7. Notiziario bibliografico, Materie e discipline

Transcript

7. Notiziario bibliografico, Materie e discipline
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
NOTIZIARIO BIBLIOGRAFICO
Materie e discipline - parte II (2011/2012)
a cura di Giovanni Cupaiuolo
I titoli dei periodici sono di norma indicati con le sigle in uso per lo più nell’Année philologique:
AAntHung
= Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae
ACD
= Acta Classica Universitatis Scientiarum Debreceniensis
AAP
= Atti Accademia Pontaniana
A&A
= Antike und Abendland
A&C
= Actas y Comunicaciones del Instituto de Historia Antigua y Medieval
A&R
= Atene e Roma
AFilosC
= Anais de Filosofia Clássica
AgCent
= Agri centuriati
AL
AncNarr
Aevum(ant)
AJPh
ALMA
AncNarr
AnnSE
AntTard
AOFL
APapyrol
ARF
BEC
BICS
BMCRev
BStudLat
CB
C&C
CEA
CErc
CFC(L)
CJ
ClAnt
CLS
CompLit
CQ
DionysiusEMach
ElAnt
ErAnt
ExClass
FAM
FML
GIF
GLP
HSPh
IAH
IJCT
IMU
IncidAntico
InvLuc
ITriestFilClass
JJP
JML
JRS
LC
LICS
MD
MediterrAnt
MEP
MH
NVClassRecSt
PhilAnt
PhilosAnt
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
Rivista di studi di Anthologia Latina
Ancient Narrative
Aevum Antiquum
American Journal of Philology
Archivum Latinitatis Medii Aevi
Ancient Narrative
Annali di storia dell’esegesi
Antiquité Tardive
Annali Online di Ferrara-Lettere
Analecta Papyrologica
Appunti romani di filologia
Boletim de Estudos Classicos
Bulletin of the Institute of Classical Studies
Bryn Mawr Classical Review
Bollettino di studi latini
The Classical Bulletin
Classica et christiana
Cahiers des études anciennes
Cronache Ercolanesi
Cuadernos de filología clásica. Estudios latinos
The Classical Journal
Classical antiquity
Comparative literature studies
Comparative literature
The Classical Quarterly
Dionysius ex machina
Electronic antiquity
Eruditio Antiqua
Exemplaria Classica
Filologia antica e moderna
Filologia Mediolatina
Giornale italiano di filologia
Acta Universitatis Carolinae. graecolatina Pragensia
Harvard Studies in Classical Philology
Iuris antiqui historia
International journal of the classical tradition
Italia Medioevale e Umanistica
Incidenza dell’antico
Invigilata Lucernis
Incontri Triestini di Filologia Classica
The Journal of juristic papyrology
The Journal of Medieval Latin
The Journal of Roman Studies
Letras Clasicas
Leeds international classical studies
Materiali e discussioni per l’analisi dei testi classici
Mediterraneo Antico
Minima Epigraphica et Papyrologica
Museum Helveticum
New Voices in Classical Reception Studies
Philologia antiqua
Philosophie Antique
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XLVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
PhilUrc
PolAnt
QF
QRO
QS
QuadDipartTorino
QUCC
RAL
RCCM
REA
REAug
RenQ
ResAnt
RFIC
RhM
= Philologica Urcitana
= Politica antica
= Quaderni Folenghiani
= I quaderni del ramo d’oro on line
= Quaderni di storia
= Quaderni del dipartimento di filologia, linguistica e tradizione classica “Augusto
Rostagni”
= Quaderni urbinati di cultura classica
= Rendiconti dell’Accademia Nazionale dei Lincei
= Rivista di cultura classica e medievale
= Revue des Études Anciennes
= Revue des études augustiniennes et patristiques
= Renaissance Quarterly
= Res Antiquae
= Rivista di filologia e di istruzione classica
= Rheinisches Museum für Philologie
RLL
= Revue de Linguistique Latine du Centre “Alfred Ernout”
RomBarb
RPAA
RPhilosAM
RPL
RSLR
RSCr
ScholRev
SDHI
S&T
SO
SPhV
St.Hum.Tartuensia
StMed
StMedUm
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
Romanobarbarica
Rendiconti della Pontificia Accademia di Archeologia
Revue Chôra de philosophie antique et médiévale
Res publica litterarum
Rivista di storia e letteratura religiosa
Rivista storica del cristianesimo
Scholia Reviews
Studia et documenta historiae et iuris
Segno e testo
Symbolae Osloenses
Studia Philologica Valentina
Studia Humaniora Tartuensia
Studi Medievali
Studi medievali e umanistici
StRin
= Studi Rinascimentali
StRom
TAPhA
Td
TrCl
VChr
VetChr
VL
WS
ZPE
ZRG
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
Non si è fatto ricorso a sigle per:
Abruzzo
Aegyptus
Aevum
Ágora
Arethusa
Auctores Nostri
Augustinianum
Augustinus
Camenae
CentoPagine
Chiron
Digressus
Dictynna
Dioniso
Eidola
Eikasmos
Elenchos
Emerita
Eos
Epigraphica
Eugesta
Euphrosyne
Studi Romani
Transactions of the American Philological Association
Talia dixit. Revista interdisciplinare de Retorica e Historiografia
Trends In classics
Vigiliae Christianae
Vetera Christianorum
Vita Latina
Wiener Studien
Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik
Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Romanist. Abteil.
Gymnasium
Hermathena
Hermes
Historia
Historika
Index
Koinonia
Latomus
Lexis
Maia
Millennium
Mnemosyne
Myrtia
Paideia
Pallas
Phoenix
Plekos
Praesentia
Prometheus
Ramus
Rhetorica
Rursus
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XLIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Facta
Faventia
Fragmenta
Galenos
Glotta
Gnomon
Sandalion
Sileno
Technai
Vergilius
Vichiana
Voces
Studi generali:
AA.VV., Allégorie et symbole, voies de dissidence ? (De l'Antiquité à la Renaissance), èd. A.
ROLET. Rennes, Presses Universitaires de Rennes 2012, pp. 597.
AA.VV., Ancient Forgiveness: Classical, Judaic, and Christian, edd. C. L. GRISWOLD - D.
KONSTAN. Cambridge - New York 2012: rec. G. Flamerie de Lachapelle, «BMCRev» febbraioagosto 2012.
AA. VV., Dicere laudes: elogio, comunicazione, creazione del consenso. Atti del convegno
internazionale, Cividale del Friuli, 23-25 settembre 2010, a cura di G. URSO. Pisa 2011: rec. L.
Sannicandro, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Dictionnaire de la mythologie gréco-romaine illustrée par les récits de l'Antiquité, éd.
par A. Collognat. Paris, Omnibus 2012, pp. 1024.
AA.VV., Dire le vrai. Actes de la Journée d'Études du XLIIe Congrès de l'Association des
Professeurs de Langues anciennes de l'Enseignement Supérieur, Bordeaux - 23 mai 2009, éd. A.-I.
BOUTON-TOUBOULIC et F. DASPET. Bordeaux, 2012.
AA. VV., Donum natalicium digitaliter confectum Gregorio Nagy septuagenario a discipulis
collegis familiaribus oblatum [A virtual birthday gift presented to Gregory Nagy on turning seventy
by his students, colleagues, and friends], edd. V. BERS- D. F. ELMER-D. FRAME- L. MUELLNER:
Festschrift in formato elettronico per Gregory Nagy disponibile all'indirizzo:
http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2012
AA.VV., Expurgating the classics: editing out in Latin and Greek, ed. S. HARRISON, C.STRAY.
London, Bristol Classical Press 2012, pp. VII-244.
AA.VV., Expurgating the classics: editing out in Latin and Greek, ed. by S. HARRISON, C.
STRAY. London, Bristol Classical Press, 2012, pp. vii, 224.
AA.VV., Fines imperii - imperium sine fine? Roman occupation and frontier politics in the early
Principate, Contributions to the congress 'Fines imperii - imperium sine fine?' in Osnabrück from
the 14th to the 18th of September 2009, ed. G. MOOSBAUER, R. Wiegels. Rahden, Verlag Marie
Leidorf 2011, pp. 338.
AA. VV., Forme e modi delle lingue e dei testi tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G. Matino.
Napoli, M. D’Auria editore 2012.
AA.VV., Gender Studies in den Altertumswissenschaften: Gender-Inszenierungen in der antiken
Literatur, hrsg. M. FORMISANO – T. FUHRER. Trier 2010: rec. J. Moje, «BMCRev» febbraioagosto 2012.
AA. VV., Harmonia. Scritti di filologia classica in onore di Angelo Casanova, a cura di G.
BASTIANINI-W. LAPINI-M. TULLI. Voll. I-II, Firenze University Press, Firenze 2012.
AA.VV., Il romanzo latino: modelli e tradizione letteraria, a cura di F. GASTI: rec. L. Nicolini,
«Athenaeum» 100,2012.
AA.VV., Latinum est, et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura
di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
AA.VV., Les Hommes et les Dieux dans l'ancien roman. Actes du colloque de Tours, 22-24
octobre 2009, éd. C. BOST-POUDERON, B. POUDERON. Lyon, Maison de l'Orient et de la
Méditerranée – Jean Pouilloux 2012, pp. 350.
AA. VV., Letteratura e civitas. Transazioni dalla Repubblica all’Impero. In ricordo di E.
Narducci, a cura di M. CITRONI. Pisa, Edizioni ETS 2012, pp. 454.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
L
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et de contemporanéité offerts à Nicole Fick, éd. S.
LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA 2012. , pp. 647 (Voll. 2)
AA.VV., Libri di scuola e pratiche didattiche. Dall’Antichità al Rinascimento. Atti del Convegno
Internazionale di studi. Cassino, 7-10 maggio 2008, a cura di L. DEL CORSO e O. PECERE, 2 tomi,
Edizioni Università di Cassino, 2010 (Collana Scientifica Studi Archeologici, Artistici, Filologici,
Filosofici, Letterari e Storici, 26) (F. PICCIONI, «Sandalion» 32-33,2009-2010,363-368).
AA.VV., Lo spazio letterario di Roma antica, Volume VI. I testi: La poesia, dir. P.PARRONI.
Roma, Salerno Editrice: rec. G. Salanitro, «Sileno» 38,2012,377-378.
AA.VV., Lo spazio letterario di Roma antica, Volume VII. I testi: 2. La prosa, dir. P.PARRONI, a
cura di A. FUSI, A. LUCERI, P. PARRONI, G. PIRAS. Roma, Salerno Editrice, 2012, pp. 1000 + XIV
tavv.
AA.VV., Mothering and motherhood in ancient Greece and Rome, ed. by L. H. PETERSEN, and
P. SALZMAN-MITCHELL. Austin, University of Texas Press, 2012, pp. xii, 260.
AA.VV., Mundus vult decipi. Estudios interdisciplinares sobre falsificación textual y literaria, a
cura di J. MARTÍNEZ. Madrid, Ediciones Clásicas 2012, pp. 442.
AA. VV., Narrative, Culture, and Genre in the Ancient Novel, ed. S. J. Harrison, S.Frangoulidis.
Special Issue of Trends in Classics 4.2, 2012, 213-398.
AA. VV., Narrating Desire: Eros, Sex, and Gender in the Ancient Novel, edd. M. P. FUTRE
PINHEIRO-M. B. SKINNER-F. I. ZEITLIN. Berlin-Boston, de Gruyter 2012, pp. xi, 289.
AA.VV., Papers of the Langford Latin Seminar 15, 2012, ed. by F. Cairns. Prenton, Francis
Cairns Publications 2012.
AA.VV., Papers of the Langford Latin Seminar, Fifteenth Volume, 2012, ed. by F. CAIRNS.
ARCA classical and medieval texts, papers and monographs, 51. Prenton: Francis Cairns, 2012, pp.
vi, 376.
AA.VV., Praise and Blame in Roman Republican Rhetoric, ed. by C. SMITH – R. COVINO.
Swansea 2010: rec. F. Prost, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Ratio et res ipsa: classical essays presented by former pupils to James Diggle on his
retirement, ed. by P.MILLETT, S. P. OAKLEY, R. J. E. THOMPSON. Cambridge classical journal
supplements, 36. Cambridge: Cambridge Philological Society, 2011, pp. ix, 296.
AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald,
C. Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012, pp. 409.
AA.VV., Semanas de Estudios Romanos, Volumen XV. En homenaje al Profesor Umberto Laffi.
Viña del Mar: Pontificia Universidad Católica de Valparaíso, 2010, pp. 511.
AA.VV., Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E.
WATTS. Farnham; Burlington, VT, Ashgate 2012. , pp. 298.
AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions
Latomus 2012,
AA.VV., The Cambridge Companion to Ancient Rhetoric, ed. E. GUNDERSON: rec. C. Pepe,
«Athenaeum» 100,2012.
AA.VV.,The Oxford Classical Dictionary. Fourth edition, ed. by S. HORNBLOWER - A.
SPAWFORTH - E. EIDINOW. Oxford - New York 2012: rec. D. B. Campbell, «BMCRev» febbraioagosto 2012.
AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON Oxford, Oxford University
Press 2012, pp. XLI-1347.
AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press
2012, pp. 816.
AA.VV., Tragic Heroines on Ancient and Modern Stage, ed. by M. DE FÁTIMA SILVA - S. HORA
MARQUES. Coimbra 2010: rec. R. González Delgado, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA. VV., Undique mutabant atque undique mutabantur, Beiträge zur augusteischen Literatur und
ihren Transformationen, hrsg. von P. L. Gatti, N. Mindt. Göttingen 2012, pp. 221.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
AA.VV., Uno sguardo extra moenia. Riflessioni su identità culturale e circolazione di idee tra
Oriente e Occidente, a cura di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A TOSCANO RAFFA, A.
VENTO. Marina di Patti (ME), Pungitopo 2012, pp. 274.
C. ANDO, Law, Language, and Empire in the Roman Tradition. Empire and After, Philadelphia
2011: rec. C. Kokkinia, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
C. BADEL, L'allégorie, une arme de l'opposition politique sous les Césars (1er s. ap. J.-C)?, in
AA.VV., Allégorie et symbole, voies de dissidence ? (De l'Antiquité à la Renaissance), èd. A.
ROLET. Rennes, Presses Universitaires de Rennes 2012.
T. BAIER, Geschichte der römischen Literatur, München 2010: rec. J. S. Nethercut, «BMCRev»
febbraio-agosto 2012.
A. BALBO, Riflessi dell’oratoria reale nei discorsi sulla morte di Cesare: il caso di Bruto, “I
quaderni del ramo d’oro on-line” n. 4 ,2011, 152-167.
F. BARATTE, Die Römer in Tunesien und Libyen: Nordafrika in römischer Zeit, Darmstadt,
Verlag Philipp von Zabern 2012, pp. 144.
R. BEHRWALD / C.WITSCHEL, Historische Erinnerung im städtischen Raum: Eine Einführung, in
AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C.
Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
A. BORGO, Dal foedus al servitium amoris: la crisi del maschio romano tra eros e politica, in
AA. VV., Forme e modi delle lingue e dei testi tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G. Matino.
Napoli, M. D’Auria editore 2012.
G. BRESCIA, La donna violata. Casi di stuprum e raptus nella declamazione latina. Introduzione
di M. LENTANO. Lecce, Grifo edizioni 2012
G. BRESCIA, Anna soror e le altre. Coppie di sorelle nella letteratura latina. Bologna, Pàtron
Editore 2012.
H.-U. CAIN, A. HAUG, Y. ASISI, Das antike Rom und sein Bild, Berlin, De Gruyter2011, pp. XX291.
A. CAMERON, The Last Pagans of Rome, Oxford, Oxford University Press 2011, pp. 878: rec. M.
C. Scappaticcio, «BStudLat» 42,2012,398-406.
A. CARANDINI, Rome: Day One, Princeton - Oxford 2011: rec. J. B. Lefkowitz, «BMCRev»
febbraio-agosto 2012.
A. CAVARZERE, Gli arcani dell'oratore: alcuni appunti sull'actio dei romani, Roma - Padova,
Editrice Antenore 2011, pp. 242: rec. F. Berardi, «BMCRev» febbraio-agosto 2012; F. Berardi,
«Rhetorica» 30/1,2012; A. Casamento, «BStudLat» 42,2012,347-350.
L. CICU, Mimografi, mimi e mime nell’età imperiale, «Sandalion» 32-33,2009-2010,71-97.
V. CITTI, Intertestualità: un termine nuovo per una prassi antica, in Aa.Vv., Latinum est, et
legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P.
MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
G. CRANE, Greek, Latin and a Global Dialogue among Civilizations, in AA. VV., Donum
natalicium digitaliter confectum Gregorio Nagy septuagenario a discipulis collegis familiaribus
oblatum [A virtual birthday gift presented to Gregory Nagy on turning seventy by his students,
colleagues, and friends], edd.
V. BERS- D. F. ELMER-D. FRAME- L. MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012.
J.-M. DAVID, Crise de l’éloquence, crise de la cité, in AA. VV., Letteratura e civitas. Transazioni
dalla Repubblica all’Impero. In ricordo di E. Narducci, a cura di M. CITRONI. Pisa, Edizioni ETS
2012, 245-267.
H. ETCHETO, Les Scipions. Famille et pouvoir à Rome à l'époque républicaine, Bordeaux,
Ausonius Éditions 2012, pp. 464.
M.J.FALCONE, Medea e Angitia: possibili intersezioni nella cultura latina, «Aevum» 85.2011,
81-98.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
N. FICK, Le personnage d'Ulysse dans le roman latin, in Aa.Vv., Troïka Parcours Antiques Volume 2, éd. S.DAVID, E. GENY. Besançon, Presses Universitaires de Franche-Comté 2012.
N. FICK, Au latin par les mythes: Diane au bain, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive,
metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam,
Hakkert 2012.
P. FLOBERT, L'apport de Jacques André aux études sur le latin parlé tardif, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 23-27.
E. FLORES, Lettura e interpretazione dell’antico, «Vichiana» 14,2012, 125-133.
T. FUHRER, Rom und Mailand in der Spätantike: Repräsentationen städtischer Räume in
Literatur, Berlin - Boston 2012: rec. D. Boin, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
A. B. GALLIA, Remembering the Roman Republic. Culture, Politics and History under the
Principate, Cambridge, New York, Cambridge University Press 2012, pp. 334.
R. GIBSON, On the Nature of Ancient Letter Collections, «JRS» 102,2012,56-78.
Ch. GILL, The Structured Self in Hellenistic and Roman Thought, Oxford UP, Oxford 2006, pp.
522: rec. M. Forschner, «Gnomon» 84,2012, 204-209.
G. GUASTELLA, Antropologia e tradizione classica in una prospettiva multiculturale, in Aa.Vv.,
Latinum est, et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R.
PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
C. GUERIN, Persona. L’élaboration d’une notion rhétorique au Ier siècle av. J.-c.: vol. I.
antécédents grecs et première rhétorique latine; vol. II. Théorisation cicéronienne de la persona
oratoire. Paris, Librairie Philosophique J. Vrin, 2009, 2011, pp. 432, 480: rec. A. Cosenza,
«BStudLat» 42,2012,350-355.
S. A. GURD, Work in Progress: Literary Revision as Social Performance in Ancient Rome,
Oxford - New York 2012: rec. A. Pelttari, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
A. P. JOHNSON, Hellenism and Its Discontents, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late
Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 437-466.
E. KARAKASIS, Song Exchange in Roman Pastoral, Berlin - New York, de Gruyter 2011: rec. J.
Van Sickle, «BMCRev» febbraio-agosto 2012; B.W. Breed, «Gnomon» 84,2012,563-565.
P. KRUSCHWITZ, How to Avoid Profanity in Latin: An Exploratory Study, «MD» 68/1,2012.
A. LAGIOIA, I prologhi del Terzo Mitografo Vaticano, «InvLuc» 33,2011,151-162.
A. LA PENNA, Per una tipologia sociologica degli scrittori latini, in AA. VV., Letteratura e
civitas. Transazioni dalla Repubblica all’Impero. In ricordo di E. Narducci, a cura di M. CITRONI.
Pisa, Edizioni ETS 2012, 405-417.
D. LASSANDRO, Il metodo genealogico e la pratica ecdotica, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur.
Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA.
Amsterdam, Hakkert 2012.
J. LEAL, G. PIGNALBERI, Edizioni Critiche. Guida alla composizione con il proprio computer,
Rome, Compomat 2012, pp.178.
M. LENTANO, Concessum est rhetoribus ementiri. Quattro esempi di come nasce un tema
declamatorio, «AOFL» 6,2011,133-52.
F. LETOUBLON, La pierre magnétique de l'amour, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité
et de contemporanéité offerts à Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA
2012.
P. LI CAUSI, Prima dell'evoluzionismo: prospettive antiche sull'origine della vita e il mutamento
delle specie, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi
latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
R. LIM, Inventing Secular Space in the Late Antique City: Reading the Circus Maximus, in
AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C.
Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
J. LIU, Late Antique fora and public honor in the Western cities: case studies, in AA.VV.,
Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E. WATTS.
Farnham; Burlington, VT, Ashgate 2012.
M. MANCA, Come usare (e non usare) i computer nella didattica dell'antico, in Aa.Vv., Latinum
est, et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P.
MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
C. MARTÍN PUENTE, Tratamiento de las obras anónimas y de dudosa autoría en la Filología
Latina, in AA.VV., Mundus vult decipi. Estudios interdisciplinares sobre falsificación textual y
literaria, a cura di J. MARTÍNEZ. Madrid, Ediciones Clásicas 2012.
G. M. MASSELLI, Riflessi di magia. Virtù e virtuosismi della parola in Roma antica, Napoli,
Loffredo 2012, pp. 166.
G.M. MASSELLI, Caninam facundiam exercere. Forme dell'invettiva nella cultura pagana,
«Auctores Nostri» 9,2011.
G. MCGILL, Plagiarism in Latin Literature,Cambridge, Cambridge University Press 2012, pp.
256.
J. NELIS, Quand paganisme et catholicisme se rencontrent: quelquels observations concernant la
nature du mythe de la romanité à l’Istituto di Studi Romani, «Latomus» 71,2012,176-192.
L. NOSARTI, Forme brevi della letteratura latina: rec. G. Marconi, , «RCCM» 54, 2012.
P. PAOLUCCI, Riflessioni a margine di una nuova antologia latina, «Paideia» 67,2012, 727ss.
O. PECERE, Roma antica e il testo. Scritture d'autore e composizione letteraria: rec. G.
Magnaldi, «RFIC» 140,2012.
E. ROMANO, Immagini di Roma fra tarda repubblica e principato, in AA. VV., Letteratura e
civitas. Transazioni dalla Repubblica all’Impero. In ricordo di E. Narducci, a cura di M. CITRONI.
Pisa, Edizioni ETS 2012, 11-32.
S. SCHMIDT-HOFNER, Trajan und die symbolische Kommunikation bei kaiserlichen
Rombesuchen in der Spätantike, in AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im
städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
D. SCHNURBUSCH, Convivium: Form und Bedeutung aristokratischer Geselligkeit in der
römischen Antike, Stuttgart 2011: rec. A. Nikolopoulos, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
B.-J. SCHRÖDER, Einführung in das Studium der lateinischen Literatur: ein Arbeitsbuch. Narr
Studienbücher. Tübingen: Gunter Narr Verlag, 2010, pp. viii, 200.
L. SPINA, Rhetorica scribens, rhetorica legens, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive,
metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam,
Hakkert 2012.
L. SPINA - C. PEPE - A. BALBO - S. BETA, Discorsi alla morte di Cesare: storiografia, oratoria,
teatro, «QRO» 4,2011,134-76.
F. STOK, I classici dal papiro a Internet. Roma, Carocci Editore.
F. STOK, Freud, la filologia classica e la psicoanalisi, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur.
Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA.
Amsterdam, Hakkert 2012.
W. STROH, Die Macht der Rede. Eine kleine Geschichte der Rhetorik im alten Griechenland und
Rom, Ullstein, Berlin 2009, pp. 608: rec. Th. Schirren, «Gnomon» 84,2012,198-203.
A.-M. TAISNE, La mythologie dans le roman latin, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges
d'antiquité et de contemporanéité offerts à Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy,
ADRA 2012.
J. TRIMBLE, Women and Visual Replication in Roman Imperial Art and Culture, Cambridge New York 2011: rec. E. Perry, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. TURNER, Truthfulness, realism, historicity: a study in late antique spiritual literature,
Farnham, Ashgate 2012, pp. 228.
G. VOGT-SPIRA, 'Spätzeit' in der lateinischen Literaturgeschichte. Epochenkonzepte als Aufgabe
einer historischen Epistemologie, «Athenaeum» 100,2012.
J.WEISWEILER, Inscribing Imperial Power: Letters from Emperors in Late-Antique Rome, in
AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C.
Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
Poesia:
AA.VV., A companion to Roman love elegy. Blackwell companions to the ancient world.
Literature and culture, ed. by B. K. GOLD. Malden, MA; Oxford; Chichester: Wiley-Blackwell,
2012, pp. xv, 591.
AA. VV., Brill’s Companion to Greek and Latin Epyllion and Its Reception, Edited by
M.BAUMBACH and S.BÄR. Leiden, Brill 2012.
AA.VV., Figure e autori dell'epica. Atti del convegno, Mondovì 8-11 aprile 2011, a cura di S.
Casarino, A. A. Raschieri. Roma, Aracne Editrice2012.
AA. VV., Immaginari comici, a cura di G. PETRONE-M. M. BIANCO. Palermo, Flaccovio 2012.
Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance,
éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012, pp. 388.
AA.VV., La riflessione sul teatro nella cultura romana, a cura di G. ARICÒ - M. RIVOLTELLA:
rec. F. Cannas, «Athenaeum» 100,2012.
AA. VV., Lo spazio letterario di Roma antica, VI. I testi, 1. La poesia, a c. di A. FUSI at al.: rec.
A. Canobbio, «Athenaeum» 100,2012.
AA.VV., Vox poetae: manifestations auctoriales dans l'épopée gréco-latine. Actes du colloque
organisé les 13 et 14 novembre 2008 par l'Université Lyon 3, éd. par E. RAYMOND. Collection du
Centre d'études et de recherches sur l'Occident romain - CEROR, 39. Paris, De Boccard, 2011, pp.
432.
G. AGOSTI, Greek Poetry, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON.
Oxford, Oxford University Press 2012, 361-404.
D. AVERNA, Linguaggio metateatrale dalla tragedia alla commedia.'Spectator in fabula', in
Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di
R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
E. BURCK, Intorno al manierismo romano. A proposito della poesia della prima età imperiale,
trad. di M. MARTINA con una premessa di L. GALASSO, ediz. a cura di L. CRISTANTE. Trieste, EUT
- Edizioni Università di Trieste 2012.
L. CICU, Il mimo teatrale greco-romano. Uno spettacolo ritrovato. Roma Sapienza Università
Editrice, 2012.
L.R. CRESCI, La costruzione del personaggio epico maschile, in AA.VV., Figure e autori
dell'epica. Atti del convegno, Mondovì 8-11 aprile 2011, a cura di S. Casarino, A. A. Raschieri.
Roma, Aracne Editrice2012.
G. CUPAIUOLO, La 'memoria' del teatro nella tarda antichità latina, in AA. VV., Immaginari
comici, a cura di G. PETRONE-M. M. BIANCO. Palermo, Flaccovio 2012, 55-83.
E. DESDERI, Un viaggio letterario sulle tracce di Ulisse dopo Omero, in AA.VV., Figure e autori
dell'epica. Atti del convegno, Mondovì 8-11 aprile 2011, a cura di S. Casarino, A. A. Raschieri.
Roma, Aracne Editrice2012.
E. FANTHAM, Latin Poets and Italian Gods, The Robson Classical Lectures, UP,
Toronto/Buffalo/London 2009, pp. XII+229: rec. J.F. Miller, «Gnomon» 84,2012,460-462.
J. HERNÁNDEZ LOBATO, Poéticas de lo banal. La literatura tardoantigua como literatura en el
campo expandido, «Latomus» 71,2012,133-149.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. LABATE, Vicende della probitas: immaginario teatrale e valori etici, in AA. VV., Immaginari
comici, a cura di G. PETRONE-M. M. BIANCO. Palermo, Flaccovio 2012, 23-53.
M. LABATE, La satira e i suoi bersagli: dallo spazio della civitas allo spazio della corte, in AA.
VV., Letteratura e civitas. Transazioni dalla Repubblica all’Impero. In ricordo di E. Narducci, a
cura di M. CITRONI. Pisa, Edizioni ETS 2012, 269-293.
R. MANDILE, Tra mirabilia e miracoli. Paesaggio e natura nella poesia latina tardoantica.
Milano, LED 2011, pp. 272: rec. A. Cosenza, «BStudLat» 42,2012,414-418; E. Cazzuffi,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
S. MCGILL, Latin Poetry, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON.
Oxford, Oxford University Press 2012, 335-360.
J.F. MILLER, Apollo, Augustus, and the Poets, Cambridge UP, Cambridge 2009, pp. XI+408: rec.
G. La Bua, «Gnomon» 84,2012,20-25).
T. J. MOORE, Music in Roman Comedy, Austin, Texas, Cambridge University Press2012, pp.
350.
C. NASSE, Erdichtete Rituale. Die Eingeweideschau in der lateinischen Epik und Tragödie,
Stuttgart, F. Steiner Verlag 2012, pp. 408.
M. J.-L. PERRIN, Pourquoi les poèmes figurés à la cour carolingienne? Poésie, histoire,
politique jusqu'à Alcuin et Joseph Scot, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique
de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses
Universitaires de Rennes2012.
C. ROTOLO, Viaggi e miraggi, in AA. VV., Immaginari comici, a cura di G. PETRONE-M. M.
BIANCO. Palermo, Flaccovio 2012, 95-104.
I. RUFFELL, Aeschylus: Prometheus bound. Companions to Greek and Roman tragedy. London:
Bristol Classical Press, 2011, pp. 176.
P. SARR, L'étranger dans la comédie romaine, in Aa.Vv., Troïka Parcours Antiques - Volume 2,
éd. S.DAVID, E. GENY. Besançon, Presses Universitaires de Franche-Comté 2012.
A. TRAINA, «Retractationes» traduttologiche (per una rilettura dei frammenti della Palliata),
«Eikasmos» 23,2012.
G.VALLARINO, Epigramma dedicatorio per uno hyparchos dall'area del Pretorio di Gortina,
«ZPE» 183, 2012.
A. M. WASYL, Genres Rediscovered: Studies in Latin Miniature Epic, Love Elegy, and Epigram
of the Romano-Barbaric Age. Jagiellonian University Press, Kraków 2011, pp. 290: rec. S.
Condorelli, «BStudLat» 42,2012,409-414; C. O'Hogan, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
K. W.WILKINSON, The Sarmatian and the Indians: A New Satirical Epigram on the Victory
Titles of Galerius - Aurelius Gaius (AE 1981.777) and Imperial Journeys, «ZPE» 183, 2012.
V. ZARINI, Épique et épidictique dans la poésie latine de l'Antiquité tardive, in Aa.Vv., La lyre et
la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. CatellaniDufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
Lingua e letteratura cristiana:
AA. VV., Die Apostolischen Väter. Eine Einleitung, hrsg. W. PRATSCHER. Göttingen 2009: rec.
A. Rudolph, «Plekos» 14,2012.
AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque
international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012, pp. 565.
AA. VV., Il simbolismo degli elementi della natura nell’immaginario cristiano, a cura di M. A.
BARBÀRA. Atti Accademia Peloritana dei Pericolanti. Classe di Lettere, Filosofia e Belle Arti.
Supplemento n.1 (vol. LXXXV-2009), Messina Napoli, Edizioni Scientifiche Italiane 2010, pp.
302: rec. P. Santorelli, «BStudLat» 42,2012,395-398.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
AA. VV., Juifs et Chrétiens en Arabie aux Ve et VIe siècles: regards croisés sur les sources, éd.
J. BEAUCAMP - F. BRIQUEL-CHATONNET - C. ROBIN. Paris 2010: rec. K. M. Klein, «Plekos»
14,2012.
A. ALBA LÓPEZ, The Reaction against Marcellus of Ancyra in the West, «VetChr» 48,2012.
F. ALTO BAUER, Saint Peter's as a Place of Collective Memory in Late Antiquity, in AA.VV.,
Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel.
Stuttgart, F. Steiner 2012.
C. ANDRAULT-SCHMITT, Édifier : les enjeux de la création architecturale dans les stratégies de
promotion de la sainteté (XIe-XIIIe siècle) , in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au
Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de
Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
L. ARCARI, Memorie monoteistiche 'pagane' nella Cohortatio ad Graecos ps.giustinea. L'unicità
divina come strumento di auto-definizione e/o di attacco, «Auctores Nostri» 9,2011.
I. AULISA, Continuità e trasformazione della leggenda di fondazione del santuario di san
Michele sul monte Tumba: il caso di François Feuardent, «VetChr» 48,2012.
I. AULISA, Giudei e cristiani nell'agiografia dell'alto medioevo: rec. F. Cannas, «Athenaeum»
100,2012.
C. BAILLET, Les Vitae de saint Romain de Blaye et l’Aquitaine des VIe et IXe siècles.
Hagiographie, représentation des territoires et politisation de l’épiscopat, in AA.VV.,
Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du
Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E.
Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
C. A. BEELEY, The Unity of Christ. Continuity and Conflict in Patristic Tradition, New Haven,
London, Yale University Press 2012, pp. 408.
R. BEHRWALD, Heilsgeschichte in heidnischer Szenerie: Die Denkmaltopographie Roms in der
christlichen Legendenbildung, in AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im
städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
F. BLOISE, Contentioso fune. Note storiografiche sulla letteratura antigiudaica nel cristianesimo
antico, «Auctores Nostri» 9,2011.
E. BOZOKY, Reliquaires et idéologie dans l’Empire, XIIe siècle, in AA.VV., Hagiographie,
idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre
d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky.
Turnhout, Brepols 2012.
D. BRAKKE, The Gnostics. Myth, Ritual, and Diversity in Early Christianity, Cambridge, MA,
London, Harvard University Press 2012, pp. 180.
B. BRENK, Kirche und Strasse im frühchristlichen Rom, in AA.VV., Rom in der Spätantike.
Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel. Stuttgart, F. Steiner
2012.
P. BROWN, Through the eye of a needle: wealth, the fall of Rome, and the making of Christianity
in the West, 350-550 AD. Princeton; Oxford: Princeton University Press, 2012, pp. xxx, 759.
M.CHOAT, Christianity. in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS.
Oxford, Oxford University Press 2012.
G. CIPRIANI - G.M. MASSELLI, «Questo matrimonio non s'ha da fare». Attacchi di misoginia
come protrettico alla vita beata, «Auctores Nostri» 9,2011.
B. CLAUSI, La polemica nella storia del cristianesimo antico. Il cristianesimo antico nella storia
della polemica, «Auctores Nostri» 9,2011.
B. CLAUSI, Bibliografia della polemica nel cristianesimo antico. Un progetto, «Auctores Nostri»
9,2011.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Y. COZ, Saint Boniface, la grammaire et l'histoire, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor..
Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K.
KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
M. CUTINO, Réflexion éthique et historique des poètes chrétiens en Gaule au Ve s. face aux
invasions barbares, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive
à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de
Rennes2012.
J. DALARUN, Bérard, évêque des Marses. Un art de gouverner, in AA.VV., Hagiographie,
idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre
d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky.
Turnhout, Brepols 2012.
N. DEFL OU-LECA, Petite enquête sur un genre historiographique hybride: les Gesta abbatum, in
AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel
Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de
Paris-Sorbonne 2012.
P. DE SANTIS, Aedificare, novare, sacrare. Luoghi di culto martiriali nelle iscrizioni di
committenza episcopale, «VetChr» 48,2012.
F. DOLBEAU, Prophètes, apôtres et disciples dans les traditions chrétiennes d'Occident. Vies
brèves et listes en latin, Bruxelles, Société des Bollandistes 2012.
A. DUBREIL-ARCIN, L’hagiographie dominicaine : un instrument d’insertion de l’ordre dans
l’Église et dans la ville, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en
Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale
de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
B. D. EHRMAN, I Cristianesimi perduti. Apocrifi, sette ed eretici nella battaglia per le Sacre
Scritture. Roma, Carocci Editore 2012.
A. FERREIRO, The Catechetical Role of Children in the sermons of Caesarius of Arles, «VetChr»
48,2012.
E. FOURNIER, Rebaptism as a ritual of cultural integration in Vandal Africa, in AA.VV., Shifting
Cultural Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E. WATTS. Farnham;
Burlington, VT, Ashgate 2012.
M. GAILLARD, Le saint, le comte, le roi : les pouvoirs laïques dans l’hagiographie
lotharingienne (milieu Xe-milieu XIe siècle), in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au
Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de
Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
P. GEORGE, Le pays mosan, laboratoire hagiographique impérial? , in AA.VV., Hagiographie,
idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre
d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky.
Turnhout, Brepols 2012.
L. GIANCARLI, Sulla data di composizione del commento al Cantico dei cantici di Teodoreto di
Cirro, «VetChr» 48,2012.
L. GIORDANO, Peccato e reato nelle definizioni dell'eresia: legislazione imperiale e fondamenti
biblico-patristici, «Auctores Nostri» 9,2011.
P.GOLINELLI, Une hagiographie de combat dans le contexte de la lutte pour les investitures, in
AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque
international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. GOODMAN, Memory and its uses in Judaism and Christianity in the early Roman empire: the
portrayal of Abraham, in AA.VV., Historical and Religious Memory in the Ancient World, ed. by
B. DIGNAS, R. R. R. SMITH. Oxford, New York, Oxford University Press2012.
T.GRANIER, Saints fondateurs, récits d’origine et légendes apostoliques dans l’Italie méridionale
des VIIIe-XIIe siècles, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident.
Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de
Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
D.M. GWYNN, Episcopal Leadership, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed.
S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 876-915.
M. HEINZELMANN, Pouvoir et idéologie dans l’hagiographie mérovingienne, in AA.VV.,
Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du
Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E.
Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
A.-M. HELVETIUS, Hagiographie et formation politique des aristocrates dans le monde franc
(VIIe-VIIIe siècles), in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident.
Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de
Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
P.HENRIET , Un horizon hagiographique d’opposition au pouvoir. Les milieux monastiques et
ascétiques de l’Espagne septentrionale au VIIe siècle, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et
politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études
supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout,
Brepols 2012.
K. HERBERS, Reliques romaines au IXe siècle : renforcements des liaisons avec la papauté ? , in
AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque
international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
S. KAHN HERRICK, Le pouvoir du passé apostolique, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et
politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études
supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout,
Brepols 2012.
C. J. KELLY, Cassian's Conferences. Scriptural Interpretation and the Monastic Ideal, Farnham
(UK)-Burlington (Vt), Ashgate 2012, pp. 148.
G. KLANICZAY, Pouvoir et idéologie dans l’hagiographie des saintes reines et princesses, in
AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque
international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
K. KRÖNERT, Des interventions du saint au travail des hagiographes: les miracles de Syméon de
Trèves, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges
Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses
Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
K. KRÖNERT, Production hagiographique et enjeux politiques à Trèves (Xe-XIe siècle) , in
AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque
international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
J. LEONHARDT, Latein. Geschichte einer Weltsprache, C.H. Beck, München 2009, pp. 339: rec.
G. Calboli, «Gnomon» 84,2012,213-220.
J. LÖSSL - J. W. WATT, Interpreting the Bible and Aristotle in Late Antiquity: the Alexandrian
Commentary Tradition between Rome and Baghdad, Farnham - Burlington, VT 2011: rec. H.
Houghton, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
R. LÜTZELSCHWAB, Deo devotus extitit. Édouard III d’Angleterre et sa politique de reliques
entre tradition et innovation, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en
Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale
de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
M. MARIN, Letteratura polemica in età cristiana (III-V secolo) , «Auctores Nostri» 9,2011.
J. C. MARTÍN, La Translatio s. Isidori Legionem anno 1063 (BHL 4488): introducción, estudio y
edición crítica, «ExClass» 15,2011,225-253.
J. MAXWELL, Paganism and Christianization, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late
Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 849-875.
C. MERIAUX, Hagiographie et histoire à Saint-Amand: la collection de Milon († 872), in
AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel
Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de
Paris-Sorbonne 2012.
A. M. MIGDAL, Regina Coeli – Regina Poloniae. Prestige et pouvoir de l’image mariale au
temps des premiers Jagellon, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en
Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale
de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
O. MONNO, Una «piccola valle» tra la grammatica e i testi sacri, «VetChr» 48,2012.
J. MOORHEAD, Some conflicts between Christians and Jews in the sixth century, «StMed»
52,2011,665-680.
C. R. MOSS, Ancient Christian martyrdom: diverse practices, theologies, and traditions. Anchor
Yale Bible reference library. New Haven; London: Yale University Press, 2012, pp. xiv, 256.
M. NERI, Per la storia del lemma sacramentum: dall’origine pagana alla risemantizzazione
cristiana, «VetChr» 48,2012.285-304.
D. NUZZO, Reliquiario d’argento dal complesso ecclesiastico di San Pietro a Canosa, «VetChr»
48,2012.
L.M.M. OLIVIERI, L’Old English Martyrology e il culto micaelico dal santuario garganico alla
northumbria, «VetChr» 48,2012.
R. OTRANTO, Costantino simonidis e la Lettera di Aristea a Filocrate, «VetChr» 48,2012.
M. PÉREZ MARTÍNEZ, Tarraco en la antigüedad tardía. Cristianización y organización
eclesiástica (siglos III a VIII), Tarragone, Aarola Editors 2012, pp. 572.
J.-M. PICARD, Les hagiographes irlandais et le concept d’une nouvelle royauté en Irlande au
VIIe siècle, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du
colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
J.PYSIAK, Les origines de la légende de la translation en Occident par Charlemagne des reliques
de la Couronne d’épines, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en
Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale
de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
I. L. E. RAMELLI, Ancien christianisme et langage symbolique comme signe de dissidence, in
AA.VV., Allégorie et symbole, voies de dissidence ? (De l'Antiquité à la Renaissance), èd. A.
ROLET. Rennes, Presses Universitaires de Rennes 2012.
S. RATTI, Polémiques entre païens et chrétiens, Paris 2012: rec. M. Kahlos, «BMCRev»
febbraio-agosto 2012.
J.-M. SANSTERRE, L’image « instrumentalisée » : icônes du Christ et statues de la Vierge, de
Rome à l’Espagne des Cantigas de Santa Maria, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique
au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de
Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
S. SANTELIA, Modelli femminili nella tarda antichità, «VetChr» 48,2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. STOTZ, Alte Sprache - Neues Lied. Kleine Schriften zur christlichen Dichtung des lateinischen
Mittelalters, herausgegeben von C. CARDELLE DE HARTMANN, Firenze , SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2012, pp. XIV-488.
L.TRAN-DUC, Enjeux de pouvoir dans le Livre Noir de l’abbaye Saint-Ouen de Rouen, in
AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque
international du Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14
septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
R. M. TROCA PEREIRA, Matheolus: o prosseguimento da misoginia clássica no credo JudaicoCristão, «InvLuc» 33,2011,217-222.
S. TSUCHIHASHI, K. HIKASA, N. KAMIMURA and S. TODA. Patristica. Supplementary volume III.
Tokyo: Japanese Society for Patristic Studies, 2011. iii, 98.
K. UPSON-SAIA, Early Christian Dress: Gender, Virtue, and Authority, New York - London
2011: rec. R. Chai-Elsholz, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
S. VANDERPUTTEN, Charles de Flandre et saint Jonat : les moines de Marchiennes entre
pouvoir comtal et sainteté foncière (début du XIIe siècle) , in AA.VV., Hagiographie, idéologie et
politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études
supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout,
Brepols 2012.
A.VAUCHEZ, Jalons pour une histoire du prophétisme chrétien, in AA.VV., Rerum gestarum
scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C.
ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
N. VINCENT, William of Canterbury and Benedict of Peterborough : the manuscripts, date and
context of the Becket miracle collections, in AA.VV., Hagiographie, idéologie et politique au Moyen
Âge en Occident. Actes du colloque international du Centre d'Études supérieures de Civilisation
médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E. Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
G. VOCINO, Triginta autem Brixienses sunt episcopi quos meminimus. Mémoire épiscopale et
hagiographique à l'époque carolingienne: le dossier de saint Filastre, évêque de Brescia, in
AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel
Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de
Paris-Sorbonne 2012.
A.WAGNER, L'ermite Adhegrin: conversion laïque, retrait du monde, in AA.VV., Rerum
gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M.
COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de ParisSorbonne 2012.
A.WAGNER, L’image du pouvoir épiscopal aux Xe-XIe siècle: l’exemple lorrain, in AA.VV.,
Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge en Occident. Actes du colloque international du
Centre d'Études supérieures de Civilisation médiévale de Poitiers, 11-14 septembre 2008, éd. E.
Bozóky. Turnhout, Brepols 2012.
J. WALKER, From Nisibis to Xi'an: The Church of the East in Late Antique Eurasia, in AA.VV.,
The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012,
994-1052.
S. WESSEL, Theological Argumentation: The Case of Forgery, in AA.VV., The Oxford Handbook
of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 916-934.
Lingua e letteratura medievale e umanistica:
Novum glossarium mediae latinitatis. Plana-Plego: ab anno DCCC usque ad annum MCC ; huic
fasciculo conficiendo praefuit A. GUERREAU-JALABERT ; confecit B. BON, collaborante R.
ALEXANDRE, Bruxelles, Union académique internationale 2011.
C.A.L.M.A. Compendium Auctorum Latinorum Medii Aevi 4.1, Galterius de Argentina Gaufridus de Thenis, Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2012, pp. IV-124.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Iohannes de Segarellis, Elucidatio tragoediarum Senecae. Thebais seu Phoenissae. Ediz. crit. a
cura di P. MASCOLI. Bari, Edipuglia 2011, pp. 149.
Anonimo, Phylon. Ediz. crit., trad. e comm. a cura di D. PRUNOTTO. Firenze, SISMEL-Edizioni
del Galluzzo 2011, pp.LVII-77.
Giovanni Michele Alberto Carrara, Armiranda. Ediz. crit., trad. e comm. a cura di L. MANCINO.
Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2011, pp. CXIX-268.
Tommaso De Mezzo, Epirota. Ediz. crit., trad. e comm. a cura di L. RUGGIO. Firenze, SISMELEdizioni del Galluzzo 2011, pp.LXXVII-103.
Tito Livio Frulovisi, Oratoria. Ediz. crit., trad. e comm. a cura di C. COCCO. Firenze, SISMELEdizioni del Galluzzo 2010, pp.LXXXI-109.
Marc-Antoine Muret, Jules César, Édité par G. Cardinali et traduit par P. Laurens. Paris, Les
Belles Lettres 2012, pp. CCCXLVI-230.
Marcellino Verardi, Fernandus Servatus. Ediz. crit., trad. e comm. a cura di M. D. MUCI.
Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2011, pp. LVIII-100.
Tito Livio Frulovisi, Claudi duo. Ediz. crit., trad. e comm. a cura di V. INCARDONA. Firenze,
SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2011, pp. LXII-120.
Lorenzo Valla, Dialectical Disputations, Volume 1. Book I, ed., transl. by B. P. Copenhaver, and
L. Nauta.Cambridge, MA, London, Harvard University Press 2012, pp. 448.
Lorenzo Valla, Dialectical Disputations, Volume 2. Books II-III, ed., transl. by B. P.
Copenhaver, and L. Nauta.Cambridge, MA, London, Harvard University Press 2012, pp. 608.
Poetria Nova 2. A CD-ROM of Latin Medieval Poetry (650-1250 A.D.), with a Gateway to
Classical and Late Antiquity Texts, by P. Mastandrea and L. Tessarolo, Second Edition Revised and
Expanded, Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo, 2010 (L.G.G. RICCI, «Sandalion» 3233,2009-2010,369-372).
Repertorio delle traduzioni umanistiche a stampa. Secoli XV-XVI, a cura di M. CORTESI e S.
FIASCHI, 2 voll., Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo, 2008 («Edizione nazionale delle
traduzioni dei testi greci in età umanistica e rinascimentale» [= ENTG], 5 - Strumenti, 2): rec.M. T.
LANERI, «Sandalion» 32-33,2009-2010,375-378).
AA. VV., Anselm of Canterbury (1033-1109). Philosophical Theology and Ethics. Proceedings of
the Third International Conference of Medieval Philosophy, held at the Pontifical Catholic
University of Rio Grande do Sul (PUCRS), Porto Alegre / Brazil (02-04 September 2009), ed. by R.
Hofmeister Pich. Turnhout, Brepols 2012, pp. Xv-243.
AA.VV., Domizio Calderini, Commentary on Silius Italicus, ed. F. MUECKE - J. DUNSTON.
Geneva 2011: rec. J. Jacobs, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012, pp. 314
AA. VV., Il papato e i normanni. temporale e spirituale in età normanna, a cura di E.
D’ANGELO e C. LEONARDI. Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2011, pp.301.
AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual
Culture, ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012, pp. X433.
G. ABBAMONTE, Diligentissimi uocabulorum perscrutatores. Lessicografia ed esegesi dei testi
classici nell'Umanesimo romano di XV secolo. Pisa Edizioni ETS 2012.
A. ALCALDE DIOSDADO GOMEZ, Mahoma cristianizado en un pasaje del "Liber scalae
Mahometi", in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
C. ALTOLAGUIRRE TOLOSA, De 'homo' a 'hom', proceso de evolución hacia el indefinido
románico, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
P. BARATA DIAS, A "Regula Consensoria Monachorum" e o seu acolhimento pelo monaquismo
de inspiração agostiniana, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
J. P. BARRAGÁN NIETO, El "De secretis mulierum" atribuido a Alberto Magno. Edición crítica,
estudio y traducción, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
J. A. BARRIO BARRIO, Origen, evolución y significado del término 'frontaria' en la Península
ibérica, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de
Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
D. BARTHELEMY, Des légendes chevaleresques dans une Histoire ecclésiastique. Orderic Vital
et les captifs de l'Orient, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen
Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris,
Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
S. BASSI-E. SCAPPARONE, Bruno e i «munera Lulliani ingenii». Appunti per una rilettura,
«Rinascimento» 50,2010,55-85.
J. M. BELLIDO MORILLAS - J. PALOMARES EXPÓSITO, Para las fuentes latinas de la batalla de El
Salado, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de
Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
R. BEHAR, Le De adventu Caroli V. Imperatoris in Italiam (ca. 1536) de Minturno : la
célébration héroïque et mythique de Charles-Quint, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine
et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin.
Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
J. M. BELLIDO MORILLAS - J. PALOMARES EXPÓSITO, Conversaciones, tratos y paseos de
Virgilio, Mahoma y Avicena por Andalucía, y otras historias latino-medievales de apropiaciones
indebidas, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
W. BERSCHIN, Biografía latina: su influencia en la Península ibérica y su dimensión europea
(siglos VII-XII) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
M. BERTÈ, Petrarca…cf. Cicero.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
A. BIOSCA I BAS, "Tractatus contra malos médicos". Un tratado de medicina medieval, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
D. L. BLACK, Avicenna's ‘Vague Individual' and its Impact on Medieval Latin Philosophy, in
AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual Culture,
ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
L. BOULEGUE, Aux racines des modèles humanistes. Le contemplatif de Thomas d'Aquin et le
solitaire de Pétrarque, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité
tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires
de Rennes2012.
P. BOURGAIN, Gautier de Châtillon (xiies.) entre histoire antique et satire contemporaine, in
Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd.
N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
D.BOUTET, La succession de Pépin et la jeunesse de Charlemagne revues par Jean
d'Outremeuse, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age.
Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses
Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
L.C. BREA, Novedades en la "Chronica Latina regum Castellae", in AA.VV., Estudios de Latín
Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona,
7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C.
FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
L. BRINES GARCÍA, Francesc Eiximenis (OFM, + 1409), su vida, su obra en catalán, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
S. BULLY, M JURKOVIĆ, M. ČAUŠEVIĆ-BULLY, I. MARIĆ, Le monastère Saint-Pierre d'Osor (île
de Cres): Cinquième campagne d'études archéologiques, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium
17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
E. BURATTINI, E. CAIANIELLO, C. CAROTENUTO, G. GERMANO, L. SAURO, Per un’edizione critica
del Liber Abaci di Leonardo Pisano, detto il Fibonacci, in AA. VV., Forme e modi delle lingue e dei
testi tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G. Matino. Napoli, M. D’Auria editore 2012.
T. BURMAN, Riccoldo da Monte di Croce y las traducciones latinas del árabe realizadas en
España, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de
Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
J.-P. CAILLET, Le remploi des ivoires dans l'occident haut-médiéval (VIIe-XIe siècles) , in
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
R. CALDINI MONTANARI, Il manoscritto Laurenziano S. Marco 287 e le sue vicende, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
G. CARAVALE, «Un'eresia al di fuori del Cristianesimo». Francesco Pucci nell'Europa di fine
Cinquecento, «Rinascimento» 50,2010,399-424.
C. CARDELLE DE HARTMANN, Pedro Alfonso y su "Dialogus": estado de la cuestión, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. CARERI, Plurilinguismo (latino, francese, inglese) in manoscritti di medici e maestri inglesi
del XII secolo, «FML» 19,2012.
E. CARRERO SANTAMARÍA, Entre almuédanos y campanas. Constantes sobre la conversión de
aljamas en catedrales, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity
and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
P. CASANELLAS BASSOLS, L'edició de la Vulgata en la Bíblia del segle XIV del "Corpus Biblicum
Catalanicum" i les vulgates catalanollenguadocianes dels segles XIII-XIV, in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
H. CASANOVA-ROBIN, La représentation de la guerre franco-napolitaine dans la Bucolique VI
de Cantalicio (1445-ca 1515) , in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de
l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses
Universitaires de Rennes2012.
L. CASTALDI, A scuola da Manchianus. Il De mirabilibus sacrae Scripturae di Agostino Ibernico
e i riflessi manoscritti dell'attività didattica nell'Irlanda del secolo VII, «FML» 19,2012.
N. CATELLANI-DUFRENE, Politique, pouvoir et poésie chez George Buchanan (1506-1582),
précepteur de rois, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive
à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de
Rennes2012.
C. CHAPARRO GÓMEZ, Enciclopedismo y mnemotecnia en Raimundo Lulio, in AA.VV., Estudios
de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. CHAZAN, L'image des juifs dans les prologues extra rem d'Hugues de Fleury, in AA.VV.,
Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M.
COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de ParisSorbonne 2012.
J.-F. CHEVALIER, Les Épîtres métriques d'Albertino Mussato (1261-1329) : une autobiographie
politique?, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la
Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de
Rennes2012.
P. CHIESA, E codicibus. Un archivio elettronico di testi latini medievali inediti, «FML» 19,2012.
P. CHIESA, Il metodo genealogico oggi da un osservatorio mediolatino, in Aa.Vv., Latinum est,
et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P.
MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
S. M. CINGOLANI, El Abad Oliba y la construcción de un modelo político-cultural en Ripoll
(estudio del ms. París, BNF Lat. 2858) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas
del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de
2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
E. CIRELLI, Spolia e riuso di materiali tra la tarda antichità e l'alto medioevo a Ravenna, in
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
J. G. CLARK, Monastic Manuscripts and the Transmission of the Classics in Late Medieval
England, in AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in Medieval
Textual Culture, ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols
2012.
C. CODOÑER MERINO, Transmisión y recepción de las "Etimologías", in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
R. COMES MAYMÓ, Proyecto "Medieval cosmos": base de datos de terminología científica
medieval latina, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
M. CORTESI - S. FIASCHI, Aggregare le parti: note, letture e documenti nella miscellanea
umanistica, «FML» 19,2012.
Th. CREISSEN, J ROGER, Quelques réflexions sur les remplois antiques en Limousin au cours du
Moyen Âge, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the
Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
G. CREVATIN, Tra Francia e Impero: il Cesare di Petrarca, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre.
Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L.
Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
É. CROUZET-PAVAN, Arts de la mémoire: les récits de la Première Croisade, in AA.VV., Rerum
gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M.
COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de ParisSorbonne 2012.
F. CUADRA GARCÍA, Situación de la ortografía latina en España durante los siglos XII-XIII, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
S.ĆURČIĆ, Architecture in the Balkans from Diocletian to Süleyman the Magnificent: rec. P.
Chevalier, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the
Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
A. DACOSTA MARTÍNEZ, Los enemigos de Pelayo: alteridad e ideología en las crónicas
asturianas del siglo IX, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
N. DAUVOIS, Horace…..cf. Horatius.
M. DAVID, Economia e propaganda in un grande cantiere dell'Italia Teodosiana. Il reimpiego
nel complesso di San Lorenzo a Milano, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in
Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIC. Zagreb, Brepols 2012.
Ó. DE LA CRUZ PALMA, Notas a la lectura del "Liber de generatione Mahumet" (trad. de
Hermán de Carintia, 1142-1143) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
C. DE LA ROSA CUBO, Un ejemplo de enciclopedia médica medieval de la Real Biblioteca de El
Escorial (ms. M II.17) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
M. DEL CARMEN FERNÁNDEZ TIJERO, Aproximación al léxico científico en los textos médicos de
autores medievales hispánicos: el caso de "menstruum sive purgatio", in AA.VV., Estudios de Latín
Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona,
7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C.
FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. DE LEEMANS, ed., Aristoteles Latinus XVII 1.III, De motu animalium. Fragmenta translationis
anonymae, Turnhout 2011; Aristoteles and Guilelmus, Aristoteles Latinus XVII 2.II-III, De
progressu animalium; De motu animalium. Translatio Guilellmi de Morbeka, Turnhout 2011: rec.
J. A. Tellkamp, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
J. DEL HOYO CALLEJA, "Matris peccatum nobis ab origine natum…". La fortuna de un dístico en
pilas bautismales, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
D. M. DELIYANNIS, The Holy Man and the Conqueror: the Legend of Attila and Pope Leo I, in
AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel
Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de
Paris-Sorbonne 2012.
F. DEL BARRIO VEGA, Datos para una nueva edición del "De Preconiis Hispanie" de Gil De
Zamora: los Libros XI y XII, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. DEL MAR AGUDO ROMEO, Estudio sobre los nombres de animales en el Fuero latino
medieval de Teruel, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
F. DEL MAR PLAZA PICÓN - J. A. GONZÁLEZ MARRERO, La "Epistola ad Wicthedum". Un
apéndice del "De Temporum ratione" de Beda, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico.
Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre
de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
E. DEL SOLDATO, Sulle tracce di Bessarione: appunti per una ricerca, «Rinascimento»
50,2010,321-342.
T. DESWARTE, Une Chrétienté romaine sans pape : l'Espagne et Rome, 586-1085: rec. A.
Rauwel, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle
Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
J. M. DÍAZ DE BUSTAMANTE, Novedades y posibilidades metodológicas a partir de
"CODOLGA", in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
M. E. DÍAZ SALVADO, Sobre falsificaciones en documentación medieval latina del reino de
León, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de
Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
F. S. D'IMPERIO, Testi alcuiniani e miscellanee carolinge. L'esempio del corpus di Isanberto
(MSS. München, Clm 14614, 14143, 13581, 14391, e Wien, ÖNB, lat. 966), «FML» 19,2012.
F. DOLBEAU, La miscellanea informale e le comunità intellettuali nel medioevo latino.
Introduction au colloque, «FML» 19,2012.
T. DORANDI, Il modello greco della traduzione latina della Suda di Roberto Grossatesta, in AA.
VV., Harmonia. Scritti di filologia classica in onore di Angelo Casanova, a cura di G. BASTIANINIW. LAPINI-M. TULLI. Voll. I-II, Firenze University Press, Firenze 2012, 329ss.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
B. DUMEZIL, La référence historique dans l'écriture épistolaire, in AA.VV., Rerum gestarum
scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C.
ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
J. ELFASSI, El corpus atribuido a Sisberto de Toledo: algunas notas sobre su difusión medieval y
sus fuentes, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
A. ERLANDE-BRANDENBURG, A.-B. MÉREL-BRANDENBURG, Morard, abbé de Saint-Germaindes-Prés à Paris (990-1014), maître d'ouvrage du monastère et de la nef, in AA.VV., Hortus Artium
Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb,
Brepols 2012.
J. M. ESCOLÀ TUSET, La llengua de les actes de consagracions d'esglésies de l'antic Bisbat
d'Urgell (s. IX-XII) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
R. A. EXPÓSITO, Nuevas aportaciones al conocimiento de la "Ars gromatica Gisemundi" en el
manuscrito de Ripoll nº 106 (Barcelona, ACA) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico.
Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre
de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
W. FALKOWSKI, Adventus regis. Le retour à pied d'un roi vainqueur, in AA.VV., Rerum
gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M.
COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de ParisSorbonne 2012.
P. J. FARMHOUSE ALBERTO, Aspectos de la circulación de poesía escolar hispánica en la alta
Edad media, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
S. FELLINA, Cristoforo Landino e Marsilio Ficino sull’origine dell’anima, «Rinascimento»
50,2010,263-298.
A. FERRACES RODRÍGUEZ, Un extracto De homine en un bestiario altomedieval (Sankt Gallen,
Stiftsbibliothek, 217, p. 292b): nueva luz sobre el capítulo De puero uirgine del Liber medicinae ex
animalibus de Sexto Plácido, «AION» 33,2011.
M. FERRER SANTANACH, Les traduccions francesa i catalana de Titus Livi i el comentari llatí de
Nicolau Trevet, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
C. FERRERO HERNÁNDEZ, Literatura latina de controversia religiosa en la Castilla del siglo XV:
una aproximación a su tipología, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
A. FIDORA RIERA, Domingo Gundisalvo (1110-1190): el "Tractatus de anima" y su versión
hebrea medieval, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
K.-D. FISCHER, De medicina verborum traditorum in scriptis medicis post annum fere
millesimum adhibita, «Technai» 3,2012.
I. FISKOVIĆ, V. FISKOVIĆ, Le spolia nella costruzione della chiesetta di Sant'Elia in isola di
Brazza, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle
Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
L. FOULQUIER, É. NECTOUX, Les pratiques de récupération en Velay, in AA.VV., Hortus Artium
Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb,
Brepols 2012.
C. FRAENKEL, Integrating Greek Philosophy into Jewish and Christian Contexts in Antiquity:
The Alexandrian Project, in AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in
Medieval Textual Culture, ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout,
Brepols 2012.
R. FURTADO, Two historical texts in Santo Tirso, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval
Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de
septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO
HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
T. GÄRTNER, Zum Auftakt der Corrogationes novi Promethei (Walther incip. 9291), «StMed»
52,2011,865-866.
A. GARCÍA GONZÁLEZ - A. I. MARTÍN FERREIRA, El "Breviarium" de Iohannes de Sancto Paulo y
la materia médica en el manuscrito E.IV.22 de la Real Biblioteca de El Escorial, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
S. GARCÍA-JALÓN DE LA LAMA, El salterio de Alfonso de Algeciras, in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
A. GARCÍA LEAL, La carta de Fakilo: observaciones sobre el diploma original más antiguo del
reino de Asturias, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
B. GAUVIN, Phalarismus, Dialogus Huttenicus, «Latomus» 71,2012, 827-844.
B. GAUVIN, Les dialogues d'Ulrich von Hutten (1488-1523) : un outil poétique au service de la
critique, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la
Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de
Rennes2012.
S. GELICHI, R. BELCARI, D. CALAON, E. GRANDI, 'Spolia' in contestp. Il riuso nell'episcopio
medievale di Comacchio, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity
and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIC. Zagreb, Brepols 2012.
J.-P. GENET, John Rous et l'histoire ancienne de l'Angleterre, in AA.VV., Rerum gestarum
scriptor. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C.
ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
G. GERMANO, L’Antifona O quam mirabilis di Hildegard von Bingen, «BStudLat» 42,2012,84103.
S. GIBERTINI, Su Petrarca sen. 1,6,25: Lethe o Lethes? Per la storia di un grecismo nel latino
medievale, «Paideia» 67,2012, 443ss.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. GIOVINI, Il flatus vocis d’amore come delirio di onnipotenza verbale: i Versus Eporedienses,
«BStudLat» 42,2012,64-83.
S. GIRALT SOLER, "Dissipabitur Secta Mahometi". Croada i profecia en Arnau de Vilanova, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
V. GIRARDI-]URKIĆ, Roman spolia from necropolises and their reuse for reinforcing late antique
city walls and for building edifices of the modern era in Pula, in AA.VV., Hortus Artium
Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb,
Brepols 2012.
N. GÓMEZ LLAUGER, Les oracions subordinades substantives al "Liber de potentia, obiecto et
actu" de Ramon Llull, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
A. GÓMEZ RABAL, En torno a la nueva edición del "Glossarium mediae latinitatis Cataloniae",
in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
E. GONZÁLEZ-BLANCO GARCÍA, Los orígenes de la cuaderna vía: entre los himnos mozárabes y
la poesía goliárdica, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
G. GONZÁLEZ GERMAIN, El estudio de los falsos epigráficos hispánicos de tradición manuscrita:
una aproximación filológico-literaria, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del
V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. Á. GONZÁLEZ MANJARRÉS, Un caso de patología médica medieval: disfunción de las
"virtutes naturales ministrantes" en las enfermedades del aparato reproductor, in AA.VV., Estudios
de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. E. GORRINI, Healing Statues in the Greek and Roman World, in AA.VV., Ritual Healing.
Magic, Ritual and Medical Therapy from Antiquity until the Early Modern Period, ed. I. CSEPREGI
ET C. BURNETT. Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2012.
K-I. GRIMES - M.S. MARSILIO, Petrarch’s Elegies for Mother and Beloved, «Latomus»
71,2012,161- 175.
M.-G. GROSSEL, Le miroir au prince de Jean de Limoges (XIIIe siècle), in Aa.Vv., La lyre et la
pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne,
M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
J. M GURT I ESPARRAGUERA, P. DIARTE BLASCO, Spolia et Hispania: alcuni esempi Peninsulari,
in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
D. N. HASSE, Abbreviation in Medieval Latin Translations from Arabic, in AA.VV., Vehicles of
Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual Culture, ed. by R.
WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
P. HENRIET, Origines du christianisme ibérique et Communauté de parfaits. Valère du Bierzo
(VIIe siècle) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
P. HENRIET, Nondum enim complete sunt iniquitates Yspanorum, ou l'hagiographie au service
de l'Histoire générale. L'épisode de la venue de Mahomet en Espagne (Vita sancti Isidori, BHL
4486, ca. 1200) et sa postérité, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au
Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA.
Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
M. D. HERNÁNDEZ MAYOR, Algunas "lectiones" arevalianas a la obra de Sedulio, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
J. HIGUERA RUBIO, Aspectos lógico-gramaticales del léxico luliano: los correlativos y la
polisemia de la constitución sustancial, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas
del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de
2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
A. IACONO, Dedica, cronologia e struttura degli Hendecasyllaborum libri di Giovanni Pontano,
«StRin» 9,2011,11-35.
A. IACONO, Geografia e storia nell’Appendice archeologico-antiquaria del VI libro del De bello
Neapolitano di Giovanni Gioviano Pontano, in AA. VV., Forme e modi delle lingue e dei testi
tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G. Matino. Napoli, M. D’Auria editore 2012.
H. INGLEBERT, The Universal Chronicle in Antiquity and in the Middle Ages, in AA.VV.,
Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual Culture, ed. by R.
WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
S. IRANZO ABELLÁN, Las cartas de Liciniano de Cartagena (CPL 1097) , in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. JIMÉNEZ SAN CRISTÓBAL, Il manoscritto 4515 della Biblioteca Nazionale di Madrid:
un'ampia raccolta di estratti di vari autori del primo Umanesimo castigliano, «FML» 19,2012.
F. JOUBERT, Le remploi de portails sculptés dans les monuments de la France gothique, in
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
D. KINNEY, Spolia as Signifiers in Twelfth-Century Rome, in AA.VV., Hortus Artium
Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb,
Brepols 2012.
S. KISS, Héritage classique, innovation préromane et rhétorique de l' écrit : les chroniques
1atines du haut Moyen Àge, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
103-110.
G. KLANICZAY, Dreams and Visions in Medieval Miracle Accounts, in AA.VV., Ritual Healing.
Magic, Ritual and Medical Therapy from Antiquity until the Early Modern Period, ed. I. CSEPREGI
ET C. BURNETT. Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2012.
P. KURT RETTSCHLAG GUERRERO, Nueva lectura de un "carmen" medieval en la Colegiata de
San Martin de Elines (Cantabria) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
S. LA BARBERA, Pico e Lorenzo in casa d’amici. Il codice Riccardiano 2726, «Rinascimento»
50,2010,165-234.
S. LAIGNEAU-FONTAINE, Heurs et malheurs des armées de France chez trois épigrammatistes
français de la décennie 1530-1540, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de
l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses
Universitaires de Rennes2012.
A. LAMY, De la philosophie à la poésie: l'engagement politique aux xive et xve siècles, in
Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd.
N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
M. T. LANERI, Lorenzo Zane, De difficillima doctrinae palma capescenda. Tradizione del testo
ed edizione, «Sandalion» 32-33,2009-2010,181-223.
S.LEBECQ, La guerre de Clotaire II et de Dagobert contre les Saxons. Réflexions
historiographiques et lexicographiques sur le chapitre 41 du Liber Historiae Francorum, in AA.VV.,
Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M.
COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de ParisSorbonne 2012.
V. LEROUX, Le discours théorique de la légitimité politique de la poésie chez quelques
poéticiens et pédagogues du xvie siècle, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique
de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses
Universitaires de Rennes2012.
P. LICCIARDELLO, Il manoscritto di uno studente bolognese del Duecento (Firenze, Biblioteca
Medicea Laurenziana, Pluteo 12. 27), «FML» 19,2012.
G. LOPETEGUI SEMPERENA, El uso de las fuentes y otros recursos poéticos en algunas
composiciones del "Cancionero de Ripoll", in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico.
Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre
de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
C. LÓPEZ ALCALDE, Los manuscritos del "corpus islamolatinum", in AA.VV., Estudios de Latín
Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona,
7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C.
FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
J. E. LÓPEZ PEREIRA, Textos y contextos de las primeras impresiones sobre los árabes en la
Península ibérica, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
M.-A. LUCAS-AVENEL, La poésie au service du panégyrique dans la chronique de Geoffroi
Malaterra, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la
Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de
Rennes2012.
A.-I. MAGALLÓN GARCÍA, "Artes liberales y grammatica" desde Isidoro a Juan Gil de Zamora,
in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. MAÑAS NÚÑEZ, Gramática, retórica y lógica en Pedro Hispano, in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
A. MARANINI, Filologia versus enciclopedismo: contemplazione ed uranoscopia in Isidoro di
Siviglia, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
G. MALLET, De Catalogne en Languedoc méditerranéen au Moyen Âge (IVe-XIIe siècles) :
questions sur les remplois en marbre blanc à travers les exemples roussillonais, in Aa.Vv., Hortus
Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. Jurković.
Zagreb, Brepols 2012.
A. MARASCHI, I miracoli alimentari di San Colombano: l’originalità, la tradizione e la
simbologia, «StMed» 52,2011,517-575.
G. MAROCCI, Contro i falsari. Gaspar Barreiros censore di Annio da Viterbo, «Rinascimento»
50,2010,343-360.
A. MARTELLI, ‘Appresso i comici poeti’. Spigolature plautine e terenziane in Leon Battista
Alberti. Firenze, Edizioni Polistampa 2011, pp. 163.
J. C. MARTÍN IGLESIAS, Una "Vita s. Ildefonsi" inédita, fuente de Juan Gil de Zamora.
Presentación y edición del texto, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
F. MARZELLA, La tradizione manoscritta della Vita sancti Ædwardi regis et confessoris di
Ælredo di Rievaulx, «FML» 19,2012.
C. MEDINA HERNÁNDEZ, Navegación en la obra de Alfonso de Palencia, in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
J. MEDINA, Les tres versions llatines de la "Doctrina pueril" de Ramon Llull. Una comparació
del seu lèxic, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
C. MENAGER, Écrire l'histoire de Constantin à l'époque carolingienne: valeur historique de la
Vita Helenae d'Almanne de Hautvillers, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et
historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT,
S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
J. MENSA VALLS, Arnau de Vilanova i els "Theologi Philosophantes", in AA.VV., Estudios de
Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
J. F. MESA SANZ, Marcas de cohesión textual del romance al latín en la "Chronica" de Pere
Marsili - Maurilio Pérez González, Sobre la edición de textos en latín medieval diplomático, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
A. MILOŠEVIĆ, Un intaglio ligneo altomedievale proveniente da Spalato, in AA.VV., Hortus
Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ.
Zagreb, Brepols 2012.
M. MINKOVA, Some Textual Suggestions on Architrenius by Johannes de Hauvilla, «FML»
19,2012.
E. MONTANARI, Pietro Ferrandi storico di san Domenico, in AA.VV., Estudios de Latín
Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona,
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C.
FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
E. MONTERO CARTELLE, "Coitus multis modis removetur". Medicina medieval y abstinencia
sexual, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de
Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
C. MORDEGLIA, Fonti tardoantiche (e classiche?) dei Carmi di Valerio del Bierzo, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. T. MUÑOZ GARCÍA DE ITURROSPE, Mujeres religiosas en la Hispania cristiana y visigoda: de
la "virgo" a la "univira", in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
L. MUNZI, Custos Latini Sermonis. Testi grammaticali latini dell’alto medioevo. Saggi e note
testuali. Pisa - Roma, Fabrizio Serra editore, 2011, pp. 127: rec. M. C. Scappaticcio, «BStudLat»
42,2012,418-422.
L. MUNZI, Un carme dell’alto Medioevo nel Vat. lat. 1709, in Miscellanea Bibliothecae
Apostolicae Vaticanae 14, 2007.
G. MUSOTTO, Raimondo Lullo e la Condanna parigina del 1277: redazione e trasmissione della
proposizione numero 181, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
Á. M. NAGY, Daktylios pharmakites. Magical Healing Gems and Rings in the Graeco-Roman
world, in AA.VV., Ritual Healing. Magic, Ritual and Medical Therapy from Antiquity until the
Early Modern Period, ed. I. CSEPREGI ET C. BURNETT. Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo
2012.
A. A. NASCIMENTO, "Minus grammatice agere nec minus utiliter": o latim documental em
regime performativo, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
F. NAVARRO SÁNCHEZ, Aproximación a las fuentes en las "Questiones super libro De
animalibus Aristotelis" de Pedro Hispano, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas
del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de
2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
V. NUTTON, From Noah to Galen: a Medieval Latin History of Medicine, in AA.VV., Ritual
Healing. Magic, Ritual and Medical Therapy from Antiquity until the Early Modern Period, ed. I.
CSEPREGI ET C. BURNETT. Firenze, SISMEL-Edizioni del Galluzzo 2012.
G. S. OEGEMA, The Heritage of Jewish Apocalypticism in Late Antique and Early Medieval
Judaism, Christianity, and Islam, in AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and
Transformation in Medieval Textual Culture, ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C.
FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
M. M. OLIVÉ, Algunas notas a propósito de la compilación de los "Usatges" de Barcelona, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
D. OLIVEIRA AMARANTE DOS SANTOS, Los prólogos en la escrita médica de Pedro Hispano, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. OLIVERAS BUSQUETS, Raimondo de Moncada y su traducción latina del árabe sobre las
imágenes celestes, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
E. OTERO PEREIRA, Un testimonio más del viaje de Trezenzonio en un manuscrito de Juan Gil
de Zamora, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
D. PANIAGUA AGUILAR, Material isidoriano en el "Glossarium Bruxellense" (Bruxelles, Bibl.
Roy. 10615-10729, ff. 95v-96r), in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
V. PASCUTTINI JURAGA, I. PEŠKAN, Spolia- Hidden Codes of the Past. Re-used Fragments of
Carved Stone Elements in Varaždin County, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011:
Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
Ž. PEKOVIĆ, C.SV. PETRA VELIKOGA, Dubrovačka predromanička katedrala i njezina skulptura /
La chiesa di S. Pietro Maggiore - La cattedrale preromanica di Ragusa e il suo arredo scultoreo:
rec. I. Matejčić, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the
Middle Ages, ed. M. JURKOVIC. Zagreb, Brepols 2012.
C. PÉREZ GONZÁLEZ, "De miraculis que fiunt a beata Virgine Maria in ecclesia Montis Serrati"
(s. XII): estudio histórico y literario de la primera colección de "Miracula" de la Virgen de
Montserrat, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
E. PÉREZ RODRÍGUEZ, El léxico de los textos asturleoneses (s. VIII-1230): Valoración, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
A. M. PIREDDA, Le orme di Cristo sui sassi del Cedron nel Discurso di Francisco Roca,
«Sandalion» 32-33,2009-2010,243-259.
R. PLATAS ROMERO, Ramón Martí y la renovación de la literatura latina de controversia, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
G. PUGLIESE CARRATELLI, Intorno alla prima versione latina della Teologia Platonica di Proclo,
«RAL» ser. 9, 22,2011, 11-20.
J. PUJOL GÓMEZ, Les traduccions hispàniques de les "Heroides" d'Ovidi i els "Bursarii
Ovidianorum" de Guillem d'Orléans: una aproximació, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval
Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO
HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
L. QUARTINO, "... Aliqua Phidiaco vel Polycletico opere...": documenti di marmo dispersi. Nuove
prospettive nella cultura umanistica genovese del XV secolo, «RAL» ser. 9, 22,2011, 75-104.
A. RAFFARIN-DUPUIS, Antiquaria et Antiquitates : prose et poésie au service d'un même projet
historique ?, in Aa.Vv., La lyre et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la
Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de
Rennes2012.
A.RAUWEL, «Grosses pierres» et «vieux manuscrits»: le roi Arthur à l'abbaye de La Crête, in
AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel
Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de
Paris-Sorbonne 2012.
V. RECIO MUÑOZ, La "Practica" de Plateario: edición crítica, estudio y traducción, in AA.VV.,
Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval
Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA
CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
N. REVEYRON, Remploi et mise en scène du remploi. L'exemple de la crypte d'Anzy-le-Duc
(Bourgogne, XIe-XIIe), in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity
and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIC. Zagreb, Brepols 2012.
L. G. G. RICCI, Il ritmo quantitativo secondo Aili e Orlandi: due metodi a confronto, «FML»
19,2012.
A. RÍSQUEZ MADRID, El enciclopedismo medieval hispánico: "Clauis Sapientiae" de Lope de
Barrientos, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
J. ROLLIER-HANSELMANN, La Traditio legis de Berzé-la-Ville: Entre tradition et innovation, in
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
M. ROMANO, Aspetti del lullismo spagnolo: Pere Daguí, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval
Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de
septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO
HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
G. RONCONI, Dispute umanistiche a Verona. Le «Orationes defensoriae» di Antonio Beccaria e
l’«Accusatio litteraria» di Giovan Maria Filelfo, Verona, Archivio Storico Cura Diocesana, 2008
(Studi e documenti di storia e liturgia, XXXVIII): rec.M.T. LANERI, «Sandalion» 32-33,20092010,372-375).
H. ROVIRA CERDÀ, Glosses medievals al Valeri Màxim, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval
Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de
septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO
HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
F. RUSSO, Giovambattista Valentini, detto il Cantalicio, e gli Orsini di Bracciano: un poeta fra
sperimentazione letteraria e omaggio cortigiano. Note sul De Zelfa Factione e sull’Arctologus,
«StRin» 9,2011,73-87.
J. M. SALVADOR GONZÁLEZ, La alimentación del cristiano como teofanía: el "Hymnus ante
cibum" del poeta hispano-latino Aurelio Prudencio (348-415 c.) , in AA.VV., Estudios de Latín
Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona,
7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C.
FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
E. SÁNCHEZ SALOR, Mezcla de tradiciones en la literatura latina medieval, in AA.VV., Estudios
de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico
(Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA
et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
F. SANTI, Dai mondi arabi al mondo latino. Il viaggio di Pietro Alfonso e la recezione del suo
"Dialogus contra Iudaeos" tra i domenicani del sec. XIII, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval
Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de
septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO
HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
H. SARADI, The Antiquities in Constructing Byzantine Identity: Literary Tradition versus
Aesthetic Appreciation, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity
and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
Y. SASSIER, Deutéronome, royauté et rois bibliques dans le Policraticus de Jean de Salisbury :
première et succincte approche, in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au
Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA.
Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
B. SCAVIZZI, Una miscellanea informale nell'ambiente di Arnaldo di Villanova. Problemi
testuali e storici a proposito del Borgh. 205 della Biblioteca Apostolica Vaticana, «FML» 19,2012.
L. SCORDIA, Le talisman de Charlemagne : l'empire d'un objet précieux, in AA.VV., Rerum
gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M.
COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de ParisSorbonne 2012.
É. SERIS, Le Coniurationis Pactianae Commentarium d'Ange Politien (1478), in Aa.Vv., La lyre
et la pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. CatellaniDufrêne, M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
L. SPINELLI, Presentazione del database "Mirabile. Archivio digitale della cultura latina
medievale, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional
de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ
GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del
Galluzzo 2011.
K. K. STARCZEWSKA, Muh·ammad's portrait in Jiménez de Rada's "Historia arabum" and in
Marcos de Toledo's "Prologus Alcorani". Two different examples of the islamic-christian
controversy literature, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
P. STOPPACCI, La trasmissione dei Sermones Veteris ac Novi Testamenti di Girolamo di Arezzo
(1142-1175), «FML» 19,2012.
Y.SUZAWA, The Genesis of Barly Christan Art. Syncretic juxtaposition in the Roman world: rec.
B. Migotti, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the
Middle Ages, ed. M. JURKOVIC. Zagreb, Brepols 2012.
P. TERRACCIANO, Pierre Bayle e la Querela Infantium: rovistare in un cassetto dimenticato del
Dictionnaire, «Rinascimento» 50,2010,127-163.
J. TERRIER, M. ]URKOVIC, I. MARIC, Les sites de l'église Sainte-Cécile et de l'ancienne
agglomération de Guran en Istrie (Croatie). Neuvième campagne de fouilles archéologiques, in
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
P. M. TOMMASINO, Testimonianze sulla traduzione del Corano del Beato Antonio Neyrot da
Rivoli O.P. (c. 1423-1460) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
M. TORRAS CORTINA, La biblioteca de Bernat Oller, prior general de la orden carmelita
(Manresa, ¿? - Mallorca, 1383) , in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V
Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a
cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze,
SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
C.V. TUFANO, La Lepidina di Giovanni Pontano e il suo rapporto con il sistema dei generi
letterari fra tradizioni antiche e innovazioni umanistiche, «StRin» 9,2011,37-51.
T. TURKOVIĆ, The Late Antique "Palace" in Palace Bay (Mljet) - Tetrarchic "Palace"?, in
AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17, 2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed.
M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
R. TURTAS, I Gesuiti in Sardegna. 450 anni di storia (1559-2009), Cagliari, Cuec, 2010: rec.F.
SANI, «Sandalion» 32-33,2009-2010,379-380.
V. VALCÁRCEL MARTÍNEZ, Literatura hagiográfica hispano-latina de los reinos de León y
Castilla en el s. XIII, in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso
Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J.
MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL Edizioni del Galluzzo 2011.
B. VALTORTA, A proposito di una professio fidei del secolo X, «FML» 19,2012.
P. VEDOVETTO, Spolia carolingie nella chiesa di San Lorenzo a Tenno (TN): per una
ricostruzione dell'arredo Liturgico altomedievale, in AA.VV., Hortus Artium Medievalium 17,
2011: Spolia in Late Antiquity and the Middle Ages, ed. M. JURKOVIĆ. Zagreb, Brepols 2012.
R. VEIT, Greek Roots, Arab Authoring, Latin Overlay: Reflections on the Sources for Avicenna's
Canon, in AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual
Culture, ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
C. VEYRARD-COSME, Ermold le Noir (IXe s.) et l'Ad Pippinum Regem, in Aa.Vv., La lyre et la
pourpre. Poésie latine et politique de l'Antiquité tardive à la Renaissance, éd. N. Catellani-Dufrêne,
M. J.-L. Perrin. Rennes, Presses Universitaires de Rennes2012.
P. VILLALBA VARNEDA, Alguns aspectes del llatí de Ramon Llull: "33. Liber de quaestionibus
per quem modus Artis demonstratiuae patefit", in AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico.
Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre
de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ.
Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
S. VOCE, Il De Lombardo et lumaca: fonti e modelli. Soveria Mannelli, Rubbettino 2009, pp.
101.
S. VOCE, Aspetti…cf. Catullus.
R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL, Introduction. Vehicles of Transmission,
Translation, and Transformation in Medieval Textual Culture, in AA.VV., Vehicles of
Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual Culture, ed. by R.
WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C. FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
R. WISNOVSKY, Towards a Natural-History Model of Philosophical Change: Greek into Arabic,
Arabic into Latin, and Arabic into Arabic, in AA.VV., Vehicles of Transmission, Translation, and
Transformation in Medieval Textual Culture, ed. by R. WISNOVSKY, F. WALLIS, J. FUMO, C.
FRAENKEL. Turnhout, Brepols 2012.
C. WITTLIN, Franciscus Eximenis (OFM, + 1409): obras en latín, in AA.VV., Estudios de Latín
Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico (Barcelona,
7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O. DE LA CRUZ PALMA et C.
FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. ZIMMERMANN, La souveraineté des comtes de Barcelone: une royauté par défaut (Xe-XIe
siècles), in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges
Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses
Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
J. ZIOLKOWSKY, ¿Qué es la literatura latina medieval hispánica? Una mirada desde fuera, in
AA.VV., Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Internacional de Latín
Medieval Hispánico (Barcelona, 7-10 de septiembre de 2009), a cura di J. MARTÍNEZ GÁZQUEZ, O.
DE LA CRUZ PALMA et C. FERRERO HERNÁNDEZ. Firenze, SISMEL - Edizioni del Galluzzo 2011.
Lingua, prosodia e metrica:
AA.VV., Anaphore et anaphoriques: variété des langues, variété des emplois, éd. C. DENIZOT, E.
DUPRAZ. Mont-Saint-Aignan, Publications des universités de Rouen et du Havre 2012, pp. 368.
AA.VV., (Dis)continuités en linguistique latine et grecque, éd. B. MICHELE. Paris, l'Harmattan
2012, pp. 346.
AA.VV., Epigramma longum. Da Marziale alla tarda antichità. From Martial to Late Antiquity, a
cura di A.M. MORELLI: rec. F. Bordone, «Athenaeum» 100,2012.
C.MOUSSY (dir.), Espace et temps en latin : rec. V. Rimell, «RFIC» 140,2012.
J.GLUCKER, and C. BURNETT (edd.). Greek into Latin from antiquity until the nineteenth century.
Warburg Institute colloquia, 18. London; Turin: Warburg Institute; Nino Aragno Editore, 2012, pp.
xiii, 226.
AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire
et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, pp. 1084
AA.VV., Les évolutions du latin, éd. A. CHRISTOL ET O. SPEVAK. Paris, L'Harmattan2012, pp.
394.
AA. VV., Les noms du style. Dans l’antiquité Gréco-latine. Textes présentés et édités par P.
CHIRON et C. LEVY. Louvain-Paris-Walpole, Ma, Peeters 2010, pp. 454: rec. M. Limongi,
«BStudLat» 42,2012,422-429.
AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au Moyen Age. Mélanges Michel
Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA. Paris, Presses Universitaires de
Paris-Sorbonne 2012, pp. 710
AA.VV., Variation and Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M.
VIERROS. Helsinki- Athens, Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012, pp. 177.
B. ADAMIK, In search of the regional diversification of Latin: some methodological
considerations in employing the inscriptional evidence, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX.
Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités
par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée Jean Poulloux 2012, 123-139.
O. ÀLVAREZ HUERTA, Sobre el origen de la conjunción que en espanol, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 413-424.
A. ANDRE, M. FRUYT, Le rôle de is dans les changements de l'endophore et de la déixis en latin,
in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire
et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,291-307.
M. BANNIARD, Le latin classique existe-t-il?, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes
du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F.
BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean
Poulloux 2012, 57-78.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
B. L.M. BAUER, Functions of nominal apposition in Vulgar and Late Latin: change in progress?,
in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire
et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 207-220.
M. BARATIN, Autour du référent, une construction originale de la linguistique antique tardive,
«LC» 11,2007 (2012).
M. BARATIN, Les exempla ficta: états de langue ou logiques argumentatives?, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 709-718.
F. BECHET, Symphonia, chifonie, zampogna, cimpoi : sur l'origine latine du nom roumain de la
cornemuse, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 509-517.
A.S. BECKER, Rhytm in a sinuous stanza: the anatomy and acoustic contour of the latin alcaic,
«AJPh» 133,2012,117-152.
A.BENAISSA, Greek Language, Education, and Literary Culture, in AA. VV., The Oxford
Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
F. BERTINI, Inusitata verba. Studi di lessicografia latina raccolti in occasione del suo
settantesimo compleanno (da Paolo Gatti e Caterina Mordeglia), Trento 2011: rec. L. Grillo,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
G. BESSON, In uulgari suo dicere cepit : le rapport aux vulgaires chez un chroniqueur italien du
xiii siècle, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 1039-1050.
E. BOHLIN, Some notes on the fragmentary Latin translation of Euclid's Elements preserved in
the Codex Palimpsestus Veranensis Bibliothecae Capitularis XL (38), in AA. VV., Latin vulgaire Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6
septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et
de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 881-892.
G. BONNET, Remarques sur le genus commune des noms dans la grammaire latine, «LC»
11,2007 (2012).
B. BORTOLUSSI, Quelle position syntaxique l’accusatif proleptique occupe-t-il?, «RLL» 7,2012.
B. BORTOLUSSI, Évolution des indéfinis existentiels (quis,aliquis, quisquam) et de quisque en
latin tardif, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 309-322.
J.-P. BRACHET, Sur la formation du suffixe -bilis : étude morphologique et sémantique,
«Latomus» 71,2012, 649-667.
G. CALBOLI, Die Modi des griechischen und lateinischen Verbums, «Lustrum» 53,2011.
G. CALBOLI, Syntaxe nominale et subordination en latin tardif, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin
tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre
2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la
Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 439-451.
L. CALLEBAT, Vulgaire et vulgarité, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe
colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F.
BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean
Poulloux 2012, 79-90.
O. COCKBURN, Los verbos latinos en -izare (-issare, -idiare): el desarrollo de la variante -izare,
in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 659-667.
D. CONSO, Les mots latins dans le texte grec de l'Édit de Dioclétien sur les prix, in Aa.Vv.,
Troïka Parcours Antiques - Volume 2, éd. S.DAVID, E. GENY. Besançon, Presses Universitaires de
Franche-Comté 2012.
D. CONSO, La grammaticalisation de latus, -eris, nt., «côté», en un adverbe-préposition de
latus,«à còté (de)», et une préposition latus, de même sens, dans les Casae litterarum, in AA. VV.,
Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif,
Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de
l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 519-529.
L. DANCKAERT, Latin embedded clauses: the left periphery. Linguistik aktuell / Linguistics
today, 184. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2012, pp. xviii, 368.
M. DEPAUW, Language Use, Literacy, and Bilingualism, in AA. VV., The Oxford Handbook of
Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
C. DEROUX, Concerning an Alleged Enigmatic "Hapax" : iot(t)icus (Life of Saint Eligius II, 16,
MGH, Scr. rer. Mer. IV, p. 705,13), in AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI,
éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 660-667
H. DETTMER, and L.A. A. OSBURN (edd.). Latin for the new millennium: student text, level 3.
Mundelein, IL: Bolchazy- Carducci Publishers, Inc., 2012, pp. xxxv, 623.
E. DICKEY, Latin Loanwords in Greek: A Preliminary Analysis, in AA.VV., Variation and
Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M. VIERROS. Helsinki- Athens,
Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012,57-70.
E. DUPRAZ, Ille comme démonstratif anamnestique en latin classique, in Aa.Vv., Anaphore et
anaphoriques: variété des langues, variété des emplois, éd. C. DENIZOT, E. DUPRAZ. Mont-SaintAignan, Publications des universités de Rouen et du Havre 2012.
E. DUPRAZ, Sabellian Demonstratives: Forms and Functions, Leiden - Boston 2011: rec. W. D.
Cirilo de Melo, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
M. T. ECHENIQUE ELIZONDO, B. GARCIA-HERNÀNDEZ, Una adaptación hispanica de la Regla de
San Benito, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,975-988..
J.M.. ESCOLÀ, El latín en Cataluna en el siglo VII, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX.
Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités
par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée Jean Poulloux 2012, 141-153.
T. V. EVANS, Latin in Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS.
Oxford, Oxford University Press 2012.
O. FELECAN, D. FELECAN, Prénoms latins dans l'anthroponymie de la Romania orientale, in AA.
VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et
tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 531-547.
M. C. FERNANDEZ LOPEZ, «La lune dans un puits»? Brama de frontera (in puteo / in podio, Sid.
Apol.,Carm. 24, 23-25), in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
901-908.
A. FERRACES RODRÍGUEZ, Todavía sobre zona como tecnicismo médico: un doble neologismo
semántico (herpes zoster y alopecia), «Prometheus» 38,2012, 205-216.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
R. FERRI, How to say No in Latin: Negative Turns, Politeness and Pragmatic Variation, in
AA.VV., Variation and Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M. VIERROS.
Helsinki- Athens, Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012,115-137.
V. FERRARO, Sora e Soratte: impronte fenicie nella toponomastica del Lazio, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 549-560.
R. FERRI, Vulgar Latin in the bilingual glossaries: the unpublished Hermeneumata Celtis and
their contribution, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International
sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET
D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 753-763.
J.-M. FONTANIER, Le Lexicon. Dictionnaire trilingue français, latin, grec, Rennes, Presses
Universitaires de Rennes 2012, pp. 730.
C. FRY, Quelques principes généraux d'une stylistique de la métrique. L'exemple du substantif en
premier mot de l'hexamètre dactylique latin, «Latomus» 71,2012, 305-337.
C. FRY, La parole contre la langue: les vulgarismes dans la correspondance croisée de Jérome
et d'Augustin, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 909-920.
G. GALDI, Again on as-nominatives: A New Approach to the Problem, in AA.VV., Variation and
Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M. VIERROS. Helsinki- Athens,
Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012,139-152.
J. GALLEGO, De talis à tel: évolution d'un corrélatif consécutif, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin
tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre
2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la
Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 323-334.
A. GARCEA, Praeterpropter, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
561-571.
B. GARCIA-HERNANDEZ, Gausapatus (gabato,jabato) y la creación del sufijo *-attus (lebrato,
levrat, lepratto), in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur
le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 669-678.
A. GARCIA LEAL, Aportaciones al estudio linguistico de la Expositio super septem visiones libri
Apocalypsis de Berengaudo, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
989-1002.
A. GHISELLI, Commento alla sintassi latina. Bologna, Pàtron Editore 2012.
S. GIOANNI, La culture profane des dictatores chrétiens dans les chancelleries franques : l'élégie
sur Galesvinthe de Venance Fortunat (Carmen VI, 5), in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX.
Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités
par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée Jean Poulloux 2012, 933-945.
V. GITTON-RIPOLL, Les latinismes dans les textes hippiatriques grecs, in AA. VV., Latin vulgaire
-Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6
septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et
de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 837-850.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
O.GORDON, Latinité «originale» et latinité «renforcée» dans une région isolée de Transylvanie,
in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire
et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,155-164.
P. GRECO, Observations sur la langue du Chronicon de Benoit moine de Saint-André du Soracte,
in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire
et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 1003-1012.
K. HAGEMANN, The Glosas Emilianenses: emendation marks, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin
tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre
2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la
Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 1013-1025.
H. HALLO-AHO, A historical perspective on Latin proleptic accusatives, «RLL» 7,2012.
H. HALLA-AHO, What Does 'Latin' Mean? A Terminological Pamphlet, in AA.VV., Variation and
Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M. VIERROS. Helsinki- Athens,
Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012,13-23,
G. V.M. HAVERLING, Latin tardif littéraire et latin tardif parlé, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin
tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre
2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la
Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 91-102.
G. V. M. HAVERLING, Literary Late Latin and the Development of the Spoken Language, in
AA.VV., Variation and Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M. VIERROS.
Helsinki- Athens, Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012,153-176.
H.M. HINE, “Discite … Agricolae”. Modes of Instruction in Latin Prose Agricultural Writing
from Cato to Pliny the Elder, «CQ» 61,2011,624-654
M. ILIESCU, L'expression de «rien» largo sensu en latin et dans quelques langues romanes, in
AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et
tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 585-596.
H. INGLEBERT, Les conceptions historiographiques de la totalité du passé à l'époque
carolingienne (750-910), in AA.VV., Rerum gestarum scriptor.. Histoire et historiographie au
Moyen Age. Mélanges Michel Sot, éd. M. COUMERT, M.-C. ISAÏA, K. KRÖNERT, S. SHIMAHARA.
Paris, Presses Universitaires de Paris-Sorbonne 2012.
R. IOVINO, La storia dell’aggettivo nella tradizione filosofica, retorica e grammaticale antica,
«Lexis» 29,2011,1-19.
M.-D. JOFFRE, Signification et emplois de hic: réflexions sur l'endophore et l'exophore dans un
corpus littéraire, in Aa.Vv., Anaphore et anaphoriques: variété des langues, variété des emplois,
éd. C. DENIZOT, E. DUPRAZ. Mont-Saint-Aignan, Publications des universités de Rouen et du Havre
2012.
M.-A. JULIA, Latin tardif si rem, sierem, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe
colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F.
BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean
Poulloux 2012, 597-608.
A. KAKOSCHKE, Die Personennamen im römischen Britannien, Hildesheim - Zürich 2011: rec.
A. Gavrielatos, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
R. KIESLER, Les langues romanes proviennent-elles du latin classique?, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 177-182.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. KRUSCHWITZ, Language, Sex, and (Lack of) Power. Reassessing the Linguistic Discourse
about Female Speech in Latin Sources, «Athenaeum» 100,2012.
D. LONGREE, «Anaphore zéro» et identification des acteurs chez les historiens latins, in Aa.Vv.,
Anaphore et anaphoriques: variété des langues, variété des emplois, éd. C. DENIZOT, E. DUPRAZ.
Mont-Saint-Aignan, Publications des universités de Rouen et du Havre 2012.
D. LONGREE, C. PHILIPPART DE FOY, C. POUDAT, Latin du haut Moyen Âge et annotation
morphosyntaxique automatique: quelles perspectives?, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX.
Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités
par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée Jean Poulloux 2012, 471-480.
Erm. MALASPINA, La doppia vita di una congettura: Pierre Grimal e il falso della *
topiographia, in Aa. Vv., Vestigia notitiai. Scritti in memoria di M. Giusta, a cura di E. Bona, C.
Lévy, G. Magnaldi. Alessandra, Edizioni dell’Orso 2012, 367-384.
W. MANCZAK, Muta cum liquida et origine des langues romanes, in AA. VV., Latin vulgaire Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6
septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et
de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 183-187.
D.A.MANNETTER, I came, I saw, I translated: an accelerated method for learning classical Latin
in the 21st century. Boca Raton, FL: BrownWalker Press, 2012, pp. viii, 551.
L. MARTORELLI, Le glosse delle Regulae Augustini, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX.
Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités
par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée Jean Poulloux 2012, 783-793.
V. MARTZLOFF, Sens et registre de l'adverbe latin obiter à la lumière d'un correspondant
sabellique, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 609-618.
I. MAZZINI, Storia della lingua latina e del suo contesto, vol. II. Lingue socialmente marcate,
Roma, Salerno editrice, 2010: rec. R. ROMAGNINO, «Sandalion» 32-33,2009-2010,338-343.
M. L. MAZZOLA, L'analyse phonologique au service de la mythologie, in AA. VV., Latin vulgaire
-Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6
septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et
de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 189-201.
R. MEDINA GRANDA, A. ORLANDINI, P. POCCETTI, Les connecteurs transphrastiques du latin
tardif et leurs évolutions romanes, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
453-466.
R. MULLER, Sit autem sermo vester est est non non: klassisches und nichtklassisches ”ja", in AA.
VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et
tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 111-120.
E. NIETO BALLESTER, Aqua non acqua (App. Pr. 112) y el origen de cat. aigua y occ. aiga, in AA.
VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et
tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 619-631.
S. NOVELLI, Anacoluti e anomalie sintattiche: interpretazioni antiche e valutazioni moderne,
«Lexis» 29,2011,21-50.
C. PAGANI-NAUDET, Prolepse et dislocation: notions rivales ou complémentaires?, «RLL»
7,2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
F. PANCHON, Le grammème id dans la relative parenthétique id quod, in Aa.Vv., Anaphore et
anaphoriques: variété des langues, variété des emplois, éd. C. DENIZOT, E. DUPRAZ. Mont-SaintAignan, Publications des universités de Rouen et du Havre 2012.
M. PARDON-LABONNELIE, Penicillo ad id ipsum facto (Cels. 6, 6, 8 b) : les attestations de
penicill sur les cachets à collyres, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
851-862.
C. PHILIPPART De Foy, Lemmatiser un corpus de textes hagiographiques: enjeux et modalités
pratiques, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 481-490.
P. POCCETTI, Reflexes of Variations in Latin and Greek through neither Latin nor Greek
Documentation: Names of Greek Religion and Mythology in the Languages of Ancient Italy, in
AA.VV., Variation and Change in Greek and Latin, ed. by M. LEIWO, H. HALLA-AHO, M. VIERROS.
Helsinki- Athens, Suomen Ateenan-Instituutin säätiö 2012,71-96.
A. PRENNER, Il diminutivo novellus, «Vichiana» 14,2012, 235-248.A. FABI, La distinzione tra
elisione e sinalefe nella metrica latina, «Zetesis» 32/1, 2012.
L. PULTROVÁ, The Latin deverbative nouns and adjectives. Acta Universitatis Carolinae:
Philologica monographia, 162. Praha: Université Charles de Prague; Éditions Karolinum, 2011, pp.
180.
M.A. ROBB, Beyond Populares and Optimates, Political Language in the Late Republic,
Historia. Einzelschriften 213, Steiner, Stuttgart 2010, pp. 225rec. F. Pina Polo, «Gnomon»
84,2012,86-87).
B. ROCHETTE, Les Diui Hadriani sententiae: quel latin?, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif,
IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009,
édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la
Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 807-8820.
H. ROSEN, Coepi + infinitif dans une sélection de traductions en latin tardif, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,365-375.
M. C. SCAPPATICCIO, Accentus, distinctio, apex. L'accentazione grafica tra Grammatici Latini e
papiri virgiliani, con prefazione di Jan M. ZIOLKOWSKI. Turnhout, Brepols 2012.
M. Ch. SCAPPATICCIO, Scrivere una «performance» ? Sulla diastole nei PNess. II 1 e PNess. II
2: paleografia e sintassi, «Latomus» 71,2012, 789-817.
M. SELIG, R. EUFE, Les monnaies mérovingiennes et leur analyse linguistique, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 1027-1038.
L. SERIANNI, Il latino nella scuola e nella società, oggi. Riflessioni di uno storico della lingua
italiana, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi
latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert 2012.
R. SORNICOLA, Multifunzionalità di ipse in latino e polimorfismo degli esiti romanzi, in AA. VV.,
Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif,
Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de
l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 347-362.
O. SPEVAK, La disjonction en latin tardif, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du
e
IX colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean
Poulloux 2012, 253-269.
F. STELLA, Costanti di genere e variazioni cronologiche nelle statistiche linguistiche sull'
epistola latina, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur
le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 491-506.
F. STELLA, Quale latino per l'Europa, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive, metodi,
problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam, Hakkert
2012.
P. M. SUAREZ MARTINEZ, Catégories grammaticales, systèmes grammaticaux et autres
questions de linguistique latine, Hildesheim, Olms 2012, pp. XXIV-433.
L. SZNAJDER, Dixit autem serpens ad mulierem/mulieri quoque dixit: la double expression de
l'allocutaire dans les propositions introductives de discours directs dans la Vulgate, in AA. VV.,
Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif,
Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de
l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 271-288.
G. B. TARA, Observations sur l'ambiguϊté de la tournure habeo + participe parfait passif chez
Grégoire de Tours, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International
sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET
D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 377-387.
L. UNCETA GÓMEZ, La inserción de mando y su grupo en el campo léxieo de la 'directividad': de
Plauto al latin tardio, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque
International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K.
LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012,
633-644.
M. VAN ACKER, Langues, écritures, styles et normes dans la Gaule des Carolingiens, in AA.
VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et
tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 165-174.
S. VAN LAER, Quelle valeur pour le préverbe des verbes en -sco? L'exemple de ad-, in et ob-, in
AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et
tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon,
Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 693-704.
B. WEHR, Die Konstruktion habeo dictum als "Adressatenpassiv" im Lateinischen und
Romanischen, in AA. VV., Latin vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le
latin vulgaire et tardif, Lyon, 2-6 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D.
VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 389-410.
D. WHARTON, On the Distribution of Adnominal Prepositional Phrases in Latin Prose, «CPh»
10,2009,184-207.
R. WRIGHT, Late and Vu1gar Latin in Muslim Spain: the African connection, in AA. VV., Latin
vulgaire -Latin tardif, IX. Actes du IXe colloque International sur le latin vulgaire et tardif, Lyon, 26 septembre 2009, édités par F. BIVILLE, M.-K. LHOMME ET D. VALLAT. Lyon, Maison de l’Orient
et de la Méditterranée - Jean Poulloux 2012, 35-54.
Storia:
AA.VV., Consuls and Res Publica: Holding High Office in the Roman Republic, ed. by H. BECK
- A. DUPLÁ - M. JEHNE - F. P.POLO. Cambridge - New York 2011: rec. J. W. Crawford,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Das imperiale Rom und der hellenistische Osten: Festschrift für Jurgen Deininger zum
75. Geburtstag, hrsg. L.-M. GÜNTHER, V. GRIEB. Stuttgart, Franz Steiner Verlag, 2012, pp. 211.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
AA.VV., Die antike Stadt im Umbruch, hrsg. N. BURKHARDT - R. H. W. STICHEL, Wiesbaden
2010: rec. U. Steinklauber, «Plekos» 14,2012.
AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio
Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri.
Messina, Di.Sc.A.M. 2012, pp. 438.
AA.VV., Historical and religious memory in the ancient world, ed. by B. DIGNAS and R. R. R.
SMITH Oxford- New York, Oxford University Press, 2012, pp. xix, 338.
AA.VV., Konstantin der Grosse: zwischen Sol und Christus, hrsg. K. EHLING, G. WEBER
Darmstadt, Verlag Philipp von Zabern, 2011. 143.
AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
L. BELLONI – A. BONANDINI – G. IERANÒ – G. MORETTI, edd., Le Immagini nel Testo, il Testo
nelle Immagini: rapporti fra parola e visualità nella tradizione greco-latina, Trento 2010: rec. J.
Valeva, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
Aa.VV., Praeda. Butin de guerre et société dans la Rome républicaine / Kriegsbeute und
Gesellschaft im republikanischen Rom, hrsg. M. COUDRY - M. HUMM: rec. F. Cursi, «Athenaeum»
100,2012.
AA.VV., Rom in der Spätantike: Historische Erinnerung im städtischen Raum, hrsg. R.
BEHRWALD, and C. WITSCHEL. Stuttgart, Franz Steiner Verlag, 2012, pp. 409.
AA.VV., Storici antichi e storici moderni nella Methodus di Jean Bodin, a cura di G. ZECCHINI A.GALIMBERTI. Milano, Vita & Pensiero 2012.
AA.VV., The Cambridge Companion to the Age of Constantine. Revised edition, ed. N. LENSKI.
Cambridge - New York 2011: rec. J. N. Dillon, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., The Cambridge Companion to the Roman Historians, ed. A. FELDHERR: rec. G.
Bandelli, «Athenaeum» 100,2012.
AA. VV., The Julio-Claudian Succession. Reality and Perception of the "Augustan Model",
Edited by A.G.G.GIBSON. Leiden, Brill 2012.
AA.VV., Tiberius to Nero, ed. by M.G.L.COOLEY. London, London Association of Classical
Teachers, 2011, pp. 450.
AA. VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. GRIG & G. KELLY.
Oxford, Oxford University Press 2012, pp. XV-465.
AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J.
REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012.
AA.VV., Writing politics in imperial Rome. Ed. by W. J. Dominik, J. Garthwaite, P. A. Roche:
rec. G. Zecchini, «RFIC» 140,2012.
Tabula Imperii Romani K-35/2 Philippopolis. Tabula Imperii Romani. Sofia, ed. R. T. IVANOV.
Tendril Publishing House, 2012, pp. xv, 591.
La donazione di Costantino, a cura di R. CESSI, traduzione di R. SEVIERI. Milano, La vita felice
2010, pagg. 176: rec. P. L. Gatti, «BStudLat» 42,2012,442-443.
V. AIELLO, La condizione degli operai nelle manzjatture imperiali: il caso dei fabricenses, in
AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale
G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina,
Di.Sc.A.M. 2012, 273-285.
C. ANDO, Imperial Rome AD 193 to 284. The Critical Century, Edinburgh, Edinburg University
Press 2012, pp. 272.
I.ANDORLINI, Considerazioni sulla “peste antonina” in Egitto alla luce delle testimonianze
papirologiche, in AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari,
Edipuglia 2012.
J. ANDREAU, L’économie du monde romain, Ellipses, Paris 2010, pp. 281: rec. D. Rathbone,
«Gnomon» 84,2012,374-376.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
R. ARCURI, Romanitas e barbaritas nell'Italia ostrogota: aspetti culturali e socioeconomici,
«MediterrAnt» 14,2011.
R. ARCURI, Agroikoi e douloi in Italia durante la Guerra gotica, in AA.VV., Forme di
dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A.
(Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M.
2012, 325-337.
G. ARENA, Munificenza privata ed edilizia rurale: torri e villaggi nella Panfilia
romana, «MediterrAnt» 14,2011.
J. BARDILL, Constantine, Divine Emperor of the Christian Golden Age. Cambridge, Cambridge
University Press 2012, pp. 470.
H. BAYERLE, Speech Genres in the Twelfth-Century Latin Historical Epics of Italy, in AA. VV.,
Donum natalicium digitaliter confectum Gregorio Nagy septuagenario a discipulis collegis
familiaribus oblatum [A virtual birthday gift presented to Gregory Nagy on turning seventy by his
students, colleagues, and friends], edd. V. BERS- D. F. ELMER-D. FRAME- L. MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012.
K. BEERDEN-F. G. NAEREBOUT, Roman Breastfeeding? Some Thoughts on a Funerari Altar in
Florence, «CQ» 61,2011,761-766.
L. BENESS –T. HILLARD, Another Voice Against the ‘Tyranny’ of Scipio Aemilianus in 129 B.C.?,
«Historia» 61.2012,270-281.
P. BLAUDEAU, Between Petrine Ideology and Realpolitik: The See of Constantinople in Roman
Geo-Eeclesiology (449-536), in AA. VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity,
ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford University Press 2012, 364-384.
D. BLOY, Roman Patrons of Greek Communities Before the Title πάτρων, «Historia»
61.2012,168-201.
M. T. BOATWRIGHT, Peoples of the Roman World, Cambridge, New York, Cambridge
Introduction to Roman Civilization 2012, pp. 256.
H. BÖRM – W. HAVENER, Octavians Rechtsstellung im Januar 27 v. Chr. und das Problem der
„Übertragung“ der res publica, «Historia» 61.2012,202-220.
L. BRACCESI, Giulia, la figlia di Augusto. Roma-Bari, Laterza 2012.
K. BRADLEY, The Birthplace of Hadrian : Pursuing Ghosts, in AA.VV., Studies in Latin
Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 582-613
H. BRANDT, Konstantin der Groβe. Der erste christliche Kaiser. Eine Biographie, Beck,
München 2006, pp. 208: rec. K. Piepenbrink, «Gnomon» 84,2012,88-89).
D. BRIQUEL, La bataille du lac Régille et l'origine des temples des Dioscures et de Cérès, Liber
et Libera, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et de contemporanéité offerts à Nicole
Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA 2012.
W. BROEKAERT, Joining Forces. Commercial Partnerships or Societates in the Early Roman
Empire, «Historia» 61.2012,221-253.
C.BRUUN, La mancanza di prove di un effetto catastrofico della “peste antonina” (dal 166 d.C.
in poi), in AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
A. W. BUSCH, Militär in Rom. Militärische und paramilitärische Einheiten im kaiserzeitlichen
Stadtbild, Wiesbaden, Reichert Verlag 2012, pp. 184.
S. BUSÀ, La Sicilia da ‘granaio’ a terra d’esilio e rifugio in età imperiale, in AA.VV., Uno
sguardo extra moenia. Riflessioni su identità culturale e circolazione di idee tra Oriente e
Occidente, a cura di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A TOSCANO RAFFA, A. VENTO.
Marina di Patti (ME), Pungitopo 2012, 111-122.
C. BRUUN, Aedes Castorum, ludi und praedium missale: Drei Bemerkungen zur Topographie von
Ostia-Portus und zum ager Ostiensis, «Historia» 61.2012,115-126.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Y. BURNAND, Primores Galliarum. Sénateurs et chevaliers romains de la fin de la République
au IIIe siècle. III. Étude sociale. 2. Les horizons de vie, Collection Latomus. 319, Éditions Latomus,
Bruxelles 2008, 382pp.; IV. Indices. Collection Latomus. 328, Éditions Latomus, Bruxelles 2010,
pp. 200: rec. R. Wiegels, «Gnomon» 84,2012,130-133.
B. BUXTON, A New Reading of the Prima Porta Augustus : the Return of the Eagle of Legio V
Alaudae, in AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles,
Éditions Latomus 2012, 277-306
M. CACCAMO CALTABIANO – C. RACCUIA – E. SANTAGATI, edd., Tyrannis, Basileia, Imperium:
forme, prassi e simboli del potere politico nel mondo greco e romano. Atti delle Giornate
seminariali in onore di S. Nerina Consolo Langher, Messina, 17-19 dicembre 2007, Messina 2010:
rec. P. D. Scirpo, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
C.H. CALDWELL III, The Balkans, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 92-114.
E. CALIRI, Forme di dipendenza e consuetudini prediali nei Patrimonia Sancti Petri, in AA.VV.,
Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale
G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina,
Di.Sc.A.M. 2012, 299-314.
E. CALIRI, Aspettando I barbari. La Sicilia nel V secolo tra Genserico e Odoacre. Catania-Roma
2012, pp. 383.
A. CAMERON, Anician Myths, «JRS» 102,2012,133-171.
B. CAMPBELL, Rivers and the power of ancient Rome. Studies in the history of Greece and
Rome. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2012, pp. xvii, 585.
F. CARLÀ, Regionalizzazione e frammentazione dell’area monetaria romana in età tardoantica:
il caso dell’oro, «ITristFilClass» 10,2010-2011,121-143.
V. CASADIO, L'ira di Augusto (Plut. Mor. 194a-208a), «Paideia» 67,2012, 77 ss.
E. CAVALLARO, Le guerre e i generali nel confronto tra Oriente e Occidente: il caso di Carre, in
AA.VV., Uno sguardo extra moenia. Riflessioni su identità culturale e circolazione di idee tra
Oriente e Occidente, a cura di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A TOSCANO RAFFA, A.
VENTO. Marina di Patti (ME), Pungitopo 2012,73-82.
G.A. CECCONI, La città e l’impero. Una storia del mondo romano dalle origini a Teodosio il
Grande, Frecce 84, Carocci, Roma 2009, pp. 477: rec. S. Schmidt-Hofner, «Gnomon»
84,2012,372-374; R. Scuderi, «Athenaeum» 100,2012.
M. CHIABÀ, Roma e le priscae Latinae coloniae, Trieste 2011: rec. C. Smith, «BMCRev»
febbraio-agosto 2012.
J. CONANT, Staying Roman: conquest and identity in Africa and the Mediterranean, 439-700.
Cambridge studies in medieval life and thought: fourth series, 82. Cambridge; New York:
Cambridge University Press, 2012, pp. xviii, 438.
F. CONCA, Augusto nella storiografia bizantina, «Paideia» 67,2012, 91ss.
M. COUDRY, L’or des vaincus: travestissement et occultation des transactions financières dans
la diplomatie de la Rome républicaine, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd.
F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 113ss.
B. CROKE, Historiography, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 405-436.
J. CROW, Water and Late Antique Constantinople: "It would be abominable for the inhabitants
of this Beautiful City to be compelled to purchase water.", in AA. VV., Two Romes. Rome and
Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford University Press 2012,
116-135.
H. CULLEN – M. DORMANDY – J. TAYLOR, Latin Stories: A GCSE Reader, London 2011: rec. A.
Ross, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
LXXXIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
J. CURRAN, Virgilizing Christianity in Late Antique Rome, in AA. VV., Two Romes. Rome and
Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford University Press 2012,
325-344.
R. DEGL'INNOCENTI PIERINI, Requiem per Corinto: tra Grecia e Roma, tra storia, retorica e
poesia, in AA. VV., Harmonia. Scritti di filologia classica in onore di Angelo Casanova, a cura di G.
BASTIANINI-W. LAPINI-M. TULLI. Voll. I-II, Firenze University Press, Firenze 2012, 265ss.
T. C. A. DE HAAS, Fields, farms and colonists: intensive field survey and early Roman
colonization in the Pontine region, central Italy (2 vols.). Groningen archaeological studies, 15.
Eelde; Groningen: Barkhuis; Groningen University Library, 2011. xi, 487.
C. DELAPLACE, The so-called 'conquest of the Auvergne' (469-75) in the History of the Visigothic
Kingdom. Relations between the Roman elites of Southern Gaul, the central imperial power in
Rome and the military authority of the federates on the periphery, in AA.VV., Shifting Cultural
Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E. WATTS. Farnham; Burlington,
VT, Ashgate 2012.
É. DE LA VAISSIÈRE, Central Asia and the Silk Road, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late
Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 142-169.
L. DE LIGT, Peasants, citizens and soldiers: studies in the demographic history of Roman Italy
225 BC - AD 100. Cambridge; New York: Cambridge University Press, 2012, pp. xvi, 391.
L. DE SALVO, Familia Ecclesiae. Gli schiavi della chiesa nella tarda antichità, in AA.VV., Forme
di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A.
(Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M.
2012, 263-271.
P. DESIDERI, Popoli antichi e moderni nella Methodus di Jean Bodin, in AA.VV., Storici antichi
e storici moderni nella Methodus di Jean Bodin, a cura di G. ZECCHINI - A.GALIMBERTI. Milano,
Vita & Pensiero 2012.
L. DI PAOLA, Quos non fecit captivitas esse sub pretio, sed libertas. Servi e famuli in età
teodericiana e atalariciana, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del
XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E.
Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 315-323.
A. DUPLA ANSUATEGUI, Buscando los rostros de la plebe romana tardorrepublicana, in AA.VV.,
Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale
G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina,
Di.Sc.A.M. 2012, 97-113.
J. EATON, The Political Significance of the Imperial Watchword in the Early Empire, «G&R»
58,2011,48-63.
W. ECK, Die Seuche unter Mark Aurel: ihre Auswirkungen auf das Heer, in AA. VV., L’impatto
della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
W. ECK, Diplomata militaria für Prätorianer, vor und seit Septimius Severus. Eine
Bestandsaufnahme und ein Erklärungsversuch, «Athenaeum» 100,2012.
A. M. ECKSTEIN, Rome enters the Greek east: from anarchy to hierarchy in the Hellenistic
Mediterranean, 230-170 BC. Malden, MA; Oxford; Chichester: Wiley-Blackwell, 2012, pp. xi, 439.
R. EDWARDS, His Father's Son and His Son's Father : Augustus and Germanicus in Tiberian
Documents, in AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX.
Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 398-414
D. ENGELS, Dionysius of Halicarnassus on Roman Religion, Divination, and Prodigies, in
AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions
Latomus 2012, 151-175
F. FATTI, Giuliano a Cesarea. La politica ecclesiastica del principe apostata: rec. E. Dovere,
«Athenaeum» 100,2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XC
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
J.-L. FERRARY, Quelques remarques à propos de Q. Mucius Scaevola (cos. 95 av. J.-C.), et en
particulier de la date de son gouvernement en Asie, «Athenaeum» 100,2012.
L. FEZZI, Il rimpianto di Roma. Res publica, libertà ‘neoromane’ e Benjamn Constant, agli inizi
del terzo millennio. Firenze, Le Monnier Università 2012, pp. IX-182.
G. FLAMERIE DE LACHAPELLE, J. FRANCE, J. NELIS-CLEMENT, Rome et le monde provincial.
Documents d'une histoire partagée - IIe s. a.C. - Ve s. p.C., Paris, A. Colin 2012, pp. 288.
H.I. FLOWER, Roman Republics, Princeton UP, Princeton/Oxford 2010, pp. XVI+204: rec. F.
Bernstein, «Gnomon» 84,2012,124-130).
J. A. FRANCIS, Late Antique visuality: blurring the boundaries between word and image, pagan
and Christian, in AA.VV., Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M.
DELIYANNIS, E. WATTS. Farnham; Burlington, VT, Ashgate 2012.
R. FUNARI, ed., Corpus dei papiri storici greci e latini. Parte B: storici latini. 1. Autori noti. Vol.
1: Titus Livius, Pisa - Roma 2011: rec. J. Austin, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
P. GAGLIARDI, La stele di Cornelio Gallo a Philae. Qualche spunto di riflessione, «Historia»
61.2012,94-114.
A. GALIMBERTI, Gli Ebrei e la storiografia giudaica nella Methodus di Jean Bodin, in AA.VV.,
Storici antichi e storici moderni nella Methodus di Jean Bodin, a cura di G. ZECCHINI A.GALIMBERTI. Milano, Vita & Pensiero 2012.
E. GARCÍA RIAZA, Sobre los mecanismos de integración de los vencidos en el Occidente
romanorepublicano. Algunas observaciones, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo
antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 161ss.
M. GARCÍA SÁNCHEZ, Soberbia y molicie: Cambises, Jerjes, Darío III Codomano y otros ilustres
perdedores aqueménidas, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M.
SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 43 ss.
J. GERING, Domitian, dominus et deus?: Herrschafts- und Machtstrukturen im Römischen Reich
zur Zeit des letzten Flaviers. Osnabrücker Forschungen zu Altertum und Antike-Rezeption, Bd 15.
Rahden: VML Verlag Marie Leidorf, 2012, pp. 433.
J. GERING, Domitian, dominus et deus? Structures of domination and power in the Roman
Empire at the time of the last Flavian ruler, Rahden, Verlag Marie Leidorf 2012, pp. 433.
A. GILLETT, Epic Panegyrie and Politieal Communieation in the Fifth-Century West, in AA. VV.,
Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford
University Press 2012, 265-290.
F.J. GONZÁLEZ GARCÍA, From Cultural Contact to Conquest: Rome and the Creation of a Tribal
Zone in the North-Western Iberian Peninsula, «G&R» 58,2011,184-194.
M. GORETTI CASTELLO, Le segrete stanze del potere. I comites consistoriani e l'imperatore
tardoantico, Rome, Aracne Editrice2012, pp. 296.
M. GRAY-FOW, I. N. R. I., in AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C.
DEROUX. Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 427-436
A. GRECO, Atque ex re, quae acciderat, Tiberinus Tractitiusque appellatus est: una rilettura delle
fonti sulla fine del regno di Elagabalo, «BStudLat» 42,2012,29-42.
T. GREENWOOD, Armenia, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 115-141.
L. GRIG, Competing Capitals, Competing Representations: Late Antique Cityscapes in Words
and Pictures, in AA. VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig &
G. Kelly. Oxford, Oxford University Press 2012, 31-52.
L. GRIG, G. KELLY, Introduction: From Rome to Constantinople, in AA. VV., Two Romes. Rome
and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford University Press
2012, 3-30.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
S. GUALERZI, Né uomo, né donna, né dio, né dea. Ruolo sessuale e ruolo religioso
dell’imperatore Elagabalo, Studi di storia 12, Pàtron Editore, Bologna 2005, pp. 115: rec. M.
Haake, «Gnomon» 84,2012,283-284.
S. GUALERZI, Schiavi e liberti delle zie paterne di Nerone, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle
società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio
2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 115-130.
M. GUEYE, Le suicide dans l'armée romaine sous la République: aut uincere aut emori, in
Aa.Vv., Troïka Parcours Antiques - Volume 2, éd. S.DAVID, E. GENY. Besançon, Presses
Universitaires de Franche-Comté 2012.
R. HAENSCH, The Roman Army in Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed.
C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
M. HANDY, Die Severer und das Herr. Studien zur Alten Geschichte 10, Verlag Antike, Berlin
2009, pp. 283: rec. B. Campbell, «Gnomon» 84,2012,281-283.
K. HARPER, The Idea of "Transition” and the End of Roman Slavery, in AA.VV., Forme di
dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A.
(Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M.
2012, 393-412.
J. HARRIES, Imperial Rome AD 284-363: the new Empire. The Edinburgh history of Ancient
Rome. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2011. xvii, 366.
W. V. HARRIS, The Great Pestilence and the complexities of the Antonine-Severan economy, in
AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
P. HEATHER, Invasion der Barbaren. Die Entstehung Europas im ersten Jahrtausend nach
Christus, Stuttgart 2011: rec. U. Lambrecht, «Plekos» 14,2012.
F. HERKLOTZ, Aegypto capta: Augustus and the Annexation of Egypt, in AA. VV., The Oxford
Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
M.J. HIDALGO DE LA VEGA, Coloni, propietarios y latifundios (ss. II-III): una relacion
compleja, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio
Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri.
Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 191-208.
F. HINARD, Rome, la dernière République: recueil d'articles, Pessac 2011: rec. R. Westall,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
C. HJORT LANGE, The Battle of Actium: a Reconsideration, «CQ» 61,2011,608-623.
M. HUMPHRIES, Valentinian III and the City of Rome (425-55): Patronage, Politics, Power, in
AA. VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly.
Oxford, Oxford University Press 2012, 161-182.
W. M. JONGMAN, Roman economic change and the Antonine plague: endogenous, exogenous or
what?, in AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
A. KALDELLIS, From Rome to New Rome, from Empire to Nation-State: Reopening the Question
of Byzantium's Roman Identity, in AA. VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late
Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford University Press 2012, 387-404.
L. KEPPIE, ‘Guess Who’s Coming to Dinne’: The Murder of Nero’s Mother Agrippina in its
Topographical Setting, «G&R» 58,2011,33-47.
A. KOPTEV, From the Tarquin Kingship to the Republic : Three Versions of the Graeco-Roman
Historiography, in AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX.
Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 23-93
G. KRON, Nutrition, hygiene and mortality. Setting parameters for Roman health and life
expectancy consistent with our comparative evidence, in AA. VV., L’impatto della “peste
antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
F. KRÜPE, Die Damnatio memoriae: über die Vernichtung von Erinnerung. Eine Fallstudie zu
Publius Septimius Geta (198-211 n. Chr.), Gutenberg 2011: rec. J. Lückoff, «BMCRev» febbraioagosto 2012.
M. KULIKOWSKI, The Western Kingdoms, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity,
ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 3l-59.
G.LABBE, L'affirmation de la puissance romaine en Judée (63 avant J.-C.-136 après J.-C.),
Paris, Les Belles Lettres 2012, pp. 672.
L. LAMOINE, Le pouvoir local en Gaule Romaine, Collection Histoires croisées, Presses
Universitaires Blaise Pascal, Clermont-Ferrand 2009, pp. 468: rec. J.F. Drinkwater, «Gnomon»
84,2012,87-88).
B. LANÇON, T. MOREAU, Constantin. Un Auguste chrétien, Paris, Armand Colin 2012, pp. 256.
D. LAVALLE, Il potere delle azioni dissidenti: Augusto e i suoi oppositori, «Paideia» 67,2012,
187.
B. LEADBETTER, Galerius and the Will of Diocletian. London-New York, Routledge 2009, pp.
XIV-282: rec. V. Aiello, «BStudLat» 42,2012,380-383.
Y.LE BOHEC, Histoire de la Rome antique, Paris, Presses Universitaires de France 2012, pp. 128.
H. LEPPIN, Justinian. Das christliche Experiment, Stuttgart 2011: rec. U. Lambrecht, «Plekos»
14,2012.
D. LEVENE, You shall blot out the memory of Amalek : Roman historians on remembering to
forget, in AA.VV., Historical and Religious Memory in the Ancient World, ed. by B. DIGNAS, R. R.
R. SMITH. Oxford, New York, Oxford University Press2012.
B. LEVICK, Some Renewals of imperium: Timing and Wording, in AA.VV., Studies in Latin
Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 415-426
M. LIVI BACCI, Note demografiche ed epidemiologiche a margine della “Peste antonina” , in
AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
B. J. LOTT, Death and Dynasty in Early Imperial Rome. Key Sources, with Text, Translation,
and Commentary. Cambridge, Cambridge University Press 2012, pp. 320.
M. LOWRIE, Writing, Performance, and Authority in Augustan Rome, Oxford UP, Oxford 2009,
pp. XIV+426: rec. R. Glinatsis, «Gnomon» 84,2012,315-320.
M. MAAS, Barbarians: Problems and Approaches, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late
Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 60-91.
C.G.MACGAW, El Modo de Produccion Esclavista: Qué transicion?, in AA.VV., Forme di
dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A.
(Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M.
2012, 351-363.
C. MAEHADO, Aristocratic Houses and the Making of Late Antique Rome and Constantinople, in
AA. VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly.
Oxford, Oxford University Press 2012, 136-158.
P. MALANIMA, The economic consequences of the Black Death, in AA. VV., L’impatto della
“peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
G. MARASCO, Costantino e gli schiavi, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di
transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a
cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 209-223.
S. MARASTONI, Servio Tullio e l’ideologia sillana: rec. C. Letta, «Athenaeum» 100,2012.
A. MARCONE, Le relazioni di patronato e la crisi della Repubblica romana, in AA. VV.,
Letteratura e civitas. Transazioni dalla Repubblica all’Impero. In ricordo di E. Narducci, a cura di
M. CITRONI. Pisa, Edizioni ETS 2012, 33-46.
A. MARCONE, Gli ultimi pagani di Roma, «Athenaeum» 100,2012.
A. MARCONE, Sul mondo antico. Scritti vari di storia della storiografia moderna: rec. P.
Desideri, «Athenaeum» 100,2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
A. MARCONE, Epidemie, conseguenze economiche e rimedi legislativi: la peste
costantinopolitana del 542 a confronto con la “Peste Antonina” , in AA. VV., L’impatto della
“peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
M. MARCOS SÁNCHEZ, El retrato de un perseguidor: la derrota y muerte de Maximino Daya en la
historiografía cristiana, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F.
PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 229ss.
J. MARINCOLA, Greek and Roman Historiography, Oxford - New York 2011: rec. D. Driscoll,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
R. MARINO, Sull' uso di schiavi in età tardo antica, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle
società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio
2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 251-262.
C. MARTÍNEZ MAZA, La agonía de un pagano de provincias, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el
mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012,261ss.
J. MARTÍNEZ-PINNA NIETO, La monarquía romana arcaica: rec.Ch. Gabrielli, «Athenaeum»
100,2012.
A. MASTROCINQUE, Amasi e Filippo V: il destino di due re sconfitti nella storiografia antica, in
AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL
RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 57ss.
A. MASTROCINQUE, La liberazione degli schiavi e i boschi sacri nell'Italia antica, in AA.VV.,
Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale
G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina,
Di.Sc.A.M. 2012, 131-138.
J. MATTHEWS, The Notitia Urbis Constantinopolitanae, in AA. VV., Two Romes. Rome and
Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford University Press 2012,
81-115.
G. MATINO, Giustiniano e la retorica del potere, «Paideia» 67,2012, 203ss.
M. MAZZA, Epilegomena: alcuni commenti e qualche considerazione finale, in AA.VV., Forme
di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A.
(Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M.
2012, 413-438.
N. MCLYNN, "Two Romes, Beacons of the Whole World": Canonizing Constantinople, in AA.
VV., Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford,
Oxford University Press 2012, 345-363.
A. MEHL, Roman Historiography: an Introduction to its Basic Aspects and Development,
Chichester - Malden, MA 2011: rec. J. Pigoń, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
A. MELCHIOR, Caesar in Vietnam: Did Roman Soldiers Suffer from Post-Traumatic Stress
Disorder?, «G&R» 58,2011,209-223.,
I. MENNEN, Power and Status in the Roman Empire, AD 193-284, Leiden - Boston 2011: rec. J.
M. Madsen, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
G. MINAUD, La compatibilité a Rome. Essai d’histoire économique sur la pensée comptable
commerciale et privée dans le monde antique romain, Presses polytechnique et universitaires
romandes, Lausanne 2005, pp. 383: rec. K. Ruffing, «Gnomon» 84,2012,278-280.
A. MOLINIER-ARBO, Pages, tablettes et rumeurs de Palais : la male mort de Domitien et de
Commode, in Aa.Vv., Troïka Parcours Antiques - Volume 2, éd. S.DAVID, E. GENY. Besançon,
Presses Universitaires de Franche-Comté 2012. , in Aa.Vv., Troïka Parcours Antiques - Volume 2,
éd. S.DAVID, E. GENY. Besançon, Presses Universitaires de Franche-Comté 2012.
S. MONTERO, El Emperador y los ríos. Religión, ingeniería y política en el Imperio Romano.
Madrid, Universidad Nacional de Educación a Distancia 2012, pp. 360.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. MORET, L’histoire de deux défaites: Tolosa et Caepio (106-105 av. J.-C.), in AA.VV., Vae
victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ.
Barcelona 2012, 141ss.
C. MORRISSON, Tra Vandali e Bizantini: la prosperità dell’Africa (V-VII secolo) attraverso le
fonti e la documentazione monetale, «ITristFilClass» 10,2010-2011,145-169.
D. MOTTA, Schiavi, barbari ed esercito nella tradizione storiografica sul IV secolo d.C., in
AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale
G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina,
Di.Sc.A.M. 2012,231-250.
M. Á. NOVILLO LÓPEZ, César y Pompeyo en Hispania. Territorio de ensayo jurídicoadministrativo en la tardía República romana, Madrid, Silex Ediciones 2012, pp. 368.
R.R. PAINE - G. R. STOREY, The Alps as a barrier to epidemic disease during the republican
period: implications for the dynamic of disease in Rome, in AA. VV., L’impatto della “peste
antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
A. PAPACONSTANTINOU, Egypt, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 195-223.
C. F. PAZDERNIK, 'How then is it not better to prefer quiet, than the dangers of conflict?': the
imperial court as the site of shifting cultural frontiers, in AA.VV., Shifting Cultural Frontiers in
Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E. WATTS. Farnham; Burlington, VT,
Ashgate 2012.
A. PEDREGAL, Las ultimas esclavas. Violencia e (in)dependencia femenina en los tratados
patrísticos sobre la virginidad, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti
del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A.
Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 339-349.
A. PETTINGER, The Republic in danger: Drusus Libo and the succession of Tiberius. Oxford;
New York: Oxford University Press, 2012, pp. ix, 265.
S. PFEIFFER, The Imperial Cult in Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed.
C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
D. A. PHILLIPS, Potestas and Auctoritas : Augustus and Elections 27-17 B.C., in AA.VV., Studies
in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions Latomus 2012,
134-150
F. PINA POLO, Veteres candidati: losers in the elections in republican Rome, in AA.VV., Vae
victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ.
Barcelona 2012, 63ss.
A. PINZONE, Dall’epitropé di Diodoro ai possessorum intemperantes motus di Cassiodoro, in
AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale
G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina,
Di.Sc.A.M. 2012,139-153.
P. POMPEJANO, Iconografia dei Dioscuri e potere diarchico a Roma, in AA.VV., Uno sguardo
extra moenia. Riflessioni su identità culturale e circolazione di idee tra Oriente e Occidente, a cura
di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A TOSCANO RAFFA, A. VENTO. Marina di Patti (ME),
Pungitopo 2012, 83-95.
J. L.POSADAS, La rebelión de Espartaco, Madrid, Silex Ediciones 2012, pp. 224.
J. REMESAL RODRÍGUEZ, De Emperador a depredador, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el
mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 217ss.
B. REMY, H. DESAYE, J. DALAISON, Antonin le pieux vu par les textes antiques, Paris, Errance
2012, pp. 127.
J. RICH, Roman attitudes to defeat in battle under the Republic, in AA.VV., Vae victis!
Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ.
Barcelona 2012, 83ss.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
J. S. RICHARDSON, Augustan Rome 44 BC to AD 14: the restoration of the Republic and the
establishment of the Empire. The Edinburgh history of Ancient Rome. Edinburgh: Edinburgh
University Press, 2012, pp. xviii, 266.
J. H. RICHARDSON, The Fabii and the Gauls: studies in historical thought and historiography in
Republican Rome. Historia - Einzelschriften, Bd 222. Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 2012, pp. 186.
D. S. RICHTER, Cosmopolis: Imagining Community in Late Classical Athens and the Early
Roman Empire, Oxford - New York 2011: rec. P. Dilley, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
C.J. ROBIN, Arabia and Ethiopia, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 247-334.
M. ROCCO, L' esercito romano tardoantico : persistenze e cesure dai Severi a Teodosio I,
Padova, Libreria Universitaria 2012, pp. 688.
S. RODA, Il modello della repubblica imperiale romana fra mondo antico e mondo moderno.
Bologna, Monduzzi 2011, pp. 240: rec. S. Busà, «BStudLat» 42,2012,434-437.
S.T. ROSELAAR, Public Land in the Roman Republic. A social and Economic History of Ager
Publicus in Italy, 396-89 BC, Oxford Studies in Roman Society and Law, Oxford UP, Oxford 2010,
pp. X+360: rec. K. Bringmann, «Gnomon» 84,2012,229-234.
N. ROSENSTEIN, Rome and the Mediterranean 290 to 146 BC: the imperial Republic. The
Edinburgh history of ancient Rome. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2012, pp. xiii, 290.
B.ROSSIGNOL, Le climat, les famines et la guerre: éléments du contexte de la peste antonine, in
AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
C. A. RUSSO, L’Isauria ‘contesa’: storia di una provincia d’Oriente nella Tarda Antichità, in
AA.VV., Uno sguardo extra moenia. Riflessioni su identità culturale e circolazione di idee tra
Oriente e Occidente, a cura di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A TOSCANO RAFFA, A.
VENTO. Marina di Patti (ME), Pungitopo 2012, 133-139.
B. SALWAY, There but Not There: Constantinople in the Itinerarium Burdigalense, in AA. VV.,
Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford
University Press 2012, 293-324.
G. SAURON, Un anticonformiste romain: Q. Lutatius Catulus, cos. 102 a. c., in AA.VV.,
Allégorie et symbole, voies de dissidence? (De l'Antiquité à la Renaissance), èd. A. ROLET. Rennes,
Presses Universitaires de Rennes 2012.
M.T. SCHETTINO, Il canone degli storici romani nella riflessione di Jean Bodin, in AA.VV.,
Storici antichi e storici moderni nella Methodus di Jean Bodin, a cura di G. ZECCHINI A.GALIMBERTI. Milano, Vita & Pensiero 2012.
W. SCHEIDEL (and J.SUTHERLAND), Roman wellbeing and the economic consequences of the
Antonine Plague, in AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari,
Edipuglia 2012.
C. SCHMETTERER, Die rechtliche Stellung römischer Soldaten im Prinzipat. Philippika, 54.
Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag, 2012, pp. xii, 130.
D. SCHNURBUSCH, Convivium. Form und Bedeutung aristokratischer Geselligkeit in der
römischen Antike. Historia. Einzelschriften 219, Steiner, Stuttgart 2011, pp. 314: rec. E. SteinHölkeskamp, «Gnomon» 84,2012,425-429.
J.M. SCHLUDE, The Parthian Response to the Campaign of Crassus, «Latomus» 71,2012,11-23.
G. SENA CHIESA, Il potere delle immagini: gemme "politiche" e cammei di prestigio, «Paideia»
67,2012, 255ss.
L. SGUAITAMATTI, Der spätantike Konsulat. Paradosis, 53. Fribourg: Academic Press Fribourg,
2012, pp. xii, 314.
F. M. SIMÓN, Iconografía de la derrota: formas de representación del bárbaro occidental en
época tardorrepublicana y altoimperial, in AA.VV., Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo,
edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 177ss.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. SIMON, Le rivage grec de l'Italie romaine: la Grande Grèce dans l'historiographie
augustéenne, Rome, Publications de l'École Française de Rome2012, pp. 527.
S. SISANI, Fenomenologia della conquista. La romanizzazione dell’Umbria tra il IV sec. a.C. e
la guerra sociale: rec. M.H. Crawford, «Athenaeum» 100,2012.
C. SOGNO, Curiositas nihil recusat: a playful defense of 'low' biography against 'high' history, in
AA.VV., Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E.
WATTS. Farnham; Burlington, VT, Ashgate 2012.
M.A. SPEIDEL, Heer und Herrschaft im römischen Reich der hohen Kaiserzeit: rec. P.
Buongiorno, «Athenaeum» 100,2012.
L. SPINA, "The glory of a next Augustan age": fra Grecia e Roma nell'era dei Kennedy,
«Paideia» 67,2012, 295ss.
A. STORCHI MARINO, Una rilettura delle fonti storico-letterarie sulla peste di età antonina, in
AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia 2012.
T. STOVER, Epic and Empire in Vespasianic Rome. A New Reading of Valerius Flaccus'
Argonautica, Oxford, Oxford University Press 2012, pp. 256.
J. SZIDAT, Usurpator tanti nominis: Kaiser und Usurpator in der Spätantike (337-476 n. Chr.),
Stuttgart 2010: rec. M. P. Canepa, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
L. THOMMEN, An environmental history of ancient Greece and Rome (first published 2009;
revised edition, translated by Philip Hill). Cambridge; New York: Cambridge University Press,
2012, pp. xi, 186.
S. TOSCANO, A proposito dei mangones, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di
transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a
cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 287-298.
A. VALBO, Gentes alpinae sub imperium p.R. redactae. I postumi di una sconfitta, in AA.VV.,
Vae victis! Perdedores en el mundo antiguo, edd. F. M. SIMÓN, F. PINA POLO y J. REMESAL
RODRÍGUEZ. Barcelona 2012, 153ss.
M. VALENTE, Storia e politica. Bodin e gli storici coevi nella Methodus, in AA.VV., Storici
antichi e storici moderni nella Methodus di Jean Bodin, a cura di G. ZECCHINI - A.GALIMBERTI.
Milano, Vita & Pensiero 2012.
H. VAN DER BLOM, Pompey in the Contio, «CQ» 61,2011,553-573.
J. VANDERSPOEL, A Tale of Two Cities: Themistius on Rome and Constantinople, in AA. VV.,
Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford
University Press 2012, 223-240.
M. VANNESSE, La défense de l’Occident romain pendant l’Antiquité tardive, (Collection
Latomus 326). Bruxelles, Éditions Latomus 2010, pp. 583: rec. V. Aiello, «BStudLat»
42,2012,406-409.
P. VAN NUFFELEN, Playing the Ritual Game in Constantinople (379-457), in AA. VV., Two
Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford
University Press 2012, 183-200.
S.VAN OVERMEIRE, According to the Habit of Foreign Kings : Nero, Ruler Ideology and the
Hellenistic Monarchs, «Latomus» 71,2012, 753-779.
S. VAN OVERMEIRE, Nero, the Senate and People of Rome. Reactions to an Emperor's Image, in
AA.VV., Studies in Latin Literature and Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions
Latomus 2012, 472-491
B. WARD-PERKINS, Old and New Rome Compared: The Rise of Constantinople, in AA. VV., Two
Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, ed. by L. Grig & G. Kelly. Oxford, Oxford
University Press 2012, 53-78.
A. WINTERLING, Caligula: a Biography, Berkeley 2011: rec. J. Eaton, «BMCRev» febbraioagosto 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. WOOD, Syriac and the "Syrians", in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 170-194.
D. WOODS, On the Alleged Letters of Honorius to the Cities of Britain in 410, «Latomus»
71,2012, 818-826.
D. WOODS, Seven Notes on the Reign of Caligula, in AA.VV., Studies in Latin Literature and
Roman History XVI, éd. C. DEROUX. Bruxelles, Éditions Latomus 2012, 437-471
G. WOOLF, Rome: an empire's story. Oxford; New York: Oxford University Press, 2012, pp. xiii,
366.
G. ZECCHINI, Il canone degli storici tardoantichi nella riflessione di Jean Bodin, in AA.VV.,
Storici antichi e storici moderni nella Methodus di Jean Bodin, a cura di G. ZECCHINI A.GALIMBERTI. Milano, Vita & Pensiero 2012.
Y. ZELENER, Genetic evidence, density dependence and epidemiological models of the “Antonine
Plague”, in AA. VV., L’impatto della “peste antonina”, a cura di E. Lo Cascio. Bari, Edipuglia
2012.
A. ZERNDL, Generationenbewusstsein, Generationenwechsel und Generationenkonflikte in der
Aristokratie des spätrepublikanischen Roms. Hamburg, Verlag Dr. Kovac 2012.
Cultura e civiltà latina:
AA.VV., Apolline Project Vol. 1. Studies on Vesuvius’ North Slope and the Bay of Naples, edd.
G. F. DE SIMONE – R. T. MACFARLANE. Napoli - Provo, UT 2009: rec. M. McCallum, «BMCRev»
febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Convivenze etniche e contatti di culture. Atti del Seminario di Studi Università degli
Studi di Milano (23-24 novembre 2009). Aristonothos. Scritti per il Mediterraneo antico, 4. Trento:
Tangram Edizioni Scientifiche, 2012, pp. 235.
AA.VV., Demeter, Isis, Vesta, and Cybele: studies in Greek and Roman religion in honour of
Giulia Sfameni Gasparro, ed. A. MASTROCINQUE and C. GIUFFRÈ SCIBONA. Potsdamer
Altertumswissenschaftliche Beiträge, Bd 36. Stuttgart: Franz Steiner Verlag, 2012, pp. 248.
AA.VV., Demography and the Graeco-Roman World: New Insights and Approaches, ed. C.
HOLLERAN - A. PUDSEY. Cambridge - New York 2011: rec. T. Doran, «BMCRev» febbraio-agosto
2012.
AA.VV., Fito-zooterapia antigua y altomedieval: textos y doctrina, ed. A. Ferraces Rodriguez. A
Coruña, Universidade da Coruña, Servizo de Publicación, 2009: rec. A. M. PIREDDA, «Sandalion»
32-33,2009-2010,345-349.
AA.VV., Greek and Roman Animal Sacrifice. Ancient Victims, Modern Observers, ed. C. A.
FARAONE, F. S. NAIDEN. Cambridge, New York, Cambridge University Press 2012, pp. 224.
AA.VV., Historical and Religious Memory in the Ancient World, ed. by B. DIGNAS, R. R. R.
SMITH. Oxford, New York, Oxford University Press2012, pp. 368.
AA.VV., I diritti degli altri in Grecia e a Roma, a cura di A. MAFFI, L. GAGLIARDI. Sankt
Augustin: Academia Verlag, 2011, pp. 467.
AA. VV., L’Ars medica (Tegni) de Galien: lectures antiques et médiévales. Textes reunies et
edites par N. PALMIERI (Centre Jean Palerne, Memoires XXXII). Saint-Étienne, Publications de
l’Université de Saint-Étienne 2008, pp. 221: rec. A. M. Ieraci Bio, «BStudLat» 42,2012,376-379.
AA. VV., La veterinaria antica e medievale. Testi greci, latini, arabi e romanzi. Atti del II
Convegno internazionale (Catania, 3-5 ottobre 2007), a cura di V. ORTOLEVA e M. R. PETRINGA.
Milano, Athenaion 2009, pp. 543: rec. A. M. Ieraci Bio, «BStudLat» 42,2012,440-442; I.
Marcellinus, «RCCM» 54, 2012.
AA.VV., Nani in festa: iconografia, religione e politica a Ostia durante il secondo triumvirate, a
cura di C. BOCHERENS. Bari, Edipuglia, 2012, pp. 215.
AA.VV., "Nourrir les dieux?": sacrifice et représentation du divin. Actes de la VIe rencontre du
Groupe de recherche européen "Figura, représentation du divin dans les sociétés grecque et
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
romaine", (Université de Liège, 23-24 octobre 2009), edd. V. PIRENNE-DELFORGE – F. PRESCENDI
Liège 2011: rec. B. Eckhardt, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA. VV., Orality, literacy and performance in the ancient world. Orality and literacy in the
ancient world, ed. E. MINCHIN. Leiden-Boston, Brill, 2012, pp. xviii, 268.
AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec
d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par
A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012 - Diffusion : Paris, De Boccard, pp.
407.
AA.VV., Piraterie von der Antike bis zur Gegenwart, hrsg. V. Grieb, S. Todt. Stuttgart, Franz
Steiner Verlag 2012, pp. 313.
AA.VV., Quantifying the Roman Economy. Methods and Problems, ed. A. BOWMAN - A.
WILSON: rec. A. Marcone, «Athenaeum» 100,2012.
AA.VV., Reading Ancient Slavery, edd. R. ALSTON – E. HALL – L. PROFFITT. London - New
York 2011: rec. S. Forsdyke, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Roman Toilets: their Archaeology and Cultural History, edd. G. C. M. JANSEN – A. O.
KOLOSKI-OSTROW – E. M. MOORMANN. Leuven – Paris – Walpole, MA 2011: rec. J. Draycott,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Rome: Continuing Encounters between Past and Present, ed. D. CALDWELL - L.
CALDWELL. Farnham - Burlington, VT 2011: rec. G. S. Gessert, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Rom und Mailand in der Spätantike. Repräsentationen städtischer Räume in Literatur,
Architektur und Kunst, hrsg. T. FUHRER. Berlin - Boston 2012: rec. U. Lambrecht, «Plekos»
14,2012.
AA.VV., Scienza antica in età moderna. Teoria e immagini, a cura di V. MARAGLIANO. Bari,
Cacucci 2012, pp. 463. AA.VV., Ritual Healing. Magic, Ritual and Medical Therapy from Antiquity
until the Early Modern Period, ed. I. CSEPREGI ET C. BURNETT. Firenze, SISMEL-Edizioni del
Galluzzo 2012, pp. VI-221.
AA.VV., Theatra et spectacula: les grands monuments des jeux dans l’antiquité, edd. M. E.
FUCHS – B. DUBOSSON. Lausanne 2011: rec. C. Vismara, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum, Volume VI: stages and circumstances of life,
ed. by A. HERMARY and B. JAEGER. Los Angeles, J. Paul Getty Museum, 2012, pp. 704.
AA.VV., Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum, Volume VII: festivals and games, ed. by A.
HERMARY and B. JAEGER. Los Angeles: J. Paul Getty Museum, 2012, pp. 512.
AA.VV., Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorium, Volume VIII: private space and public space,
polarities, religious interrelations, ed. by A. A. HERMARY and B. JAEGER. Los Angeles, J. Paul
Getty Museum, 2012, pp. 564.
A. AJTAR, The Theban Region under the Roman Empire, in AA. VV., The Oxford Handbook of
Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
AA. VV., Topographie des Jenseits. Studien zur Geschichte des Todes in Kaiserzeit und
Spätantike, hrsg. W. AMELING. Stuttgart 2011: rec. M. Hesse, «Plekos» 14,2012.
M. AIMONE, L'arca marmorea di San Silano a Romagnano Sesia in Piemonte: un sarcofago
paleocristiano milanese finora ignorato, «RAL» ser. 9, 22,2011, 29-73.
B. ANDREAE, Römische Kunst: von Augustus bis Constantin. Darmstadt: Verlag Philipp von
Zabern, 2012, pp. 256.
B. ANDREAE, L'Art romain d'Auguste à Constantin. Histoire de l'Art romain, 3. Paris: Éditions
Picard, 2012, pp. 316.
B.ANTELA-BERNÁRDEZ, Economía, comerciantes e intereses durante las Guerras Sertorianas,
«Latomus» 71,2012,668-685.
L. ANTONIOLI, E. BIANCHI, La Cloaca Maxima dalla Suburra al Foro Romano (con le tavv. IXXII f.t.), «StRom» 57,2009,89-125.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
XCIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
G. AZZENA, F. BUA, R. BUSONERA, C. COSSU, E. GARAU, L. MELONI, F. NURRA, Il caso
Tresnuraghes, «AgCent» 8,2011.
D.M. BAILEY, Classical Architecture in Roman Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of
Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
J. BANAJI, Economic Trajectories, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 597-624.
F. BARATTE, Die Römer in Tunesien und Libyen: Nordafrika in römischer Zeit. Zaberns
Bildbände zur Archäologie. Darmstadt: Verlag Philipp von Zabern, 2012, pp. 144.
C. BENCIVENGA, Il problema del dono nel mondo latino, «BStudLat» 42,2012,122-133.
J. BERMEJO MELÉNDEZ, El modelo de colonización en el ager Aruccitanus. ¿Centuriatio?,
«AgCent» 8,2011.
P. BERNARDINI, Le torri, i metalli, il mare. Storie antiche di un’isola mediterranea, Sassari,
Carlo Delfino Editore, 2010 (Sardegna archeologica. Scavi e ricerche, 6) (I. LUCHERINI,
«Sandalion» 32-33,2009-2010,327-330).
M. BETTINI, Vertere. Un'antropologia della traduzione nella cultura antica, Torino, Einaudi
2012, pp. XX-316.
F. BIANCHI, Contributo all’architettura templare di epoca augustea: il tempio di Apollo a
Peltuinum. Osservazioni su modelli, maestranze e tradizione decorativa (con le tavv. XXII-XXXVI
f.t.), «StRom» 57,2009,126-152.
W. M. BLOOMER, The School of Rome: Latin Studies and the Origins of Liberal Education,
Berkeley - Los Angeles - London 2011: rec. Z. M. Torlone, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
K.BLOUIN, Between Water and Sand: Agriculture and Husbandry, in AA. VV., The Oxford
Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
M. T. BOATWRIGHT, Peoples of the Roman world. Cambridge introduction to Roman
civilization. Cambridge; New York: Cambridge University Press, 2012, pp. XVIII- 241.
C. BOCHERENS,Il contesto storico, in AA.VV., Nani in Festa. Iconografia, religione e politica a
Ostia durante il secondo triumvirato, a cura di C. BOCHERENS. Bari, Edipuglia 2012.
J. BOGDANI, Le residenze rurali della Caonia ellenistica. Note per una nuova lettura, «AgCent»
8,2011.
M. BOMMAS, Isis, Osiris, and Serapis in the Roman Period, in AA. VV., The Oxford Handbook
of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
B. E. BORG, Portraits in Roman Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed.
C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
A. BOUD'HORS, The Coptic Tradition, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed.
S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 224-246.
T. BOULAY, Le tableau d’honneurs d'Antioche du Méandre, in AA. VV., Patrie d’origine et
patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du
colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT.
Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 61-77.
J.-P. BRACHET, Le salut par la traversée de l'eau. Etude sur la tradition latine et indoeuropéenne, Paris, L'Harmattan 2012, pp. 92.
M. V. BRAMANTE, Il formulario dei contratti di mutuo in lingua greca nell’Egitto di epoca
romana, in AA. VV., Forme e modi delle lingue e dei testi tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G.
Matino. Napoli, M. D’Auria editore 2012.
H. BRANDT, Am Ende des Lebens. Alter, Tod und Suizid in der Antike, Zetemata 136, C.H.
Beck, München 2010, pp. 158: rec. M.T. Griffin, «Gnomon» 84,2012,472-473.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
C
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. BRUGGISSER, „Sacro-saintes statues“. Prétextat et la restauration du portique des Dei
consentes à Rome, in AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum,
ed. R. Behrwald, C. Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
F. CARLÀ, L’oro nella tarda antichità: aspetti economici e sociali: rec. B. Callegher,
«Athenaeum» 100,2012.
M. CASSIA, L’esercizio della medicina nella Sicilia repubblicana ed imperiale, «MEP» 1215,2009-2012,157-186.
R. CHENAULT, Statues of Senators in the Forum of Trajan and the Roman Forum in Late
Antiquity, «JRS» 102,2012,103-132.
P. CIANCIO ROSSETTO, Teatro di Marcello: nuove acquisizioni sulla struttura e organizzazione
della scena e dell’area post scaenam alla luce delle indicazioni recenti, «StRom» 56,208,3-23.
G. CLARK, Body and Gender, Soul and Reason in Late Antiquity, Farnham - Burlington, VT
2011: rec. M. Masterson, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
R. COATES-STEPHENS, The Walls of Aurelian, in AA.VV., Rom in der Spätantike. Historische
Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel. Stuttgart, F. Steiner 2012.
M. DANA, Pontiques et étrangers dans les cités de la mer Noire : le rôle des citoyennetés
multiples dans l'essor d'une culture régionale, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les
citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque international de
Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius
Éditions 2012, 249-266.
J.-M. DAVID, Compétences techniques et qualification civique. L'honneur des appariteurs des
magistrats romains, «Athenaeum» 100,2012.
P. DAVOLI, The Archaeology of the Fayum, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt,
ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
I. DELLA GIOVAMPAOLA, La cd. Villa di Clodio tra il XIII e il XIV miglio della via Appia. La
cartografia storica Bona Dea e la documentazione d’archivio, «StRom» 56,208,24-63.
S. DEMOUGIN, Citoyennetés multiples en Occident?, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie
électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque
international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux,
Ausonius Éditions 2012, 99-109.
X. DERU, Die Römer an Maas und Mosel, Mainz 2010: rec. J. Gruber, «Plekos» 14,2012.
P. DE SOUZA, Pirates and Politics in the Roman World, in AA.VV., Piraterie von der Antike bis
zur Gegenwart, hrsg. V. Grieb, S. Todt. Stuttgart, Franz Steiner Verlag 2012.
J. DIELEMAN, Coping with a Difficult Life: Magic, Healing, and Sacred Knowledge in Roman
Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford
University Press 2012.
D. DUECK, Geography in Classical Antiquity, Cambridge, New York, Cambridge University
Press 2012, pp. 160.
A. ESCH, Zwischen Antike und Mittelalter. Der Verfall des römischen Straßensystems und die
Via Amerina, München 2011: rec. J. Lückoff, «Plekos» 14,2012.
H. B. EVANS, Exploring the kingdom of Saturn: Kircher's Latium and its legacy. Ann Arbor:
University of Michigan Press, 2012, pp. xiv, 236.
A. FERDIÈRE, Gallia Lugdunensis. Eine römische Provinz im Herzen Frankreichs, Mainz 2011:
rec. J. Gruber, «Plekos» 14,2012.
S. FITZGERALD JOHNSON, Travel, Cartography, and Cosmology, in AA.VV., The Oxford
Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 562-596.
F. FODOREAN, Die Straßen des römischen Dakiens, «Gymnasium» 119,2012,255-280.
M. A. FORNÉS PALLICER – M. P. RODRÍGUEZ-ESCALONA, Mirar de reojo y fijar la mirada en los
textos latinos, «CFC(L)» 31,2011,213-34.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
G. FORSYTHE, Time in Roman Religion. One Thousand Years of Religious History, New York,
London, Routlege 2012, pp. 208.
J. FOURNIER, L'essor de la multi-citoyenneté dans l'Orient romain: problèmes juridiques et
judiciaires, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde
grec d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes
réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 79-98.
D. FRANKFURTER, Religious Practice and Piety. in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman
Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
P. FREEMAN, Oh My Gods: a Modern Retelling of Greek and Roman Myths, New York 2012:
rec. M. Johnson, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
G. FRIJA, Les citoyennetés multiples chez les notables locaux: l'exemple des prêtres du culte
impérial civique, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le
monde grec d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009.
Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 113-126.
E. FURET, Le cheval dans la guerre gréco-romaine : vers une lente spécialisation de la
cavalerie, in S. LAZARIS, Le cheval dans les sociétés antiques et médiévales, Turnhout, Brepols
2012.
A. B. GALLIA, Remembering the Roman Republic: culture, politics and history under the
Principate. Cambridge; New York: Cambridge University Press, 2012, pp. xiv, 319.
A. GALLO, L'agro pubblico in Lucania, le prefetture e il liber coloniarum, «AgCent» 8,2011.
B. GALSTERER - H. GALSTERER, Die römischen Steininschriften aus Köln, Mainz 2010: rec. M.
Reuter, «Plekos» 14,2012.
D. GASPARRO, Si alza il sipario: l'arte di dipingere i nani, in AA.VV., Nani in Festa. Iconografia,
religione e politica a Ostia durante il secondo triumvirato, a cura di C. BOCHERENS. Bari, Edipuglia
2012.
J. GATES-FOSTER , Pottery, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS.
Oxford, Oxford University Press 2012. in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C.
RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
J. GATES-FOSTER, The Eastern Desert and the Red Sea Ports, in AA. VV., The Oxford Handbook
of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
B. GESSLER -LÖHR, Mummies and Mummification in Roman Egypt: Decline or Heydaya, in AA.
VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
M. GIBBS, Manufacture, Trade, and the Economy, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman
Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
A. GILLETT, Communication in Late Antiquity: Use and Reuse, in AA.VV., The Oxford Handbook
of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 815-848.
R. GORDON, Memory and identity in the Graeco-Roman cults of Isis, in AA.VV., Historical and
Religious Memory in the Ancient World, ed. by B. DIGNAS, R. R. R. SMITH. Oxford, New York,
Oxford University Press2012.
A. GRAFTON, La page de l'Antiquité à l'ère du numérique: histoire, usages, esthétiques, Paris,
Louvre-Hazan 2012, pp. 272.
C. GREY, Concerning Rural Matters, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed.
S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 625-666.
V.GRIEB, Vom mare nostrum zum mare barbaricum. Piraterie und Herrschaftsetablierung in der
mediterranen Welt zwischen Antike und Mittelalter, in AA.VV., Piraterie von der Antike bis zur
Gegenwart, hrsg. V. Grieb, S. Todt. Stuttgart, Franz Steiner Verlag 2012.
E.S. GRUEN, Rethinking the Other in Antiquity, Martin Classical Lectures, Princeton UO,
Princeton/Oxford 2011, pp. XV+415: rec. J.B. Meister, «Gnomon» 84,2012,527-532.
P. GURAN, Late Antiquity in Byzantium, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed.
S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 1148-1171.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
J. HALDON, Comparative State Formation: The Later Roman Empire in the Wider World, in
AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University
Press 2012, 1111-1147.
P. HARDEN, Poverty, Charity, and the Invention of the Hospital, in AA.VV., The Oxford
Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 715-743.
R. HAYLAND, Ear1y Islam as a Late Antique Religion, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late
Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 1053-1077.
R.HINGLEY, Hadrian's Wall - A Life. Oxford, Oxford University Press 2012, pp. 320.
C. HOLLERAN, Shopping in ancient Rome: the retail trade in the late Republic and the
principate. Oxford; New York: Oxford University Press, 2012, pp. xii, 304.
A. HARKER, The Jews in Roman Egypt: Trials and Rebellions, in AA. VV., The Oxford
Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
W. V. HARRIS, Rome's Imperial Economy: Twelve Essays, Oxford - New York 2011: rec. M.
Flohr, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
A. HELLER, Stratégies de carrière et stratégies de distinction: la double citoyenneté dans le
Péloponnèse d'époque impériale, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés
multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7
novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012,
127-151.
C. HOLLERAN, Shopping in Ancient Rome. The Retail Trade in the Late Republic and the
Principate, Oxford, Oxford University Press 2012, pp. 320.
A. JÖRDENS, Status and Citizenship, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C.
RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
A. JÖRDENS, Government, Taxation, and Law, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman
Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
W.JOHNSON, A. Readers and reading culture in the high Roman Empire: a study of elite
communities. Classical culture and society. Oxford; New York: Oxford University Press, 2012, pp.
x, 227.
C. P. JONES, Joys and Sorrows of Multiple Citizenship: the Case of Dio Chrysostom, in AA. VV.,
Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque
romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A.
HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 213-219.
M.JOSÉ PENA, M. OLLER, Hipólito y Orestes en el santuario de Diana en Nemi: contaminaciones
mitográficas antiguas y modernas. Análisis crítico de las fuentes literarias, «Latomus»
71,2012,338-372.
M. KAHLOS, Forbearance and Compulsion. The Rhetoric of Religious Tolerance and Intolerance
in late Antiquity, Duckworth, London 2009, XII+259pp.: rec. R. Knöble, «Gnomon» 84,2012,1520; A. Pellizzari, «Athenaeum» 100,2012.
O. E. KAPER, The Western Oases, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C.
RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
K. HARPER, Marriage and Family, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 667-714.
B. KELLY, Petitions, Litigation, and Social Control in Roman Egypt, Oxford - New York 2011:
rec. G. Kantor, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
F. KIRBIHLER, Le développement de la double citoyenneté à Éphèse à travers quelques cas
d’époque impériale, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans
le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009.
Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 309-326.
R. KNAPP, Invisible Romans, Cambridge, MA 2011: rec. T. Taylor, «BMCRev» febbraio-agosto
2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
D. KNOEPFLER, L'exercice de la magistrature fédérale béotienne par des "étrangers" à l'époque
impériale : conséquence de l'extension du koinon en dehors des frontières de la Béotie ou simple
effet d'une multi-citoyenneté individuelle?, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les
citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque international de
Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius
Éditions 2012, 223-247.
C. KOKKINIA, Opramoas’ citizenships: The Lycian politeuomenos-formula, in AA. VV., Patrie
d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine.
Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 327-340.
J.-M. KOWALSKI, Navigation et géographie dans l'Antiquité gréco-romaine. La Terre vue de la
mer, Paris, Picard 2012, pp. 256.
B. KREILER, Wann wurde die colonia Valentia in der Gallia Narbonensis gegründet?,
«Latomus» 71,2012, 424-427.
P.LAURENCE, Les droits de la femme au bas-empire romain. Textes, traduction et commentaires,
Paris, Chemins de traverse 2012
R. LAURENCE, S. ESMONDE CLEARY, G. SEARS, The City in the Roman West c. 250 BC – c. AD
250, Cambridge UP, Cambridge 2011, pp. XIV+355: rec. F. Kolb, «Gnomon» 84,2012,517-522.
D. LAVALLE, L’importanza della cultura e dell’istruzione per la formazione dei giovani
nell’Impero Romano, in AA.VV., Uno sguardo extra moenia. Riflessioni su identità culturale e
circolazione di idee tra Oriente e Occidente, a cura di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A
TOSCANO RAFFA, A. VENTO. Marina di Patti (ME), Pungitopo 2012, 97-110.
S. LAZARIS, Essai de mise au point sur la place du cheval dans l'Antiquité tardive, in S.
LAZARIS, Le cheval dans les sociétés antiques et médiévales, Turnhout, Brepols 2012.
S. LAZARIS, Le cheval dans les sociétés antiques et médiévales, Turnhout, Brepols 2012, pp. 309.
D. LEHOUX, What Did the Romans Know?: an Inquiry into Science and Worldmaking, Chicago London 2012: rec. C. Bishop, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
K. LEMBKE, City of the Dead, Tuna el-Gebel, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman
Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
D. S. LEVENE, Defining the Divine in Rome, «TAPhA» 142,2012,41-81
A. M. LIBERATI-Enrico SILVERIO, Servizi segreti in Roma antica. Informazioni e sicurezza dagli
initia Urbis all’impero universale (Studia Archaeologica 173). Roma, L’Erma di Bretschneider
2010, pp. 203: rec. V. Aiello, «BStudLat» 42,2012,437-440.
A. LICHTENBERGER, Severus Pius Augustus: Studien zur sakralen Repräsentation und Rezeption
der Herrschaft des Septimius Severus und seiner Familie (193-211 n. chr.), Leiden - Boston 2011:
rec. C. Rowan, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
D. LIEBS, Summoned to the Roman courts: famous trials from antiquity (translated by Rebecca
L. R. Garber and Carole Gustely Cürten). Berkeley; Los Angeles; London: University of California
Press, 2012, pp. viii, 274.
G. E. R. LLOYD, Being, humanity, and understanding: studies in ancient and modern societies.
Oxford; New York: Oxford University Press, 2012, pp. 136.
J. LÖFFL, Die römische Expansion. Region im Umbruch 7. Berlin: Frank & Timme, 2012, pp.
697.
M. LORÁND DÉSZPA, Peripherie-Denken. Transformation und Adaption des Gottes Silvanus in
den Donauprovinzen (1.–4. Jahrhundert n. Chr.), Stuttgart, Franz Steiner Verlag 2012, pp. X-312.
T.M. LUCCHELLI - F. ROHR VIO, Augustae, le donne dei principi. Riflessioni su Augustae.
Machtbewusste Frauen am römischen Kaiserhof?, «Athenaeum» 100,2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
C. MACHADO, Between Memory and Oblivion: The End of the Roman domus, in AA.VV., Rom in
der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel.
Stuttgart, F. Steiner 2012.
R. MACMULLEN, The Earliest Romans: a Character Sketch, Ann Arbor 2011: rec. J. D.
Muccigrosso, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
L. MAGANZANI, Ius Latii ed urbanistica locale in Transpadana: il campus di Vercelli, «MEP»
12-15,2009-2012,187-200.
S. MAGGI, L’anfiteatro romano di Pollenzo. Fra trasformazione e tradizione, «Athenaeum»
100,2012.
R. MAIRS, Translator, Traditor: The Interpreter as Traitor in Classical Tradition, «G&R»
58,2011,64-81
M. MALOUTA, Families, Households, and Children in Roman Egypt, in AA. VV., The Oxford
Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
M.MALOUTA, Age and Health, Walter Scheidel, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman
Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
E. MANDERS, Coining images of power: patterns in the representation of Roman emperors on
imperial coinage, A.D. 193- 284. Impact of empire, 15. Leiden; Boston: Brill, 2012, pp. xvii, 363.
G. MANUWALD, Roman Republican Theatre, Cambridge - New York 2011: rec. J. Welsh,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
G. MARASCO, L'assistenza ai malati e la nascita del personale paramedico nella
tarda antichità, «Technai» 3,2012.
A. MARCONE, ‘La differenza del cristianesimo’. Spazi di assistenza nella città tardoantica,
«Koinonia» 36,2012, 77-88.
M.MARTIN, La magie dans l'Antiquité, Paris, Ellipses 2012, pp. 160: rec. R. G. Edmonds III,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
R. W. MATHISEN, Concepts of Citizenship, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity,
ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 744-763.
M. MATTER, Des chevaux du cirque : économie et passions à Rome, in S. LAZARIS, Le cheval
dans les sociétés antiques et médiévales, Turnhout, Brepols 2012.
E. MAYER, The ancient middle classes: urban life and aesthetics in the Roman Empire, 100
BCE-250 CE. Cambridge, MA; London: Harvard University Press, 2012, pp. xiv, 295.
K. MCDONALD, The Testament of Vibius Adiranus, «JRS» 102,2012,40-55.
R. MENEGHINI, Gli scavi dei fori imperiali bilancio di un ventennio di indagini (1986-2008),
«StRom» 56,208,64-108.
G. METE, Ager Laudensis: centuriazione e popolamento, «AgCent» 8,2011.
M. MINAS-NERPEL, Egyptian Temples of the Roman Period, in AA. VV., The Oxford Handbook
of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
M. MIRKOVIĆ, Municipium S( ): A Roman town in the central Balkans, Komini near Pljevlja,
Montenegro. BAR international series, S2357. Oxford: Archaeopress, 2012, pp. iv, 86.
D. MLADENOVIĆ, Urbanism and settlement in the Roman province of Moesia Superior. BAR
international series, S2367. Oxford: Archaeopress, 2012, pp. iv, 253.
R.C. MONTI, Poetry, Rhetoric, and Science: The Case of Plaustra Bootes, «Mnemosyne»
65,2011,94-111.
T. MORARD, T. GIRARD,La domus dei Bucrani e il sistema decorativo dell'oecus dei nani, in
AA.VV., Nani in Festa. Iconografia, religione e politica a Ostia durante il secondo triumvirato, a
cura di C. BOCHERENS. Bari, Edipuglia 2012.
J.-M. MORET, I nani di Antonio, in AA.VV., Nani in Festa. Iconografia, religione e politica a
Ostia durante il secondo triumvirato, a cura di C. BOCHERENS. Bari, Edipuglia 2012.
J.-M. MORET, Le feste dei nani, in AA.VV., Nani in Festa. Iconografia, religione e politica a
Ostia durante il secondo triumvirato, a cura di C. BOCHERENS. Bari, Edipuglia 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
J.-M. MORET, Ostia, Roma, Tibur: Hercules victor e i pirati, in AA.VV., Nani in Festa.
Iconografia, religione e politica a Ostia durante il secondo triumvirato, a cura di C. BOCHERENS.
Bari, Edipuglia 2012.
J.-M. MORET, Cala il sipario: arte «popolare» e tradizione ellenistica, in AA.VV., Nani in
Festa. Iconografia, religione e politica a Ostia durante il secondo triumvirato, a cura di C.
BOCHERENS. Bari, Edipuglia 2012.
A. MORIGI, A carte scoperte: documenti d'archivio e topografia tardoantica tra Sarsina e
Monte Sorbo, «Paideia» 67,2012, 503ss.
H. MOURITSEN, The Freedman in the Roman World, Cambridge - New York 2011: rec. R.
MacLean, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
V. NERI, Tra schiavi e liberi: aspetti della mobilità sociale tardoantica, «Koinonia» 36,2012,
89-107.
T. M. O'SULLIVAN, Walking in Roman Culture, Cambridge - New York 2011: rec. L. T. Pearcy,
«BMCRev» febbraio-agosto 2012.
M.-M. PAGE, Le cadastre de la colonie latine de Beneventum (268 av. J.-C.), «AgCent» 8,2011.
C. PANTI, Filosofia della musica. Tarda Antichità e Medioevo, Roma, Carocci, 2008 (Studi
superiori, 541) (M. A. PETRETTO, «Sandalion» 32-33,2009-2010,352-355).
P. PAOLUCCI, L'arte del citaredo e le altre arti, «Technai» 3,2012.
G. PEERS, Object Relations: Theorizing the Late Antique Viewer, in AA.VV., The Oxford
Handbook of Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 970-993.
M.J. PENA-M. OLLER, Hipólito y Orestes en el santuario de Diana en Nemi: contaminaciones
mitográficas antiguas y modernas. Análisis crítico de las fuentes literarias, «Latomus»
71,2012,338-372.
O. PICARD, De la citoyenneté classique à la citoyenneté d’époque romaine: essai de conclusion,
in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec
d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par
A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012,341-345.
F. PINA POLO, The Consul at Rome. The Civil Functions of the Consuls in the Roman Republic:
rec. F. Marucci, «RCCM» 54, 2012.
A.-V. PONT, Grands notables et petites patries en Asie, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie
électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque
international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux,
Ausonius Éditions 2012, 285-308.
S. PRICE, Religious Mobility in the Roman Empire, «JRS» 102,2012,1-19.
M. PRUSAC, From Face to Face: Recarving of Roman Portraits and the Late-antique Portrait
Arts, Leiden - Boston 2011: rec. E. Dumser, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
B. PUECH, Derniers affichages de l'octroi du droit de cité à l'époque impériale, in AA. VV.,
Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque
romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A.
HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 195-212.
G. PUGLIESE CARRATELLI, Due note su Sibari e Francavilla Marittima, «RAL» ser. 9,
22,2011,21-27.
A. RAGGI, La nuova edizione del regolamento doganale della provincia d’Asia, «Athenaeum»
100,2012.
D. REITZENSTEIN, Elite und Mehrfachbürgerrechte im lykischen Bund, in AA. VV., Patrie
d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine.
Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 153-173.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
S. REMIJSEN, 'Blushing in such company?' The social status of athletes in late Antiquity, in
AA.VV., Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity, ed. by D. BRAKKE, D. M. DELIYANNIS, E.
WATTS. Farnham; Burlington, VT, Ashgate 2012.
J. RENSHAW, In search of the Romans. London: Bristol Classical Press, 2012, pp. viii, 376.
J. L. RIFE, Isthmia IX: the Roman and Byzantine graves and human remains. Princeton:
American School of Classical Studies at Athens, 2011. xlviii, 511.
A. D. RIZAKIS, La double citoyenneté dans le cadre des koina grecs : l'exemple du koinon
achéen, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde
grec d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes
réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 23-38.
S. RUBENSON, Monasticism and the Philosophical Heritage, in AA.VV., The Oxford Handbook of
Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 487-512.
J. RÜPKE, Religion in republican Rome: rationalization and religious change. Empire and after.
Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2012, pp. vi, 321.
I. C. RUTHERFORD, Travel and Pilgrimage in Roman Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook
of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
S. H. RUTLEDGE, Ancient Rome as a museum: power, identity, and the culture of collecting.
Oxford studies in ancient culture and representation. Oxford; New York: Oxford University Press,
2012, pp. xxiv, 395.
S. J. G. SANCHEZ, Los priscilianistas o «los otros gnósticos», «Emerita» 80,2012.
S. SANDRI, Terracottas, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS.
Oxford, Oxford University Press 2012.
S. SATTERFIELD, Intention and Exotism in Magna Mater's Introduction into Rome, «Latomus»
71,2012, 373-391.
I. SAVALLI-LESTRADE, Collections de citoyennetés et internationalisation des élites civiques
dans l'Asie Mineure hellénistique, in AA. VV., Patrie d’origine et patrie électives: les citoyennetés
multiples dans le monde grec d’époque romaine. Actes du colloque international de Tours, 6-7
novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.-V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012,
39-59.
M. R. SCARDAMAGLIA, Strutture assistenziali tra Oriente e Occidente in età tardo antica, in
AA.VV., Uno sguardo extra moenia. Riflessioni su identità culturale e circolazione di idee tra
Oriente e Occidente, a cura di S. BUSÀ, P. POMPEJANO, A. STERRANTINO, A TOSCANO RAFFA, A.
VENTO. Marina di Patti (ME), Pungitopo 2012, 123-131.
L. SENSI, Ut Vettonensium. Considerazioni a margine di Thulin 162, figg. 131-131a, «AgCent»
8,2011.
C. SHIELDS, Ancient Philosophy: a Contemporary Introduction, New York 20112 (rec. G.
Hartenburg, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
S. J. SHOEMAKER, Muhammad and the Qur'an, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late
Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 1078-1110.
B. SIKS, Did poverty lie at the origino f the colonate?, «Koinonia» 36,2012, 133-143.
H. SIVAN, Palestine in Late Antiquity: rec. L. Troiani, «Athenaeum» 100,2012.
H. SIVAN, Galla Placidia: the Last Roman Empress. Women in antiquity, Oxford - New York
2011: rec. R. Chenault, «BMCRev» febbraio-agosto 2012; K. M. Klein, «Plekos» 14,2012.
G. SMITH, Physics and Metaphysics, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 513-561.
M. SQUIRE, The Art of the Body: Antiquity and Its Legacy, Oxford - New York 2011: rec. N.
Wilson, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
M. A. STADLER, Funerary Religion in Roman Egypt: The Final Phase of an Egyptian Tradition
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
M. A. STADLER, Egyptian Cult: The Evidence from the Temple Scriptoria and Christian
Hagiographies, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford
University Press 2012.
S. STERN, Calendars in Antiquity - Empires, States, and Societies. Oxford, Oxford University
Press 2012, pp. 472.
R. STONEMAN, The Ancient Oracles: Making the Gods Speak, New Haven – London 2011: rec.
P. Bonnechere, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
A. STORCHI MARINO, Schiavi e uomini di vile condizione nel senatoconsulto claudiano in età
tardoantica, «Koinonia» 36,2012, 145-171.
M. SWETNAM-BURLAND, Nilotica and the Image of Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of
Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
L. E. TACOMA, Settlement and Population, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt,
ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
G. TALLET, Oracles in Roman Egypt, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C.
RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
G. TALLET and C. ZIVIE-COCHE, Imported Cults in Roman Egypt, in AA. VV., The Oxford
Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
P. TAMBURINI, La famiglia nel mondo greco-romano, «Zetesis» 32/1, 2012.
S. TERIO, The Steinbock als Herrschaftszeichen des Augustus, Orbis antiquus 41, Aschendorff,
Münster 2006, pp. VIII+305: rec. G. Sauron, «Gnomon» 84,2012,323-327.
L. TÖRÖK, Between Egypt and Meroitic Nubia: The Southern Frontier Region in AA. VV., The
Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
K. UHALDE, Justice and Equality, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity, ed. S.F.
JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 764-788.
R. VALENTI, Parlare di scienza in latino: l’Arithmetica Universalis di Isaac Newton e il
Dynamica de potentia di Gottfried Wilhelm von Leibniz, in AA. VV., Forme e modi delle lingue e
dei testi tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G. Matino. Napoli, M. D’Auria editore 2012.
W. VAN ANDRINGA, Quotidien des dieux et des hommes. La vie religieuse dans les cités du
Vésuve à l’époque romaine: rec. F. Prescendi, «Athenaeum» 100,2012.
K. VANDORPE, Identity, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS.
Oxford, Oxford University Press 2012.
O. VAN NIJF, Athletes, Artists and Citizens in the Imperial Greek City, in AA. VV., Patrie
d’origine et patrie électives: les citoyennetés multiples dans le monde grec d’époque romaine.
Actes du colloque international de Tours, 6-7 novembre 2009. Textes réunis par A. HELLER et A.V. PONT. Bordeaux, Ausonius Éditions 2012, 175-194.
Z. VÁRHELYI, The Religion of Senators in the Roman Empire. Power and the Beyond: rec. D.
Campanile, «RCCM» 54, 2012.
L. VECCHIO, I laterizi bollati di Velia, «MEP» 12-15,2009-2012, 63-114.
D. VERA, Una carità razionale: provvedimenti di carestia e finanza pubblica nel Tardo Impero,
«Koinonia» 36,2012, 173-191.
J. L. VIDAL, Libros, libreros y librerías en la Roma antigua, «Myrtia» 27,2012,57-71.
M. S. VENIT, Alexandria, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C. RIGGS.
Oxford, Oxford University Press 2012.
A. M. YASIN, Sacred Space and Visual Art, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity,
ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 935-969.
E. WATTS, Education: Speaking, Thinking, and Socializing, in AA.VV., The Oxford Handbook of
Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 467-486.
K.-W. WELWEI, Nachlese: kleine Schriften zur Sozial- und Herrschaftsgeschichte in der
griechischen und römischen Welt (herausgegeben von Iris Samotta). Stuttgart: Franz Steiner Verlag,
2012, pp. xi, 415.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. WILSON, Archaeology in the Delta, in AA. VV., The Oxford Handbook of Roman Egypt, ed. C.
RIGGS. Oxford, Oxford University Press 2012.
A. ZACCARIA RUGGIU, L'archeologia dalla celebrazione alla scienza: Vespasiano, Roma, la
Sabina, «Athenaeum» 100,2012.
M. ZERBA, Doubt and Skepticism in Antiquity and the Renaissance. Cambridge, Cambridge
University Press 2012, pp. 270.
Epigrafia, Papirologia:
AA.VV., Corpus inscriptionum Judaeae/Palaestinae, Vol. I: Jerusalem. Part 2: 705-1120, ed. H.
M. COTTON, L. DI SEGNI, W. ECK, B. ISAAC, A. KUSHNIR-STEIN, H. MISGAV, J.PRICE and A.
YARDENI. Berlin; Boston: De Gruyter, 2012, pp. xvi, 572.
AA. VV., Epigraphy and the Historical Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford
University Press 2012, pp. 350.
M.ABERSON, - F.WIBLE, «Revigorer l'[âme?] épuisée»: fragments inédits d'une inscription
métrique latine provenant de Martigny (Forum Claudii Vallensium), «ZPE» 181, 2012.
A.ÁLVAREZ MELERO et J.PARODI ÁLVAREZ, Notes sur une inscription de la Baie de Cadix :
l'épitaphe d'Optata Erennia, «Latomus» 71,2012, 507-510.
J.BARTELS, Augustus in Amathus (Zypern), «ZPE» 181, 2012.
F.BELTRÁN LLORIS, Hospitium municipal y ciuitas honoraria. Una relectura de la tésera de
hospitalidad de Herrera de Pisuerga, «ZPE» 181, 2012.
R.BERTOLAZZI, Iter precarium in una iscrizione inedita da Verona, «ZPE» 181, 2012.
J. BODEL, Latin epigraphy and the IT revolution, in AA. VV., Epigraphy and the Historical
Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press 2012.
R. BOEHM, - W.ECK, A Building Inscription with the Name of Commodus from Askalon 1, «ZPE»
183, 2012.
A. BUONOPANE, Manuale di epigrafia latina: rec. R. Scuderi, «Athenaeum» 100,2012.
M.CANCELLIERI - S.EVANGELISTI, Octavii e Caudini a Privernum: L'ascesa sociale di una
famiglia tra la tarda repubblica e i primi anni del principato, «ZPE» 183, 2012.
G.CERAUDO, Due nuove lastre iscritte dei ponti della Via Traiana, «ZPE» 183, 2012.
A. CHANIOTIS, Listening to stones. Orality and emotions in ancient inscriptions, in AA. VV.,
Epigraphy and the Historical Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press
2012.
M.CHRISTOL, Nouvelles inscriptions du Musée de Carthage - Un hommage public à Carthage au
milieu du IVe siècle ap. J.-C., «ZPE» 183, 2012.
A. E. COOLEY, B. SALWAY, Roman Inscriptions 2006-2010, «JRS» 102,2012,172-286.
A. COOLEY, From document to document: inscribing Roman official documents in the Greek
East, in AA. VV., Epigraphy and the Historical Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford
University Press 2012.
M. H. CRAWFORD, Imagines Italicae: a corpus of Italic inscriptions (3 vols.). Bulletin of the
Institute of Classical Studies supplement 110. London: Institute of Classical Studies University of
London, 2011, pp. xxii, 610; x, 688; x, 344.
A.DALLA ROSA, Praktische Lösungen für praktische Probleme: Die Gruppierung von conventus
in der Provinz Asia und die Bewegungen des Prokonsuls C. Iulius Severus (procos. 152/53), «ZPE»
183, 2012.
D.DANA, - R.IVANOV, Deux épitaphes latines inédites d'Abritus (Mésie Inférieure).
Considérations sur le peuplement d'Abritus, «ZPE» 181, 2012.
H.DESAYE - B.REMY, Une interdiction de détourner une adduction d'eaux privée
dans une inscription fragmentaire de la cité de Vienne, à Présilly (Haute-Savoie), «ZPE» 183,
2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CIX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
P. J. DU PLESSIS, Letting and Hiring in Roman Legal Thought: 27 BCE - 284 CE, Leiden,
Boston, Brill 2012, pp. VIII-213.
W.ECK, Eine Konstitution für das Heer von Germania superior mit der praeterea-Formel zum
Bürgerrecht der Soldatenkinder aus dem Jahr 142, «ZPE» 183, 2012.
W.ECK, - A.PANGERL, Eine Konstitution für die Truppen von Dacia superior aus dem Jahr mit
der Sonderformel für Kinder von Auxiliaren - Ein M. Ulpius Marcellus als praefectus classis
Ravennatis in einem Diplom des Jahres 119 n. Chr., «ZPE» 181, 2012.
W.ECK - A.PANGERL, Zwei neue Diplome für die Provinz Syria aus domitianischer und
hadrianischer Zeit, «ZPE» 183, 2012.
M. G.ELMAGHRABI, A donatio mortis causa, «ZPE» 183, 2012.
R.FEIG VISHNIA, A Case of "Bad Press"? Gaius Flaminius in Ancient Historiography, «ZPE»
181, 2012.
G.GONZÁLEZ GERMAIN, CIL II 815: Una inscripción falsa (más) de Cáparra T Norwich
1921.37.51.1 and 1921.37.51.2, «ZPE» 183, 2012.
J. L.GÓMEZ-PANTOJA, Missing the Point: Una pequeña enmienda a CIL XIII 6858, «ZPE» 181,
2012.
B.HARTMANN, Inschriften auf römischen Holzfässern aus dem vicus Tasgetium (Eschenz, CH) ,
«ZPE» 181, 2012.
B. KREILER, Wann wurde die Colonia Valentia in der Gallia Narbonensis gegründet?,
«Latomus» 71,2012,424-427.
B.KREILER, Die Straßenbauinschrift des Prokonsuls L. Cassius Longinus im Tempetal, «ZPE»
181, 2012.
F.LEROUXEL, Des prêts sans intérêt? Le taux d'intérêt dans le nome oxyrhynchite avant 79 après
J.C., «ZPE» 181, 2012.
F.LUCIANI, CIL V 2041: un'iscrizione di Bellunum riveduta e corretta, «ZPE» 181, 2012.
J. MA, Epigraphy and the display of authority, in AA. VV., Epigraphy and the Historical
Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press 2012.
C.MEA, Le salariarius: un contractuel de l'armée romaine, «ZPE» 181, 2012.
F.MOED, A Remarkable Roman Tile-Stamp of the Cohort XV voluntariorum from Köln (Cologne,
Germany), «ZPE» 181, 2012.
D. W.MOORE, A Note on CIL VI.1585a-b and the Role of Adrastus, procurator of the Column of
Marcus Aurelius, «ZPE» 181, 2012.
S. ORLANDI, Passato e presente nell'epigrafia tardoantica di Roma, in AA.VV., Rom in der
Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel. Stuttgart,
F. Steiner 2012.
J. PLATSCHEK, Una iscrizione funeraria emendata nella necropoli sottostante la basilica di S.
Pietro, «MEP» 12-15,2009-2012,289-292.
I. RODÀ DE LLANZA, Epigraphy and the media, in AA. VV., Epigraphy and the Historical
Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press 2012.
G. SALMERI, Epigraphy and the economy of the Roman Empire, in AA. VV., Epigraphy and the
Historical Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press 2012.
C.SANCHEZ NATALIAS, Fistus difl oiscat languat . Re-Reading of defi xio Bologna 2, «ZPE»
181, 2012.
J. SCHEID, Epigraphy and ritual: the vow of the legionary from Sulmo, in AA.VV., Historical and
Religious Memory in the Ancient World, ed. by B. DIGNAS, R. R. R. SMITH. Oxford, New York,
Oxford University Press2012.
J. SCHEID, Epigraphy and Roman Religion, in AA. VV., Epigraphy and the Historical Sciences,
ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CX
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
W. SCHEIDEL, Epigraphy and demography: birth, marriage, family and death, in AA. VV.,
Epigraphy and the Historical Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University Press
2012.
C. SCHULER, Inscriptions and identities of rural population groups in Roman Asia Minor, in AA.
VV., Epigraphy and the Historical Sciences, ed. J. DAVIES, J. WILKES. Oxford, Oxford University
Press 2012.
S.VALENTE, A Greek-Latin Fragment of the 'erweiterte Synagoge' in ms. Arund. 9 F. 55r, «ZPE»
181, 2012.
L. VANDEVOORDE, Augustales and Decuriones. Sixteen inscriptions from Narbonese Gaul,
«Latomus» 71,2012,404-423.
M. VANNESSE, Les usages des l’eau courante dans les villes romaines. Le témoignage de
l’épigraphie, «Latomus» 71,2012,469-493.
W. D.WARD, 'In the Province Recently Called Palestine Salutaris': Provincial Changes in
Palestine and Arabia in the Late Third and Fourth Centuries C.E., «ZPE» 181, 2012.
P.WEIß, Auxiliardiplome für die dakischen Provinzen, Pannonia superior und eine provincia
inermis, «ZPE»
181, 2012.J. M.ABASCAL, Cinco inscripciones del sur del conventus
Carthaginiensis (Hispania citerior), «ZPE» 183, 2012.
C. WITSCHEL, Alte und neue Erinnerungsmodi in den spätantiken Inschriften Roms, in AA.VV.,
Rom in der Spätantike. Historische Erinnerung im städtischen Raum, ed. R. Behrwald, C. Witschel.
Stuttgart, F. Steiner 2012.
Diritto:
A. BANFI, Commistioni improprie: a proposito della legislazione costantiniana circa le unioni
fra donne libere e schiavi, «Index» 40,2012,475-492.
M. BETTINI, ‘Non nato da donna’. La nascita di Cesare e il ‘parto cesareo’ nella cultura antica,
«Index» 40,2012,211-237.
M. V.BRAMANTE, Lingue e testi tecnici antichi, «Index» 40,2012,892-894.
M.V. BRAMANTE, Arca, Arcarius e Mutuum, in AA.VV., Forme di dipendenza nelle società di
transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A. (Messina 15-17 maggio 2008), a
cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M. 2012, 155-168.
P. BUONGIORNO, Idee vecchie e nuove in tema di lex de imperio Vespasiani, «Athenaeum»
100,2012.
P. BUONGIORNO, Senatus consulta Claudianis tempporibus facta. Una palingenesi delle
deliberazioni senatorie dell’età di Claudio (41-54 d.C.). Napoli, Edizioni Scientifiche Italiane 2010,
pp. XI-535: rec. F. Arcaria, «MEP» 12-15,2009-2012,336-355.
L.CAPOGROSSI COLOGNESI, Familia, pater, civis: intrecci e contraddizioni, «Index» 40,2012,146A. CARAVAGLIOS, Gaio e le fonti dell’obbligazione da fatto illecito: il maleficium, «Index»
40,2012,745-749.
C. CASCIONE, Matrone vocatae in ius: tra antico e tardoantico, «Index» 40,2012,238-243.
C. CASCIONE, Su diritto e verità, «Index» 40,2012,884-885.
A. CASTRESANA, La relevancia jurídica del silencio (a propósito de ciertos deberes de
información del vendedor), «Index» 40,2012,695-744.
V. CAVALLERI, La LXV Sessione della SIHDA, «Index» 40,2012,874-880.
R. COMPATANGELO-SOUSSIGNAN, Guerres, violences et corps suppliciés, «Index» 40,2012,860862.
A. CORBINO, Il matrimonio romano in età arcaica e repubblicana, «Index» 40,2012,155-154.
C. CORBO, Tra Italia e Africa: la legislazione di Costantino sugli inopes parentes, «Koinonia»
36,2012, 37-55.
T. DALLA MASSARA, Il contratto nella prospettiva storicocomparatistica, «Index» 40,2012,750772.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
V. DELL’ANNO, Aurum. L’oro nelle culture del Mediterraneo antico, «Index» 40,2012,863-866.
V. DI NISIO, L’impatto della cultura giuridica tra Europa e America Latina, «Index»
40,2012,886-888.
N. DONADIO, Iudicium domesticum, riprovazione sociale e persecuzione pubblica di atti
commessi da sottoposti alla patria potestas, «Index» 40,2012,175-195.
P. DU PLESSIS, Studying Roman law. Classical world series. London: Bristol Classical Press,
2012, pp. 125.
M. V. ESCRIBANO PANO, Pauperes en el libro 16 del Codex Theodosianus, «Koinonia» 36,2012,
57-76.
L. FANIZZA, Asilo, diritto d’asilo. Romolo, Cesare, Tiberio, «Index» 40,2012,605-616.
T. FINKENAUER, Marco Aurelio e la schiavitú, «Index» 40,2012,671-685.
L. GAGLIARDI, La madre tutrice e la madre ejpakolouqhvtria: osservazioni sul rapporto tra
diritto romano e diritti delle province orientali, «Index» 40,2012,423-446.
F. GALLO, L’eredità perduta del diritto romano, «Index» 40,2012,533-536.
C. GILLIGAN, The Psychological Wisdom of Ancient Myths, «Index» 40,2012,19-31.
P. GIUNTI, Il ruolo sociale della donna romana di età imperiale: tra discriminazione e
riconoscimento, «Index» 40,2012,342-379.
A. GUZMÁN-BRITO, El instante jurídico, «Index» 40,2012,558-574.
J. HARRIES, Roman Law and Legal Culture, in AA.VV., The Oxford Handbook of Late Antiquity,
ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 789-814.
L. JACOBELLI, Ruolo e immagine della donna nei medaglioni a soggetto erotico della Valle del
Rodano, «Index» 40,2012,407-422.
L.LABRUNA, Mario Talamanca e Index, «Index» 40,2012,598-603.
L.LABRUNA, Donne e pene in Roma antica, «Index» 40,2012,1-18.
L. LABRUNA, Politica antica, «Index» 40,2012,894.
F. LAMBERTI, Mulieres e vicende processuali fra repubblica e principato: ruoli attivi e ‘presenze
silenziose’, «Index» 40,2012,244-256.
R. LAURENDI, Imper(ium) recept(um). La qualificazione costituzionale dell’investitura di
Claudio, «MEP» 12-15,2009-2012,267-284.
D. MALFITANA, Archeologia della produzione e diritto romano. Il marchio Arretinum:
copyright, falsificazione o messaggio pubblicitario?, «MEP» 12-15,2009-2012,201-212.
A. MANNI, Diritto romano e scienze antichistiche nell’era digitale, «Index» 40,2012,866-873.
D. MANTOVANI, Progetto. Corpus dei Papiri Giurisprudenziali latini e greci, «Athenaeum»
100,2012.
F. MERCOGLIANO, Pisone e i suoi complici. Ricerche sulla 'cognitio senatus': rec. N. Lapini,
«Athenaeum» 100,2012.
F. MERCOGLIANO, Humanitas vs. maiestas nelle accuse a Pisone, «Index» 40,2012,633-639.
F. MILAZZO, Arcaismi: tra diritto romano e diritto moderno, «Index» 40,2012,881.
V. M. MINALE, Diritto romano e diritto russo antico: per un’impostazione della questione,
«Index» 40,2012,575-589.
K. MUSTAKALLIO, Women outside their homes, the female voice in early Republican memory:
Reconsidering Cloelia and Veturia, «Index» 40,2012,165-174.
F. PERGAMI, La repressione dell’adulterio nella legislazione tardoimperiale, «Index»
40,2012,493-511.
J. PLATSCHEK, Das nomen universitatis in D. 3.4.7.2 (Ulp. 10 ed.), «Index» 40,2012,617-632.
S. PULIATTI, Sanaritas atroce set ad versus Christianos elatos. Il problema religioso e politico del
samaritismo in età giustianea, «Koinonia» 36,2012, 109-131.
G. PURPURA, I papiri e le costituzioni imperiali in Egitto, «MEP» 12-15,2009-2012,221-266.
F. REDUZZI MEROLA, Il servus fugitivus in alcune fonti tardo imperiali, in AA.VV., Forme di
dipendenza nelle società di transizione. Atti del XXXII Colloquio Internazionale G.I.R.E.A.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
(Messina 15-17 maggio 2008), a cura di A. Pinzone, E. Caliri, R. Arcuri. Messina, Di.Sc.A.M.
2012, 225-229.
F. REDUZZI MEROLA, A proposito della corruptio servi: questioni terminologiche, in AA. VV.,
Forme e modi delle lingue e dei testi tecnici antichi, a cura di R. Grisolia e G. Matino. Napoli, M.
D’Auria editore 2012.
F. REDUZZI MEROLA, République: modèles, anti-modèles et utopies, «Index» 40,2012,858-860.
F. REDUZZI MEROLA, Le donne nei documenti della prassi campana, «Index» 40,2012,380-386.
M. V. SANNA, Quasi rupto, quasi rumpere. Dalle XII Tavole ai Digesta, «MEP» 12-15,20092012,7-18.
B. SANTALUCIA, Incendiari, ladri, servi fuggitivi: i grattacapi del praefectus vigilum, «Index»
40,2012,387-406.
B. SANTALUCIA, Servi della pena, «Index» 40,2012,686-694.
T. SPAGNUOLO VIGORITA, Joersiana IV: Livia, Augusto e il plebiscito Voconio, «Index»
40,2012,257-270.
D. SPAMPINATO, La codifica delle fonti giuridiche romane in TEI/XML e dei dati bibliografici in
DC/XML e il progetto BIA-NET, «MEP» 12-15,2009-2012,293-326.
C. STEEL, The lex Pompeia de provinciis of 52 B.C.: a reconsideration, «Historia» 61.2012,8393.
O. TORO, Tempo e tempi del diritto, «Index» 40,2012,888-892.
A. TORRENT, La cura annonae en lex Irn. 75. Un intento de explicación en clave económica del
control de los mercados, «Index» 40,2012,640-669.
A. TORRENT, Celso, Kelsen, Gallo e la rifondazione della scienza giuridica, «Index»
40,2012,537-557.
G. TURELLI, Audi Iuppiter: il collegio dei feziali nell'esperienza giuridica romana. Collana del
Dipartimento di scienze giuridiche dell'Università degli studi di Brescia. Milano: Giuffrè Editore,
2011, pp. viii, 274.
G. TURELLI, Audi Iuppiter: il collegio dei feziali nell'esperienza giuridica romana, Milano,
Giuffrè 2011, pp. VIII-278.
Fortleben:
AA. VV., Ancient Worlds in Film and Television. Gender and Politics, ed. A.-B. Renger, J.
Solomon. Leiden, Brill 2012
AA.VV., Aspetti della Fortuna dell'Antico nella Cultura Europea, «Atti della settima giornata di
studi. Sestri Levante, 19 marzo 2010», a cura di S. AUDANO - G. CIPRIANI, Foggia 2011: rec. A.
Bonandini, «Eikasmos» 23,2012; B. Del Giovane, «Athenaeum» 100,2012.
AA.VV., Auctoritas: mondo tardoantico e riflessi contemporanei, a cura di M. V. CERUTTI.
Siena: Edizioni Cantagalli, 2012, pp. 222.
AA.VV., Echoing Narratives: Studies of Intertextuality in Greek and Roman Prose Fiction, ed.
K. KONSTANTIN. Groningen, Barkhuis Publishing 2011, pp. XV-210.
AA.VV., Fictional traces: receptions of the ancient novel, Volume 1, ed. by M. P. FUTRE, S. J.
HARRISON Groningen, Barkhuis Publishing; Groningen University Library, 2011, pp. xxii, 254.
AA.VV., Fictional traces: receptions of the ancient novel, Volume 2, ed. by M. P. FUTRE, S. J.
HARRISON. Groningen, Barkhuis Publishing; Groningen University Library, 2011. xxi, 211.
AA.VV., Greek into Latin from Antiquity until the Nineteenth Century, ed. J. GLUCKER - C.
BURNETT. London - Torino 2012: rec. I. Deligiannis, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
AA.VV., Italy and the Classical Tradition. Language, Thought and Poetry 1300-1600, ed. C.
CARUSO - A. LAIRD: rec. B. Larosa, «Athenaeum» 100,2012.
AA.VV., Le mythe de Rome en Europe: modèles et contre-modèles. Actes du colloque de Caen
(27- 29 novembre 2008). Symposia, éd. par J.C.D'AMICO, A. TESTINO-ZAFIROPOULOS, P. FLEURY,
S. MADELEINE. Caen, Presses universitaires de Caen, 2012, pp. 412.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
AA.VV., Reception and the Classics: an Interdisciplinary Approach to the Classical Tradition,
ed. by W. BROCKLISS – P. CHAUDHURI – A. H. LUSHKOV – K. WASDIN. Cambridge - New York
2012: rec. D. Hooley, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
Aa.Vv., The Reception of Classical Literature, ed. by C. Walde, in cooperation witg B. Egger.
Leiden, Brill 2012, pp. 596.
G. S. ALDRETE, A. ALDRETE, The Long Shadow of Antiquity. What Have the Greeks and
Romans Done for Us?, Londres, New York, Continuum 2012, pp. 384.
S. AUDANO, Classici lettori…cf. Lucretius.
M. M. BIANCO, "Un'insalata di mescolanza": a proposito de Gl'Ingannati, in AA. VV.,
Immaginari comici, a cura di G. PETRONE-M. M. BIANCO. Palermo, Flaccovio 2012, 105-122.
A. J. L. BLANSHARD - K. SHAHABUDIN, Classics on Screen: Ancient Greece and Rome on Film,
London 2011: rec. C. Miles Lehmann, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
R.BORDEI-BOCA, Les « Roumains » au cœur de Rome. Histoire, mythe et symbole ou Quand les
fées se penchent sur les faits, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et de contemporanéité
offerts à Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA 2012.
P. BURTON, Rosemary Sutcliff’s The Eagle of the Ninth: A Festival of Britain?, «G&R»
58,2011,82-103.
D. CAMPANILE, Mito classico e cinema, «RCCM» 53,2011,387-402.
C. S. CELENZA, Late Antiquity and the Italian Renaissance, in AA.VV., The Oxford Handbook of
Late Antiquity, ed. S.F. JOHNSON. Oxford, Oxford University Press 2012, 1172-1199.
K. DOULAMIS, Echoing Narratives: Studies of Intertextuality in Greek and Roman Prose Fiction,
Groningen 2011: rec. R. Fernández-Garrido, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
H. DUCHENE, Quelques lettres à propos d'une grammaire latine. Salomon Reinach et l'éditeur
Charles Delagrave, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et de contemporanéité offerts à
Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA 2012.
L. FAVIER, Réflexions sur l'évolution des « technologies de l'intellect »: la « société de
l'information » a-t-elle innové depuis l'Antiquité?, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et
de contemporanéité offerts à Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA
2012.
M. PERROT, De l'Âne d'or d'Apulée aux «Trois métamorphoses» nietzschéennes: symbolisme
animal et ascension spirituelle, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et de
contemporanéité offerts à Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA 2012.
T. SAUNDERS, Romans and Romantics. Oxford, Oxford University Press 2012, pp. 474.
J.THOMAS, Méthodologies de l'imaginaire et sciences de l'Antiquité: un dialogue. Un exemple :
l'imaginaire de la limite, in AA.VV., Liber aureus. Mélanges d'antiquité et de contemporanéité
offerts à Nicole Fick, éd. S. LAIGNEAU-FONTAINE, F. POLI. Nancy, ADRA 2012.
G. WILLS, Rome and Rhetoric: Shakespeare's Julius Caesar. Anthony Hecht Lectures in the
Humanities, New Haven - London 2011: rec. P. C. Meilaender, «BMCRev» febbraio-agosto 2012.
I. L. WALLACE – J. HIRSH, edd., Contemporary Art and Classical Myth, Farnham - Burlington,
VT 2011: rec. G. Ledbetter, BMCRev» febbraio-agosto 2012.
Storia degli studi classici:
AA. VV., Il contributo di Giovanni D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A.
MARCHETTA. Roma, Viella 2012.
AA.VV., Rome, a City and Its Empire in Perspective: The Impact of the Roman World through
Fergus Millar's Research, ed. S. BENOIST. Leiden, Boston, Brill 2012, pp. viii, 211.
AA. VV., Salvatore Calderone (1915-2000). La personalità scientifica, a cura di V. AIELLO e L.
DE SALVO (Pelorias 17). Messina, Di.Sc.A.M. 2010, pp. 613: rec. R. Cristofoli, «BStudLat»
42,2012,429-434.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXIV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
Bibliografia di Giovanni D'Anna, in Aa. Vv., Il contributo di Giovanni D'Anna allo studio della
letteratura latina, a cura di A. Marchetta. Roma, Viella 2012, 129-138.
F. AMARELLI, Giuliano Crifò. Un anno dopo, «Index» 40,2012,807-809.
G. ARICÒ, Giovanni D'Anna e il teatro romano arcaico, in AA. VV., Il contributo di Giovanni
D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 17-34.
G. ARRIGHETTI, Pasquali visto da Timpanaro, «Eikasmos» 23,2012.
F. BATTISTONI, Theodor Mommsen e il Lazio arcaico, «RCCM» 53,2011,403-406.
D. BECK, On Being a Gentleman Scholar, in AA. VV., Donum natalicium digitaliter confectum
Gregorio Nagy septuagenario a discipulis collegis familiaribus oblatum [A virtual birthday gift
presented to Gregory Nagy on turning seventy by his students, colleagues, and friends], edd. V.
BERS
D.
F.
ELMER
D.
FRAME
L.
MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012.
M. BUONOCORE G.L. GREGORI, Theodor Mommsen e il Lazio antico. Osservazioni in margine ad
un recente volume (con le tavv. LXV-LXVI f.t.), «StRom» 57,2009,272-298).
C.J. CLASSEN, Beiträge zur Geschichte der Klassischen Philologie. Drei Briefe über Giorgio
Pasquali und drei Briefe von Friedrich Solmsen, «Eikasmos» 23,2012.
M. COCCIA, Aspettando la mano, in AA. VV., Il contributo di Giovanni D'Anna allo studio della
letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 65-67.
L. FEZZI, …. cfr. Storia.
L. GAMBERALE, Gli studi ciceroniani di Giovanni D'Anna , in AA. VV., Il contributo di Giovanni
D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 85-91.
L. GAMBERALE, Introduzione alla giornata su Giovanni D'Anna organizzata dall'Arcadia, in
AA. VV., Il contributo di Giovanni D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A.
MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 11-15.
E. KRINYTZYNA, Alessandro Corbino e Manuel García Garrido dottori moscoviti honoris causa:
diritto romano e attualità, «Index» 40,2012,882-883.
E.JORINK-D.VAN MIERT, Isaac Vossius (1618-1689) between Science and Scholarship,
Leiden-Boston, Brill 2012.
B. LUISELLI, Commemorazione di Giovanni D'Anna, «RAL» ser. 9, 22,2011,189-200.
M.N.MCLANE, G-R-E-G-0-R-Y N-A-G-Y, in AA. VV., Donum natalicium digitaliter confectum
Gregorio Nagy septuagenario a discipulis collegis familiaribus oblatum [A virtual birthday gift
presented to Gregory Nagy on turning seventy by his students, colleagues, and friends], edd. V.
BERS
D.
F.
ELMER
D.
FRAME
L.
MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012
A. MARCHETTA, Introduzione alla giornata su Giovanni D'Anna organizzata dall'Istituto
Nazionale di Studi Romani, in AA. VV., Il contributo di Giovanni D'Anna allo studio della
letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 71-73.
A. MARCHETTA, Giovanni D'Anna e le Bucoliche di Virgilio, in AA. VV., Il contributo di
Giovanni D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012,
35-44.
C. MASI DORIA, In Index, Guzmán-Brito, «Index» 40,2012,773-779.
M. MAYER OLIVÉ, Géza Alföldy (1935-2011), «MEP» 12-15,2009-2012,365-368.
M.MAZZA, Giovanni D'Anna studioso della storiografia romana di età repubblicana: note di
lettura, in AA. VV., Il contributo di Giovanni D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di
A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 75-84.
G. MAZZOLI, Gli studi di Giovanni D'Anna sulla recusatio-excusatio, in AA. VV., Il contributo di
Giovanni D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012,
53-64.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXV
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
G. MAZZOLI, Cento anni di incontro, «Athenaeum» 100,2012.
R. MENTXAKA, Juan de Churruca Arellano, «Index» 40,2012,803-806.
M. MONACA, Ugo Bianchi e la storia delle religioni. Roma, Aracne 2012, pp. 212.
A. NAGY, My Daddy, in AA. VV., Donum natalicium digitaliter confectum Gregorio Nagy
septuagenario a discipulis collegis familiaribus oblatum [A virtual birthday gift presented to
Gregory Nagy on turning seventy by his students, colleagues, and friends], edd. V. BERS- D. F.
ELMER-D.
FRAMEL.
MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012.
L. NAGY, Remarks on Gregory Nagy at age 70, in AA. VV., Donum natalicium digitaliter
confectum Gregorio Nagy septuagenario a discipulis collegis familiaribus oblatum [A virtual
birthday gift presented to Gregory Nagy on turning seventy by his students, colleagues, and
friends],
edd.
V.
BERSD.
F.
ELMER-D.
FRAMEL.
MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012.
L. NAGY, Philology, in AA. VV., Donum natalicium digitaliter confectum Gregorio Nagy
septuagenario a discipulis collegis familiaribus oblatum [A virtual birthday gift presented to
Gregory Nagy on turning seventy by his students, colleagues, and friends], edd. V. BERS- D. F.
ELMER-D.
FRAMEL.
MUELLNER:
cf.http://nrs.harvard.edu/urn3:hul.ebook:CHS_Bers_etal_eds.Donum_Natalicum_Gregorio_Nagy.2
012.
P. G. NAIDITCH, The Library of Richard Porson, s.l. 2011: rec. N. A. E. Kalospyros, «BMCRev»
febbraio-agosto 2012.
G. PADUANO, Addio a Ferruccio Bertini, «Dioniso» 2,2012.
U. PAPPALARDO, Antonino Di Vita, «Index» 40,2012,810-811.
G. SALANITRO, Profili di latinisti dell'Ateneo catanese, Catania, Cooperativa Universitaria
Editrice Catanese di Magistero (C.U.E.C.M.), 2010: rec. S. Audano, «Paideia» 67,2012, 745ss.; M.
R. Petringa, «Eikasmós» 22,2011, 550; G. Marconi, «RCCM» 2011, 221; C. Mandolfo, «Maia»
63,2011,406-412; F. Nolfo, «Aufidus» 70,2010,107-111; A. M. R. Tedeschi, «A&R» 2011, 309311
G. SALANITRO, Mario Geymonat (Torino 1941 - Venezia 2012), «Sileno» 38,2012,355-356.
A. TALIERCIO, Giovanni D'Anna studioso di Orazio, in AA. VV., Il contributo di Giovanni
D'Anna allo studio della letteratura latina, a cura di A. MARCHETTA. Roma, Viella 2012, 45-52.
D. ZORODDU, Domenico Magnino nel decennale della scomparsa, «Athenaeum» 100,2012.
Umanistica:
Josephi Giannuzzi Aquaricensis, De Siciliae et Calabriae excidio carmen . Introduzione,
traduzione e commento di G. LAUDIZI. Lecce Pensa MultiMedia 2012.
Sozzino Benzi, Un sogno. Introduzione, testo critico, traduzione e note a cura di G. LIBONI.(Serie
Monumenti XIX). Ferrara, Deputazione Provinciale Ferrarese di Storia Patria 2011, pp. 380: rec. P.
Tempone, «BStudLat» 42,2012,443-446.
AA.VV., Acta Conventus Neo-Latini Upsaliensis. Proceedings of the Fourteenth International
Congress of Neo-Latin Studies (Uppsala 2009), ed. A. STEINER-WEBER. Leiden, Boston, Brill 2012.
AA.VV., Discourses of power: ideology and politics in Neo-Latin literature, ed. by K. M. L.
ENENKEL, and C. PIEPER. Hildesheim-Zürich-New York, Georg Olms Verlag, 2012, pp. xxxv, 338.
R. ANTONA, Per una interpretazione dei Sosii fratres bibliopolae di Giovanni Pascoli, «RCCM»
53,2011,357-383.
M. BONVICINI, A proposito di un nuovo volume pascoliano di Alfonso Traina, «Paideia»
67,2012, 715ss.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXVI
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
K. ENENKEL, M.LAUREYS, C. PIEPER, Discourses of Power. Ideology and Politics in Neo-Latin
Literature., Hildesheim, Olms 2012, pp. XXXVI-338.
L. PAGANELLI, Hedyphagetica pascoliana, «Paideia» 67,2012, 525ss.
Cronache di convegni:
L’Ancien chez les Anciens. Formes et fonctions antiques de la tradition. Colloque organisé à
l’ENS de Lyon, les 16-17 novembre 2011, par le laboratoire Junior CiTrA (Circulation et
Transmission dans l’Antiquité) (Compte-rendu redige par l’équipe de CiTra en collaboration avec
les intervenants du colloque, «BStudLat» 42,2012,300-303.
A. ÁLVAREZ-OSSORIO RIVAS, Piratería y seguridad marítima en el Mediterráneo occidental y
la Península Ibérica durante la Antigüedad: Sevilla, Facultad de Geografía e Historia de la
Universidad 27-29 Octubre 2011, «BStudLat» 42,2012,267-272.
S. AUDANO, Presentazione del centone Versus ad gratiam Domini (Chiavari, 13 febbraio 2012),
«Sileno» 38,2012, 319-322,
A. BELLETTINI,Auteurs et textes du haut Moyen Âge à la lumière des sources manuscrites. Table
ronde internationale: Paris, Institut de recherche et d’histoire des textes, 29 septembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,233-238.
C. BERRENDONNER, La pragmatique judiciaire dans les Verrines de Cicéron: Paris, ANHIMA,
5 novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,275-279.
I.BOCHET, Augustin philosophe et prédicateur. Hommage à Goulven Madec. Colloque
international: Paris, Institut d’Études Augustiniennes (CNRS, UMR 8584), 7-8 septembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,198-201.
F. BONO, Cronaca dei Lavori del Collegio di Diritto Romano 2011. «Interpretare il Digesto.
Storia e metodi», «Athenaeum» 100,2012. A. POMPEI, International Colloquium on Linguistics
and Classical Languages (LCL): Roma, Università Roma Tre - Facoltà di Lettere e Filosofia, 17-19
febbraio 2011, «BStudLat» 42,2012,186-194.
P. BOUCHERON, S. GIOANNI, Se souvenir d’Ambroise dans l’Italie médiévale. La disponibilité
d’une mémoire disputée: Roma, École française 23 septembre 2011, «BStudLat» 42,2012,223-227.
C. BRANDOLIN, Graecia capta. Il vinto come educatore. European Summer School of Classics.
X Edizione, Trieste, 19-24 settembre 2011, «BStudLat» 42,2012,215-218.
G. BRUNETTA, The Annual Meeting of Postgraduates in Ancient Literature Conference 2011:
Egham, Royal Holloway, University of London 10th -11th September 2011, «BStudLat»
42,2012,201-207.
E. CALABRESE, Virgilio e l’idea dell’Italia. Convegno internazionale di studi in occasione del
150° anniversario dell’Unità d’Italia: Mantova, Accademia Virgiliana 14-15 ottobre 2011,
«BStudLat» 42,2012,256-262.
M. CALABRETTA, Lecturae Plautinae Sarsinates XV – Poenulus: Sarsina 24 settembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,227-229.
M. CALABRETTA, L’Atellana preletteraria. II Giornata di Studi sull’Atellana: Orta di Atella 12
novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,295-300.
E. CALIRI, Sentimenti ed emozioni nella storiografia antica e tardo antica: Palermo 11-12
novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,291-295.
G. CARBONE, I classici degli altri. Ovvero: i classici...di chi li usa per i motivi più vari: Siena,
Collegio Superiore Santa Chiara 6-7 ottobre 2011, «BStudLat» 42,2012,248-251.
N. CARLIG, D. LONGREE, Langues anciennes et analyse statistique: 50 ans après. Distances
textuelles et intertextualités: Roma, Academia Belgica, 19-21 ottobre 2011, «BStudLat»
42,2012,262-265.
S. CONDORELLI,La fabrique de l’épigramme latine dans l’Antiquité latine: Mulhouse Université
de Haute-Alsace, 6-7 octobre 2011, «BStudLat» 42,2012,244-248.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXVII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
A. COSENZA, I Seminario nazionale per dottorandi e dottori di ricerca in studi latini: Roma,
Università degli Studi ‘La Sapienza’, 25 novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,320-323.
A. CRISTOFORI, Iudaea socia – Iudaea capta: Cividale del Friuli 22-24 settembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,218-223.
A. DALLA ROSA, Il princeps romano: autocrate o magistrato? Fattori giuridici e fattori sociali
del potere imperiale da Augusto a Commodo. X Collegio di Diritto Romano del CEDANT: Pavia,
9–27 gennaio 2012, «BStudLat» 42,2012,337-342.
P. DALSASSO, Persona ficta. La personificazione allegorica nella cultura antica: teorie, funzioni
e tradizioni fra letteratura, retorica e visualità. Seminario Internazionale della Scuola di Dottorato
in Studi letterari, linguistici e filologici: Trento 1-2 dicembre 2011, «BStudLat» 42,2012,324-327.
G. DESCHODT, M. LEMAL, A.-L. PESTEL, L’étranger, les étrangers dans l’Antiquité. Journée
doctorale ANHIMA: Paris, INHA, 11 février 2012, «BStudLat» 42,2012,344- 346.
C. ERISMANN, Boethius and Late Ancient Thought about Relations: Lausanne, Université de
Lausanne 8 et 9 décembre 2011, «BStudLat» 42,2012,327-328.
A. ESTEVES, L’écriture épique et ses modèles: Montpellier 5-6 octobre 2011, «BStudLat»
42,2012,242-244.
M. FAURE-RIBREAU,Aristophane / Plaute: confrontations. Colloque: Paris, Université Paris
Diderot - Paris 7/ENS Ulms, 8-9 décembre 2011, «BStudLat» 42,2012,328-331.
M. FORMISANO Décadence. ‘Decline and Fall’ or ‘Other Antiquity’? Berlin, Freie Universität, 7
e 8 ottobre 2011, «BStudLat» 42,2012,251-256.
J.GALLEGO, Journée d’étude sur le péplum: Pau 24 mars 2011, «BStudLat» 42,2012,194-195.
J. GALLEGO,La bande dessinée historique. Premier colloque international: Pau, 23-26 novembre
2011, «BStudLat» 42,2012,317-320.
L. GALLI MILIC, Entre imitatio et intertextualité: citation et allusion dans la poésie latine:
Vandoeuvres-Genève, Fondation Hardt, 31 ottobre-1 novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,272275.
F. GARAMBOIS, La nature dans l’épigramme gréco-latine tardive. Colloque international: SaintEtienne- Lyon, Université Jean Monnet - Université Lumière Lyon 2, 7-8 novembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,279-281.
J.-C. JULHE, Pratiques latines de la dédicace: permanences et mutations, de l’Antiquité à la
Renaissance. Colloque international: Paris, Université de Paris-Sorbonne, 12, 13 et 14 décembre
2011, «BStudLat» 42,2012,331-337.
A. LEÓN GÓMEZ, T. CRESPO MAS, La caída del Imperio Romano. Cuestiones historiográficas:
Getafe, Universidad Carlos III de Madrid, 26 de octubre de 2011, «BStudLat» 42,2012,265-267.
F. LOGOZZO, Personal names in the Western Roman Empire: Cambridge 16-18 settembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,213-215.
M. LUCCIANO,Un Empire de philosophes? Roma, École Française de Rome, 17-18 novembre
2011, «BStudLat» 42,2012,307-313.
M. MANCA, Tecnologie moderne per le opere degli antichi: digilibLT, Biblioteca digitale di testi
latini tardoantichi: Vercelli 8 novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,281-285.
G. MARCONI, The Last Pagans of Rome. Un confronto a più voci: Perugia, 10-11 novembre
2011, «BStudLat» 42,2012,287-291.
P. MARI, Filologia ed informatica. Rileggendo gli Atti di un convegno perugino; L'evergetismo
in Asia minore (II sec. a.c. - III sec. d.c.). Modelli culturali, monumenti, risorse, dinamiche
sociali, «MediterrAnt» 14,2011.
L. MASTROBATTISTA, Gouverner et réformer l’Empire à l’épreuve de sa partition: Orient,
Occident et Illyricum. Roma, 26-27 settembre 2011, «BStudLat» 42,2012,229-233.
P. MATTEI, Boèce, De consolatione Philosophiae. Journée d’Agrégation: Lyon 26 Novembre
2011, «BStudLat» 42,2012,323-324.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXVIII
Notiziario bibliografico: Materie e discipline
G. D. MERLO, Primer Congreso Internacional de Estudios sobre la Épica: Mendoza,18-20
agosto 2011, «BStudLat» 42,2012,195-196.
P. PARE-REY, L’aparté dans le théâtre antique: formes et fonctions d’un procédé dramatique
en devenir: Lyon, Université Jean Moulin 12 et 13 janvier 2012, «BStudLat» 42,2012,342-344.
G. PARTOENS, A. DUPONT, Ministerium Sermonis. An International Colloquium on Saint
Augustine’s Sermons on the New Testament and their Context: Roma, Academia Belgica
September 15-17, 2011, «BStudLat» 42,2012,210-213.
S. PIZZUTI,Diritto romano e antichistica nell’era digitale: un ponte tecnologico tra storia ed
evoluzione della ricerca scientifica sul mondo antico: Firenze, Istituto Italiano di Scienze Umane
12- 13 settembre 2011, «BStudLat» 42,2012,207-210.
R. POIGNAULT, C. SCHNEIDER, Présence de la déclamation antique (suasoires et controverses
grecques et latines), 1er volet: Clermont-Ferrand, Université Blaise Pascal, 17-18 novembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,303-307.
M. POSSAMAI-PEREZ, Les manuscrits enluminés de l’Ovide moralisé. Journée d’études: Lyon,
Université Lyon2-Lumière, 18 novembre 2011, «BStudLat» 42,2012,313-317.
B. POUDERON, La réception de l’Ancien Roman à la Renaissance et au début de l’âge classique.
VIe Colloque international sur l’Ancien Roman: Tours 20-22 octobre 2011, «BStudLat»
42,2012,265.
F. SANTANGELO,Andreas Alföldi in the Twenty-First Century: Lampeter, University of Wales 31
August - 2 September, 2011, «BStudLat» 42,2012,196-198.
O. TORO, Povertà e disagio sociale nell’Italia tardoantica: Napoli, 10-11 Novembre 2011,
«BStudLat» 42,2012,285-287.
A. M. URSO, Textos médicos grecolatinos antiguos y medievales: procedimientos de
composición y fuentes. Seminario Internacional de Investigación: Albacete-Alcaraz, 4 y 5 de
octubre de 2011, «BStudLat» 42,2012,238-242.
Didattica:
F. GASTI, Per una didattica della letteratura tardo latina, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur.
Prospettive, metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA.
Amsterdam, Hakkert 2012.
D. A. MANNETTER, I came, I saw, I translated: an accelerated method for learning classical
Latin in the 21st century. Boca Raton, FL: BrownWalker Press, 2012, pp. viii, 551.
M. MARVULLI, La “battaglia” del latino, «QS» 76,2012.
S. ROCCA, La didattica del latino: stato dell'arte, in Aa.Vv., Latinum est, et legitur. Prospettive,
metodi, problemi dello studio dei testi latini, a cura di R. PERRELLI-P. MASTANDREA. Amsterdam,
Hakkert 2012.
Bollettino di studi latini 42, 2012, f. II, pp. XLVIII- CXIX
http://www.bollettinodistudilatini.it
CXIX