Africa, tscharvas e vischals

SURSELVA
GLINDESDI, ILS 20 DA FAVRER 2017
5
Las miurs e las miurettas cul giat: La Gruppa da giugs da Trun cun BaMuPi el til.
Africanas ed Africans dalla megliera luna el til.
FOTOS A. BEELI/MAD
Africa, tscharvas e vischals
Il til da tscheiver da Trun cun differents accents
„ (anr/abc) Sonda suentermiezdi ei
Trun staus igl umblitg dil mund. In ni
l’auter automobilist che fuva en prescha ha stuiu prender cumbien cun ina
bloccada. Punct allas 13.30 han ellas
entschiet a defilar amiez il stradun. Las
Lieurs ein idas ordavon sut la direcziun
da Michael Moser. Tuttenina ha ei pariu
ch’ei hagi zanua in nuv, pertgei nuot mava pli. Il traffic che cursescha per ordinari tras Trun ei buca staus la cuolpa. La via
digl Alpsu fuva reservada pil til da tscheiver da Trun. Il transit havev’ins sviau sut
il vitg sillas vias Ogna e Grava. Singuls
vehichels a motor han ins tuttina viu el
til. Lezs han gidau da menar ils sujets decorai. En egl ei per exempel il tractur cul
carr dils «Halabaluba-Boys and the Crazy Chicks» daus. Silla punt ina tegia da
catscha. Quella gruppa ha tematisau la
lescha da catscha cun pli e pli bia restricziuns.
L’ustria «Stoila» ed ils mafiosi
Als affons pigns eis ei impurtont da mussar gia baul la muntada dil tscheiver. En
quei risguard van ils da Trun ordavon cul
bien exempel. El til mavan pliras gruppas
da mummas e babs cun dialas, catschadurs, miurs e miurettas. Ils affons dalla
scoletta da Trun ein semess sin via sco
tocca da Lego. Massa aspectaturs dall’entira Surselva han gudiu mintga gruppa.
Denter ils 27 sujets ein singuls dai en egl
da lunsch. Per exempel quel dall’Africa
cun Africanas ed Africans hoflis e leghers
ed in grond «Lion King». Encunter lezza
gruppa ei quella cul carr «Gaudimix» buca dada en egl. Ils migeuls da gervosa
ch’ein i el til ein buca stai biars, denton
era cheu ina gruppa originala. Els han
rendiu attent ch’ils da Danis laian encrescher per lur ustria «Stoila». Perquei han
els aviert in’ustria rullonta, l’ustria Schibetta. Creativa ei era la «Mafia» stada. Ella ei sepresentada a Trun cul «TT-Club“».
Ei seigi il club d’ina allianza «TuatschinTrunina» che diregi decisiuns futuras en
Surselva. Cun in fegl sgulont han ils mafiosis cussegliau d’acceptar quei, els prendien bugen encunter daners da schurmetg e giavischien bien cletg a «marionettas» che ughegien da dar encunter al
TT-Club.
Bia giuventetgna ha plascher dil
tscheiver. Quei han ins viu e s’encurschiu
specialmein a Trun. Per l’ina las gruppas
cullas affons pigns e scolars primars. Mo
nua fuva il scalem superiur? Lezs giuvenils ston emprender ed han buca peda
per distracziuns. Els astgan perencunter
far part dallas musicas da tscheiver. Grazia a quellas resta il tscheiver insumma vitals en Surselva. A Trun ein las suandontas separticipadas cullas Lieurs: Ils Vagabunds da Sedrun; Las Patlaunas da Breil;
Las Bagordas da Mustér, Las Fifferlottas
da Segnas, Las Zoclas da Sumvitg e Las
Latiarnas sco era las Grischalottas da Falera e Glion.
Il vischi pign da Schlans
In sujet central el til ei il foss ch’ils da
Trun han giu tochen viaden egl atun sil
stradun. L’uniun da dunnas ha tematisau
quei. «Bials» luvrers han suau leu e gentau tier la Beni el Tschut. Sonda suentermiezdi han quels «bials» teniu si il traffic,
han fatg punts e drizzau tablas da camond e prighel. Sin ina sdrema da zebra
han ils pedunzs astgau traversar la via.
L’emprema e secunda classa dalla scola da
Trun ha priu la medema tematica, ils affons ein i tras vischnaunca cun plans, lattas da baghegiar e maschinas. La cazzola
cull’ampla da direger il traffic ha secapescha buc astgau muncar.
A Trun han ins era menau il vischi dil
Parc Adula en til da bara – cun carnifex e
cardinal. Aunc in secund til da bara han
ins viu: L’uniun da giuventetgna ha menau quater vischals tras la fuola. Davontier ils uoppens dallas tschun vischnauncas che dueien fusiunar, davos ha in giuven tratg suenter in vischi pli pign cull’inscripziun «Schlans». Ils visiunaris sezs, ils
iniziants pil project da fusiun, ein suandai. Tgi che s’expona, sto adina quintar
dad esser in sujet da tscheiver. Sin in motor cun in canapè han ins saviu admirar
lur tgaus ed ina caricatura. Encunter la
fin han il Club da ballapei Trun Rabius e
l’Uniun da scursalets Trun menau el til in
tema naziunal, numnadamein il tarment
Gottard. «Il megliero tunello dal mundo… siii San Gottardo», han ins saviu leger. E lu aunc in tema internaziunal.
L’equipa da ballapei dall’Islanda ha divertiu e muentau ils aspectaturs cul sault da
cult duront il campiunadi la stad vargada.
Ella gruppa dils Halabaluba-Boys and the Crazy Chicks han ins era viu quella interessanta tscharva.
Era duront il til da tscheiver eis ei vegniu luvrau vieti sil stradun. L’uniun da dunnas ha
dau peisa a quei.
Catschadurs e dialas: Als pigns duess ins gia baul far gust e mussar l’impurtonza dil
tscheiver.
Las Lieurs han fatg fiug al pievel gia naven dall’entschatta.
Sco migeuls da gervosa el til: Ina pintga gruppa ei sededicada al manco d’ustria a Danis.