CIARDULLO Michele De Marco, in arte "Ciardullo" - G
Transcript
CIARDULLO Michele De Marco, in arte "Ciardullo" - G
www.SanMango.net CIARDULLO Michele De Marco, in arte "Ciardullo", è nato a Perito, frazione di Pedace (CS), il 17 Marzo 1884. Si è laureato in giurisprudenza all’Università di Urbino ma presto abbandonò la carriera di giurista per dedicarsi al teatro, al giornalismo, alla poesia in dialetto ed alla satira. Insegnò francese ed italiano a Cosenza e fu anche sindaco di Pedace. E’ morto nel 1945. Stornellata della Sila Chissa è líerva de cientu culuri, chissa è líerva de cientu sapuri , si la mangia la giuvinella e si fa sempre cchiù bella, si la mangia líanzianu e ni va buonu ëppe ëna simana, si la mangia lu vecchiariellu e si fa ënu giuviniellu. Chissa Sila tutta nostra chi nníaddura de jinostra, sse vallate e ssi serruni, duve gùadi ëun tinne adduni, e sti pini tutti quanti fermi ccà cumu giganti, fau nna cosa, e tu lu sai. c'a allu munnu nun c'è mai. Don Battista Turdulice, cíha dinari ed è felice, cíha carrozze ed ha cavalli, chíalli piedi ëun ha calli, chíha giratu bonusia líAlimagna e la Turchia, quannu ccà nníe capitatu cíè rimastu ëmpantasatu. Donna Cicca Pizzicatu chíè de granne parentatu lacrimava citu citu www.SanMango.net www.SanMango.net cíavìa piersu lu petitu, e pigliava gargarotte a matina, e juornu e notte, vinne ccà parìa nna scupa e mangiau cumu ëna lupa e a botta de mangiare nun se potte mai stutare. Giurgiulè Cernafarina, stagiunata signurina, bella, ricca, allitterata sempre allíumbra era restata: allu mare la stagiune e llu viernu a ogne vigliune nun avìa cunchiusu nente, ma ccà vinne, e finalmente, ohi miraculu fiuriti, ci ha piscatu lu maritu Nun è veru? Dicu a tia ca me guardi, ccà è la via; tu signura chi me guardi quannu vieni è sempre tardi, ccà ci truovi ogni ricchizza a salute e a cuntentizza; tu de viernu, ëun ce pensare, ca pue sempre scivulare e díestate ëntra sti pini ciò chi vue tutti cumbini. Su gridati a gran favella: Sila mia, si tutta bella. L'ORU....MIO Caru Peppinu mio, la cartellina chi m'ha mannatu, l'haiu ricevuta!... Mi l'hau purtata propriu stamatina... Bella, Peppinu mio, bonavenuta!... Io chi guardu la posta sc-cantatizzu, pecchi' cce truovu sempre nna bussata, haiu lettu tri vote lu nderizzu tantu paria nna cosa scumbinata!... www.SanMango.net www.SanMango.net Mbece era veru... Penza mo cchi facce curiusa haiu fattu!... Oh, si vidie... Io alle scarpe nun tiegnu mancu tacce, e tu cerchi oru e te rivuorgi a mie... Chi vo essere santu e benedittu!... Chi vo essere principe e fatatu!... Macari Dio, Peppi', ca ppe derittu tinne dera nnu mulu carricatu... Tulu sai bendica cchi furure, cchi bona vulunta', tte benerica!... Ma io nun nne canusciu lu culure, o miegliu sacciu ca cussi' e' la spica!... Cummani l'arma? Ti la dugnu tutta, ma ppe lu riestu para nnu distinu: si tu pigli e me vuoti capusutta, mancu cada nnu sordu papalinu!... Ca tu li circhi a mie su chiacchiarelle, e lu sapiti e nu nce vuolu scuse!... Bussa, bussati a certe cascitelle, chi fau parole, e riestu sempre chiuse... A certe cascitelle nove aggiunte, chi mo su chine propriu nzippellate... Chille ti l'hau de dare a junte a junte senza sgrizzare, franche, sbriscerate... De quannu u munnu e' munnu, santu Dio, sucu de petra nun inchiu rugagnu... Quannu si piombu, fratisciellu mio, n'aie voglia ca bussa lu cumpagnu... E chiudu, e circu scusa... Tu lu... scusa... Tu lu sai ca signu nterra e nun m'aiuta nullu!... Vulisse viersi?... Tinne dugnu e assai... ma nun le vo' la banca!... Addio: www.SanMango.net www.SanMango.net NATALE A mio fratello, da molti, da troppi Natali lontano da casa sua Bona sira, salute, signuri e signurine... Fa friddu! Forse nivica! Ncignanu le catine d'e sazizelle a pennere, cca' e lla', sse case case... A tutte? Cumu a tutte? Ma no, cumu cce trase?... Le varve varve!... Adduve chilli assettati mpari, e nun su cumu patrimma, sempre chiumbu a dinari, chi si vue nnu centesimu te fa certe guardate... ... e murra le sacchette chi su sempre scigate! Dunca la sazizella campia! Ma lassamula mpace sinno' la canna zillica... Ed illa benedica penna pecchi' ha de pennere! Ppe nue: Fisc-cu de pica. Fa fridiciellu! E' tiempu! Dicia marru Saveru, chi si nne ntenna, caspita! Si nne ntenna daveru: << Quannu Natale e' turvule, quannu jennaru e' siccu, stamune tutti ngiubbilu, ca la massaru e' riccu! >> E abbasta chi stau commeri Barracca e lu massaru, nue ca crepamu e chiacchiera; lu munnu e sempre mparu! Io nne tiegnu difise, luntane e casarule, nn'haiu tra Sila e Vallu terre spase allu sule! Orta, iardini, chiuse, ppu' ppu' quantu nne tiegnu!... Fatturi ccu turrieri faru lu va ca viegnu! Su forse mille tummini de terra siminata, e, si l'annata ntruoppica, me dugnu nna spagnata! Percio' quannu trovamu nna cropa de chiaria, e la lanetta a pappice cce sta ppe fantasia, << Bravu, dicimu, minacce; s'inchiu li magazzina!...>> E li jinocchia tremano e abballu li stentina! Fra friddiciellu... stentina! Fra friddiciellu propriu: E' buonu, e' santu, e vale! Ma, cangiamu discursu: Ppe ssu Santu Natale ve siti preparati? E cumu no, ve pare! Gia' illu e' tantu facile; mo, se po campare! L'ova ti lle regalanu, li frutti vau ppe nterra; vi', te cali e le cuogli! Vidi nnu serra serra ntra li cafe': Renzelli, chill'anima pietusa, www.SanMango.net www.SanMango.net duna li durci gratis! Daveru, ccu la scusa de ssu Santu Natale, casce casce lle manna: Cumu? Nun cce vo' cridere? E tu va l'addimmanna! Li durci suli? Tuttu!... Li pisci a nna ciutia, trasi ccu dui centesimi ntra nna salumeria! Li vruocculi l'hai puru a nna lira lu mazzu... Gia' illu mo li dinari se chiamu: Cchi nne fazzu! Tu nun l'arrivi a frunere, hai voglia ca nne sciupi; nne su chine le case, nne su chini li grupi! Nun trovanu cchiu' postu, nun trovanu riciettu, mo le banche te preganu ccu la petra a llu piettu! E, si va de ssu passu, minutu ppe minutu, fruna ca puru patrimma se trova dinarutu! Buonu Natale a tutti!... Nasce lu Bumbiniellu e nascia ntra la paglia! Fa friddu e povariellu rapa l'occhiuzzi santi e tuttu nnu sbrennure se fa' chilla stalluzza. Nna stalla ha lu Segnure ppe casa! E' senza fuocu! Fassulle nun nne tena, la Madonna s'aggriggia! Nna lacrima le vena mpunta a l'uocchi, se ferma, pue chianu, chianu, chianu, riga tutta la faccie, la... la faccie, la va' supra nna manu, e a chillu pizzu, duve chilla lacrima care, sboccia, luce nna stella; se vota a la merare la Madonnella Santa! Pue guarda lu Bambinu chi rira, e si lu conza ngattatu ntra lu sinu. Fa friddu e si lu mbuolica tuttu ntra la gunnella; fore, mmienzu alla nive, sona nna ceramella! Natale!... Ntra le case truovi sempre nna pace, sacciu... te sienti buonu! Nun te sienti capace de cuvare minnitte! Tu te sienti dispostu a perdunare a tutti. Nun po' truvare postu lu maloriu, la stizza, la malandrinaria!... Nna cosa oie desideru: la casicella mia! La tavulilla queta, lu fuocu granne granne; tutta la famigliella ricota. De le banne ognunu e' ritornatu: << Iamu a fare Natale, ca' ogne spassu nobile, luntanu no nun vale!! >> Le furnacelle tutte 'nserciziu, appiccicate: se fau le nove cose stasira! Preparate le furcine cchiu' belle, la tuvaglia chiu' fina, la buttiglia cchiu' vecchia de tutta la cantina. E' Natale! Se lassa la tavula parata, lu fuocu ccu lu cippu, ccu l'asc-ca appiccicata, www.SanMango.net www.SanMango.net lu pane santu supra la tavula pp'aguru, li fritti, lu turrune e le nucille: e puru la tombola, cce ioca tutta la famigliella, puru lu viecchiu viecchiu se piglia nna cartella!... E pue la grolia! Zumpi ccu le lacrime a l'uocchi e suli, suli se chicu li jinuocchi! Lu vecchiariellu s'aza, quietu stenne la manu... Sciuollu!... Cumu ha de fare oie chin'e' luntanu!?! ... chin'e' luntanu!?! Basta, ppe caritate! Si iamu de ssu passu chi sa duve arrivamu, e addio nobile spassu! Mo chi stava diciennu? Ah, gia' simu a Natale. Me signu ricurdatu a tiempu a menu male! Io mo' v'aguru prima: Salute e cuntentizza, due cosicelle piccule chi su' nna gran ricchizza! Secunnu: Pace, bella, santa! La pace vera, e la vita, criditilu, se fa' nna primavera! Anni luonghi campassiti, ohi, quantu vinne aguru... E alla sacchetta, caspita, nna cosicella puru! Vue a mie lu stessu, e' veru? Si', si' l'aiu capitu, e allura puntu e basta, si 'un sbagliu haiu finitu. Ah! ma cci nn'e' vulutu, e tira e molla e tira... Signurinelle amabili, signuri, bonasira! NNA SERENATA... Nna serenata, chilla serenata chi sai tu, chi sacc'io, sempre te cantu... La luna, ianca, s'e' mpernata mienzu a lu cielu, e ti lu fa nnu ncantu... La iumarella abbasciu, guala guala, ruccula queta queta e chianu chianu... Nnu riscignuolu canta a la sepala e n'autru lle rispunna chiu' luntanu... Cum'e' bella stasira sta campagna, cchi barsamu, Mari', cchi pumpusia!... Cchi ntinni a sta chitarra chi accumpagna sta serenata chi cantu ppe tia... www.SanMango.net www.SanMango.net Tu duormi ntra stu liettu ch'e' fatatu, pecchi' cce duormi tu, bellizza mia; e ntra lu suonnu sienti appassionatu jire lu nume tue: << Maria, Maria >>... E riesti ppe nna picca, ntantaviglia, e nun te para no ch'io cantu fore; ma, ncantesimu nuovu e meraviglia, para ca si ccu mie core ntra core... Pue sc-canti, te risbigli, sienti, riri, e abbazi sutt'a tie lu cusciniellu; nun iati ppe me sentere, suspiri, e 'ntra li labbra dici << Povariellu >>!... Povariellu... Lu sai ca nnu pensieru, unu surtantu rota ntra ssa capu... Tu sula me capisci ppe daveru, tu de le pene mie nun te fa' gapu... Quannu, bellizza mia, quannu, rispunna trase la pace ntra ssu core mio? Iamu sbattuti sempre cumu l'unna, nun riposamu mai nne' tu nne' io... Me pare de te sentere: << Ha 'raggiune >>... dici, e sienti le lacrime saglire. Fatte curaggiu, e l'urtimu scalune: ha de finire, bella, ha de finire!... ... de finire!... NTIEMPU DE L'UVA Haiu truvatu a Mara Catarina curcata ntra la vigna a nna cuntrura; sutta nna vita d'uva matrucina, bentrugliatella, pracira e sicura... L'haiu tuccata ccu nna paglicella arrieti de nna ricchia. Illa e' sc-cantata; pue m'ha guardatu tutta assonnatella, www.SanMango.net www.SanMango.net ha cuotu nn'uvicella e mi l'ha data... Cumu sapia chill'uva matrucina chi m'ha proiuto Mara Catarina!... E m'ha trovatu Mara Catarina, squazatu, allu parmientu, chi zampava; s'e' appaggiata a llu muru de la tina, ccu nna manu alla faccia e me guardava... E me guardava ccu chill'occhiccielli, chiusi e nun chiusi e me paria nnu juri... Supra la frunte avia due cerritielli scappati fore de lu maccature... Chin'ha zampatu cchiu' chilla matina chi m'ha trovatu Maria Catarina? Puru si nne truvamu ntra nna festa, vire cchi cosa, mancu nne guardamu!... Tu vasci l'uocchi ed io vasciu la testa... Chissu e' lu veru signiu ca nn'amamu... L'amiche tue chi saru tutte quante, iettanu botte, iettanu petrate!... Nue nille ricoglimu tutte quante, cussi' passamu le sante jurnate... Quannu, quannu se ncrocca sta cantina, chi m'ha ligatu a Mara Catarina?!... SCIABBARRU Ppe votare 'nna piecura 'ncarnata Ppe Sciabbarru, ntisu "molarutta" 'ntroppicannu a 'nna rarica abbazata cadiu, cumu 'nu saccu, 'mbocchisutta. Nu scuoppu bruttu! E fravicau ccu' 'nn'uocchiu a 'nna cannuzza masc-ca de finuocchiu. Sciabbarru, ccu la face fatta gialla, scippau la canna, chi s'era ',pizzata, Precisa, 'ntra lu centru de la palla chi gia' sbracava tutta spappulata: www.SanMango.net www.SanMango.net "Fore maluocchi!" disse "a su minutu o fazzu sbagliu, o l'uocchiu sinn'e' jutu". Fici chiumazzu ccu lu maccature bagnatu primu all'acqua suriente; pue disse carmu: "'Ngrolia tua, Segnure, chi m'ha vulutu bene veramente e m'ha mannatu 'ssa cannuzza bella fatta surtantu a palu e no a furcella". VENTIQUATTRU MAJU (L'entrata in guerra) Maju, tu riesti sempre nnu gran mise; lu mise de l'amure e de li ncanti: li juri bielli a stise, a stise, a stise, l'arvulli granni tue tutti giganti vestuti a festa, chi hau dintra li rami cientu aggielli chi fau canti e richiami; e rose, rose, rose senza fine, a mazzetti, a cappucciu, a ciancianelle; rose granne, scarlatte e dommasc-chine, piccirilluzze, ccu tri pampinelle! Nso duve guardi, nso duve vai vai, rose e pue rose, e nun finisciu mai! Ed e' dintra sta festa grannizzusa, dintra sta granne e vera pumpusia, sintra stu mise, biellu senza scusa, dintra stu santu mise de Maria, chi cada beneditta e ricurdata tutta luce ppe nue chissa jurnata! Si', ssa jurnata venquattru maju ohi quante, quante cose nne ricorda! Davanti l'uocchi mie, si', tutte l'haiu; chine, Segnure Dio, chine lle scorda?! Sbampanu ad ogne pizzu, cca', luntanu, duve sbatta nnu core talianu! www.SanMango.net www.SanMango.net Ohi surdatielli mie, cch'aviti fattu, cchi cosa granne, granne, granne, granne! cchi core fermu, cchi pensieru sattu, quanta luce de vue parte e se spanne! Giuvinielli, guagliuni, tutti quanti, tutti leuni lla', tutti giganti! C'eranu tanti figli de sta terra, luntani, 'e fore ed erami restati; avianu ncore sempre fuocu e guerra; eranu frati nuostri, eranu frati!... Vulianu aiutu e nullu ll'aiutava, ma ogne core nuostru sanguinava! Ed a nna vota se sentiu nnu griru... sentiu nnu griru ventuliatu ppe l'Italia tutta! Cumu la nive ch'escia de lu niru de la muntagna, e arruozzula, e nna vutta se fa, chi tuttu sciolla e tuttu scasa, chillu griru ntronau de casa a casa! Eranu mille vuci, e li malanni e li duluri ognunu se scurdava; era nna certa raggia ch'a cent'anni era chiusa cca' dintra e chi sbampava; era lu griru, chi turnava, friscu cumu nna vota: - Morte a lu turiscu!... E ad ogne pizzu, ntra le case e fore giuvini e viecchi tu sentie cantare sempre cussi': << Trieste del mio cuore Trieste, ti verremo a liberare!>> E ad ogne rasa, mmienzu ad ogne chiazza, la gente avia l'artietica, era pazza! E partianu li treni, chini chini de surdatelli, e tutti, via, deritti, senza perdere tiempu, alli cunfini! E la gente gridava: Beneditti figli chi iati, ccu cucente amure, v'accumpagnassi sempre lu Segnure! E jianu lla', guagliuni, quatrarielli, dintra la nive, ntra le cannunate, www.SanMango.net www.SanMango.net cuntienti, forti, valurusi, bielli, ppe luonghi juorni e cchiu' longhe nuttate!... Facia friddu? cchi mporta, nun cuntava; ognunu a postu, cumu turra, stava! Jurnate snate! Munte San Michele, munte Siebusi e cime e quote tutte, duve l'abbili, l'acidu, lu fele, lu nimicu jettau lu fele a vutte! Duve, allu sule, azata, fice spera e ianca virde e russa, nna bannera! Lu nimicu malignu s'agguattava cumu nna jena, e russi facia l'uocchi, e li dienti, se... li dienti, se sa, zirrichiava, aggattatu cussi', mussu e jinuocchi! N'avia velenu! Ma pensannu a nnua sudava friddu: Ih, malanova sua! E nnu prieju, nnu giubilu, nn'amure avia dintra le vene ogne surdatu!... Quannu zumpava, biellu de furure, l u nimicu restava pitterratu!... Jettava l'arma de le tinte manu sc-camannu d'accussi': Bonu talianu! Quanti hamu 'e ricurdare chi la santa grolia ha vasatu? E via, chine le cunta? Lavezzari, nnu viecchiu chi a settanta anni, va, e mora ccu nna palla nfrunta!... E pue nnu faru, nna lucente stella, Ricu Toti, c'arringa nna stampella!... E Sauru! Giuviniellu, massacratu more cuntientu, ccu lu nume, ohi ncantu, de l'Italia alla vucca! E a latu la gran figura le nnu granne santu, martire veru, chi patiu mai visti strazi e turmienti: Cesare Battisti!... E de li nuostri: Forte, attruncunatu, cumbatte, nun se menna, e' nnu leune! Settinu mienzu muortu, dissanguatu mantena finu all'aurtimu assaccune!... www.SanMango.net www.SanMango.net E fermu, a postu, magicu, titanu, sulu cuntra n'esercitu: Cusmanu! Ed autri a cientu, a mille! Tutti, tutti i figli santi de sta santa terra, nfocati, arsi, sbattuti e pue reddutti piezzi de chiatru, ntra lu serra serra, ed all'assarti, brutti, brutti assai, a postu sempre! Nna vrigogna mai! Ed haru vintu suli li surdati nuostri, suli haru vintu... E distinu!... A tanti amici forte mberverati, haru datu lu liberu caminu! E d'Italia la stilla luminusa s'azau, putente, bella e... putente, bella e purtentusa! E moni, ogne citate, ogne paise tena nna petra ch'e' santificata!... Tante liste de numi cce su' mise, nna curuna cce sta' sempre mpicata! Lu jatu nuostru e' a cchillu luocu caru a chillu santu e luminusu ataru! E allu centru de Ruma, de la granne Ruma, chi sempre lustru e grolia ha datu, e grolia e lustru cchiu de primu spanne, cc'e' nna tomba e cc'e' dintra nu surdatu! Lu nume sue e' putente ed e' supranu, se chiama: Lu Surdatu Italianu! Lu nume sue e' lu nume sacrusantu de tutti chilli chi cuntienti hau datu li vint'anni felici, a lustru e a vantu de ssu paise magicu e fatatu! La grolia nostra tutta santa e nova, la grolia nostra tutta lla' se trova! La gioja de st'Italia, finarmente liberata daveru, liberata! Lu nimicu prejiu precisamente cumu la iusca alla ventuliata!... La stilla a cinque punte e' alla curina!... E' riggina allu munnu, e' gia' riggina. www.SanMango.net www.SanMango.net E de n'isula nfunnu a lu Tirrenu nnu viecchiu aza la capu, guarda e rira!... E n'autru, n'autru viecchiu de Staglienu s'avanza e ntuornu l'uocchi granni gira! S'azu ppe l'aria, e bella e purtentusa fau nna spera de raggi luminusa! E a Ruma, a chilla tomba, ssa pariglia de viecchi arriva, scinna, e chianu chianu, ncantesimu mai vistu e meraviglia, rose, rose le sboccianu allu manu! E li dui viecchi... li dui viecchi chille rose care spannanu supra lla', senza parrare! Haju frunutu, jire ancora avanti nun puozzu ca la vuce gia' me trema! Chicamu li jinuocchi tutti quanti a ssu ritu d'amure, a ssu poema, a ssu gridu chi dicia e forte e chianu: onure a tie, Surdatu Italianu!. JENNARU S’abbicina lu viernu, jennariellu ccu lu jancu mantiellu s’abbicina! Foculariellu mio, foculariellu cumu si biellu mmienzu alla cucina! ligna cerza e pane de carusa viata chilla casa duve s’usa! Nna pignata chi vulla a nnu spicune, nnu fuocu sc-cattiente e joculanu, e ti cce cali ccu nna bella manu, e lu vasi allu spissu, gioja mia, cchi fa la tramontana? E’ ciotaria! Jennaru! Mina vientu, e tu te ngatti ccu sie cuverte e si dintra nnu niru! E’ nna gioja fatata, e a cunti fatti, www.SanMango.net www.SanMango.net te vuoti, te rivuoi e fai l’agliru!…. Jennaru, biellu, giubilu, fatuzzu, porti, porti ccu tie lu purcelluzzu. E basta chissà sulu ppe t’amare, e t’adurare cumu nnu pilieri!…. Dici: ammazzami!…E te sienti mpannare l’uocchi de cuntentizza, e li pensieri trivulusi spariscianu a ruvina cumu le neglie si lu vientu mina! Puorcu!…Gioia, ricchezza d’ogne casa, grannizza vera, pumpusia frunuta!… Ccu lu filiettu mpacchi la prim’asa la fragagliella, mo cce vò, t’aiuta!… E all’urtimu, quatrà, cc’è la quadra!… Cchi cc’è allu munnu chi ssa cosa appara?! Chine frittula ha dittu, ha dittu quantu de cchiu biellu cce stà sutta lu sule! Nun cc’è bisuognu, no, ca vi l’avantu; l’avantu si lu puortu sule, sule ! Cchi bellizza chi sù ! Ccce chiecchiarii?! Duve te cali cali te recrrii! A frittulilla è grassa? E cce nsapuri! Cccu lu corijellu ti cce fai la vucca! Cccu le palette e ccu li vattituri, chiuri le chiavi e ncasi la pilucca! Pue la ntecuzza ccu la nzalatella!… Ccchi barsamu chi su, cchi cosa bella! E dire ca cce su ssi munni munni Certi scangierri, oh Dio, nsignurinati, surchiati, mprillicati, filiunni, chi stuorciu l’uocchi e faru li stuffati: < come si mangia, via, come si fa!…>> Ah! Chi ve vuolu fare a li jimbielli, malanova v’accucchi, mienzi spiti! < E già, ppe chissà siti culuriti, www.SanMango.net www.SanMango.net fore maluocchiu, cumu la jinostra!… Cibo pacchiano?! Ih! Malanova vostra!>> Ma lassamuli stare a chissi tali, ch’è lussu si su buoni ppe l’aciutu! Massimiglianu, vì su tali e quali nnu cacumbaru musciu e ngiallinitu, chi lu ietti a nna rasa, e si lu provi,, cca ti se conza, e sempre cca lu trovi! Nu saù chid’è lu puorcu! E ntra la casa Quannu cc’èd’illu cc’è nna zumpunia! Io mo cchi sàcciu, sc-camanu a nna rasa e te sienti nna gioia, nn’allegria! Lu pecuraru ch’è cerviellu sanu Fa :<> ! E ccu lu dittu de lu pecuraru Io chiudu ssu taluornu e fazzu puntu !…. Viatu chi po’ dire mparu mparu E lu po’ dire a buonu fattu cuntu: < vidi tri porci e dici: tri cavalli!…>> Io, povar’omu, ancora mignu vientu… Lu purcelluzzu mio ciglia a la rina! E ntra lu core nnu scunsulamientu Me sientu, e sbattu stomacu e stentina! A vue lu cuntu? E’ vuce perrupata…. Ma nun fa nente, cantu a serenata!…. VI'... CERTE VOTE!... stamatina, ppe n'autr'ugnilla propriu s'apprettava ccu Franciscu de Pica: E caspitina, chillu, oje, vintiquattru, fatigava! Ma cchi citrulu si', dicia Saveru, sangu nne tieni tu? Vate sutterra: www.SanMango.net www.SanMango.net oje travagli? E dici ppe daveru? Oggio lo giorno della intrata in guerra!... Franciscu ch'a' nnu mienzu musciu ppe nna pallata ch'eppe allu disse: Bravu figliu Saveru, e nfide mia quantu vale la guerra illu lu sari, pecchi' surdatu ntra nna nfermeria, la santa guerra sua l'ha fatta a Bari! ZA ROSA Quannu cummari Rosa, sbentrugliata, esciu fore d'a porta alla primura, truvau nna gallinella straniata ccu le pinne bagnate e senza cura. Disse cummari Rosa: - Bonusia... chissa gallina e' gallina mia! Nu curi curi, na mullica spasa... la gallina trasiu dintru la casa. - Vi', povarella, cumu sa la via disse za Rosa, mentre le mulliche chi c'eranu restate ricuglia... -Ppe nun si le mangiare le furmiche... disse; e penzau za Rosa, ch'era fina: - Chi sa passassi ncun'autra gallina!... CALAVRISI, JETTATI LA SARMA Calavrisi, jettati la sarma, finarmente, ca l'ura e' venuta e lu fuocu sbampati de l'arma, ca vidimu s'ancunu lu stuta! www.SanMango.net www.SanMango.net E ssu fuocu verace e cucente sutta cinnera troppu e' restatu... Quantu gustu a'mu datu alla gente ca nue stessi l'aviamu orvicatu. Nn'hau pigliatu ppe muorti lamati, ppe sumari de mbastu e capizza, povarielli, e se su' mberverati ppe nne dare salure e ricchizza... A nue... turdi, pezzienti, uocchi chiusi, ntra ssa terra de santa ciotia... su' calati, sanguette, piatusi, a nne dare nna luce, nna via... E ni l'a'mu trovati a ogne spagnu de ssa terra, ccu l'ugne alle manu... Quannu, quannu ve zumpa lu sangu? Quannu, quannu ve friju le manu? E cchi fo'? Ni l'avimu scurdatu de cchi guappu pitignu nascimu? E mo' simu redutti a nu statu chi 'un so chine ne zampa lu primu! S'aru fattu lu paru e lu sparu ed hau dittu: <> Nn'hau cunzatu chi l'ossa nne paru puru l'aria la vorranu tutta! Ma daveru, - teniti le rise (si de ridere aviti guliu) ma daveru ca lu giargianise ch'ha tri sordi se crida nnu Diu! Pecchi' tena la manu alla pasta lu cuvernu lu fa galliare; su' nna cricca!... Ogne cosa se guasta e se guasta... ca s'ha de guastare! Giargianisi ve dicu: Ssa vota nun ve resia nne' prima, nne' pue! Si la cricca nne mina al sbota, www.SanMango.net www.SanMango.net Calvrisi, pensamuce nue! Calavrisi, jettati la sarma! A ss'agliutti chiudimu le porte, e ccu core tranquillu, ccu carma, tra nue tutti ligamune forte. Si la Sila te jetta nna vuce de lu mare se levanu l'unne, Ruventinu lu vientu sue duce mova e, forte, Asprumunte rispunne. Si nue, 'nsiemi, litigati, scurdannu certi nciarmi, ch'attizzanu forte ccu nna lena, nnu mpignu, n'affannu, chilli cani, acquattati alle porte, sulu e sempre teniennu alla mente nnu penzieru surtantu nchiovatu, si rumpimu nue, nue sulamente, chilla corda chi n'ha mpasturatu, e si sbamba cucente ntra l'arma chillu fuocu, ssa vota e' frunuta! Calavrisi, jettati la sarma, finarmente, ca l'ura e' venuta. MARINAI Lu marinaru chi piglia pisci jetta la rizza sempre 'ntra mare: e' marinaru, tu capisci? e si va pisca sa bon piscare. Va ccu la rizza, ccu le lampare, cud'ogne mezzu, tu me capisci? Jetta la rizza sempre ntra mare lu marinaru chi piglia pisci. E mo, tu diciame, si si' saputu, oi Cusentinu rusicature, a chine chiami ciuotu... fungiutu e a chine veru trapanature; www.SanMango.net www.SanMango.net a chine para ccu granne amure la bella rizza, lu chiaccu strittu; o a chillu pisciu chi se va chiure dintra la rizza, biellu derittu? Chi vuogliu dire ccu sta frambosa ccu chissi viersi scunchiudentuni... Nente... d'a spina nascia la rosa e mo, ssa rosa l'adduri tuni. E s'allu specchiu te pigli a puni pe su profumu chi te mbriaca, va, piscitiellu, va, va te mbraca ca' oje e' sabatu, domani e' luni... Va, va te mbraca senza paura. Va, piscitiellu, ca te cumbena... Lu marinaru ppe ttie cce sura... lu marinaru tinne vo' bene... E tuni, pisciu, chi l'ha conzatu supra na seggia, chi alla bonura, nun se sonnava, biellu assetatu, pe ttie, si' pisciu, c'e' la fressura. E la fressura duve te truovi poveru pisciu, nun t'ha mparatu; s'a ttie te gridanu: Quannu te muovi? Tu, dintra l'uogliu, guardi stonatu. Lu fuocu sutta sbamba cchiu' forte, li ligna ardanu gia' pari pari... ma tu si pisciu finu alla morte; ma tu te cuoci, ma te mpari! Ed a su munnu li marinai su sempre e tutti de na manera: dintra la varca, conzati mpari, ( e ad ogne varca c'e' na bannera ) no, nun lu guardanu lu mare granne lu mare biellu, tu me capisci? ma sulu guardanu cumu se spanne www.SanMango.net www.SanMango.net la rita, guardanu si cce su pisci. Alla bellizza, cosa vacante, su cecatuni, critimi a mie... ppe na piscata bella, abbunnante tutte lle dderanu se ciotarie. Cumu se movanu, cumu sau fare, cumu se criranu nna granne cosa; quanta mportanza chi se sau dare... sud'illi suli chi fau la rosa. Mpero' lu mare, lu mare granne, chi de bellizza tutti n'abbuna, chi l'acqua bella ppe tutti spanna, de sse muschille nun sinn'adduna. Ma si na vota cce caccia mente, se fa ngrugnatu! Chi cosa e' chissa? Si mova n'unna cumu si nente, ccu n'una sula, ti lle subissa... www.SanMango.net