hnah ro paltu

HNAH RO PALTU
Mai Sokhlei Par
(1)
Ka sia-ttha theihnak lengih duhnak,
Thluak in a uk lo mi ka lungthin;
Ka duhhrilnak tlun ih duhnak,
A thupthliten I lak sak zo.
JC Kip Ling
‘528’ dawr sung a luh hlan ihsin ‘Za Bawi Uk Thang’ ih mitpawl cu dawr sung
luhnak sangka vorhlam cabuai ah a thleng cia. A rak zum cia vekin, a hmuh theu mi vek kelten fala
pakhat hi lunglut zetin cabu pakhat hi a rak siar rero. A hlan vek thotho in, cui fala nui’ hmai ah
coffee khuat khat hi a hungaw ih, khuat kiangah cun Premier 2 + coffee mix hawng a um.
Za Bawi Uk Thawng cu dawr sungah a vung lut ih fala nui’ tonak kehlam cabuai ah a va to. Cui
fala nui’ siar mi cabu cu theihtham loten a vun bihthup. W. R. Goodman ih ‘History of English
Literature’ ti mi cabu a vun hmuh cun, “E heu, a va bei rura em!” tin a thinlungten a ti. Mizan sun
ah kha cun rif;cuf&J ih ‘wu úodkvfESihfpmayoDtkd&D’ ti mi cabu a rak siar ti a mang
lai.
Hi nu hi ziang a si pei? tin amahten a sutaw. Canteen a ra to tinten hi nu hi a tonak
kel ah cabu pakhat siar in, a hmai ah Premier 2+ coffee mix khuat khat hungaw in, vei khatte khal
khawdang tang riai lo’n, amahte lawngin a to ringring kha a hmu theu.
Hi fala nu a rak zohhliah thoknak san bik khal a mang lai. Cui sun cu himi nu thawi
hmaitonaw cabuai ah rak to ngah ngelcel in, a mit retnak zawn khal fala nui’ cabu siar mi zawn ciah
a rak si ruangah, tumtahnak khal nei cuang lemlo in vun hoi ruairo khaw… fala nui’ siar mi cabu a
zoh ngah veten cui cabu parah a mit cu a tang ta. Cui cabu hmin cun a thin a rak kai cih. Siar a rak
cak tuk ruangih a rak hawl rero mi, tu tiang a hmuh ngah thei hrih lo mi, Dr. Raghukul ih ‘Literary
Forms, Trends and Movements’ ti mi cabu a rak si cuh.
Cui ni ihsin thokin Za Bawi Uk Thang in himi nu hi a hmuh tinten zohhliah ta loin
a um thei nawn lo;_ ahleice in a cabu siar lai mi hi. Can malte sungah amah thawn pehparaw in
ziangmaw can cu a run fiang mai;_ amah vekih, lo le, amah tluk ih, calai ngainami a si ti hi.
Kiangkap ngaihven lo, rualpi khal pawl lo, sam sau zet samttawnnak thawi ttawn
ringring, hmai ih zianghman hnih dah lo, ngo verve, thuamhnaw simple te lawng hruh ttheu, ca rit
zetzet le khungkhai zetzet siar ttheu, hi fala nu hi Za Bawi Uk Thang in hmeltheih a cak tuk thlang.
-1-
(2)
Thimnak lal awk nunrawng’n ninu a dolh,
Sun vanglai cu thim in a luah;
Vei ziat khal keu loin a pum’n a volh,
Buainak phunkim siar cawk loin a suah;
Zalam tluan hawl hmu thei loin ka hawr,
Ninu suah beiseinak thinlung a mawr.
B. Ngur
‘Ainawn’ cu a ril a rawng zet zo cingin tho paih hrih loin ihkhun parah a bok
ringring. Dawr rawl a ning tuk thlang. Inn ih an rak ei ttheu mi ziangmawpawl kha a hun ngai
ruahro.
Inn!
Ainawn amahten a hung hni hruthri. Tlawng theh sehla khuiah ha a tlun ding? Inn
a suahsan zik zawngih an innsang ih thilcangmipawl a vun ruat sal.
Ainawn cu a pai’ hmel hman a cin man hlan ah a pa’n a rak thihsan. A nu in kum
ziat simaw a run hmeihpi hnu, Ainawn phun nga a rak kai kum ah, fate pahnih nei cia, pahmei
pakhat thawn a nu cu an run neiaw. A pekte ah cun Ainawn ih pa-ei cu a rak ttha lawk vio nan,
kum thum hrawng a rung rei cun a pa cu zungawlvei deuhthaw ah a rung cang. An innsang
dinhmun khal a rung tlaniam deuhdeuh.
Ainawn ih tumruhnak le a nui’ thapeknak thazang thawn Ainawn cu phun hra
thaten a run ong thei. A paih bik mi English major a ngah thei tla cu a lungawi sinsin. A rak
sunmang ringring mi College leiram a pal ngah ve thei thlang ding ti a ruah hin a phur tuk. Asinan
a pai’ tongkam kam khat cun Ainawn ih sunmang siangpahrang innpi cu bomb pakhat men
bangin a cim darhsarhter thluh.
“College kan lo kaiter thei lo ding. Kan innsang nun a har tukk thlang. Na nu le
tuihlan vekin a cakvak nawn si l o, kei le na hmuh vek, na nu thawn nat kan sawngaw rero thlang a
si bik. Curuangah phun hra khal na ong zo pam ih College cu na duhduh tikah na peh sal thei si.
Singapore lam ih na va hlawhawk lo cun kan innsang tundinawkdan ding lamzin dang a um nawn
lo.”
Ainawn hrangah cun vun sonnak ding tongkam theih a har. Curuangah zianghman
sawn loin amahten thu a ruat rero. A thinlung sungah cun tongfangpawl cu a so in an so burhbo… a
liamthla thluh zik ngaingai ih hranhramten a dolhlut sal thluh.
Cutluk kan har cun ziangahsaw na fate pahnih teh College an kai? Ziangtinsi an kai
thei? Annih hmuah ziangahsaw Siangapore cu feh na fial ve lo? Ziangah kei bul ka va
hlawhawknak ding san? Na zu man hrangah maw? Cu lo le na fale tlawngcawmnak hrangah saw?
Ainawn ih lung sungih thusuhnakpawl cu a pa’n a thei thei loih a tawk deuh lai.
-2-
Ainawn cu a lu a thing. A ruat paih nawn lo. A tho ih rawl dawr lam ah zanriah ei
dingin a va pan.
(3)
A pianghlei mi Vanbawi siam thil,
Phunkim le sui thabik ai in;
Na tong kam khat theih ding ka hril,
Na rimzunleng ngai in na hmin;
Lung sung thliten cat lo’n ka sal,
Zanmang sungih na ra len cang;
A pianghlei mi aandang huval,
Ttang sung lawi ding bang lung a phang.
S. Kei Uk
‘528’ dawr ah fala nu a ra thleng hrih lo ti a hmuh cun Za Bawi Uk Thang cu a
thawpi a suah. Athil ti tum thupmi cun a lungtur a rangter.
‘528’ dawr sung luhnak vorhlam kil, fala nui’ to theunak hmun ciah ah Za Bawi Uk
Thang cu a to. Cule a zal sungih cabu, Louis Untermeyer ih ‘A Treasury of Great Poems’ cu a
phorh. Cutheh in Premier 2+ coffee mix cu plain in a cah. Cumi theh cun a man. Fala nui’ ra thlen
ding lawng cu ca siar phah le coffee in phahin daiten a rak hngak.
Tawkfang cun fala nu cu ‘528’ lam panin amahten a rat lai kha Za Bawi Uk Thang
in a mitsirten a hei hmu. A thinlung sungah zilthli nemten a hung hrang zerhzo. A lungtur khal a
run rang ciamco. Asinan hmu lo vekten a cabu cu a siarawter. A hna lawngin fala nui’ kefeh awn cu
a ngaithla khiaukhi.
Fala nu cu ‘528’ sung a ra lut. Cule Za Bawi Uk Thang hmaiah ra ding in,
“Hi, U Bawi Uk, hinah hin to ka duh i, a ngah kem?” tin nel zetin a run sut. Bawi
Uk a mang a bang. A rak ruahnak hnakin a hrangah nikhua a rak tha ih a tha a tho nasa. Asinan
vun ttong lohli thei loin ti ciauciau in a um. Fala nu cun a kut thawi tohkham khih phahin,
“Hinah hin to sehla ka lo hnaihnok pang kei maw, U Bawi Uk?” tin a sut lala.
Culawngah Bawi Uk cun baibah zetin,
“Aa.. hnaihnok lo ee. To aw, a ngah tuk,” tin a hun ti. Fala nu cu a to. Cule a
hrangah Premier 2+ coffee mix cu plain in a vun cah.
“Ee, U Bawi Uk, na cabu siar mi cu! Poetry lam hi na rak thaw ve mawsi?”
“Ka atcilh male. Ngui hnik aw, ziangtin si in rak thei thei? Ka mangbang nawn!”
-3-
“A mak lo ee. Falam tlawngta pakhat hrangah nangmah vek FPTP le LZP hotu
pakhat theih cu ziangsi mangbang ding um? Si lo sawm?”
“Si tla a si men thei. Sinan kei hmuah ka lo theih ual lo?”
“Khui in si na ra kai?”
“Kan khua in.. hee..hee.. asawng ah ka um.”
“Nan khua in sim duh lo ahcun a poi lo ee. Asinan khuitawk asawng ah na um ti cu
theih ka duh zet ding. In sim duh ahcun…”
“Ziang, ka lo sim le na ra leng ding maw?”
“A remcan ahcun.. ee.. a remcan lo khalle famteh.”
“Nikhua that ni ni khatkhat le ka lo sim leh ding.”
“Tui’ sim teh ziang poi lem?”
“Asawng ka thawn tum deuh ih cunah...”
“Aw...”
Ainawn cun zianghman tong nawn loin a zal sungih cabu pakhat a vun phorh. Bawi
Uk khal tong vun peh ding a thei lohli nawn lo ruangah Ainawn ih cabu phorh mi cu a rak zoh
cuahco men.
Klirlungz ih “Biazai Rianram”!
Cui cabu a vun hmuh cun Bawi Uk cu a lung a awi tuk. A tha khal a hung tho sal.
Cumi cabu zar ah Ainawn thawn an titi a sau phah thei thlang ding ti a thei.
“Ainawn, khai cabu kha ziangtin na ruat?”
“Ummm.. biazai atcilhtu keimah vek hrangah ‘Suikhur’; Chin Literature thansonak
hrangah cun lo theih loih pal ding mi ‘Karbak’ pakhat a si tin ka hmu.”
“Na sim mi cu a dik tuk. A ngantupawl teh kha na thei hai maw?”
“Thei lo hokhaw. Nang teh?”
“Ka rualpipawl an si kha. An cabu na rak siar sak ih ka lungawipi tuk.”
“Na rualpipawl maw an si? Ee, an thuhla in sim hmen.. pakhat teten? Theih ka cak
tuk hokhaw.”
“Aw, a va ttia lo ve.”
“Ziangmaw ttia lo?”
“Aw, Kianghrol ih ttong uar mi ka run hmang ve duak si kha. Kianghrol thu ka lo
sim ding a si le cu... ummm.. anih cu a kum a mal tuk laiih si ding, rualza umkhawm can vek
khalle tlun ngen a hmang thei tuk.”
“Aw, a si le cu Lailun Mekazin ah “Kan Tlung Pei” ti mi essay a rak ngan kha
curuangah si pei cu?”
“Si rori famteh. Anih cu nupi fanau hman nei hnai lopin inn tlun a sal ringring
theu.”
-4-
“Si le, JC Kip Ling teh?”
“Voih aw, vei sarih le a hrek in.”
“Ziangah?”
“Sorry, JC Kip Ling ih mi tidan si kha.”
“Aaa.. cuvek ngelcel teh cu! Anih teh mi ziangvek ha a si?”
“JC maw? Mibur lakih ttongtambik, aw ringbik, mi thurel sung khal daitei rak ngai
men thei loih drum rak vaw phahphah, cuvek milai na hmuh le khakha JC Kip Ling a si ti rak thei
mai aw. Na sual tam lemlo ding.”
“Ha..ha.. ka rak mitthlamdan thaw cun lei le van si ko. A bezaipawl hmuah khun
zetzet le hak tteutteu lawnglawng an si fawn. OK, in sim hrih aw.”
“Zirhfim ttul na si le ka ttong ngai aw.”
“Ziangsi, na ttong ka ngai le ka fim thlang ding maw?”
“Si lo ee, Papu Luai ih ttongkam ka lo hlawm si kha.”
“Aw, cuti a si ahcun Papu Luai cu a fim zet si pei cu?”
“Fim tla a fim thei men. Fim lo phangah cang lo khai lotei hun um nafam hin.
Asinan ziangtluk a fim hmanah Fathers’ Day vekah cun a khawmaw ngam dah cuang lo.”
“Ziangruangah?”
“Aw, a khukhripawl cu nupi fate thawn an si thepthep thluh zo ih, papawl laksawng
an pek canih mah lawng rak ngah ve lo cu a ning a na, a phuhrungaw famteh.”
“Zangfakin! Nanmahpawl in tla nan buaipi mai lo sawm?”
“Zia’h maw? A ‘ci’ dingih kan zuat hrim mi hun si ah.”
“Nge, cuvek!”
“Ngaite cun maw, kan buaipi tuk ko nan hokhaw. Tulai falapawl cu mifel hi a ttih in
an ttih ih si a poinak cu.”
“Ai..ai.. cuvek tla kan si theh lo hokhaw maw.”
“Khuaihli an sawt ih “Aih, a na!” tin na rak ti cun khai hma kha nangmai hma
tinak.”
“Ziang e? In ttongsan mawsi cucu?”
“Si lo ee, thinheng hlah la. Joe ih ttongkam ka lo sim tum hun si ah. Klirlungz thu
theih na duh si lo maw?”
“ Aw ee, anmahpawl thawn nan tongawkhawm thei theu maw?”
“Ummm.. kei cu tlunlam visa ka ngah lawngah ka suakvak thei.”
“Ziangsi tlunlam visa cu?”
“S. Kei Uk ih dialogue si kha. Anih cu nupi a nei cuh.. hee..hee..”
-5-
“Oh, cutin maw! Ee, U Bawi Uk, casiar dingin si lo maw hinah na rat? Thu ka lo
sut buai ciam’ ih ka lo hmaisong.”
“Hmaisong lo ee. Casiar dingih ra tla ka si cuang lopi. Umharphen ah ka rak kau ve
menmen...”
“Ka ra thlen hlanah ca na rak siarthaw tuk, ka thei ko. A si lo le ziangsi na rak
tuah?”
“Na ra pheinak zalam tluan khi,
Cuan in a leng ka lungthin hi;
Duhnungza na hmel mitthlam a cuang,
Zunrim ngai ah luaithli a luang.”
“Hey, U Bawi Uk, nang hi........”
“Ziangsi, B. Ngur ih bezai ka rak lo sam sak mi si ual. Klirlungz thu ka rak lo sim
theh hrih lopi cu...”
“Hmmm.. si le si ko seh. Hiti kan to hi na zo simaw in a rak lo hmuh ngah pang
ahcun na ol lo ding ka ti?”
“Cuvek men phan ding a um lo tuk. Anih tla cu ‘Nam thektho fangin rak in aw’ ti
lawng si in cah theu.”
“Cucu fala na nei tinak si pei cu?”
“Lamlam. Kim Khai in an nui’ thucah a reldan ka run cawng duak men si kha.”
“Kim Khai na ti mi cu Biazai Rianram cabu tawlreltu, Vapual Luaithli video ih ih a
cangtu pa, cule, Zolun Computer Service neitu khi a si maw?”
“Si tuk lawlaw. Klirlungz hrangah ziangkim thaap ngamtu a si vekin Klirlungz ih a
‘Kungpi’ khal a si.”
“A va uarum ve! Ka ton tikah cun ka fak nasa lai ding.”
“Na taw si cu.”
“Ziang e?”
“Aih, sorry, thinheng awih lo. Kim Khai na va fak citcet pang ahcun a rak lo tidan
ding ka rak lo sim cia tumih si. Anih cu ttongkam ttha le velthemawk tivek hi a ngaih lo; a hua
hliahlia cuh.”
“Midingpawl cu cuvek an si duh theu in ka thei. Na rel na rel ih ton ka cak hai tuk
thlang.”
“Na paih ding le ‘Zalen Buk’ ah ka va lo lenpi pei cu? Khinah cu a zalen tuk.
Nuam na ti em ding.”
“Ziangsi ‘Zalen Buk’ cu?”
“Zalen Buk ti mi cu Papu Luai le Kianghrol tei umnak. Taungphila zin thlangte ah
a um. Calaimipawl tonawk theunak hmun tla a si. Salai Sen Ro Sang le Saya J. Khum cun ‘Kam
Zalen Buk’ tin an phuah bet sak.”
-6-
“Ziangruangah?”
“Thei ve hlah maw. Khitawkih umpawl an tlok thei tuk ruangah a si men thei. Cu lo
khalle a zalen ih duhduh va tlok a ngah ruangah khal a si men thei. A phuahtu tei pahnih in an
theibik kei cu.”
“Si le, ziangtikah in lenpi thei ding?”
“Tuvek nikhaw that ni ni khatkhat le.”
“Nge, U Bawi Uk hi.. mi thu na cawng!”
An pahnihten an hnitlang. An ttong a thaw tukih coffee in ding an hngilh. Class an
hngilh. Kiangkap tla an hngilh. Cule, tlun ding khal an hngilh!
“Thank you, Klirlungz!”
Anmai zarah Ainawn thawn an nelawk phah ruangah Za Bawi Uk Thang cun
Klirlungz pawl hnenah a thinlungten lungawithu a hei sim hai.
(4)
Sabek vekih kong nei ih
Tlun zin kel
A zawhtu ka si lo.
Mero keneh hawl in
Vanruah a dongtupawl ih
Sungkhat khal ka si l o.
A hnin lo mi, a hngetkhoh mi
Lungput khawruah neitu tiah
A uangaw duhtu ka si.
Nhgepi
Bawi Uk cu tu le tu nazi a zoh. A thin a tawi nawn thlang. ‘T.T’ ti ih kawh Lal Nun
Thar le ‘Lian Lian’ ti ih kawh Phun Tlung Lian tei pahnih ra thlen ding hngakin
‘jrpfom&Icif;’ dawr ih a tonak a rei thlang.
T.T le Lian Lian cu Cikung ih University of Computer Studies ih tlawngkai an si
ruangah thuttul a um le hitawk dawr ah hin an ra tongaw theu. Tu khal LZP thawn pehparaw in
thuttul a um ruangah hinah Bawi Uk a ratnak a si.
Tawkfang cun milai tei pahnih khal bike thawn an ra thleng ve. T.T cun Bawi Uk a
hmuh veten hni setset in,
-7-
“Pu, na rak thlennak a rei zo maw? Lian Lian ka hngahnak ah ka tlai thluh silawm,”
tin thupha a cawi lohli. Bawi Uk cun Lian Lian zoh phahin,
“Ziangsi Lian Lian cu.. mizan ah fala thawn hotel lam na va riak lala si nahlam?” tin
a vun ti.
“Naisai lo cuh. Mahte hman zanvarten T.T hrangah bezai ka phuah simaw ti
nalaklaiah.”
“Si pei maw? Si le ziangsi na bezai cu?”
“Thaten rak ngai aw: cspfoludktav;rxm;? rdwÅLom tav;xm;.”
“Cuvial maw?”
“Si hlah, a um lai. Himi cu Kim Khai hrang ka phuah mi si: Kim Khai, Khaini,
Kunpawng, Kuhva, Kuak.”
“Cuvek thulolak bezai! Khah, ziangsi kan cah ding? Nanmah ka rak lo hngakih
zianghman ka rak cah hrih lo hokhaw.”
“Grand dawng khat,” tin Lian Lian cu a vun au lohli.
A rei hlanah Grand dawng khat cu khuat pathum thawn a ra thleng. Lian Lian cun
palang cu a vun ong ih khuat sung a vun thlet zik zawngah dawr hmaiah motor pakhat a ra cawl ih
an zaten an vun hoi tthuptthi.
“Aih, kan sayamahpawl an si ual!”
An zaten an ttihphannak ah an lung hmuah a mit theh tum. An umdan hmuah an
hloh thluh. T.T cun a computer thluak cu zamrangten hna vun pe lohli.
T.T cu a tho ih Grand palang cu coka lamah a va thup. Cule Dry Gin dawng khat,
Lemon Tea tthuk thum le haite pathum kengin a ra suak sal. Cule Dry Gin cu khuat pathum
sungah zamrangten a vun thle. Cule a rualpipawl cu Lemon Tea tthuk khat ciar le haite pakhat ciar
in a vun pe.
“Heh, zamrangten nan khuat sungah Lemon Tea kha rawi uhla haite thawn cok uh.
Nan theithiam maw? Coffee mix cokdan vekih cok ding tinak a si cu.”
Cucun Bawi Uk le Lian Lian cun theithiam zetin T.T ih fial vekin an tuah lohli.
Culaifangah lengih sayamahpawl cu dawr sungah an ra lut.
Bawi Uk tei pathum cu an khuat cok rero phahin an thawpi an suah hlunhlo.
“Pu, nang teh fala na nei thei thlang maw, ziangtin ha?” tin T.T in Bawi Uk cu a
vun sut thutthi.
“Nei zik vek cu a bang lo sawm.”
“Na nui’ lungkimzawng a si ding kha hngilh loten aw.”
“Hngilh lo ee. Ka nu khalin a lungkim ko ding. Character a tlaksam lo hnuhnu cun
ti lawng kha ka nui’ in cah mi a si ih a duh ko ding.”
“A si ah cun carry on. Kannih tla in hmuhter ve lo ding sawm?”
“Hmuhter tuk lam. Tu cu vei khatte lawng kan be-aw lai hrih ih thu a fiang tik le a
si pei cu.”
-8-
“Aize, na rak suang hmin theh zo hmang tinak lakah.. thulolak.”
“Ai khai, nanmah teh ziang nan si ce maw cu?”
“He..he.. Lian Lian cu na theih vek, tlawng theh le Photo Studio on tum khaw
camera buai in a buai ko lo maw? A khattawkten hotel ah fala a hruai theu ih.. nupi ngai neih cu a
tum hrih lo.”
“Nangmah teh?”
“T.U lamah a rimnam fangfang cu a um. Ka zuam rero lai.”
“Phuut! Phui! A thaw lodan cu a makin a mak!”
Bawi Uk le T.T cun a rual in Lian Lian an vun zoh. Lian Lian cu a khuat sungih
Gin le Lemon Tea rawi mi a vun in ih lip ttiaittiai in a phui sal phutphi kha a rak si!
(5)
I zel, tui ni tiang na zun in
Cutin na si ringring le
Khatin na si ringring le
Rei ka dam lo ding, ka thei.
Na culh mi rimhmui
Ka ihphah ah ka burh
Ka phar hmuah ah ka theh
I zel, na rinthaw rinhmui in
I zel...
Zunphir
Class theh Ainawn a ra suak cu a thaw a suak tuk. Lenglam thli thiang a vun hawp
phahah pdefyef; pawl sen ciaiciai in an rak par kha a hmu. A kung par ih rak par na.. lei par ih
rak ttil na.. tlun khal hnuai khal sein-paan hlirin an khat thluh.
Vai puan sen rak phah tak bangih pdefyef; pawl thawi khat zinte cu zawh vivo
ih a feh lai, yef;&kH lam a vun hawi cu a thin a phu dukdi.
“U Bawi Uk!”
Bawi Uk cu Ainawn a rat a hmuh veten a rak hngahnak yef;&kH hnuai
tohkham ih a to lai cu a dingih Ainawn a va pan.
“Ainawn, sabuti va ei sehla? Na paih maw?”
“Aw, paih ee. Sabuti tla cu ka ngaina em.”
-9-
wufwkd; dawr ah sabuti ei phahin an casiar mipawl an hlawmaw.
jroef;wifh?
rif;cuf&J?
armmifomEkd;?
atmifa0;?
aZ,smvif;?
jrifhoef;? e&Drif; pawl le, T. S. Eliot, John Keats, Emily Dickenson, Robert Frost le W.
H. Auden pawl.. cule, Chin Literature dinhmun le calai hrangih an sunmangpawl tla.
“Ainawn.”
“Hmm?”
“Bezai fing khat na hrangah ka rak ngan. In siar sak duh dingah cun ka lungawi zet
ding.”
“Ka rak siar pei cu.”
“Sinan, na siar a si ahcun a siar man ah bezai fing khat in pek ve a tul ding
hokhaw.”
“Cuti tengteng ding maw?”
“Si, cuti tengteng cu si ko. Ziangtin ha, na siar kem?”
“Umm.. siar hnik sehla ziang.”
“Si le ka lungawi. Aman pek ding cu hngilh loten maw. Khah, Pentoum bezai phun
in ka rak ngan ih...”
Bawi Uk cun a bezai ngan mi cu Ainawn a vun pe. Ainawn cun cahnah cu pharh in
a vun siar.
DUHTHUSAM
I ra leng aw, tthal thlizil thiang,
Na kut nemten i kuah hram aw;
Fur khawdur in ni a kham tiang,
I rak sum aw, daihnak daidaw.
Na kut nemten i kuah hram aw,
Tthal ni tuartu ka lungthin hrang;
I rak sum aw, daihnak daidaw,
Val dang ttang a thlen lai ka phang.
Tthal ni tuartu ka lungthin hrang,
Bezai, zilthli, le na hmur thlum;
Val dang ttang a thlen lai ka phang,
Vun dawn thul ing na hnih biangsum.
-10-
Bezai, zilthli, le na hmur thlum,
Ka lungthin in a hal tuk zo;
Vun dawn thul ing na hnih biangsum,
Ka kiang na va thleng har thlang so?
Ka lungthin in a hal tuk zo,
Hnah ro par ih na ke awn thawm;
Ka kiang na va thleng har thlang so?
Na zang ka fak ve thlang lo sawm?
Hnah ro par ih na ke awn thawm,
I rak sum aw, daihnak daidaw;
Na zang ka fak ve thlang lo sawm?
Na kut nemten i kuah hram aw.
(6)
Ka tha a nau, mitthli for in ka ttap,
Ka neh lo mi ral cu ka buan;
Nehnak tlang lamtluan cu ka hrang a hrap,
Ka par a lulh can cu ngah lo’n ka luan.
Kianghrol
Phunsang Tlawng kai a duh tuk ruangih harsatnak a rak paltlang mipawl a vun ruah
sal tinten Ainawn cu a thaw a rung pit ut-o thei lai.
“Nangmahte na todelhawk thei ding lawngah tlawng na peh thei” timi tongkam cu a
pai’ tongnetnak a si. A nui’ a ken thup mi sumpai cu Ainawn cun a tenren theibik in a rak hmang
cingin thla hnih a rung kim cun a paisa neih mi khal a run phai rupro thlang. Paisa hizat hin ni ziat
hman a daih nawn lo ding ti a thei.
Ziang a tuah thlang ding?
Rinsan ding mi a vun hawl. Harsatnak tawpkhawk a vun thlen ngaingai cun rinsan
ding mi taktak hi ziang a si ti fiangten a zir ngah. Rual le pi a si lo. Sung le khat khal a si lo.
Ainawn hrangah rinsan ding mi cu amah ‘Ainawn’ lawng hi a rak si!
-11-
Midang rinsan lodan a zir rualrual in mah le mah rinsanawkdan khal a zir cih.
Zunphir ih ‘Cerek um lo meithal thawi ram thar lak tumtu’ a rak ti mi hi amah vek hi a si ko ding
tin a ruat. Cui ‘ram thar’ lak theinak hrangih a tul mi ‘cerek’ cu ziangtin a ngah thei ding?
Cui ‘ram thar’ ah teh ziang ha um ke? A rak lei mi cerek man thawn teh a phuaw
kei maw cu? A theifiang ngaingai lo. A duh hmang a ti mi kha a duh mi a rak si sal lo ding ti a
phang. Curuangah a duh ngaingai mi hi ziang a si ti a theihngah theinak dingah a duh ngaingai lo
mi hi ziang a si ti theihfiang a zuam.
A tawp a tawp ah cun Ainawn in ziang a duhbik ti a theiaw thlang. ‘Dr. Ainawn
(Ph.D)’ ti ih nganaw singboard taraw mi inn sungih um thei ding! Cumi can ah cun anih cu
Phunsang Tlawng pakhat khat ih ‘ziangsimaw’ a rak si zo dingih, upattlak mi pakhat a rak si fawn
ding. Cule, a ke parah amahten a ding thei zo dingih.... cu hnu cun ziangsi tul nawn lem ding?
Sinak, dinhmun, sumpai.. hipawl a co thluh hnu cun a thuanthupawl khal mi’n an rak hngilh
thluh man zo ko ding. An rak hngilh hrih lo a si hmanah ziangsi poi lem nawn? Mai ke par ih din
thei zo hnuhnu!
Tu cun Ainawn cu a duh mi hmun a thlen ngah theinak ding hrangah a duh lo mi
lamzin zawhtu ah a rung cang. ‘Suncaw fun keng lo cun khual hla tlawn a theih lopi’ tin amah le
amah cu thiam a canaw. Cule phar parah Joe bezai tluan hnih a vun ngan:
Ruahnak khungkhai, phungphai thlu si lo hi,
Vunnel rawn ih ttioti sun vek a si.
(7)
Ka hrang co hawi lo rua bangin na khui,
Cokung ron ngam lo hin daiten ka ngui;
Piallei thlan sung ka beiseinak ka vui.
JC Kip Ling
“Ainawn, hinah mawna rak um? Ka rak lo hawl rero si. Ziangah yef;&kH hnuai
ah to lo’n hi lamlam ah na ra to? Mi na relh san mawsi? “
“Relh san lo ee. Tui ni cu tuantei tlun ka duh ih cunah bus ka ra hngak famteh.”
Bawi Uk cu Ainawn hmai zawn ah lungkim lo hmel zetin a vun to. Ainawn cun
hmuk kio cu sauce thawi hmeh in a ei rero.
“Ei ve hmen, U Bawi Uk,” tin Bawi Uk hrangah tisa vun thlet sak phahin Ainawn in
a vun ti.
“Ainawn, ka bezai man teh ziangtikah in pe thei ding? Ngah ka hngakhlap tuk
thlang hokhaw.”
“Na va hmanhmawh ve. Nuamten lo ziang. Bezai fing khat ngansuah ding hi a ol
maw ol lo ti cu na thei ko si.”
-12-
Bawi Uk a lu a kheuh. Ainawn ih hmel a vun zohhliah. Ni dang hnakin a thutak
cuangin a thei.
“U Bawi Uk.”
“Hmm?”
“Thaisun nazi pakhat le a&v,fuRef; ah ra aw; bezai man ka lo pe diing.”
Bawi Uk in zianghman a vun ttong ve man hlanah bus a ra thlengih Ainawn cu bus
parah a va kai cih. Laklawh zetin Ainawn cu a vun byebye ta.
Ainawn asawng a thlen veten ihkhun parah it in thu phunphun a ruat. Taktakah cun
Ainawn in Bawi Uk a rak theihnak hi a rei zo;_ Phunsang Tlawng a ra kai hlan ihsin. Bawi Uk
master ra kai bet lo sehla cu an rak tongaw lo men ding nan.
Ainawn a thawpi a suah. A thinlung a buai. Thu a ruatcat lohli thei lo. Bawi Uk
hrangah a tling lo tuk ti a hmuhsuahawknak hin a thin a nater. Leitlun nunnak ahhin ziangsi
thupibik? ti mi hi a nun sung hmuahmuah ih a vei khatnak hrangah a sutaw thok thlang.
‘A thupibik’ ti ih a rak ret thupit mi parah siseh, ‘A thupi lo’ ti ih a rak ret thupit
duh lo mipawl parah si seh, tu cun a ringhlel duh thlang. Minung pakhat, ahleice in fala pakhat
hrangah, ih hualvan cu a nitin nuncandan in lai a rak rel ti sehla a sual tam pei maw? Tu lawngah
a ruat.
Zahumnak tel lo hlawhtlinnak, duhdawt mi nei lo lungthin, duhdawttu nei lo
nunnak... cupawl thawn teh a hmuitin mi hi rak ngah si bang khal sehla, hnangamten a nun hi a
hlim thei ngaingai kei maw cu? A ringhlel!
Cabuai parih a ret mi Bawi Uk ih bezai cu a vun siar sal. A khirhdan ding a ruat
phah. A thinlung takten Bawi Uk a duhdawt ti cu theiaw cingin a thinlung a thencat thei hrih
cuang lo.
Anetnakah Kianghrol ih bezai hlom khat cu a thazang hrangah vitamin sihlum
bangin a vun mom:
Lehhnu ka umdan ding theih thei si hlah,
Sihmanseh tui can tui ni tetal cu;
Zaihla thar, ttong thar, tlung seh kan run ah,
A lungawi seh, ka lungthin Thuro-bu.
(8)
Ngun Ling: Abigail, na kutzung zimte in ka hmur run tham hrih aw. Asilole, hnget zetin ka hngawng run
kuah awla, ka hmur dai in na hmursente kha run ret aw. Cule, ka kaa sungah na anka mawi zilthli thiang
run semlut aw. Cutin, nangmah bang mawi le tha in ttong ka thiam ve ding.
Tha Par: A si lo, a dik lo ding. Mifim khalin hrelh cang an nei theu ti hi a dik si hi! Tongfim le anmawi hi
kaa in a suak mi a si lo. Mit in a hmuh mi kha thluak in a tthitkhawm hnuah kaa in a relmawi khal a si
lo. Thinlung thianghlim ihsin irhsuak mi a si sawn.
-13-
(Papu Luai ih “Keimai Ta” Drama sung ta thursuak mi)
Ainawn a&v,fuRef; lam a vun thlir cun Bawi Uk a rak thleng zo ti kha a hmu.
Bawi Uk cu a&v,fuRef; ra ttumnak lam dungtun ih dingin tili lam a rak thir rero. Tili parah
cun Mumyef; le aA'g pawl khinah.. hinah..
“U Bawi Uk, na rak thlennak a rei zo maw?”
“Awh, Ainawn, na ra thleng zo nan mawsi?”
An pahnih cun tohkham sau parah an to. Ainawn cun zianghman rel loiin a zal
sungih cahnah pakhat cu a phorh ih Bawi Uk a vun pe. Bawi Uk cun cahnah cu a vun pharh.
Cule awn loin a siar:
LUNGTHLITUM
A ra leng ding, tthal thlizil thiang,
Na za pharh in rak dong hram aw;
Fur khawdur in ni a kham tiang,
A rung tla ding, daihnak daidaw.
Na za pharh in rak dong hram aw,
Tthal ni tuartu na lungthin hrang;
A rung tla ding, daihnak daidaw,
Val dang ttang thlen lai ding siang hlang.
Tthal ni tuartu na lungthin hrang,
Ka khek, bezai le ka hmurthlum;
Val dang ttang thlen lai ding siang hlang,
Vun dawn thul ing na siangttanghlum.
Ka khek, bezai le ka hmurthlum,
Na hnen hlanh ding ka hal tuk zo;
Vun dawn thul ing na siangttanghlum,
Na kiang thlen ding ka hah tuk zo.
-14-
Na hnen hlanh ding ka hal tuk zo,
Lungsung thuh mi duhnak biapawl;
Na kiang thlen ding ka hah tuk zo,
Ka zanmang tiang nangmah ka hawl.
Lungsung thuh mi duhnak biapawl,
A rung tla ding, daihnak daidaw;
Ka zanmang tiang nangmah kahawl,
Na za pharh in rak dong hram aw.
Bezai a vun siar thluh cun Bawi Uk ih hmel cu a thlum in a thlum. A tho ih Bezai
ih liang parah a kut a vun suangih duhnak le ngainatnak thawi khat mitmengpawl thawn Ainawn
zoh phahin,
“Ainawn, ka lungawi tuk. Ka lo duh,” tin dimten a vun ti. Ainawn a mitthli a rung
hal ttuamtto.
“Na hmel a va hlim lo ve, Ainawn?”
Bawi Uk cun Ainawn ih hmel zohhliah phahin a sut. Ainawn cu nuamten a lu a
thingih zianghman a ttong lo. Bawi Uk khal a ngui ringring lawk. Ainawn ih umdan a theithiam
thei lo. A mit cun a&v,fuRef; phar parih nganaw mi ca tawi tetepawl cu umharphenah
awsuakin a siar rero. Hrekkhat cangan mipawl tla cu hnihsuakza a si ruangah an pahnih in an run
hni thei sal. Cuti ih an siar rero laiah Ainawn cu ziangsimaw vun ruatngah bangin,
“Ee, kei tla ca malte nganve ka duh,” tin a ti ih a zal sungih correction pen cu a
phorh.
“Ziang ca si na ngan duh?”
“Christina Rossetti ih bezai tlar hnih-khat te..”
Ainawn cu a tho ih phar hmun khat, kawm nawn ah ca a va ngan. A ngan theh cun
Bawi Uk in a va siar:
And if thou wilt, remember,
And if thou wilt, forget!
A siar theh cun Bawi Uk a ngaih a tha ciah lo. Ainawn a vun zoh. Ainawn ih
mithmai sungah a cangan mi ih sullam theih tum in a hawl. Sihmansehla zianghman a hmufiang
thei si lo.
“Ainawn, ziangsi na duhsan? ‘Na duh ahcun cingkeng la, na duh ahcun hngilh mai’
ti cu.. ziang a si thlang, hmm?”
“Ka nganve men si kha. Thupi ah ruat duh hlah. Ra aw, khinah Kyaw Moe Photo
Studio ah kan va zuk ding. Tui sun hngilh lonak hrangah.”
-15-
Cutin Kyaw Moe Photo Studio ah an va zukaw. An zuk theh ah dawr ihsin an ra
suakih Ainawn in,
“U Bawi Uk, tu teh ziangha kan ti ding?” tin a sut. Bawi Uk cun zamrangten,
“cspfolvrf;Mum; kan va zawhve lo ding maw?” tin hni phahin a rak ti lohli.
Ainawn khalin, “Va zawhve ding si ko,” tin a rak lungkimve cih.
An pahnihten Main zinpi ihsin an ra feh ih pialnak an thlen zawngah Bawi Uk cu a
dingih Ainawn hnenah,
“Ainawn, cspfolvrf;Mum; zawhtupawl hrang daan thlun ding a um kha na
rak thei maw?” tin a sut. Ainawn cun a lu thing phahin,
“Thei lo. Ziangsi?” tin a sut. Bawi Uk cun hni phahih Ainawn zoh in,
“Kut kaiaw tengtengih zawh ding an ti,” tin a vun ti.
“Ngeee..!”
Cutin kut kaiaw in cspfolvrf;Mum; ah an feh. Lilawn umnak an thlen in an
cawl ih lilawn tlang ah an to.
“Ainawn, hmai zarh le ka rualpipawl thawn ui kan that tum. Zalen Buk ah kan ei
khawm ding. Lo sawm sehla na ra telve paih kem? Na mi ton duhpawl khal an kim theh ding.
Cun an hnenah ka lo lenpi ding thupawl tla ka rak sim theh zo. An lo welcome nasa kha.. rak
lenpi tenteng aw tin in cah nasa.”
“Ee, cuti cu ra telve ding si cu! In ra sawm awla? Sinan.. kei cu uisa ka ei lopi.”
“Poi lo ee, arti kan lo buh mai ding. Pum ziat na duh?”
“Pum hnih.”
“Pum li in ka lo buh ding. Ka lo capoh men... rawlhmeh dang kan lo ngaihtuah sak
ding hokhaw. Ka rualpipawl cu nunau ngaihsakdan an thiam ngaingai. Phang duh hlah.”
(9)
Thinlung zukrop thehtu zan hnahfa,
Nun muril doral fei hliam tuar mi;
Tuar har lakah na rimra a kha,
Na cil put thluahthlo’n in cuan fawn si.
Kianghrol
Tui zan nazi pahra kim ding cu zan dang bang lo’n Ainawn in a hreh cuang. A thi le
tha zuktu ding ‘Hnahfa’ pakhat a ra thlen ding can a nai thlang. Cui hnahfa cun Ainawn cu, hotel
pakhat ah simaw, Shuh-Khin-Ta hmun khatkhat ah simaw, asilole, hmun fianrial khuitawkah
-16-
simaw, hruai in Ainawn ih thisen puartei a zuh sak theh hnuah, Ainawn ih ‘nunnak’ hrangah, lo
le, thisen man ah, ‘sumpai’ a pe theu.
Ainawn ih lungthin a phur a rit. Bawi Uk hi mangsuak loten um thei sehla a duh.
Tuihlan ih ‘poi’ a rak ti dah lo mi kha tu cun ‘poi lo’ vun ti hrih vivo ding cu a harsat thlang.
Bawi Uk ih lungput diknak, zahumnak le a parih duhdawtnak thianghlim a neih mi
hin Ainawn ih thlarau cu a hliam. Bawi Uk ih felnak le tluangtlamnak pawl cun Ainawn ih nuncan
kha hling bangin an sun. Bawi Uk in Ainawn a tihzahnak le a upatnak pawl cu Ainawn hrangah
cun a mah dengtu ‘sobul’ vek a si.
Tuar a har; a ning a zak; a phuhrungaw; a thin a nau; a ning a na; a hmaisong. Cule
Bawi Uk hmaiah rung fate deuhdeuh vekin a theiaw.
Malh sal a theih nawn lo mi a thuanthu hrangah a lungthin a kuan a tul. Rei a to
theive lo ding ti a theihfiang zo mi ‘Tohkham sang’ cu, duhum viau hman khal sehla, a kian sawn
mai ding. A cennak ding hmun si ve lo, a phu ve lo mi, ‘Ram’ cu va luah tum in a nor hrim lo mai
sawn ding.
Zanttim can ih thimnak thlapa a nget,
Lungkuai awthlung zaihla a hung thang bet;
Vansung si-ar khal an ttap hai, zan sia,
Zanttim can ih thimnak thlapa a hla;
Zaihla mualliam ngai in ttahhla ka sam,
Vawlei khkalin lungzur ngaihla a sam.
Joe
(10)
Zing ni hluan ih mawi mi hlanih mithmai,
Thim khawdurpi bang len rialruah a pai;
Ka hna sungih hnihnak awthawng a cem,
Sahrang hliam mi bang lungthinril a pem.
S. Kei Uk
An department hmai ihsin Ainawn cun yef;&kH lam a hei thlir. A dan vekten
Bawi Uk cu Ainawn a ra suah can a rak hngah theunak yef;&kH hnuai tohkham parah a rak
to. Bawi Uk a vun thlir laiah Ainawn cu amahten a mitthli a rung hal.
okH;xyfaqmif saklam ah an phei vivo. Cule
ygcsKyfausmf&JxGef;yef;jcH lam ah an pial ih cspfolwHwm; an va zawh.
An
pahnihten
-17-
Mualpawng parih tonakpawl khal totu rak nei hrih loin an rak lawng riahri hai. An pahnih in
tonak an remawk theh hnuah Bawi Uk in,
“Ainawn, tui sun cu na mithmai a va danglam ve! Ziang na cang? Na nuam lo deuh
si nahlam?” tin a sut.
“U Bawi Uk, thenawk ka duh. I ngaithiam awla, cule, zangfahten in thlah mai aw.”
“Ainawn, na thurel mi cu ziang a si thlang? Duhdawtnak hi lehpi ding men a si lo
hokhaw. Zangfahten ralringten ttong aw.”
“U Bawi Uk, in theithiam in in ngaidam aw. Kei cu na hrangah ka tling lo, ka lo
phu lo, ka thei.”
“Ainawn, ziangruangah cuti menin na thinlung na thleng? Kei cu zianghman ka
theithiam thei lo. A cang thei le nangmah sawnin in theithiamter aw. Cu lo cun...”
“U Bawi Uk, hiti k a lo ti hi ka lo duh tuk ruangah a si ti rak thei aw. Cumi cu
ziangtikhmanah rak hngilh dah awhlah.”
“In duh ngaingai a si ahcun, my love, in then lo dingin zangfahten na thinlung rak
thleng sal hram aw. Ka lo then thei lo. Ka lo duh tuk... ka thinlung zaten.”
“Tui’ in then lo khalle ni khatkhatah cun nangmah sawnin in then hmaisat a tul leh
thotho ding.”
“Ziangruangah? Ainawn, na ttong mi hi ka hrangah theihthiam a har deuhdeuh ual!
Ziang kan cang thlang? Fiangten in vun sim hnik aw.”
Ainawn a lu napin a thing. A mitthli a tla. Zianghman a ttong thei nawn lo. Bawi Uk
a anhai thlang. Curuangah mawlmang zetin Ainawn cu a vun pom.
(11)
Nun buainak kel ih
Kan hmuh kan ton mi
Harnak vunnel in
Tilai a ceen ruangah maw
Lunglo hmun kan thlen?
Khawmaw can ttih ah
Zin ding in na hrial
Hawp thiang zilthli
Tinung dawk dah
Ttih phah cingin
Kan hmuan ah kei ka pial.
-18-
Nhgepi
Salai Sen Ro Sang tei innsung ah LZP Kalay meeting rak kaitupawl cu an to
thepthep. Mang No Zik in ‘LZP Biathli’ a can diktei a suah thei lonak san a simfiang rero.
Anetnakah,
“Editor a tuantu keimai mawh, keimai tlin lonak ruangah a si. Curuangah keimah hi
in cum vualvo ko uh,” tin pitling zetin a ti ih a to sal. Cucun Vice President Jesse Penn-Lewis a
hung dingih,
“Hi thu ahhin Saya Mang pakhat lawng hi mawhthluk theih si’n ka thei lo; ziangah
ti le zohman in kan bawm lopi! Amah pakhat lawng cun ziangtinsaw a tuan thluh cawk ding?
Curuangah Editor bawm dingih tuanvo a nei nai’ zianghman a rak bawm lotu kanmai mawh sawn
asi,” tin a vun ti cu boruak hmuah a zangkhai thluh sal.
Thu dangdang an relkhawm thluh hnuah President J. Khum in,
“Bawi Uk kha Treasurer cabu na rawn keng maw cu aw?” tin a run sut phutphi ih
Bawi Uk in,
“Aw, keng ee. Ee... Lian Lian ih bike sungah ka san ta ih ka rak lak hngilh si,” tin
thiamaw lo zetin a ti. J. Khum cun,
“E khai a, a va zia awm lo ve cuti cu. Va lak sal vat a va tul mai awm mang ee? Cu lo
tla cun ci nang! Tu meeting tiak tikah branch hranhran ah ‘Biathli’ kan zemsuak thlang dingih, a
pek zat ding cazin kan theih lo cun kan dung vek khan kan buaibai thluh lala pang kei.. a tici lo
viau ding hokhaw aw..” tin a ti.
“Si le, Lian Lian hnenah a tu ka va la duak mai pei cu?” tin Bawi Uk cun a vun sut.
J. Khum cun,
“Cuti a si a tul mai kei cu. Civa lo hle mai! Lian Lian cu na va hawl hmu thei em kei
cu ti aw?” tin a sut ih Bawi Uk in,
“Hawl hmu thei ko ding,” ti ih sawn phahin leng a suak. Sangka a va thlen zawngah
J. Khum in, “Poi khop mai,” a ti mi aw cu a vun thei ban lai.
Lian Lian a rak umnak ding hrawnghrang hmuahhmuah ah a va hawl nan
khuihmanah a hmu loih Bawi Uk a beidong. Treasurer pakhat si ve si treasurer cabu tel loih
meeting room va luh sal ding cu a ngam thei nawn lo.
Zanriah ei can khalah Lian Lian cu a ra thleng hrih cuang lo. Lian Lian cu Cikung
khua ih University of Computer Studies ih tlawngkai a si vekin Tahan a rat tinten Bawi Uk tei inn
ah a ra thumaw theu. Asinan Lian Lian cu fala-misa-mi a si ruangah zan ah cun a ra riak dah tuk lo.
Zanriah khawh cun Bawi Uk cu a umhar tuar lo’n ‘Wai Lay’ lakphak dawr lam a va
pan. A zum cia vekin a rualpipawl cu dawr ah an rak thleng cia thluh ngaingai. Mang No Zik cun
Bawi Uk a hmuh veten,
“Zia’h tui sun teh na ra kir sal lo?”tin a rak sut. Bawi Uk cu a tonak rem phahin,
“Mah hman, ka milai pa ka hawl hmu thei lopi. Nannih si sehla teh nan kir sal
ngam nawn ding sawm?” tin a ti. Jesse in,
-19-
“Tu teh ziahsaw Lian Lian a ra telve lo? A ra tlung hrih cuang lo hmang ha?” tin a
sut. Bawi Uk in,
“Tlung hrih cuang hlah. A hawl khal ka paih nawn lo,” tin hngirteu lai zetin a ti.
Cucun Kim Khai in,
“E, mitu ka rat hlante ah fala mawi nawn pakhat phurin ka dawr a rat ta kha. Kei
le.. a fehnak ding rak suh hna khal thiam cuang hlah,” tin a rak ti. Jesse in,
“E’u raw, a va’n luck leh thei maimai ve. Khuilam fala ham’ a rak ton man lala ke!”
tin a rak dilsut. Kim Khai cun ti cuarco’n nuamnaiten,
“Zo a ti ta kha saw mawle? A hmin a kawh cu ka rak theih ngei kha. Ummm.. aw...
ka theisuak zo! Ainawn a ti ta vekin ka thei,” tin a vun ti.
“Ainawn!”
Bawi Uk ih hna sung ihsin a rung tlalut mi bomb cu a awm sungah a vung puakkuai
durdo. A takpum in a hnin. A ding. Bike a norsuak. Cule cak zetin a tlansuak vurvo.
Tahan ih um Hotel pakhat hnu pakhat ah Lian Lian a va hawl. A hmuh lo hnuah
Kalaymyo lamah a va hawl vivo. Lian Lian ton ngah a duh. Asinan vun ton ngaingai ding le a ttih
fawn. A hnathli ah Ainawn in thenawk ding thu a rak rel laiih tongkampawl cu tongfang pakhat
teten a hung thang zutzo.
Nazi a zoh: 11:45 PM.
Zan khawthim lakah Bawi Uk cu Hotel pakhat hmaiah a va ding. A taksa cu
thlanfim in a rak ciah thluh man zo. A lungtur rang dutdo khal a dawn thei lo. Rapthlakza thil
pakhat va tong thlang ding bangin a tha in a kaibet.
(12)
A nget lo nan a ttet, a vun a hik,
A let za in a hnget hauhruang dawl sang;
Hmu vek hlah hai mithiam khalin a hrik,
Sivai hmangih hlawm in tum kei, duh hlang!
A hrek tang sun khal cu hman tlak loin,
Phiang rep ro vek ruh reureu in a rel;
Hlan ih san seu a rak hman mi ahkhin,
A rauthla, thazang hmuah a rak hlan fel.
JC Kip Ling
-20-
Hotel sungih a rak hmuh mi kha a mang men rak si hram seh tiah Bawi Uk thla a
cam. A zum thei lo! Amai mit rori ih a rka hmuh mi a si ti hi a pomrem thei lo. A lungthin in cui
thudik cu a cohlang duh lo.
Ziang a tuah dingih, ziangtin a um ding ti khal zianghman a ruat thei nawn lo. A
khawruahnak a pit. A thinlung a hit. A thluak a buai. A lung a kuai. A nun a ruai.
Ihkhun parih lawngfangkheh deuhthaw ih rak um Ainawn...
Cabuai parih zu palang le khuatpawl...
Ainawn ih phawklek mithmai le ttihphang ningzak mitmeng...
Lian Lian ih mangbang anhai le umdan hloh umtudanpawl...
Ziangtin si a tuar thlang ding? Cu hmuahhmuah ngaidam thluh thei khop
duhdawtnak Ainawn parah a rak nei maw? Himi ngaidam dingin a duhdawtnak in a daih thei
kem? A sutaw. Cumi ret that, ngaidam thei ci a si maw si lo ti hman a fiangaw hrih lo. Cun, a
rualpa in ‘Hmei’ vekih a rak hman mi minu pakhat hi ‘Nupi’ ah a nei thei kem? A nei ngam kem?
Lian Lian thawn teh ziangvekin an hmaitonaw thlang ding?
Zianghman a ruat paih nawn lo. Zantim khawthim sungih lam hlo vekin a theiaw.
Lungmolnak cirhduppi sungih pil hlo vek tla bang a ti. A thim. A ri. A pit!
(13)
Zantim laiih zalam tluan khi cuan hman,
Duhmi a hmel zanmang hluanin a rau;
Sun tleu mawinak ninui’ zamual lian san,
Thlakungzawntu nei lo’n zankhua a sau.
A liam can khi hmuhkirtertu thimnak,
Tualleng biathu tinkim ka ruah canah;
Zan hin liam lai nei maw ka hngah a fak,
Cem ni nei maw culram hrawngih ka vah.
Mitthli canghnap hnul in thluakim hal ning,
Tap ning, tap ning, sunvu zanvar tap ning;
Ka tah sun cante a sul zoi ing,
Romei liam hnu zun in ka hmang run-inn.
-21-
Nun hi ka ruangpum hin tuar i tur maw?
Lungthli tal in zinglam deirel cuan law.
Vang Ar
Thilcangmi hmuahhmuah hrangah hin a thinlungten a rak timlamaw cia theh ko
nan, a rung thlen ngaingai cun Ainawn a kekkuai theh. A tuar mi hrangah vun puhmawh ding a
hawl; asinan a hmu fawn lo. A hrangah khua cu a thim mepmep ko.
A nun lamtluan kel khatkhatah duhdawtnak hi hrial theih loin a tong leh ding ti hi
vei khatte hman a rak ruat dah lo. Sinan, cui duhdawtnak thawi rinloparalih an vun tonawk tikah
cun cui duhdawtnak cun Ainawn ih nun-hmuandum cu mangbangza in a hningter in a rak hringter
theh. A thlarau lantiangin a hnuk a ciapter!
Asinan tu cu...
A si ko nan a poi lo! Ainawn in a nunnak ih a tul mi, a lungthin diriamnak hrangih
thupibik, a thlarau in a hal duahdo mi, a rak hawl rero mi ‘ram’ le cui ram in a phut mi, cu ziang a
si ti tu cun a theifiang zo!
A mitthlipawl a hnul sal thei can a thleng leh ding.
Ngan hrih lo mi a nunnak cahmai thar ah bezai mawite a ngan thlang ding.
-22-
-23-
A rak sak dah hrih lo mi hla thar phuah thei dingin a zuam ding.
A suncawbel sungah rawlhmeh dang a san thlang ding.
‘Ram thar’ nornak ding hrangah hriamhrei dang a ser tum thlang ding.
Ainawn cu...
Thimkhawzing sungah um hrih hmansehla...
Lungthlite talih zinglam deirel a cuan duhtu a si.
(14)
I hold it true, whate’er befall,
I feel it, when I sorrow most;
‘Tis better to have loved and lost,
Than never to have loved at all.
(Tennyson)
‘528’ dawr luhnak sangka vorhlam kil cu tu cun totu nei lo’n a tthing.
cspfolvrf;Mum; ah kenehpawl lawng a tang thlang. Asinan cui kenehpawl
cu an hlun hrih lo.
okH;xyfaqmif hnuai le yef;&kH hnuai tohkhampawl an um a har.
Kyaw Moe Photo Studio ah tlen hrih lo mi zukpawl a um. Cui zukpawl cu anmah
ra tlentu ding ngai in an tap.
Bus hngah phahih colh theunak Sabuti dawrpawl an lung a leng.
a&v,fuRef; phar hmunkhat ah correction pen thawi ngan mi:
“And if thou wilt, remember,
And if thou wilt, forget!” ti mi cafangpawl khal a kelten a um lai.
Zalen Buk in, ziangtikhmanih a ra leng dah nawn lo ding mi, ‘Mikhual’ pakhat a
hngak.
Bezai in a ttelh a hloh.
Hla mawi in a awthlung a thup.
Sihmansehla...
Kalay Phunsang tlawngtapawl cun ‘Za Bawi Uk Thang le Ainawn’ cu thuanthu
bangin an run rel ringring theu.
-24-
Thil ra thleng poh ka rak pomrem,
Ceen in ka tuar, riahsiatbik lai;
Duhdawt ti um dah riai lo ai,
Duh theu hloh sal khal a zia em.
(Tennyson)
*************************************
***********************
*******
-25-