Layout 4 - Fondazione Ugo e Olga Levi

Transcript

Layout 4 - Fondazione Ugo e Olga Levi
IL CONTENUTO DEL CD / THE CONTENT OF THE CD
1. Giovanni Pierluigi da Palestrina, Popule meus (I-Rsg)
2. Giovanni Pierluigi da Palestrina, Popule meus (I-Rvat)
3. Orfeo Vecchi, In convertendo Dominus
4. Giovanni Matteo Asola, Regina caeli laetare
5. Antonio Gualtieri, Beatissimus Marcus
6. Giulio Cesare Gabussi, Defecit gaudium
7. Giovanni Francesco Anerio, Missa Constantia, Kyrie
8. Asprilio Pacelli, Media nocte
9. Giovanni Francesco Anerio, Ego quasi vitis
10. Vincenzo Bertolusi, Angelus Domini
11. Francesco Stivori, Doctor egregie
12. Francesco Stivori, Urbs beata Ierusalem
13. Ján Šimbracký, Gaudent in coelis
14. Marcin Mielczewski, Beata Dei Genitrix
15. Marcin Mielczewski, Virgo prudentissima
I testi / The Texts
1. Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525/26-1594)
Popule meus
Cfr. Della Sciucca, L’altra Italia: Roma.
Roma, Basilica di San Giovanni in Laterano, Archivio Musicale, Codice 59, c. 94v / Rome,
S. Giovanni in Laterano, Music Archive, Codex 59, c. 94v.
Edizione moderna / Modern edition: Le opere complete di Giovanni Pierluigi da Palestrina, 35 voll., a cura di / ed. by R. Casimiri et alii, Roma, Scalera - Istituto italiano per
la storia della musica, 1939-1999, XXXIV, Le composizioni latine a 8 voci, a cura di / ed.
by L. Bianchi, pp. 197-198.
Riproduzione in facsimile del manoscritto in / Facsimile reproduction of the manuscript
in Il Codice 59 dell’Archivio Musicale della Basilica di San Giovanni in Laterano autografo di Giovanni Pierluigi da Palestrina, edizione anastatica a cura di / facsimile edition
ed. by G. Rostirolla, Fondazione Giovanni Pierluigi da Palestrina, Palestrina, 1996.
– 413 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
Popule meus, quid feci tibi, aut in quo contristavi te? responde mihi.
Quia eduxi te de terra Aegipti parasti crucem Salvatori tuo.
Agios o Theos. Sanctus Deus,
Agios ischyros. Sanctus fortis.
Agios athanatos eleyson imas. Sanctus et immortalis, miserere nobis.
2. Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525/26-1594)
Popule meus
Cfr. Della Sciucca, L’altra Italia: Roma.
Roma (Città del Vaticano), Biblioteca Apostolica Vaticana, Codice Cappella Sistina 205
e 206 / Rome (Vatican City), Biblioteca Apostolica Vaticana, Codex Cappella Sistina 205
and 206.
Edizione moderna / Modern edition: Le opere complete di Giovanni Pierluigi da Palestrina, 35 voll., a cura di / ed. by R. Casimiri et alii, Roma, Scalera - Istituto italiano per
la storia della musica, 1939-1999, XXXIV, Le composizioni latine a 8 voci, a cura di / ed.
by L. Bianchi, pp. 199-205.
Popule meus, quid feci tibi, aut in quo contristavi te? responde mihi.
Quia eduxi te de terra Aegypti parasti crucem Salvatori tuo.
Agios o Theos. Sanctus Deus,
Agios ischyros. Sanctus fortis.
Agios athanatos eleyson imas. Sanctus et immortalis, miserere nobis.
Ego propter te flagellavi Aegyptum cum primogenitis suis, et tu me flagellatum tradidisti.
Ego eduxi te de Aegypto, demerso Pharaone in mare Rubrum, et tu me tradidisti principibus sacerdotum.
Ego ante te aperui mare, et tu aperuisti lancea latus meus.
Ego ante te praeivi in columna nubis, et tu me duxisti ad praetorium Pilati.
Ego te pavi manna per desertum, et tu me caecidisti alapis et flagellis.
Ego te potavi aqua salutis de petra, et tu me potasti felle et aceto.
Ego propter te Chananaeorum reges percussi, et tu percussisti arundine caput meum.
Ego dedi tibi sceptrum regale, et tu dedisti capiti meo spineam coronam.
Ego te exaltavi magna virtute, et tu me suspendisti in patibulo crucis.
Quia eduxi te de terra Aegypti parasti crucem Salvatori tuo.
Crux fidelis, inter omnes arbor una nobilis, nulla silva talem profert fronde, flore, germine.
Dulce lignum, dulces clavos, dulce pondus sustinet.
– 414 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
3. Orfeo Vecchi (1551ca-1603)
In convertendo Dominus
Cfr. Mauri Vigevani, In convertendo Dominus.
Liber primus musarum cum quatuor vocibus, seu sacrae cantiones, quae vulgo motecta appellantur, ab Orlando Lasso, Cipriano Rore, & alijs ecclesiasticis authoribus compositae,
et ab Antonio Barre collectae, et in luce editae, addito nuper dialogo cum octo vocibus Orphei Vecchi, Milano, Francesco ed eredi di Simon Tini, 1588.
Edizione critica / Critical edition in Mauri Vigevani, In convertendo Dominus, pp. 69-79.
In convertendo Dominus captivitatem Syon
facti sumus sicut consolati.
Tunc repletum est gaudio os nostrum
et lingua nostra exultatione.
Tunc dicent inter gentes:
Magnificavit Dominus facere cum eis.
Magnificavit Dominus facere nobiscum,
facti sumus laetantes.
4. Giovanni Matteo Asola (1532ca-1609)
Regina caeli laetare
Cfr. Brejta, The Polychoral Technique of Giovanni Matteo Asola.
Completorium Romanum. Beataeque Virginis Laudes in terminatione officii decantandae.
Videlicet Ave Regina Coelorum. Salve Regina. Regina Caeli. Omnes gentes. Omnia duodenis vocibus. Ternis variata choris. Ac omni instrumentorum genere modulanda, Venetiis, Apud Ricciardum Amadinum, MDXCIX.
Regina caeli laetare, alleluia,
quia quem meruisti portare, alleluia,
resurrexit sicut dixit, alleluia.
Ora pro nobis Deum, alleluia.
– 415 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
5. Antonio Gualtieri (1574-1661)
Beatissimus Marcus
Cfr. Colussi, Tracce di musica policorale in alcuni centri del Friuli storico.
Motecta octonis vocibus Antonii Gualtierii in terra D. Danielis Musices magistri [...] Liber
primus, Venezia, Giacomo Vincenti, 1604.
Edizione critica di / Critical edition by Chiara Comparin in Colussi, Tracce di musica policorale in alcuni centri del Friuli storico, pp. 136-157.
Beatissimus Marcus,
omnium generum cruciatibus
velut aurum quoddam probatus,
ad infinitam illam lucem evolavit,
variorum certaminum
et forciorum factorum
multiplices fructus percepturus.
Sancte Marce ora pro nobis.
6. Giulio Cesare Gabussi (1562ca-1611)
Defecit gaudium
Cfr. Toffetti, Da Milano a Varsavia.
Giulio Cesare Gabussi, Magnificat, Milano, Francesco ed eredi di Simon Tini, 1589.
Edizioni moderne / Modern editions in F. Mompellio, La cappella del Duomo di Milano
dal 1573 al 1714, in Storia di Milano, Milano, Fondazione Treccani degli Alfieri, 17 voll.,
XVI, 1962, pp. 507-552: pp. 535-539 e 540-542; Iulii Caesaris Gabutii Defecit gaudium:
motectus octonis vocibus decantandum (1589), a cura di / ed. G. Vecchi, Milano, A.M.I.S.,
1964 (Antiquae musicae Italicae monumenta Lombarda excerpta); G. Vecchi, Il Concilio
di Trento, S. Carlo e la musica, in «Settimane culturali storico-umanistiche», XII, 1964, pp.
93-132; anche in / also in «Dulce Melos», IV, 1982, pp. 53-92.
Defecit gaudium cordi nostri,
versus est in luctum chorus noster.
Cecidit corona capitis nostri:
vae nobis, quia peccavimus!
Propterea maestum factum est in dolore cor nostrum,
ideo contenebrati sunt oculi nostri.
– 416 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
7. Giovanni Francesco Anerio (1569ca-1630)
Missa Constantia, Kyrie
Cfr. Filippi, Rome, Madrid, Warsaw.
Bologna, Museo internazionale e Biblioteca della musica, ms. R. 29.
Edizione moderna / Modern edition: Giovanni Francesco Anerio, Missa Constantia per tre
cori, a cura di / edited by Zygmunt M. Szweykowski, Kraków, Musica Iagellonica, 1997
(Sub Sole Sarmatiae, 8), pp. 1-22.
Kyrie eleison.
Christe eleison.
Kyrie eleison.
8. Asprilio Pacelli (1570ca-1623)
Media nocte
Cfr. Patalas, Il fenomeno della policoralità in Italia.
Asprilii Pacelli Serenissimi ac Invictissimi Sigismundi III. Poloniae Suetiae, etc. Regis.
Musicae Magistri. Sacrae Cantiones Quae Quinquae, Sex, Septem, Octo, ovem, Decem,
Duodecim, Sexdecim, & Viginti vocibus Concinuntur. Liber Primus, Venetiis, Apud Angelum Gardanum Et Fratres, MDCVIII
Media nocte clamor factus est:
Ecce Sponsus venit, exite obviam ei.
Prudentes virgines ornaverunt suas lampades
et intraverunt cum Sponso ad nuptias.
Fatuae autem clamabant: Domine, aperi nobis.
Et Sponsus respondens ait: Amen dico vobis, nescio vos.
Vigilate ergo, quia nescitis diem neque horam.
9. Giovanni Francesco Anerio (1569ca-1630)
Ego quasi vitis
Cfr. Patalas, Il fenomeno della policoralità in Italia.
– 417 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
Litaniae Deiparae Virginis. Maiores de Ea Antiphonae temporales, et Motecta Septem,
Octonisq; vocibus. Vna cum alijs Sacris Cantionibus variè modulatis usquam impressis.
Auctore Io. Francisco Anerio Romano, Romae, Apud Paulum Masottum. MDCXXVI.
Ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris.
Ego mater pulchrae dilectionis, et timori, et agnitionis, et sanctae spei.
In me omnis spes vitae et virtutis.
In me gratia viae et veritatis.
Transite ad me omnes qui concupiscitis me et a generationibus meis implemini.
Qui edunt me, adhuc esurient, et qui bibunt me, adhuc sitient.
Qui operantur in me non peccabunt.
Qui elucidant me vitam aeternam habebunt.
10. Vincenzo Bertolusi (?-1608)
Angelus Domini
Cfr. Patalas, Il fenomeno della policoralità in Italia.
Sacrarum Cantionum Vincentii Bertholusii Murianensis Serenissimi Regis Poloniae, et
Suetiae Organistae, Sex, Septem, Octo, et Decem vocibus Liber Primus. unc primum in
lucem editus, Venetiis, Apud Angelum Gardanum. M.DCI.
Angelus Domini locutus est mulieribus, dicens: Quem quaeritis? An Iesum quaeritis? Iam
surrexit: venite, et videte. Alleluia.
Iesum quaeritis azarenum crucifixum? Surrexit, non est hic. Alleluia.
11. Francesco Stivori (1550ca-1605)
Doctor egregie
Cfr. Kokole, From Graz to Today’s Central Slovenia.
SI-Lnr, Ms. 343a, cc. 316v-317r (Primus chorus); Ms. 343b, cc. 314v-315r (Secundus
chorus).
Edizione critica di / Critical edition by Klemen Grabnar in Kokole, From Graz to Today’s
Central Slovenia, pp. 360-363.
Doctor egregie, Paule, mores instrue
et mente polum nos transferre satage,
– 418 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
donec perfectum largiatur plenius,
evacuato quod ex parte gerimus.
[Sit Trinitati sempiterna gloria,
honor, potestas atque jubilatio,
in unitate cui manet imperium,
ex tunc et modo, per aeterna saecula. Amen.]1
12. Francesco Stivori (1550ca-1605)
Urbs beata Ierusalem
Cfr. Kokole, From Graz to Today’s Central Slovenia.
SI-Lnr, Ms. 343a, cc. 365v-367r (Primus chorus); Ms. 343b, cc. 365v-369r (Secundus
chorus).
Edizione critica di / Critical edition by Klemen Grabnar in Kokole, From Graz to Today’s
Central Slovenia, pp. 364-373.
Urbs beata Ierusalem,
dicta pacis visio,
quae construitur in coelis
vivis ex lapidibus,
et angelis coronata
ut sponsata comite.
[Nova veniens e coelo,
nuptiali thalamo
praeparata ut sponsata
copuletur domino,
plateae et muri eius
ex auro purissimo.]
Portae nitent margaritis
adytis patentibus,
et virtute meritorum
illuc introducitur
omnis qui ob Christi nomen
hic in mundo premitur.
1
La dossologia non figura nel CD / The doxology is not included in the CD.
– 419 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
[Tunsionibus pressuris
expoliti lapides,
suis coaptantur locis
per manum artificis;
disponuntur permansuri
sacris aedificiis.]
Gloria et honor Deo
usquequo altissimo,
una Patri Filioque
inclyto Paraclito,
cui laus est et potestas
per immensa saecula. [Amen.]
13. Ján Šimbracký (?-1657)
Gaudent in coelis
Cfr. Bartová, Polychoral music in Seventeenth-Century Slovakia.
Levoča, Biblioteca della Chiesa evangelica / Library of Evangelical Church, 3A, Tablature book of Ján Šimbracký I, fol. 238v-240r.
Edizione critica / Critical edition: Ján Šimbracký: Opera omnia I, a cura di / ed. R. Rybarič, Bratislava, Opus, 1982 (Fontes musicae in Slovacia), pp. 82-105.
Gaudent in coelis animae sanctorum,
qui Christi vestigia sunt secuti;
et quia pro eius amore sanguinem suum fuderunt,
ideo cum Christo exultant sine fine.
Alleluia.
14. Marcin Mielczewski (?-1651)
Beata Dei Genitrix
Cfr. Przybyszewska-Jarmińska, Influssi italiani sulla musica policorale di Marcin Mielczewski.
Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, Slg. Bohn, Ms. mus. 170, 4.
Edizione critica / Critical edition: M. Mielczewski, Beata Dei Genitrix, a cura di / ed. B.
Przybyszewska-Jarmińska, Warszawa, Pro Musica Camerata Edition, 1998.
– 420 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
Beata Dei genitrix Maria,
Virgo perpetua, templum Domini,
sacrarium Spiritus Sancti,
sola sine exemplo placuisti
Domino nostro Iesu Christo.
Ora pro populo, interveni pro clero,
intercede pro devoto foemineo sexu.
15. Marcin Mielczewski (?-1651)
Virgo prudentisima
Cfr. Przybyszewska-Jarmińska, Influssi italiani sulla musica policorale di Marcin Mielczewski.
Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, Slg. Bohn, Ms. mus. 170, 40.
Edizione critica / Critical edition: M. Mielczewski, Virgo prudentissima, a cura di / ed. B.
Przybyszewska-Jarmińska,Warszawa, Pro Musica Camerata Edition, 1998.
Virgo prudentissima,
quo progrederis, quasi aurora valde rutilans?
Sancta Maria, ora pro nobis!
Filia Sion, tota formosa et suavis es:
pulchra ut luna, electa ut sol.
Sancta Maria, ora pro nobis!
Alleluia.
– 421 –
IL CONTENUTO DEL CD
/ THE CONTENT OF THE CD
Gli esecutori / Performers
MARINA MALAVASI, concertazione e direzione / coach and conductor
ENSEMBLE DODECANTUS
Soli, coro e strumenti / Soloists, choristers and instrumentalists
Lia Serafini, Maria Zalloni, Maria Alessandra Martin
Andrea Arrivabene, Aurelio Schiavoni, Serena Catullo
Nicolò Pasello, Giacomo Schiavo, Gian-Luca Zoccatelli
Fabio Comberlato, Ignacio Vazzoler
Guglielmo Buonsanti, Marco Scavazza, Walter Testolin,
Marcin Wyszkowski
cantus
altus
tenor
bassus
Federico Guglielmo, Elisa Imbalzano, Daniela Nuzzoli
violino / violin
Josué Melendez
cornetto / cornet
Corrado Colliard, Fabio Costa, Ermes Giussani
trombone / trombone
Vincenzo Onida
fagotto / bassoon
Cristiano Contadin
viola da gamba
Roberto Loreggian
organo positivo / positive organ
CORO / CHOIR
Sabina Angelova, Giovanna Bonan, Silvia Buratto,
Maria Alessandra Martin, Loriana Nevola, Carolina Pupo
soprani / sopranos
Cinzia Barro, Anna Carotta, Serena Catullo, Fabiola Ciuffetti,
Claudia Della Giustina, Silvia Pasqualin, Rosella Vendramini
contralti / altos
Marco Barbon, Fabio Comberlato, Nicolò Pasello, Giacomo Schiavo,
Ignacio Vazzoler, Gian-Luca Zoccatelli
tenori / tenors
Gianmaria Barbato, Paolo Bassi, Giovanni Bertoldi,
Guglielmo Buonsanti, Davide Caldera, Tiziano Casagrande,
Marcin Wyszkowski
bassi / basses
Registrazione, editing e montaggio / Recording, editing and mixing: Fabio Framba.
Registrazione effettuata dal 30 giugno al 2 luglio 2011 presso la chiesa di Sovizzo Colle
(Vicenza) / Recorded in the church of Sovizzo Colle (Vicenza) 30th June-2nd July 2011.
Marina Toffetti
– 422 –