tota coipa dla munghena
Transcript
tota coipa dla munghena
TOTA COIPA DLA MUNGHENA Iscrizione SIAE N. 227846; E-Mail: [email protected] Tel: 0547-666947 Cell: 339-1783850 1 “ TOTA COIPA DLA MUNGHENA COMMEDIA DIALETTALE IN TRE ATTI DI MARIA TERESA PAZZAGLIA Personaggi e interpreti: MARISA: vedova, cinquantenne MIKI: figlio di Marisa PAMI-ELA: figlia di Marisa A-DELE: suocera di Marisa RITA: aiutante della nonna GRAZIA: figlia di Rita DON GINO: parroco AU-GUSTo : il contadino E-MILIO: primo pretendente AL-BERTO : veterinario FABIO: venditore di materassi La scena si svolge nel salotto della signora Marisa, arredata con gusto, stile anni ’70-‘80 . A sinistra per chi guarda, la porta delle camere, al centro la porta d’ entrata, a destra la porta della cucina. Sulla parete di destra, verso il pubblico, la poltroncina su cui sta seduta la nonna, deve avere lo schienale alto, perché ci si possa appoggiare la testa. Davanti alla poltrona un appoggiapiedi o anche un puff, che non sia basso, su cui la nonna possa stendere la gamba ammalata. Vicino un divano. Sul divano all’ inizio della commedia ci sono i ferri da calza. A sinistra un mobiletto con sopra il telefono e la foto del marito defunto di Marisa; al muro uno specchio, sopra al mobile del telefono. Quadri alle pareti; sulla parete retrostante un mobiletto, in cui ci saranno bicchieri e liquori. La commedia è ambientata nei primi anni ’90, i primi tempi in cui si è duffusa la moda della pettinatura a cresta di gallo per i ragazzi. 2 A volere , prima dell’ apertura del sipario, suona la canzone “ Like a Prayer” di Madonna. ATTO PRIMO ( Si apre il sipario , in scena è Marisa al telefono. Marisa è la tipica donna matura, vestita un po’ demodè, è vedova e in cerca di un marito; l’ aspetto in genere è per impressionare positivamente i pretendenti ) MARISA: MARISA: MIKI: MARISA: MIKI: ADELE: MARISA: “ Pronto , Agenzia “ Cuori Uniti “ ? Me a so una vedva e an gni la faz piò a ste da par me, a voi truvè un mareid. E mi por mareid l’ era un gran brev oman, un lavuradour e mi Rino! ( prende la foto in mano e la bacia ). U s’ nè andè a l’ impruveisa e me a so arvenza da par me. ( pausa) L’ ha da l’ es elt, biond e si oc cir. Sé, com Roberto Redofo, l’ atour americhen; al voi cu sa sarmeia. E un ha da l’ es vec, piò e menc dla mia età, magari enca piò zovan. ( pausa) Oh e pu a m ‘ aracmand che e sia ancoura un oman,insomma l’ ha capei vera? E mi por mareid l’ era pez ad cal doni ca gli ha sempra mel in tla testa la soira. Ades emenc ca m’arfaza ad quel ch’ ha a i ho pers. ( pausa) Ma lou in gne deis ? A l’ ho da capei me? ( pausa) Sé e va ben, aloura u me manda sobit oun? ( pausa ) A la salout. (Mentre chiude il telefono entra il figlio Miki con in mano una radiolina accesa, suonano la stessa canzone di Madonna che si sentiva prima dell’ apertura del sipario; non bada alla mamma, fa passi di un ballo Rok a suon di musica, mentre si infila gli auricolari ( quindi la musica cessa) e cerca un fumetto da leggere, nel mobiletto sotto allo specchio, o a volere dietro nella parete di fondo. E’ il tipico ragazzo Rok, appassionato di musica e discoteche. Il suo abbigliamento consequenziale: jeans, maglietta, braccialetto di metallo, giubbotto jans, braccialetto di metallo, giubbotto jeans, nel primo atto ha i capelli alla moda, ma normali. ) Miki, a deg sa te, te santei? (il ragazzo non la sente, allora lei gli toglie una cuffia e gli urla in un orecchio) Te capei ? (Lui si scuote dal suo mondo, guarda la madre ) Sa te da ruge! Sa vut? Sa cal coffi ci piò sourd d’ una momia imbalsameda. Arcurdat d’ andè a to la tu surela a la stazioun che l’ artourna da Bulogna. Ciou, me a so stof, tot i sabat um toca andela a to e pu e loun matoina purtela; quand è c’ la fines? E un è oura cl’ la s’ faza e murous achsè e va lou a tola ? (Da dietro le quinte si sente la voce della nonna che chiama) Ho finei, vim a to. A veng sobit. ( esce) 3 (Suona il campanello, Miki va ad aprire, entra il parroco) MIKI: Che surproisa don Gino, a zarchei la mi ma? DON GINO : Sé. (Miki lo fa accomodare) MIKI: A la cem sobit. DON GINO: Intent counta cum vala, la s’ la cheva la tu ma da par sé? MIKI: A ne so, la s’ lamointa sempra, la deis che da par sé l’ han gni la fa, sla nona cl’ an cameina, la i la i ha da badè, da custudei,la i ha da fe tot lia; e la va enca a lavurè. DON GINO: La i ha e su dafè. MIKI: Me a ades a stag zarchend un lavour, par purtè a chesa i suld e dei una mena ma lami ma par paghè una dona, perché me an so meiga bon a pulei e coul ma la nona. DON GINO: A capes, t ‘avdirè c’ us mitrà gnaquel a post, a so avnou a que enca par quest. Mo sta da santei fra du meis a faz una gita a Venezia, soul pri zovan, parchè tan gni vin enca te? MIKI: me? Avreb d’ avnei in gita sal cisaroli? Sa queli c’ al proiga sempra e agli è nuiousi cu ne sa nisoun? A fe che! DON GINO: Com a fè che,? Sa git mai! Cum fet a scor? MIKI: No, um dispis, a va ringrezi, mo me a voi dal ragazi beli, svegi, cui pisa ad balè, me am voi divartei. DON GINO: Beli idei t’ è dal ragazi c’ al ven in cisa. MIKI: E pu ancoura a stag zarchand un lavour, ho fat dmanda in piò d’un ufeizi, perché meso rasunir, mo pre mumoint i n’ ha bsogn nisoun e me a n’ ho gnenca i suld par andè in tal giti, parchè la mi ma l’ an mi dà meiga. DON GINO: Bsognerà ca t’ adata a fè enca un elt lavour, se par rasunir e post un gnè. DELE: (Entra Marisa sorreggendo la nonna da una parte, dall’ altra la nonna ha una stampella, cammina con grande fatica, a passi lenti e va sostenuta. La fa poi sedere sulla poltroncina ) Va pien, ho dei va pien! Ahi la mi gamba! ( arrivata alla poltroncina Marisa la fa sedere e le mette la gamba sul puff) ( rivolta a Don gino) Un sarà meiga avnou par dem l’ oli sent? La nebia e i prit in fa mai un viaz par senza nient. DON GINO: Un gnè perequa, la staga tranquela, u s’ deis pu “ amalev pu quand ch’ a vlei, finchè un ven e mel dla morta an n’uv murì” . DELE: I nost vec i geiva che dal malatì u i n’ è pochi dal boni, mo quela ch’ a tsples la i è soul ouna. MARISA: E problema l’ è ch’ a ne savem quel c’ u sipa che bon, fintent ch’ a ne pruvem. DELE: L’ ha scours la zveta, fasema al corni ( fa gli scongiuri) (intanto Miki si è seduto sul divano vicino alla nonna a leggere un fumetto e si è messo in testa le cuffie della musica) 4 DON GINO: Stasì da santei doni, ho savou che la nona la s’ è rota e femore e che lia ( a Marisa) la i ha bsogn d’ una mena par movla e custodeila. MARISA: l’ è vera ho dmandè in zeir, mo ancoura a n’ ho trov nisona dona lebra. DON GINO: Ir l’ è arivata una breva dona s’ una letra ad racumandazioun de su prit che l’ è un mi ameig c’ la studie in te semineri sa me; la ven da la muntagna, soura Strighera ad Suien, la n’ ha e mareid e u i è mort e ba cl’ è poc, che lia la custudeiva; la i ha una burdleta. La zeirca un lavour e una cambra par durmei. MARISA: A i ho da to enca la burdela? DON GINO: Soul pre mumoint, parchè la zeirca un lavour enca lia. MARISA: U s’ po fè; a li pos met ad dla in tla chesa dla mi suocera. Me a la ciap in prova e se la ì è breva cum ca gei vo, a la teng fintent che la nona l’ an s’ armet o fintent…Parchè messa achsè la i ha bsogn da fei tot gnaquel. DELE: T’ an veid agli ouri che me a tira i zampet, vera? DON GINO: Mo nona, sel cla deis? L’ avdirà ch’ la guaresprest. Sel chi deis i dutour? MARISA: I ha det che agli osi al s’ é lighedi mel, e zes u n’ è avnu ben, li la i ha di gran dulour, l ‘ an ares a caminè e bsogna dei di calment, chi è una masa fort chi la fa durmei da spesa, enca a lè sla pultrouna. DELE: Un sarà e mel dla morta, mo l’ alegria la s’ né andeda via tota. DON GINO: La i apia foida, l’ avdirà ch’ i truverà e modi par guareila. DELE: Quei chi chempa sla sperenza i mor cantend. Chenta pu, te voia te ad cantè! Am so da sgulè: Chenta, chenta chl’ at pasa. MARISA: Però don Gino a m’ avì da fè un piasoir enca vo. A i ho che fiul ch’ l’ è oura che e meta la testa a post e ch’ us meta a lavurè. An savei ad nisoun cl’ epa bsogn? DON GINO: Ho santì dei che Minghin e zeirca un cumes par la su butega; perché un va a scor? Me ai mitrò una parola bona. MARISA: Te santei Miki? Va sobit. (Miki ha le cuffie della musica e non sente ) Miki! A scor sa te! (si alza e va a togliergli le cuffie) Vin, Don Gino e vo scor sa te, u i è Minghin che e zeirca un ragaz. (Miki, di malavoglia si alza, posa il giornaletto e mette le cuffie in testa alla nonna, la quale ride felice) Scurì vuilt don Gino, me a vag a dlà (rivolta alla nonna, le alza le cuffie); a vnì sa me? DELE: No, me a voi stè a que, a voi santei la musica, lasam stè, va via te. (Marisa con un gesto di stizza la lascia lì ed esce) DON GINO: T’ vu andè a lavurè da Minghin? T’ imper un amstir, ci in mez a la zenta e D’ vent indipendent da la tu ma. Ormai ci grand l’ è oura che dventa un oman. MIKI: A va ringrezi e vrà dei che incu a i andrò a scor. DON GINO: Bene e pu quand t’ lavour e ciap i tu suldin pensi ben ma la gita a Venezia, che Ta t’ divertirè s’ una masa ad ragazi broti e musouni, ona pez ad cl’ elta, da spavantes; sa di bafi e una berba ch’ al sa sarmeia ma di scarcadour de port ad Ravena. 5 MIKI: Queli c’ ha i ho cnusou me agli era toti dal broti ziteli. DON GINO: Bè mo, u s’ capes ch’ a gli è ziteli in zeirca d’ un mareid, sinò che ziteli al sareb? Ades a vag ch’a i ho da fe una masa ad zeir e proima a pas da Minghin. Dì ma la tu ma ch’ a i mand sobit cla dona par dei una mena. ( si alza e nell’ uscire va a salutare la nonna, mentre Miki le toglie le cuffie) . Aloura nona, fede e speranza. ADELE: Za cl’ a vita la i è una masa tresta, emenc a putes magnè dal carameli, par fela piò doulza. Vo an li avei? La mi nora l’ an m’ li vo dè. MIKI: No stasei da santeila don Gino, la vo sempra al carameli. ADELE: U s’ capes agli è boni. DON GINO: Eh, l’ avciaia la i è brota, preghì la madona che la v’ daga una mena e l’ anzel Custodi che u v’ stia sempra dri. MIKI: U n’ è l’ avciaia, l’ è c’ la i è gulousa e dop agli fa andè so e diabete. DON GINO : La golositè l’ è oun dei sette peccati capitali. DELE: Sa vol i capitali, al carameli al gosta poc, un s’ va meiga in falimoint par queli! DON GINO: No pri suld, ma pri pchè. DELE: Mesa cum ca so e a la mi età pu, chiltar pche a ni pos piò fè; um vo cavè enca e pchè dla goula? Sel ch’ um arvenza ad bon in tla mi veita? DON GINO: La prighira; enca te Miki se t’ vu che e signuroin u t’ faza la grezia da det una mena. MIKI: Sa vlei ch’ um faza la grezia mu me…Oh sé , me e masum avreb la grezia ad truvè una bela burdela ch’la sia breva a balè. DON GINO: Sel ch’ um toca santei! Signuroin fasi met la testa a post, che sti zovan in la i ha. ( Intanto miki, fa un gesto di ballare, mentre lo accompagna all’ uscita , poi si avvicina alla porta della cucina e dice alla madre) MIKI: Ma, a vag a to la mi surela. ( Miki e il parroco escono, la nonna si appisola, ma poco dopo suona il campanello, entra Marisa) . MARISA: DELE: MARISA: FABIO: MARISA: Oh pureta me! Fursi e sarà cl’ oman mandè da l’ agenzia e ades sel ca faz? An so prounta! ( va allo specchio a sistemarsi i capelli, si aggiusta gli abiti; il campanello suona ancora, si rivolge ad Adele) La vaga ad dlà, so via, ch’a i ho bsogn da stè da par me! ( prende sottobraccio la nonna e la trascina verso la cucina) Pien , pien, verda lè, l’ am trata com un sac ad patedi! L’ am fa mel! Chi cl’ è? A veng! A veng sobit, un mumoint! ( alla nonna ) La staga a lè bona, in cusoina, l’ an scora e l’ an smova, guai ma lia. ( va ad aprire entra Fabio, ha in mano una borsa da ufficio) Buongiorno la mi sgnoura gentilissima ( le fa il baciamano) Lia la i è la sgnoura?.... Marisa, sé a so me. 6 FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: Zanteila, la mi chera sgnoura Marisa, me a so a que par fè ad lia la dona piò cuntenta de mond, par cambiè la su veita; par fala dvantè una principessa, com la principessina sul bsarel. La principessina che? E parchè? L’ an cnos la fola dla principesa se pisel? Quela che s’ la durmeiva soura di vec mataras la santeiva enca un bsarel sota i materas? Ch’ la fola che lè sé, mo me a so un po’ piò rostica, a m’ adat, quand a dorum an m’ sveg gnenca se al teira al canunedi d’ artiglieria de re. La mi chera Marisa, lia la i ha da les com una sgnoura, enzi una principessa. Com ch’ lè romantic lou! Mo un avrà un po’ tropa presia? La presia, me? La vo scarzè! Me a voi che lia la staga so la matoina cuntenta com una pasqua, com la n’ è mai steta in tla su veita, che lia la faza d’ insogni d’ or toti al noti, che la svegia com la piò bela ragaza suora un let ad rosi. Mo lou l’ è sempra achsè romantic sa tot al doni? E parchè la vò arvinè gnaquel sa di scours achsè materiel? L’ am lasa andè aventi. Aloura e scora pu. Li la vo l’ es aligra? La vo ste par tota la su veita senza mel in tla schina quand la sta so la matoina? U s’ capes, mo lou l’ ha sta virtù? Questa e una masa ad eltri, la mi bela sgnoura. Mo aloura parchè an l’ ho cnusou proima? Questa l’ è la dmanda ca vleiva santei da lia. Aloura l’ am staga da santei, da pu quand lia l’ an cambia i mataras? A ne so… da pu quand am so spuseda. Ah, sgnoura mia, la roba piò impurtenta l’ è e mataras, senza un bon mataras cumò ch’ us fa? Lou un gni zira meiga da tonda, e va sobit a lè; ma un sarà un bisinin trop prest? U n’ è mai trop prest, caressima, par l’ es cuntint, par durmi ben, arpunsè e fè di bei insogni e vige la matoina arpunsè com un sé mai prov in tota la veita. Mo lou l’ è bon da fè toti stal robi m’ una dona? La i ha di dobi? Me ai pos dè toti stal robi ed enca una masa ad piò, mia cara Marisa. Se ul dis lou…ai pos enca croid, basta che un sia oun che e vend soul de fom. Ad fom? ( sorride) La vo scarzè? Ad mataras! ( prende la borsa ed estrae un pacco di depliant) La verda, i mei mataras che la posa truvè me mond, i onic, chi ciapa la fourma de su fesic, achsè l’ an avrà mai e mel in tla scoina. I mataras? Mo lou sel ch’ l’ è avnou a fè a que? A vend i mei mataras cui sia; la verda, verda va que ( apre un depliant) se pu la i avess bsogn, piò aventi eh!, da stè inleteda par malati, avem i mei mataras pri malè, ch’ in fa avnei al pieghi e i fa respirè la pela. Mo lou par chi u m’ ha ciap! E vaga via! Fura da que, al deg me ma l’ agenzi che imbruioun u m’ ha mand! Ades im sent! 7 FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: FABIO: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: ADELE: MARISA: Sgnoura , par carità l’ an telefoni me mi cap, sinò um licenzia, a i ho bsogn ad lavurè. Ma a lou chi ch’u l’ ha mand a que? Me a stag pasend ma tot al chesi dla streda. E scapa e un’ sfaza piò avdoi, che me a n’ ho bsogn d’ un mataras nov; lasema stè e fasema count ad gnent. L’ ha m’ ha da pardunè sgnoura, se lia la i ha avou un qui pro quo. E guerda che me a n’ ho i zaqual, gnenca u m’ interesa avoili; ades un vaga a zarchè dagli eltri scheusi, a s’ avdem. Sel ca gli ointra i zaqual! I mi i è mataras ad pura lana merinos, meiga ad piomi d’ oca. Me a i ho soul drov un modi par dei che lia l’ an m’ aveiva capei e l’ ha n’ ha capei la mi volontà ad fem capei. Ho pureta me, um fa avnei e mel ad testa! Pureta me an capes piò sel che vo dei. A vleiva dei che me an scureva ad zaqual, mo che an s’ em capei. Aloura parchè e scureiva di tre zaqual? Chi me? Mo sa lia l’ è impusebil scor, an s’ capem propri; com avem da fè? Ades e vo enca negaè? L’ ha det qui, quo, qua. Eh na! Me a i ho det qui, pro, quo e qua un gnera. U se sarà magnè arost, pez par lou. E ades e vaga fura. ( lo manda fuori dalla porta) Enca quest ui vleiva incu. Forza nona, la po’ avnei in tla su pultrouna. ( va a prendere la nonna e la riporta sulla poltrona) Insoma t’ am fe andè ad qua e a dlà, tal se ch’ um fa mel a caminè, basta, me an scap piò, enca se i ha d’ avnei di oman, tanimodi ho santei gnaquel. E te i oman in tla chesa de mi fiol t ani e piò da fè intrè. Sel ch’ l’ intaresa ma lia? Questa la i è la mi chesa, a so vedva e a pos fè quel ch’ um per. Ecco verda ch’ um cl’ am trata, ta t’ inprufet ad me, parchè an so bona ad caminè. Me an m’ aprufet ad nisoun, mo lia l’ ha n’ ha da met e nes in tgal mi robi. Una volta al vedvi al staseiva ma chesa a badè mi fiul, al n’ aveiva i grel in tla testa com te. Ades e mond l’è cambiè, an sem piò “ ona volta” a sem “incu” e incu al doni agli è emancipedi. L’ è che te da par te, ci com una cioza scuveda, t’ an pu fè a menc d’ un mareid. Me an voi fè la vedva par tot e rest dla mi veita com avì fat vo, c’ la i è steda sempra da par sé senza gnenca un chen. Sel tvu dei; me di chen a n’ ho avou trei e brev ch’i era a fè la guerdia. Te invizi ci cateiva che t’ an mu vo dè mai al carameli. L’ al sa ch’ agli fa mel parchè la i ha e diabete. la mi pora ma la s’ magneva una scatla ad carameli e dè, la i è campeda fin a novantazoinq an, e tri dè dop cl’ a i era morta la staseiva mei ch’ a ne te ades. E pu alv fa mel enca mi dint, dop bsogna cumprev la dantira nova. 8 ADELE: MARISA: ADELE: Me a voi al carameli, me bitri aln fa nient e u n’ è vera che me ai ho e bitri, al gi vo, parchè an mli vli dè, a li ho sempra magnedi e so pu ancoura a què. e l’ è propri par quel ch’ avì e diabete. A si vo ch’ a si un ruspaz e an mli vli cumprè, mu me e bitri un fa nient, l’è ch’ aivì pavoura ad spend i suld in tla dantira, e par quel am dasì da magnè sempra dal ministrini e dal moili coti. ( esce dalla porta che dà alle camere; la nonna rimasta sola prende i ferri da calza) ( entrano Miki e la sorella Pamela, lei ha in mano un borsone e un sacchettino con le caramelle ; ) PAMI: DELE: PAMI: ADELE: PAMI: DELE: PAMI : MIKI: PAMI: MIKI: PAMI: MIKI: PAMI: MIKI: PAMI: MIKI: Nona, nona, a vo port al carameli. A li ho trovi a Bulogna, agli è senza socar, par chi cl’ ha e diabete come vo. Senza socar? Mo al sarà cateivi com e fiel. No, agli è boni, parchè i ha mes e dulcifichent, santeili. Mo, a ne so , che rubaza chl’ è e dulcifichent? Un sarà tota cla roba clinica? Sé nona l’ è roba chimica, mo aln fa mel il deis i dutour. Aloura s’ il deis i dutour a sem a post, al fa mel dabon. ( apre il pacchetto e ne assaggia una, le piace e comincia metterle in bocca,una dietro l’ altra, mentre i due giovani parlano tra loro) ( rivolta al fratello) : stasoira tè te bsogn dla machna? U s’ capes, l’ è e sabat, tvu ca stega ma chesa, a fe chè, a fè cumpagni ma la nona? Te ta la i e tot i dè, me stasoira a voi andè a Remin a magnè la pizza sal mi ameighi e pu a e cinema. Parchè tan t’ fe purtè da loielti? Parchè te t’ an trov un lavour e t’ an t’ compar la macchina? E te parchè t’, an fe prest a finei i stoudi e t’ an truv un lavour enca te? Me proima dl’ insteda a ciap la laurea e pu am truverò un lavour, meiga come te, che ci a que ma chesa a fè e vagabond e a fet mantnei da la ma. Vagabonda sarè te, che t’ fe teatro, cinema, arte, mu me um per che enca te t’ an armeigi una gran masa Me a faz e DAMS e a dvanterò una cretica cinematografica, a scriverò su tot i giurnel Sé la cretica di mi stivel, la critica de cineforum di burdel dla parochia. ( in quel momento Pami e Miki si accorgono che la nonna si sta mangiando tutte le caramelle ed ha la bocca piena, tanto che non riesce a parlare) PAMI: Nona! Mo sa v’ ì fat! Quant’ avnu si mesi in tla boca! A vli si megnedi toti in t ‘una volta! An avdei che a v’ afughei! Nona, nona, verda lè sel ch’ avema fat, par ragnè tra noun an avem badè ma la nona. MIKI: ( la nonna con la bocca piena che non riesce a parlare cerca di mandarle giù e 9 PAMI: fa cenno di no con la testa) Nona al v’ fa mel toti in t ‘una volta. ( mentre loro la gurdano allibiti la nonna riesce a mandarne giù un po’ e poi con la bocca ancora abbastanza piena) DELE: PAMI: ADELE: PAMI: MIKI: Agli era boni A vli si magnedi quasi toti, a n’ha vì da magnè ona e dè ( le prende il pacchetto con quelle rimaste) Agli è boni enca s’ al n’ ha e socar e pè cu i sia, an voi ancoura. Admen, incu a n’ avì magnedi tropi. Ades a vag ad cioura a met a post la valeisa. E me a i ho d’ andè a scor pr’ un lavour, ch’ u m’ ha det don Gino. ( escono ambedue, Pamela dalla porta delle camere, Miki dalla porta centrale. Poco dopo suona il campanello, entra Marisa, che apre a Rita e Grazia) RITA: MARISA: GRAZIA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: DELE: A so la Rita, u s’ manda don Gino. Avni aventi, piacere. E questa l’ è la su burdela? La i è za una bela ragaza. Cum ta t’ cem? Grazia. Un gran bel nom. L’ era e nom dla mi pora nona, ai l’ ho mes parchè emenc da lasò l’ am dases una mena par trela so. U m’ ha det e prit ch’ a n’ a vei e mareid, a si vedva enca vo? No, magari, me a faseiva l’ amour sa oun che quand a i ho det ca sera pregna l’ è ciap via e piò nisoun l’ ha savou du che sia andè, i deis a Milen, in Germania, in America. Va a capei! E u m’ ha las da par me sa sta burdela. Mo che storia! E pè una telenovela; e vo sel ch’ a vì fat dop? Me a so sempra steda a chesa a dè una mena mi mi che i aveiva la tera; a i ho tnu d’ acount e mi ba e la mi ma; sti utum an a so sempra steda dri me mi ba ch’ lè stè paralizè in te let par tri an. Puroina a l’ avì avouda la vosta crousa. Sé , l’ è par quel ch’ a so pradga ad assest i malè. E l’ an sè piò spuseda sa nisoun? Ai n’ ho avù sa; a n’ ho piò vlu savoi ad oman. Mo com avì fat a tre so una burdela da par vo? I m’ha dè una mena i mi e me a so sempra arvenza in fameia. A la capes; Don Gino u m’ ha det che avì bsogn par la vostra suocera. Ecco la mi suocera ( glie la presenta) Dele questa la iè la Rita che la i è avnouda a dem una mena, lia la è bona ad trev so e metuv in te let , la i è pradga. ( si era assopita ) Am sera un bisinin imbarleda, sel ch’ u i è ? 10 RITA : MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: A so l’ aiutenta. La s’ è rota e femore e i dutour i deis che a la su età e sarà fadeiga che la i arciapa a caminè; però la mi fiola, la Pami la i ha det che ades la i andarà a scor s’ un dutour a Bulogna. L’ è l’ oltima spetenza, o um met a post o a so fineida. La sera imbarleida a lè, parchè i calmint pre dulour i fa ch’ l’ efet. I calment i i vreb enca ma te, achsè ta tla finires d’ andè a zachè i oman. Me a so lebra e a faz quel ch’ um per e proima o pu andarò via da sta chesa, achsè a vla finei ad ragnè par tot quel ca faz. Ecco la fa sempra i ricat e l’ am vo lasè da par mè. Una sbruntlouna e criticouna la fa scapè enca i sint. Par fet dvantè senta ma te ui vreb toti al tentazioun ad mela dieval e t’ an ne pasarest gnenca ona. L’ è inotil scor sa lia, un s’ impatata mai. ( alle due donne) avnei, ch’ avacumpagn in tla chesa dla mi suocera. ( escono tutte tre dalla porta d’ entrata, dopo un attimo entra Pami) PAMELA : MIKI: DELE: PAMI: MIKI: PAMI: MIKI: PAMI: DELE: MIKI: DELE: PAMI: DELE: PAMI: DELE: PAMI: DELE: PAMI: Ma, du sit? A so arivata ma, ma! ( entra Miki) O ci te Miki, duv ‘ela la ma? An so meiga e su badent, sa vut ch’ a sapia me. Lla i è andeda a dlà a cumpagnè la mi infarmira, quela ch’ la m’ ha da tre so. Miki admen a i ho bsogn da druvè pru pò e tu computer; ta ml’ imprest? Ohi, la macchina e computer; in sta chesa al doni al cmeinza ad avoi tropi pretoisi. E sa quest sel t’ vu dei? Te ci sempra dri a dmandè, la ma la vo l’ emancipazioun e l’ an m’ leva piò i pan, parchè la deis ch’ a i ho da imparè me. La i ha rasoun, ta te da dè una mosa e scapè da sota al su suteni. Ui a menca poc ch’ la slasa enca senza magnè. La deis ch’ la vo arfes una veita…ch’ an vo fè la mofa a què… La s’ è mesa di grel in tla testa. Mo nona ta ne se che i grel i chenta sempra, i è aligar e i dà di bon cunsei? Ades te no fa e grel parlent, ch’ a marvolt tot e mi scours. La fa ben la ma, me a voi ch’ la sia aligra e cuntenta. Andem ben, t’ a t’ met enc ate ades. Sta aligra enca te nona. Me a i ho una masa da stè aligra, va pu là. Bsogna avoi fiducia. Ades a vag, ch’ ho da scapè s’ al mi ameighi, at’ salout nona. ( esce) ( Miki si mette le cuffie in testa, si siede sulla poltroncina vicino al telefono a leggere un fumetto, poco dopo entra Grazia, che si dirige verso la cucina, Miki non se 11 ne accorge. Subito dopo rientra con in mano una tazza di camomilla con la cannuccia per la nonna; Grazia ha una minigonna, tacchi alti ) GRAZIA: DELA: GRAZIA: Ecco nona la capumela, ch’ l’ av pis tent. Che breva fiola ci te, ci apena rivata e t’ e za imparè. La sgnoura Marisa la m’ ha det d’ avnei a que a dev la capumela, intent che lia e la mi ma al met a post la cambra. ( Miki ad questo punto si accorge di Grazia) MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKIi: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: Ho vest la madona, u i è la madona da la nona, a so sveg o che a insogni? ( si tocca il viso ) A so sveg, mo quela chi ela? La madona o l’ anzul custodi dla nona? ( si toglie le cuffie e rivolto a Grazia) Vo chi siv la madona? A so Grazia La grazia dla madona? A so Grazia, la fiola dla Rita. La fiola ad santa Rita? Rita, l’ infarmira dla nona Te t’ an avivti da l’ es una burdela? Altrochè che burdleta! ( le guarda il seno e il sedere) Mo quant’ an te? A i n’ ho znov. E sel che t’ fe ad lavour? A i ho e diploma ad mestra, e mi por non l’ ha vlou ch’ a studies e l’ ha paghè lou i mi stoudi. Ades però pre mumoint um va ben tot, basta ch’ a posa dè una mena ma la mi ma. Da duvò che t’ vin te? A stasimi in muntagna, se mi por non, ades l’ è mort e i mi zei i vo vend la chesa e la tera. Aloura a sì senza chesa e senza nient? Du ch’ a sima l’ era una chesa in campagna, so ma chi grep e lasò un s’ trova e lavour. E la tera de non? La mi ma da par sé la n’ è bona ad lavurè la tera e i mi zei i sta tot a Cesoina, achsè i ha deceis ad vend. Te si mai andeda a belè o in chi grep a lasò t’ an scapiva mai? Me a studieva a Cesoina, parchè du ch’ a staseiva un gnera modi d’ andè aventi e in dri; u m’ ha tnou i mi zei e quand is mandeva, a scapeva s’ al mi cusoini, andima enca a balè. Ci bona ad balè i bal mudiran, la t’ pis la musica ad discoteca? Come no! Im pis tot i bal, e um pis una masa e bughi – bughi. Te aloura ci ona ch’ l’ an va a la mesa, t’ an ci una cisarola. Me a vag sempra a la mesa, tot al dmenghi. Al cisaroli agli è boni enca ad balè ? 12 GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI : ADELE: MIKI: DELE: MIKI: DELE: E um pis enca una masa. Moh, un pè stren, pre solit al cisaroli al proiga e basta… Aloura t’ vu avnei stasoira a balè sa me? Incu a sem apena arivati, scapè se padroun un sta tent ben, la mi ma l’ an vra, a t’ aringrezi , e sarà pr’ un eltra volta. ( guarda la nonna e vede che ha finito la camomilla). A l ‘avì fineida tota, breva nona, a port a d’ là la taza. At salout, cum’ è che ta t’ cem te? Am cem Mikael, ma tot im cema Miki. At salout, Miki. ( esce) ( Miki salta dalla gioia, si sfrega le mani) huau! La madona l’ an puteiva fem una grezia piò granda, che zurneda, a i ho truvè un lavour e la m’ è arivata una bela fiola in chesa, oh madunoina mia, che grezia! E propri ona ch’ ui pis ad balè! Quest’ l’ è merit mi, ta me da dè una caramela. E che? A n’ avi magnedi tropi incu. Fursi te rasoun, però… Huau! Steltri volti am farò avdoi di mi ameig s’ una bela ragaza e ai faz avdoi me ma luilt , ch’ im to in zeir parchè i deis ch’ an rimorchi mai una dona. Brev fat avdoi di tu ameig che ci un oman piò ca né luilt. Ades però t’ am la de una caramela? ( si chiude il sipario , suona la canzone “ Who ‘s that Girl” di Madonna ) FINE PRIMO ATTO 13 SECONDO ATTO ( Marisa è in scena, davanti allo specchio, si mette a posto i capelli, il vestito, aspetta intrepida il pretendente mandato dall’ agenzia, poi mette in un cassetto la foto del marito defunto. Rita è vicina alla nonna, che mangia la minestra) ( suona la stessa musica di Madonna) MARISA: RITA: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: RITA : La i ha finei ad magnè? U i a menca un cucer. Mo sé e va ben la i ha magnè a sa, sinò la s’ ingrasa e dop te voia te trela so. Dai porta in cusoina che piat . ( Rita esegue, poi rientra) L’ am porta via enca e magnè da la boca ades, brota vepra che tan ci eltar. S’ an stasì atenta se magnè , ades ch’ a si stropia a dvantè tropa grasa e uv’ fa mel me cor. A farò e dgioun dla quaresma, quarenta dè; e va ben? (Marisa stizzita scrolla le spalle, poi si rivolge a Rita) Ades ta la port fura, ta la met in tla caruzina e andasi a fè una bela pasegeda. Sarà ben che a i meta la mantlina soura al spali, se e teira un po ad vent, che l’ an apia da ciapè fred. ( esce e ritorna con una mantellina che mette alla nonna) DELE: RITA: MARISA: DELE : MARISA: RITA: DELE: RITA: DELE: RITA: DELE: Achsè l’ am fa murei ad fena e ad fred. La bastarà? Un gnè un gran soul incu e sarà mei ch’ ai meta enca la querta soura al gambi. ( esce e torna con un pleid, che tiene in mano . Marisa è sempre più impaziente) Un gnè problema, un po’ d’ aria la fa ben, lè tota salouta. A l’ ho det me ch’ la vo ch’ am ciapa una pimonite, par fem murei. Ades la i è dventa tent delicheda ch’ la la ciapa se vent de dvanadur. A la ciutem ben, ai mitem enca i guint e la breta, l’ avdirà ch’ la n’ a n’ avrà fred par nient. ( Rita esce e torna con berretta e guanti che mette alla nonna) A m’ avì cuert com un vec bacoc; duvò ch’ andasem? Se lia la vo ch’ scapema parchè la sa da incuntrè s’ un oman e la vo l’ es lebra, aloura andasem a cumprè al carameli. Queli la v’ li porta la Pami da Bulogna, noun andasem a fè una pasegeda. Aloura dasimn un pò ad queli dla Pami , sinò me an scap. ( prende una caramella dal cassetto) Ecco dai andema. ( la tira su dalla poltroncina ,tenendola da una parte e dandole una stampella nell’ altra mano ) Oh che mel! Che mel! In tla gamba bona, an gni la faz piò, che mel! Ciamè e 14 MARISA : MARISA: ADELE: RITA: dutour, aiuto, che mel! Sel ch’a vi fat? Propri ades? ( Marisa e Rita le scoprono la gamba e iniziano a massaggiarle il polpaccio , mentre la nonna continua a gridare per il male , intanto suona il campanello) Ecco l’ è que e ades ch’ um ch’ a fasem ? La mi gamba, che cremp, che mel ! Ades l’ avdirà ch’ ui pasa, andasem a dlà, av met disdoi in tla caruzina e pu av faz un masag. ( suona ancora il campanello) MARISA: Portla in tla cambra , via andasì via, l’ al fa a posta, sempra quand l’ areiva dla zenta, parchè l’ an vo ch’ a incountra nisun oman. ( tutte due insieme la trascinano fuori , sostenendola una da una ascella e l’ altra dall’ altra , Marisa rientra e tutta agitata va ad aprire, entra Milio, con un abito elegante, ma un po’ stretto, di chiara evidenza che è l’ abito buono , tenuto acconto da quando era giovane, fiocchetto al posto della cravatta, brillantina nei capelli ) MILIO: MARISA: Permesso , u s’ po’? A si vo la sgnoura Marisa? Sé ,a so me, antrei, ch’ u s’ acomodi, ch’ us meta disdoi. ( lo fa accomodare sul divanetto) MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: Me a so Milio; pri ameig e “smembar “, um manda l’ agenzia “ Cuori Uniti”. Avì fat una masa ad streda par avnei da me? No , a i ho fat prest, me a stag a Runcfred, l’ è poca streda da que. A stag in tla chesa di mi, parchè a so arturnè ch’ l’ è poc da la Germania, duvò ch’ a i ho lavurè una masa ad an. A si stè ben in Germania ? Che amstir ch’ a fasivi? Ho fat e camarir in t ‘un alberg, a i ho lavurè una masa e ades u m’ è avnouda la voia d’ arturnè in te mi paiois. ( da dietro le quinte si sente la voce della nonna che grida: a stag mel, oh che mel) MILIO : MARISA: MILIO: MARISA: Chi è che sta mel? L’ è la mi suocera , u n’ è nient, u i è l’ infarmira ch’ la i fa la puntoura, la fa sempra un sac ad mosi; mo gei lou l’ è veduv o l’ è ragaz? Me a i ho sempra lavurè , ch’ a n’ ho avou e temp ad spusem, mo ades am so incort ad les da par me e a voi truvè una cunpagni par la mi avciaia. An si ancoura vec, a n’ avì di an da campè vo. 15 MILIO: MARISA: Me a voi ona dona da que, a n’ ho vlou to una tudesca. Com che e deis e pruverbi “ mogli e buoi dei paesi tuoi”, mu me um pis al rumagnoli, ch’ a gli è piò scieti e al perla e nost dialet. Avì rasoun, enca mu me im pis i rumagnol, i è piò aligar, tra nuilt a s’ capem mei. ( si sente ancora un grido della nonna: “ Che mel, oh, che mel! “ ) MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: La i fa un’ entra puntoura? Quant la i n’ ha da fe? No, ades la i fa i masag, tot i dè l è sta storia, la i è nuiosa e sbruntlouna achsè. Mo um dega, parchè l’ è andè a lavurè in Germania? me da zovan a i ho ciap una pavoura e a so scap via; an m’ arcord piò nient, an m ‘arcord e parchè e quel che ai ho fat in che temp che lè, l’è par quel che i mi ameig im cema smembar. La n’ è una malati, a i ho soul pardou la memoria d’ un pez dla mi veita, mo pre rest a so nurmel, l’an s ‘preocupa, an so malè. Ach fati robi! E pè una telenovela, me am cardeiva che dal robi achsè a li foss soul in tla televisioun, l’ è da no croid. Mo ades a si nurmel? Par tot i virs? Sé , sé a so nurmel, am so soul scurd sel ch’ um suzdet cla volta, an m’ arcord piò sel Ch’ u ma fat ciapè cla pavoura. Me an so vlu andè di stargoun, parchè an gni croid e gnenca di dutour de zervel, parchè an gni croid gnenca ma chi che lè, chi t’ fa spend una masa ad baioc, it fa andè par di an intir e pu in cheva un ragn da un bous. Sgonda me chi dutour che lè il fa a posta, achsè oun un guares mai e luilt i va aventi a ciapè di gran suld, sinò se oun u s’ guares i perd i cliint. Ah però , an l’ avì meiga strulgheda mel! Me però santei ades a i ho da fè di zeir, se a vlei a pos avneila a to proima ad magnè stasoira, ch’ a la port a fè una pasegeda a to un aperiteiv. Sé , grazie, aloura a s ‘avdem piò terd, av salout. Va ben, av salout ( Milio esce ) MARISA: Tot al volti ch’ e ven oun dl’ agenzia cla vecia la fa dal mosi achsè, l’ al fa a posta par spavantei, dop a vag a dlà e ai ne deg quatar. ( intanto prente il telefono ), Pronto Agenzia “ Cuori Uniti “ ? A so la Marisa, senta, ch’ l’ oman, Milio, lè vnou, um pè una breva persouna, però u n’ è una gran beleza. ( pausa) Ch’ elt ch’ a m’ ha vi mand i era vec ch’ e strasigheva i pi. ( pusa) Me a i aveiva det elt, biond e si oc celest ( pausa) Pre mumoint l ‘aveiva sol quest ( pausa) Sé lo l’ ha rasoun, e pè un oman fat pre vers ( pausa) Aloura ai ho da fè amicizia, a l’ ho da cnos mei? Ciou me fesic bisognerà fei l’ abitudine, ho capei am so da cuntatè, a la mi età, sé quest u ml’ ha za det ( pausa) . Par che vers un è avnou e scours ancoura, stasoira l’ artourna avdirò ad dmandeili. Va bene a la salout. 16 ( sta per chiudere il tel. Quando si accorge che è entrato uno ( il figlio) che le gira le spalle , perché sta mettendo a posto un registratore nel mobile che si trova in fondo alla parete ed ha una vistosa cresta in testa , tinta di rosso, cresta vistosa, che va dalla nuca alla fronte. Nell’ agitazione Marisa non riconosce il figlio ) MARISA: Aiuto, aiuto, u i è un ledar ma chesa mi, u i è un monstar, avnima a dè una mena! Ritaa… nonaa… avni a què, u i è un zengan si cavel ros, che e vo purtè via la radio de mi fiol! L’ è avnou a rubè, aiuto! Via, ledar, via , ades a t’ li dag me brot zengan, t’ an t’ vargogn d’ avnei a rubè in tal chesi dla pora zenta? Ledar ! Ades a vag a ciapè la garneda! MIKI: Ma! mo ci dventa mata, ma, a so mè, ma, sel te da rog? MARISA: Oh madona santensma, un monstar che e perla sla vousa de mi fiul. MIKI: T’ an num cnos, a so me, a so andè de barbir. MARISA : ( stordita e incredula) Com ci te , mo com ta t’ ci ardot? Sel chi t’ ha fat? Com ti ha taiè i cavel? Ta t’ ci fat fe la cresta rossa, com quela di gal, ci dvantè mat? Ta n’ è meiga da cor dri mal galoini; ( cade seduta sulla poltroncina) l’ è dvantè mat enca e barbir? MIKI: Ma chelmat. MARISA: Te d’ andè a lavurè e padroun u t’ mandrà via sobit su t’ void achsè, pardare e lavour . Pora me e mi cor, che pavoura am so ciapa. MIKI: Ma, pusebil che t ‘ faza achse? MARISA: E parchè ta t’ ci fat cla cresta ad gal, un è meiga carnavel; te d’ andè m’ una festa mascareda? MIKI: Ma , cum ci arvenza indrì! L’ è la nova moda, ades i è tot achsè i zovan. MARISA: I è tot achsè? S’ u t’ avdes e tu por ba! T’ an vre meiga andè in zeir sa cla cresta. MIKI: L’ è la moda, pettinatura Rok. MARISA: Pettinatura che? MIKI: Te t’ an capes ma, sa vut. MARISA: Me an capirò, mo chi vut ch’ ut voia mes achsè. MIKI: Tot, d’ avdirè. Ades a’ t salout ca i ho d’ andè. ( esce) ( entrano Rita e la nonna) RITA. MARISA : DELE: MARISA: DELE: MARISA: A i ho santei di rog , sel ch’ le suzest? Nient, nient a’ ta ringrezi, am so ciapa una pavoura sa che mat de mi fiol. Lia la fa com quel che e rugieva “ al lupo, al lupo”. L’ al fa par spavantè ch’ iltar. Va pu là, ades l’ an arcnos piò gnenca e su fiol, da pu ch’ la i ha i oman in tla testa. Se l’ a l’ aves vest, sourapansir com a sera me, la s’ saria spavanteda enca lia. Propri ona come te ch’ la i ha sempra la testa in tal novli a insugnè l’ amour, la s’ po’ ciapè una pavoura se la void e su fiol. Me a n’ ho la testa in tal novli e an insugneva l’ amour. 17 DELE: MARISA: DELE: MARISA: RITA: DELE: MARISA: DELE: RITA: DELE: MARISA: RITA: MARISA: DELE: MARISA: DELE: RITA: DELE: MARISA: DELE: RITA: DELE: MARISA: DELE: RITA: DELE: MARISA: RITA: DELE: Aloura chi ch’ lera proima a que? Ta ne se ch’ ormai ci vecia? Galoina vecia la fa e brod bon. La fa e brod bon parchè la n’ è piò bona da fè agli ovi. A n’ ho meiga da fè di burdel me, a voi soul una cumpagnì, e lia ha s’la da finei a scor’m dri. Ormai a sem toti da brod, però a s’ mantnem zovni listess; ades al doni al s’ ten ben e al mostra una masa ad an ad menc. Vardì com ch’ la s’ manten ben la su nora, l’ an po’ truvè piò d’ oun di mareid. La farà la culezioun dal beli statuini, da met soura e cumudoin. Magari! Tot in feila, da basè oun a la volta. Tal se che baza, la culezioun di ament ad zira, achsè se tai zend una candoila i s-cioi tot e u n’ arvenza piò nient. Sinò ad tera cota, ch’ in s-cioi. Sé e pu quand e tira e teremot al chesca ma tera e al s’ romp toti. La su la i è tota inveidia. A la su età ormai, sa vola ch’ la sia inveidia. Sé invizi, parchè enca lia la i è arvenza vedva da zovna e l’ ha n’ ha truvè nisoun par arfes una veita. Invizi me a l’ aveiva oun, se t’ al vu savoi e l’ era enca un gran bel oman; l’ è ch’ l’ è andè a lavurè in America, pansend ad guadagnè una masa ad suld e pu spusem, ma u n’ è piò arturnè. Lunten di occ, lunten de cor. U n’ è vera; e faseiva e mandrien e un dè , poc proima d’ arturnes a chesa, l’ è stè butè sota da un braenc ad bofal infuriè, ch’ i l’ ha bot ma tera e i è pas soura. Un gnè stè gnent da fè. Mo che storia tresta, Dele, la i è steda prorpi sfortuneda! U m’ ha scret e su padroun, ch’ i bofal i era zantnera e i s’ era ciap pavoura pr’ un tifoun impruveis, ch’ la tre zò gnaquel. E lia la s’ è tnouda ste segret par tot stia n? An vleiva fem cumpatì da nisoun, aveiva e mi fiol e a i ho soul pansè a fel grand. Ades invizi a so arvenza propri da par me. Enca lia la i ha avou i su guai. Però ades la i ha la nora, i anvoud. Par lia, sa fos morta, la saria cuntenta. Lia la pensa sempra mel ad me. A pansè mel u s’ ciapa, pre solit. U n’ è meiga vera, invizi me a deg ch’ avem sempra da pansè ben dal persouni, parchè in te mond u i è enca una masa ad bontà, meiga tot i è cateiv e disunest. Me a i ho ancoura da incuntrè. Parchè la nerva ben i occ e la ni vò avdoi. L’ è vera; pre solit an avdem quel ch’ avem davsoin e al persouni ch’ al s’ vo ben, parchè a sem trop egoeti e a pansem soul par noun. E sarà, mo ancoura an m’ avì cunveinta dafat. 18 RITA: MARISA: GUSTIN : MARISA: GUSTIN: MARISA : GUSTIN : DELE: GUSTIN: ADELE: GUSTIN: MARISA: GUSTIN: DELE: MARISA: GUSTIN: MARISA: GUSTIN: MARISA: GUSTIN: MARISA: GUSTIN: MARISA: GUSTIN: MARISA: DELE: MARISA: La prova a pansei e un dè l’ al capirà. Bè ades a vag a prepare in cusoina , ch’ u s’ fa terd. ( esce) ( suona il campanello entra Gusto, il contadino. E’ anziano e molto sordo) ) Gustin s’ u i el ad nov?? A v’ hò port un po’ ad ovi dal galoini. A v’ a ringrezi, ha i ho propri da fè i quadratin par la minestrina dla nona. La i ha da met i fiurilin da la finestra? Avì bsogn d’ una mena? ( alzando la voce) A i ho det ch’ ha i ho da fè la spoia, per fè la minestrina, che la nona la magna soul quela. A fasì la minestra si fiour? Ai mitì in tla spoia? Mo la i è bona? Com fala a magnela la nona a ne so. ( che si era un poco assopita) Sa giv? Sel ch’ l’ am vo dè da magnè? L’ am vo invalnè? Sel ch’ la deis, la s’ vo cambiè? La sl’ è fata ma dos? ( a parte ) L’ è piò sourd d’ una campena stuneda, un capes un fig sec. La i ha dsogn d’ una mena par cambiei al mudandi? Però e coul la i e leva liame an li faz ch’ al robi, an so bon. No, no, cambiema scors. La la cambia se scour? Parchè la la vò lasè bagneda tot e dè? ( a parte) ciou, meiga a mla faz mados me; sint a lè, sel che pensa ch’ am sia ardota scioca da fat? A v’ aringrezi, mo ades a i ho l’ aiutenta. Ho capei. E avì ciamè e veterinari par la munghena, che prest la i ha da fie? A m’ aracmand, ades ch’ un gnè piò e su por mareid, che l’ era bon da fè tot lò, an putem piò fè senza, me da par me an so meiga bon. A i ho za telefonè e u m’ ha det ch’ l’ ha da pasè da que incu o dmen e quand e pasa u sa ferma. La munghena la n’ ha da fiè incu o dmen, un pè propi, la i è ancoura in pì la magna, la sta ben. A i ho det che e veterineri e ven avdoila. Sé, mo quand e ven? A ne so. L’ an gni l’ ha det d’ avnei? Sé, sé , u n’ abia pavoura, se un pasa incu e ven admen, ai telefonerò ancoura. Mo che telefon! Bsogna che venga, cum fal par telefon! L’ an vrà meiga che e faza fiè la munghena par telefon! Stasì tranquel, che e ven , sé e ven incu o dmen ( lo accompagna alla porta e lo fa uscire) Che fadeiga , um per da l’ es in t ‘una chesa ad mat. Sint a lè da duvò che e ven la predga. Sel ch’ la i ha da dei ancoura? 19 DELE: MARISA: DELE: MARISA: ADELE: MARISA: MARISA : RITA: ADELE : RITA: DELE: MARISA: Propri nient. L’ è che si sourd u s’ fa proima a fè da par sé e a stè zet. Ades sé ch’ la i ha rasoun. Aloura se ha i ho rasoun, dam una caramela. Lia la i è praceisa a una burdela ch’ la fa i caprez, l’ an’ m faza ripet sempra al stesi robi. Uffa, aloura ha i ho soida, a voi bè un cech ad acqua. ( si affaccia alla porta della cucina) Rita par piasoir porta un bicir d’ aqua par la nona. ( entra Rita con un bicchiere di acqua che dà alla nonna) Piò terd me a scap, a vag fura sa cl’ oman dl’ agenzia, te porta a dlà la nona, proima ch’ l’ areiva e cioud la porta, ch’ l’ an faza un’ etra cumedia. Lia la vaga pu, ch’ a faz tot ben e ai pens me ma la nona. Tot i dè am dasì sempra la minestrina e al moili coti. Mo se incu a mezdè a v’ hò fat i macaroun, sa giv mai! A vi ho taiè znin znin, parchè sinò a fasi fadeiga a mastighei. L’ an s’ arcorda piò? A n’ ho meiga pers la memoria me, mo a so sicoura che stasoira am dasì la minestrina, vera? Invizi me ho voia ad bacalà. Aloura admen stocafes a less cot se lat ad galoina. ( suona il campanello entra il veterinario) BERTO : MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: Permesso, la sta a que la sgnoura Marisa? A so me A so e vetrineri, Berto com ch’a vo det par telefon , a so pas da que e am so ferum par avdoi la munghena. Che venga ch’a l’ acumpagn sobit in tla chesa de cuntadoin, ch’ la i è a què dri; avlì intent favurei qualcosa? Avì soida? Se la i tev, vest ch’ la i è achesè zanteila, an deg ad na m’ un bicir d’ acqua. Soul acqua? An vlì de voin? Rita porta par piasoir una bocia d’ acqua e ona ad voin , che e dutour e posa boi daquè; a i ho un voin ch’ l’ è speciel. Sé daquè a beg, s-cet fora dla tevla na. L’ è de zannzvois dal mi veidi, ch’ ul faseiva e mi por mareid; lò e geiva sempra che e voin bon l’ è la teta di vec e l’ aveiva propri rasoun, santei , l’ è speciel. ( Rita esegue, poi esce) BERTO: MARISA: BERTO: A la ringrezi sgnoura, a so stè sfazè, mo a i ho cours tot e dè, in sta stasoun u i è una masa ad lavour e pu un s’ pò di ad no m’ una bela dona come lia. Un bicir ad voin in cumpagnia d’ una dona l’ è e masum ch’ us posa avoi. A fasì una masa ad cumplimint ( civettuola ) L’ è propri bon ste voin, quest l’ è quel che fa cantè, l’ aqua invizi la fa mel , com 20 MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: DELE: MIKI: DELE: MIKI: DELE: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: i geiva i nost vec. Allegria! A la su salouta! A v’ a ringrezi. Aloura sel cl’ ha fat la munghena, la i ha da fiè? me a v ‘hò ciamè parchè un gnè piò e mi por mareid, proima e faseiva tot lò, non par ufendla, mo l’ era brev com un veterinari, l’ aveva imparè da burdel se su non; ades ch’a so arvenza da par me e se cuntadoin ch’ l’ è ormai vec.. Um dispis, enca lia la ì è vedva come me. L’ a ch’ l’ è pas ho pers la mi pora moi; i fiul i è grend e a faz una gran fadeiga a stè da par me; la mi fiola l’ am fa gnaquel, ma la nota durmei in te let da par me, l’ è propri brot. Com ch’ là rasoun! L’ è propri vera, no avoi nisoun che la nota d’ inveran u t’ arschelda i pi; e ven un magoun in tla goula. No fasema sti scours, valà. Andema a vdoi la munghena, gh’ l’ a i è in tla chesa a que dri, dla mi suocera. ( escono) ( entrano Miki e Grazia) Aloura am vag a mudè e pu a scap e a t’ aspet s’ la machina fura, dri dla curva, ch’ in s ‘ vega a scapè insen. Enca me am cambi, a faz prest e pu a veng; dop a vag a dei ma la mi ma ch’ a scap sagli ameighi, sperema ch’ l’ an faza dal stori. Vut ch’ l’ an t’ faza scapè sal tu ameighi? Ormai ci granda. Basta ch’ l’ an apia e suspet ch’ a scap sa te, senò sé ch’ l ‘am ragna. Parchè sal ca i ho me, an so meiga brot. L’ è parchè la tu ma la s’ ha fat e piasoir ad tos in chesa, an voi ch’ la pensa mel ad me. Te non t’ preoccupa ad quel, l’ impurtent l’ è che tam pisa mu me, quel che e deis al ma u n’ ha importa. La veita la i è di zovan, s’ an divarteiv ades, chi vlei che posa fel? Prufiten ch’ ades l’ è e vost mumoint, meiga quell ad noun vec e gnenca dla tu ma. Nona , lasa che la ma la faza quel ch’ la vo, se la po’ truvè da stè ben, la sta ben lia e enca nuilt. A ne so meiga, se dop l’ an num vo piò? T’ è pu la tu chesa, la rita ch’ la t’ beda e pu ai sem sempra enca noun, an andasem meiga in America. A voi sperè, a m’ aracmand, stasì a que in te vost paiois, che in America i è i bofal. noun a vlem stè in te nost paiois, an vlem migrè com chi ha fat i nost non. A vlem truvè lavour a què e fè grend i nost fiul dri mi non e in tla nosta nazioun. Te pins za mi fiul? Ciou, proima o pu i avnirà enca luilt, me am voi fè una fameia. Aloura prufitema ades, andasem a balè e pardima temp. ( escono ambedue) ( entrano Marisa e Berto) 21 BERTO : MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA : BERTO : MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: ADELE: BERTO: aloura sgnoura Marisa, ades la munghena la sta ben, l’ avdirè ch’ ui amenca un mois. La dega ma Gusto ch’ la la tenga d’ oc e quand u s’ incorz ch’ è e mumoint am ciamè. Va ben a farò com ch’ a gi vo. A i ho vest che vo a si una dona forta, una breva azdora, l’ avdirà che a ferem tot in quel pre su vers. A v’ aringrezi, me a so una pora dona ch’ a faz quel ch’ a pos. Me a v’ ho cnusou sobit , vo a sì una dona ecezionela, ancoura an n’ ho cnusouda ona come vo da quan ch’ a so iscret ma l’ agenzia. Agenzia ad che? Un pera ad mois fa am so iscret a l’ agenzia matrimoniela, a i ho cnusou un pò ad doni, ades a scap sa ona,ma ancoura an la cnos ben. l’ agenzia matrimoniela? E com ch’ la s ‘ cema? “ Insieme per sempre”. ( emozionata ) E la funziouna? U s’ fa dal conoscenzi? Sé , però u n’ è ch’ us trova sobit la persouna giosta. Ch’ l’ agenzia la i fa cnos dal doni beli? Sé, im fa cnos queli ch’ a deg me. Sé? Ah, ho capei, mo verda lè. Enca la mi nora la i ha cnusou oun… A i ho chera par lia; ai faz i mi auguri d’ avoi truvè l’ oman giost par lia; ades a vag , ch’ a i ho fat terd, a s’ avdem prest , mia gentile signora. ( esce e le fa il baciamano) MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: Ho sbaiè agenzia, che sfurtouna, un oman fat pre ben, ecco l’ è iscret in t’ un elta agenzia, a n’ ho propri nisouna furtouna; e vo ( arrabbiata verso la suocera) parchè a i avì det ch’ a scap s’ un oman , u i era propri bsogn? Bè, lou e scapa sa ona e te s’ un etar, e va pu ben. L’ an era bona ad stè zeta, a lè in tla su cocia? Sel ades a so dventa e chen dla chesa? S’ avì capei! An vleiva di quest! Stasì atenta parchè e chen e dà enca ad mors. A l’ avì pu za dè e mors, a l’ avì fat a posta. L’ è la verità e pu lou l’ è iscret in t’ un elta agenzia. Un sa mai, l’ ha pu det ch’ u n’ ha ancoura trov la dona giosta e quindi vo avivi da tnei ch’ la bucaza ciousa. ( entra Rita ) MARISA: RITA : Rita, la i ha vest e veterinari? Sé a l’ ho vest , parchè? 22 MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: L’è un bel oman vera? Sé, u s’ presenta propri ben, pu l’ è un dutour… Di animeli. Però u m’ ha fat i cumplimint, com ch’ l’ è garbè; ( sdolcinata) lè veduv, mo e scapa s’ una dona d’ un etra agenzea matrimoniela. Enca vo avì da scapè stasoira. Sé , mo t’vu met, quest e saria mei, ch’ l’ elt l’ è un sfringuel, un gnè in vel; pusebil ch’ avema sempra da cuntantes? Tropi volti bsogna cuntantes in tla veita! La saria comoda su s’ aves tot quel ch’ us vo. Dì Rita, mo lia dabon in sti voint an da quand te la fiola l’ an è scapa mai s’ un oman? No, no, me a n’ ho vlu piò savoi, la i è steda tropa grosa quela ch’a i ho pas. L’ è vera mo meiga tot i oman i è com quel ch’ lè capitae ma lia, lia puroina la i steda sempra in muntagna a fè l’ infarmira mi su genitour, ades che ch’ la i è lebra , chisà ch’ l’ an trova oun cui faza cumpagni.L’ a né li aquela ch’ la deis che bsogna avoi fiducia in tla zenta? Avoi fiducia sé, mo truvè un oman un m’ interesa, an gni pens propri. A cnos ona ch’ la i è separeda, parchè e mareid l’ è scap s’ un eltra dona, e lia i è steda queng an da par sé e pu la i ha trov un oman piò zovan ch’ a ne lia che lai vo un ben ch’ u ne sa nisoun, lai fa una masa ad righeli e la i porta un gran rispet. Queli agli è furtouni ch’ al capita ma pochi. Un sa mai, basta avoi fiducia. E sarà enca achsè, mo quela l’ ha n’ è una furtouna ch’ l’ am capita mu me. Valaà, ades la purta a dlà la nona , ch’ e ven ch’ l ‘oman. ( escono Grazia e la nonna, suona il campanello entra Milio) MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: RITA: Us po’? A so arivat trop prest? No, no, ho finei ades ad fè i mi lavour, ho mes gnaquel a post e a putem andè, mo proima mitiv un bisinin disdoi, av dag un cec da boi ( lo fa sedere). Grazie, a beg vulintir. E va ben un crodino, o a vlei la coca cola? No, la coca cola la i ha la cafina, l’ an num fa durmei la soira. ( Marisa prende dal mobile un aperitivo e due bicchieri e gli versa da bere) Durmei e pu piò, guai a perd e son , u s’ in va dla salouta. In tla veita e counta proima ad ogni roba la salouta. E vo ad salouta com a stasei? Me a stag benessum. Propri ben, d’ impartot? Ho fat agli analisi quatar meis fa, e colistirolo an l’ ho, la presioun la va ben, e diabete an l’ ho, mei ad sé an putria stè, a vag in bicicleta e a faz senta kilometri la volta; am manteng ben in fourma. A fasì enca ch’ la ginnastica, com ch’ us deis… quela( fa il gesto di tenersi su con le braccia) 23 MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: ( Milio fraintende e pensa agli addominali) Mè sé, a vlì avdoi? A ve faz avdoi sobit. ( preoccupata e imbarazzata) A que? , ades? Sé, a que, soura e tapoid; l’ avdirà com ch’ am teng so ben s’ al brazi. Oh madunoina mea! Soura e tapoid? A que? Mo l’ è dour. No, no, un gnè bsogn ch’ um faza avdoi, ai croid. L’ è mei s’ lè dour. Me al faz sempra soura e tapoid, um pis ad piò e s’ la musica rumagnola, a zend la radio e um pis stè da santei la musica. S’ la musica!… Sora e tapoid! … Me an faz zinquenta tot al volti, so e zo. Zinquenta? Parchè a li cuntei? Sé, i dutour i deis che bsogna fen zinquenta. Questa an la saveiva, mu me e dutour un m’ l’ ha mai det. Quest e dutour ul deis mi oman, parchè lè i oman chi l’ ha da fè, no al doni. Za, l’ è vera. E mi mareid quand u la faseiva ch’ la ginastica che lè un faseiva ad menchi, una gran masa ad menc! Eh! A si propri sicour ad fen zinquenta? Sé sinò al n’ fa l’ efet ben ch’ a gli ha da fè. Da bon? E an v’ sbaiè mai a cunteli? Intent ch’ al s’ fa us po’ perd e count. Vo a cuntè propri sempra? Sempra e an n’ um sbai mai, sempra zinquenta. Aloura e sent la musica, e fa la ginastica e l’ è bon enca ad cuntè, tot in t’ una volta, mo mama! Lou l’ è un campioun! E ul fa da spes? Emenc du volti dla smena, sa voi mantnei l’ abitudine. L’ è par quel ch’ av mantnei achsè megar, a parei un zuvnot. Bsogna manteis in forma, piò che sta ginnastica ch’ la s’ fa e mei la fa, si oun e smet dop ui perd l’ abitudine e ui pasa la voia ad fela. Avì propri rasoun! L’ è vera, un bsogna perd l’ abitudine. S’ al saves al mi ameighi, ch’ al m’ deis ch’ i su mareid i sé impultrunei e i sta sempra ma la televisioun! Par quel am n’ un faz un vant, e pè ch’ a sia megar , mo a i ho tot i moscual chi è dour cmè un sas, santì al brazi, am teng so senza fè fadeiga, an n’ um strac mai ed enca al gambi, santei , santei. No , no un gnè bsogn, ai croid, ai croid sa tota ch’la ginastica, mo mama mia! Zinquenta a n’ ho mai vest me, basta stei dri. E pu a magn una masa e ades andema a magnè, ch’ u m’ è vnouda una fena! Za e tot? Chisà quant e magna dop ch’ l’ ha fat tota ch’ la ginastica. Mu me um pis magnè ben e aloura savei sel ch’ a fasem? Vest che l’ aperiteiv a l’ avem za dbou a que, andasem a magnè, av port a Zeznatic, uv pis piò e pes o la cherna? A vag mata pre pes, um pis al friturini, cot in te fouran, e brudet. Che fema ch’am fasì avnei! Enca mu me um pis e pes, in Germania a magneva sempra dla cherna, chi ambughi chi era cateiv ch’ u ne sa nisoun. Ades am voi to la voia ad pes bon dal nosti perti.. Ui pis enca fè una pasegeda a maroina? 24 MARISA: MILIO: MARISA: Com ch’ lè romantic! Agli ondi e parfum de mer, da quand ch’ an vag a maroina! aloura andema sobit, che a penza pina us ragiouna mei. ( si avvia alla porta, Marisa lo segue dietro, e prima di uscire a parte, girata verso il pubbblico A penza pina us fa tot mei! Andema, ch’ u m’ è avnouda una fema, ch’ am magnaria un baccalà cot se lat ad galoini. ( escono) ( si chiude il sipario, suona la canzone “ Like a Vergin “ di Madonna) Fine secondo atto 25 TERZO ATTO (A volere suona la canzone “ Like a Vergin” di Madonna) ( sulla poltrona la nonna è assopita, entrano di soppiatto, guardando che non ci sia nessuno, Miki e Grazia, hanno in testa e addosso qualche filo di paglia, si mettono a posto i vestiti ) MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI: GRAZIA: MIKI : I s’ ha fat ciapè una fata d’ una pavoura, as sem cnou astei in prescia e a sem ciapè via com du ledar. Propri in ste mumoint la munghena la i aveiva da fiè; l’ è arivat Gustin ch’ la cminzè a ciamè la tu ma, ui a mancheva poch ch’ is scupres a lè. Am so ciapa un spaghet! Enca me, sta zeta, valà. L’ è vera che du ch’ a sima l’ era fadeiga ch’ i s’ avdes, mo se Gustin e fos avnou a to la paia par la munghena u s’ avreb squert sobit. Par furtouna ch’ la è andeda ben, avem fat in temp a scapè proima ch’i arives tot. Verda che te dla paia in ti cavel. ( gliela toglie) Enca te, vin ch’ a t’ pules, se l’ areiva la mi ma l’ am ragna o l’ am da al boti. No scor dla mi, che la ragna tot i dè e la vo ch’ a vaga de barbir a fem cavè la cresta, com ch’ la la cema lia; proima o pu um tucarà andei de barbir. Di Miki , sint a t’ ho da dei una roba… me ai ho e riterd. Se ci in riterd pr’ andè a lavurè a t’ acumpagn me sla machina, dai spiciemas. Veramoint me an vleiva… Ta t’ vargon a fet avdoi in machina sa me? No, u n’ è quel ch’a vleiva dei, ta n’ é capei. Aloura se tan t’ vargogn d ‘ avnei in machina sa me, che problema u i è? Stamatoina a i ho avou mel in te stong, a i ho armess gnaquel. U t’ ha fat mel la macchina? T’ è pavoura ad fè un bisinin ad streda? Un gnè gnenca un kilometro par arivè in te paios, sa vut ch’ l’ a t’ faza mel. No, an vleiva di quel. Ta t’ ci ciapa l’ influenza? Stan i deis ch’ la i è piò cateiva che mai, mo ormai la i è fineida , ta t’ la si ciapa propri ades ch’ e fred l’ è finei. No ,no, cumò ch’ a i ho da fè a dei… a i ho un riterd in t’ al mi cosi… a i ho pavoura ad l’ es incinta. Incinta? Mo da pu quand? An so sicoura, però a i ho i sintomi, a croid propri, da quand… da poch. Aspitem un fiol? Ta me puteiva gi proima! Sa vut che sia! che piasoir ch’a i ho, a dvent ba! E sarà masci o femna? Cum t’ ve aventi te. Ciou mo aloura l’ è propri oura ch’a meta la testa a post, bsogna ch’a vaga de barbir sobit, proima d’ andè a lavurè. E chi ch’ ul deis ma la tu ma? E ma la mi? A i e deg me, t’avdirè ch’ a la faz ste zeta me la mi ma e enca la tu, sa vut ch’al dega, 26 DELE: GRAZIA: ADELE: GRAZIA: MIKI: DELE: me a t’ voi ben, a so propri inamurè e a t’ voi spusè. Chi ch’u s’ vo spusè? La i è pregna? Oh nona avì santei gnaquel? Am cardeiva ch’a durmesuv. Me a dorum, mo a i ho agli ureci boni, no avoi pavoura burdela che ci una breva fiola, e mi anvoud e fa ben a spuset. Me a sò la fiola dla serva, la su ma l’an gne darà e cunsens, a finirò com la mi ma, che quand la i è resta pregna ad me la i è arvenza da par li e me an so gnenca chi che sia e mi ba. Pureta me! Mu me un m‘ arimporta, me a so cuntent, a lavurem tot dou, a putem met so fameia. Vin ades andasema a lavurè e pu stasoira al gem mal nostri ma; no avoi pavoura e vo nona pr’ intent no gi nient ma nisoun. Se t’ am dè al carameli … ( Miki prende in cassetto una caramella e gliela dà) DELE: MIKI: Soul ona? Al v’ fa mel la i ha det la Pami ch’ ha n ‘avi da magnè ona e dè. Andema Grazia. ( escono; poco dopo entra Rita con in mano il thè per la nonna, con la cannuccia, mentre glielo dà suona il campanello, entra Milio) MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: U i è la sgnoura Marisa? Me a sò avnou senza apuntamoint, a paseva da que e ai vleiva dì un quel. La i è a dlà in tla stala, sa vlì aspitè , l’ an tardarà una masa, ormai l’ è da un zulnoin chi è andè. An voi disturbè. Parchè un s’ acomoda ( lo fa sedere); a vlì qualcosa da boi? Se an dag fasteidi un bicir d’ aqua. Ai port enca e voin. No , no a la ringrezi, an beg voi fura dla tevla. ( Rita va in cucina e torna con un bicchiere di acqua, mentre Milio beve lei comincia a guardarlo, lo riguarda con insistenza , gli gira intorno, lui beve , ma è sempre più imbarazzato) U i è qualcosa ch’ l’ an va? Sel ch’ a i ho? Nient, nient ( ma continua a guardarlo e a giragli attorno) A so sporc? No, però… A i ho qualcosa ad rot? Mo , a ne so… Com ch’ ha ne savei? ( lui si guarda i vestiti, i calzoni , la camicia): I butoun i è tot, i calzoun im pè pulei; s’ ha i el ch’un va? A i ho qualcosa in ti cavel? 27 RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: ( si alza , va allo specchio a guardarsi ) ; Me an veg nient. Mo um pè…. ( con aria stupita e incredula). A sì pracies m’ una persouna… S ‘lè par quel u i n’ é dla zenta ch’la sa sarmeia. Sé l’ è vera, mo vo an v’ ciamarè meiga Milio ? Sé , am cem Milio e vo chi siv, a s’ cnusem? A so la Rita, an v’ arcurdei piò ad me? Rita chi? Boh, an cnos nisouna Rita me. A simi murous e pu vo a si ciap via quand a vo det ch’a sera pregna e piò nisoun l’ ha savou duvò ch’a siva andè. Me avreb mes incinta una dona? Mo quand ? E duvò ? No, no … u n’ è vera, u n’ è pusebil. ( gira nervoso per la stanza) RITA : MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: An si Milio e fiol ad Bastien ad Runcfred? Sé a sò propri me, mo vo ch’ um ch’ a fasei a cnosam, che me a so stè voint an a lavurè in Germania? Propri voint an fa a simi murous. me a s’ era murous sa vo? Me ho pers la memoria, an m’ arcord piò s’ el ch’ a i ho fat proima ad scapè in Germania. Av croid parchè la sgnoura Marisa la m’ ha det ch’ la scapa sa oun cun ch’ l’ ha pers un po’ ad memoria, senò an v ‘avreb cardou. Me ha i ho ciap una pavoura e so scap, mo an m’ arcord piò e parchè. L’ è stè quand che me a vo det ch’ a sera pregna e vo an m’ avi vlu spusè. ( la guarda bene da tutte le parti, le gira intorno, le guarda il viso , il sedere poi, poco a poco, ha come un’ illuminazione) Rita, ta t’ cem Rita… um pè ch’ um stia arturnend la memoria, Rita…Rita… ades a cmeinz arcurdè… oh puret me! Stasivi soura Strighera? E tu ba com ch’ u s’ ciameva? Sè a so ad Strighera e mi ba l’ era Dolfo de Gob. Sé…sé… da bon… mo… mamma mia… stasivi so ma che grep, dalong e me avneiva a tov sla vespa. Sé, a sò propri me, mo parchè a t’ ì ciap via achsè? Ades um ven in tla moint!... T’ avivti un ba ch ‘ u n’ vleiva che t’ fases l’ amour sa me, e geiva che me an s’ era bon ad fè nient e ch’ an andaseiva ben par la su fiola. Sé … ades a m’ arcord…um ven in tla moint, ades, sé , sé ! L’ è vera, ma dop u s’ è pantei, trop terd però. Ades a m’ arcord ch’ la volta ch’ ma to cumpagnè ma chesa e che lo l’ avnet zo m’ al scheli se sciop e um cureiva dri e geiva ch ‘um vleiva tirè una sciupteda. Ades a capes… l’ è par quel che me a so scap via, sé! L’ è propri par quel! Quand ta me det che sirti pregna me a i ho avou una gran pavoura che e tu ba 28 RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA: u m’ amazez da bon. E com s’ an m ‘ arcord, però dop me mi ba u i è spiasou, u m’ l’ ha det enca proima ad murei e par quel tot sti an u m ‘ ha sempra tnouda sa lo. Me par la pavoura a so muntè soura e proim treno ch’ a i ho trov e a so scap in Germania. Da la pavoura a da la strachezza am so indurmoint e quand am so sveg an m ‘ arcurdeva piò nient. E mi Milio! E me ch’ a m’ cardeiva che te t’ am nun vles ben, ho pianzou par di an intir e a i ho trat so la burdela da par me. La burdela? E duv’ ela? A la voi cnos, a i voi dè e mi nom, me a t’ voi spusè. Cum ch’ a so cuntent ch’a i ho arciapè la memoria, ad savoi ch’a i ho una fiola, ades sé, am voi fè una fameia. Sé, mo te ci a què parchè scap sla sgnoura Marisa. S’ l’ è par quel t’ an te da preocupè, a sem scap un per ad volti e me an n’ um so inamurè e a sera avnou a que propri par deili che me admena soira an la vleiva vnei a to par scapè. Chissa com ch’la ciaparà. Ma la sgnoura Marisa ai girem gnaquel, pu sgonda me l’ an s’ era inamureda gnenca lia. Fursi te rasoun. E la mi fiola duv’ ela? La i è andeda a lavurè, stasoira a tla faz cnos, intent a pruvarò a gi qualcosa enca me ma la sgnoura Marisa. Mo tal se ch’ u m’ sta vnend tota la memoria? Ta t’ arcord che me a t’ vneiva a to e a t’ aspiteva da long da la tu chesa, par non fem avdoi de tu ba? E me a scapeva da maseda, soul la mi ma l’ al savoiva. E ch’ l’ elta volta ch’ a tò port daventi la porta ad chesa, parchè l’ era nota fonda e e faseiva un gran fred e as cardimi che e tu ba e durmes, invizi u s’ è sveg e l’ è avnu ad ciota sla sciopa? Us cardeiva ch’ ui fos i ledar. E invizi quand u s’ è incort ch’ a sera me u s’ è incazè ancoura ad piò ed enca cla volta u m’ è cours dri e e rugeiva ch’ la i iera carga e che e vleiva tirem dri do sciuptedi. Sgonda me l’ era zlous, un vleiva che nisoun um tuches. Par do volti u m’ è cours dri sla sciopa, par quel che me aveiva una gran pavoura ad lò. E cla volta che e piuveiva e a sem andè in tla stala dal pigri? Avimi un fred che par scaldes as sem stuglè in tla paia stret, stret. Oh, finalmoint a m’ l’ arcord, quela l’ è steda la nota piò bela dla mi veita, sé ades l’ am ven in tla moint! Mo che roba, com ch’ a i ho fat a scurderm dal robi achsè beli? La sarà steda propri la pavoura ad murei. Piò ta m’ li fe arcurdè, piò a capes che me a t’ voi ancoura ben e ades a capes parchè an n’ um so mai vlu spusè sa nisouna. Genca me, a n’ ho vlu piò nisoun, a sò sempra steda da par me, se mi ba e la mi ma. 29 MILIO: RITA: MILIO: RITA: MILIO: RITA : MILIO: RITA: MILIO: DELE: RITA: Aloura parchè ades ci a que? Parchè i mi i è mort e i mi fradel i vo vend la chesa e la tera, i è tot andè a stè fura e me a i ho cnu zarchè un lavour. I la i ha za vandouda la chesa? Ancoura na, a so ch’ i ha scors sa dla zenta. Dim du ch’ a pos truvè oun di tu fradel, ch’ ai vag a scor. ( prende un blocchetto vicino al tel. E scrive un numero) Quest l’è e nomar, di da bon? In Germania a i ho sempra lavurè, senza mai divarteim, gnenca la dmenga e ai ho mes da perta un po’ ad baioc. I mi fradel i t’ dmandarà du ci ste tot sti an. Te non t’ preoccupa, ch’ a i pens me, proima ai telefon e pu andarò a cuntei gnaquel. ( esce) ( che durante il colloquio faceva finta di dormire e apriva un occhio ogni tanto) : Te vest la roda la zeira, ades la ven bona enca par te. Oh nona an gni pos croid; um pè una fola, sperema ch’ la vaga ben, ch’ un sia stè un insogni. A vag in cusoina e quand artourn a què a sper ch’la sipa ancoura vera. ( esce) ( entrano Marisa e il veterinario) BERTO: MARISA: BERTO : DELE MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: Stavolta l’ è steda doura, ch’ l’ a pora munghena la i aveiva e vidlin a l’ areversa e a i ho fat una fadeiga ch’ u ne sa nisoun, mo l’ è andè tot ben par la pradga ch’ a i ho me, sinò a ne so s’ hai salvivi la pela. Lou l’ è stè propri brev, us’ void ch’ ha una gran pradga. Enca vo a si steda una dona forta, a ma v’ ì dè una mena piò vo ch’ a n’ è Gustin, ch’ l’ è sourd e un capeiva sel ch‘ a i geiva. ( a parte ) Uh! La i è asteda a lè in tla stala soul par stè dri ma lou; a veg che quand u i era e mi fiol l’ an gnè mai andeda, un gnè perequal, ma lia la stala l’ an gni chesca ma dos. Me a dì la verità an li ho mai fati st’ al robi e faseiva tot e mi por mareid; mu me um pis stè ma chesa a fè da magnè , no a lavurè in tla stala e gnenca int l’ort; a so breva a fè da magnè e a tnei ben la chesa; però s’ u i è bsogn an n’um teir mai indri. Avì rasoun, una dona la i ha da badè ma la chesa, i lavour in campagna ij ha da fè i oman e quand ui è propri bsogn una mena ad piò l’ an fa mel. Lia sé ch’ l’è una breva dona, l’ è un pchè ch’ la sipa impgneda s’ un etar oman. No, a so scapa soul do tri volti sa oun, ma un è quel che fa par me. Vo invizi a scapì s’ una dona. Sé stasoira a i ho da scapè s’ una nova. Parchè an avì piò quela ad ch’ l’ elta volta? No quela l’ an mè piasouda, la n’ era fata par me. 30 MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: ADELE: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: MARISA: DELE: BERTO: MARISA : BERTO: MARISA: BERTO: MARISA : BERTO : MARISA: BERTO: MARISA: BERTO: Enca questa la v’ la manda l’ agenzia? Sé , me ai telefon, ai deg ad presentem un’ etra e luit im dà e nomar ad ona nova. Però, achsè e cnos un masa ad doni. A faz un bisinin ad esperienza, s’ un fos che vo a sì za cumpagneda… No, a vl’ ho det, a n’ ho nisoun impegn. Parché lia l’ am piasreb. Am fasì una masa ad cumpliment, mo intent a scapì s’ un etra dona. Ades a i ho ciap st’ impegn, an pos mandel a mel, un sta ben. Magari la i è zovna. Abastenza, la i ha quarant’ an. Però, la v’ li da zovni l’ agenzia. Mo quel e counta poch, me a voi ona ch’ la sipa lebra e ch’ la posa avnei a stè ma chesa mea, parchè me a la voi sempra sa me. L’ è stren ch’ al n’ lapia ancoura trova. Ch’ lelta la i aveiva di burdel znin e la n’ era lebra. ( a parte ) Sl’ è par quel me a saria cuntenta ad lasè sta chesa mi mi fiul e ad lasei enca ch’ la sgudebla dla mi suocera, magari! ( a parte ) Ch’ la vepra l’ am vo bandunè… però, a pansei ben, se la s’ nun va lia e vo dei ch’ a sarò lebra e an l’ avrò piò tra i pi. ( a Marisa) : Sel ch’ a vi det? Nient a scureiva da par me. A scurivti dla suocera. A geiva che i mi fiul i vò un gran ben ma la nona, che se mu me um capites una sgrezia o se a duvria andè via da què, luit i sareb bon a custodeila mei ch’ a ne me. Da bon? I faria tot lou, senza ad lia? E mi fiol l’ è brev a lavela ,a trela so, a fei gnaquel; e enca la mi fiola, quand l’ arto urna da l’ università la fa tot lia. ( a parte ) Sint a lè quant busì la counta par fes’ l’ ameig! Lia la i è propri una dona breva ch’ la i ha trat so i fiul senza veizi. Modestamoint, ho fat de mi mei e a i ho zarchè a tirei so in te rispet di genitour e di vec. A sì propri una dona ch’ um ch’ us trova pochi. Enca vo, a sì un oman fort, pin ad salouta… A m’ la sgavagn, sé di problemi an n’ ho, am manteng ancoura ben. Vo andasei in bicicleta? In bicicleta na, a n’ ho e temp. E ch’ elta ginastica, quela…quela… Ch’ elta quale? Quela…ch’ i fa i oman…ch’ i sten so s’ al brazi… A v’ li dei gli addominali? 31 MARISA: DELE: Me a ne so cum ch’ us deis in italien. ( a parte ) Valà, ch’ ho capei me sel che tvu te! Pusebil che lou un capesa? Tvu ch’ a i e dega me, cer e tond? Achsè e ciapa un spavent e e scapa via. BERTO: Sé, i s’ cema achsè, me ai faz d’ ogni tent, ma ultimamoint a i ho pers un bisinin l’ abitudine. MARISA : Parchè a si veduv. BERTO: L’ è vera, sé, da pu quand un gnè piò la mi pora moi an faz piò nient, an n’ho piò la voia, proima sé ch’ a sera in fourma. MARISA : Avdire ch’ la v’ turnarà; quand ch’ u sta s’ una dona u s’ ha piò voia ad fa enca ch’ la ginastica. BERTO: A si simpatica e aligra vo. Fursi avì propri rasoun, am so lasè andè da quand a so veduv, proima ad ch’ la ginastica an faseiva trenta a la volta. MARISA: Parchè enca vo a li cuntei? Mo me a deg che a la nostra età trenta i po’ l’ es sa, ecome! BERTO: Par avoi e masum d’ l’ efet i dutour i deis ch’ e sareb mei fen zinquenta, mo me pre solit an gn ‘areiv, am strac proima, parchè a sò un bisinin gras. MARISA: Me an li ho mai counti, e mi por mareid quand u la faseiva, un cunteva meiga; sgond a me un faseiva ad menc, una masa ad menc! E vo quant volti a la smena a la fasei? BERTO: Iutum an una volta dla smena; vo sa giv ch’ lè poc? MARISA: A la nosta età e va ben sé, ecome. BERTO: A so ad coursa tot i dè in zeir di cuntadoin e quand u s’ fa soira a so strac, an n’ ho sempra voia. MARISA: Me a gireb ch’ l’ è mei avoi riguerd, un sa mai ch’ un faza mel me cor. ADELE: ( a parte ) Che busedra! BERTO: ( in tono sornione) O se pu a vlìvi dei ch’ l’ elta…ginastica… la mi moi la i è sempra steda cuntenta, l’ ha n’ ha mai avu da lamantes. MARISA: ( imbarazzata) Oh… me… ADELE: ( a parte ) Propri quela lia la vleiva dei; verda, verda ades la fa la voirzinela e pè ch’ la vergogna. ( suona il campanello, entra Gustin) GUSTIN: BERTO: GUSTIN: BERTO: Dutour ho fat quel ch’ a ma vì det, um pè che la munghena la stia ben, sel ch’ a i ho da fè ancoura? D’ ogni tent andasi a dei un’ ucieda, e guardei se e vidlin e magna parchè l’ ha patei e se e va tot ben, un gnè niente da fè. Me a n’ ho patei, a stag ben. La munghena la puroina. Ho d’ andè, ades a aveng a dei un’ ucieda me, so. Achsè a s’ intandem mei. ( si avvia alla porta) A s’ avdem sgnoura Marisa. ( le fa il baciamano ) ( escono Berto e Gustin) 32 MARISA: ADELE: MARISA: ADELE: MARISA: ADELE: MARISA: ADELE: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: ADELE: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: RITA: MARISA: Quand un s’ ha furtouna us’ pò fè quel ch’ u s’ vo, un gnè gnent da fè. Sa vut, l’ agenzia lai li dà zovni, puroina te ci fura, ta n’ è capei ancoura che t’è i tu an? Smiteila ad dei ch’a so vecia, vo a sarì vecia, no me. Me s’ u n’ era ch’ am so rota e femore a saria ancoura in gamba, mo quel un vo dei avoi la testa sempra mi oman. L’ amour u n’ ha età, e cor l’ è sempra zovan. E sarà l’ emacipazioun, ecco al doni muderni, un gnè piò religioun. E mond, par furtouna, l’ è cambiè. A ne so du ch’ andrem a finei. Andarem a pera si oman, l’ era oura na? E ades e basta. Faseila fineida, tanimodi proima o pu un oman com ch’a deg me al truvarò ( alla porta della cucina ) Rita a vnei a què par piasoir. ( entra Rita ) Sel ch’ u i è sgnoura? Rita a i ho bsogn d’un cunsei; e veterinari un scapa piò sa quela d’ un mois fa, però l’ ha da cnos ona nova; mo u m’ ha fat una masa ad cumpliment! T’ saves! Si oman bsogna stè atenti, parché i scapa sa ona e va dri m’ un eltra. Avì rasoun, un bsogna mai fides trop, pedrò…se l’ avess santei al gentilezi! I oman i è di galet ch’ i vo tot al galoini de puler par sé. Però in è tot achsè. La dega sngoura, ch’ l’ elt ch’ u v’ ha fat cnos l’ agenzia uv pis? A sì inamureda? L’ è una breva persouna, mo l’ è soul un ameig, par lou an prov nient; e sarà mei quand ch’ al veg ch’ a i dega ad fes la su streda. Sl’ è par quel u l’ ha za fata. Eh? Sel t’ vu dei, Te capei sel ch’ a to det? Ho capei sé, an scurei ad Milio? Sé e lia cum fala a savoi e nom ch’ an l’ ho mai det? A l’ ho vest quand vo a siva in tla stala se veterineri, l’ è avnou a que par deiv ch’ l’ è soul un ameig e ch’ un vleiva tov in zeir. Bene, avem risolt un problema; mo perché u l’ ha det ma lia? Un s’ arisgheiva ad deil mu me? L ’ è stè che me a l’ ho arcnusou e u i è arturneda la memoria. U i è arturneda la memoria ? E com ch’ la fat? A l’ ho arcnusou me; lè e ba dla mi fiola. Mo questa pu! Ach fati robi! E pè una telenovela dla televisioun, l’ è da no croid. Com avì fat ad arcnosal? Parchè me an me so mai scord in tot sti an, e pu la faza la i è sempra quela, enca s’ u s’ è invcè un bisinin e l’ ha mes so un pò ad cavel biench. E aloura? A i ho scours e u i è avnou in tla moint gnaquel; ades um vo spusè e e vo cnos la su fiola. bene, a so propri cuntenta.Mo che storia! E pè un mirecual ad santa Rita. 33 RITA: O dla mi pora nona ch’ an ho mai smes ad preghè tot sti an. ( entrano Miki e Grazia tenendosi per mano, Miki è pettinato come nel primo atto, ha tolto la cresta; Marisa e Rita li guardano stupite) MARISA: MIKI: MARISA: RITA: MIKI : MARISA: MIKI: MARISA: RITA : DELE : MIKI: MARISA E RITA MARISA: RITA: MARISA: GRAZIA: MARISA: GRAZIA : RITA: GRAZIA: RITA: GRAZIAl: MARISA: MIKI: Mo vè, l’ ha mes la testa a post, u n’ ha piò la cresta ad gal. Fursi u i è dagli eltri novità? Ona ad piò o ona ad menc , incu l’ è la zurneda giosta. Avem da div una roba ma toti do… Gì pu. Incu l’ è la zurneda dal novità. Me e la Grazia a s’ vlem spusè. T’ vu dei fè i murous, l’ è tent poch ch’ a v’ cnusei. No, a s’ vlem spusè. Spusè? E parchè tota sta presia? la burdela la ì è pregna. ( Rita e Grazia la guardano allibite) L’ è vera, a s’ vlem ben, me a so propri inamurè, ades a i ho un lavour e am pos fè una fameia. A dvantem noni! Za e tot? Me a sò ancura zovna. S’ l’è par quel enca me, a so piò zovna ch’ a ne lia. Aloura smitema ad des de li adasesum de te, tanimodi a stasem dvantend parenti. Pinsa a sarem do noni zovni, ancoura beli e in età da mareid. U n’ è mai trop terd, gnenca par noelti. Quest l’ è e dè di matrimoni, par vuilt …invizi me arvenz ancoura a que. Parchè l’ è e dè di matrimoni? Am spous enca me; l’ è arturnè e tu ba. E mi ba? E du v’ el ades? Con ch’ la fat arturnè? L’ è una storia longa, mo proima ad soira e ven e ut’ vo cnos. Miki a i ho enca un ba! E mi burdel l’ avrà un non! An veg agli ouri ad cnosal! Alegria, mei aché l’ an puteiva andè e pu mei un burdel e un matrimoni d’ una sgrezia o d’ una malati. Aloura fasì una roba, andasì a ciamè e prit par stabilei la deta de matrimoni Andasem sobit ( Miki e Grazia escono) MARISA: RITA : Vest che la tu fiola la i è una breva burdela, chisà ch’ l’ an faza met la testa a post me mi fiol. T’ an void ch’ u s’ è za taiè la cresta ad gal? A so cuntenta che t’ an le ciapa mel, te ta se fat de ben e an vria che t’ panses 34 MARISA: RITA: mel ad me e gnenca dla mi fiola. Un burdel l’ è sempra una grezia de Signour e te e la tu fiola in sta chesa avì port soul de ben. Um ven la cumuzioun! ( va con le lacrime agli occhi verso la cucina) ( entra Pamela) PAMI: MARISA: PAMI: MARISA: PAMELA: PAMI: DELE : PAMI: DELE: PAMI: DELE: MARISA: DELE: PAMI: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: DELE: MARISA: PAMI: DELE: PAMI: DELE: PAMI: Ma a sò rivata; Miki u n’ è meiga avnou a tom a la stazioun, sel u s’ è scord? Par furtona ch’ u i era una mi ameiga ch’ l’ a ma dè un pasag sla machina. Sa vut ch’ l’ epa la testa, l’ ha dagli eltri robi ades da pansè. A capes ch’ e lavoura, tra poc a ciap la laurea e dop am trov un lavour enca me. E che lavour t’ vu fe ? Sa ch’ università che l’ è , quela dla dama, t’ an magn meiga, e sarà mei che ta t’ truva un lavour fat pre ben, altrochè e teatar e cinema! In te pranzeipi a m’ adaterò com ch’ la fat enca e mi fradel. ( rivolta alla nonna) Nona ho avou la risposta da che profesour ad Bulogna. Sel ch’ la det? Tra queng dè te da fè e ricovar ch’ u t’ opera e dop caminerè com proima. Di da bon, l’ è propri vera? A si cuntenta? An gni pos croid, arturnerò a stè in tla mi chesa, senza dev piò fasteidi, a putrò andè in t’ l’ ort, a putrò caminè senza dulour! Questa sé ch’ l’ è una grezia. Stè sempra in sta scarana e si dulour ch’ a i ho u m’ ha fat andè fora ad testa. Com fura ad testa? Sé an rasuneva piò, dal volti a so steda cateiva sa vuilt. Bè, dal volti, gema potos da spes. Però de ben a l’ ho fat enca me. Sé? E com? S’ u n’ era par me la Rita l’ an incuntreva Milio. L’ è vera e Miki un incuntreva la Grazia. E te Marisa fat la tu veita, non fa come me ch’ a so dventa una vecia rugnousa; a i ho pansè una masa sti dè e a i ho capei una masa ad robi. A v’ aringrezi e me a v’ darò sempra una mena quand avì bsogn. La staga tranquela ch’ an l’ abandoun. So, via a vag in cusoina, senò a que stasoira un s’ magna meiga. ( esce) E pu nona a t’ ho port enca al carameli. Mo ona a la volta, a m’ aracmand! Ona a la volta, toti in feila. Mo nona, quand t’ imparerè a stè cuntruleda un bisinin? L’ è l’ onica roba bela ch’ u m’ arvenza in tla veita, t’ am vu cavè enca al luvari? Ci com i burdel znin. Tin ancora ona e ch’ agli elti a li met via par dmen. ( mette le caramelle in un cassetto) Ciao nona, a scap. ( esce) 35 ( suona il campanello , entra Rita che va ad aprire a Milio ) RITA: Ciao, ho det gnaquel ma la sgnoura Marisa, la l’ ha ciapa ben. ( entra Marisa) MILIO: MARISA: MILIO: MARISA: MILIO: RITA : MILIO: RITA: MILIO: Me Marisa ai voi dmandè scousa. A n’ avì da dì gnent, la Rita la m’ hà cuntè gnaquel e me a so cuntente par vò. Me a la voi spusè e a voi dè e nom ma la mi fiola. L’ è la roba piò bela ch’ a putì fè. E quand a s’ sem spusè a voi andè a ste sla Rita in tla chesa di su genitour. Da bon? Dinz a i ho telefonè mi su fradel a i ho det ch’ a compar la chesa e la tera. Che surproisa! Com ch’ a so cuntenta! Però an t’ voi meiga fat fè la veita d’ eremita la so in muntagna com te sempra fat tot sti an; e sabat e la dmenga andarem a fe dal pasegedi e d ‘insteda andarem enca a maroina a fè e bagn. An veg agli ouri ad deil ma la Grazia. E me an veg agli ouri ad cnosla Sgnoura Marisa a pos andè fura stasoira? Vuilt andasì pu, ma la nona ai pens me. ( Rita e Milio escono) Alè e nuenti do arvanzem a chesa da par no, come do pori veci. Te d’ avoi fiducia ch’ al robi al s’ mitrà ben enca par te; ta i è pu i pritindint. Basta ch’ an trova oun ch’ l’ apia in tla testa d’ andè in America. RITA : MILIO: RITA: MARISA: MARISA: DELE: MARISA: ( suona il campanello, Marisa apre, entra Don Gino) DON GINO: Bona soira, chi ragaz i m’ ma mandè a ciamè, i ha det ch’ i ha bsogn. MARISA: Avni aventi, a v ‘aspitima, chi raghez i sarà que da tonda, ades ai ciem; intent Ch’ u s‘acomomoda. ( lo fa sedere) DON GINO: A sò ad presia, a i ho d’ itar zeir da fè, i m’ ha det ch’ lè una roba urgenta ch’ a aveiva da vni sobit. DELE: I s’ fa tot i spous, i fa una gran festa e im purterà al carameli e i cunfet. DON GINO: Tot ? Chi tot? Alè, at salout gita a Venezia. ( suona il campanello, Marisa va ad aprire, entra Berto ) BERTO: Bona soira arziprit, a pos scor un mumoint sla sgnoura? DON GINO: An so ma chesa mi, u n’ ha da dmandè e parmes mu me. BERTO : Bè se e sint e fa listess. ( a Marisa) A so lebar, a so un oman lebar, la vo scapè sa me stasoira? MARISA: Com ch’ a si lebar an avivi da scapè s’ una dona? 36 BERTO: A i ho telefonè e a i ho det h’ um m’ interesa cnosla. MARISA: Ah sé? A che oura a scapem? BERTO: Sobit, ades, s’ la i ha da scor s’ l’ arziprit, a l’ aspet in tla machina. MARISA : A deg ma chi burdel ad met a let la nona e a veng sobit. S’ l’ arziprit l’ ha da scor e mi fiol, me a so lebra. ( Berto esce) ( allegra e frenetica, si rivolge a Don Gino) Don Gino se lou l’ ha presia, me a i n’ ho ancoua ad piò; mo a i ho dal robi da cuntei, dal robi! Don Gino un gnè da croid al robi ch’ a gli è zuzesti in sta chesa! Milio l’ha incuntrè la Rita, intent che me a s’ era in tla stala, me ades a scap sa Berto e chi burdel i s’ ha da spusè. Oh, ma don Gino, a m ‘aracmand eh! “ l’ è tota coipa dla munghena! “ ( si chiude il sipario, suona la canzone “ Material Girl “ di Madonna) Fine terzo atto Longiano 18/ 02/ 2013 37