerai
- numeratore: agg. annumeradori
- numerazione: s.f. s'annumerada
- numero: s.m. su nùmeru
- nunzio: s.m. su nùntziu, su missu
- nuocere: vb. noxi
- nuovamente: avv. torra, de nou
- nuovo: agg. nou
O
56
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- obiettare: vb. tenni cosa de nai
- obiettivo: s.f. sa tenta
- obiezione: s.m. su disparru
- obbligare: vb. obrigai
- obbligatorio: agg. obrigatòriu
- obbligo: s.m. s'òbrigu
- occorre: 3^ pers. sing. tocat chi
- occultamento: s.m. su stumponamentu
- occultare: vb. stumponai
- odierno: agg. de oi
- oggetto: s.f. sa chistioni // “di cui all’oggetto” > in chistioni arremonau
- onere: s.m. su càrrigu
- opera: s.f. sa faina
- operativo: agg. faidori
- operatore: s.m. operadori
- operatrice: s.f. s'operadora
- operoso: agg. faineri
- opinione: s.m. su parri, su parrimentu
- opporre: vb. ponni contras
- opportunità: s.f. s'ocasioni
- oppositivo: agg. cuntràriu
- oppositore: s.m. s'oposidori
- opposizione: s.f. s'oponidura
- opprimere: vb. apatigai
- oppressione: s.m. s'apatigamentu
- opzione: s.f. sa preferèntzia, su sceru, m.
- opuscolo: s.m. libureddu
- orario: s.m. s'oràriu
- ordinamento: s.m. s'ordinamentu
- organo: s.m. s'òrganu
- organismo: s.m. s'organìsimu
- organizzare: vb. organizai
- organizzatore: s.m. s'organizadori
- organizzazione: s.f. s’organizatzioni
- organo: s.m. s'òrgunu
- origine: s.f. s'arrèxini
- ossequiare: vb. acatai (sp. acatar)
- ossequio: s.m. s'acatu (sp. acato), s'acatamentu (sp.acatamiento)
57
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- ossequiosamente: avv. cun acatu
- ossequioso: agg. acatosu
- osservare: vb. castiai
- osservatore: s.m. su castiadori
- osservatorio: s.m. su castiadòrgiu
- osservazione: s.f. sa castiada
- ottemperanza: s.f. s'ubidièntzia
- ottemperanza (in): locuz. ponendi menti a
- ottemperare: vb. ubidiri, ponni menti
P
- pacificare: vb. apaxiai
- pacificato: pp. agg. apaxiau
- pacificatore: s.m. s'apaxadori
- pacificazione: s.m. s'apaxamentu
- pagamento: s.m. su pagamentu
- pagare: vb. pagai
- pagina: s.f. sa pàgini
- palazzo: s.m. su palàtziu (sp. palacio)
- palesamente: avv. a scòviu, a craru
- palesare: vb. bogai a scòviu
- palese: agg. craru, scìpiu
- paragrafo: s.f. sa corriedda
- pareggio: s.f. s'aparixadura
- parentado: s.m. s'eredeu
- parentela: s.m. su parentau
- parere: s.m. su parri, su parrimentu
- parificare: vb. aparixai
- parificato: pp. agg. aparixau
- parificazione: s.f. s'aparixadura
- parimenti: avv. pari-pari, in sa pròpriu manera
- parità: s.f. sa paridadi
- paritario: agg. paris
- parlamentare: s.m. agg. parlamentari
- Parlamento: s.m. su Parlamentu
- parlatore: s.m. su fueddadori
- parlatorio: s.m. su fueddadroxu
58
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- parodia: s.f. sa strocidura
- parodiare: vb. stroci
- parricida: s.m. su bocibabu, s'impicababu
- parrocchia: s.f. sa parròchia
- parroco: s.m. s'arretori, su parrocu
- partecipare: vb. pigai parti, participai
- partecipatore: s.m. su participadori
- partecipazione: s.f. sa participatzioni
- partecipe: agg. participadori
- parteggiare: vb. fai is partis a unu
- partenza: s.f. sa partèntzia
- partire: vb. movi
- partita: s.f. sa partida
- partito: s.m. su partidu
- partito: pp. agg. mòviu
- partizione: s.f. sa spartzidura
- parziale: agg. partziali
- parzialità: s.f. sa partesa
- parzialmente: avv. in parti
- passabile: agg. trantzidori
- passaggio: s.f. sa trantzidura
- passare: vb. trantziri
- passo: s.m. su passadroxu
- passo carrabile: s.m. su passadroxu trantzidori
- passivo: agg. passivu
- pastorizia: s.f. sa pastoria
- patente: s.f. sa patenti
- patente di guida: s.f. sa patenti de ghiadori
- paternità: s.f. sa paternidadi
- patricida: s.m. su bocibabu
- patrigno: s.m. su bìrdiu
- patrimoniale: agg. patrimoniali
- patrimonio: s.f. sa sienda
- patria: s.f. sa pàtria
- pàtrio: agg. de sa pàtria
- patriottico: agg. patriòticu
- patriota: s.m. su patriotu
- patrocinare: vb. amparai, difendi
59
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- patrocinatore: s.m. s'amparadori, su difendidori
- patrocinio: s.m. s'amparu (sp. amparo), sa defensa f.
- patronato: s.m. su patronau
- patrono: s.m. s'amparadori, su patronu
- patteggiamento: s.m. s'acòrdiu
- patteggiare: vb. cuncordai
- patteggiato: pp. agg. acordau
- patteggiatore: s.m. cuncordadori
- patto: s.m. su patu
- pattuglia: s.f. sa patùllia
- pattuire: vb. cuntratai, patuai
- pattuito: pp. agg. cuntratau, patuiu
- pattuizione: s.f. sa cuntratadura
- pecunia: s.m. su dinai
- pecunioso: agg. dinarosu
- pedaggio: s.m. su peàgiu
- peggioramento: s.m. su malescimentu
- peggiorare: vb. malèsciri, andai peus
- pena: s.f. sa pena
- penale: agg. penali
- penalista: s.m. su penalista
- penalità: s.f. sa penalidadi
- penalizzare: vb. penalizai
- pendente: agg. pendi-pendi
- pendenza: s.f. sa pendèntzia
- pensionare: vb. pensionai
- pensionato: s.m. su pensionau
- pensione: s.f. sa pensioni
- percentuale: s.f. sa percentuali, su tanti de
- percepire (somma di denaro): vb. incasciai
- percettore (di somma di denaro): s.m. s'incasciadori
- perciò: cong. duncas
- percorrenza: s.m. su percurrimentu
- percorso: s.m. su tretu
- perdurare: vb. sighiri
- perentoriamente: avv. firmamenti
- perentorio: agg. firmu, chene de perlongu perunu
- perequare: vb. ugualai
60
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- perfezionamento: s.m. su perfetzionamentu
- perfezione: s.m. su primori (sp. primor)
- pericolo: s.m. su perìgulu
- pericolosità: s.f. sa perigulosidadi
- pericoloso: agg. perigulosu
- periferia: foras de bidda
- periferico: de foras de bidda
- periodo (tratto di tempo, da ... a): su tretu de tempus de … a ...
- perlustrare: vb. spriculai
- perlustratore: s.m. su spriculadori
- perlustrazione: s.f. sa spriculadura
- permanere: vb. abarrai
- permanente: agg. chi abarrat
- permanentemente: avv. de sighidu
- permanenza: s.f. s'abarrada
- permesso: s.m. su permissu
- permettere: vb. permiti
- permuta: s.m. su scàmbiu
- permutare: vb. scambiai
- pernicioso: agg. dannosu
- perorazione: s.f. sa defensa (it. ant. o cat. sp. defensa)
- perquisire: vb. scrucullai (cat. escorcollar), corrovai
- perquisito: pp. agg. scrucullau, corrovau
- perquisitore: s.m. su scruculladori, su corrovadori
- perquisizione: s.m. su scrucullu (cat. escorcoll), su corrovu
- perseguire: vb. persighiri, sodigai
- perseguitore: s.m. su persighidori, su sodighidori
- persistere: vb. sighiri
- persona: s.f. sa personi
- personale: s.m. agg. personali
- persuadere: vb. cumbinci
- persuasione: s.m. su cumbincimentu
- persuasivo: agg. cumbincidori
- pertinente: agg. chi s'arreferrit
- pertinenza: s.f. sa pertinèntzia
- perturbatore: s.m. agg. treuladori
- pervenire: vb. lòmpiri
- pesantezza: s.m. su gravori
61
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- pianificare: vb. pranificai
- pianificato: pp. agg. pranificau
- pianificatore: s.m. pranificadori
- pianificazione: s.f. sa pranificatzioni
- piano: s.m. su pranu
- piattaforma: s.m. s'arrepranu
- piegamento: s.m. su pinnigamentu
- piegare: vb. pinnigai
- pignoramento: s.m. su pinnioramentu, su scicutamentu
- pignorare: vb. pinniorai, scicutai
- plagiare: vb. trastocai
- plagio: s.m. su trastocu
- plausibile: agg. creibili
- plausibilità: s.f. sa creibilidadi
- plauso: s.f. sa lodi
- plebiscito: s.m. su prebiscitu
- plenario: agg. prenàriu
- plico: s.m. s'imboddicàmini
- pluralità: s.m. su muntoni
- podestà: s.m. su podestadi
- polemica: s.f. s'abètia
- polemico: agg. abetiosu
- polemizzare: vb. abetiai
- politica: s.f. sa polìtica
- politicante: s.m.f. politigheri, politicanti
- politico: agg. polìticu
- polizia: s.f. sa politzia
- poliziotto: s.m. su politziotu
- polizza: s.f. sa pòlitza, s'àpoca (cat. sp.. apoca)
- ponderabile: agg. de pesai
- ponderare: vb. pesai
- ponderazione: s.f. sa pesadura
- ponimento: s.f. sa ponidura
- ponitore: s.m. su ponidori
- pontificato: s.m. su papau, su pontificau
- pontefice: s.m. su papa
- pontificio: agg. de su papa, pontifìciu
- popolazione residente: s.m.pl. is bividoris
62
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- popolare: agg. populari
- popolarità: s.f. sa nomena
- popolo: s.m. su populu
- porgere: vb. aparai
- porgimento: s.m. s'aporrimentu
- porgitore: s.m. s'aparadori
- porta: s.f. sa genna, sa porta
- portabandiera: s.m. su banderàiu
- portafoglio: s.m. su portafólliu, su catafólliu
- portamento: s.f. sa cumpostura, su tràgiu m. (cat. trajo; sp. traje)
- portaordini: s.m. su missu
- portare: vb. portai, betiri
- portatile: agg. portàbili
- portata: s.f. sa portada, sa batidura
- portatore: s.m. su portadori, su betidori
- porto d'armi: s.m. su portu d’arma
- porzione: s.f. sa parti, sa spartzida
- posizionamento: s.m. s’apariciamentu
- posizionare: vb. apariciai
- posporre: vb. ponni apustis
- posposizione: s.f. sa ponidura apustis
- possedere: vb. possidiri
- possedimento: s.m. su possessu
- possesso: s.f. sa possidèntzia
- possessore: s.m. su meri
- possidente: s.m. su proprietàriu
- posta (ufficio postale): s.f. sa posta
- postbellico: agg. apustis de sa gherra
- posteriormente: avv. apalas, agoa
- posterità: s.m.f.pl. is chi ant a benni
- postero: agg. benidori
- posticipare: vb. allonghiai, perlongai
- posticipatore: s.m. allonghiadori, perlongadori
- posticipazione: s.m. s'allonghiamentu, su perlongu
- postilla: s.f. s'annotaduredda a s'oru
- post scritum: s.f. s'aciunta apustis
- postulante: s.m. su domandadori
- postulare: vb. domandai, pediri
63
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- postumo: agg. mortu apustis
- potenziare: vb. afortiai, arrefortzai (cat. reforsar)
- potenziatore: s.m. agg. afortiadori, arrefortzadori
- potere: s.m. su poderi
- potestà: s.f. sa potestadi
- povero: s.m. agg. su pòburu
- povertà: s.f. sa poburesa
- pragmatico: agg. pramàticu
- pragmatica: s.f. sa costumàntzia de is leis
- prassi: s.f. sa costumàntzia
- pratica: s.f. sa pràtica
- praticante: sost. e agg. su praticanti
- praticare: vb. praticai
- praticità: s.f. sa pratichesa
- preannunciare: vb. annuntziai po tempus
- preavvisare: vb. avisai po tempus
- preavviso: s.m. s'avisu po tempus
- precariamente: avv. de paga dura
- precarietà: s.f. sa paga dura
- precauzione: s.f. sa cautella
- precedente: p.pr. agg. sost. de prima
- precedentemente: avv. prima
- precedenza: s.f. sa precedèntzia
- precettare: vb. apretzetai
- precettazione: s.f. sa pretzetatzioni
- precettore: s.m. su pretzetori
- precipitosamente: avv. de pressi
- precipuo: agg. printzipali
- precisamente: avv. pretzisamenti
- precisare: vb. pretzisai
- precisazione: s.f. sa pretzisadura
- preciso: agg. pretzisu
- precludere: vb. serrai
- preclusione: s.f. sa serrada
- precocemente: avv. prima de s'ora
- precognizione: s.f. s'arviadura
- preconcetto: s.m. su pregiudìtziu
- preconcetto: agg. avèrtiu
64
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- preconizzare: vb. fai sciri
- precorrere: vb. curri innantis, anticipai
- precursore: s.m. s'anticipadori
- predecessore: s.m. su chi nci fiat prima
- predestinare: vb. predestinai
- predestinazione: s.f. sa sorti
- predeterminare: vb. stabiliri de prima
- predetto: pp. agg. nau prima
- prediletto: agg. stimau
- predilezione: s.f. sa stima
- prediligere: vb. stimai
- predire: vb. profetitzai
- predisporre: vb. aprontai
- predizione: s.f. s'indovinadura
- predominante: agg. sost. bincidori
- predominare: vb. binci
- predominio: s.f. sa bìncida
- preesistente: pp. agg. sost. chi esistit de prima
- preesistere: vb. esistiri de prima
- prefazione: s.f. sa prefatzioni, sa presentada
- preferenza: s.m. su preferu, su sceberu
- preferibilmente: avv. a sceberu
- preferire: vb. preferiri, sceberai
- prefettizio: agg. prefetìtziu
- prefetto: s.m. su prefetu
- prefettura: s.f. sa prefetura
- prefiggere: vb. si proponni
- prefiggimento: s.m. su proponimentu
- prefigurare: vb. imaginai
- pregiudicato: s.m. su pregiudicau
- pregiudicare: vb. noxi
- pregiudiziale: agg. pregiuditziali
- pregiudizio: s.m. su pregiudìtziu
- pregnante: agg. prenidori
- prelato: s.m. su prelau
- prelatura: s.f. sa prelàtzia (sp. prelacía)
- prelevamento: s.f. sa pigada
- prelevare: vb. pigai
65
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- prelievo: s.f. sa pigada
- preliminare: agg. de cumentzu
- preliminarmente: avv. prima de cumentzai
- preludere: vb. cumentzai
- preludio: s.m. su cumentzu
- prematuramente: avv. innanti de s'ora
- premeditare: vb. trassai, ordingiai
- premeditatamente: avv. aposta
- premeditazione: s.f. sa trassa, s'ordìngiu m.
- premessa: s.f. sa premissa
- premesso: pp. agg. postu innantis, premìtiu
- premettere: vb. ponni innantis, premìtiri
- premiazione: s.f. sa premiatzioni
- preminente: agg. primàriu
- preminenza: s.m. su primori
- premonire: vb. averti, amonestai
- premonitore: s.m. agg. avertidori, amonestadori
- premonizione: s.m. s'amonestu, s'avertèntzia f.
- prendere atto: vb. sciri
- prenotazione: s.f. sa prenotatzioni
- preoccupante: agg. pensamentadori
- preoccupare: vb. pensamentai
- preoccupazione: s.m. su pensamentu
- preparare: vb. aprontai
- preparativo: s.m. s'aprontamentu
- preparatore: s.m. s'aprontadori
- preparazione: s.f. S'aprontadura, sa preparatzioni
- preponderante: agg. sost. prus mannu
- preponderanza: s.f. sa primatzia (sp. primacía)
- preporre: vb. ponni ananti
- preposto: pp. agg. postu ananti
- presagire: vb. arviai
- presentare: vb. presentai, amostai, fai biri, parai
- presentatore: s.m. su presentadori, s'amostadori
- presentazione: s. f. sa presentada, s'amostadura
- presente: agg. custu
- presentemente: avv. po imoi
- presentimento: s.f. s'arviadura
66
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- preside: s.m. su prèsidi
- presidente: s.m. su presidenti
- presidenza: s.f. sa presidèntzia
- presidenziale: agg. presidentziali
- presidiare: vb. presidiai
- presidio: s.m. su presìdiu
- presiedere: vb. essi su meri, presidiri
- presieduto: pp. agg. presìdiu, chi ndi est meri
- preso atto: pp. scìpiu
- pressappoco: avv. agiumai, pagu pus
- prestanome: s.m. s'imprestanòmini
- prestare: vb. imprestai
- prestatore: s.m. s'imprestadori
- prestazione: s.f. sa prestatzioni
- prestigio: s.m. s'importu
- prestigioso: agg. valenti
- prestito: s.m. s'imprèstidu
- presumere: vb. presumi, si pensai
- presumibile: agg. de presumi
- presumibilità: s.m. s'indìtziu
- presumibilmente: avv. incapas
- presupporre: vb. presuponni (ponni po amarolla)
- presupposizione: s.f. sa presuponnidura
- pretendente: ppr. agg. sost. pretendidori
- pretendere: vb. pretendi (bolli amarolla)
- pretenzioso: agg. pibincu
- pretesa: s.f. sa barra
- pretesto: s.f. sa troga
- pretestuoso: agg. prenu de trogas
- pretore: s.m. su pretori
- pretorio: s.m. su pretòriu
- prevalente: agg. chi balit de prus
- prevalentemente: avv. de prus
- prevalenza: s.f. sa primatzia (sp. primacía)
- prevaricare: vb. angariai
- prevaricatore: s.m. s'angariadori
- prevaricazione: s.m. s'abusu
- prevedere: vb. previdi, presumi, sciri innantis
67
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- prevedibile: agg. prevedìbili, chi si podit previdi
- prevedibilità: s.f. sa presumidura
- preventivamente: avv. de prima
- preventivare: vb. stimai
- preventivo: s.f. sa stima, su preventivu m.
- prevenzione: s.f. sa prevènnida
- previdenza: s.f. sa previdèntzia
- prèvio: agg. po mesu de
- previsione: s.f. sa previsioni
- previsto: pp. e agg. prevìdiu
- prezzario: s.f. sa listra de is prétzius
- prezzo: s.m. su prétziu (sp. precio)
- prigione: s.f. sa presoni
- prigionia: s.f. sa presonia
- prigioniere: s.m. su presoneri
- primariamente: avv. prima de totu
- primario: s.m. agg. primàriu
- primato: s.f. sa primatzia (sp. primacía), su primau m.
- primitivo: agg. antigu
- primogenito: s.m. su primu nàsciu
- primogenitura: s.f. sa primugenitura
- primordio: s.m. su cumentzu
- principale: agg. printzipali
- principalmente: avv. a primìtziu
- prioritariamente (a priori): avv. prima de totu
- prioritario: agg. chi benit prima
- privare: vb. privai
- privazione: s.f. sa privatzioni
- princìpio: s.m. su printzìpiu
- privato: s.m. agg. privau
- privilegiare: vb. privilegiai
- privilegio: s.m. su privilègiu
- probabilmente: avv. capassu chi
- problema: s.m. su barrancu
- problematicità: s.f. sa traballosidadi
- problematico: agg. traballosu
- procacciamento: s.f. sa busca, sa circa
- procacciare: vb. buscai, circai
68
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- procacciatore: s.m. su buscadori, su circadori
- procedere: vb. andai innantis
- procedimento: s.m. su procedimentu, su protzedimentu
- procedura: s.f. sa procedura, sa protzedura
- processare: vb. processare
- processo: s.m. su processu
- procinto (essere in): acanta de
- proclama: s.m. su proclama
- proclamare: vb. proclamai
- proclamazione: s.f. sa proclamatzioni
- procrastinare: vb. perlongai, atrassai (sp. atrasar)
- procrastinato: pp. agg. perlongau, atrassau
- procrastinatore: s.m. perlongadori, atrassadori
- procrastinazione: s.m. su perlongamentu, s'allonghiamentu
- procura: s.m. su mandatu, s.f. sa procura
- procurare: vb. procurai
- procuratore: s.m. su procuradori
- prodotto: s.f. s'arrèndula
- prodromo: s.m. s'indìssiu
- produrre: vb. produsi (sp. producir)
- produttività: s.f. sa renda
- produttivo: agg. frutuosu
- produttore: s.m. su produsidori
- produzione: s.f. sa produtzioni
- proemio: s.f. s'introdutzioni, su proèmiu m.
- professionale: agg. professionali
- professionalità: s.f. sa professionalidadi
- professione: s.m. su professu
- professore: s.m. su professori
- proficuità: s.m. su profetu
- proficuo: agg. profetosu
- profilo: s.m. su prefilu
- profitto: s.m. su prefetu, su guadàngiu
- profusione: s.f. s'abundàntzia
- profusione (a): loc. a fuliadura
- progettazione: s.m. sa progetatzioni
- programmabile: agg. de programai
- programmare: vb. programai
69
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- programmatore: s.m. su programadori
- programmazione: s.f. sa programatzioni
- progredire: vb. avantzai
- progressione: s.f. s'avantzada
- progressista: s.m. s'avantzadori
- progresso: s.m. s'avantzamentu
- proibire: vb. proibiri
- proibitivo: agg. proibidori
- proibizione: s.f. sa proibidura
- proibizionismo: s.m. su proibizionismu
- proiettare: vb. proietai, ghetai
- proiezione: s.f. sa proietzioni, su ghètidu m.
- proliferare: vb. pillonai
- proliferazione: s.f. sa cria
- prolissamente: avv. a longu
- prologo: s.m. su pròlogu
- prolungare: vb. allonghiai, perlongai
- promemoria: s.f. s'assentadura
- promettere: vb. impromiti
- promessa: s.f. s'impromiténtzia
- promotore: s.m. su promovidori
- promozione: s.f. sa promovidura, sa promotzioni
- promulgare: vb. pregonai
- promulgazione: s.f. sa pregonadura
- promuovere: vb. promovi, aprovai
- prontuario: s.m. su prontuàriu
- pronunciare: vb. pronuntziai
- propaganda: s.f. sa reclama
- propagandare: vb. spargi sa boxi
- propagare: vb. spainai
- propedeutica: s.f. s'introdutzioni
- propendere: vb. impunnai
- propensione: s.f. s’impunnada, s’impunna
- proponente: s.m. p.pr. su proponnidori
- proporre: vb. proponni
- proporzionale: agg. proportzionali
- proporzionato: agg. paris a
- proporzione: s.f. aparixadura
70
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- proposta: s.f. sa propònnida
- proposto: pp. agg. propostu
- proprietà: s.f. sa propiedadi, sa sienda
- proprio: agg. pròpiu
- proprietario: s.m. su meri
- propugnare: vb. sustenni, difendi
- propugnatore: s.m. su sustennidori, su difensori
- propugnazione: s.f. sa difesa
- propulsione: s.f. sa spinta
- proroga: s.f. s'allonghiamentu, sa pròroga
- prorogare: vb. allonghiai
- prosciogliere: vb. asciolli
- proscioglimento: s.m. s'asciollimentu
- proscrivere: vb. disterrai
- proscrizione: s.m. su disterru
- prosecuzione: s.f. sa sighida
- proseguire: vb. Sighiri, sodigai
- proselito: s.m. su sighidori
- prospettiva: s.f. sa mirada
- prospiciente: agg. a faci a
- proteggere: vb. amparai
- pro tempore: in su mentris, in s’ìnteris
- protesta: s.f. sa chèscia
- protestare: vb. chesciai
- protestatore: s.m. su chesciadori
- protettorato: s.m. su protetorau
- protettore: s.m. s’amparadori
- protezione: s.m. s’amparu
- protocollare: vb. protocollai
- protocollo: s.f. sa prìsia (cat. ant. prisia)
- protrarre: vb. allonghiai, perlongai
- protrazione: s.m. s'allonghiamentu, su perlongamentu
- prova: s.f. sa proa
- provare: vb. tentai
- provenienza: s.m. s'apròliu
- provenire: vb. ndi benni
- provento: s.m. s'incàsciu
- provincia: s.f. sa provìncia (Ente), sa provìntzia (in senso territoriale)
71
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- provinciale: agg. provinciali, provintziali
- provocare: vb. insullai
- provocatore: s.m. s'insulladori
- provocazione: s.m. s'insullu
- provvedere: vb. atendi, providi
- provvedimento: s.m. s'atendimentu, su provedimentu
- provvisoriamente: avv. po unu tretu de tempus
- provveditorato: s.m. su proveditorau
- provveditore: s.m. su proveditori
- provvidenza: s.f. sa providèntzia
- provvigione: s.f. sa percentuali
- provvisorio: agg. po imoi
- pseudo: pref. falsu
- pubblicamente: avv. a campu
- pubblicare: vb. imprentai (sp. ant. emprentar), pubricai
- pubblicazione: s.f. sa pubricatzioni, s'imprenta
- pubblicità: s.f. sa pubricidadi
- pubblico: s.m. e agg. su pùbricu
- pulizia: s.f. sa limpiadura, s'allichidadura
- punire: vb. castigai
- punitivo: agg. castigadori
- punteggio: s.m. su puntègiu
- puntigliare: vb. abetiai
- puntiglio: s.f. s'abètia
- puntiglioso: agg. abetiosu
- punto (della situazione): comenti funt is cosas
- puntualizzare: vb. precisai
- puntualizzazione: s.f. sa precisatzioni
Q
- quaderno: s.m. su cartulàriu
- quadrante: s.m. su cuadranti
- quadrare: vb. torrai a contu
- quadrato: s.m. pp. agg. cuadrau
- quadrimestre: s.m. su cuadrimestri
- quadripartire: vb. spartziri in cuàturu partis
- quadro: s.m. su cuadru
72
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- quadruplo: agg. a cuàturu bortas
- qualifica: s.f. sa cualìfica
- qualificare: vb. cualificai
- qualificatore: agg. cualificadori
- quantificare: vb. cantificai, stimai, nai cantu
- quantificato: pp. agg. cantificau, stimau
- quantificatore: agg. cuantificadori, stimadori
- quantità: s.f. sa cantidadi
- quantitativamente: avv. in cantidadi
- quartiere: s.m. su bixinau
- querelare: vb. carelai
- querela: s.f. sa carela
- querelante: p.pr. agg. sost. carelanti
- quesito: s.f. sa pregunta
- questionario: s.m. su preguntàriu
- questione: s.f. sa chistioni
- questore: s.m. su cuestori
- questura: s.f. sa cuestura
- quietanza: s.f. s'arricida
- quietanzare: vb. lassai s’arricida
- quiproquo: s.m. lat. una cosa po un'àtera
- quota: s.f. sa tanda (sp. tanda)
- quotare: vb. derramai (sp. derramar), apretziai
- quotatore: s.m. su derramadori, s'apretziadori
- quotidianamente: avv. dònnia dii
- quoziente: s.m. su cuotzienti
R
- rabbonimento: s.m. s'assèliu
- rabbonire: vb. asseliai
- raccattare: vb. scrufuliai
- raccattatore: s.m. su scrufuliadori
- racchiudere: vb. inserrai
- raccogliere: vb. arregolli
- raccoglimento: s.f. s'arregorta
- raccoglitore: s.m. arregollidori
- raccomandare: vb. arrecumandai
73
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- raccomandata: s.f. sa lìtera arrecumandada
- raccomandata con / senza ricevuta di ritorno: sa lìtera arrecumandada cun aìnturu / chentza de s'arricida
chi ndi torrat agoa
- raccomandazione: s.f. s'arrecumandìtzia
- raccordare: vb. acapiai, liai
- raccordo: s.m. s'acàpiu, su liòngiu
- radiare: vb. bogai
- radiato: pp. agg. bogau
- radiazione: s.f. sa spesada
- radicalmente: avv. de su totu
- radicamento: s.m. s'arrexinamentu
- radicato: pp. agg. arrexinau
- radice: s.f. s'arrèxini
- raddoppiare: vb. addopiai
- radunare: vb. acorrai
- radunata: s.f. s'acorru
- raffazzonare: vb. afarringiai
- raffazzonatura: s.m. s'afarrìngiu
- rafferma: s.f. sa cunfirma
- raffermare: vb. cunfirmai
- raffigurare: vb. afigurai
- raffigurazione: s.f. s'afiguratzioni
- rafforzamento: s.m. s'afortiamentu
- rafforzare: vb. afortiai
- raffrontare: vb. cumparai, acarai (cat. sp. acarar)
- raffronto: s.f. sa cumparàntzia, s'acaramentu m.
- raddrizzamento: s.m. s'adderetzamentu
- raddrizzare: vb. adderetzai
- raddrizzata: s.f. s'adderetzada
- raddrizzatore: s.m. s'adderetzadori
- ragazzo: s.m. su piciocu
- raggelamento: s.m. su sfridamentu, sa sfridadura f.
- raggelare: vb. sfridai
- raggiramento: s.m. s'ingiriamentu
- raggiramento (fig.): s.f. s'improsadura
- raggirare: vb. ingiriai
- raggirare (fig.): vb. improsai
- raggiratore: s.m. s'improseri
74
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- raggiro: s.f. sa trassa (cat. trassa; sp. traza)
- raggiungere: vb. sorigai, sighiri
- raggiungibile: agg. chi si podit sorigai/sighiri
- raggiungimento: s.m. su sorigamentu
- raggruppamento: s.m. s'atrupamentu, s'apillamentu
- raggruppare: vb. atrupai, apillai
- ragguagliare: vb. fai paris
- ragguaglio: s.f. s'aparisadura
- ragionamento: s.m. s'arrexonu, arrexonamentu
- ragionare: vb. arrexonai
- ragione: s.f. s'arrexoni
- ragionevolmente: avv. cun arrexoni
- ragioniere: s.m. su ragionieri
- ragioneria: s.f. sa ragioneria
- ragionevole: avv. arrexonàbili
- rallentamento: s.m. s'afrincamentu
- rallentare: vb. afrincai (probm. sp. ant. afincar)
- rallentatore: s.m. s'afrincadori
- rammaricare: vb. disprexeri
- rammaricato: agg. dispraxu
- rammarico: s.m. s'annùgiu
- rango: s.m. s'arrampili
- rapidamente: avv. a lestru
- rapidità: s.f. sa lestresa
- rapimento: s.f. sa fura
- rapina: s.f. sa fura
- rapinare: vb. furai
- rapinatore: s.m. su furuncu
- rapire: vb. furai
- rapitore: s.m. su furuncu
- rapportare: vb. arrelatai
- rapportatore: s.m. s'arrelatadori
- rapporto: s.m. s'arrelatu
- rappresentare: vb. arrapresentai
- rasentare: vb. acostai
- rasente: p.pr. agg.: arrisigu arrisigu
- rassegna: s.f. s'arressìnnia
- rassegna fotografica: s.f. s'arrasìnnia fotogràfica
75
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- rassegna stampa: s.f. s'arrassìnnia imprentadora
- rassegnare: vb. arressinniai
- rassegnare (le dimissioni): vb. donai su dispàciu
- rassettare: vb. assetiai
- rassicurante: agg. asseliadori
- rassicurare: vb. asseliai
- rassicurazione: s.f. s'asseliadura
- rassomigliante: agg. simbillanti
- rassomiglianza: s.f. sa simbillàntzia
- rassomigliare: vb. simbillai
- rata: s.f. sa tanda (sp. tanda)
- rateale: agg. a tandas
- rateazione: s.m. su rateu (ant.; sp. rateo), sa tandadura f.
- rateizzare: vb. pagai a tandas
- ratifica: s.f. sa cunfrima
- ratificare: vb. cunfrimai
- ratificato: pp. agg. cunfrimau
- ravvedersi: vb. scramentai
- ravvedimento: s.m. su scramentu
- ravviare: vb. s’incarrerai (cat. encarrerar)
- ravvicinamento: s.m. s'acostamentu
- ravvicinare: vb. acostai
- ravviluppare: vb. torrai a imboddicai
- ravvisare: vb. torrai a biri
- ravvivamento: s.m. s'abiatzamentu
- ravvivare: vb. abiatzai
- ravvolgere: vb. imboddicai
- ravvolgimento: s.m. s'imboddicamentu
- raziocinio: s.f. s'arrexoni
- razionale: agg. de fundòriu
- razionalità: s.m. s'assentu, su fundòriu
- razionalmente: avv. cun arrexoni
- razionare: vb. donai a pagu a pagu
- razione: s.f. sa parti
- razza: s.f. s'arratza, sa genia
- re: s.m. s'urrei
- realizzabile: agg. chi si podit fai, faidìbili
- realizzare: vb. fai
76
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- realizzato: pp. agg. fatu
- realizzatore: s.m. su faidori
- realizzazione: s.f. sa faidura
- realmente: avv. diaderus
- reato: s.f. sa curpa
- recalcitrante: agg. cuaddudu
- recalcitrare: vb. carcinai
- recante: p.pr. chi ddoi portat, portendi-nci
- recapitare: vb. intregai
- recapito: s.m. s'indirìtziu
- recare: vb. portai
- recedere: vb. torrai agoa, furriai
- recentemente: avv. imoi de pagu, de pagu tempus
- recessione: s.f. sa torrada agoa, sa furriada
- recettività: s.m. s'arricimentu
- ricettivo: agg. arricidori
- recettore: s.m. s'arricidori
- recidiva: s.f. sa recaida
- recidivo: agg. chi ddui torrat a fai, chi torrat arrui
- reciprocità: s.m. su càmbiu
- reciprocamente: avv. s'unu cun s'àteru
- reciproco: agg. unu cun s'àteru
- reclamare: vb. chesciai
- reclamo: s.f. sa chèscia
- recludere: vb. inserrai, impresonai
- reclusione: s.m. s'inserru, sa presoni f.
- recluso: s.m. su presoneri
- recluso: pp. agg. inserrau
- recluta (militare): s.m. su sordau de leva
- reclutamento: s.m. s'arrolamentu
- reclutare: vb. arrolai
- recriminare: vb. chesciai
- recriminazione: s.f. sa chesciadura
- redarguire: vb. amaletzai
- redarguito: pp. agg. amaletzau
- redarguizione: s.m. s'amaletzamentu, sa stratallada f.
- redatto: pp. stèrriu, cumpilau, scritu
- reddito: s.f. s'arrenda
77
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- redditizio: agg. chi torrat a contu
- redigere: vb. sterri, cumpilai
- reduce: agg. s.m. torrau de sa gherra
- refrattario: agg. malu a s'amasedai
- reggere: vb. aguntai, poderai
- reggitore: s.m. su mantenidori
- regime: s.m. su regimi
- regio: agg. règiu
- regionalismo: s.m. su regionalismu
- regione: s.f. sa regioni
- registrare: vb. listrai, allistai, assentai (sp. asentar)
- registrato: pp. agg. allistau, assentau
- registrazione: s.f. s'allistadura, s'assentu m.
- registro: s.m. su lìburu de is assentus
- regno: s.m. s'urrennu
- regola: s.f. s'arrègula
- regolabile: agg. arregulàbili
- regolamento: s.m. s'arregulàriu
- regolare: vb. arregulai
- regolarità: s.f. s'arregularidadi
- regolarizzare: vb. arregulai
- regolarmente: avv. cunfroma a is arrègulas
- regolatore: agg. arreguladori
- regresso: s.f. sa torrada agoa
- reintegrare: vb. aciungi de nou
- reintegrazione: s.f. s'aciunta noa
- reiterare: vb. arrepiti, torrai a fai
- reiterazione: s.f. s'arrepitidura
- relativamente: avv. chi s'arreferrit a
- relativo: arreferrendi-sì, chi s'arreferrit, su chi pertocat
- relatore: s.m. s'arreladori
- relazionare: vb. arrelatai
- relazione: s.m. s'arrelatu
- relegamento: s.f. s'arrimadura
- relegare: vb. arrimai
- religione: s.f. sa religioni
- religioso: agg. religiosu
- reminiscenza: s.m. s'arregordu
78
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- remissività: s.f. masedèntzia
- remissivo: agg. masedu
- rèmora: s.m. su stentu
- remoto: agg. antigòriu
- remunerare: vb. pagai
- remuneratore: agg. pagadori
- remunerazione: s.f. sa paga
- rendere: vb. torrai
- rendicontare: vb. fai is contus
- rendicontazione: s.f. sa faidura de is contus
- rendiconto: s.f. sa faidura de is contus
- reo: agg. incurpau
- reparto: s.f. sa spratzidura
- repellente: agg. grisadori
- repellenza: s.f. sa grisadura
- reperibile: agg. bonu a s'agatai
- reperibilità: s.f. s'agatada
- reperire: vb. agatai
- repertorio: s.m. su repertòriu
- replica: s.f. s'arrèprica
- replicare: vb. arrepricai
- reprensione: s.f. sa briga, s'amonestamentu m.
- repressione: s.f. s'apatigadura
- repressivo: agg. apatigadori
- reprimere: vb. apatigai
- repubblica: s.f. sa repùbrica
- repubblicano: agg. s'arrepubricanu
- reputare: vb. pensai
- reputazione: s.f. sa nomenada
- requisire: vb. sciucutai
- requisitore: s.m. su sciucutadori
- requisitoria: s.m. su sciucutamentu
- requisito: s.m. su tìtulu
- rescindere: vb. sciolli
- rescissione: s.f. sa sciollidura
- residente: s.m. su bividori
- residente (in): p.pr. chi bivit in
- residenza: s.m. su bivimentu
79
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- residuo: s.m. s'avantzu, s'arremusulla f.
- residuo attivo: s.m. s'avantzu de incasciai
- residuo passivo: s.m. s'avantzu de pagai
- resocontare: vb. fai contus, arrelatai
- resoconto: s.m. s'arrelatu
- respingere: vb. arrecusai
- respingimento: s.m. s'arrecusamentu
- respinto: pp. agg. arrecusau
- responsabile: s.m. s'arrespunsàbili
- responsabilità: s.f. s'arrespunsabilidadi
- restante: agg. chi abarrat
- restituire: vb. torrai
- restituzione: s.f. sa torradura
- resto: s.m. s'arrestu
- restrittivo: agg. stringidori
- restrizione: s.f. sa stringidura
- reticente: agg. malu a nai
- reticenza: s.f. sa malesa
- retribuire: vb. pagai
- retribuzione: s.f. sa paga
- retro: avv. a palas
- retroattività: s.m. su tempus passau
- retroattivo: agg. de su tempus passau
- retroterra: s.f. sa terra apalas
- retrocedere: vb. torrai agoa
- retrocessione: s.f. sa torrada agoa
- rettifica: s.m. s'adderetzamentu
- rettificare: vb. adderetzai
- rettificazione: s.f. s'adderetzamentu
- rettorato: s.m. s'arretorau
- rettore: s.m. s'arretori
- reversibilità: s.f. sa giradura, sa bortadura
- revisionare: vb. torrai a biri
- revisione: s.f. su torrai a biri
- revisore: s.m. s'assentadori
- revisore contabile: s.m. s'assentadori contàbili
- revoca: s.f. s'abolidura, s'annuddamentu m.
- revocabile: agg. chi si podit annullai/annuddai
80
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- revocabilità: s.f. s'annuddamentu, s'abolidura
- revocare: vb. aboliri, annuddai
- riabilitare: vb. torrai a fai àbili
- riaccertamento: s.m. s'acraramentu a nou
- riaccertare: vb. acrarai a nou
- rialzo: s.f. s'artziadura
- riapertura: s.f. sa obertura noa
- riassettare: vb. torrai a assetiai
- riassunzione: s.f. s'arresumidura
- ribadire: vb. torrai anai
- ribasso: s.m. s'abasciamentu
- ribasso (dei prezzi): s'imbaratamentu
- ricadere: vb. arrui de nou
- ricaduta: s.f. sa tzapulada a nou, s'arretroxa a nou
- ricalcare: vb. arricracai
- ricapitolare: vb. arresumi
- ricapitolazione: s.f. s'arresùmini
- ricavato: s.m. su guadàngiu
- ricchezza: s.f. s'arrichesa
- ricerca: s.f. sa circa
- ricercare: vb. circai
- ricercatezza: s.f. sa finesa
- ricercatore: s.m. su circadori
- ricettatore: s.m. s'arretzetadori
- ricettazione: s.f. s'arretzetadura
- ricettività: s.f. s'arricida, s'acatu, m. (sp. acato)
- ricettivo: agg. arricidori
- ricevere: vb. arriciri
- ricevitore: s.m. s'arricidori
- ricevitoria: s.f. s'arricidoria
- ricevuta: s.f. s'arricida
- ricevuta di ritorno: s.f. s'arricida chi ndi torrat agoa
- ricezione: s.m. s'arricimentu
- richiamare: vb. torrai a nai de nou
- richiamato: pp. agg. torrau a nai de nou
- richiedente: s.m. su pregontadori
- richiedere: vb. pregontai de nou
- richiesta: s.f. sa pregunta
81
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- richiudere: vb. torrai a serrai
- ricognitore: s.m. agg. s'arreconnoscidori
- ricognizione: s.f. s'arreconnoscidura
- ricollocare: vb. torrai a assetiai
- ricollocazione: s.f. assetiadura a nou
- ricominciare: vb. torrai a cumentzai
- ricomparire: vb. cumparri de nou
- ricomparsa: s.f. sa cumparsa noa
- ricomparso: pp. agg. cumpartu de nou
- ricompensa: s.f. s'arrecumpènsia
- ricompensare. vb. arrecumpensai
- ricompensato: pp. agg. arrecumpensau
- ricompensatore: s.m. s'arrecumpensadori
- ricompiere: vb. torrai a fai
- ricomposizione: s.m. su cumponimentu nou
- riconciliare: vb. torrai a sa bona
- riconciliato: pp. agg. torrau a sa bona
- riconciliazione: s.f. s'apaxadura
- ricondotto: pp. agg. condùsiu de nou, torrau a portai
- ricondurre: vb. torrai a condusi
- riconduzione: s.f. sa condutzioni noa
- riconferma: s.f. sa cunfirma noa
- riconfermare: vb. cunfirmai de nou
- riconfermato: pp. agg. cunfirmau de nou
- ricongiungere: vb. torrai a giungi
- riconoscere: vb. arreconnosci
- ricordanza: s.m. s'arregordu
- ricordare: vb. arregordai
- ricorrenza: s.f. s'arrecurrèntzia
- ricorso: s.m. s'arrecursu
- ricostituente: agg. afortiadori
- ricostruzione: s.f. sa costruidura noa
- ricoverare: vb. arricoverai
- ricoverato: s.m. pp. arricoverau
- ricreare: vb. arrecreai, si spassiai, discansai
- ricreativo: agg. discansosu
- ricreazione: s.m. s'arrecreu, su spàssiu, su discansu
- ricrescere: vb. torrai a creci
82
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- ricrescita: s.m. su cresci nou
- ricuperare: vb. arrecuparai
- ricusare: vb. arrecusai
- ricusatore: s.m. s'arrecusadori
- ricusazione: s.f. s'arrecusa, s'arrecusadura
- riferimento: s.m. s'arrelatu, s'arreferrimentu
- riferire: vb. arrelatai, arreferri
- riforma: s.f. s'arreforma, su reformu m.
- riformare: vb. arreformai
- riformato: pp. agg. arreformau
- riformatore: s.m. arreformadori
- riformatorio: s.m. s'arreformatòriu
- rifornimento: s.m. su frunimentu
- rifornire: vb. fruniri
- rifornito: pp. agg. fruniu
- rifornitore: s.m. su frunidori
- riga: s.f. s'arriga
- rigorosamente: avv. a manera rigorosa
- riguardante: p.pr. agg. chi s'arreferrit
- rilasciare: vb. donai
- rilasciato: pp. agg. donau
- rilevanza: s.f. s'arrelevadura
- rilevare: vb. arrelevai
- rilevato: pp. agg. arrelevau
- rilevatore: s.m. s'arrelevadori
- rimborso: s.m. su remborsu
- rimescolamento: s.m. sa scimbullamentu
- rimescolare: vb. sciumbullai
- rimodulare: vb. modulai a nou
- rimodulazione: s.f. sa moduladura a nou
- ringraziare: vb. torrai gràtzias
- rinnovo: s.m. s'annovamentu
- rinunciare: vb. arrenuntziai
- riparazione: s.m. s'arràngiu
- ripartire: vb. spartziri
- ripartito: pp. agg. spartziu
- ripartizione: s.f. spartzidura
- ripetere: vb. torrai a nai
83
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- ripetitore: s.m. agg. arrepitidori
- ripetizione: s.f. s'arrepitidura
- riposo: s.m. su pàsiu
- risolvere: v.b. scabulli
- risoluzione: s.m. su scabullimentu
- risorsa: s.f. s'intrada
- risparmiare: vb. arrispramiai
- risparmiatore: s.m. s'arrispramiadori
- risparmio: s.m. s'arrispràmiu
- rispettivo: agg. de s'unu e de s'àteru
- rispetto a...: avv. apari de
- rispondente: pp. agg. s.m. currespundenti
- rispondere: vb. arrespundi
- risposta: s.f. s'arrespusta
- risulta che: torrat chi
- risulta pervenuto: est lòmpiu
- risultanza: su chi arresurtat
- risultare: vb. arresurtai
- risultato: pp. agg. arresurtau
- risultato: s.m. s'arresurtau
- ritenere: vb. retenni
- ritenuta: s.f. sa retènnida
- ritenuto: pp. agg. retènniu
- ritiro: s.m. s’arritiru
- ritirare: vb. arritirai
- ritornare: vb. torrai
- ritorno: s.f. sa torrada
- riunione: s.m. s'atòbiu
- riunire: vb. atobiai
- riuscita: s.f. s'arrennèscida
- riutilizzo: s.m. s'umperu a nou
- riverenziale: agg. arrespetosu
- rubrica: s.f. sa màngara
- ruolo: s.m. s'arrolu
S
- saldo: s.f. “a saldo” > a moridura
84
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- sanità: s.f. sa sanidadi
- sanzione: s.f. sa pena, sa smenda
- scadere: vb. scadiri, scadessi
- scadenza: s.f. sa scadèntzia
- scambio: s.m. su scàmbiu
- scannerizzare: vb. scanniri
- scheda: s.f. sa scheda
- schema: s.m. su schema
- scientifico: agg. scientìficu
- scienza: s.f. sa scièntzia
- scioglimento: s.f. sa sciollidura
- scolastico: agg. scolàsticus
- scrittore: s.m. su scriidori
- scrittura: s.f. sa scriidura
- scrivania: s.f. sa scriania
- scrivano: s.m. su scrianu
- scrutatore (di seggio elettorale): s.m. su scrutinadori
- scrutinare (per lezioni elettorali): vb. scrutinai
- scrutinio elettorale: s.m. su scrucullu de is avotus
- scuola: s.f. sa scola
- scuola dell'infanzia: s.f. sa scola de pipiesa, sa scola materna
- scuola primaria: s.f. sa scola de primìtziu, sa scola elementari
- scuola secondaria di 1° grado: s.f. sa scola segundària de primu gradu, sa scola mesana
- scuola secondaria di secondo grado: sa scola segundària manna, sa scola superiori
- sdebitamento: s.m. su sdepidamentu
- sdebitare: vb. sdepidai
- sdoganamento: s.m. su sduanamentu
- sdoganare: vb. sduanai
- secessione: s.m. su stesiamentu
- secolo: s.m. su sèculu
- secondario: agg. segundàriu
- secondino: s.f. sa guàrdia de presoni
- secondo: agg. num. ord. su de duus
- secondo: avv. segundu
- security: s.f. sa seguresa
- sede: s.f. sa sedi
- sede legale: s.f. sa sedi de lei
- sedizione: s.m. s'avolotu (cat. avalot)
85
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- sedizioso: agg. avolotadori
- seduta: s.f. sa sètzida
- seggio: s.m. su scannu
- segnalare: vb. sinnalai
- segnalatore: s.m. su sinnaladori
- segnalazione: s.f. sa sinnaladura
- segnale: s.m. su sinnali
- segnaletica: s.f. sa sinnalètica
- segnaletica stradale: s.f. sa sennalètica de is arrugas
- segnalibro: s.m. su sinnalìburu
- segnalinee: f.pl. is sinnalìnias
- segnare: vb. sinnai, marcai
- segnatura: s.f. sa sinnadura
- segretariato: s.m. su segretariau
- segretario: s.m. su segretàriu
- segreteria: s.f. sa segreteria
- seguente: agg. afavanti
- sèguito: s.f. sa sighida
- sèguito (di sèguito) > avv. de sighida, apustis, agoa
- sensi (ai sensi di): cunfroma a
- senso: s.m. su sentidu
- senza scopo di lucro: loc. chentza de ndi scrufi nudda
- separare: vb. stesiai
- separatismo: s.m. su stesiadòriu
- separazione: s.f. sa stesiadura
- serie: s.f. sa filera
- servizio: s.m. su serbìtziu
- servire: vb. serbiri
- settimana: s.f. sa cida
- settimanale: agg. semaneri, de sa cida
- settore: s.m. su campu, su setori
- sfrattare: vb. spesonai, donai su fratu
- sfrattato: pp. agg. spesonau
- sfratto: s.m. su fratu
- sicurezza: s.f. sa seguràntzia, sa seguresa
- sigillare: vb. selliai (sp. sellar), siddai
- sigillatore: s.m. su silliadori, su siddadori
- sigillo: s.m. su sèlliu (sp. sello), su siddu (lat. SIGILLUM)
86
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- signora: s.f. sa sennora
- signore: s.m. su sennori
- sindaco: s.m. su sìndigu
- sistema: s.m. su sistema
- sito: s.m. su sìtiu
- sito internet: s.m. su giassu
- sfiducia: s.f. sa discufiàntzia
- smembramento: s.m. su spedatzamentu
- smembrare: vb. spedatzai
- società: s.f. sa sotziedadi
- socio: s.m. su sòtziu
- soggetto: s.m. su sugetu
- somma: s.f. sa suma
- soprattutto: avv. proschetotu, prus de totu
- sopraccitato: pp. agg. nomenau apitzus
- sorveglianza: s.m. su càstiu
- sorvegliare: vb. billai, castiai
- sostanziale: agg. sustantziali
- sostegno: s.m. s'agiudu
- sostitutivo: agg. suplidori
- sostituto: s.m. su vigheri
- sottolineare: vb. marcai
- sottolineatura: s.f. sa marcadura
- sottoprodotto: s.m. su scartu
- sottoscritto (il sottoscritto): pron. pers. deu
- sottoscrivere: vb. sotoscriri
- sottoscrizione: s.f. sa sotoscritzioni
- sovracomunale: agg. asubacomunali
- sovranità: s.f. sa soberania
- spartizione: s.f. sa spartzidura, sa spratzidura
- spazio: s.m. su spàtziu, su tretu, su logu
- spaziosità: s.f. s'amprària
- spazioso: agg. scampiosu
- speciale: agg. spetziali
- specializzare: vb. specializai
- specializzato: pp. agg. specializau
- specializzazione: s.f. sa specializatzioni
- specie: s.f. sa genia
87
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- specificare: vb. crariri, spricai
- specificativo: agg. craidori, spricadori
- specificato: pp. agg. crariu, spricau
- specificazione: s.m. su crarimentu, sa spricadura, f.
- specificatamente: avv. craramenti, spricatamenti
- speculativo: agg. avrincadori, scrufidori
- speculazione: s.m. s'avrincu, sa scrufidura, f.
- spedire: vb. fai lompi, imbiai
- speditamente: avv. a lestru
- spedito: pp. agg. fatu lompi
- spedizione: s.m. s'imbiu
- spedizioniere: s.m. su speditzioneri
- spendere: vb. spendi
- spendibile: agg. spendìbili
- spenditore: s.m. su spendidori
- sperequazione: s.f. sa disagualidadi
- sperimentare: vb. sperimentai
- sperimentazione: s.f. sa sperimentatzioni
- sperperare: vb. sperditziai
- sperperatore: s.m. su sperditziadori
- sperpero: s.m. su sperdìtziu
- spesa: s.f. sa spesa //“a proprie spese” > paghendi issus
- spesa (della massaia): s.f. sa còmpora
- spesa pubblica: s.f. sa spesa pùbrica
- speso: pp. agg. spèndiu
- spettacolo: s.m. su spetàculu
- spettante: p.pr. agg. chi tocat a
- spia: s.m. su bugoni, su scoviadori
- spiacente: p.pr. agg. disagradéssiu
- spiare: vb. abugonai, scoviai
- spiegare: vb. spricai
- spiegazione: s.f. sa spricadura
- sportello: s.m. su portalitu
- sportivo: s.m. agg. sportivu
- sprecare: vb. sperditziai
- spreco: s.m. su sperdìtziu
- ss. mm. e ii. (“successive modifiche e integrazioni”): apustis de mudàntzias e aciuntas
- stabilire: vb. stabilessi (sp. establecer), stabiliri
88
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- stabilito: pp. agg. stabilèssiu, stabiliu
- stampa: s.f. s'imprenta (sp. ant. emprenta)
- stampante: s.f. s'imprentadora
- stampare: vb. imprentai (sp. ant. emprentar)
- stampato: pp. agg. imprentau
- stampatore: s.m. imprentadori
- standard: s.m. su standard
- standardizzazione: s.f. sa standardisadura
- storia: s.f. sa stòria
- storico: s.m. agg. stòricu
- straniero: s.m. su stràngiu
- stratificare: vb. sterri
- stratificazione: s.m. su sterrimentu
- strato: s.f. Sa stèrrida
- strisce pedonali: s.m. su truessadroxu
- strumentale: agg. strumentali
- strumento: s.f. s'aina
- studente: s.m. su studianti
- suddetta persona: personi nomenada apitzus
- suddetto: s.m. agg. nominau apitzus, giai nau, giai arremonau
- sviluppo: s.m. su cresci
- svolgimento: s.f. sa faidura
- suffragio: s.m. su sufràgiu
- sugellamento: s.f. sa selliadura, su siddamentu, m.
- suggellare: vb. selliai, siddai
- superiore: agg. prus artu / mannu de
- sussidio: s.m. s'agiudu, su sussìdiu
T
- tabaccheria: s.m. su stangu (cat. estanc; sp. estanco)
- tabella: s.f. sa tauledda
- tassa: s.m. s'afoghìgiu (probm. cat. fogatge), sa tàcia f.
- tassabile: agg. chi si podit taciai
- tassare: vb. taciai
- tassazione: s.f. sa taciadura
- tassatore: s.m. su taciadori
- tasso d'interesse: s.m. s'inchirinu
89
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- tecnologico: agg. tennilògicu
- tematica: s.f. sa chistioni
- tendenza: s.f. s'impunna
- termine: s.m. su trèmini
- termine ante quem: sa data apustis de sa chi ...
- termine post quem: sa data bàsciu de sa chi …
- terminologia: s.f. sa nomenadura
- territorio: s.m. su territòriu, su logu
- tesoriere: s.m. su tesoreri
- timbrare: vb. timburrai
- timbro: s.m. su timburritu
- tipografia: s.f. s'imprenta, sa stamperia
- tipografo: s.m. s'emprentadori, su stampadori
- titolarità: s.f. sa titularidadi
- tipologia: s.f. sa genia
- titolo: s.m. su tìtulu
- totale: s.m. su totali, in totu
- totale: agg. totali, in totu
- totalità: s.f. sa totalidadi
- tracollo: s.m. su scollu
- tradizione locale: s.m. su connotu de su logu
- tradizioni popolari: s.m. su connotu
- traduzione: s.f. sa furriadura (vb. furriai), sa tradutzione
- transenna: s.f. sa stanga
- transennamento: s.f. sa stangadura
- trascinamento: s.m. su trasinamentu
- trascinare: vb. trasinai
- trascinatore: s.m. su trasinadori
- trascorrere: vb. passai
- trascorrimento: s.f. sa passadura
- trascorso: pp. agg. passau
- trascritto: pp. agg. copiau
- trascrittore: s.m. su copiadori
- trascrivere: vb. copiai
- trascrizione: s.f. sa copiadura
- trascurabile: agg. de pagu contu
- trascurabilità: s.f. sa trascuradesa
- trascurare: vb. discoidai
90
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- trascuratezza: s.m. su discòidu
- trascurato: pp. agg. discoidau
- trascuratore: s.m. su discoidadori
- trasferimento: s.m. su trasferimentu
- trasferire: vb. trasfèrriri
- trasmettere: vb. fai lompi
- trasmesso: pp. fatu lompi
- trasportare: vb. tragai
- trasporto: s.f. sa tragada
- trattamento: s.m. su manìgiu
- trattare: vb. arrexonai - “si tratta di...”: seus arrexonendi de...
- trattativa: s.m. su negòtziu
- tributo (tassa): s.m. s'afoghìgiu
- truffa: s.f. sa frigadura
- truffare: vb. frigai
- truffatore: s.m. su tramperi
- tutela: s.m. s’amparu
- tutelare: vb. amparai
- tutore: s.m. s'amparadori
U
- ubbidiente: agg. ubidienti
- ubbidire: vb. ponni a menti
- ubbidienza: s.f. s'ubidientzia
- ubicare: vb. assetiai (cat. ant. assetiar)
- ubicato: pp. agg. assetiau, postu
- ubicazione: s.m. s'assetiamentu
- uccidere: vb. bociri
- uccisione: s.m. su bocidroxu
- ucciso: pp. agg. mortu
- udienza: s.f. s'udièntzia
- udire: vb. intendi, ascurtai
- uditore: s.m. s'ascurtadori
- uditorio: s.m. s'ascurtadroxu
- udizione: s.f. s'ascurtadura
- ufficiale: agg. ofitziali
- ufficialità: s.f. s'ofitzialidadi
91
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- ufficialmente: avv. ofitzialmenti
- ufficio: s.m. s'ofìtziu
- ufficioso: agg. ofitziosu
- uguaglianza: s.f. s'ugualiàntzia, paridadi
- uguagliare: vb. fai paris
- uguagliato: pp. agg. ugualau
- uguale: agg. paris, oguali
- ugualmente: avv. paris
- ulteriore: agg. àturu
- ulteriormente: avv. de prus
- ultimamente: avv. de pagu
- ultimare: vb. acabai
- ultimatum: s.m. s'amonestu
- ultimazione: s.f. s'acabu
- ultimo: agg. ùrtimu
- ultimogenito: s.m. s'ùrtimu nàsciu
- umanità: s.f. s'umanidadi
- umanitario: agg. umanitàriu
- umano: agg. umanu
- unanimamente: avv. de comunu acòrdiu
- unanime: agg. de comunu acòrdiu
- unanimità: s.f. su cuncórdiu
- unicità: s.m. su primori
- unico: agg. solu
- uniformare: vb. cunfromai
- uniformatore: s.m. su cunfromadori
- uniformazione: s.f. sa cunfromidadi
- uniforme: s.m. sa divisa
- uniforme: agg. paris
- uniformità: s.f. sa cunfromidadi
- unigenito: s.m. su fillu solu
- unione: s.f. s'unioni
- unire: vb. uniri, giungi
- unisono: de cuncórdiu
- unità: s.f. s'unidadi
- unitariamente: avv. totus impari
- unitario: agg. uniu, giuntu
- università: s.f. s'universidadi
92
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- univocamente: avv. a sa pròpriu manera
- univocità: s.f. sa currespundèntzia
- univoco: agg. confromi
- urbanizzare: vb. fabricai
- urbanizzato: pp. agg. fabricau
- urbanizzatore: agg. s.m. su fabricadori
- urbanizzazione: s.f. s'urbanizatzioni
- urgente: agg. apretau
- urgentemente: avv. de pressi
- urgenza: s.m. s’apretu
- urlare: vb. tzerriai, aboxinai
- urlatore: s.m. su tzerriadori, s'aboxinadori
- usciere: s.m. s'ussieri
- uscio: s.m. su liminàrgiu
- uscire: vb. bessiri
- uscita: s.f. sa bessida
- usanza: s.f. sa custumàntzia
- usare: vb. imperai, serbiri
- uso: s.m. s’imperu
- usufruibilità: s.f. sa gosadura
- usufruire: vb. gosai, imperai
- usufrutto: s.m. s'usufrutu
- usufruttuario: agg. usufrutuàriu
- usura (denaro in prestito): s.f. s'usura
- usurare: vb. consumai
- usuraio: s.m. s'usureri
- usurpare: vb. assurpai
- usurpatore: s.m. s'assurpadori
- usurpazione: s.f. s'assurpidura
- utente: s.m. s'umperadori
- utensileria: f. pl. is ainas, is ferramentas
- utile: agg. profetosu
- utilità: s.m. su profetu
- utilitario: agg. profetosu
- utilizzatore: s.m. s'impreadori
- uxoricida: s.m. su bocidori de sa mulleri
- uxoricidio: s.m. su bocidroxu de sa mulleri
93
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
V
- valore: s.m. su balori
- valorizzare: vb. balorai
- valorizzazione: s.m. su baloramentu
- valutare: vb. stimai, apretziai
- valutazione: s.f. sa stima, s'apretziadura
- variante: s.f. sa barianti
- variare: vb. mudai, cambiai
- variazione: s.f. sa mudadura, su càmbiu m.
- varietà: s.f. sa bariedadi
- vedovanza: s.f. sa fiudantza
- vedovo: s.m. su fiudu
- vendetta: s.f. sa svegantza
- vendicare: vb. svengai
- vendicatore: s.m. su svengadori
- vescovo: s.m. s'obispu
- verbale: s.f. s'assentadura
- verbalizzante: p.pr. agg. s.m.f. assentadori
- verbalizzare: vb. assentai, annotai, verbalizai
- verbalizzazione: s.f. s'assentadura, sa verbalizatzioni
- verifica: s.f. s'averiguamentu, s.f. sa verìfica
- verificabile: agg. averiguaditzu, verificàbili
- verificare: vb. averiguai
- verificato: pp. agg. averiguau
- verità: s.f. sa beridadi
- veritiero: agg. berideru, verdaderu (sp. verdader)
- vero: agg. verdaderu (sp. verdader), berideru
- vertenza: s.f. sa contienda, sa dìsputa
- via: s.f. s'arruga
- viabilità: s.m. su manìgiu de is arrugas
- viceparroco: s.m. su visuarretori
- vicepresidente: s.m. su visupresidenti
- vicesindaco: s.m. visusìndigu
- vietare: vb. interdìxiri, proibiri, nai ca no
- vigente: agg. chi balit imoi, de imoi
- vincolo: s.m. s'acàpiu, su liòngiu
- visibile: agg. chi si podit biri, podendi-sì biri
94
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu
FUEDDÀRIU GIURÌDICU-AMINISTRATIVU
- vistare: vb. visai (sp. visar)
- vistato: pp. agg. visau (sp. visado)
- visto: s.m. su bistu
- visto: pp. castiau
- volume: s.m. su bolùmini
- votare: vb. avotai
- votato: pp. agg. avotau
- votazione: s.f. sa votatzioni
- voto: s.m. s'avotu
Z
- Zecca: s.m. su Munedadroxu
- zona: s.f. sa zona
- zona (adibita a pascolo, contrada): s.f. sa cussòrgia
- zona archeologica: s.f. sa zona archiològica
- zona di confine: s.m. su logu de làcana
- zona di frontiera: s.m. su logu de frontera
- zona marittima: s.m. logu de mari
- zona montana: s.m. logu de monti
- zona smilitarizzata: s.m. su logu smilitarizau
- zona strategica: s.m. su logu scorau
- zona urbana: s.m. su logu fabricau
95
Furriau in sardu de su Portalitu de Sa Lìngua Sarda de sa Provìncia de Casteddu