INDICE Prefazione di Massimo Cotto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Transcript

INDICE Prefazione di Massimo Cotto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
INDICE
pag.
Prefazione di Massimo Cotto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ringraziamenti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Premessa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
11
13
1 La canzone d’autore è la poesia contemporanea?. . . . . . . . .
1.1 Francesco Guccini su se stesso . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2 Il percorso artistico di Francesco Guccini . . . . . . .
15
17
18
2 La poetica di Francesco Guccini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Particolarità metriche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Particolarità fonetiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.1 Giochi di rima e assonanza . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2 Figure retoriche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Particolarità sintattiche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Particolarità semantiche. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.1 Accostamento di aulico e prosaico . . . . . . . .
2.4.2 Uso e capovolgimento di frasi fatte. . . . . . . .
2.5 Uso di espressioni dialettali . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21
22
25
25
30
34
36
38
48
51
3 Filoni tematici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 D’Amore. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.1 Incontro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.2 Rapporti fra affetto e incomunicabilità. . . . .
3.1.3 Amori felici, amori infelici . . . . . . . . . . . . . .
3.1.4 Amore paterno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Di morte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.1 Morte di persone care. . . . . . . . . . . . . . . . . .
53
53
54
57
60
64
66
66
6
Indice
3.2.2 L’aspetto assurdo della morte . . . . . . . . . . . .
69
3.2.3 La morte in guerra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71
3.3 Lo scorrere del tempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
74
3.4 Ritratti dipinti a parole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
81
3.4.1 Personaggi fuori dalla norma . . . . . . . . . . . .
82
3.4.2 Il personaggio come specchio della propria identità 86
3.4.3 Tipologie di persone. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
91
3.5 Critica sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
94
3.5.1 Impegno politico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95
3.5.2 Impegno ecologico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
3.5.3 Impegno civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
4 Analisi esemplare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
109
5 Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119
6 Discografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
125
APPENDICE
7 Testi delle canzoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Acque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Amerigo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 Gli amici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4 Antenòr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5 Asia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6 Auschwitz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.7 Autogrill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.8 L’avvelenata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.9 Bisanzio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.10 Black-out . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.11 Bologna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.12 Il caduto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.13 Canzone delle osterie fuori porta . . . . . . . . . . . . . .
7.14 Canzone di notte n. 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.15 Canzone per Anna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.16 Canzone per Silvia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.17 Canzone per un’amica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.18 Canzone quasi d’amore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131
131
132
132
133
134
135
135
136
137
138
139
139
140
141
142
142
143
144
Indice
7.19
7.20
7.21
7.22
7.23
7.24
7.25
7.26
7.27
7.28
7.29
7.30
7.31
7.32
7.33
7.34
7.35
7.36
7.37
7.38
7.39
7.40
7.41
7.42
7.43
7.44
7.45
7.46
7.47
7.48
7.49
7.50
7.51
7.52
7.53
7.54
7.55
Cénico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cirano. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Culodritto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dovevo fare del cinema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dio è morto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Farewell. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Il frate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Incontro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inutile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Gulliver. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lager. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Keaton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lettera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Libera nos Domine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Luna fortuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Il matto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Noi non ci saremo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Non bisognerebbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nostra Signora dell’Ipocrisia . . . . . . . . . . . . . . . . .
Parole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100, Pennsylvania Ave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Il pensionato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piccola storia ignobile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Le piogge d’aprile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Quello che non . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Quattro stracci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Le ragazze della notte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Samantha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scirocco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Signora Bovary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tango per due . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Il tema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Un altro giorno è andato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Van Loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Il vecchio e il bambino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Venezia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Vorrei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
145
145
147
147
148
149
149
150
150
151
152
152
154
155
155
156
156
157
157
158
159
160
161
162
163
163
164
165
166
166
167
168
168
169
170
170
171