La Quotidiana, 23.10.2015
Transcript
La Quotidiana, 23.10.2015
Pretsch Fr. 1.90 19. annada, numer 206 GA 7007 Cuira Cybermobing – tge è quai? Venderdi, ils 23 d’october 2015 La setgira è stada da s’accorscher Cybermobing è savens in spustament dal mobing convenziunal en il mund digital. 10 Stads sitgas n’èn betg las meglras per la racolta sco quest onn per ils tartuffels. 15 Redacziun: Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel. 081 255 57 10, [email protected] Ils tschujs e Zon Zanett (map) A Bravuogn haun ils Rumauntschs festagio duos evenimaints in d’üna. Per üna la radunanza annuela da l’alp fictiva dal Plañ Purcher e per l’otra üna pitschna commemoraziun da Gian Gianett Cloetta. Il Plañ Purcher es ün’alp da püerchs (tschujs in bargunsegner) cha nu do in realted, ma chi ho ün cho d’alp e pastriglia. Il rapport da quist (actuelmaing es que Jost Falett) vain fat in fuorma da poesia. Claudia Taverna-Huder, la presi denta da la Cumünanza culturela da «Pro Bravuogn», ho trat adim maint ils grands merits dal magi ster, scriptur, poet ed istoriker lo cal Gian Gianett Cloetta (numno Zon Zanett), mort aunz 50 ans. ¾ PAGINA 13 Repower venda sia sedia a Glion DAD AUGUSTIN BEELI / ANR Il liug dalla sedia ei situaus ideal en liug central e beincontonschibel a Glion. Il domicil dalla Repower ei denton buca pli cheu, mobein a Poschiavo. Perquei venda quella l’immobi glia. Interessents ein s’annunziai. Dapi che l’Ovra electrica sursilva na ha inaugurau siu niev center administrativ cun biros novs ein 16 onns vargai. Dapi lu ha ei dau bia midadas ella producziun ed el commerci d’energia. Quei se muossa bein tier la Repower. Siu domicil a Glion survescha oz da pli alla Regiun Surselva che ad el la sezza. Perquei savess ei esser ina caschun per l’organisaziun regiu nala da statuir siu domicil cun in agen dacasa. Sche quei vegn ad es ser il cass ei buca segir. Dalla Re giun Surselva ha negin vuliu ni confirmar ni dementir ch’ella vegli cumprar giu il baghetg dalla Repower alla Via dil Glogn 22. Ils biars uffecis dalla Regiun Sursel va han gia bardigliau el baghetg dall’anteriura Aurax. Cugl 1. da schaner 2016 entscheiva la nova epoca culla nova structura ch’il pievel grischun ha «dictau» alla Regiun. ¾ PAGINA 5 Spustar u eleger in dal Partenz? Tscherna dal presidi da la Lia Rumantscha DA CLAUDIA CADRUVI / ANR En otg dis duessan ils delegads da la Lia eleger Johannes Flury sco nov parsura dals Rumantschs – quai less almain la suprastanza da la Lia. Cristian Collenberg pretenda da spustar il termin d’elecziun. La ra dunanza da delegads ha lieu ils 31 d’october a Mustér. «La pre sidenza da la Lia Rumantscha ha adina giugà ina gronda rolla. Igl è stà in post uschè attractiv», di Collenberg da la Societad Retorumantscha. El po strusch crair ch’ins n’ha betg chattà buns candidats entaifer il moviment rumantsch. Johannes Flury, il favorit da la suprastanza da la Lia, deriva dal Partenz ed ha emprendì ru mantsch sco reverenda en l’En giadina. L’entschatta settember ha la Lia Rumantscha preschentà la candidatura da Flury gist ense men cun la demissiun dal presi dent actual Duri Bezzola. Gia la primavaira aveva lez dà enconu schent a la suprastanza sia demis siun sin la fin da quest onn. Fin il settember ha la suprastanza tegnì secret la demissiun. Quest’emna Ina campiunessa alla partenza La casa d’administraziun dalla Repower vegn vendida ed ei ha interessents per la cumpra. Tgi che quei ei san ins denton aunc buca. FOTO A. BEELI Fin ed entschatta a Laax (anr/abc) La fin d’october finescha l’epoca dad Ignaz Lombris sco menader dil Volg a Laax. Ils da Laax considereschan els sco «instituziun» per tuttas caussas dil provediment local. Il menader dalla stizun dil vitg ei buca mo staus tugi en sia stizun ed ha spitgau la clientella. El ha luvrau fetg stedi cun in survetsch extern da catering. Uniuns, vi schnaunca, pleiv, famiglias e sco 50043 9 771424 749004 la han clamau savens el cu ei ha giu num da semtgar la provian taziun cun spisa e bubronda. El ha purtau en casas e habitaziuns da vacanzas las cumpras dils hosps ed adempliu ils giavischs multi fars dalla clientella. L’entschatta november 2015 surpren siu suc cessur Martin Schmid da Glion la direcziun dil Volg da Laax. ¾ PAGINA 7 Servetsch d’abunents e da distribuziun: tel. 0844 226 226 mail: [email protected] (anr/gv) Duas ga ei l’Englesa Emma Polley separticipada al Transviamala da Tusaun a Donat ed ha seschau entusiasmar dalla cuntrada. Igl onn vargau ha ella persequitau all’arrivada ils curri ders dil Transruinaulta e damaun eis ella per l’emprema ga alla par tenza dalla cuorsa da Glion a Tu saun. La sportista da 33 onns ei secapescha era favorita dalla se cunda cuorsa Transruinaulta. La sportista ha gudignau il settember vargau il Campiunadi mundial da duatlon silla distanza liunga. Survegn la Lia Rumantscha gia l’emna proxima in nov president u vegn l’elecziun tuttina spustada? haja la Lia Rumantscha obtegnì uffizialmain la proposta da spu star l’elecziun d’in nov president, ha ditg ier Duri Bezzola sin du monda da l’anr. «L’intenziun è uss da tractar questa dumonda en la radunanza da delegads.» Uschia existia en quest mument la pro posta dad eleger il candidat Jo hannes Flury e l’ulteriura propo SO sta da spustar las tschernas. «Ils delegads pon discutar questas propostas e trair lur decisiun.» ¾ PAGINA 3 Chantun fa puspè quint cun deficit (anr/fa) La regenza grischuna suttametta al parlament il preventiv 2016 che prevesa in deficit da 50,8 milliuns francs. Ils pro xims onns fa ella quint causa cun diziuns generalas pretensiusas cun anc pli gronds deficits. Ier ha pre schentà la cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner ensemen cun Andrea Seifert ed Ernst Meier il preventiv dal chantun Grischun per l’onn 2016. Seifert maina l’ad ministraziun da finanzas chantu nala, Meier è ses suppleant. Quel budget prevesa in deficit da passa 50 milliuns francs. Raschuns per quest grond deficit èn sco ch’els han declerà ch’il chantun Grischun survegnia 17 milliuns francs da main daners ord l’egualisaziun da finanzas naziunala e ch’ins na pos sia proxim onn er betg far quint cun ina contribuziun da la Banca naziunala. Alur è il chantun tenor els era confruntà cun cundiziuns generalas pli difficilas, sco p. ex ils effects da l’euro flaivel e da l’inizia tiva da las abitaziuns secundaras. Grazia a la basa finanziala solida na ston ins «per entant anc» betg aug mentar la taglia. ¾ PAGINA 2 ¾ PAGINA 9 Elena Könz – sportista ed artista (anr/rgd) Elena Könz es l’actua la champiunessa mundiala da snowboard illa categoria «Big Air». Sper sia carriera sportiva ha l’En giadinaisa absolt üna scoula d’art e design da medias a Turich. Adüna cur cha’l trenamaint tilla permetta as dedicha Elena Könz a divers pro gets d’art e da grafica. Pella prosma stagiun d’inviern as ha Elena Könz preparada dürant tuot la stà. ¾ PAGINA 13 La ministra da finanzas Barbara Janom Steiner e ses collavuraturs Andrea Seifert (san.) ed Ernst Meier han FOTO F. ANDRY explitgà il preventiv 2016. 2 GRISCHUN VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 «Per entant anc nagin program da spargn» ora cun il turissem grischun ch’è sut squitsch causa l’euro flaivel, sto il chantun far quint cun damain entradas da taglia? CUN BARBARA JANOM STEINER HA DISCURRÌ FLURIN ANDRY / ANR Era sch’il chantun Grischun budgetescha per l’onn 2016 in deficit da 50,8 milliuns francs è la basa finanziala dal Grischun anc solida. La cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner avertescha però ch’ils proxims onns ristgian da vegnir pli difficils. La situaziun è segiramain fitg difficila per il turissem ch’è la branscha la pli impurtanta en Grischun. Ins vesa gia uss che las cifras da pernottaziuns sa di minuischan. Quai ha natiralmain alura er effects sin las impostas. Però quai vegn alura pir pli tard. Igl è dentant da far quint che quai vegnia ad avair in ef fect sin las finanzas chantunalas. Ils ultims onns ha il chantun Grischun adina prognostitgà deficits e cuntanschì cifras nairas. Vegn quai ad esser il cas era per l’onn 2016? Barbara Janom Steiner: Na, per il mu ment betg. Igl è realitad che nus surve gnin damain dad ina vart ord l’egualisa ziun da finanzas naziunala. Alura pajain nus a partir da Bumaun 2016 dapli a l’egualisaziun da finanzas en il chantun. Nus vesain plaun plaunet effects dal franc ferm en il turissem ed era tscherts effects da l’iniziativa da las abitaziuns secundaras. L’onn 2016 vegn ad esser probablamain anc cumparegliabel cun quest onn. Ma segiramain a partir dal 2017/18 è la situaziun finanziala anc pli difficila. Qua avain nus er effects da li vel naziunal anc betg enconuschents: Actualmain na savain nus betg tge che capita cun la Refurma da las impostas per las interpresas III. Quai vegn ad avair probablamain gronds effects sin l’egualisaziun da finanzas. I n’è era betg da far quint che nus survegnian durant l’onn 2016 ina contribuziun da la Ban ca naziunala. Quai n’avain nus era betg budgetà. Ha il deficit prognostitgà consequenzas per las investiziuns per l’onn 2016? Na, las investiziuns vegnan ad esser anc adina fitg autas. Igl è era la politica che Il Grischun posseda 2,7 milliardas francs agen chapital, da quel èn disponibels 400 fin 500 milliuns francs. Tge prevesa il chantun da far cun questas finanzas? La ministra da finanzas Barbara Janom Steiner ha preschentà il budget chantunal 2016. nus vulain mantegnair e tegnair autas las investiziuns. En temps difficils èsi impurtant ch’il chantun restia in parte nari fidaivel. Nus essan capabels d’in vestir, nus avain previs grondas investi ziuns, surtut er investiziuns che vegnan finanziadas ordvart da las limitas. Exempels èn qua il stabiliment Sinergia e la nova praschun. Las investiziuns re stan autas. Ston projects vegnir suspendids? Na, per il mument nagins. Nus vesain però che nus avain durant ils onns 2017 e 2018 fitg grondas investiziuns apunta cun quests projects. Quai vegn a cha schunar probablamain ina tscherta stretgira finanziala. FOTO F. ANDRY Prevesa il chantun da decider mesiras da spargn? Jau sper er ch’il cussegl grond sa tegnia londervi. Per il mument na prevesain nus anc betg in program da respargn. Però, i dependa uss sco menziunà da tscherts effects e co ch’els sa sviluppan. Quai è uss da spetgar ed observar quel svilup. Tut tenor èsi da reagir, forsa era cun mesiras da spargn. Però uss anc betg. En emprima lingia èsi da cuntinuar a restar fitg disciplinà cun las expensas. Tge consequenzas ha la crisa da l’euro per las finanzas grischunas? Co guardi Dad ina vart avain nus uss in nov sistem d’egualisaziun da finanzas chantunal. Per quel sistem vegnin nus a duvrar in zic dapliras finanzas. Alura avain nus gist decis 80 milliuns francs per suste gnair l’economia, per finanziar projects ch’èn relevants per il sistem. Nus avain da far quint che nus survegnin damain or da l’egualisaziun da finanzas naziuna la ed avain da realisar anc gronds pro jects. Ed uschè ditg che nus avain nati ralmain er anc deficits vegnan quels fi nanziads or da l’agen chapital. La reali saziun da gronds projects è uss pussai vla, igl è però da savair che l’agen chapi tal nun è illimità. Nus na pudain betg avair onns a la lunga da quests deficits. Quai consumass l’agen chapital, las re servas. Impurtant èsi da tegnair en egl quest svilup. Emprima prioritad ha la disciplina cun decider expensas, alura èsi a lunga vista d’examinar er eventua las mesiras da spargn. La finamira è da betg vegnir puspè en deficits structurals ed era da betg far debits. Per il mument nun avain nus nagins debits. Planisaziun da finanzas a cundiziuns generalas pretensiusas (cc) La regenza grischuna suttametta al parlament il preventiv 2016 cun in deficit da 50,8 milliuns francs. Il preventiv observa per gronda part las directivas da la politica da finanzas dal cussegl grond. Exceptads èn sulettamain spustaments da grevezzas da las vischnancas al chantun. En il preventiv vegn resguardada la refurma da la guliva ziun da finanzas. Quella vegn ad entrar en vigur per il cumenzament da l’onn proxim. En vista al svilup inegual da las expensas e da las entradas resta la situa ziun da la politica da finanzas ina gronda sfida. L’onn 2016 sto il chantun dumagnar pajaments pli bass da la gulivaziun da fi nanzas da la confederaziun NGF. Da Berna vegnan ad arrivar 17 milliuns da main meds finanzials da gulivaziun che durant l’onn current. Questa perdita è la consequenza da la reducziun da la guli vaziun da las resursas ch’è vegnida con cludida dal parlament federal per la pro xima perioda da quatter onns 2016– 2019 sco er d’ina fermezza da las resursas levamain pli auta dal Grischun per l’onn 2016. La regenza quinta che la Banca Naziu nala Svizra na vegnia betg a distribuir in gudogn per l’onn da fatschenta current e ch’il chantun vegnia a manchentar 16 milliuns durant l’onn da preventiv. Las finanzas publicas dal Grischun èn marca das er l’onn proxim per gronda part da pajaments da contribuziun – sco paja dras e sco retschavidras. Preventiv 2016 En il resultat total fa la regenza quint cun in deficit dal preventiv da 50,8 milliuns. Suenter la deducziun da las amortisa ziuns supplementaras che pon vegnir fa tgas sin fundament da las prescripziuns da rendaquint dal MAC2 è il resultat ch’è decisiv per la valur directiva 46,7 mil liuns. Sco che la directura da finanzas Barbara Janom Steiner ha explitgà a las medias han stuì vegnir fatgas stretgas pre scripziuns a l’administraziun per pudair concepir il preventiv entaifer las limitas. Las singulas gruppas tematicas en il quint economic ed en il quint d’investi ziun èn per part pertutgadas da midadas pli grondas che restrenschan ina cumpa regliaziun cun ils resultats da l’onn pre cedent. La refurma da la gulivaziun da fi nanzas valaivla a partir dal 1. da schaner 2016 chaschuna ina nova structura dals contos. Las midadas pervia da la revisiun parziala da la lescha da finanzas ch’è ve gnida concludida il zercladur 2015 han a partir da l’onn 2016 medemamain con sequenzas per cudeschar las contribu ziuns. Ils custs da persunal s’augmentan en cumparegliaziun cun il preventiv da l’onn precedent per 0,9 pertschient a 368 milliuns. La summa dals salaris s’aug menta per il minimum dad in pertschient tenor la lescha da persunal. En vista a las prognosas ed en vista a la cumpensaziun da chareschia ch’è vegnida concedida au ters onns sin in stadi da l’index pli aut na quinta la regenza betg cun in’adattaziun dals salaris chaschunada pervia da l’infla ziun. La diminuziun cumprovada dals custs da transfers (1119 milliuns, –66 mil liuns) è mo da natira contabla e vegn cha schunada da las midadas menziunadas. Las contribuziuns a communitads ed a terzas persunas importan l’onn proxim 888 milliuns. D’agiuntar èn las amorti saziuns cumplettas sin las contribuziuns d’investiziun (128 milliuns). Pervia da la refurma da la gulivaziun da finanzas s’augmentan las contribuziuns per 29 sin 81 milliuns. Las taglias sin il gudogn e sin il chapital da las vischnancas (l’anteriura taglia supplementara) vegnan regladas a partir da l’onn fiscal 2015 mo pli sur la bilantscha dal chantun, e quai pervia da la midada da sistem. Ellas n’influenze schan betg pli il resultat dal quint econo mic. Las contribuziuns transitoricas sa re duceschan per 73 milliuns. Cun l’intro ducziun dal fond per l’infrastructura da viafier (FIV) crodan davent las indemni saziuns d’infrastructura a la Viafier retica (VR) che gievan a favur dal manaschi e da las amortisaziuns. Tar il retgav fiscal vegni fatg quint cun in retgav da taglia pli aut tar las persunas natiralas (+47 milliuns u +9,6%). En cumparegliaziun cun il retgav ch’è vegnì cudeschà en il quint annual 2014 signi fitga quai in lev augment (+7,5 milliuns). Tar las persunas giuridicas resta il preven tiv sin il nivel da l’onn precedent. Il chantun cuntinua cun la politica d’investiziun paschaivla. L’onn proxim duain vegnir pajads brutto 400 milliuns. Sin l’emprima egliada èn quai bain passa 37 milliuns damain che en il preventiv da l’onn precedent. La diminuziun pertutga dentant las contribuziuns d’investiziun transitoricas cumprovadas. Las contribu ziuns da la confederaziun a l’infrastruc tura da la VR na vegnan betg pli regladas sur il quint d’investiziun dal chantun, e quai pervia dal nov fond per l’infrastruc tura da viafier (FIV). Las contribuziuns d’investiziun s’augmentan pervia da la nova separaziun da contribuziuns en il quint economic ed en il quint d’investi ziun (contribuziuns als ospitals ed a las scolas medias privatas). La renovaziun da las vias principalas e vias da colliaziun vegn a custar al chan tun l’onn proxim 106 milliuns. 14 mil liuns èn previs per il sviament da Küblis che vegn avert l’onn 2016. Quai è l’ul tim project da vias naziunalas ch’il chan tun realisescha. Per il mantegniment ar chitectonic e funcziunal da la rait da vi as chantunalas vegnan planisads 110 milliuns. Il chantun alimentescha la finanziaziun speziala vias cun assegnar ad ella il retgav net da l’uffizi per il traf fic sin via (81 milliuns) e la contribuziun minimala da meds publics generals ch’è senza midadas tenor la lescha (19 mil liuns). Vitiers vegnan differentas contri buziuns federalas (cunzunt la taxa sin il traffic pesant dependenta da la presta ziun TTPDP e la taglia sin ielis mine rals). Tut en tut vegn budgetà in deficit da stgars 20 milliuns per il quint da las vias. Quest deficit va sin donn e cust dal dabun da las vias (stadi per la fin da l’onn 2014: 101 milliuns). Plan da finanzas 2017–2019 La planisaziun da finanzas presuma de ficits che creschan fermamain a partir da l’onn 2018. In dischequiliber structural sa mussa. Ils pegiuraments dals resultats vegnan chaschunads en emprima lingia tras custs da transfers pli auts (contribu ziuns a terzas persunas sco er amortisa ziuns da las contribuziuns d’investi ziun). Sche las premissas na vegnan betg midadas mussan las contribuziuns a per sunas privatas per las premias da l’assi curanza da malsauns, las contribuziuns als ospitals ed a las clinicas, las contribu ziuns d’investiziun a las chasas da tgira sco er las prestaziuns supplementaras in’auta dinamica. Betg anc cuntegnidas èn las eventualas consequenzas finanzia las dal program da la regenza 2017– 2020 ch’è actualmain en elavuraziun. La planisaziun è colliada cun diversas malsegirezzas e cun ristgas che na pon betg vegnir numnadas en cifras. Cun zunt da la vart dal retgav sco er pervia da svilups sin plaun federal na sa laschan differents elements strusch predir. Quests elements cumpiglian las conse quenzas e las mesiras che ston vegnir rea lisadas areguard la refurma da l’imposi ziun da taglia sin interpresas III ubain che resultan perquai ch’i vegnan prendi das eventualas mesiras da distgargia per stabilisar las finanzas federalas. Ils ret gavs fiscals chantunals dependan ferma main da las consequenzas dal svilup da l’economia publica e da las cundiziuns generalas per l’economia d’export, da turissem e da construcziun. La regenza è pronta da prender las mesiras per meglierar las cundiziuns ge neralas da l’economia publica ch’il cus segl grond ha pretendì e da cuntinuar cun l’auta activitad d’investiziun er du rant ils onns da planisaziun. L’aut nivel da las expensas chaschuna però ina de flussiun da la liquiditad ch’è avant maun e – sch’i dat gronds deficits – ina reduc ziun da l’agen chapital. Il favrer 2016 vegn la regenza a suttametter al cussegl grond il nov program da la regenza ed il plan da finanzas 2017–2020. Ensemen cun quest program vegn il cussegl grond a fixar novas prescripziuns che servan sco directivas da la politica da finanzas per la nova perioda da planisaziun, e quai sa basond sin ina preschentaziun generala pli detagliada da la politica da finanzas. Il cussegl grond vegn a tractar il pre ventiv 2016 en la sessiun da december 2015. LA QUOTIDIANA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 3 «Jau daud vuschs criticas ord tut las regiuns» Raschuns per spustar la tscherna dal presidi per la Lia refierer la tscherna, il cuntrari, i dat blers buns motivs en vista a la qualitad da l’elecziun. La presidenza da la Lia Rumantscha ha adina giugà ina gronda rolla. Igl è stà in post attractiv. Ch’el è tuttenina uschè pauc attractiv ch’ins na chatta nagin or dal ravugl dal movi ment rumantsch, quai ston ins l’em prim anc mussar. Per mai èsi evident: La suprastanza ha tschertgà mo tranter las persunas ch’ella enconuscha. CUN CRISTIAN COLLENBERG HA DISCURRÌ CLAUDIA CADRUVI / ANR Damaun en in’emna sa radunan ils delegads rumantschs a Mustér. La tractanda principala pertutga il presi di da la Lia Rumantscha. Cristian Col lenberg da la Societad Retoruman tscha vegn a proponer dad eleger il nov president u la nova presidenta pir la proxima primavaira. La suprastanza da la Lia ha sezza tschertgà in candidat per il presidi. Tge è fallà vi da quest proceder? Corina Casanova n’ha mai ditg «na» Cristian Collenberg: Ins stuess formu lar auter – la suprastanza da la Lia Ru mantscha ha communitgà ch’ins haja chattà in candidat. Cun quai èsi stà fatg. Quai è insatge maisudì. Pertge i cumpeta a las uniuns regiunalas d’en curir e da proponer in candidat. Fallà è ch’ins n’ha betg prendì peda da tscher tgar candidats en ina discussiun publi ca. E fallà è era da proponer in candi dat al qual ins ha pli u main gia emper mess ch’el vegnia elegì. Han ins fatg quai? Tenor mias infurmaziuns è ina cumis siun da la Lia sa messa a la tschertga. L’emprima prioritad è stada Johannes Flury perquai che la suprastanza ha gì l’impressiun ch’el vegnia acceptà da tuts. Ma i sa mussa gea pir en ina dis cussiun publica sch’in candidat è giavi schà. I na va era betg mo per la dumon da d’ina persunalitad, mabain anc per auters aspects. Per exempel il profil ch’i duvrass per in president u ina presiden ta da la Lia Rumantscha. Ins na perda nagut cun spustar l’elecziun San ins discurrer d’in agir centrali stic da la Lia? Igl è en mintga cas in agir nuntranspa rent. Ins sa dosta da far ina discussiun publica – in agir fitg defensiv. Quai è mia reproscha. Jau crai ch’ins haja temì ina caniala tranter ils adherents dal ru mantsch grischun e dals idioms. Là han ins para gì l’impressiun ch’i saja meglier da prender ina persuna che na saja cumpigliada ni en ina ni en l’autra gruppa. La dumonda è natiralmain: Ston ins exnum ir ordaifer il moviment rumantsch per chattar ina tala persuna. Sto il presidi vegnir occupà d’insatgi neutral che na dastga esser ni «gri schunist» ni «idiomist»? Quai è plitost ina dumonda dal profil. I dat persunas che han ina relaziun ra schunaivla, che vesan la funcziun dal rumantsch grischun ed han la chapien tscha per ils arguments per ils idioms. Ins na dastga betg absolutisar ni ina ni l’autra vart. Jau sun persvadì ch’i dat tar ils Rumantschs avunda exponents che fissan abels d’avair ina posiziun raschu naivla en quest grà. Mo sco exempel: Fiss Martin Candi nas ch’è s’engaschà per Pro idioms in candidat valabel? Per mai n’èsi betg ina dumonda sch’in satgi è cumpiglià en in u l’auter movi ment. I dependa dal sa cuntegnair visa vi persunas cun in’autra opiniun. Sch’insatgi ha mo per finamira da cum batter il rumantsch grischun u il cun trari, lura na fiss questa persuna sa cha pescha betg dada per il presidi. Ma Enconuschais Vus pia persunas che stessan a disposiziun? Ina discussiun vasta ed averta davart il presidi da la Lia – gliez giavischa Cristian Collenberg, parsura da la Societad Retorumanscha. FOTO Y. BÜRKLI sch’insatgi sustegn in u l’auter movi ment e posseda l’avertadad duida sche na fiss quai nagin impediment. Sin cura vulais Vus spustar l’elec ziun? Il pli perdert fissi da fixar l’entschatta da la primavaira – forsa il mais da mars – ina nova radunanza. Quai dess temp avunda per discurrer seriusamain cun candidatas e candidats pussaivels. Sco emprim fissi dentant da sviluppar en ina discussiun publica las pretensiuns dal profil. Duvrassi ina cumissiun? Da quai n’ha nagin discurrì. Tenor mai tanschi sch’ins fa ina discussiun cun sa servir dals meds publics e meds tecnics ch’ins posseda ozendi per consultar en moda e maniera adattada las gruppas che proponan insatgi. Las duas presidentas ed il president da las trais uniuns regiunalas han te mì la tensiun ed han perquai surla schà a la Lia la tschertga d’in nov president. Vi da quai na sa mida gea nagut cun spustar la tscherna? Mia impressiun è plitost che la supra stanza da la Lia sezza ha temì la discus siun. Il proceder è stà uschia ch’ins ha proponì a las uniuns regiunalas in can didat che stess a disposiziun cun la spe ranza che las uniuns ditgian gea. Tge che fa smirvegliar è che las presidentas ed il president han dà il consentiment entaifer fitg curt temp. Tenor mai na po quai betg esser il resultat d’ina pro funda discussiun en las uniuns regiuna las. Jau daud vuschs criticas ord tut las regiuns. La Lia sa dosta da far ina discussiun publica Èn las suprastanzas da las trais uniuns regiunalas insumma vegnidas consultadas? Jau hai l’impressiun che la Lia haja dis currì mo cun las presidentas ed ils pre sidents – u meglier ditg: La Lia ha pro ponì ed orientà davart la candidatura. En vista al temp ch’ins ha gì a disposi ziun n’han ins segir betg fatg ina dis cussiun vasta. Ins n’ha betg gì peda. Uss sa mussi che las uniuns regiunalas fan anc ina scuntrada curt avant la radu nanza. Sche quai è l’emprima discus siun che vegn fatga davart il presidi da l’uniun tetgala, stos jau dir: Quai n’è betg gist cunvegnent per ina dumonda uschè impurtanta. Las uniuns regiunalas tramettan 33 delegads a Mustér. Las autras uniuns han 32 delegads. Tgi sustegn il spu stament da l’elecziun? Las uniuns senza tgira dal territori n’èn betg s’organisadas. Mia speranza è che la radunanza fetschia ina discussiun ra schunaivla e ch’ins vesia: I n’è betg in bun mument da far l’elecziun. Ins na perda gea nagut cun refierer il termin. I n’è betg ina dumonda da prestige. Sche l’elecziun na vegn betg spustada fissan las consequenzas pli grevas. Ord vista da las uniuns che vegnan supprimidas na ma pos jau betg imaginar che la col lavuraziun cuntinuass sco fin qua. I avess segir consequenzas che na fissan betg bunas per l’atmosfera e per la la vur da la Lia Rumantscha ils proxims onns. Igl è in agir nuntransparent Tge consequenzas? Jau pos m’imaginar – en quel mument ch’ins snega da discussiunar dumondas uschè impurtantas sco il presidi – che tschertas uniuns pudessan sistir ad inte rim la collavuraziun cun la Lia Ru mantscha fin che la situaziun sa mida. Per la legitimaziun da la Lia Ruman tscha n’avess quai betg bunas conse quenzas. Sistir la collavuraziun cun la Lia fiss in pass radical? Forsa fissi simplamain consequent da dir: Ins na po betg esser commember d’ina uniun e far finta da collavurar cun quella sch’ins n’ha absolutamain nagina pussaivladad da condecider e condiscutar. Il signal per la Lia Ru mantscha sto esser: Ella ha dad esser qua per las uniuns e per il moviment rumantsch e betg per sasezza. Vus avais l’impressiun che la Lia s’oc cupeschia mo cun sasezza? Tge ch’jau na chapesch betg è la nun transparenza che vegn cultivada. Nus avain tantas uniuns affiliadas che tut gan tar la Lia Rumantscha. Sch’ins sne ga uss la discussiun davart il presidi, tge funcziun han lura anc las uniuns affilia das. I cumpeta a las regiuns da vegnir cun in candidat Alura han mo pli las trais uniuns re giunalas da dir insatge? Lezzas delegheschan gea la dumonda dal presidi era mo a la suprastanza da la Lia – che propona da far uss l’elecziun. I na dat dentant nagins motivs per betg La chanceliera federala Corina Casanova – ch’è vegnida consultada differen tas giadas – ha ditg ch’ella na possia betg prender ina decisiun uschè ditg ch’ella saja en uffizi fin il davos da l’onn. Ma ella n’ha mai ditg na. Cun refierer l’elecziun pudess ins signalisar ad ina tala persuna ch’ella fiss fitg giavi schada. U ditg en general: Tgi che less surpigliar in tal post sto impunder bler temp e sto l’emprim discurrer cun ses patrun. Persunas che fissan adattadas per il presidi ston pudair planisar a lunga vista e ston s’organisar. Cun in’elecziun a la svelta sco quai che la suprastanza da la Lia ha organisà na pon ins gnanca vegnir en discurs cun persunas adattadas. En il cussegl grond dessi politichers rumantschs che sa profilassan forsa era gugent sco parsura dals Ru mantschs, per exempel Jon Pult – el fiss bunamain daventà cusseglier na ziunal l’ultima fin d’emna – u il Lumnezian Marcus Caduff ed auters? Jau na discurr ussa betg da persunas. Ma ins vesa che las persunalitads fissan qua. Ins sto far la discussiun. Ina candi datura uschia dastga era sa sviluppar. I sa tracta tuttina d’in post exponì. Ed i dependa propi dal profil. Ins na po betg dir: Qua evitain nus scadina di scussiun. Natiralmain ch’i dat era dis cussiuns che n’èn betg fitg simplas, quai è cler. Ma quai ston ins prender en cumpra avant mintga elecziun. Pertge ha la Lia tegnì secret la demissiun tants mais? Dapi la primavaira passada sa la supra stanza da la Lia Rumantscha ch’il pre sident Duri Bezzola chala la fin da quest onn. Plirs mais han ins tegnì tschelà il fatg. Pir il settember han il secretari Urs Cadruvi ed il president partent com munitgà la demissiun – gist ensemen cun la candidatura da Johannes Flury. Enfin la radunanza da delegads da l’oc tober èsi perquai stà nunpussaivel da bajegiar si a moda seriusa ina candida tura alternativa per porscher als dele gads ina vaira schelta. Il president partent Duri Bezzola ex plitgescha pertge che la suprastanza da la Lia ha tschernì questa via: «La prima vaira hai jau communitgà a la supra stanza ch’jau demissiuneschia. Lura ha la suprastanza analisà la situaziun e ve sì il basegn e l’obligaziun da preschen tar propostas concretas cura ch’ins communitgescha la demissiun al pu blic. La suprastanza ha tschernì questa via per betg vegnir en la critica ch’ins na fetschia naginas propostas. A favur da la chaussa e per amur d’ina stabilitad instituziunala han ins vulì preschentar la situaziun – cun il basegn d’in presi dent nov – betg cun mauns vids, ma bain cun avair examinà ina candidatu ra ed ina proposta concreta en coordia ziun cun las trais uniuns regiunalas.» Areguard l’elecziun da ses successur e davart la proposta da spustar di Bez zola: «Sco president actual èsi mia vo luntad da restar neutral areguard mes successur. La proposta da las trais uniuns regiunalas areguard la candida tura da Johannes Flury èn da respectar. Spustar be per spustar n’è dentant betg in argument fitg ferm. Sch’i dess ina proposta concreta d’in segund candidat u d’ina segunda candidata fissan ils ar guments pli clers. L’argument per spu star para dad esser ch’ils dus mais tran ter la communicaziun e l’elecziun sajan per tschertas persunas memia curts per tschertgar in candidat. Quest argument è dubitaivel. Per il mument n’èn enco nuschentas naginas autras candidatu ras. Ils delegads ston ponderar sch’els prefereschan ina tscherta instabilitad instituziunala cun in interregnum sen za president. Quai n’è betg ina perspec tiva legraivla. Ils delegads èn pero su verans per discutar e decider. Mes cus segl è dad eleger en in’emna en tutta normalitad in successur.» www.coop.ch 30% 3.45 statt 4.95 23. 10. und 24. 10. 2015 solange Vorrat Trauben kernlos (ohne Coop Primagusto), Italien, im Offenverkauf, per kg 50% 20% 5.95 <wm>10CAsNsjY0sDQ30jUwMLUwNQMAn2mXeQ8AAAA=</wm> <wm>10CFWKoQ6AMAwFv6hLX7tuHZNkbkEQ_AxB8_-KgUOcubveqwX-WNt2tL2CSxZiNrdUXSRwzBWiFgpmhMlkAUfVAvPfT9Dp2cf7EJhgwymCVAfEPadcwn1eD0vvIEN2AAAA</wm> auf alle Weine* 51% 3 für 2 19.95 auf alle Pampers Windeln nach Wahl statt 41.– (exkl. Grosspackungen, gilt für 3 Packungen mit identischem Preis) z. B. Baby Dry, Grösse 4, Maxi, 3 × 44 Stück 33.60 statt 50.40 (1 Stück = –.25) Omo Color oder Active flüssig, 5 Liter (66 WG) (1 Liter = 3.99) d n e n e Woch 50% Superpreis r e l l a Kn auf alle Pringles 5.– Coop Fleischkäse, in Selbstbedienung, 3 × 210 g (100 g = –.79) W43/15 Nur Freitag und Samstag, 23. und 24. Oktober 2015 statt 27.60 Lindt Tafelschokolade Milch-Nuss oder Milch extra, 12 × 100 g, Multipack (100 g = 1.50) z. B. Stocki, 3 × 3 Portionen 3.95 statt 4.95 (100 g = 1.20) 20% *(exkl. Schaumweine, Champagner und Raritäten) z. B. Aigle Les Murailles H. Badoux Chablais AOC 2014, 70 cl 16.80 statt 21.– (10 cl = 2.40) 17.95 auf das ganze Knorr Sortiment statt 11.90 Bell Beefburger Nature, Schweiz, in Selbstbedienung, 4 × 125 g (100 g = 1.19) 34% Diese Aktion und 10’000 weitere Produkte erhalten Sie auch bei coop@home. www.coopathome.ch Jahrgangsänderungen vorbehalten. Coop verkauft keinen Alkohol an Jugendliche unter 18 Jahren. (exkl. Aktions- und Multipacks) z. B. Original, 190 g 1.45 statt 2.95 (100 g = –.76) SURSELVA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 5 La Repower vul buc administrar immobiglias Il concern d’electricitad grischun venda sia casa a Glion monda pér l’entschatta dil 2016. Per las vischnauncas e sia populaziun fuss ei en scadin cass in disavantatg sche in investur nunenconuschent d’ordeifer la regiun cumprass l’immobiglia per schar vi ils bi ros alla Regiun. DAD AUGUSTIN BEELI / ANR Avon treis onns ha la Repower a Glion bardigliau el niev baghetg da menaschi. Quel sesanfla ella zona d’industria e mistregn entadem la Via Santeri. Leu sesanfla era l’administraziun dalla sedia sursilvana. Siu baghetg oriund alla Via dil Glogn ha la Repower affittau, en quel ein uss ils uffecis dalla Regiun Surselva reuni. Il plidader da medias dalla Repower confirma che l’immobiglia ei venala. Vid la casa vesan ins negins placats da vendita ed era inse rats corrispundents ein buca cumpari el las gasettas. A Glion fa ei tuttina la curel la che la Repower vendi siu center admi nistrativ ella Via dil Glogn. Era la casa cun habitaziuns sil medem areal che s’au da alla Repower seigi en vendita. «Ei constat, nus vendin l’entira immobiglia. Quei corrispunda a nies program da se distaccar dils objects ch’ein buca necessa ris pil menaschi», declara Werner Steinmann cuortamein. Il plidader da medias dalla Repower confirma medemamein ch’ei detti gia interessents per quellas im mobiglias, ton per la casa da fatschenta sco per la casa cullas habitaziuns. Dapli detti ei denton buca da gir, concluda el curteseivlamein. La situaziun da parten za seigi clara ella fasa da discussiun culs interessents per la cumpra. Werner Stein mann accentuescha aunc ch’ei fussi ideal sch’els savessien restar vinavon el baghetg sco affittaders dil plaunterren. Negin commentari – mo speculaziuns Il concern d’energia Repower fa sperdi tas, e quellas emprova ella d’ulivar cun se distaccar da facultad ch’ei buca necessa Sche la Regiun Surselva sco pli principala fittadra dalla casa Repower ponderescha la cumpra dalla casa administrativa e la casa cun FOTO A. BEELI habitaziuns vul aunc ussa negin confirmar. ria pil menaschi. La valeta dalla immo biglia ella Via dil Glogn 22 a Glion ha Werner Steinmann buca tradiu. Igl ei da supponer ch’ils baghetgs seigien en ven dita per in prezi entuorn 3,5 tochen qua ter milliuns francs. Confirmar quella summa vul secapescha negin ella fasa ac tuala. Davart interessents ha il plidader da medias dalla Repower evidentamein era buca dau plaid e fatg. Ei fuss in cass legreivel ed il pli datier sche la Regiun Surselva targess en consideraziun d’aqui star igl object. Leu ha l’administraziun dalla Regiun bardigliau la primavera var gada ed era ils ulteriurs survetschs ch’ein suttamess alla Regiun ein ussa sut in tetg alla Via dil Glogn. Il baghetg Repower schai ella proxima vischinonza dil hotel Eden Montana nua ch’il cantun ha rim nau ses uffecis regiunals. «Negin commentari, spira specula ziun» ei la reacziun dils responsabels dal la Regiun silla damonda davart siu inte ress per la casa dalla Repower. Ella fasa ac tuala, culla midada dallas structuras da corporaziun regiunala tier la nova fuor ma culs presidents communals alla testa, ei quei capeivel. Ina decisiun dalla giun ta dalla Regiun tier ina proposta «acquist dalla parcella Repower» vegness en da Viver cun electrosmog, aveinas d’aua ed autras influenzas digl ambient Duront in referat fetg interessant da Hans Kauer a caschun dall’occurrenza d’atun dall’Uniun dils proprietaris da casas Surselva (HEV) ils 15 d’october 2015 a Glion ein ils participonts stai surstai dalla gronda savida e dils biars exempels concrets. Il cussegliader per electro- e geobiologia dispona da liungas experientschas sur decennis. Bia ras notgs senza sien, ina malsogna che mudregia, entirs pacs pellas, tut nezegia nuot. Mintgaton entirs meins cun mal essers, entochen ch’enzatgi vegn sill’idea ch’enzatgei savess buca constar al plaz da lavur ni a casa. Buc il clima da lavur culs collaboraturs ni en famiglia. Enzatgei au ter. Cun illustraziuns impressiunontas e raquens ha Hans Kauer explicau co elec trosmog, aveinas d’aua, radis dalla tiara, reits da fier, tgamins electrics e deradia ziuns san influenzar la veta d’in car stgaun. In cussegliader scolau entscheivi sia examinaziun adina ordeifer la casa, ha Hans Kauer declarau, «per encurir igl emprem ils motivs dil malesser en avei nas d’aua, reits e tgamins electrics», ha el precisau. Cun animals, per exempel tgauns che untgeschan adina certs plazs defini, ni gats che han bugen aveinas d’aua, san ins era s’orientar bein davart ils fenomens. Plontas che degenereschan ein medema mein in segn che zatgei constat buc en quei plaz. Dall’autra vart crescha in nu gher adina il meglier sin ina aveina d’aua. Ein quellas caussas inagada sclaridas va el en casa, seigi ell’avdonza, al plaz da lavur ni en nuegl ed entscheiva ad ir suenter als fastitgs dils camps electrics e digl electrosmog. Igl ei pilver stau nunca peivel da veser cons loghens ch’ei dat en in tenercasa nua ch’ins vegn aschidadir inundaus cun radis. Aschia ein casarinas specialmein periclitadas damai ch’ellas ein fetg bia vid la platta da cuschinar che ha integrau tuttas cumadeivladads mo dernas sco ura, ura electronica da drizzar e.a.v. sill’altezia dil venter. Silla meisa da notg ein la staziun da cargar il telefonin ni il telefon da casa, lu aunc ina cazzola da notg ni schizun ina rama illuminada entuorn il letg. Quei ein tut apparats cun fetg aultas radiaziuns che san caschunar a liunga vesta donns alla sanadad. Era cozzas termicas electricas ch’ein envida das, ni letgs d’aua ch’ein l’entira notg li giai vid il current electric, ha igl inschi gnier Hans Kauer tuttina nuidis sco tele fons senza cabel. Sin fundament dad exempels ed apparats da lavur ch’il refe rent ha priu cun el ha il publicum saviu veser sez co ils process funcziunan. Forsa tonscha ei gia da mitschar digl electrosmog cun stuschar il letg. Tenor Hans Kauer cunvegn ei en scadin cass da montar in reglader liber dalla reit. Cun quel san ins interrumper il current el cass ch’ins drova buc el. Aschia san ins era se defender encunter radiaziuns ch’ein nun necessarias. Il referent da Sissach ei ell’entira Europa in enconuschent biolog Repower vul restar fideivla Repower ei buca persula che sesprova da seconcentrar sigl essenzial ed optimar la gestiun. Aunc auters concerns svizzers gronds e pigns suondan pli e pli la strate gia da scursanir, s’organisar da niev ed en curir nova liquiditad. Il cuors digl euro e las midadas globalas ein pilpli la cuolpa per talas reorganisaziuns dapertut en nossa tiara. Repower ei pil mument bu ca sut squetsch da termin en connex cul la vendita da sias immobiglias en Sursel va. «Per la Surselva ei quei in cumiau en ratas», ha ina persuna alla meisa rodunda declarau dacuort en quei connex. In fatg ei ch’il concern grischun d’energia vul re star el futur per tscheins en sia casa a Glion. Era cullas novas relaziuns da pro prietad, ed era sch’il concern vul secon centrar sin sias cumpetenzas, vul Re power tener ils plazs da lavur alla Via dil Glogn 22. Cheu sesanfla la centrala da commando cull’economisaziun e l’assi stenza dalla reit. L’anteriura Ovra electri ca sursilvana ha baghegiau si quella reit ed il persunal enconuscha mintga petga e mintga cabel. La cumpetenza dalla Re power ei ozilgi transferida. Il luvratori niev cun biros, planisaziun dalla reit, ad ministraziun ed auters survetschs ei dapi quater onns ella zona d’industria e mi stregn a Glion. Leu porscha la Repower aunc inagada varga 30 plazzas da lavur els survetschs tecnics. CANT kontra.cant envida alla «Josefsmesse» da geo ed electrobiologia. Sias expe rientschas dalla perscrutaziun dils motivs dat el gia vinavon dapi 35 onns, denter auter era a miedis, medegaders e spitals. Hans Kauer ha era scret dus cudischs cul tetel «Erdstrahlen, Geo und Elektrobi logie», toms 1 e 2 che cuntegnan fetg biars cussegls, illustraziuns ed exempels. Quell’occurrenza d’atun dall’Uniun dils proprietaris da casas Surselva HEV ha fatg impressiun durabla e biars partici ponts han giu il basegns da tschentar da mondas suenter il referat. Conradin Cathomas (anr/abc) Il chor da Flavio Bundi, il di rigent e musicist da Glion, presenta questa fin d’jamna l’emprema gada siu niev project. La «Josefsmesse» ei il quart tschunavel che la giuvna formaziun kontra.cant porscha. En ina emprema fin d’jamna da concert sepresenta igl en semble cun 26 cantaduras e cantadurs a Friburg ed Interlaken. Sut la direcziun da Flavio Bundi ha il chor exercitau ina ovra diltut nova da Flavio Bundi cul num «Die Josefsmesse». Ins astga esser plein marveglias. Sco gia tochen dacheu coopereschan ils musicists Alexandra Günther e Niklaus von Arb. Duas jam nas pli tard han ils medems concerts liug en Surselva, numnadamein a Glion e Vella. A Friburg conta il chor duront la s. Messa dalla sonda sera cun uestg au xiliar Alain de Raemy. Ils emprems ella retscha da concerts da kontra. cant han liug: Friburg, sonda, 24-10 allas 18.00 ella baselgia St. Pierre e dumengia, 25-10 allas 17.00 ella baselgia catolica Interlaken. Ils proxims concerts han lu liug en Surselva ils 7 ed 8 da november a Glion e Vella. Purschida da plazzas d’emprendissadi è stabila Electrosmog, aveinas d’aua, radis dalla tiara, reits da fier, tgamins electrics e deradiaziuns san influenzar la veta d’in carstgaun. MAD (rtr) En Svizra è il martgà da plazzas d’emprendissadi lev creschì. Las inter presas han offrì 94 000 plazzas d’empren dissadi, 14 000 plazzas dapli en cumpa regliaziun cun las retschertgas da l’avrigl. Tenor il Secretariat statal per furmaziun correspundan questas cifras pli u main a la purschida da l’onn passà. Las intrepre sas sperian dentant d’anc pudair occupar var in terz da quellas. Las cifras d’em prendissadi vegnan publitgadas duas gia das ad onn. CONCERT A LAAX 17. KINO SAGOGN Samstag, 31. Oktober, in der Turnhalle LA FAMILLE BÉLIER REGISSEUR: ERIC LARTIGAU DEUTSCHSPRACHIG Chor mischedau Laax Direcziun Rest G. Tuor Astrid Alexandre (cant), Tatjana Chynko (accordeon) e Rees Coray (bass) Krankheiten vorbeugen dank ausgewogener Ernährung Für Erwachsene, Kinder und Freizeitsportler Einzel- und Gruppenberatungen Canzuns e canzunettas franzosas da Charles Trenet, Joe Dassin, Mario Pacchioli e.a. Lukretia Candreja | 7130 Ilanz 081 936 08 88 | 079 519 18 29 www.verevita.ch Entrada ed amuse-bouche 25 francs Mehr als fünf Millionen Zuschauer in Frankreich: ein humorvoller und berührender Film! BLACK FIRE und HARD MILK ab 18 Uhr 2 Bands der Musikschule Surselva sorgen für den musikalischen Rahmen Restauration ab 18.00 Uhr Heinis Metzg, Eros Bonolini grilliert bis 20.15 Uhr Filmbeginn 20.15 Uhr in der Turnhalle Sagogn Teater a Vuorz Ina muntaniala en quater venderdis e sonda, 30 e 31 d‘october, 20:00 uras, casa da scola Grava Laax 23/24 e 30/31 d’october 20.15 casa da scola Vuorz 13/14 da november 20.15 Cinem Sil Plaz Glion Reservaziuns: 077 428 21 61 Eintritt frei – Kollekte gültig von 22.10. bis 24.10.2015 Entrecôte am Stück XXL - Packung 100g nur CHF 3.90 ______ Schweinshalsbraten XXL - Packung 100g nur CHF 1.15 ______ Unsere Aktionen finden Sie neu auf: www.stadt-metzg.ch auf unserem Newsletter www.spar.ch Spar-Flugblatt (Dienstags) Inserat in der Südostschweiz Wir sind unter 081 925 15 64 für Sie da! Ilanz camathias Fr, 23.10.2015 Sa, 24.10.2015 Mi , 28.10.2015 Do, 29.10.2015 tal Fr. 12000.– o T E EN EIS R ND P LE Wir freuen uns, Sie am Samstag, 24.10.2015, zur Eröffnung der Stiva Alpina, einer neu kreierten Abteilung der Stiva Creativa, einladen zu dürfen. Kommen Sie vorbei und lassen Sie sich vom neuen Konzept überraschen. Entdecken Sie dabei auch die neue Winterwolle! Öffnungszeiten: Di–Fr Sa 9.00–11.30 / 13.30–17.00 Uhr 9.00–16 Uhr Wir freuen uns auf Ihren Besuch, Gaby und Rico Blum 48 T 16 OL RU d un LOTTO Kassaöffnung: 18.30 Uhr 24. Oktober 15 20.00 Uhr, Aula Schulhaus Ilanz 20.15 20.15 19.00 20.15 BEST OF FANTOCHE 2015 SCHELLEN-URSLI STRAIGHT OUTTA COMPTON DHEEPAN Infos + Reservation: cinemasilplaz.ch 25. Oktober 2015 Oldtimermesse St. Gallen OLMA-Gelände Halle 1.+1.1+2 www.oldtimermesse-ch.com Tel. 071 455 20 80 P. Hürlimann SERA CUN SPEZIALITADS DA SELVADI ELLA USTRIA CRESTAS A VIGNOGN SONDA, ILS 24-10-2015 RESERVAZIUN EI GIAVISCHADA: TELEFON 081 931 11 40 ren : ü T e r en Unsen dir off 5 1 e steh ovember 2 0Uhr. Via Disentis an die besten Universitäten. Unser Gymnasium & Internat erhöht deine Erfolgsaussichten. Gerne erwarten wir Dich zum Schnuppern – im Gymnasium, im Internat oder an beiden Orten. Mehr: der-weg-nach-oben.ch 5 .N 2. – 4 5 bis 16.2 urch 4 . 7 ang d ternat. n g d Vo n u das In end R hliess äume und c s h n A nr ndlic verbi ung. tudie n S u e i d d eld s un Grati ohne Anm d un ch ben. ch-o a n eg der-w NOVS CLIENTS A IN SAN GUDIGNAR DA A FIN D'JAMN WELLNESS! vita surselva | Postfach 217 | Bahnhofstrasse 33 | 7130 Ilanz/Glion 081 925 61 60 | www.vitasurselva.ch Christlicher Buchladen Wir sind umgezogen Neu finden Sie uns an der: Städtlistrasse 8 7130 Ilanz Tel. 081 925 35 30 (neben dem Museum) Ihr TV Südostschweiz Bleiben Sie regional «up to date»! Günstig zu verkaufen neuwertige Schneefräse Honda HS 970K1 ET mit elektr. Starter 5-jährig, in sehr gutem Zustand, regelmässig gewartet, Neupreis: Fr. 6300.– tv.suedostschweiz.ch Spezialpreis: Nur noch Fr. 3500.– Anfragen unter Tel. 081 925 11 06 Nocasa AG, Via S. Clau sut 7, 7130 Ilanz SURSELVA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 7 Nazi dil Volg, ina «instituziun» Ignaz Lombris cala sco menader dalla stizun (anr/abc) Ils da Laax laian ir nuidis el. Dapi varga 28 onns meina Ignaz Lombris il Volg a Laax. Da tuttas uras eis el staus en acziun. Per numerusas caschuns ha el surviu ad uniuns, vi schnaunca, pleiv, famiglias, sentupa das da classas ed autras. En stizun ed ordeifer ha el procurau per rauba, spi sa e bubronda. En gronda acziun eis el staus la stad 1988 tiel teater el liber «Ro meo e Giulietta». Tuttavia buca davon las culissas. Lu diesch onns pli tard tier «Anatevka», e lu puspei 2009 tier «In sie mi dalla notg sogn Gion». Massa glieud ha visitau quellas producziuns da teater entadem il Lag Grond a Laax. Adina pu spei ha ei dau aperitivs e meisas cargadas cun caussas deliziusas. Ignaz Lombris fu va adina presents sil plaz. Adina denton davos las culissas. El ei mintgamai staus involvaus ella logistica, pli exact, ella pro viantaziun. Cons aperitivs ch’el ha sem tgau dapi 1987, contas caschuns ch’el ha accumpignau, ha el buca dumbrau. Igl ei perinagada stau siu post preferiu en sia carriera professiunala. «Jeu hai fatg fetg bugen quella lavur», sincerescha el. Cul la fin d’october finescha quell’epoca. Tut tgi che duvrava sustegn logistic cun spisa e bubronda clamava Nazi dil Volg. Damai ch’ei deva a Laax buca mo in cul num Ignaz ha el survegniu quei surnum che identifichescha clar la persu na. Il menader dil Volg purtava a casa las empustaziuns da sia clientella. Oz eis ei pli usitau e modern che mai ch’ils hosps da vacanzas empostan tut ordavon, aschia che lur frestgera ei pleina cu els ar Ignaz Lombris cala la fin d’october sco menader dil Volg da Laax. rivan ella habitaziun da vacanzas. A Laax havevan els ils davos decennis adina ina persuna da confidonza che fageva tals survetschs. Cu Ignaz Lombris ha en tschiet a menar la stizun dil vitg menava el cun siu auto rauba en tuttas direcziuns da Laax, da tuttas uras e da tutt’aura. El ei daventaus ina instituziun quasi publi ca. Cu negina ustria purscheva il servis da catering, lu fageva la stizun dil Volg ei. Il sensori per la clientella, la surve tscheivladad en persuna, cumbinau cun ina certa pazienzia e cunzun ruasseivla dad ellas situaziuns pli hecticas: Quellas qualitads san ils da Laax suttastrihar per lur Nazi dil Volg. La populaziun da Laax ha saviu sefi dar d’in survetsch da furniziun e prove diment. Las plattas da caschiel e da carn, il vin e las bubrondas dad Ignaz ein en FOTO A. BEELI conuschentas en vischnaunca. Enten or ganisar en ed ordeifer la stizun eis el adi na setenius vid il motto «Bein preparau ei miez luvrau». Cun grond sustegn da sia dunna Doris ha el semtgau tut quei ch’ei duvrava per ina biala e buna meisa pulpi da. Siat gis ad jamna ei stau la regla. La notg fagevan els plattas ina suenter l’au tra, il gi ora fuva el davos la meisa da sur vir e vid las empustaziuns. El seigi adina sesentius da casa ed ha gi giu fetg bien culs da Laax, declara Ignaz Lombris che habitescha e ch’ei car schius si el vitg vischinont da Sagogn. El decuors dils onns ei «sia» stizun setrans formada. All’entschatta savev’ins aunc cumprar el consum textilias, uaffens to chen tier ristials e guottas. Quei ei semi dau. Oz venda il Volg da Laax dapli vin e caschiel che ristials. Igl 1. da zercladur 1987 haveva l’Associaziun da consum FaleraLaax confidau ad el la stizun da Laax. Avon fuva el pendulaus 14 onns mintga gi a Cuera nua ch’el ha menau ina gronda stizun. La midada ei stada ideala pil svilup dil consum da Laax. All’entschatta vegnevan ils purs aunc cul latg, ed in pèr onns ha il menader dal la stizun fatg la controlla da latg en sen naria. La stizun ha fatg il svilup conform al turissem. Sviultas da plirs milliuns ad onn ein oz la regla. Igl ei denton vegniu pli dir. Il sortiment ei semidaus ed era il secuntener dalla clientella. Cunzun ils davos tschun onns seigi gliez dau en egl, gi igl um che va en pensiun. «Bein prepa rau» ha el buca mo mintga gi sia lavur el consum da Laax, mobein era sia pensiun. Igl um ch’ei aunc mai sgulaus en sia veta cun in aviun vegn buc a far viadis en tuorn il mund. Ignaz Lombris selegra da saver guder la libertad cun far turas cun velo cun sia dunna e culs biadis, cun far musica ed ir cun skis tenor gust e pla scher. La peda leutier ha el ussa. Siu suc cessur a Laax ei Martin Schmid da Glion. Sche lez suonda ils cussegls da siu ante cessur, lu va ei bein cun el. RECLAMA DER NEUE RANGE ROVER EVOQUE VON DER FREIEN WILDBAHN IN DEN DSCHUNGEL DER GROSSSTADT. DER NEUE RANGE ROVER EVOQUE AB CHF 44’900.– JETZT PROBE FAHREN. Der neue Range Rover Evoque ist perfekt auf die Stadt abgestimmt, mit seinem unverkennbaren Design und den brandneuen Ingenium-Dieselmotoren – für noch weniger Verbrauch und Emissionen. Aber auch abseits der Strasse und bei allen Wetter- und Bodenverhältnissen spielt er die legendären Stärken eines echten Land Rovers aus, neu mit der All-Terrain Progress Control. Melden Sie sich jetzt für eine Probefahrt an und erobern Sie den Dschungel der Grossstadt. landrover.ch * Range Rover Evoque 2.0 eD4 Pure, 5-Türer, man., 150 PS/110 kW, empfohlener Nettoverkaufpreis CHF 44’900.–, Gesamtverbrauch 4.3 l/100 km (Benzinäquivalent 4.8 l/100 km), Ø CO2-Emissionen 109 g/km. Energieeffizienz-Kategorie A. Abgebildetes Modell: 2.0 TD4 HSE Dynamic, 5-Türer, man., 150 PS/110 kW, empfohlener Nettoverkaufspreis CHF 61’700.–, Gesamtverbrauch 4.8 l/100 km (Benzinäquivalent 5.4 l/100 km), Ø CO2-Emissionen 125 g/km. Energieeffizienz-Kategorie A. Ø CO2-Emissionen aller in der Schweiz angebotenen Fahrzeuge 144 g/km. Leasing gültig vom 1.9.2015 bis 23.12.2015 (Verkaufsverträge), 1. Immatrikulation bis 23.12.2015 in der Schweiz. Leasingbeispiel: Range Rover Evoque 2.0 eD4 Pure, 5-Türer, man., Nettoverkaufspreis CHF 44’900.–, Leasingrate CHF 456.–/Mt., eff. Leasingzins 3.97%, Laufzeit 48 Monate, 10’000 km/Jahr, Sonderzahlung 10%, Vollkasko obligatorisch, Kreditvergabe ist verboten, falls sie zur Überschuldung des Konsumenten führt. Leasingpartner ist die MultiLease AG. Alle Beträge sind inkl. MwSt. Cordial engraziament «La reelecziun honorifica munta per nus obligaziun da survir vinavon al Grischun ed a nossa tiara sco cussegliers dils cantuns. Cordial engraziament per quella schanza.» Martin Schmid Stefan Engler FDP Martin Schmid ed Stefan Engler Metzgete im Casa Fausta Capaul in Brigels Lassen Sie sich von den klassischen Gerichten ums Schwein bei uns inspirieren. Die beste Zeit des Lebens Sommerlager Mit 50 Franken ermöglichen Sie M it 5 0F ranke n er möglichen S ie einem Kind und e inem K ind iin n Osteuropa Osteuropa Ferien F erien u nd sschenken chenken vviele iele G lücksmomente. Glücksmomente. CVP PC 60-12948-7 P C6 0 -12 9 4 8 -7 PAF 50 339 SMS P AF 5 0 an an Nr. Nr. 3 39 Stiftung S tif tung PRO PRO A ADELPHOS DELPHOS Von der Zunge und Zungenwurst zur Blutund Leberwurst, zum Speck und Saucisson vaudois, zur Schweinsleber und Bratwurst, zum Gnagi, Kopfsbäggli und Filet zu den herrlichen Desserts wie Caramelcrème, Meringue, Eiscafé usw. Dazu servieren wir die passenden Herbstbeilagen! Die Metzgete startet am Freitag, 30.10.15, ab 18 Uhr, Samstagmittag und -abend, 31.10.15, und Sonntag, 1.11.15, am Mittag bis 15 Uhr. Auf Ihre Reservation freut sich das Team der Casa Fausta Capaul, Tel. 081 941 13 58 / [email protected] Christliches Chris t liches Hilfswerk Hilf swerk ffür ür O Osteuropa s t eu r opa 052 0 52 233 2 3 3 59 5 9 00 00 proadelphos.ch proadelphos.ch Schweizerische Herzstiftung Ein Herzinfarkt beendet ein Leben, bevor es zu Ende ist. Aktiv gegen Herzkrankheiten und Hirnschlag. Helfen auch Sie. Spendenkonto 30-4356-3 www.swissheart.ch Inserat Inserat gesponsert gesponser t Für Gesundheit in Afrika. www.solidarmed.ch .solidarmed.ch ErlEbEn SiE diE viElfältigEn landSchaftEn graubündEnS mit dem «Terra Grischuna»-Kalender 2016 Graubünden fasziniert mit mal sanften, mal rauen, mal bunten, mal einfarbigen Landschaften. Diese reizvollen Kontraste haben unsere Fotografen Rolf Canal und Armin Mathis für den neuen «Terra Grischuna»-Kalender auf dreizehn faszinierenden Farbbildern festgehalten. Der Kalender mit einem Deckblatt und zwölf Monatsblättern mit Kalendarium und Bildlegenden, Wiro-Spiralbindung und im Format 31×22,5 cm kostet chf 21.50. Auch ein ideales Geschenk für Ihre Freunde. bestellen Sie gleich heute noch. Ja, ich bestelle den neuen Kalender Ex. «Terra Grischuna»-Kalender 2016 zu CHF 21.50 Die Lieferung erfolgt mit Rechnung inklusive Mehrwertsteuer, zuzüglich Versandkosten. adresse des bestellers Name/Vorname Strasse, Nr. PLZ/Ort Telefon E-Mail Datum Unterschrift Die Auflage des «Terra Grischuna»-Kalenders ist limitiert. Wir danken Ihnen deshalb im Voraus für Ihre baldige Bestellung. Einsenden an: Somedia Publishing AG, «Terra Grischuna», Postfach 491, CH-7007 Chur Tel. 081 255 54 54, Fax 081 255 51 51 Online: www.terragrischuna.ch SURSELVA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 9 Sanadad: Dad 1,6 sin siat pertschien (anr/gv) La cassa da malsauns Vita Surselva ha duvrau igl onn vargau 7% dallas premias per l’administraziun. Il 2011 haveva igl anteriur menader Roland Vincenz retschiert in premi da Comparis per il menaschi il pli efficient. Quei onn haveva Vita Surselva impundiu 1,6% dallas premias per l’administraziun. Il niev menader Remo Camenisch ha argumentau igl augment cullas investiziuns da varga 100 000 francs el schurmetg da datas ed ella cumpra da niev uorden da biro. El ha fatg attent che las investiziuns d’in onn sulet detti in falliu maletg tier ina cassa da malsauns pintga. Igl onn 2012 ha Vita Surselva impundiu 3,3% dallas premias per l’administraziun ed igl onn 2013 4,7%. La Cassa da malsauns Lumnezia ha impundiu il 2014 5,3% dallas premias per l’administraziun ed ils dus onns avon 3,8 e 3,7 pertschien. Tenor la retscherca digl Uffeci federal da sanadad ha la Cassa da malsauns ÖKK duvrau igl onn vargau 7,8% ed ils onns avon 7,0 e 7,1%. 14,0 tochen 16,6 pertschien dallas premias ha la Cassa da malsauns Zeneggen el Valleis duvrau. Ella dumbra 175 assicurai. Ella gliesta dil sistem da pagaments «tiers garant» figuran las duas cassas da malsauns Vita Surselva e Cassa da mal- sauns Lumnezia ella secunda mesadad. La media dils dis tochen alla restituziun dallas expensas al client cuoza tier Vita Surselva 21 dis e tier la Cassa da malsauns Lumnezia 17 dis. Omisduas cassas argumenteschan quei culla grondezia. Ils pagaments succedien pil pli ina ga al meins. La ÖKK drova ella media dus dis per la restituziun. Schizun in sulet di drova la Cassa da malsauns Institut Ingenbohl. La cassa ei sulet activa el cantun Sviz. 34 dis drova Assura-Basis, ina dallas gronda cassas da malsauns. Igl Uffeci federal da sanadad ha intervegniu e constatescha che la situaziun seigi semigliurada. BALLAPEI Il tierz vegn a Crap Gries (anr/gv) Damaun retscheiva l’emprema da Schluein Glion il tierz Montlingen. El campiunadi actual ha l’equipa dalla Vallada dil Rein songagliesa spiars duas sulettas ga, l’emprema ga encunter il leader Cuera 1:2 e la secunda ga ella davosa runda encunter Rapperswil-Jona. Quei duess pia dar anim alla equipa menada da Corsin Cavegn. Encunter Rapperswil-Jona ha Schluein Glion numnadamein gudignau miez october in punct. Giugs dalla fin d’jamna 2. ligia, gruppa 1 Au-Berneck – Cuera 97 Rorschach – Triesen Vaduz – Weesen Schluein Glion – Montlingen Rebstein – Altstätten Rapperswil-Jona – Buchs 1. Cuera 97 2. Weesen 3. Montlingen 4. Altstätten 9 9 9 9 7 4 4 4 sonda, 17.00 sonda, 17.00 sonda, 18.00 sonda, 18.00 dumengia, 14.30 dumengia, 16.00 2 4 3 2 0 1 2 3 32:12 12: 6 23:15 16:18 23 16 15 14 5. Au-Berneck 6. Rorschach 7. Rebstein 8. Buchs 9. Vaduz 10. Schluein Glion 11. Rapperswil-Jona 12. Triesen 9 9 9 9 9 9 9 9 4 4 3 2 2 2 2 0 2 2 3 4 3 2 2 3 9 9 9 9 8 8 9 9 8 19:15 16:15 19:19 15:16 13:19 12:24 14:24 12:20 14 14 12 10 9 8 8 3 10. Lai/Valbella 11. Linth 9 3 1 5 9 0 0 9 sonda, 16.00 sonda, 17.00 dumengia, 10.00 dumengia, 15.00 dumengia, 16.00 5 5 5 4 4 4 4 4 3 2 1 1 3 2 1 1 1 1 2 3 3 2 2 3 4 4 4 18:22 21:19 17:14 18:15 16: 8 16:14 18:16 22:26 14:14 17 16 16 15 14 13 13 13 10 14:17 7:26 dumengia, 13.00 Juniors B promoziun, gruppa 1 Tusaun/Cazas – Eschen/Mauren Domat – Goldach sonda, 13.00 sonda, 16.00 Juniors C1, gruppa 1 Rebstein – Surselva sonda, 14.00 Juniors C2, gruppa 1 Sargans – Panaduz Balzers – Tusaun/Cazas Cuera – Surselva Lusitanos – Vaz-sut Juniors D9 elita, gruppa 1 Tusaun/Cazas – Surselva Altstätten – Cuera 97 sonda, 10.00 sonda, 12.00 sonda, 13.00 dumengia, 13.00 sonda, 11.30 sonda, 11.30 Trun: In menaschi certificau (anr/gv) L’interpresa Swiss Tecnical Service, il specialist per fatgs da survigilaziun e certificaziun, ha surdau alla Casa s. Martin a Trun il certificat da qualitad ISO 9001:2008. Tenor Swiss TS corrispunda il menaschi dirigius da Robert Cajacob en tuts graus allas pretensiuns dil label da qualitad. Swiss TS ha controllau e valetau la direcziun, l’admini- straziun, la tgira, la scolaziun, l’activaziun e higiena, l’economia da casa, il nutriment e la segirtad da luvrar e dil menaschi. Tochen dacheu haveva la Casa s. Martin il label Q-star dall’Uniun svizra per sistems da qualitad e da management (SQS). La Casa s. Martin porscha en 48 combras singulas e sis combras dublas plaz per 60 persunas attempadas. Plina- In’aventura sportiva 10 0 5. ligia, gruppa 2 Razén – Trun/Rabius sonda, 14.00 Rueun – Schluein Glion sonda, 16.00 Lumnezia – Bogn Ragaz sonda, 16.00 Danis-Tavanasa – Panaduz sonda, 19.30 Juniors A1, gruppa 1 Surselva – Neukirch –Egnach 4. ligia, gruppa 2 Laax – Uznach Lai/Valbella – Trun/Rabius Mels – Lumnezia Danis-Tavanasa – Domat Schluein Glion – Val 1. Uznach 2. Mels 3. Domat 4. Lumnezia 5. Trun/Rabius 6. Val 7. Schluein Glion 8. Laax 9. Danis-Tavanasa 3 3 3 3 4 5 5 6 La campiunessa mundiala dil duatlon separticipescha al Transruinaulta ed al TransviaMAD mala. von porscha la casa tschun habitaziuns per in habitadi independent. Avon tschun onns ei in baghetg niev vegnius retratgs ed actualmein ein las interpresas vid las lavurs finalas dall’engrondaziun dalla sala da magliar. Quella engrondaziun ei succedida el rom d’in project da sanaziun calculada cun 1,75 milliuns francs. L’Englesa Emma Pooley alla partenza dil Transruinaulta (anr/gv) Rodund 500 curridras e curridras semettan sonda naven dallas 09.30 a Glion alla partenza dil secund Transruinaulta. Quei che spetga els ei en scadin cass ina sfida. Sil percuors da 42 kilometers cul final a Tusaun cuoran els sin sendas e trutgs e surmuntan la differenza d’altezia da 1800 meters. «Ina dallas sfidas ei d’anflar in bien ritmus», constatescha Thomas Häusermann. El ei il president dil comite d’organisaziun dil Transruinaulta e dil Transviamala che suonda la dumengia cun partenza a Tusaun e final a Donat ella Val Schons. Entuorn 160 participonts dil Transruinaulta ein era la dumengia alla partenza e vitier aunc ulteriurs varga 800 curriders e curridras. Il Transruinaulta ei limitaus per 700 participonts ed ei dat aunc entgin plaz da partenza liber. Il Transviamala ei limitaus per melli participonts e tut ils plazs da partenza ein occupai. La participaziun d’omisduas cuorsa ei carschida. Agl emprem Transruinaulta han 330 curridras e curriders contonschiu il final e Beat Ritter da Puntraschigna ha fatg quei sco emprem en 3.20.37. «Ina limita dil diember da partenza vegn a restar», conceda il president dil comite d’organisaziun. Ina culissa extraordinaria Culla culissa extraordinaria dallas duas cuorsas ha Emma Pooley seschau tschaffar. La sportista da 33 onns ei enconuschenta sco excellenta velocipedista e curridra. Ella ei actualmein campiunessa mundiala dalla distanza liunga dil duatlon. «Il Transviamala meina tras ina cuntrada grondiusa», ha ella detg igl onn vargau. Quei vegn ella da raschun era dir suenter l’aventura tras la Ruinaulta ch’ella absolva uonn per l’emprema ga. Igl onn vargau ha ella gudignau a Donat, mo dalla victoria sonda a Tusaun eis ella buca perschuadida. «Jeu mon per spir plascher dalla cuntrada e digl eveniment alla partenza», ha ella constatau. Suenter il grond diember da cuorsas sesenti ella aunc empau stauncla. Era stauncla vala la sportista englesa sco favorita. Da Glion anora meina il percuors tochen Versomi-Staziun per la gronda part per liung dil Rein. Leu entscheiva l’ascensiun via Versomi e suenter dalla Cavorgia da Versomi sur Salums a Razén. Ella Tumliasca suonda ina proxima ascensiun tochen sin varga 1100 meters avon ch’ei va engiu viers Tusaun. La partenza a Glion ei singula. Ils emprems cuoran 20 secundas in ord l’auter, ils proxims suondan mintga tschun secundas. RECLAMA Wochenend-Knaller! Denner SchweinsfiletMedaillon gewürzt, mit Speck, Deutschland, ca. 560 g, per 100 g Sassoalloro Jacopo Biondi Santi 1/2 2011, Toskana IGT, Italien, 75 cl Preis 2.69 statt 5.38* gekühlt 4sp0ar% en 11.95 statt 19.95* *Konkurrenzvergleich Aktionen gültig am Freitag, 23. und Samstag, 24. Oktober 2015 / solange Vorrat / Druck- und Satzfehler vorbehalten / jetzt abonnieren: www.denner.ch/newsletter Gültig + t ag am Frei tag S a ms Vizir FlüssigwaschKent mittel über 83 Waschgänge, 5,395 Liter 5g0rat% is • Taste+ Surround Silver • Taste+ Surround Menthol • Smooth+ HD White Box, 10 x 20 Zigaretten E in ze lAu c h a ls h ä lt lic h ! er p a c ku n g tt 8 .5 0* a t s 0 7.7 11.95 77.– statt 85.–* 8spa.re–n 10 LA PRESCHENTAZIUN DA L'EMNA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 Cybermobing – tge è quai? Prevenziun ed infurmaziun per giuvenils, geniturs ed autoritads da scola Il pled «mobing» signifitga d’offender, blamar u mulestar ina persuna cun l’intenziun da blessar ella psichicamain. Quest fenomen è enconuschent da la scola, dal plaz da lavur, da l’uniun u d’auters conturns d’interacziun sociala. «Cybermobing» è la furma da mobing che fa diever dals meds da communicaziun digitals (natel ed internet, savens en furma da messengers, raits socialas digitalas, plattafurmas da video u chats). L’unfrenda vegn discredita da intenziunadamain en la publicitad cun agid da texts, fotografias e films cumpro mettents, entant ch’ils delinquents sa sen tan protegids tras l’anonimitad da la rait. Là nua ch’il mobing tradiziunal va a fin, cumenza il cybermobing pir a sviluppar si’entira perfiditad: el na sa ferma betg avant l’agen dachasa, mabain penetrescha fin en l’atgna stanza d’uffant; e l’internet n’emblida betg uschè spert, quai ch’ha per consequenza che calumnias restan savens anc visiblas e legiblas suenter onns. In’ul teriura problematica è ch’ins na sa savens betg, tgi ch’ha lantschà las atta tgas da cybermo bing. Ma las vic timas duain sa vair ch’ellas pon sa defender e che mobing en tut sias furmas è in act chas tiabel. Per quest intent han divers ser vetschs da scola e da polizia relaschà fegls sgulants e broschuras che cuntegnan ils fatgs ils pli impurtants davart quest tema ordvart actual. Definiziun Sut cybermobing vegn chapì in cumpor tament agressiv che fa diever da las fur mas da communicaziun electronicas (p.ex. sms, internet) e che vegn drizzà re petidamain d’ina u da pliras persunas cunter ina victima cun l’intenziun da far donn a quella. Cybermobing po survegnir dimen siuns gravantas: Ils cuntegns sa derasan svelt e penetreschan en la sfera privata da las persunas pertutgadas. Ils delinquents pensan d’agir en moda anonima. Il pu blic è malsurvesaivel. Qua tras vegn po tenzià l’effect. Chaussas offendentas stat tan savens enavos durant in temp pli lung. En var nov da diesch cas da cybermo bing èn las victimas stadas confruntadas l’emprim cun mobing tradiziunal. Cun las persunas pertutgadas vegni fatg sup plementarmain mobing sur las medias electronicas. Furmas da cybermobing Cybermobing è in fenomen che sa pre schenta en fitg differentas furmas. Qua intgins exempels: trametter insultas per sms a la victima u trametter mails circu lars e communicaziuns cun cuntegns nauschs u turpegius a blers adressats (p.ex. sur WhatsApp); betg laschar ent rar insatgi en ina gruppa (p.ex. en Face book); metter en l’internet fotografias falsifitgadas u peniblas; fotografar u fil mar situaziuns degradantas e derasar quellas en l’internet; fundar «gruppas d’odi» en Facebook u en autras raits, nua Tant sco pussaivel duain cuntegns of fendents vegnir stizzads svelt en l’inter net ed ils gestiunaris da las raits socialas duain vegnir rendids attents a tals cas. Displaschaivlamain èsi fitg difficil da stizzar cuntegns en la rait dal tuttafatg. Cybermobing è savens in spustament dal mobing convenziunal en il mund digital. che la victima vegn ridiculisada; pre schentar la victima en moda negativa en in fauss profil (profil da fake); publitgar sut il num da la victima insultas envers terzas persunas u fauss inserats da con tact. Consequenzas pussaivlas Tgi ch’è suttamess a cybermobing, ha sa vens gronda tema e schizunt traumas. Resultar pon er consequenzas socialas, corporalas e psichicas negativas. Consequenzas psichicas pon esser: gnervusitad, disturbis dal sien, temas, de pressiuns e letargia. Bleras victimas pate schan er da mals corporals (tranter auter stancladad, disturbis da la digestiun e problems cun il dies). Ils uffants e giuve nils pertutgads sa retiran da lur relaziuns socialas ed èn exponids ad ina ristga pli gronda da pensar ad in suicidi. Las consequenzas da cybermobing preoccupeschan las victimas er anc blers onns pli tard. Ditg suenter pon las persu nas pertutgadas anc patir da temas, da depressiuns, d’ina pitschna conscienza da sasez e d’ina forza da resistenza psichi ca e corporala reducida. Prevenziun Las rollas da delinquents e da victimas da cybercriminalitad sa cuvran fermamain cun las rollas existentas da delinquents e da victimas. En quest reguard è cybermo bing savens in spustament dal mobing convenziunal. Perquai po cybermobing vegnir impedì tras ina tenuta attenta e cuminaivla, nua che naginas furmas da mobing na vegnan toleradas da vart da naginas persunas participadas. In clima senza tema, collià cun accep tanza vicendaivla e cun cleras reglas, è perquai gist en l’ambient da la scola ina premissa centrala per prevegnir a violen za da tut gener. Cuntegns concrets da la prevenziun èn: ir enturn cun mobing e tenuta envers mobing en scola; scleri ment da las ristgas en l’internet, strategias per la segirezza da l’internet respectiva main basas giuridicas; promoziun inter disciplinara da las cumpetenzas socialas e da las cumpetenzas da medias. Cun tematisar il cybermobing en l’in strucziun, en projects, en furmaziuns supplementaras da las persunas d’in strucziun ed a chaschun d’occurrenzas da geniturs duain vegnir sensibilisads ils uf fants, ils giuvenils e las persunas creschi das. Mobing po vegnir constatà a temp grazia ad in barat avert tranter la scola ed ils geniturs. Il cumbat cunter mobing premetta da princip ch’ils posts speziali sads involvids collavurian optimalmain. Betg crudar en la trapla da l’isolaziun Uffants e giuvenils èn per il solit sulets, sch’els vegnan confruntads cun cyber mobing. Ord vista da las victimas manca savens ina persuna da confidenza ubain la pussaivladad da sa drizzar ad in post spezialisà. Er ils uffants e giuvenils che observan tals surpassaments sa sentan malsegirs e periclitads, sche singulas sco laras e singuls scolars han ina tala pussan za e fan mobing senza vegnir impedids. Perquai èsi impurtant da far attents ils uffants ed ils giuvenils ch’i dat posts spe zialisads directamain accessibels per per sunas pertutgadas da cybermobing e che quests posts porschan in sustegn fidà e svelt a las victimas ed a lur conturns. Victimas èn dependentas da sustegn Ina victima da cybermobing po sezza, u cun il sustegn d’ina persuna d’instruc ziun respectivamain dals geniturs, con tactar ina persuna spezialisada. Per far quest pass dovran victimas giuvenilas sa vens l’accumpagnament d’ina persuna creschida che stat datiers ad ellas e che ha in tschert sensori. Igl è impurtant che las victimas sappian il suandant: Sch’ina persuna spezialisada vegn contactada, Cuntegns che sa chattan en la rait na sa laschan strusch pli stizzar. RAINER STURM / PIXELIO FOTO: ERWIN LORENZEN / PIXELIO vegn quai tractà en moda confidenziala ed ulteriurs pass vegnan fatgs mo cun il consentiment da la victima. Il princip è quel da prender serius las agressiuns e d’agir svelt, senza che la victima vegnia danovamain en ina situaziun da flaivlez za u da nunpussanza. Ensemen cun la victima e cun ils ge niturs duai la persuna spezialisada sclerir conscienziusamain, sch’igl è d’instradar pass giuridics respectivamain da clamar la polizia. Posts da consultaziun Per mintga scola e per mintga scolara e scolar stat a disposiziun per quest intent ina persuna spezialisada dal Servetsch psicologic da scola, e quai gratuitamain ed anonimamain. Nua ch’ina lavurera u in lavurer social da scola è avant maun, po er quella u quel porscher sustegn. Ulteriurs posts da consultaziun, tut tenor la situaziun (grevezza dal cas da mobing, aspects penals), furman la Poli zia chantunala (servetsch da giuvenils), la Psichiatria d’uffants e da giuvenils re spectivamain la psicoterapeuta u il psico terapeut. Accumpagnament cumplessiv Tut tenor la situaziun poi esser impurtant da far ulteriurs pass en enclegientscha cun la victima, cun ils geniturs u las per sunas responsablas per l’educaziun, cun persunas spezialisadas e cun la scola. Quai po per exempel esser: la reabilita ziun da la victima (sustegnair l’integritad psichica durant in temp pli lung); inter venziuns en scola (p.ex. discurs, inter venziun en las classas, tematisar cyber mobing en l’instrucziun, project da sco la); sancziuns pedagogicamain adequatas cunter las delinquentas ed ils delinquents (p.ex. discurs cun persunas spezialisadas, timeout, transferiment en in’autra classa, engaschaments da lavur); tematisar re spectivamain pussibilitar furmas d’in demnisaziun en enclegientscha cun la victima. Vart giuridica e tecnica Er per uffants e giuvenils vala: L’internet n’è betg in spazi senza dretg. Violaziuns da l’onur, smanatschas e calumnias èn chastiablas. Las disposiziuns centralas re spectivas sa chattan en il Cudesch penal svizzer (art. 135 e 197). Sin proposta da la victima pon quests delicts vegnir per sequitads penalmain. Per las investigaziuns penalas èsi deci siv da salvar material da cumprova. Per quest intent dovra la polizia copias elec tronicas da sms, da maletgs (p.ex. cun agid da «print screens»), dad emails e d’autras notizias. Tips per uffants e giuvenils «Cybermobing – tge poss jau far?» Sut quest titel infurmescha la Polizia chantu nala cun in fegl sgulant, co che scolaras e scolars pon sa dustar cunter smanatschas en la rait. Qua ils 10 puncts che pon gi dar giuvenils a s’orientar en la dumonda dal cybermobing: 1. Sta ruassaivel! Na ta lascha betg re ger da dubis da tatez. Pertge che ti es okay uschia sco che ti es – vi da tai n’è nagut fallà. 2. Blochescha quels che ta mulestan! La gronda part da las paginas d’internet e dals servetschs online porschan la pus saivladad da bloccar tschertas persunas. Fa diever da questa purschida, pertge che ti na stos betg conversar cun insatgi che ta mulesta. Sche ti vegns disturbà tras cloms da telefon u sms, sche pos ti er la schar midar tes numer da telefonin. 3. Na respunda betg! Na reagescha betg sin messadis che ta mulestan u vilen tan. Sche ti respundas, ha il speditur numnadamain precis cuntanschì quai ch’el vuleva ed il mobing vegn probabla main anc mender. 4. Metta en salv meds da cumprova! T’infurmescha co che ti pos arcunar co pias da messadis, maletgs u discurs on line. Quellas ta gidan a mussar ad autras persunas tge ch’è capità. Ultra da quai pon talas cumprovas er gidar a chattar la persuna che ta tortura. 5. Discurra da quai! Sche ti has pro blems, ta drizza a creschids als quals ti pos fidar, per exempel a tes geniturs, persu nas d’instrucziun u assistents da giuve nils. Sut il numer da telefon «147 – pro juventute» chattas ti da tuttas uras agid, sche ti na sas ina giada betg tge pigliar a maun. Quest servetsch è gratuit e dal tut tafatg anonim. 6. Annunzia problems! Na tolerescha betg simplamain mulestas, mabain in furmescha immediat ina da las persunas che tgiran la pagina d’internet corre spundenta. Schabetgs che pudessan esser illegals, duessas ti annunziar a las auto ritads. 7. Sustegna victimas! Sche ti vegns a savair ch’insatgi auter è vegnì mulestà per telefonin, internet u sms, sche na guarda betg davent, mabain gida questa persuna e dà part quai ch’è succedì. Sch’il delin quent realisescha che l’unfrenda n’è betg persula, smetta el savens bainspert cun las ingiurias. 8. Protegia tia sfera privata! Sajas pre caut, tge indicaziuns che ti fas en l’inter net. Tias datas persunalas (adressa dad e mail, adressa da domicil, numer dal tele fonin u fotos privatas) pon er vegnir mal duvradas da «CyberBullys». Fa surtut at tenziun da tegnair secret tias datas d’ac cess e d’utilisar pledsclav segirs. 9. Enconuscha tes dretgs! Sche ti na lubeschas quai betg explicitamain, na dastga nagin plazzar en l’internet fotos da tai che t’èn peniblas. Ultra da quai na dastga nagin far beffas u offender tai avant auters. En cas d’in cybermobing se ver, po quai avair consequenzas giuridi cas per il delinquent. 10. Fida a tatez! Il pli impurtant èsi da crair en sasez e da betg sa laschar dar da crair insatge dad auters. Na ta lascha betg metter sut dad auters e na metta ti sut nagin! La preschentaziun: Dossier «Cybermobing». Dapli infurmaziuns: chatta.ch/?id=1337&hiid=3652 www.chattà.ch Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération suisse Confederazione Svizzera Confederaziun svizra Öffentliche Veranstaltung Palliative Care Surselva Für Angehörige, Betroffene, Freiwillig-Tätige, Interessierte und Pflegende In Würde und ohne Schmerzen sterben? Referenten: Prof. Dr. Dr. Christof Arn, Ethiker Dr. Cristian Camartin MSc, Palliativmediziner Urs Hardegger, Institutionsleiter Obwohl die Schweiz europaweit die grosszügigsten Gesetze bezüglich Sterbehilfe bzw. Beihilfe zum Suizid kennt, erhitzen Fragen rund um diesesThema immer wieder die Gemüter. Dieser Anlass geht aus verschiedenen Perspektiven an dieses Thema heran. Donnerstag, 29. Oktober 2015, um 19.00–21.30 Uhr Haus der Begegnung, Kloster Ilanz Es ist keine Anmeldung notwendig Auskunft: Koordinationsstelle Gesundheitswesen Regiun Surselva, Spitalstrasse 4, 7130 Ilanz, ☎ 081 925 43 26 E-Mail: [email protected] Schiessanzeige Flabsektor S-chanf N Schweizer Armee Es werden folgende Schiessübungen mit Kampfmunition durchgeführt: Gefährdeter Raum (Stellungsraum Zielgebiet – gesperrte Strassen) Tag 2015 Zeit Zone Schiessplatz/ Stellungsraum Raumbeschreibung gemäss LK 1:50 000 Blatt 249/259 Flablager S-chanf Flabsektor S-chanf N Modul 3204.090 Piz dal Ras excl – Raduner Rothorn – Stelrm Koord 796 200 / 166 400 Dürrboden excl – Bocktenhorn – Glattboden excl – Lai da Raviais-ch – Pt 2435 excl – Piz Forun – Piz Viluoch – Piz Griatschuols excl – Punt da Splü excl – Val Punt ota Pt 2163 – Piz Sarsuret – Piz Arpschella excl – Piz dal Ras excl Mi 28.10. 08.30–11.30 Do 29.10. 13.30–16.30 Fr 30.10. 08.30–11.30 13.30–16.30 Mo 02.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 Di 03.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 19.30–21.00* Mi 04.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 Do 05.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 19.30–21.00* Fr 06.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 Mo 09.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 Di 10.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 19.30–21.00* Mi 11.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 Do 12.11. 08.30–11.30 13.30–16.30 NEW SUZUKI VITARA 4 x 4 AB Fr. 20 990.–* ENERGIE** EFFIZIENZHIGHLIGHTS – Revolutionäres 4-Modus-4x4-Antriebssystem «ALLGRIP» – Innovatives Radar-Brake-Support-System – Niedrigste CO₂-Werte – Hervorragendes Preis-Leistungs-Verhältnis – Kompaktester SUV – Umfangreiche Individualisierungsmöglichkeiten KLASSE A * Nachtschiessen *New Vitara 1.6 UNICO 4 x 4 manuell, 5-türig, Fr. 20 990.–, Treibstoff-Normverbrauch: 5.6 l / 100 km, Energieeffizienz-Kategorie: D, CO₂-Emission: 130 g / km; Bild: **New Vitara 1.6 Sergio Cellano Top 4 x 4 Diesel manuell, 5-türig, Fr. 33 490.–, Treibstoff-Normverbrauch: 4.2 l / 100 km, Energieeffizienz-Kategorie: A, CO₂-Emission: 111 g / km; Durchschnitt aller Neuwagenmarken und -modelle in der Schweiz: 144 g / km. SUZUKI ROADSHOW Eingesetzte Waffen: 35 mm Flab Kan Art und Mw Schiessen: Scheitelhöhe 9600 m/M Kontaktlinsen – günstig und sicher online bestellen Anfragen betreffend Schiessen bis 27.10.2015: ab 28.10.2015: Truppenauskunftsstelle Regionale Auskunftsstelle Ort und Datum: Das Kommando: Tel. 058 467 27 37 Tel. 058 469 32 78 Tel. 058 480 23 32 BESUCHEN SIE UNS UND TESTEN SIE DIE NEUSTEN SUZUKI MODELLE. Mazzetta Garascha Greina AG, Via Principala 18, Trun MO + DI, 26. + 27.10.2015 Chur, 15.9.2015 Koord Absch 32 / LVb Flab 33 NEW HIT IT-- LEAS EASIING Halten Sie sich die Kälte vom Hals. Wir unterbreiten Ihnen gerne ein individuelles Suzuki-Hit-Leasing-Angebot. Sämtliche Preisangaben verstehen sich als unverbindliche Preisempfehlung, inkl. MwSt. Limitierte Serie. Nur solange Vorrat. Cash-Bonus-Aktion gültig vom 1.9.–31.10.2015 (Vertragsabschluss). 3 für 2OT* A N G EB w .ch/so ww.4-b FENSTER * Das 3 für 2 Angebot ist nicht mit anderen 4B Rabatten kumulierbar und gilt nur für Privatkunden mit Direktbezug bei 4B. Fensterrenovation mit 4B. Schonender Einbau, verlässlicher Schutz. 4B steht für beste Schweizer Qualität. Unser patentiertes Renovationssystem mit Energieeffizienzklasse A und Minergie-Standard schont Haus und Nerven. Nach einem schnellen Einbau ohne anschliessende Maurer-, Maler- oder Gipserarbeiten schützt die Holz-Aluminium-Kombination der Renovationsfenster RF1 zuverlässig vor Kälte und Witterung. Das senkt Ihre Heizkosten um bis zu 75 %. Sichern Sie sich bis zum 20. Dezember 2015 eine 3-fach-Isolierverglasung zum Preis einer 2-fachen. Lassen Sie sich jetzt beraten unter www.4-b.ch/so oder 0800 844 444 Ausfüllen, einsenden und profitieren. Senden Sie mir detaillierte Unterlagen zum Renovationsfenster RF1 Kontaktieren Sie mich für eine unverbindliche, kostenlose Fachberatung Name, Vorname: Strasse, Nr.: PLZ, Ort: Telefon: Coupon einsenden an: 4B, Sales Service, an der Ron 7, 6281 Hochdorf SO PUBLIREPORTAGE Freitag, 23. OKTOBER 2015 Superstar Schellen-Ursli bei SPAR Bereits seit 2011 gibt es bei SPAR Bündner Produkte aus der Schellen-Ursli-Linie zu kaufen. Pünktlich zum Kinostart hat der Detailhändler und Sponsor des gleichnamigen Films die Linie um einige Produkte erweitert. Mit Erfolg. Die vollen Kinos und die guten Umsätze bei den Schellen-Ursli-Produkten zeigen, es herrscht ein regelrechter Hype rund um den Bündner Jungen mit der blauen Mütze. 1945 erschien das Buch mit der Schellen-Ursli-Geschichte von Selina Chönz, illustriert von Alois Carigiet. Die aktuelle Verfilmung von Xavier Koller bewegt die Gemüter und sorgt für grosse Begeisterung. Schellen-Ursli – Superstar > Das Buch «Schellen-Ursli», getextet von Selina Chönz und illustriert von Alois Carigiet, erzählt die Geschichte des Bündner Bergbuben Uorsin, Ursli genannt. Er begehrt auf, weil er beim Chalandamarz, dem traditionellen Frühlingsfest, statt einer Glocke nur eine Schelle tragen soll. Die Geschichte in Versen diente dem Schwyzer Filmer Xavier Koller (Die Schwarzen Brüder) als Basis für sein Kinoabenteuer. Da geht es denn auch weit dramatischer und krimineller zu als in der Originalvorlage. Urslis Eltern, Luisa (Tonia Maria Zindel) und Linard (Marcus Signer), sind arme, aber redliche Bergbauern. Sie geraten infolge eines Unfalls beim Alpabzug in Notlage, die der gerissene Kaufmann Armon (Leonardo Nigro) ausnutzt. Er fischt Linards Käselaibe aus dem Bergbach. Der Dorfkrämer erfüllt seinem egoistischen Söhnlein Ramon (Laurin Michael) jeden Wunsch: Zuerst muss Ursli (Jonas Hartmann) sein geliebtes Zicklein Zilla hergeben und dann auch noch seine schöne grosse Glocke, die Urslis Onkel extra für ihn geschmiedet hat. Das will der gehänselte, im Stolz getroffene Bub nicht auf sich sitzen lassen und kämpft gegen Wintersturm und Lawine, um die Glocke seines Vaters aus dem Maiensäss zu holen. > www.cineman.ch S onntags, 13.15 Uhr vor dem Kino Apollo in Chur. Seit nun schon drei Tagen läuft der SchellenUrsli-Film in den Schweizer Kinos. Die Kritiken des Films sind ausgezeichnet. Und so ist es nicht verwunderlich, dass sich vor dem Kino eine Warteschlange bis auf die Strasse bildet. Obwohl, eigentlich schon. Denn ein solches Bild kennt man von Churer Kinos nicht. Für ein Ticket für die Vorstellung von 13.30 Uhr ist es nun zu spät. Sie ist bis auf den letzten Platz ausverkauft. Dann wirds halt die um 15.45 Uhr. Doch auch für diese hat es lediglich noch ein paar wenige Tickets in den ersten drei Reihen. Unglaublich. Von Jung bis Alt, alle wollen die Verfilmung des 70-jährigen Kinderbuchklassikers sehen. Schellen-Ursli ist Schweizer Geschichte Dass der Junge mit der blauen Mütze bei den Schweizern – und insbesondere bei den Bündnern – gut ankommt, davon war Wolfgang Frick, Mitglied der Geschäftsleitung von SPAR, bereits vor vier Jahren überzeugt. Damals nahm das Unternehmen die Schellen-Ursli-Produktlinie ins Sortiment auf. «Wir sind und waren davon überzeugt, dass die Swissness gut bei den Leute ankommt», erklärt Frick. Der Schellen-Ursli sei ein Stück Schweizer Märchengeschichte, die authentisch rüberkomme. «Zudem ist sie retro und erinnert die Kunden an ihre eigene Kindheit und an die Unbekümmertheit von damals», so Frick. Folglich muss auch der Ursprung der Schellen-Ursli-Produkte wenn möglich in Graubünden liegen oder zumindest in der Schweiz. von Kopf bis Fuss mit solchen Produkten pflegen, beispielsweise mit Fusscreme, Handseife, Bodylotion oder Duschgel. «Besonders die Schellen-Ursli-Mütze sowie die Sticker und das Sammelbuch entwickeln sich langsam aber sicher zu Bestseller», erzählt Frick. Hochwertige Schellen-Ursli-Produkte Die Lebesmittel sind qualitativ hochwertig und oftmals sogar Bio. So gibt es im SPAR bereits seit diesen Anfängen Bündner Spezialitäten wie die Nusstorte, Bündnerfleisch, Bündner-Möckli sowie Joghurt, Ringbrot, Apfelringe, Popcorn oder Sirup mit dem Jungen auf u den Etiketten zu kaufen. Und selbst im m Kosmetikbereich kann man sich h Positive Auswirkung auf den Umsatz Einen Monat bevor der Film ins Kino kam, hat SPAR neun weitere Fan-Artikel ins Sortiment aufgenommen. So frisch, frech und keck wie die drei waschechten Bündner Kinder in den Hauptrollen im Film – Jonas Hartmann als Uorsin, Laurin Michael als egoistisches Söhnlein Ramon und Julia Jeker als Urslis Freundin di Seraina – sind, sind auch die Fann-Artikel. Von der Mützee, Glocke bis hin zu ur ZnüniBox. Und d natürlich dürfen n das Buch, die R Ravensburgerr Puzzlend Memoryun piele soSp wie die Filmw musik-CD mit m Liedern des Bündners Linard Bardill nichtt fehlen. «Die Produkte laufen insgesamt hervorragend», verrät Frick. Besonders seit dem Filmstart seien sie noch mehr im Fokus, was sich auch positiv auf die Umsätze auswirke. «Die Produkte treffen den Zeitgeist», ist Frick überzeugt, deshalb werde man das Sortiment noch weiter ausbauen. «Auf unserer Wunschliste stehen Schokolade, Pralinen, Quark, Birchermüsli und weitere Soft-Getränke. Demnächst gibt es den Schellen-Ursli auch als Müsli». Der Film begeistert alle Wenn der Schellen-Ursli-Film auch in den nächsten Tagen gut besucht, wenn nicht gar ausverkauft sein wird, wäre Wolfgang Frick nicht erstaunt. Er selbst habe ihn bereits zweimal gesehen und sei restlos begeistert. «Der Film beinhaltet viele Botschaften, ohne mit erhobenem Zeigefinger auf die Moral zu pochen. Tolle Schauspieler, hervorragende Kameraführung und Bildeinstellungen. Er hat Potenzial und man kann die Handschrift von Profis erkennen». (blu) www.spar.ch Von der Znüni-Box über die Mütze, eine CD, Sticker-Sammelbuch, Memory-Spiel, Kinderbuch bis zur Glocke oder Puzzle: Bei SPAR gibt es Schellen-Ursli-FanArtikel für die ganze Familie. ENGIADINA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 13 Champiunessa chi resta culs pès sün terra Elena Könz s’alvanta be cun seis snowboard Sportista ed artista La sportista da professiun Elena Könz ha fat, dasper sia carriera da snowboard, eir amo üna scolaziun i’l sectur creativ. A la Scoula d’art e design medial a Tu rich ha ella absolt ün stüdi d’art figura tiv. Dürant il temp da stà ha ella adüna darcheu temp da’s dedichar a progets d’art. «L’ultim temp n’ha eu tut per mans diversas robas graficas e prodot ün o tschel video», disch Elena Könz da sias activitats artisticas. Il talent per l’art fi gürativ ha Elena Könz artà da sia fami glia chi tilla ha fingia bod confruntada cun la tecnica da sgrafits. Insembel cul cusdrin da seis bazegner Constant Könz ha ella fingià ornà diversas chasas engia dinaisas cun sgrafits. Uossa, d’october, stà però fingià la prosma stagiun i’l fo cus da la simpatica sportista engiadinai sa. «Eu m’allegr cha la naiv vegn dar cheu plü e plü aval e ch’eu pudarà bain bod darcheu far stortas e sigls cun meis snowboard.» La stagiun d’inviern 2015/16 sainza gronds evenimaints da sport sco gös olimpics e champiunadis mundials voul Elena Könz as concen trar sülla coppa mundiala illas discipli nas «slopestyle» e «Big Air». Il sustegn da seis fans da l’Engiadina tilla sarà ga rantì. (anr/rgd) L’inviern passà ha Elena Könz da Vnà ragiunt la medaglia d’or als Champiunadis mundials da snowboard a Kreischberg in Germania illa catego ria «Big Air». La victoria da l’Engiadi naisa in Germania es statta üna verita bla surpraisa per l’elita internaziunala da snowboard. Elena Könz ha muossà als Champiunadis mundials da snowboard dal schner passà illa categoria «Big Air» (schanza gronda) tecnicamaing il meglder sigl illa plü ota categoria da puncts da clas sificaziun ed ha uschea pudü persvader la giuria da gara. Cun quai es ella tuornada da la Germania sco champiunessa mun diala e culla medaglia d’or in gialoffa. I’l gün passà es ella suraplü gnüda eletta sco megldra sportista grischuna 2015. Ils da Vnà han demuossà lur plaschair dals suc cess da la giuvna sportista indigena ed han inaugurà il cumanzamaint da quista stà üna tabla d’arcugnuschentscha a l’entrada da lur cumün. «Eu nu vess amo avant cuort mai pensà chi stetta ün di quia üna tabla da mai«, ha dit la champiunessa Ele na Könz quella jada. Cun sia victoria ha l’Engiadinaisa pisserà per bler plaschair in patria, la via a la champiunessa mundiala es però statta eir per Elena Könz lunga e colliada cun bler trenamaint. Pass per pass vers l’elita internaziunala Sias prümas stortas cun ün snowboard ha Elena Könz fat illa vicinanza da sia patria Vnà ed i’l territori da skis da Scuol Motta Naluns. Dürant ils ultims ons sco scolara secundara ha Elena Könz cumanzà a far sigls e trics sur ils obstaculs e quai cun adü na daplü success. La disciplina «Big Air» es pür plü tard gnüda i’l focus da la spor tista da Vnà, però tantüna cun success. La culminaziun d’infin uossa da la carriera da Könz es sainza dubi stat la victoria als champiunadis mundials a Kreischberg in Editura: Somedia Publishing AG Editur: Hanspeter Lebrument CEO: Andrea Masüger Schefredactur: Martin Cabalzar Redacziun Agentura da Novitads Rumantscha (ANR): Flurin Andry (fa), Augustin Beeli (abc), Andreas Cadonau (ac), Claudia Cadruvi (vi), Gieri Antoni Caviezel (gac), Annatina Filli (afi), Hans Huonder (hh), Susi Rothmund (sr), Gion Nutegn Stgier (gns), Giusep Venzin (gv). Collavuraturs redacziunals: Giusep Capaul (gc), Lucas Deplazes (ld). Adressas redacziunalas: La Quotidiana, Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel. 081 255 57 10, mail: [email protected] Agentura da Novitads Rumantscha (ANR) Via da Masans 2, 7000 Cuira, tel. 081 250 48 00, fax 081 250 48 03, mail: [email protected] Surselva: tel. 081 936 47 00, fax 081 936 47 01, mail: [email protected] Engiadina: tel. 081 864 81 12, fax 081 864 81 22, mail: [email protected] Surmeir: tel. 079 430 69 30, fax 081 684 32 82, mail: [email protected] Schons: tel. 078 626 42 25 mail: [email protected] Editura Somedia, Via Sommerau 32, 7007 Cuira; tel. 081 255 50 50, mail: [email protected] Servetsch d’abunents e da distribuziun: Via Sommerau 32, 7007 Cuira, tel. 0844 226 226, mail [email protected] Inserats Somedia Promotion, Via S. Clau Sura 11, 7130 Glion tel. 081 920 07 17, fax 081 920 07 18, mail: [email protected] La Quotidiana cumpara tschintg giadas ad emna Ediziun derasada: (Südostschweiz cumplet) 81 786 exemplars (Indicaziun d’editur) Derasaziun: 159 000 lecturs (MACH-Basic 2015-1) Pretschs d’abunaments sut: www.suedostschweiz.ch/aboservice Communicaziun da participaziuns considerablas sin fundament da art. 322 CP: Südostschweiz Radio AG, Südostschweiz TV AG, Somedia Partner AG. © Somedia Elena Könz da Vnà es l’actuala champiunessa mundiala da Snowboard illa disciplina «Big Air». Germania il schner da quist on. La cate goria «Big Air» cumpiglia ün unic sigl sur la schanza gronda. I’l svoul muossa l’atlet ün tric chi consista da diversas rotaziuns. Il grad da difficultà, l’otezza, la tecnica e la plachada vegnan lura valütats d’üna giuria. La categoria «Big Air» vala sco dis ciplina specialmaing spectaculara pervia da l’otezza da svoul. Il splachar pretenda gronda precisiun causa las forzas enormas effectuadas sül atlet. Ils partecipants da la disciplina «Big Air» han perquai eir adü na il plü grond risch da blessuras. In quist reguard es Elena Könz fintant gnüda schaniada da feridas plü grondas, eir graz cha a sia buna preparaziun. Illa Coppa mundiala da snowboard vegn la discipli na be manada tras pro’ls homens. Als champiunadis mundials da Kreischberg però sun siglidas eir las duonnas sur la schanza gronda. Elena Könz, cun seis 27 ons la plü veglia partecipanta insomma, FOTO R. BUCHLI ha dominà l’evenimaint. Ella ha muossà duos sigls cun üna rotaziun da 540 grads, quai chi significha da’s volver i’l ajer ün e mez jadas intuorn si’aigna axa. Ella es splachada üna jada in direcziun da cuorsa ed üna jada dafatta in direcziun cuntraria, culla fin dal snowboard ouravant. Sco unica da las partecipantas nun ha ella gnü ingünas difficultats i’l ajer ed ha uschè survgnì cun distanza ils plü blers puncts da la giuria. Curt e bun Nom: Könz Prenom: Elena Data da naschentscha: 12091987 Insaina: Giuvintschella Lö da naschentscha: Cuoira Lös da domicil: Vnà/Cuoira Sponsur principal: Völkl Lös da sport d’inviern preferits: Laax, Corvatsch, Motta Naluns Üna radunanza speciela (map) D’incuort ho gieu lö a Bra vuogn la radunanza annuela dal Plañ Purcher. In quell’occasiun es gnieu regurdo da Gian Gianett Cloet ta. A Bravuogn, illa Crusch Alva, s’ho raduneda üna vainchina da persunas per ün inscunter insolit. Que as trat taiva da la radunanza generela dal Plañ Purcher chi ho lö minch’an d’utuon. Il cho d’alp Jost Falett ho rapporto da l’an scuors, pustüt da la sted passanteda. Que es gnieu fat tuot in rima, in pled da Brauégn. Il Plañ Purcher do que bainschi scu nom champester, el as re chatta sülla spuonda vers süd sur Bra vuogn. Ma in fuonz as tratta que dad ün’alp hoz fictiva, ma chi existiva scu ch’ün contrat, fat culla vschinauncha da Bravuogn dal 1656, conferma. L’alp gniva chargeda cun tschujs (chu cals). Aint il rapport dal cho d’alp sun gnieus manzunos tuot ils avantachs cha que dess scha la glieud (eir quella prominenta) pigliess serius ils prodots da l’alp. Cha que sajan il laz dals ali meris u sias règschtas (saidlas) – tuot po servir a qualchosa da bun. Il rap port dal cho d’alp es gnieu accumpa gno da musica populera indigena dals «Sepplis» (cul cumponist Andrea Barblan) e cundieu cun üna tschaina da bunted. Adüna darcho ho il cantus magister dal Plañ Purcher, Pol Clo Nicolay, do aint il tun pel chaunt tradi ziunel. Tar quist tuocha sgür il canon a quatter vuschs chi descriva la lavur sün l’alp. Dal 1957 ho criticho cun grand’ironia üna persunalited da Bra vuogn la lavur dal cho d’alp ed eir l’an damaint politic chantunel, federel e mundiel da quel temp, nempe Gian Gianett Cloetta. Jost Falett e Claudia TavernaHuder sun stedas las persunas principelas da la saireda a FOTO M. PULT Bravuogn. Commemoraziun da Gian Gianett Cloetta (1874–1965) La suprastanza da l’organisaziun cultu rela «Pro Bravuogn» ho realiso üna pi tschna exposiziun davart l’ouvra e la per sunalited da Zon Zanett Cloetta. Quist magister, istoriker local e scriptur es sto fich lavurius. La presidenta da la «Pro Bravuogn», Claudia Taverna-Huder, ho trat adimmaint las staziuns da sia vita scu eir il grand relasch da l’hom inga scho, mort aunz 50 ans. Cloetta ho de scrit traunter oter sieu temp d’infanzia e da giuventüna. Uschè as vain a savair per exaimpel cha per pudair fer l’examen d’admissiun al seminari da magisters ho’l stuvieu ir a pè fin a Cuira u eir quaunt düra e prievlusa ch’eira la vita dals purs, vitürins e chavalers da soma aunz l’invenziun da la viafier. Da magi ster ho Cloetta fat a Tschlin ed a Tusaun. Lo ho’l eir dirigieu cors e societeds da musica. El ho relascho üna grand’ouvra da poesias, raquints, teaters ed ouvras istoricas. La granda part es scritta in val lader e puter scu eir in tudasch. Cloet ta ramassaiva legendas, parevlas, chan zuns populeras e tradüaiva texts da chanzuns. Uschè do que il «Ranz des va ches» in bargunsegner. El ho fundo la giazetta locala «Pro Bravuogn» ed ho scrit la grammatica dal dialect bargun segner, il pled da Brauégn. Aunz quatter ans haun Pol Clo Nicolay e Marco Nicolay edieu quella in ün cudesch da 260 paginas ed amplificho cun ün dc auditiv ed ün vocabulari. Il relasch da Gian Gia nett Cloetta as rechatta per granda part aint il museum local a Bravuogn. Lo, in ün chantunet, pudaro l’interesso piglier per mauns e sföglier documainta origi nela da Cloetta. Ein Schweizer Familienunternehmen seit 1989. Samstag, 31. Oktober 2015 von 10.00 - 16.00 Uhr 30 Jahre ARGO Luvratori Surselva TAG DER OFFENEN TÜR Sind Sie neugierig, was aus dem einst kleinen Betrieb geworden ist? Dann freuen wir uns,Sie bei uns begrüssen zu dürfen. Geschätzte Kunden! Wir freuen uns, Ihnen unseren SPAR Supermarkt in Ilanz vorstellen zu dürfen. Wir bieten eine breite Markenvielfalt und fördern Produkte aus der Nachbarschaft, wie zum Beispiel Fleischwaren von der Stadt Metzg Ilanz oder Milchprodukte der Puracenter AG – eine seit 1996 in der Lenzerheide bestehende Molkerei, die bereits fünf SPAR Märkte betreibt. Von Qualitätsmarken bis zu Bio-Produkten finden Sie alles bei uns. Das Sortiment wird laufend den Kundenbedürfnissen angepasst und erweitert. Zur Eröffnung schenken wir Ihnen 10% auf das kira-Spielwarensortiment. Wir freuen uns auf Ihren Besuch. Beat Candinas und das SPAR Team Neueröffnung 11.00 Uhr Live-Konzert Alexi & Marcus 13.00 Uhr ARGO Luvratori Surselva Asylweg 5 7130 Ilanz Tel. 081 925 33 31 www.argo-gr.ch Kassabonverlosung Gewinnen Sie mit etwas Glück Ihren Einkauf zurück. Es wird ein Gewinner pro Tag gezogen, die Auszahlung erfolgt in SPAR Gift Cards. Lenzerheidner Milch Vollmilch / Milchdrink 1 Liter statt 1.55 nur 1.20 Gemeinsam gegen Krebs Herzlichen Dank für Ihre Spende. PC 70-1442-0 –22% FINANZ- UND LOHNBUCHHALTUNG Poulet ganz statt 13.50 nur 6.95 –61% www.krebsliga-gr.ch SOLIDA ab 10.30 Uhr Poulet vom Grill Bauernvoressen (Schwein) tiefkühlgeeignet kg statt 18.– nur 6.95 UNTERNEHMENSGRÜNDUNGEN UND -SANIERUNGEN UNTERNEHMENSBERATUNG WIRTSCHAFTSPRÜFUNG (REVISIONEN) UND EXPERTISEN Poulet halb nur 3.95 FINANZBERATUNG UND CONTROLLING IMMOBILIENVERWALTUNGEN STEUERBERATUNG TREUHAND AG ERBTEILUNGEN UND NACHLASSVERWALTUNGEN IMMOBILIENVERKAUF UND- BEWERTUNG Dieses Füllerinserat kostet keine Spendengelder. Donnerstag, 22. Oktober – Samstag, 24. Oktober Ihr Treuhandspezialist in der Region ► Liegenschaftsverwaltung ► Liegenschaftsverkauf ► Liegenschaftsbewertung ► Steuerberatung ► Wirtschaftsprüfung ► Treuhand ► WEB-Design SEMINARI DA TAGLIA 2015 Sco cussegliaders da taglia dalla regiun envidein nus en Vus cordialmein ad ina sera d‘informaziun en connex cun fatgs da taglia d‘ierta. Nus vulein mussar tgei influenzas legalas e da taglia iertas han e co ina buna planisaziun sa influenzar las taglias. En special vulein nus mussar tgei pusseivladads ch‘ei dat da surdar immobilias sut il dretg d‘ierta. Datum Temps Liug Cuoz Temas Kindschi Röteli / Erdbeerlikör / Haselnusslikör / Kandis Chrüter, 7 dl Doppel-Kümmel, 1 Liter SPAR verkauft keinen Alkohol an Jugendliche unter 18 Jahren. Öffnungszeiten: Montag bis Freitag 7.00 – 18.30 Uhr · Samstag 7.00 – 17.00 Uhr SPAR Supermarkt, 7130 Ilanz, Glennerstrasse 10, Tel. 081 925 23 81, Fax 081 925 23 83 43/2015 Solange Vorrat. Abgabe nur in Haushaltsmengen. Satz- und Druckfehler vorbehalten. www.spar.ch Gievgia, ils 29 d‘ october 2015 Allas 18.30 uras Hotel Sax a Mustér / parcadis ein avon maun ca. 1 1/2 ura • Survesta sur dil dretg matrimonial e d‘ierta (Ehe-, Güter- und Erbrecht) • Pusseivladads da conderschidas (Testament und Erbvertrag) • Tema special: Conderschida d‘ immobilias (Erben von Immobilien) • Sco finiziun referescha Remo Huonder da Mustér, campiun svizzer d‘ autos da cuorsa dalla categoria Time Attack, da siu onn da success. Referents Martin G. Cavegn, expert fiduziari cun diplom federal ed expert federal da revisiun Pius Degonda, fiduziari d’immobilias cun diplom federal Remo Huonder, campiun svizzer d‘autos da cuorsa dalla categoria Time Attack Participonts Persunas privatas sco era clients dalla Solida Treuhand AG Il diember da participonts ei limitaus Annunzia L’annunzia sa vegnir fatga per telefon 081 920 33 77 ni per mail sut [email protected] Cuosts La participaziun ei gratuita Alla fin dall’occurrenza offerin nus in pign aperitiv. Ei legrass nus fetg d’astgar beneventar Vus a qull’occurrenza. Culs megliers salids dil team da taglia dalla SOLIDA Treuhand AG Martin G. Cavegn - Pius Degonda - Chantal Widmer - Marie Theres Pally - Denise Monn So frisch. So nah. So günstig. Cordial engraziament Caras Sursilvanas e cars Sursilvans Cordial engraziament per Vossa confidonza e per Vies grond sustegn per mei e per igl entir team dalla PCD. Hauptsitz: Niederlassung: Via Alpsu 70, CH-7188 Sedrun Via Sursilvana 18, CH-7180 Disentis/Mustér Tel. +41 (0)81 920 33 77 l Fax: +41 (0)81 920 33 78 Tel.: +41 (0)81 920 33 88 l Fax: +41 (0)81 920 33 89 www.solidatreuhand.ch l [email protected] www.solidatreuhand.ch l [email protected] Mitglied TREUHAND │ SUISSE Ihre Spende macht Marlènes Leben leichter. Grazia a Vies ferm sustegn astgel jeu s’engaschar ulteriurs quater onns a Berna per in ferm cantun Grischun. Miu resultat d’elecziun ei per mei ina gronda honur e dat motivaziun. Engraziel fetg da tut cor. Schweizerische Diabetes-Gesellschaft www.diabetesuisse.ch PC 80-9730-7 Herzlichen Dank für Ihr Vertrauen und Ihre grosse Unterstützung für mich und das ganze CVP-Team. Lotto in Sevgein Dank Ihrer starken Unterstützung darf ich mich für weitere vier Jahre für ein starkes Graubünden in Bern einsetzen. Mein Wahlergebnis ehrt und motiviert mich sehr. Ein herzliches Dankeschön. Samstag, 7.11.2015 um 20.00 Uhr in der Mehrzweckhalle Martin Candinas Schweizerische Stiftung für das cerebral gelähmte Kind www.cerebral.ch www.cvp-gr.ch Diabetes – was nun ? 19 Beratungsstellen in Ihrer Region Spendenkonto: 80-48-4 Kassenöffnung um 19.15 Uhr Herzlich lädt ein Union da catschadurs Péz Fess SURMEIR VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 15 La setgira è stada da s’accorscher Pitia perveia dalla setgira DA PEDER ANTONA BALTERMIA Dumengia passada ò igl cantun Grischun festivo la festa d’angraztgamaint per la raccolta. Digl reminent festivescha igl Grischun chel de scu sulet cantun dalla Svizra. E scu è la raccolta stada igl 2015? La raccolta digl fagn la stad 2015 ò gia dus varts. La raccolta digl fagn grass è stada fitg bun ga, betg perveia dalla plievgia digl zar cladour e fanadour, ma igl matg è sto pulit bletsch. Uscheia on igls pours pu dia piglier aint an en quantum sur la media. Dapertot ins vaseva anc massa ballas radondas tgi èn ena buna reserva dasperas igl fagn ainten faner. Gio durant igl taimp da fanar igl meis da zarcladour è sto paca plievgia. Anc pi extrem è chegl alloura sto igl fa nadour e vetiers è anc neida la caleira durant ple u manc igl antier meis. Per part èn igls pros nias bregns ed i duvra va pac tgi fiss ars tras la teila digl ta ratsch. An mintga cass per crescher ras deiv èn las cundiziuns stadas schletas e la raccolta è er betg stada bunga, an mintga cass en po sot la media. Ma, scu menziuno, la bunga raccolta digl fagn grass a tgesa e sen las aclas ò pudia cum pensar bagn en po. Siva digl avost èn las relaziuns climaticas puspe sa norma lisadas. La caleira è tschassada ed adegna puspe ègl pluia. Igls êrs parevan bagn vedlonder. La raccolta ò er savia succeder an bunas cundiziuns, forsa ensatge pi bod tgi oters onns. Igl quantum da grang ainten las nossas regiuns è sto ensatge pi bass tgi p. ex. igl onn avant. Er schi l’otezza digl strom era ple u manc normala schi eran tuttegna anc bleras speias veidas an consequenza dalla mancanza da bletsch. Ord vista dall’agricultura è la raccol ta stada an general cuntantevla. Ainten iert: bugnier bler Ainten la nossa regiun è la raccolta da tiffels e verduras betg existenziala per igls pours. Igl ple vign angal samno per igl agen adiever. Tiffels è egna dallas vic tualias principalas tgi er igls privats met tan. Seia chegl ainten iert u ainten tgan vals. Tiffels cuntignan ava an ena part da 77%. Damais ègl betg ideal schi mantga la plievgia. Ainten iert ins ò gia la pus sebladad da bugnier, sen êrs e tganvals manc. Uscheia è la raccolta da tiffels sta da an media per 25% pi bassa tgi la me dia digls davos onns. Tiers chegl eran blers tiffels pitost pitschens e savens ro gnous. Chegl ò er consequenzas sen igls prietschs, vot deir tgi els sa movan agl cunfegn soura. La poma ò ainten las nossas otezzas angal ena pitschna muntada. I sa tracta cò principalmaintg da meila e peira. Plantaschas tgi èn betg neidas bugnei das regularmaintg on gia bler pi paca raccolta ed er las otras en po pi pac. Po ma consista er per ena gronda part dad ava. Per las verduras e salatas ainten iert ègl er uscheia tgi ellas dovran relativa maintg bler’ava. Ed ainten iert ins ò gio la pussebladad da bugnier regular Onns sitgs èn betg igls miglers per la raccolta. maintg. Oz dattigl gio sistems e tecnicas tgi ins stò mianc esser preschaint e tut tegna ins so procurar tgi igl iert survign regularmaintg ava. Ed ossa ins pudess pansar tgi cun bugnier avonda e cun igl bung tgod digl fanadour tgi gl’è sto ins vegia fitg bunas raccoltas or dad iert. Chegl è per part uscheia, ma èn chellas betg stadas bler pi grondas tgi oters onns. Per l’egna èn las caleiratschas er per verduras e salatas betg schi bungas. Ed alloura dattigl anc en oter muteiv. Cun bugnier savens igls ierts ed anturn èn neidas da tot las varts an massa las gli PDS maias. E schi ins allontanava ellas betg sivamang on ellas piglia ena buna part dalla raccolta u an mintga cass influen zo la qualitad cun magler tras dapertot rosnas. Er sitg ainten gôt Antras las plantas vign igl taratsch digl gôt schurmagea tgi la gleisch digl suglegl reiva betg se directamaintg. Da l’oter mang croda betg tant’ava segl taratsch. Ed er ainten got dattigl tgossas tgi do vran pac’ava e tgossas tgi dovran bler’ava. Tranter chellas tgossas tgi do vran bler bletsch èn igls bulias. Chels tgi nous rimnagn per magler cuntignan tranter 87% e 93% ava. E l’ava vess dad esser cò cura tgi igl mizel sutteran ca tscha or igl fritgal, chegl tgi nous num nagn bulia. Schi gl’è chel mument tgi las cundiziuns èn bungas bletsch, alloura dattigl blers bulias e schi gl’è pitost sitg, dattigl pi pacs. Chesta stad, la sagonda mesadad da fanadour e l’antschatta avost, ègl sto fitg sitg e cotras ègl do pacs bulias. Betg angal chellas sorts tgi vi gnan rimnadas igl pi savens, ma ansom ma ègl sto an general pacs bulias. Ni ain ten gôt ni sen las pastgiras ni segls pros. Bulias ins ò alla finala catto angal sen costeras pi umidas betg schi tutgeidas digl suglegl. Essend tgi gl’è er pluia cun grondas differenzas regiunalas, uscheia è er stada ena gronda differenza ainten la raccolta digls bulias. Ensatge oter tgi crescha per gronda part ainten gôt è igl fletom. Chel è an general betg schi sensibel sen differenzas climaticas. Igl fretg digl fletom scu tal cuntigna er ena gronda part ava ed è co tras er dependent da bletsch. Chegl va la per fraias ed omgias selvatgas, per froslas, pizochels e ghiglidras. An gene ral ègl sto pi pac fletom tgi oters onns. Cò dattigl er excepziuns, pertge ainten gôt dattigl adegna vals e spondas tgi èn preservadas digl tgod e noua tgi tanscha magari angal cun la ruada per aveir bletsch avonda. Sur igl antier ins pò deir tgi seia sto chest onn pitost pi paca raccolta perveia dalla setgira. RECLAMA e l l o v Sinn hrung E rnä c h. au Alnatura Bio-Produkte gibts in ausgewählten Migros-Filialen, bei LeShop.ch und in Alnatura Bio-Supermärkten. INSERATESCHLUSS: Samstag-Ausgabe: Donnerstag, 8 Uhr Dienstag-Ausgabe: Montag, 8 Uhr Somedia Promotion Sommeraustrasse 32, 7007 Chur Telefon 081 255 58 58, Fax 081 255 58 59 Agenturen in Ilanz, Lenzerhei de und Thusis IM INTERNET AUFRUFBAR UNTER: südostschweizjobs.ch Unsere Mandantin, die WSW Feinblechtechnik AG zwischen Zürich- und WaUnsere Mandantin, die WSW Feinblechtechnik zwischen und lensee, entwickelt und produziert Feinblechteile mitAG spezifisch aufZürichdas KunWalensee, entwickelt und produziert Feinblechteile spezifisch das denbedürfnis abgestimmten Produktionsverfahren. Als mit Ergänzung desauf kleiKundenbedürfnis abgestimmten Produktionsverfahren. Ergänzung des nen und feinen Teams suchen wir eine begeisterungsfähigeAls Person mit exzelkleinen und feinenals Teams suchen wir eine begeisterungsfähige Person mit lenten Fähigkeiten exzellenten Fähigkeiten als CNC Programmierer mit Blecherfahrung (m/w) 100% DIE SKISCHULE. CNC-Programmierer mit Blecherfahrung (m/w) 100% Aufgrund der von Ihnen geführten technischen Abklärungen mit Kunden erstellen Sie der Stücklisten, Arbeitspläne Angebote. Abklärungen Die abgewickelten VoluAufgrund von Ihnen geführtenund technischen mit Kunden menmodelle Sie dann für die Laser-Die und abgewickelten Abkantroboerstellen Sieprogrammieren Stücklisten, Arbeitspläne undStanz-, Angebote. ter. Volumenmodelle programmieren Sie dann für die Stanz-, Laser- und Abkantroboter. Sie bringen Erfahrung in der Blechbearbeitung (AVOR), in der CNC Programmierung und idealerweise auch in 3D CAD mit. Uns ist wichtig, dass Sie Sie bringen Erfahrung in der Blechbearbeitung (AVOR), in der CNC-Programmit einemund grossen Flair für auch IT auch selbständig Lösungen finden. mierung idealerweise in 3D CAD mit.zu Uns ist wichtig, dassZudem Sie mit kennengrossen Sie sichFlair mit MS Office idealerweise mit ERP aus. Zudem Wenn Sie einem für IT auchund selbstständig zuauch Lösungen finden. kenbereits Lean und Management haben, dann dasaus. ein zusätzlinen SieErfahrungen sich mit MSmitOffice idealerweise auch mitistERP Wenn Sie ches Plus. bereits Erfahrungen mit Lean Management haben, dann ist das ein zusätzliches Plus. Wir suchen eine Macher- und Entdecker-Persönlichkeit, welche bereit ist sich und suchen die Produktionsprozesse weiter zu entwickeln.welche Dazu bereit arbeiten Wir eine Macher- und stetig Entdecker-Persönlichkeit, ist,Sie sich gerne exakt und stetig kundenorientiert. Wenn SieDazu zudem Veränderung und dieselbständig, Produktionsprozesse weiterzuentwickeln. arbeiten Sie gerne als Arbeitsinhalt verstehen können, dann suchen selbständig, exakt und kundenorientiert. Wennwir SieSie! zudem Veränderung als VA L S SKISCHULE VALS Wir suchen für die Wintersaison 2015/16 (19. 12. 2015 – 3. 4. 2016) • SkilehrerInnen Vollzeit/Teilzeit für die Kinderskischule • Ski-/SnowboardlehrerInnen Teilzeit Arbeitsinhalt verstehen können, dann suchen wir Sie! Begeistert Sie eine solche Herausforderung? Begeistert Sie eine solche Herausforderung? Dann senden Sie Ihr Bewerbungsdossier bitte mit Foto an Marc Bürgi ([email protected]). Wir garantierenbitte Ihnen absolute Dann senden Sie Ihr Bewerbungsdossier mit Foto anDiskretion. Marc Bürgi ([email protected]). Wir garantieren Ihnen absolute Diskretion. Informationen bei Visit Vals Tel. 081 920 70 70 • [email protected] Garage Schnoz&Berther AG Immer für Sie da Für unseren Garagenbetrieb in Disentis /Mustér suchen wir per sofort oder nach Übereinkunft einen qualifizierten Zur Ergänzung unseres Teams in Silvaplana / St. Moritz suchen wir per sofort oder nach Vereinbarung eine/n AutomoBilmechAtroniker Bauingenieur/in Aufgabengebiet: Ausführen von Reparatur-, Wartungsund Diagnosearbeiten an Kunden- und Gebrauchtwagen, Aufbereiten von Occasionsfahrzeugen. (80 – 100%, Projekt- und Bauleiter, Stv. Bereichsleiter Tiefbau) Sie bearbeiten mit unserem fachlichen Rückhalt selbstständig interessante Projekte in allen Sparten des Tiefbaus: Strassen- und Bahnbau, Wasserversorgungen, Beschneiungen, Kläranlagen / Kanalisationen sowie Altlastensanierungen. <wm>10CAsNsjY0MDQ307UwMLIwNAYAzqyIiw8AAAA=</wm> <wm>10CFWKOw7DMAzFTiTjPckfqR6DbEaHIruXoHPvP8XpFhCcyDF6Sfi77e9j_3SCrYpDndYtIlUvXRGp1byiLlheCFPW5vnxCw3ZgHk_QohiIsQobDPM0-_8Xsn4hklyAAAA</wm> Es erwarten Sie ein freundlicher, mit modernsten Arbeitsmitteln eingerichteter Arbeitsplatz und fortschrittliche Arbeitsbedingungen in einem motivierten und dynamischen Team. Die Sprachkenntnisse Deutsch und Italienisch werden für die Anstellung vorausgesetzt. Wir freuen uns auf Ihre schriftliche Bewerbung per E-Mail. Vollste Diskretion wird zugesichert. Für Fragen stehen wir Ihnen gerne auch telefonisch zur Verfügung. Marco Tschenett 081 838 77 04 [email protected] www.caprez-ing.ch Zur Ergänzung unseres Teams in Silvaplana / St. Moritz suchen wir per sofort oder nach Vereinbarung eine/n Bauzeichner/in oder Bautechniker/in (80 – 100%) Sie unterstützen uns bei interessanten Projekten in allen Sparten des Tiefbaus: Strassen- und Bahnbau, bei Wasserversorgungen, Beschneiungen, Kläranlagen / Kanalisationen sowie Altlastensanierungen <wm>10CAsNsjY0MDQ307UwMLIwNAQA4s2GZQ8AAAA=</wm> <wm>10CFWKKw6AMBAFT7TNe9vfLpUERxAEX0PQ3F9RcGQyamZdWw74nJftWPZGsBYxqJEtuodiudE8uHJEHTBPcI5uTL9fGJEi0N9HCFF0uLBKZLek4T6vB2VKw15yAAAA</wm> Es erwarten Sie ein freundlicher, mit modernsten Arbeitsmitteln (CAD) eingerichteter Arbeitsplatz und fortschrittliche Arbeitsbedingungen in einem motivierten und dynamischen Team. Wir bieten ihnen: Kleines Team in familiärem Betrieb, interessantes Aufgabengebiet, Verantwortung und Selbstständigkeit, zeitgemässe Entlöhnung, gute Sozialleistungen. Wir erwarten: Abgeschlossene Lehre als AutomobilMechatroniker, selbstständiges und speditives Arbeiten, einige Jahre Berufserfahrung, von Vorteil markenspezifisch VW/Audi, mechanische und diagnostische Fähigkeiten, freundliches und kundenorientiertes Verhalten, ein gutes Mass an Einsatzbereitschaft. Für weitere Infos stehen wir gerne zur Verfügung. Wir freuen uns auf Ihre Bewerbung mit Foto. Garage Schnoz & Berther AG Via Sursilvana 4, Postfach 21, 7180 Disentis /Mustér Telefon 081 947 55 55, www.schnoz-berther.ch Diabetes – was nun ? 19 Beratungsstellen in Ihrer Region Schweizerische Diabetes-Gesellschaft www.diabetesuisse.ch PC 80-9730-7 Die Sprachkenntnisse Deutsch und Italienisch werden für die Anstellung vorausgesetzt. Wir freuen uns auf Ihre schriftliche Bewerbung per E-Mail. Vollste Diskretion wird zugesichert. Für Fragen stehen wir Ihnen gerne auch telefonisch zur Verfügung. Marco Tschenett 081 838 77 04 [email protected] www.caprez-ing.ch Im Schneewunderland in der Winterdestination LAAX lernen schon die Kleinsten mit viel Spass kinderleicht Ski fahren. Hier erleben die Kinder ein unvergessliches Abenteuer mit dem Zauberer Ami Sabi und seinen Freunden. Für die Wintersaison 2015/2016 suchen wir Sie als Unterstützung für unseren Ami Sabi Die dem SAH Zentralschweiz angegliederte «Fachstelle Bildung im Strafvollzug BiSt» sucht per 1. Januar 2016 oder nach Vereinbarung eine Lehrperson Basisbildung im Strafvollzug, 80% für das Unterrichten von Gefangenen in der Strafanstalt Saxerriet (SG). Sie begleiten den Ami Sabi in die drei Schneewunderländer Flims, Laax sowie Falera und unterstützen ihn bei den verschiedenen Ritualen. Sie können Gitarre oder ein anderes Instrument spielen und stehen am Montag, Mittwoch und Freitag jeweils vormittags von ca. 09.00 bis ca. 12.00 Uhr zur Verfügung. Haben Sie Lust, in unserem Team mitzuarbeiten und mit Ihrem Beitrag den Aufenthalt unserer kleinen Gäste zu einem unvergesslichen Erlebnis zu machen? Sie verfügen über ein Lehrer/innenpatent, vorzugsweise für die Sekundarstufe I. Sie haben Erfahrung im Unterrichten von Deutsch, Mathematik, Informatik und allgemeinbildenden Themen. Für telefonische Auskünfte zu der Position stehen wir Ihnen gerne zur Verfügung. Wir freuen uns auf Ihre Kontaktnahme. Weitere Informationen sind zu finden unter www.bist.ch. Weisse Arena Gruppe Hans-Peter Casutt, Casa Prima, CH-7032 Laax Tel. +41 (0)79 379 13 01 e-mail: [email protected] www.laax.com, www.weissearena.ch Gesucht Servicemitarbeiterin Zur Ergänzung unseres Teams suchen wir für die Wintersaison 2015/16 stundenweise eine freundliche, aufgestellte Servicemitarbeiterin 50% bis 60%. Arbeitszeit ca. 18.00 bis 22.30 Uhr. Sind Sie Interessiert? Dann zögern Sie nicht, Ihre vollständigen Bewerbungsunterlagen an folgende Adresse zu senden: Corinne Panier Rest. Adler Meierhof 31 7134 Obersaxen. Für weitere Fragen steht Corinne Panier,Tel. 081 933 19 04, zur Verfügung. Ich bin Krankenpflegerin und mache Pflege zu Hause, Haushaltsarbeiten, Gartenarbeiten sowie kleine Schneeräumungen. Besitze einen Führerschein und würde mich freuen, wenn ich Ihnen den Alltag ein wenig erleichtern kann. Besoldung nach Absprache und je nach Arbeit. Interessenten melden sich bitte an: Telefon 079 396 76 58. Für unseren vielseitigen Betrieb suchen wir ab 1. Februar 2016 oder nach Vereinbarung einen Chauffeur Kategorie C/E Tag für Tag kommen wir gemeinsam voran. Die Rhätische Bahn ist eine Erfolgsgeschichte. Seit 125 Jahren ist sie als grösste Alpenbahn der Schweiz in einer einzigartigen Gebirgslandschaft unterwegs. Ihre Top-Marken Glacier- und Bernina Express sind weltbekannt. 1’500 Mitarbeitende sorgen rund um die Uhr dafür, dass die Züge als Rückgrat des öffentlichen Verkehrs pünktlich und sicher rollen. Wir suchen den/die neue/n RhB-Direktor/in Ihre Hauptaufgaben Wollen Sie die Gesamtführung übernehmen, gemeinsam mit der Geschäftsleitung unsere vorwärtsorientierte Erlebnisbahn gezielt weiterentwickeln, unsere Position im Regionalverkehr stärken, die Mittel sorgfältig und optimal einsetzen, die geplanten Projekte schrittweise realisieren sowie als Impulsgeber mit Mitarbeitenden, Partnern und Lieferanten in einem anspruchsvollen Verkehrsumfeld tragfähige Lösungen bewirken? Ihre Qualifikationen Sie sind kundenorientiert und mit der Welt des öffentlichen Verkehrs und des Tourismus gut vertraut. Sie verfügen über langjährige Erfahrung in der Unternehmensführung oder als Mitglied in Geschäftsleitungen. Sie involvieren Mitarbeitende und Führungskräfte stufengerecht und übernehmen Verantwortung. Neben Ihrer gewandten Ausdrucksfähigkeit in Deutsch verfügen Sie über Kenntnisse in den Landessprachen, insbesondere Italienisch, und sprechen Englisch. Zudem möchten Sie in Graubünden zuhause sein. Stefan Engler, Verwaltungsratspräsident RhB, beantwortet gerne Ihre Fragen ([email protected]). Ihre vollständige Bewerbung richten Sie bitte an: Matias Bänziger Sekretär des Verwaltungsrates Vermerk „Vertraulich – RhB-Direktor/in“ Bahnhofstrasse 25 7002 Chur als Ablöser auf diversen Fahrzeugen. ADR/SDR-Ausbildung ist von Vorteil. Deutsch in Wort und Schrift wird vorausgesetzt. Initiativen Interessenten bietet sich eine interessante, abwechslungsreiche und ganzjährige Arbeitsstelle. Für weitere Auskünfte wenden Sie sich während den üblichen Bürozeiten an Gion Candreja oder Christian Casutt, Tel. 081 920 04 04. (Anrufe anderer Zeitungen nicht erwünscht.) Interessenten senden Ihre Bewerbungsunterlagen bitte an untenstehende Adresse. Candreja AG Via Isla 7 | 7151 Schluein Tel. 081 920 04 04 www.candreja.ch Transporte Muldenservice Kanalreinigung Brennstoffe Hydraulikservice Willst du lernen, wie man eine Zeitung produziert? Informationen für Lernende unter www.grafischeberufe.ch Jetzt Arbeitsmarkt checken! facebook.com/Suedostschweizjobs Trin-Dorf Sehr schöne Dachwohnung 4 ½-Zimmer, mit 105 m2 Wohnfläche Verkaufspreis CHF 810 000.– In einem neu erstellten Wohnhaus mit drei Einheiten verkaufen wir eine geräumige und lichtdurchflutete Dachwohnung mit einer traumhaften Aussicht an unverbaubarer Lage mitten im alten Dorfteil. Höchste Ansprüche in der Auswahl der Materialien, unterschiedliche Raumhöhen und Belichtungen sowie klare Linien und Bezüge untermalen die Qualitäten der einzelnen Räume. Von Privat zu kaufen gesucht Zu verkaufen in Ilanz Parzelle 172 3-Familien-Haus mit Stall BJ 1926, Gesamtfläche 807 m² Fr. 1 500 000.– (Verhandlungspreis) Angebote sind zu richten an: Chiffre 734525, Somedia Promotion, Postfach 491, 7007 Chur Maiensäss Zu pachten gesucht Landwirtschaftsland ab 2016 in der Surselva. Region Lugnez Ilanz Obersaxen Tel. 076 477 36 77 079 751 40 22 Rueun Zu vermieten per sofort neue, grosse ( 78m2) 2½-Zimmer-Wohnung mit Galerie, Estrich, Balkon u. PP Fr. 1250.– inkl. NK neue, grosse ( 139 m2) 4½-Zimmer-Wohnung mit überdeckter Terrasse, Estrich und PP Fr. 1950.– inkl. NK. Keine Haustiere. HAUS IN ASCONA Telefon 079 611 12 46 direkt vom Besitzer zu verkaufen Nähe Zentrum, 6. Zimmer, grosser Wohnraum über 2. Stockwerke mit Galerie, 4 Nasszellen, bis zu 5 2 Parkplätze, sehr ruhig, 333 m 2 Wohnfläche, 521 m Land. Preis Fr. 2'685'000.-. Bitte keine Makleranrufe. Auskunft Tel. 079 415 46 34 oder 091 743 34 34 e-mail: [email protected] In Lumbrein zu vermieten oder zu verkaufen ab sofort oder nach Vereinbarung in 2-Fam.-Haus <wm>10CAsNsjY0MDAy0bU0MDMxMwIABZ6aGQ8AAAA=</wm> Sämtliche Ausbauwünsche können berücksichtigt werden. Die Wohnung ist bezugsbereit ab anfangs Dezember 2015 oder nach Vereinbarung. Wir freuen uns auf Ihre Kontaktaufnahme: [email protected] oder Telefon 079 345 83 53 Über 20 Jahre Erfahrung. Diskretion sicher. Sofort-Ankauf schnell und unkompliziert oder Vermittlung im Auftragsmandat [email protected] www.buendner-immobilien.ch <wm>10CFXKqw6AMBBE0S_aZma3TypJXYMg-BqC5v8VBYe46p7ea3D4Wtt2tL0SUC8F0UetDOYKc6VFly3NqVQwLOR0Kfj080KDN2C8RghRDlJQBDqywd3n9QDVq-wxcgAAAA==</wm> 4½-Zimmer-Wohnung mit Balkon, Garten und 2 Autoabstellplätzen. Fr. 850.– inkl. NK. Telefon 079 798 24 73 In Laax zu vermieten ab sofort oder nach Vereinbarung schöne WE RTE ERHA LTEN 3½-Zimmer-Wohnung Fr. 1480.– inkl. NK und Garage. Tel. 077 450 01 99 TRUN eine geräumige und schöne 4.5-ZimmerWohnung mitten im Zentrum von Trun, mit Blick auf die umliegende Bergwelt CHF 220 000.– SURREIN/SURSELVA ein schönes, traditionelles Zweifamilienhaus, an schöner und ruhiger Lage mit Garten, Garage und Stallanbau ab CHF 350 000.– inkl. Garage BREIL/ BRIGELS inmitten des idyllischen Dorfes Brigels entsteht das exklusive Dreifamilienhaus «Ruast» mit zwei 4.5-ZimmerWohnungen PARADIESGÄRTLI DER SPATENSTICH IST ERFOLGT! Jetzt entsteht Ihr neues Zuhause – die schöne Überbauung «Paradiesgärtli» in Ilanz/Glion. Lassen Sie sich von einem grosszügigen Raumangebot, lichtdurchflutetem Wohnraum und hochwertigem Innenausbau begeistern. Wir freuen uns, Sie beim Kauf einer 2.5- bis 5.5-Zimmer-Wohnung begleiten zu dürfen. ab CHF 380 000.– Tiefgaragenplatz à 35 000.– FALERA an ruhiger, sonniger und unverbaubarer Aussichtslage entsteht das Wohnhaus «Curtgin» mit attraktiven 3.5- und 4.5-Zimmer-Wohnungen ab CHF 750 000.– Zu vermieten in Castrisch 2½-Zi.-Parterre-Wohnung Ruhige Lage, sep. Küche, Autoeinstellplatz. Telefon 081 925 21 49 LAAX «Mira il lag», an unverbaubarer Aussichtslage stehen zum Verkauf: eine 3.5- und zwei 4.5-Zimmer-Wohnungen mit grosszügiger und schöner Raumaufteilung ab CHF 900 000.– OBERSAXEN/AFFEIER eine gemütliche und hübsche 2-ZimmerWohnung mit herrlicher Aussicht an sonniger, ruhiger Lage ab CHF 1 110 000.– Garagenplatz à CHF 40 000 .– CHF 280 000.– inkl. Einrichtungen und Garage Schnaus Zu vermieten grosse 2½-Zimmer-Wohnung mit Gartensitzplatz Holzofenheizung (Holz wird geliefert) Mietbeginn nach Vereinbarung Miete Fr. 690.– inkl. NK ausser Strom und Telefon Tel. 079 335 61 55 Telefon • ChaT • Mail immobilias.ch · Poststrasse 1 · 7130 Ilanz · Tel. 081 925 17 17 · [email protected] · www.immobilias.ch Leserangebot «Spatz und Engel» – grosse Schweizer Tournee Am 5. November findet die Theater-Show im «Kreuz» in Jona statt. Mit der ABOPLUS-Karte profitieren Sie von einer Ticketreduktion von 20% auf alle Kategorien. Die legendärsten Chanson-Sängerinnen aller Zeiten sind zurück! Die WalenseeBühne präsentiert das Bühnenwerk des Jahres: «Spatz und Engel». Eine bewegende Geschichte – ein Theaterstück mit den grössten Songs – über die innige Freundschaft und wahre Liebe zwischen Edith Piaf und Marlene Dietrich. Geniessen Sie ihre grössten Hits, lassen Sie sich mitreissen von packender Live-Musik und tauchen Sie ein in die Lebens- und Liebesgeschichte zweier Legenden. Weitere Infos: www.spatzundengel.ch Vorverkauf Telefonisch: 0900 717 717 (CHF 1.19/Min.) Stichwort «ABOPLUS» und Angaben Ihrer ABOPLUS-Nummer. Online: www.spatzundengel.ch. Buchen Sie Ihre Plätze über den Button «Tickets». Wählen Sie Ihr Wunschdatum und auf dem Saalplan Ihre Plätze aus. Im Warenkorb geben Sie unter «Promotionen einlösen» das Stichwort «ABOPLUS» ein und klicken auf «Verwenden». Der Rabatt von 20 Prozent wird auf die gebuchten Tickets (max. 2 Tickets) übertragen. Danach können Sie weiter zur Kasse. Bitte beachten Sie, dass das Stichwort korrekt eingetragen wird, damit der Rabatt abgezogen werden kann. Ticket Reduktion 20% Attraktive Angebote Mit der ABOPLUS-Karte profitieren Abonnenten von attraktiven Angeboten und Vergünstigungen. 20% Rabatt in den Kategorien 1 bis 3 (nicht kumulierbar mit anderen Rabatten/max. 2 Tickets pro Buchung) inkl. Systemgebühr und MwSt., exkl. allfälliger Bearbeitungsgebühr. Tickets so lange Vorrat. Weitere Informationen Telefon 0844 226 226 E-Mail [email protected] TELEVISIUN VENDERDI VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 SRF 1 SRF ZWEI ARD ORF 1 SAT 1 6.30 News mit Wetterkanal 9.00 Entwicklungshilfe. Dokumentarfilm (F 2015) 9.50 Grundlagen der Mathematik 10.00 nano 10.35 Kulturzeit 11.15 Universum 12.15 Mini Beiz, dini Beiz 12.45 Tagesschau mit Meteo 13.15 Glanz & Gloria 13.30 In aller Freundschaft 14.25 Aeschbacher 15.20 Reporter 15.50 Einstein 16.30 Dance Academy 16.55 myStory 17.30 Guetnachtgschichtli 17.40 Telesguard 18.00 Tagesschau mit Meteo 18.15 Mini Beiz, dini Beiz 18.40 Glanz & Gloria 19.00 Schweiz aktuell 19.25 SRF Börse 19.30 Tagesschau mit Meteo 6.00 Drei auf zwei 8.50 Dance Academy 9.15 Tschanz mit allem 9.35 Immer wieder Jim 10.00 In aller Freundschaft 10.50 Wege zum Glück 11.40 Bianca – Wege zum Glück 12.25 Immer wieder Jim 12.50 Magnum 13.45 Emergency Room – Die Notaufnahme 14.35 Monk 15.25 SOKO Leipzig. Tödliche Falle 17.10 Die Entstehung grosser Kulturen 18.00 Die 101 grössten Erfindungen der Geschichte 18.30 Nigelnagelneu. Acht Köpfe, ein Wohnzimmer / Bastelatelier, Heimkino und Partyraum 19.30 Two and a Half Men. Das Traumpaar 5.00 Kontraste 5.30 Morgenmagazin 9.00 Tagesschau 9.05 Rote Rosen 9.55 Sturm der Liebe 10.45 Um Himmels Willen. Die grosse Liebe 11.35 Elefant, Tiger und Co. 12.00 Tagesschau 12.15 ARD-Buffet 13.00 Mittagsmagazin 14.00 Tagesschau 14.10 Rote Rosen 15.00 Tagesschau 15.10 Sturm der Liebe 16.00 Tagesschau 16.10 Giraffe, Erdmännchen & Co. Flink, wendig und gewitzt – Wie fängt man eine Zwergmanguste? 17.00 Tagesschau 17.15 Brisant 18.00 Live: Quizduell 19.45 Sportschau vor acht 19.55 Börse vor acht 8.05 Türkisch für Anfänger 8.25 Bezaubernde Jeannie 8.50 Die Nanny 9.15 Gilmore Girls 9.55 Drop Dead Diva 10.40 Muppets aus dem All. Komödie (USA 1999). 12.00 Gilmore Girls 12.45 Drop Dead Diva 13.25 Die Nanny 13.50 Raising Hope 14.10 Mike & Molly 14.35 Malcolm 15.00 How I Met Your Mother 15.40 The Big Bang Theory 16.20 ZIB Flash 16.25 Malcolm 16.45 How I Met Your Mother 17.30 Two and a Half Men 17.55 ZIB Flash 18.00 Die Simpsons 18.55 The Big Bang Theory 19.45 ZIB Magazin 19.54 Wetter mit ZIB 20 5.30 Live: Sat.1-Frühstücksfernsehen. Talk: Vom Schokomädchen zur Erotikautorin / Talk: Wochenhighlights. Aktuelle Information, entspannter Talk, kontroverse Diskussionen, Service, Prominente und viel gute Laune. 10.00 Teletip Shop 11.00 move2fit 12.00 Richter Alexander Hold 14.00 Auf Streife 15.00 Auf Streife – Die Spezialisten 16.00 Anwälte im Einsatz 17.00 Mein dunkles Geheimnis 17.30 Schicksale. Im Kreuzfeuer der Liebe 18.00 In Gefahr – Ein verhängnisvoller Moment. Selina – Falscher Verdacht / Julia – Mein krimineller Chef 19.55 Die Fahrschüler (2). 20.05 SRF bi de Lüt. Landfrauenküche (5/8): Esther Rindisbacher, Sumiswald BE 21.00 Die Bodensee-Polizei (2). Rettung in letzter Sekunde 21.50 10vor10 mit Meteo 22.25 Arena. Schweiz – EU: Wie weiter nach den Wahlen? Mit Christa Markwalder (Nationalrätin FDP/BE), Eric Nussbaumer (Nationalrat SP/ BL), Thomas Minder (Ständerat parteilos/SH), Roger Köppel (Nationalrat SVP/ZH) 23.45 Tagesschau Nacht 0.05 Der Adler ist gelandet. Kriegsfilm (GB 1976). Mit Michael Caine, Donald Sutherland 20.00 Die etwas anderen Cops. Komödie (USA 2010). Mit Will Ferrell, Mark Wahlberg, Eva Mendes. Regie: Adam McKay 21.50 Keine 3 Minuten – Die Kinokritik für Eilige. Magazin. Filmstart diese Woche: «The Last Witch Hunter» 22.00 Creature Comforts America. Puppentrickserie. Zoo 22.20 sportaktuell. 23.10 Collateral. Actionthriller (USA 2004). Mit Tom Cruise, Jamie Foxx, Jada Pinkett-Smith. 1.15 Die etwas anderen Cops. Komödie (USA 2010) 3.00 Collateral. Actionthriller (USA 2004) 20.00 Tagesschau. Mit Wetter 20.15 Reiff für die Insel – Katharina und der grosse Schatz. TV-Komödie (D 2015). Mit Tanja Wedhorn, Jan-Gregor Kremp, Oliver Mommsen. Regie: Anno Saul 21.45 Tagesthemen. Mit Wetter 22.00 Tatort. Krimireihe (D 2014). Der Hammer. Mit Axel Prahl, Jan Josef Liefers, Milan Peschel 23.30 Mankells Wallander: Heimliche Liebschaften. TV-Kriminalfilm (S/D 2006). 1.00 Nachtmagazin 1.20 Cash Truck – Der Tod fährt mit. Drama (F 2004). 20.15 Great Moments. Info & Comedy. Mit Juergen Maurer, Maria Köstlinger, Nicholas Ofczarek, Sebastian Brauneis, Andi Wojta, Alex Fankhauser 22.15 ZIB Flash 22.25 Was gibt es Neues? Show. Mit Michael Niavarani, Eva Marold, Leo Lukas, Uli Beimpold, Viktor Gernot, Kabarettduo «Ohne Rolf 23.10 Formel 1 0.05 ZIB 24 0.25 Fussball. Erste Liga 0.45 Tennis 1.30 Fernsehküche. Show. Helmut Misak kocht Wiener Schnitzel 1.50 Kochstammtisch. Show. 20.15 The Voice of Germany. Show. Blind Audition (4/8). Jury: Smudo, Michi Beck, Stefanie Kloss, Andreas Bourani, Rea Garvey. Mod.: Thore Schölermann, Lena Gercke 22.30 Knallerfrauen. Sketch-Comedy mit Martina Hill 23.30 The Voice of Germany. Show. Jury: Smudo, Michi Beck, Stefanie Kloss, Andreas Bourani, Rea Garvey. 1.30 Knallerfrauen. SketchComedy mit Martina Hill 2.20 Sechserpack. Heiraten / Erotik und Sex / Feiern & Feste. 3.30 Die dreisten drei – Die Comedy-WG. VOX PRO 7 ZDF ORF 2 RTL 7.05 Hilf mir doch! 8.10 Verklag mich doch! 11.10 vox nachrichten 11.15 Monk 12.10 CSI: NY. Im Jahr des Affen 13.00 Crossing Jordan – Pathologin mit Profil. Blut und Tränen 13.55 CSI: Miami. Würgemale 14.55 Shopping Queen 16.00 4 Hochzeiten und eine Traumreise 17.00 Mein himmlisches Hotel. Tag 5: Finale/Rhein-Mosel-Region 18.00 mieten, kaufen, wohnen 19.00 Das perfekte Dinner – Wunschmenü 7.30 2 Broke Girls 8.20 How I Met Your Mother 9.15 Teletip Shop 11.30 Mike & Molly 11.55 Two and a Half Men 13.15 2 Broke Girls 14.10 How I Met 15.35 The Big Bang Theory 17.00 Live: taff. Make-up-Meisterschaften / Faszination Flohmarkt / Bonnie und Steffi go Russia (4) 18.00 Faces Studio (3) 18.10 Die Simpsons. Der gestohlene Kuss / Simpson und Gomorrha 19.05 Galileo. MWW – von oben (2) 5.30 Live: Morgenmagazin 9.00 heute Xpress 9.05 Volle Kanne 10.30 Rosenheim-Cops 11.15 SOKO Wismar 12.10 drehscheibe 13.00 Mittagsmagazin 14.00 heute – in Deutschland 14.15 Die Küchenschlacht 15.05 Deutschlands bester Bäcker 16.10 SOKO Wien 17.00 heute 17.10 hallo deutschland 17.45 Leute heute 18.05 SOKO Kitzbühel 19.00 heute 19.20 Was nun, Herr Seehofer? 19.40 Dr. Klein 12.20 Unterwegs beim Nachbarn 12.50 Seitenblicke 12.55 Wetterschau mit ZIB 13.15 heute mittag 14.00 Frisch gekocht 14.25 Tessa – Leben für die Liebe 15.10 Sturm der Liebe 16.00 Die Barbara-Karlich-Show 17.00 ZIB 17.05 heute österreich 17.30 heute leben 18.30 heute konkret 18.51 heute infos und tipps 19.00 Bundesland heute 19.23 Wetter aus dem Bundesland mit Zeit im Bild mit Wetter 8.30 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 9.00 Unter uns 9.30 Betrugsfälle 10.00 Die Trovatos – Detektive decken auf 12.00 Punkt 12 14.00 Der Blaulicht Report 15.00 Verdachtsfälle Spezial 16.00 Verdachtsfälle 17.00 Betrugsfälle 17.30 Unter uns 18.00 Explosiv – Das Magazin 18.30 Exclusiv – Das Star-Magazin 18.45 RTL aktuell 19.05 Alles was zählt 19.40 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 20.00 Prominent! 20.15 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie. Minderjährig 21.15 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie. Fleisch 22.10 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie. Brandgefährlich 23.05 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie. Demenz 0.00 vox nachrichten 0.20 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie 1.55 Medical Detectives – Geheimnisse der Gerichtsmedizin. Dokumentationsreihe. Unter den Augen der Kirche / Tatorte / Mord ohne Motiv 20.15 Stirb langsam – Ein guter Tag zum Sterben. Actionthriller (USA 2013). Mit Bruce Willis, Jai Courtney, Sebastian Koch. Regie: John H. Moore 22.25 Ausnahmezustand. Actionfilm (USA 1998). Mit Denzel Washington, Annette Bening, Bruce Willis. Regie: Edward Zwick 0.40 Universal Soldier. Actionfilm (USA 1992). Mit Jean-Claude Van Damme, Dolph Lundgren, Ally Walker. Regie: Roland Emmerich 2.35 Steven liebt Kino – Spezial. Crimson Peak 2.45 ProSieben Spätnachrichten 20.30 Der Alte. Sündenfall 21.30 SOKO Leipzig. Krimiserie. Lügen 22.15 heute-journal. Mit Politbarometer und Wetter 22.50 heute-show. Nachrichtensatire mit Oliver Welke 23.15 aspekte. Magazin. Kampf der Klaviergiganten: Chilly Gonzales meets Igor Levit / Droge Zucker: Wird der weisse Stoff bald illegal? / Shakespeare im Kino: Eine neue «Macbeth»-Verfilmung. Gäste: Chilly Gonzales (Pianist), Igor Levit (Pianist) 0.00 heute+. Magazin 0.15 Neo Magazin Royale. Magazin. 20.05 Seitenblicke 20.15 Der Alte. Sündenfall 21.20 München 7 – Zwei Polizisten und ihre Stadt. Krimiserie. Die Wüstenblume 22.10 ZIB 2 mit Live: ZIB 2 History 23.05 Euromillionen 23.15 Universum History. Dokumentationsreihe. Österreich in Farbe – Die Besatzungszeit 0.00 Columbo. Krimireihe (USA 1972). Wenn der Eismann kommt. Mit Peter Falk, Dean Jagger, Susan Howard 1.10 Im Angesicht des Verbrechens. Krimiserie. Rosen fallen vom Himmel 2.00 München 7. Krimiserie 20.15 Die 2 – Gottschalk & Jauch gegen ALLE. Show. Kandidaten: Thomas Gottschalk, Günther Jauch Blamage oder Sieg? Wer gewinnt das Duell? Die ShowGiganten «Gottschalk-Jauch» oder der beste der 500 Kandidaten? 0.00 RTL Nachtjournal 0.30 Bülent und seine Freunde (3). Gäste: Dieter Nuhr, Thorsten Havener, Ingmar Stadelmann 1.35 Die Trovatos – Detektive decken auf. Doku-Soap 2.25 RTL Nachtjournal 2.55 «Stern»-TV 4.25 Das Strafgericht TSR RSI LA 1 KABEL 1 3 SAT RTL 2 8.40 Entre ici et le paradis. Romance (D/IRL 2014) 10.15 Euronews 11.00 Les feux de l'amour 11.40 Scènes de ménages 12.10 Plus belle la vie 12.45 Le 12h45 13.15 Météo 13.25 Toute une histoire 14.35 L'histoire continue 15.10 Columbo 16.45 Rex 17.40 Télé la question 18.00 Le court du jour 18.10 Top Models 18.30 La roue de la chance 18.55 Couleurs locales 19.20 Météo 19.30 Le 19h30 9.40 Il filo della storia 10.30 Family Law 11.15 Covert Affairs 12.00 Pausa pranzo 12.30 Telegiornale 12.40 Meteo regionale 12.45 Pausa pranzo 13.15 La vita secondo Jim 13.35 Blue Bloods 14.20 Numb3rs 15.05 Squadra speciale Cobra 11 16.00 Telegiornale Flash 16.05 Guardia costiera 16.55 Cuochi d'artificio 18.00 Telegiornale Flash 18.10 Zerovero 19.00 Il quotidiano 19.45 Il rompiscatole 5.25 Mord ist ihr Hobby 7.10 Without a Trace 8.10 Navy CIS 9.05 The Mentalist 10.05 Teletips Schweiz 11.00 Without a Trace 11.55 Numb3rs – Die Logik des Verbrechens 12.55 Cold Case 13.55 Navy CIS 14.55 The Mentalist 15.50 Live: News 16.00 Castle 16.55 Mein Mann macht das! 17.55 Mein Lokal, dein Lokal – Wo schmeckt's am besten? 18.55 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 11.15 Teneriffa – Der Norden (1/2) 11.30 Sehen statt Hören 12.00 Himmel auf Erden – Im Reigen der Religionen 12.30 Der Kampf ums Kreuz 13.00 ZIB 13.20 Auf Expeditionsreise 14.05 Leben am Rande der Welt 14.50 Die Teeroute (1-5/5). Geheimnisse des ewigen China / Auf der legendären Teeroute – Im Herzen von Shangri-La / Auf dem Dach der Welt 18.30 nano 19.00 heute 19.20 Kulturzeit 5.10 Grip – Das Motormagazin 5.50 Privatdetektive im Einsatz 7.55 Der Trödeltrupp – Das Geld liegt im Keller 8.55 Frauentausch 10.55 Family Stories 11.55 Köln 50667. Doku-Soap 12.55 Berlin – Tag & Nacht 14.00 Hilf mir! Jung, pleite, verzweifelt ... 16.00 Die Geissens – Eine schrecklich glamouröse Familie! 17.00 KLUB 18.00 Köln 50667 19.00 Berlin – Tag & Nacht 20.00 Météo 20.15 Passe-moi les jumelles! Magazine 21.20 Le sang de la vigne. Série policière. Un coup de rosé bien frappé 23.05 Perfect Crime. Série juridique 0.40 Attack the Block. Film d'action (GB/F 2011). Avec John Boyega, Franz Drameh, Simon Howard. Regie: Joe Cornish 2.05 Couleurs locales 2.25 Le 19h30 2.55 Météo 3.00 Euronews 3.05 Intermède 20.00 Telegiornale 20.40 Black Jack Conduce: Fabrizio Casati 21.10 Patti chiari Settimanale di inchiesta e informazione sui diritti dei cittadini e dei consumatori. 22.30 Tempi moderni. L'economia con le parole di oggi 23.00 C.S.I. – Miami. Serie gialla. Semi velenosi 23.45 Meteo notte 23.50 Shadowhunters – Città di ossa. Film fantastico (USA/D/ CDN 2013). Con Lily Collins, Jamie Campbell Bower, Kevin Zegers. Regie: Harald Zwart 1.55 Repliche continuate 20.15 Castle. Krimiserie. Tanz mit dem Tod / Ganz schön tot 22.15 The Mentalist. Krimiserie. Buchstaben im Kreis / Belladonna / Der letzte Gruss 1.10 Late News 1.15 The Mentalist. Krimiserie 2.00 Body of Proof. Das Virus 2.50 Late News 2.55 Police Academy IV ... und jetzt geht's rund. Komödie (USA 1987). Mit Steve Guttenberg, Bubba Smith, Michael Winslow. Regie: Jim Drake 4.10 Police Academy V – Auftrag: Miami Beach. Komödie (USA 1988). Mit Bubba Smith, David Graf, Michael Winslow. 20.00 Tagesschau 20.15 Der Mietreport – Wenn Wohnen unbezahlbar wird. Dokumentation 21.00 makro. Magazin. U.a.: Unaufhaltsam: Japans Begeisterung für Androiden / Unvorstellbar: Mensch und Maschine verschmelzen 21.30 auslandsjournal – die doku. Evitas Erben – Argentinien sucht seine Zukunft 22.10 ZIB 2 22.30 Diabolisch. Horrorthriller (USA 1996). Mit Sharon Stone, Isabelle Adjani, Chazz Palminteri. Regie: Jeremiah Chechik 0.15 extra 3. Satiresendung. 20.00 RTL II News 20.15 Zurück in die Zukunft III. Science-Fiction-Film (USA 1990). Mit Michael J. Fox, Christopher Lloyd Regie: Robert Zemeckis 22.35 The Walking Dead. Horrorserie. Kein Tag ohne Unglück / Tod, überall Tod 1.55 Chucky II – Die Mörderpuppe ist wieder da. Horrorfilm (USA 1990). Mit Alex Vincent 3.10 Chucky III. Horrorfilm (USA 1991). Mit Justin Whalin, Perrey Reeves, Jeremy Sylvers 4.40 Hinter dem Horizont – Das Ende ist nur der Anfang. Drama (USA/NZ 1998). ARTE B3 SÜDOSTSCHWEIZ 3+ SWR 15.45 So isst Israel (5/5) 16.15 Die gefährlichsten Schulwege der Welt 17.00 X:enius 17.25 Einer von uns: Der Homo sapiens (2/5) 18.25 Frankreich – Wild und schön 19.10 ARTE Journal 19.30 Das Gedächtnis unseres Planeten (5/5) 20.15 Unter Verdacht. Krimireihe (D 2015). Ein Richter 21.45 Schönberg in Paris – Moses und Aron 23.40 Pfarrer werden. Dokumentarfilm (D 2014) 1.10 KurzSchluss 15.30 Wir in Bayern 16.45 Rundschau 17.00 Die Erfinder der Bayerischen Küche 17.30 Frankenschau aktuell 18.00 Abendschau 18.45 Rundschau 19.00 Unser Land 19.45 Landfrauenküche 20.15 Hubert und Staller 21.00 Monaco 110 21.45 Rundschau-Magazin 22.00 Habe die Ehre 22.45 Spezlwirtschaft 23.15 Mann/Frau 23.20 Rundschau-Nacht 23.30 Vereinsheim Schwabing 0.15 PULS 18.30 Gsundheit 19.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 19.30 Gsundheit 20.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 20.30 Gsundheit 21.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 21.30 Gsundheit 22.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 22.30 Gsundheit 23.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 23.30 Gsundheit 0.00 Nachrichten «SO informiert» mit Wetter 5.30 Superstar (4) 6.00 ESO.TV 8.00 HSE24 9.00 ESO.TV 16.00 How I Met Your Mother 17.35 How I Met Your Mother 18.00 How I Met Your Mother 18.25 The Big Bang Theory (1) 18.55 The Big Bang Theory (2) 19.20 The Big Bang Theory (3) 19.50 The Big Bang Theory (4) 20.15 Navy CIS 21.10 Hawaii Five-0 22.10 NCIS – Los Angeles 23.25 Navy CIS 0.15 Navy CIS 1.10 Navy CIS 1.55 Bauer, ledig, sucht... 16.05 Kaffee oder Tee 17.00 Landesschau aktuell 17.05 Kaffee oder Tee 18.00 Landesschau aktuell 18.15 Fahr mal hin 18.45 Landesschau BW 19.30 Landesschau aktuell 20.00 Tagesschau 20.15 Expedition in die Heimat 21.00 Handwerkskunst! 21.45 Landesschau aktuell 22.00 Nachtcafé 23.30 Spätschicht – Die Comedy Bühne 0.10 So lacht der Südwesten 0.40 3latenight 19 TV-TIPPS Die etwas anderen Cops 20.00 | SRF ZWEI KOMÖDIE: Die Detectives Highsmith und Danson sind die Helden des Polizeikorps von New York. Ihr Kollege Allen Gamble (Will Ferrell, r.) dagegen liebt es eher gemütlich und nimmt ihnen gerne den Papierkram ab, da er alle Ausseneinsätze ablehnt. Sein Partner Detective Terry Hoitz (Mark Wahlberg) liebt zwar die Action draussen auf der Strasse, wurde jedoch aus durchaus nachvollziehbaren Gründen zum Bürodienst verdonnert. Als die Stars der Truppe ums Leben kommen, wittern die beiden ungleichen Schreibtisch-Cops ihre grosse Chance. Unter Verdacht 20.15 | ARTE KRIMIREIHE: Die Kriminalrätin Eva Maria Prohacek (Senta Berger) ermittelt im Fall Doris Kern, die den Richter Rainer Koller tätlich angegriffen und verletzt hat. Es stellt sich heraus, dass der Richter Frau Kerns gewalttätigen Exmann freigesprochen hatte. Ein Blick auf frühere Urteile legt den Verdacht nahe, dass Richter Koller oft unangemessen und willkürlich geurteilt hat. Reiff für die Insel – Katharina und der grosse Schatz 20.15 | ARD TV-KOMÖDIE: In der Vorsaison amüsieren sich die Insulaner mit ihrem Bosselturnier. Dabei glaubt der Berliner Archäologe Jens Jeschen, in der Bosselkugel einen alten Himmelsglobus zu erkennen. Am nächsten Morgen trifft Katharina (Tanja Wedhorn) den Mann mit Ausgrabungswerkzeugen in der Nähe eines Fuchsbaus. Ausnahmezustand 22.25 | PRO 7 ACTIONFILM: Anschläge terroristischer Islamisten haben in New York City bereits hunderte Opfer gefordert. Der US-Präsident verhängt den Ausnahmezustand über die Stadt. FBI-Agent Anthony Hubbard (Denzel Washington) wird beauftragt, den Attentätern auf die Spur zu kommen. Dabei trifft er an den Tatorten immer wieder auf die mysteriöse CIAAgentin Elise Kraft, die seine Ermittlungen behindert. Collateral 23.10 | SRF ZWEI ACTIONTHRILLER: Zuerst glaubt der Taxifahrer Max, mit seinem abendlichen Fahrgast einen guten Fang gemacht zu haben. Der äusserst wortkarge Vincent (Tom Cruise) lässt sich von ihm den ganzen Abend von einer Adresse zur nächsten chauffieren. Doch wird Max das Agieren seines Fahrgastes suspekt, und schliesslich bestätigt sich sein Verdacht: Vincent ist ein eiskalter Auftragsmörder. Max ahnt, dass nun auch sein Leben in grosser Gefahr ist. Der Adler ist gelandet 0.05 | SRF 1 KRIEGSFILM: Angeregt durch die erfolgreiche Entführung von Mussolini aus den Händen seiner Bewacher, befiehlt Hitler, dass sein Erzfeind Churchill gekidnappt und nach Deutschland verschleppt werden soll. Admiral Canaris beauftragt Oberst Max Radl mit der Planung des gewagten Unternehmens. Ausführen soll es der unberechenbare Fallschirmjäger Kurt Steiner (Michael Caine), der einst wegen Insubordination in eine Strafkolonie versetzt wurde. 20 TELEVISIUN SONDA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 SRF 1 SRF ZWEI ARD ORF 1 SAT 1 5.10 Einstein 5.45 Die BodenseePolizei (2) 6.30 News mit Wetterkanal 8.50 Sternstunde Philosophie 9.50 Sternstunde Kunst 10.45 Tam Dao – Lichtblick für Vietnams Bären 11.20 Unter Grizzlys (1-2/2) 13.00 Tagesschau 13.10 NZZ-Standpunkte 14.10 Kommissar Rex. Tödliche Leidenschaft 15.00 Grand Hotel 16.45 Glanz & Gloria 17.10 Svizra Rumantscha. Ora et labora – und die Flyers 17.40 Minisguard 18.00 Tagesschau mit Meteo 18.10 gesundheitheute. Muskelkrämpfe 18.45 Samschtig-Jass 19.20 Lottoziehung 19.30 Tagesschau 9.25 Live: Ski alpin. Weltcup. Riesenslalom Damen, 1. Lauf. Aus Sölden (A) 10.50 Go On 11.15 Kassensturz 12.05 Offroad Challenge (3) 12.35 Live: Ski alpin. Weltcup. 13.45 Wolkig mit Aussicht auf Fleischbällchen. Animationsfilm (USA 2009) 15.15 Die Piraten! – Ein Haufen merkwürdiger Typen. Animationsfilm (GB/ USA 2012) 16.50 Tacho. Der Autotalk. Smart / Lotus Exige S / Ford Mondeo / Tesla S 17.25 Fenster zum Sonntag 18.00 Two and a Half Men 18.25 Die 101 grössten Erfindungen der Geschichte 18.55 Nigelnagelneu 5.30 Kann es Johannes? 5.55 Die Kinder vom Alstertal 7.10 Paula und die wilden Tiere 7.35 Wissen macht Ah! 8.00 Checker Can 8.25 neuneinhalb 8.35 Die Pfefferkörner 10.03 ZooBabies 10.45 Kesslers Expedition 11.30 Quarks & Caspers 12.00 Tagesschau 12.05 Best of ARD-Buffet 12.30 Live: Sportschau live 14.30 Hopfensommer. TV-Drama (D 2011). Mit Elmar Wepper, Gaby Dohm, Fritz Karl 16.00 W wie Wissen 16.30 Reportage im Ersten. Tal des Zorns: Widerstand in Frankreichs Alpenwelt 17.00 Tagesschau 17.10 Brisant 17.50 Tagesschau 18.00 Sportschau 10.20 Lucky Fred 10.30 Shaun, das Schaf 10.40 Paula und die wilden Tiere 11.05 Disneys Hund mit Blog 11.25 Disneys Jessie 11.50 Jamies 30 Minuten Menüs 12.15 Live: Ski alpin 12.40 Live: Ski alpin. Weltcup. Riesenslalom Damen, 2. Lauf. Aus Sölden (A) 13.45 Live: Ski alpin 13.55 90210 15.15 Suburgatory 15.35 Happy Endings 15.55 New Girl 16.40 Mom 17.00 How I Met Your Mother 17.25 Die Simpsons 18.15 The Big Bang Theory 18.40 Newton 19.05 The Big Bang Theory. Das grosse Reste-Essen 19.30 Brooklyn Nine-Nine 19.54 Wetter mit ZIB 20 5.05 Schicksale 5.30 Richter Alexander Hold 7.05 Teletip Shop 9.05 Auf Streife 12.45 The Voice of Germany 17.00 K 11 – Kommissare im Einsatz. Ganz unten. Mit Michael Mayer, Gerrit Grass, Michael Naseband, Alexandra Rietz, Jonas Rohrmann 17.30 K 11 – Kommissare im Einsatz. Vertraue nie 18.00 K 11 – Kommissare im Einsatz. Saat des Bösen 18.30 K 11 – Kommissare im Einsatz. Zorn am Zaun 19.00 K 11 – Kommissare im Einsatz. Bauern unter sich 19.30 K 11 – Kommissare im Einsatz. Einsamer Tod 19.55 Landliebe. Magazin 20.00 Wort zum Sonntag 20.10 100% Schweizer Musik – Polo Hofer & Friends. Show Mit Polo Hofer, Sina, Büne Huber, Stefanie Heinzmann, Knackeboul, Jaël Malli 21.50 Rhythmus, Rausch und Rampenlicht. Polo Hofers langer Weg 22.50 Tagesschau 23.10 Polo Hofer & Die Band. Konzert 0.35 GSI – Spezialeinheit Göteborg. Krimireihe (S/D 2012). Rache der Löwen. Mit Jakob Eklund, Joel Kinnaman, Jens Hultén 2.05 100% Schweizer Musik – Polo Hofer & Friends. 19.55 Live: Formel 1 Grosser Preis der USA Qualifying 21.10 Vehicle 19 Actionthriller (USA 2013) Mit Paul Walker, Naima McLean, Gys de Villiers Regie: Mukunda Michael Dewil 22.35 sportaktuell 23.40 Aus Liebe zum Spiel. Melodram (USA 1999). Mit Kevin Costner, Kelly Preston 1.50 Die Entstehung grosser Kulturen 2.30 Vehicle 19 Actionthriller (USA 2013) 2.50 Aus Liebe zum Spiel Melodram (USA 1999) 20.00 Tagesschau. Mit Wetter 20.15 Verstehen Sie Spass? Show. Mitwirkende: Sarah Connor, Alexandra Neldel, Hugo Egon Balder, Jeanette Biedermann, Olaf Schubert, Jorge González 22.45 Tagesthemen. Mit Wetter 23.05 Das Wort zum Sonntag 23.10 Inas Nacht. Gäste: Andreas Bourani, Torsten Sträter, Elen, Lukas Graham 0.10 The American. Thriller (USA 2010). Mit George Clooney, Violante Placido. 1.50 Sniper – Der Scharfschütze. Actionfilm (USA/PER 1993). 2.20 Mississippi Burning. Drama (USA 1988). Mit G. Hackman. 20.15 Bedtime Stories. Familienfilm (USA 2008). Mit Adam Sandler, Keri Russell, Guy Pearce. Regie: Adam Shankman 21.45 ZIB Flash mit Bundesliga 22.00 Mr. Poppers Pinguine. Komödie (USA 2011). Mit Jim Carrey, Carla Gugino, Angela Lansbury. Regie: Mark Waters 23.15 Formel 1 0.30 Ski alpin 1.00 Tennis 2.00 House Bunny. Komödie (USA 2008). Mit Anna Faris Regie: Fred Wolf 2.30 Bedtime Stories Familienfilm (USA 2008) 4.00 Brooklyn Nine-Nine 20.15 Harry Potter und der Gefangene von Askaban. Fantasyfilm (GB/USA 2004). Mit Daniel Radcliffe, Rupert Grint, Emma Watson. Regie: Alfonso Cuarón 23.00 The Code – Vertraue keinem Dieb. Thriller (USA 2009). Mit Morgan Freeman, Antonio Banderas, Radha Mitchell. Regie: Mimi Leder 1.00 Armored. TV-Thriller (USA 2009). Mit Matt Dillon, Jean Reno, Laurence Fishburne. Regie: Nimród Antal 2.35 The Assignment – Der Auftrag. Thriller (CDN 1997). Mit Aidan Quinn VOX PRO 7 ZDF ORF 2 RTL 5.45 Criminal Intent. Auf der Couch / Der Heilige / Koma / Das trojanische Pferd 12.55 Shopping Queen. Motto in Wiesbaden/Mainz: Stylisher Jahreszeitenwechsel – Nimm Dein Lieblingsteil aus dem Sommer mit in den Herbst! Tag 5: Petra 18.00 hundkatzemaus. Ameisenkönig 19.10 Der V.I.P. Hundeprofi (1). Ihr Yorkshire Terrier «Kenzo» macht der Rapperin Sabrina Setlur Sorgen: Er attackiert gerne Radfahrer und Jogger. 8.20 Two and a Half Men 9.10 Teletip Shop 11.30 How I Met Your Mother 12.00 Family Guy 12.25 Futurama 12.50 Die Simpsons 13.20 Malcolm mittendrin 14.20 Mike & Molly 15.10 How I Met Your Mother 16.05 Two and a Half Men 17.00 Miss Schweiz 2015 (2) 17.30 The Big Bang Theory 18.00 Flavorites von René Schudel 18.10 Die Simpsons. Jailhouse Blues / Chief der Herzen 19.05 Galileo 10.35 Mia and me 11.03 Die Küchenschlacht 13.05 heute Xpress 13.10 Forsthaus Falkenau 14.40 Rosamunde Pilcher: Wiedersehen am Fluss. TV-Melodram (D/A 2007) 16.15 Lafer! Lichter! Lecker! 17.00 heute Xpress 17.05 Länderspiegel 17.45 Menschen – das Magazin 18.00 ML Mona Lisa 18.35 hallo deutschland – hautnah 19.00 heute mit Wetter 19.25 Herzensbrecher – Vater von vier Söhnen 12.50 Bilderbuch 13.00 ZIB 13.10 Seitenblicke 13.15 60 Jahre Fernsehen (1-2) 14.50 Oben ohne. Polizei im Bett / Die Kündigung 16.20 60 Jahre Regionalberichterstattung im Fernsehen 17.00 ZIB 17.05 Bewusst gesund – Das Magazin 17.30 Bürgeranwalt 18.20 Bingo 19.00 Bundesland heute 19.23 Wetter aus dem Bundesland mit Zeit im Bild mit Wetter 19.55 Sport aktuell 5.10 Betrugsfälle 6.10 Verdachtsfälle 8.15 Familien im Brennpunkt 9.15 Yolo. Surfen auf Asphalt: Longboards / Skateboarding Extreme / Rollin' Ramalla 10.00 Exclusiv – Das Star-Magazin 10.10 Gute Zeiten, schlechte Zeiten 12.45 Der Blaulicht Report 14.45 Verdachtsfälle 15.45 Die Trovatos – Detektive decken auf 17.45 Best of...! Deutschlands schnellste Rankingshow 18.45 RTL aktuell 19.05 Explosiv – Weekend 20.15 Hitch. Romantikkomödie (USA 2005). Mit Will Smith, Eva Mendes, Kevin James. Regie: Andy Tennant 22.35 Medical Detectives – Geheimnisse der Gerichtsmedizin. Dokureihe. Zweifelhafte Zeugen / Entfremdet 0.35 Law & Order: Special Victims Unit. Krimiserie 2.05 Medical Detectives – Geheimnisse der Gerichtsmedizin. Ohne Geständnis 2.50 Hitch – Der Date Doktor. Romantikkomödie (USA 2005) 3.35 Medical Detectives. In Schuss und Asche / Bitteres Ende 20.15 Live: Schlag den Raab. Show. Mit Stefan Raab, Justin Bieber, Louane, Lena Stefan Raab geht heute bereits in sein 54. Duell. Nachdem der Gastgeber in der letzten Sendung den Leipziger Fussballtrainer Robert besiegt hat, ist der Jackpot auf eine Million Euro angewachsen. 0.45 We Love in concert: Tidal X: 10/20. Konzert 3.20 Bad Apple – Der Zorn der Mafia. TV-Komödie (USA/CDN 2004). Mit Chris Noth, Colm Meaney, Mercedes Ruehl. 4.55 Steven liebt Kino – Spezial 20.15 Schwarzach 23: Und die Hand des Todes. TV-Kriminalfilm (D 2015). Mit Maximilian Brückner, Friedrich von Thun, Gundi Ellert. Regie: Matthias Tiefenbacher 21.45 Der Staatsanwalt. Krimiserie. Amtsmissbrauch 22.45 heute-journal. Wetter 23.00 Das aktuelle Sportstudio. Moderation: Jochen Breyer 0.25 heute Xpress 0.30 heute-show 1.00 Die Mumie. Abenteuerfilm (USA 1999). Mit Brendan Fraser, Rachel Weisz. 2.50 Die Mumie kehrt zurück. Actionfilm (USA 2001). 20.05 Seitenblicke 20.15 Live: 9 Plätze – 9 Schätze. 22.20 ZIB 22.30 Heimat grosser Töchter und Söhne. Dokumentation 23.15 Austria 15 – Die Österreicher des Jahres. Dokumentation 23.50 Wie Österreich lebt: Von der Alm bis an die Donau. Dokumentarfilm (A 1.45 Kindheit und Jugend: Grosswerden in Österreich. Dokumentarfilm (A 2.45 Land der Gegensätze: Von Tiroler Hirten und Wiener Gstettn 3.20 Atomenergie, Arbeitslosigkeit und Asyl. Dokufilm (A 2015) 20.15 Das Supertalent. Show. Jury: Inka Bause, Bruce Darnell, Dieter Bohlen 23.00 Bülent und seine Freunde. Stand-Up-Show mit Bülent Ceylan. Gäste: Dieter Nuhr, Olaf Schubert, Luke Mockridge, David Anschütz 0.05 Ich bin Boes. Show 0.35 Formel 1 1.30 Das Supertalent. Show. Jury: Inka Bause, Bruce Darnell, Dieter Bohlen 2.45 Bülent und seine Freunde. Gäste: Dieter Nuhr, Olaf Schubert, Luke Mockridge, David Anschütz 3.45 Betrugsfälle TSR RSI LA 1 KABEL 1 3 SAT RTL 2 8.05 Heidi 8.35 Menace Andromède. Film de science-fiction (USA 1971) 10.45 Monaco, le rocher était presque parfait. Documentation filmée (F 2014) 12.25 Grand angle 12.45 Le 12h45 13.25 Géopolitis 13.45 Le kiosque à musiques 14.15 Les animaux font leur show 15.10 Bones 15.55 Annika Bengtzon – Crime reporter. Thriller (S 2012) 17.35 Rex 18.25 Al dente 19.20 Swiss Loto 19.30 Le 19h30 12.40 Meteo regionale 12.45 Il ponte 13.15 Tempi moderni 13.40 Patti chiari 14.55 Tesori del mondo 15.10 Glades 16.00 Telegiornale Flash 16.05 Non c'è due senza quattro. Commedia d'azione (I 1984). Con Terence Hill, Bud Spencer, April Clough 18.00 Telegiornale Flash 18.05 Scacciapensieri 18.35 Strada Regina 19.00 Il quotidiano 19.40 Insieme 19.50 Lotto Svizzero 19.55 Meteo regionale 6.15 Mord ist ihr Hobby 8.00 Numb3rs – Die Logik des Verbrechens 8.55 Die strengsten Eltern der Welt 11.05 Teletips Schweiz 13.05 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 14.30 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 15.55 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 17.20 Live: News 17.30 Achtung Kontrolle! Einsatz für die Ordnungshüter 18.55 Achtung Kontrolle! 11.05 Charleys Tante. Komödie (A 1963) 12.30 Bilder aus Südtirol 13.00 ZIB 13.10 Notizen aus dem Ausland 13.15 quer 14.00 Kunst und Krempel 14.30 Reisewege 15.15 Ländermagazin 15.45 Universum 16.30 Heute heiratet mein Mann. TV-Komödie (A 2006) 18.00 Natur im Garten 18.30 Amerikas stolzer Süden 19.00 heute 19.30 Bauerfeind assistiert ... 20.00 Tagesschau 9.50 Breakfast Club – Der Frühstücksclub. Drama (USA 1985). Mit Emilio Estevez, Paul Gleason, Anthony Michael Hall 11.50 Showtime. Actionkomödie (USA 2002). Mit Robert De Niro, Eddie Murphy, Zaid Farid 13.35 Zurück in die Zukunft III. Science-Fiction-Film (USA 1990) 15.50 Back To the Present – Die Zukunft ist jetzt! 16.55 Echtzeit 18.00 Die Reimanns – Ein aussergewöhnliches Leben (3-4) 20.10 26 minutes 20.45 Une chance de trop (5/6). Série thriller 22.45 Section de recherches. Série policière. Ultime recours / Sexy à mort. C’est la cohue devant le palais de Justice de Nice pendant la manifestation du mouvement Pères en colère. Soudain, un mouvement de foule et les manifestants découvrent un homme poignardé... 0.45 26 minutes 1.20 Super 8. Film de sciencefiction (USA 2011). Avec Joel Courtney, Elle Fanning 3.05 Le 19h30 20.00 Telegiornale 20.40 Modern Family. Serie commedia. Apollo 13 Con Ed O’Neill, Sofía Vergara, Julie Bowen 21.10 Qualcosa di cui sparlare. Film commedia (USA 1995). Con Julia Roberts, Robert Duvall, Kyra Sedgwick. Regie: Lasse Hallström 23.00 Unforgettable. Serie gialla. La coppia felice 23.45 Meteo notte 23.55 Killer Elite. Film d'azione (GB/AUS 2011). Con Jason Statham, Clive Owen, Robert De Niro. Regie: Gary McKendry 1.45 Repliche continuate 20.15 Navy CIS. Krimiserie. Superhelden / Geheimniskrämer 22.15 Navy CIS: L.A. Krimiserie. Neue Gesichter 23.15 Blue Bloods – Crime Scene New York. Krimiserie. Der schöne Schein 0.10 Navy CIS. Krimiserie 1.55 Navy CIS: L.A. Krimiserie 2.25 Steven liebt Kino – Spezial. Black Mass & weitere Neustarts. Black Mass 2.45 J.A.G. – Im Auftrag der Ehre. Tragödie im Mittelmeer 2.35 The Unit – Eine Frage der Ehre. Actionserie. Giftige Luft / Geschenkte Zukunft 4.00 Emergency Room. Spitalserie. 20.15 Beethovenfest Bonn 2015. Jukka-Pekka Saraste dirigiert Brahms. Variationen über ein Thema von Joseph Haydn op. 56a / Konzert für Klavier und Orchester Nr. 1 d-moll op. 15 / Sinfonie Nr. 1 c-moll op.68. Ausführender: Gerhard Oppitz (Klavier) 21.50 Vom Sehen und Denken. Das Österreichische Filmmuseum 22.35 Joja Wendt. Konzert 0.05 Anke hat Zeit. Kulturshow mit Anke Engelke. Gäste: Laura Tonke (Schauspielerin), Matthias Matschke (Schauspieler), Fazil Say (Pianist) u.a. 1.35 lebens.art spezial. Magazin. 20.00 RTL II News 20.15 Autopsie Spezial: Die letzten Stunden von. Michael Jackson. 25. Juni 2009: In Los Angeles wird Michael Jackson für tot erklärt. Das plötzliche Ableben des «King of Pop» im Alter von nur 50 Jahren wirft zahlreiche Fragen über die Todesursache auf. 23.00 The Walking Dead. Horrorserie. Quarantäne / Im Zweifel 2.15 Autopsie Spezial: Die letzten Stunden von (1-3) 3.20 Der Feuerteufel. Horrorthriller (USA 1984). Mit Drew Barrymore, David Keith, Heather Locklear. Regie: Mark L. Lester ARTE B3 SÜDOSTSCHWEIZ 3+ SWR 14.25 Mit offenen Karten 14.55 Die gefährlichsten Schulwege der Welt 17.05 ARTE Reportage 18.00 Die gefährlichsten Schulwege der Welt 18.45 Zu Tisch im ... 19.15 ARTE Journal 19.30 360° Geo Reportage 20.15 Die fantastische Reise der Vögel. Dokumentarfilm (GB 2012) 21.45 Rammstein in Amerika. Dokumentarfilm (USA 2015) 23.20 Rammstein «Live from Madison Square Garden» 0.20 Tracks 15.00 Tiergeschichten von damals 15.30 Mit Blasmusik durch Bayern 16.15 Unter vier Augen 16.45 Rundschau 17.00 Blickpunkt Sport 18.00 Zwischen Spessart und Karwendel 18.45 Rundschau 19.00 natur exclusiv 19.45 Kunst und Krempel 20.15 Balduin, der Sonntagsfahrer. Komödie (F 1971) 21.40 Rundschau-Magazin 21.55 Tage, die bleiben. Drama (D 2011) 23.35 Neonstadt. Episodenfilm (D 1982) 18.00 Bob Ross – The Joy of Painting 18.30 Musig Pub TV 19.00 Bob Ross – The Joy of Painting 19.30 Musig Pub TV 20.00 Bob Ross – The Joy of Painting 20.30 Musig Pub TV 21.00 Bob Ross – The Joy of Painting 21.30 Musig Pub TV 22.00 Bob Ross – The Joy of Painting 22.30 Musig Pub TV 23.00 Bob Ross – The Joy of Painting 23.30 Musig Pub TV 0.00 Bob Ross – The Joy of Painting 6.00 ESO.TV 8.00 HSE24 9.00 ESO.TV 16.20 Hawaii Five-0 17.20 NCIS – Los Angeles 18.20 NCIS – Los Angeles 19.20 NCIS – Los Angeles 20.15 Indiana Jones und das Königreich des Kristallschädels. Actionfilm (USA 2008) 23.15 Indiana Jones – Jäger des verlorenen Schatzes. Abenteuerfilm (USA 1981) 1.30 Indiana Jones und das Königreich des Kristallschädels. Actionfilm (USA 2008) 17.30 Sport am Samstag 18.00 Landesschau aktuell 18.15 Grünzeug 18.45 Landesschau Mobil 19.15 Herbst auf dem Land 19.45 Landesschau aktuell 20.00 Tagesschau 20.15 Sommer in Rom. TV-Komödie (D 2013) 21.45 Landesschau aktuell 21.50 Menschen der Woche 23.05 Elstner-Classics 23.35 Tulpen aus Amsterdam. TV-Drama (D 2010) 1.00 Sommer in Rom. TV-Komödie (D 2013) TV-TIPPS Indiana Jones und das Königreich des Kristallschädels 20.15 | 3+ ACTIONFILM: Die russische Agentin Irina Spalko lässt den US-amerikanischen Archäologie-Professor Indiana Jones (Harrison Ford) und dessen alten Kumpel Mac Heorge Michale entführen. Der Inhalt einer aus Roswell gestohlenen, stark magnetisierten Kiste soll bestimmt werden. Als sich Mac als Überläufer entpuppt, gerät Indiana Jones zwischen die Fronten. Da erhält er von dem jungen Herumtreiber Mutt einen Brief seines verschollenen Mentors Oxley. Schwarzach 23: Und die Hand des Todes 20.15 | ZDF TV-KRIMINALFILM: Als der Schrotthändler Anton tot aufgefunden wird, entwickelt sich ein Fall, in den jeder der Familie Germinger verwickelt wird: Kommissar Franz Junior (Maximilian Brückner), seine Schwester Anna, der Ex-Polizist Franz Germinger Senior und dessen Frau Erika. Hitch 20.15 | VOX ROMANTIKKOMÖDIE: Alex «Hitch» Hitchens (Will Smith) hat als «Date Doktor» viele Kunden. Verzweifelte Männer, die nicht wissen, wie sie ihre Traumfrau erobern können, sind bei ihm genau richtig. Doch während Alex sich die Zähne an einem besonders schüchternen Klienten auszubeissen droht, hat er selbst ein Auge auf Sara Melas geworfen. Aber trotz aller Dating-Raffinessen kann er bei ihr einfach nicht landen. Vehicle 19 21.10 | SRF ZWEI ACTIONTHRILLER: Der Amerikaner Michael Woods (Paul Walker), der auf Bewährung aus dem Gefängnis entlassen wurde, ist eigentlich nur auf der Durchreise in Johannesburg. Dort gerät er allerdings an den falschen Leihwagen, denn im Kofferraum findet er die gefesselte Hauptzeugin in einem Prozess gegen korrupte Polizisten. Die wollten die Frau töten und versuchen, sie zum Schweigen zu bringen. Mr. Poppers Pinguine 22.00 | ORF 1 KOMÖDIE: Tom Popper (Jim Carrey) geht sein Beruf einfach über alles. Seine Exfrau Amanda hat er bereits in die Arme eines anderen getrieben und seine beiden Kinder schon mehr als einmal bitter enttäuscht. Eine Erbschaft krempelt sein Leben nun völlig um. Sein Vater, ein Antarktisforscher, hat ihm eine Kiste mit einem Pinguin hinterlassen. Ruckzuck verwandeln fünf weitere Tierchen sein LuxusApartment in einen antarktischen Abenteuerspielplatz. Aus Liebe zum Spiel 23.40 | SRF ZWEI MELODRAM: Der alternde Baseballstar der «Detroit Tigers», Billy Chapel (Kevin Costner), steht wohl im wichtigsten Spiel seiner Karriere. Er muss seinem Club im Spiel gegen die New York Yankees beweisen, dass er noch nicht zum alten Eisen gehört. Doch seine Gedanken sind bei seiner Freundin Jane, die ihn Richtung Europa verlassen will. Während des Spiels erinnert Billy sich an seine Beziehung und seine Karriere und er weiss, dass er eine Entscheidung treffen muss. TELEVISIUN DUMENGIA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 SRF 1 SRF ZWEI ARD ORF 1 SAT 1 5.10 SRF bi de Lüt 5.55 SamschtigJass 6.30 News mit Wetterkanal 9.25 gesundheitheute 10.00 Sternstunde Religion 11.00 Sternstunde Philosophie 11.55 Sternstunde Kunst 13.00 Tagesschau 13.10 BaslerZeitung Standpunkte 14.05 Die BodenseePolizei (2) 14.55 Ein Zoo zum Überleben 15.30 Stonehenge 16.25 Wildes Grossbritannien – Herbst und Winter 17.10 Minisguard 17.25 Cuntrasts. Die Flucht – zu uns und bei uns 18.00 Tagesschau mit Meteo 18.15 Beobachter TV 18.50 G&G Weekend 19.20 mitenand 19.30 Tagesschau mit Meteo 6.05 Live: Motorradsport. Strassen-WM: Grosser Preis von Malaysia. Das Rennen der Moto2-Klasse. Aus Sepang 7.10 Roboclip Selection 7.30 Pätagei 7.40 myZambo 7.55 Live: Motorradsport. Strassen-WM 8.55 Tschanz mit allem 9.25 Live: Ski alpin. Weltcup 10.30 Underdog – Unbesiegt weil er fliegt. Familienfilm (USA 2007) 12.00 Fenster zum Sonntag 12.35 Live: Ski alpin. Weltcup 13.50 Let It Shine – Zeig, was Du kannst! TV-Familienfilm (USA 2012) 15.45 Live: Fussball. Super League. 13. Runde: FC Basel – BSC Young Boys. Aus Basel 18.15 sportpanorama 8.35 Tiere bis unters Dach 9.00 Tagesschau 9.05 Live: Ski alpin. Weltcup 10.30 Die Sendung mit der Maus 11.00 Schneewittchen. TV-Märchenfilm (D 2009) 12.03 Presseclub 12.45 Live: Sportschau live. Ski alpin: Weltcup, Riesenslalom Herren, 2. Lauf, aus Sölden (A) / ca. 13.55 Fussball: EM-Qualifikation der Frauen, Deutschland – Türkei, aus Sandhausen (D) / ca. 16.15 Frankfurt Marathon, Zusammenfassung 16.30 Wildes Deutschland 17.15 Tagesschau 17.30 Gott und die Welt 18.00 Sportschau 18.30 Bericht aus Berlin 18.50 Lindenstrasse 19.20 Weltspiegel 8.05 ABC Bär 8.20 Hallo Okidoki 8.25 Shaun, das Schaf 8.35 Red Bull Air Race 9.00 Live: Ski alpin 9.25 Live: Ski alpin. Weltcup. Riesenslalom Herren, 1. Lauf. Aus Sölden (A) 10.15 Live: Ski alpin 10.30 Fussball 10.55 Sport-Bild 11.25 Helden, Siege, Inszenierung 12.05 Live: Ski alpin 12.40 Live: Ski alpin. Weltcup. Riesenslalom Herren, 2. Lauf. Aus Sölden (A) 13.45 Live: Ski alpin 14.00 Tennis 16.00 Live: Fussball 16.25 Live: Fussball. Bundesliga. 13. Runde: Rapid – Austria. Aus Wien 18.30 Live: Sport am Sonntag – Alles Fussball 19.00 Live: Formel 1 5.15 Anwälte im Einsatz 6.50 Teletip Shop 9.35 Auf Streife 13.25 The Code – Vertraue keinem Dieb. Thriller (USA 2009). Mit Morgan Freeman, Antonio Banderas, Radha Mitchell. 15.15 Harry Potter und der Gefangene von Askaban. Fantasyfilm (GB/USA 2004). Auch in seinem dritten Schuljahr auf Hogwarts droht dem Zauberlehrling Harry Potter Gefahr. Der berüchtigte Mörder Sirius Black ist trotz strenger Bewachung aus dem Gefängnis Askaban geflohen. 17.55 Das grosse Backen 18.55 Miss Schweiz 2015 (3). Show 19.55 Einfach gesund! 20.05 Tatort. Krimireihe (D 2015). Preis des Lebens. Mit Richy Müller, Felix Klare 21.40 Reporter. Reportagereihe. Der Dorfchronist – Bruno Käppeli lebt für Merenschwand 22.10 Giacobbo / Müller 23.05 Tagesschau 23.25 Sternstunde Kunst. Dokumentationsreihe 0.25 BekanntMachung. Lichtpunkt im Nebel des Kriegs – Auftragstaktik: «Eigenes Urteil und Freiheit der Unterführer, wenn es ernst wird.» 0.55 ... und Gerechtigkeit für alle. Justizkrimi (USA 1979) Mit Al Pacino, Jack Warden 19.30 Live: Formel 1 Grosser Preis der USA Das Rennen. Vom Circuit of The Americas, Austin 22.05 Armageddon – Das jüngste Gericht. Katastrophenfilm (USA 1998). Mit Bruce Willis, Billy Bob Thornton, Ben Affleck. Regie: Michael Bay 0.40 sportpanorama 1.50 Männerherzen. Komödie (D 2009). Mit Til Schweiger, Maxim Mehmet, Jana Pallaske. Regie: Simon Verhoeven 3.30 Armageddon – Das jüngste Gericht Katastrophenfilm (USA 1998) 20.00 Tagesschau. Mit Wetter 20.15 Tatort. Krimireihe (D 2015). Preis des Lebens. Mit Richy Müller, Felix Klare 21.45 Live: Günther Jauch 22.45 Tagesthemen 23.05 ttt – Titel, Thesen, Temperamente. U.a.: Im Streit um Kafka – Erbin Eva Hoffe bricht ihr Schweigen / Der Chronist des Ruhms: Hausbesuch bei Star-Fotograf Anton Corbijn 23.35 Deutschland, deine Künstler (1/4). Porträtreihe. 0.20 Last Night – Nur eine Nacht. Drama (USA/F 2010). 1.50 Ein Jahr in der Hölle. Drama (AUS 1982). Mit Mel Gibson. 19.25 Live: Formel 1. Grosser Preis der USA. Das Rennen. Vom Circuit of the Americas, Austin 21.50 Live: Formel 1. Grosser Preis der USA 22.05 ZIB Flash 22.15 The Expendables 2. Actionfilm (USA 2012). Mit Sylvester Stallone, Jason Statham, Jet Li. Regie: Simon West 23.45 Ski alpin Weltcup. Riesenslalom Herren 0.15 Die Höhepunkte des legendären «Sport am Montag» 3.55 Formel 1 20.15 Navy CIS. Krimiserie. Die Rattenfänger Mit Mark Harmon, Michael Weatherly, David McCallum. 21.15 Navy CIS: L.A. Krimiserie. Unter falscher Flagge 22.15 Scorpion. Actionserie. Auf der Kippe 23.10 Criminal Minds. Krimiserie. Das System 0.10 Navy CIS. Krimiserie 1.10 Navy CIS: L.A. Krimiserie 1.50 Scorpion. Actionserie 2.35 Criminal Minds. Krimiserie 3.15 In Gefahr – Ein verhängnisvoller Moment 4.00 Anwälte im Einsatz 4.45 Auf Streife – Die Spezialisten VOX PRO 7 ZDF ORF 2 RTL 5.10 CSI: Miami 6.00 Criminal Intent – Verbrechen im Visier. Spurlos / Todesfalle / Im Namen des Herrn / Geisteskrank 13.20 Goodbye Deutschland! Die Auswanderer 15.25 Auf und davon – Mein Auslandstagebuch 16.30 Schneller als die Polizei erlaubt 17.00 auto mobil 19.15 Die Beet-Brüder. Acht fremde Gärten und ein Trio, das sich das Ziel gesetzt hat: «Wir erschaffen in 7 Tagen eine neue Gartenwelt.» 6.00 Mike & Molly 6.20 My Boys 7.05 2 Broke Girls 8.00 Two and a Half Men 8.55 The Big Bang Theory 9.50 Eine für 4. Komödie (USA/GR/ MEX 2005). Mit Alexis Bledel, Amber Tamblyn, America Ferrera 12.05 Prinzessinnen Schutzprogramm. TVFamilienfilm (USA 2009). 14.00 Schlag den Raab 18.00 Energy Now 18.10 Die Simpsons. Walverwandtschaften / Nedtropolis 19.05 Galileo Spezial. 8.35 Löwenzahn 9.00 sonntags 9.30 Live: Evangelischer Gottesdienst 10.15 Peter Hahne 10.45 San Francisco 11.00 Santiano in Irland 13.05 Bares für Rares 13.50 LandEier 14.35 planet e. 15.05 heute Xpress 15.10 Der Geschmack von Apfelkernen. Drama (D 2013) 17.00 heute 17.10 Sportreportage 18.00 ZDF-Reportage 18.30 Terra Xpress 19.00 heute 19.10 Berlin direkt 19.30 Terra X 13.05 Panorama 13.30 Heimat, fremde Heimat 14.00 Die Wiener Alpen 14.25 Das Adlon – Eine Familiensaga (2/3). TV-Drama (D 2013) 16.05 Natur im Garten 16.30 Erlebnis Österreich 16.55 Was ich glaube 17.00 ZIB 17.05 9 Plätze – 9 Schätze – So schön ist Österreich 17.55 Die Brieflos Show 18.25 Österreich-Bild 19.00 Bundesland heute 19.17 Lotto 19.30 Zeit im Bild mit Wetter 5.00 Verdachtsfälle 8.00 Formel 1 9.00 Die Trovatos – Detektive decken auf 11.00 Das Supertalent 13.35 Die 25 haarsträubendsten Geschichten der Welt 15.35 Rach undercover. Frohsein in Frankfurt/Main 16.45 Bauer sucht Frau (2). Moderation: Inka Bause 17.45 Exclusiv – Weekend 18.45 RTL aktuell 19.05 Live: Formel 1. Grosser Preis der USA. Countdown. Experte: Niki Lauda, Kai Ebel (Boxenreporter) 20.15 Grill den Henssler. Die neue Kocharena. Jury: Natalie Lumpp, Heinz Horrmann, Reiner Calmund. Mit: Mieze Katz, Jochen Schweizer, Evelyn Weigert, Nelson Müller, Steffen Henssler 23.25 Prominent! Magazin David Modjarad und Rabea Schif kommentieren das Treiben auf dem Boulevard der Reichen, Schönen und Berühmten. 0.10 Die Höhle der Löwen. Show 2.05 Die Beet-Brüder 2.55 Medical Detectives. Freundschaften / Hüter des Gesetzes / Tödliche Bündnisse 20.15 Stromberg – Der Film. Komödie (D 2014). Mit Christoph Maria Herbst, Bjarne Mädel, Oliver K. Wnuk. Regie: Arne Feldhusen 22.50 Stirb langsam – Ein guter Tag zum Sterben. Actionthriller (USA 2013) John McClane gerät mit seinem Sohn Jack in Moskau zwischen die Fronten von Polizei und Gangstern. 0.55 Ausnahmezustand. Actionfilm (USA 1998) Mit Denzel Washington 2.55 Universal Soldier. Actionfilm (USA 1992) 4.35 My Boys. Abgehalftert 20.15 Ein Sommer in Masuren. TV-Romanze (D 2015). Mit Christina Grosse, Stefan Murr, Anna von Berg. 21.45 heute-journal. Wetter 22.00 Kommissar Beck. Krimireihe (S 2009). Die Schatten der Vergangenheit. 23.25 ZDF-History. Dokumentationsreihe. Der letzte Tag: Romy Schneider 0.10 heute Xpress 0.15 Istanbul von vorne. Eine Recherche. Film des Mainzer Stadtschreibers Feridun Zaimoglu 0.45 Kommissar Beck. Krimireihe (S 2009). 20.05 Seitenblicke 20.15 Tatort. Krimireihe (D 2015). Preis des Lebens. Mit Richy Müller, Felix Klare 21.50 ZIB 22.00 Live: Im Zentrum 23.05 60 Jahre «Zeit im Bild». Reportage 23.35 Wir müssen reden – Der ORF und seine Diskussionen. Reportage 0.00 Oktober November. Drama (A 2013). Mit Nora von Waldstätten, Ursula Strauss, Sebastian Koch. Regie: Götz Spielmann 1.50 Das Adlon – Eine Familiensaga (2/3). TV-Drama (D 2013) 3.25 Seitenblicke 20.00 Live: Formel 1. GP der USA. Das Rennen. Vom Circuit of The Americas, Austin 21.45 Live: Formel 1. Grosser Preis der USA 22.15 «Spiegel»-TV Magazin. Die Polizei kriegt uns nie: Ein Insider der Raserszene packt aus / Bei Anruf Betrug – das Netz der Callcenter-Mafia / Letzte Chance Lesbos – Flüchtlingsdrehkreuz vor den Winterstürmen 23.00 Einsame Entscheidung. Actionthriller (USA 1996). Mit Kurt Russell, Steven Seagal. 1.35 Exclusiv – Weekend. Magazin 2.30 Der Blaulicht Report. TSR RSI LA 1 KABEL 1 3 SAT RTL 2 7.25 RTS Info 8.25 Heidi 8.50 Sport dernière 9.25 Complicités sauvages 10.15 Dieu sait quoi 11.10 Ecosse, entre mystères et légendes 12.05 Faut pas croire 12.30 Ensemble 12.45 Le 12h45 13.15 Météo 13.25 Pardonnez-moi 13.50 Covert Affairs 15.20 Body of Proof. Série policière. Avec Dana Delany 16.50 Chicago Fire 18.25 Sport dimanche 19.20 Météo 19.30 Le 19h30 9.30 S-QUOT 10.30 Paganini 12.30 Telegiornale 12.40 Meteo regionale 12.50 L'ispettore Barnaby (1/5) 14.20 Benjamin Lebel – Delitti D.O.C. (1/4). Con Pierre Arditi, Alexandre Hamidi, Catherine Demaiffe 16.00 Telegiornale Flash 16.05 La storia della vita 17.00 Padre Brown 18.00 Telegiornale Flash 18.10 Il giardino di Albert 19.00 Il quotidiano 19.15 Il gioco del mondo 19.55 Meteo regionale 6.20 The Mentalist 7.15 Castle 9.10 Body of Proof 10.05 Teletips Schweiz 12.00 Tamme Hanken – Der Knochenbrecher on tour 14.00 Mein Lokal, Dein Lokal – Spezial 15.00 Mein Lokal, Dein Lokal – Spezial 16.00 Live: News 16.10 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! «Landgasthof Schmid – Zum Spatzl» in Batzenhofen bei Augsburg 18.10 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! 11.55 Menschen und Mächte 13.00 ZIB 13.05 Erlebnis Österreich 13.30 SOS im Wildgehege 14.00 Die ungewöhnliche Rettung des Gnu-Babys 14.45 Wildes Indien 16.15 Darf ich bitten? Komödie (USA 2004) 18.00 Kino Kino Extra 18.30 Theater: Ein Fest! 19.00 heute 19.10 NZZ Format 19.40 Schätze der Welt – Erbe der Menschheit. In den Herzen der Hakka Kultur – Die Tulou-Rundhäuser in Fujian (China) 7.55 X-Factor: Das Unfassbare 9.55 Die Geissens – Eine schrecklich glamouröse Familie! 12.00 Daniela Katzenberger – Mit Lucas im Babyglück 13.00 Die Schnäppchenhäuser – Der Traum vom Eigenheim 15.00 Bauexperte im Einsatz – Dem Pfusch auf der Spur 16.00 Der Trödeltrupp – Das Geld liegt im Keller 17.00 Mein neuer Alter 18.00 Grip – Das Motormagazin 19.00 Grip Extrem – Das Motormagazin (5) 20.10 Mise au point. Péage / Simples immortels 21.05 Castle. Série policière. Y a-t-il un enquêteur dans l'avion / La mort n'est pas une blague / Dans les bois 23.30 New York, unité spéciale. Série policière. Tueur de dames 0.15 Modern Family. Série burlesque. Question d'intégrité / Les Co-Majors 1.00 Friends with better lives. Série comédie. Cinq secondes fatidiques 1.20 Sport dimanche 2.15 Le 19h30 2.45 Euronews 2.50 Intermède 20.00 Telegiornale 20.35 Meteo 20.40 Storie. Il potere del racconto, racconti al potere. «Con gli angeli della montagna», documentario di Steven Artels 22.00 Borgen. Serie politica. Un segreto troppo grande / La talpa Con Birgitte Hjort Sørensen, Søren Malling, Pilou Asbæk 0.05 Meteo notte 0.10 Mary Higgins Clark – La culla vuota. Film giallo (USA 2004). Con Angie Everhart, John Ralston, Philippe Brenninkmeyer. Regie: Rob W. King 1.45 Repliche continuate 20.15 Die Food-Giganten. Burger Edel-Burgerläden und Foodtrucks sind zur großen Konkurrenz des Giganten McDonald’s geworden. 22.15 Abenteuer Leben. Magazin. Crash-Karre oder wertvoller Schrott? Moderation: Andreas Türck 0.10 Mein Revier. Ordnungshüter räumen auf. Die Urlaubschecker 2.10 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! Jury: Frank Rosin 3.50 Rosins Restaurants – Ein Sternekoch räumt auf! Jury: Frank Rosin 20.00 Tagesschau 20.15 Braunschlag. Dramaserie. Der Überfall / Bauxi 21.45 Die Anstalt. Politsatire 22.30 Was Sie schon immer über Österreich wissen wollten. Dokumentation 23.15 Polizeiruf 110. Krimireihe (DDR 1975). Das letzte Wochenende. Mit Jürgen Frohriep, Alfred Rücker, Sigrid Göhler 0.20 Die Outsider. Drama (USA 1983). Mit Matt Dillon, Patrick Swayze, Tom Cruise. 2.10 Heute heiratet mein Mann. TV-Komödie (A 2006) 3.40 Ein Hund kam in die Küche. TV-Kriminalfilm (A 2002). 20.00 RTL II News 20.15 Drei Engel für Charlie. Actionkomödie (USA 2000). Mit Cameron Diaz, Drew Barrymore, Lucy Liu. Regie: McG 22.05 Drei Engel für Charlie – Volle Power. Actionfilm (USA 2003). Mit Cameron Diaz, Drew Barrymore, Lucy Liu. Regie: McG 0.00 The Walking Dead. Horrorserie. Die Krankheit zum Tode / Lebendköder 1.40 Das Nachrichtenjournal 2.10 The Walking Dead. 3.30 Schneewittchen. Gruselfilm (USA 1997). Mit S. Weaver. ARTE B3 SÜDOSTSCHWEIZ 3+ SWR 14.20 Einer von uns: Der Homo sapiens (5/5) 15.15 Die fantastische Reise der Vögel. Dokumentarfilm (GB 2012) 16.45 Metropolis 17.35 Made in Art 18.30 Yuja Wang spielt Schostakowitsch 19.15 ARTE Journal 19.30 Karambolage 19.45 Zu Tisch ... 20.15 Garp und wie er die Welt sah. Tragikomödie (USA 1982) 22.25 Robin Williams, viel mehr als witzig 23.20 Heilkraft der Klänge 0.15 Stradella 16.00 Traumhäuser 16.45 Rundschau 17.00 Schuhbecks 17.30 Euroblick 18.00 Frankenschau 18.45 Rundschau 19.00 Unter unserem Himmel 19.45 Chiemgauer Volkstheater 21.15 freizeit 21.45 Sportschau – Bundesliga am Sonntag 22.05 Blickpunkt Sport 22.50 Blickpunkt Sport Regional 23.00 RundschauMagazin 23.15 Kino Kino Extra 23.45 Jerichow. Drama (D 2008) 16.00 Globe TV 16.30 Shop24 17.00 Globe TV 17.30 Bob Ross – The Joy of Painting 18.00 Report 18.30 Café con té 19.00 Report 19.30 Café con té 20.00 Report. Magazin 20.30 Café con té 21.00 Report 21.30 Café con té 22.00 Report 22.30 Café con té 23.00 Report 23.30 Café con té 0.00 Report 0.30 Café con té 1.00 Report 1.30 Café con té 5.35 VideoGang Gold Edition (1) 6.00 ESO.TV 8.00 HSE24 9.00 ESO.TV 16.20 NCIS – Los Angeles 18.20 NCIS – Los Angeles 19.20 NCIS – Los Angeles 20.15 Bauer, ledig, sucht... Im Kanton Thurgau bereitet Bauer Stephan sorgfältig den Schlafplatz seiner Hofdame Anita vor. 22.00 Der Bachelor 0.00 NCIS – Los Angeles 0.55 NCIS – Los Angeles 1.45 Der Schakal. Thriller (USA/ GB/F/D/J 1997) 3.50 Bauer, ledig, sucht... 16.45 Essgeschichten 17.15 Der Südwesten von oben 18.00 Landesschau aktuell 18.15 Ich trage einen grossen Namen 18.45 Treffpunkt 19.15 Die Fallers 19.45 Landesschau aktuell 20.00 Tagesschau 20.15 Die Geschichte des Südwestens 21.45 Sportschau – Bundesliga am Sonntag 22.05 Sport im Dritten 23.00 Mord mit Aussicht 23.50 Gewagtes Spiel 0.35 Graf Yoster gibt sich die Ehre 21 TV-TIPPS Tatort: Preis des Lebens 20.05 | SRF 1 KRIMIREIHE: Kaum hat Jörg Albrecht seine Strafe wegen Missbrauchs und Mordes abgesessen, wird seine Leiche in einer Abfalltonne gefunden. Er wurde vor dem Gefängnistor abgefangen, entführt und kurz darauf ermordet. Den Stuttgarter Kommissaren Thorsten Lannert (Richy Müller, l.) und Sebastian Bootz (Felix Klare) ist klar, wer die beiden Hauptverdächtigen sind: Frank und Simone Mendt, die Eltern der vor mehr als 15 Jahren von Albrecht ermordeten Mareike. Die Mendts streiten die Tat ab. Doch der Verlust ihrer Tochter überschattet ihr Leben immer noch völlig. Ein Sommer in Masuren 20.15 | ZDF TV-ROMANZE: Das Erbe ihres Vaters führt Sabine (Christina Grosse), bei der AspergerAutismus diagnostiziert wurde, auf einen Bauernhof in Masuren. Dort lernt sie Marek (Stefan Murr) kennen, dem es gelingt, sich in Sabines Welt zu begeben und der sie so nimmt, wie sie ist. Marek erkennt sofort, dass Sabine ein besonderer Mensch ist. Ihre direkte Art führt trotzdem zu Konflikten. Stromberg – Der Film 20.15 | PRO 7 KOMÖDIE: Zum 50. Firmenjubiläum lädt die Capitol-Versicherung ihre Mitarbeiter in ein Landhotel ein. Als Stromberg (Christoph Maria Herbst) erfährt, dass seine Filiale geschlossen werden soll, will er hinfahren, um sich eine Stellung zu sichern. Zunächst scheint der neue Personalvorstand «Ernie» Heisterkamp zu bevorzugen, doch am Abend fällt Stromberg tatsächlich durch seine Entertainer-Qualitäten positiv auf. Drei Engel für Charlie 20.15 | RTL 2 ACTIONKOMÖDIE: Charlies Detektei wird beauftragt, den entführten SoftwareMilliardär Eric Knox zu finden. Charlies Engeln Natalie (Cameron Diaz, l.), Dylan (Drew Barrymore, r.) und Alex (Lucy Liu) gelingt es, Knox zu befreien, aber seine geheime Stimmidentifikations-Software bleibt verschwunden. Knox' grösster Konkurrent Roger Corwin steht unter Verdacht: Er könnte mit der Software Schaden anrichten. Armageddon – Das jüngste Gericht 22.05 | SRF ZWEI KATASTROPHENFILM: Vorboten eines riesigen Meteors scheinen den unvermeidlichen Weltuntergang einzuleiten. Um diesen vernichtenden Einschlag abzuwenden, werden die besten Fachleute gesucht. Der Ölbohrspezialist Harry S. Stamper (Bruce Willis) wird beauftragt, eine Crew aussergewöhnlicher Experten zusammenzustellen und aus dem All zu agieren. Oktober November 0.00 | ORF 2 DRAMA: In einem kleinen Dorf in den österreichischen Alpen steht ein ehemaliger Gasthof. Als es noch Sommerfrische gab, war dies ein stattlicher Betrieb. Zwei Schwestern sind hier groß geworden. Sonja (Nora von Waldstätten) lebt nun in Berlin, sie ist Schauspielerin geworden, ein Fernsehstar. Ihre Schwester Verena, etwas älter, hat das Dorf nicht verlassen. Nach dem Unfalltod der Mutter lebt sie mit Mann und Kind in ihrem Elternhaus, das nun viel zu groß ist. 22 RADIO / TV VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 ■ RADIO 10.15 RADIONOVELA Vita capita – episoda 765 Jöri, ledi chatta Uss èsi uschè lunsch: Il team da camera da l'emettur 3+ vegn a Surgonda per far la gronda inscenaziun dal pur Jöri Gartmann ch'è atgnamain garaschist. E gea, Jöri, ledi chatta. Ma tge u tgi ch'el chatta, lez na duai betg vegnir tradì ... Reschia: Michel Decurtins 14.03 LA POPULARA (REP.) Premi grischun da musica populara 2015 per Anton (Töni) Bärtsch Ils 24 d'october surdat l'Uniun «Premi grischun da la musica populara» il premi da renconuschientscha ad Anton «Töni» Bärtsch da Zezras. Il mantegniment e la tgira da la musica populara grischuna stat fitg a cor al purtader dal premi. Cun grond ardiment suna el sauts da temps passads, cumponì dad enconuschents cumponists grischuns. La passiun per la cultura populara grischuna è sia vita! Töni Bärtsch è noss giast en «La populara». Redacziun: Josefina Gaudenz 19.00 LAS PERLAS Il tun universal dad Albert Hammond Sa regurdais vid il film-cult dals onns otganta «Back to the future II»? Là fan Marty McFly e dr. Brown in viadi en il futur e sa tschentan sin ils 21 d'october 2015. Intginas chaussas ch'ins vesa en quest 2015 dal film èn ozendi propi uschia. Mo co èsi reussì als responsabels dal film da guardar 30 onns enavant? Cun agid da futurologs! Il Magazin da cultura s'inscuntra cun Cla Semadeni da la «Societad svizra per futurologia» e sa fatschenta cun questa scienza. La rubrica da litteratura fa il viadi cuntrari e sfeglia en «Anna Catrina» da Sabina Altermatt, in roman che maina enavos en l'istorgia da la citad da Glion. Redacziun: Astrid Alexandre Il jazzist brasilian Ivan Lins live! Il soundcheck preschenta: musica brasiliana, live dal festival da jazz a San Murezzan. Quai è il concert dal chantadur e pianist Ivan Lins, accumpagnà dal ghitarrist Leonardo Amuedo. Nus avain registrà quel concert! Redacziun: Jachen Prevost DUMENGIA, 25 D’OCTOBER €€ €€€€ La sinoda da famiglia va a fin Trais emnas han procurà per ina pluna communicaziuns als commember da la sinoda da famiglia a Roma. Dumengia che vegn, ils 25 d’october a las 12.00, va la sinoda a fin. Chatrina Gaudenz ha persequità l’eveniment durant las ultimas trais emna en l’internet. Sin Twitter e Facebook han ins savì leger experientschas ed impressiuns da participants, documents Profil cun Gian Clalüna Il viturin tranter terra e paradis El maina mintgin che vul cun ina da sias carozzas en la Val Fex. Sajan quai ritgs u main ritgs, la stad u er durant l'enviern. Per Gian Clalüna che posseda ina vituraria a Segl èn ils viadis cun ils giasts adina in'aventura. L'affarist da 57 onns che ha pudì realisar ensemen cun ses frars in imperi cun pliras interpraisas, viagia anc oz fitg gugent tras il mund, savens a pè. En il Profil raquinta Gian Clalüna da ses viadis da pelegrinadi, ma er da decisiuns pragmaticas, e desideris. Redacziun: Anna Caprez 11.03 MAGAZIN DA CULTURA Futurologia – in pendant scientific a la rucla da cristal? Il forum cun Philipp Ramming Confurmitad ed altruissem Tge è exact il motiv che nus avain il sentiment che noss bainstar è periclità tras l’immigraziun da persunas estras? Daco ans orientain nus gugent tenor ils auters ed empruvain d’ans cuntegnair sche pussaivel sco ils auters? E tge è il motiv che nus gidain ad auters, era sche nus avain qua tras in dischavantatg? As cunfinar e gidar èn tuts dus parts centralas da noss esser uman – mecanissems e dumondas actualas ord optica psicologica. Redacziun: Philipp Ramming 17.10 CUNTRASTS SIN SRF 1 (REP.) 14.03 ARTG MUSICAL Giuventetgna e musica populara ad Ascona Sut il titel: «Giuventetgna e musica populara» vegnan ils radios da la SSR: SRFMusikwelle, RSR-La Première, RSIrete due e Radio Rumantsch a realisar quest onn 5 emissiuns da musica. Ils 19 da settember ha la 3. gì lieu ad Ascona. Da la partida: Coro Calicantus e Gruppo chitarre & mandolini Lugano (TI), A Cappella Quartet Sion (VS), Ländlertrio Älplergrüäss Altdorf (UR) e Las randulinas - Sidonia Caviezel & Ruth Suppiger Engiadina (GR). L'Artg porta l'emprima part da questa emissiun moderada d'Olivier Bosia (RSI), Beat Tschümperlin (SRF) e Giusep G. Decurtins (RTR). Redacziun: Giusep G. Decurtins 15.03 LA CLASSICA (REP.) La Messa en G-Dur da Francis Poulenc, 1899-1963 Francis Poulenc è il cumponist franzos che n'ha betg vulì daventar ami da l'impressiunissem che dominava enturn ed enturn el. El ha mantegnì ils elements melodius en sias ovras, e quai en in temp che la musica daventava adina pli e pli abstracta. Il resultat è grondius: musica raffinada, scharmanta, musica tipica franzosa. Nus tadlain musica da chombra, chanzuns, e per il temp avant Numnasontga ed il di da las olmas: la Messa en G-Dur. Redacziun: Rosvita Barenius 19.00 LA CLASSICA SONDA, 24 D’OCTOBER €€€€€€€€€ € 9.03 PROFIL SONDA, 24 D’OCTOBER €€€€€ €€€€€ 19.00 SOUNDCHECK 8.06 / 20.03 VITA E CRETTA El ha scrit hits perTinaTurner, per Whitney Houston, per Julio Iglesias. Ma el ha er conquistà las paradas sut ses agen num, Albert Hammond, chantautur e cumponist britannic da renum mundial. A chaschun dad ina pitschna turnea helvetica (p.ex. 1. november en il Kaufleuten Turitg) in purtret musical da quest talent universal. Redacziun: Benedetto Vigne 12.30 FORUM cumplitgads han ins chattà sin paginas uffizialas ed ina massa commentaris magari sumegliants sin ils portals da numerusas chasa da medias. En il «Vita e cretta» as preschentain nus ina schelta londerora e dain in sguard en l’avegnir. L’incumbensa dal papa Francestg è ussa da formular sin basa dal document final reglas impegnativas per sia baselgia. Precis cur ch’el fa quai, na sa per il mument anc nagin. Che Francestg s’inscuntra, dispita e discurra gugent ha el però cumprovà durant las ultimas trais emnas. Il predi da dumengia fa Martin Bearth. Redacziun: Chatrina Gaudenz 9.03 MARELLA Dovr'ins aua per producir naiv artifiziala u betg? Il Lej Alv sin passa 2500 meters sur mar, en il territori da skis Marguns / Corviglia sur Schlarigna, ha survegnì in cumpogn: Il Lej Alv nov è construì amez la natira ed è cun 400'000m3 il pli grond reservuar d'aua da la Svizra per producir naiv artifiziala. La Marella fa la visita tar il Lej Alv nov e lascha valitar questa strategia nova per producir naiv. Redacziun: David Spinnler Requiem – Gabriel Fauré En ils requiems tradiziunals era il Dies Irae adina cumponì dramaticamain, cun musica che fascheva tema e starment a l'auditur; starment da l'ultim giudizi e da la paina infernala dal giuvenessendi. I ha dentant era dà cumponists che n'han betg vulì quai. Per exempel Gabriel Fauré: el aveva in auter maletg da «lauter mund» ed ha mess en musica sia visiun paschaivla ed empernaivla dad in paradis celestial, senza las anguschas dal purgiatieri. En «La classica» tadlain nus l'entir Requiem da Gabriel Fauré. Redacziun: Rosvita Barenius ■ TELEVISIUN 17.40 TELESGUARD SIN SRF 1 L’emissiun d’infurmaziun sin SRF 1 cun suttitels tudestgs sin TXT 777 (rep. sin SRF info tranter las 18.00 –22.00) «Ora et labora – ed ils Flyers» senza success. Bayram Yanik, è curd. Avant 25 onns è el fugì or da la Terchia e viva uss en il Grischun. Ed el crai anc adina ch’i dettia in di Curdistan. Il magazin d’infurmaziun per uffants (rep. sin SRF info tranter las 18.00 – 19.30) Dapli davart il Minisguard chattais sin www.minisguard.rtr.ch La Clostra Son Jon a Müstair è ina claustra benedictina. 12 mungias vivan en questa claustra serrada. Sin l’emprima egliada ina claustra sco bleras autras era. Dentant quai engiona. Qua regna sper uraziun, meditaziun e silenzi era in spiert sportiv, numnadamain quel per hockey sin glatsch. Priura Domenica e sias consoras persequiteschan cun tschaffen e tensiun ils gieus da lur club da hockey, vul dir quel dals Kloten Flyers. Perquai che las mungias vivan en ina claustra serrada, n’èsi dentant betg pussibel dad ir ina giada a guardar in gieu live. Quai n’excluda però betg in inscunter cun ils Flyers. Grazia a l’engaschi dal nev da la priura Domenica è il nunpussaivel daventà realitad. Ils Kloten Flyers èn vegnids en la claustra da Müstair a visitar las mungias. Per priura Domenica e tschellas benedictinas ina surpraisa extraordinaria, ina surpraisa ch’ellas na vegnan betg ad emblidar uschè spert. I DUMENGIA, 25 D’OCTOBER €€€€€€ 7.00 CUNTRASTS SIN RTS1 (REP.) «Ora et labora – ed ils Flyers» 17.15 MINISGUARD SIN SRF 1 (REP.) Il magazin d’infurmaziun per uffants 17.25 CUNTRASTS SIN SRF 1 La fugia dals auters e nossas fugias Ils maletgs èn omnipreschents – millis e millis dad umans èn sin la fugia vers il vest. I vegnan da la Siria, da l’Eritrea, da l’Afganistan e da blers auters pajais. Ma tge han tut quels umans da far cun nus? E tge ha insumma il fenomen da la fugia da far cun nus? 17.40 MINISGUARD SIN SRF 1 «Emalio» – duas scolaras scrivan in cudesch da fantasia L’incumbensa da la scolasta era clera. Scriver in’istorgia da 30 paginas. Mo vegnì èsi tut auter. Flurina Albin e Stina Hendry n’han betg savì smetter da scriver. Ed ussa, bun dus onns pli tard, cumpara proximamain lur emprim cudesch da fantasia cun il num Emalio. In roman da varga 300 paginas. Per il Minisguard sa regordan las duas auturas vid l’en-tschatta e decleran pertge ch’ellas n’han simplamain betg savì smetter da scriver. «Curdistan» na datti betg Els èn tircs, sirians, iracais u iranais. Ma en emprima lingia èn els curds. Els cumbattan dapi passa 100 onns per in’atgna terra. Per in «Curdistan». Pli probabel En in nov format d’emissiun – cun il num «Cuntrasts Focus» – è la redacziun ida a la tschertga da differents aspects da la fugia. Uschia ha il redactur Eligi Derungs scuntrà la famiglia Ramadan da la Siria, ina famiglia che viva uss en il center transitoric a Schluein e che raquinta da sia fugia. Ruedi Bruderer ha retschertgà en l’archiv filmic ed intervistà persunas fugidas ils davos 60 onns en Grischun. A pled vegnan uschia trais umens che vivan oz a Seewis, a Peist ed a Sent, trais umens che vegnan oriundamain da la Sri Lanka, da l’anteriura Tschecoslovachia e da l’Ungaria. Ma i dat era furmas da fugias main dramaticas, a l’intern dal pajais. La redactura Petra Rothmund è numnadamain ida en tschertga dad uschenumnads «Aussteigers», persunas che mitschan dal travasch e tschernan ina vita pli purilarcaica, damai «Back to the roots». Chattà ha Petra Rothmund in giuven pèr en la Val Medel. E quel pèr di da sasez ch’els na sajan betg «Aussteigers», mabain «Aufsteigers». LA QUOTIDIANA VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 23 La Svizra cuntrastescha cun la Germania Ina gasetta franzosa cumpareglia duas reacziuns politicas DA GUIU SOBIELA-CAANITZ Dapi 1973 sorta mintga di a Paris la gasetta «Libération», da tendenza socialdemocratica. «Libération» online dals 19 d’october 2015 commentescha en ses editorial las elecziuns federalas dals 18 en Svizra: «La pps, gia em prima forza politica da la Svizra, ha anc rinforzà sia posiziun (…). Lezza partida prosperescha cun sbittar mintga adesiun a l’Uniun europeica (UE) e stigmatise scha ils privels da l’immigraziun. Ella n’aveva anc mai cuntanschì tals resultats: 65 dals 200 cuss. naz. cunter 59 avant las elecziuns, cun ina proporziun incredibla da vuschs (…). La partida reussescha fitg bain grazia a sia retorica xenofoba (…) che sa funda sin la fidaivladad a las tradi ziuns e sin la tema da privels che pudes san metter en dumonda ina tscherta ma niera da viver (…). L’immigraziun preoc cupescha profundamain 48% da las burgaisas e dals burgais. Il favrer 2014 ha ina votaziun ‘cunter l’immigraziun mas siva’, promovida cunzunt da la pps, limi tà quella che provegn da l’UE, la princi pala per la Svizra. Ma gist chantuns sco Genevra e Turitg, quels chi han la pli gronda quantitad d’esters, han dà pli paucas vuschs a lezza iniziativa. La pps scumetta cunzunt sin la tema, cumbain che l’unda da fugitivs sirians pertutga strusch la Svizra. La Germania d’Angela Merkel percunter vul esser vinavant il grond pajais d’accoglientscha, schebain ch’ins spetga passa in milliun requirentas e requirents d’asil per 2015. La chance liera perda segir consens en las retscher tgas d’opiniun, e la populaziun conserva tiva marmugna adina dapli (…). Ma Ber lin, fidaivla a las valurs fundamentalas dal project europeic, sa ch’ella po sa fidar d’ina gronda part da l’electorat. In adver sari dischoccupà da l’immigraziun ha at tatgà cun in cuntè e ferì grevamain Hen riette Reker, candidata cristiandemocra tica per la presidenza da la citad da Co logna; il pievel da la citad l’ha elegida triumfalmain dumengia passada (…). La sanestra e las organisaziuns da la societad civila protestan massivamain cunter il moviment xenofob ‘Pegida’. La Svizra sa barricadescha, ma la Germania dat vina vant il bun exempel.» Il titel da l’editorial resumescha fitg bain il text; el tuna: «La Suisse ou le contrepied allemand.» GRISCHUN Consultaziun tar la revisiun totala da la lescha chantunala da sanadad (cc) La regenza ha lantschà la consultaziun tar il sboz per ina revisiun totala da la lescha da sanadad. La nova lescha da sanadad remplazza la lescha vertenta che datescha da l’onn 1984 e tegna quint dal svilup che ha gì lieu en ils fatgs da sanadad publics. Il dretg chantunal vegn adattà a las pre scripziuns dal dretg federal en ils secturs da la prevenziun, dal cumbat cunter epide mias e da la pratica da la professiun da las persunas spezialisadas dal sectur da sana dad. En la nova lescha da sanadad vegnan Ordinaziun chantunala davart l’examinaziun ecologica (cc) La regenza ha approvà la revisiun parziala da l’ordinaziun chantunala da vart l’examinaziun ecologica (OCEE). Questa ordinaziun chantunala regla las cumpetenzas da las persunas e dals uffi zis ch’èn participads ad in’examinaziun ecologica e concretisescha lur dretgs e lur obligaziuns. Ultra da quai vegnan indi tgadas las proceduras decisivas per orga nisar la EE per ils singuls tips da stabili ments. Cun la revisiun parziala vegn am plifitgada la glista dals stabiliments che dovran ina EE. Da nov vegnan integrads cunzunt manaschis industrials en la OCEE. Per quests stabiliments novs ve gnan inditgadas las proceduras decisivas e las autoritads cumpetentas. Il motiv per la revisiun parziala da la OCEE è la participaziun da la Svizra a la convenziun d’Aarhus. En questa conven ziun sa tracti da l’access ad infurmaziuns e da la participaziun da la publicitad a las proceduras da decisiun en il sectur da l’ambient. Il zercladur 2014 èn entradas en vigur sin plaun federal midadas da la lescha davart la protecziun da l’ambient ch’èn colliadas cun la participaziun a la convenziun d’Aarhus. Pia è ussa vegnida adattada l’ordinaziun chantunala al dretg federal. ultra da quai reglads pli detagliadamain ils dretgs e las obligaziuns da las pazientas e dals pazients envers il dretg vertent e la re partiziun da las incumbensas tranter las vischnancas ed il chantun vegn fixada en moda pli cumplessiva. La realisaziun dal servetsch d’urgenza, ch’è fin ussa stada chaussa da las medias e dals medis sco er da las dentistas e dals dentists, vegn surdada a las organisaziuns professiunalas respecti vas. Plinavant èn vegnidas serradas largias ch’eran vegnidas constatadas en connex cun las disposiziuns pertutgant la survegli anza da la polizia da sanadad tras il chan tun, en connex cun las disposiziuns pena las sco er en connex cun las mesiras disci plinaras. La procedura da consultaziun tar il sboz per ina revisiun totala da la lescha davart ils fatgs da sanadad dal chantun Grischun (le scha da sanadad) vegn fatga dal departa ment da giustia, segirezza e sanadad. La consultaziun dura fin ils 31 da schaner 2016. Concessiunament per l’ovra electrica Morteratsch (cc) La regenza ha approvà la concessi un dal dretg da las auas sco er il project da renovaziun per l’ovra electrica Mor teratsch da la Repower SA. Il project per renovar l’ovra electrica Morteratsch prevesa in augment da la quantitad d’aua utilisada e pia in augment da la producziun annuala da 3,6 a set mil liuns uras da kilowatt. Cun quai po en l’avegnir vegnir furnì current a circa 1500 chasadas per onn. L’ovra electrica Morteratsch po funcziunar a partir da l’avertura da la centrala da l’ovra elec trica renovada per ulteriurs 60 onns. L’ovra electrica Morteratsch è vegnida messa en funcziun l’onn 1891 sco ina da las emprimas ovras idraulicas dal Grischun ed è il stabiliment il pli vegl dal parc d’ovras idraulicas da l’odierna Repower SA. L’institut svizzer da retschertgas davart allergias ed asma survegn ina incarica da prestaziun (cc) La regenza ha concedì a l’institut svizzer da retschertgas davart allergias ed asma (ISRA), in institut da la fundaziun instituziun da perscrutaziun dal clima autalpin e da la medischina (ISP), ina in carica da prestaziun per ils onns 2015 fin 2016. Per l’onn 2015 vegn pajada ina contribuziun chantunala da 143 950 francs e per l’onn 2016 vegnan garantids 290 000 francs. Quests pajaments da la contribuziun valan dentant cun la resal va ch’il preventiv vegnia acceptà dal cus segl grond. L’incarica da prestaziun vegn surdada sin basa da la nova lescha chan tunala davart las scolas autas e la perscru taziun. Las activitads da perscrutaziun dal ISRA sa concentreschan sin l’analisa da las basas per malsognas allergicas ed asmaticas sco er da malsognas allergicas da la pel. Il ISRA surpiglia ina rolla direc tiva en la perscrutaziun dentant er en la colliaziun da fitg differents centers da cumpetenza naziunals. L’interess chantu nal per ina finanziaziun fundamentala dal ISRA e quel da mantegnair a Tavau sco lieu da staziunament l’institut da per scrutaziun ch’è directiv sin plaun mun dial e ch’è renconuschì. La Sate po porscher la scolaziun da bachelor «architectura» (cc) La regenza approvescha l’introducziun da la scolaziun da bachelor «architectura» a la scola auta da tecnica ed economia (Sate a Cuira). La scolaziun è vegnida elavurada en cooperaziun cun la scola auta spezialisa da da Son Gagl (SAS). La scolaziun d’ar chitectura previsa metta ils accents da sco laziun en ils secturs construcziun en il ter ritori alpin, planisaziun dal maletg dal lieu ed edifizis turistics. La scolaziun vegn pur schida sco studi cumplain da trais onns, sco studiparzialdaquatteronnsescocumbina ziun da studi cumplain e parzial da quatter onns. La nova scolaziun po vegnir realisa da a partir da l’onn da scola 2017/18. Quai cun la resalva ch’er il cussegl da scola auta da la scola auta spezialisada da la Svizra orientala (Sasso) approveschia la scolaziun. CARICATURA J. GUIDON NOVITADS WWW.RTR.CH Roche cun dapli svieuta Il concern svizzer da farmazia, Roche, ha fatg marcantamain dapli svieuta ils em prims nov mais da l’onn. Cun 35,5 mil liardas francs è quella creschida per 6% cumpareglià cun il medem temp da l’onn passà. La raschun per quest resultat posi tiv sajan surtut las bunas fatschentas cun medicaments cunter cancer e sclerosa multipla, communitgescha Roche. Il concern augmenta perquai sias progno sas per quest onn e quinta cun ina ferma creschientscha da la svieuta. Nov concept per energia da vent Il cussegl federal ha formulà las cundiziuns da basa per ovras d’energia da vent. Uss ha el tramess la fatschenta en consultaziun parlamentara. Ils davos onns è il dumber da plans per construir implants d’energia da vent s’augmentà, scriva l’Uffizi federal da svilup dal territori. Cun formular cun diziuns da basa vul la confederaziun facili tar la lavur dals chantuns e da las vischnan cas pertutgadas. Il concept energia da vent duai gidar a resguardar aspects da la pro tecziun da la natira sco er evitar conflicts cun indrizs militars e tecnics. Cun il con cept per l’energia da vent vul la confedera ziun tranter auter realisar la strategia d’e nergia 2050. Il cussegl federal ha tramess la fatschenta en consultaziun. Gino Caviezel il nov numer 1 en l’equipa da slalom gigant Las cursas da skis da la cuppa mundiala cumenzan sco ils ultims onns a Sölden en l’Austria. Tar ils umens manca Carlo Janka pervi da problems cun il dies. Uss è in auter Grischun Gino Caviezel nov numer 1 en l’equipa da slalom gigant svizra. Per Gino Caviezel na mida quai dentant betg bler. Il squitsch entras las medias saja in pau pli grond, el sez emprovia dentant da restar luc e sa concentrar sin la cursa. Per la giuvna equipa saja la finamira dentant betg plazs da podest, mabain a l’entschat ta anc plazs tranter ils emprims 10. La stagiun da skis alpin cumenza sonda, ils 24 d’october a las 09.30 cun il slalom gi gant da las dunnas. Ils umens partan me demamain ad in slalom gigant, quai la dumengia, ils 25 d’october a las 09.30. Jean-François Rime candidescha per il cussegl dals chantuns La Partida populara svizra cumbatta en il chantun Friburg per in sez en il cussegl dals chantuns e quai da nov cun il cusse glier naziunal Jean-François Rime. Rime remplazza il candidat da la pps Emanuel Waeber ch’è sa retratg suenter l’emprim scrutini. El aveva cuntanschì la dumen gia d’elecziun la plazza quatter. En il se gund scrutini dals 8 da november frunta Rime tranter auter sin il cusseglier dals chantuns actual da la ps Christian Levrat. Nova staziun da val a Nauders è brischada A Nauders en il Tirol datiers dal cunfin svizzer è rut ora la mesemna suentermez di in grond fieu en la nova staziun da val da las pendicularas. Da quai da 200 pumpiers han gì sut controlla il fieu tard il suentermezdi. Quai annunzian medias austriacas. I sa tracta da la staziun da val da la Bergkastelbahn. La staziun da pen diculara era gist vegnida renovada per 5,6 milliuns euros e dueva vegnir averta ils 10 da december. La raschun da l’incendi n’è anc betg enconuschenta. Temperaturas da record Ils emprims nov mais da quest onn è te nor scienziads da la regenza americana stà la pli chauda perioda dapi il cumen zament da las mesiraziuns. Il settember saja vegnì mesirà las pli autas temperatu ras dapi il 1880, communitgescha l’au toritad per la perscrutaziun da l’aura e la mar. Tut en tut haja quai dà records da temperatura istorics durant set dals ul tims nov mais. La temperatura media globala è stada per bunamain in grad sur la media dal 20avel tschientaner. La tem peratura da la surfatscha dals oceans saja medemamain creschida, uschia ils per scrutaders. 24 A FIN Z VENDERDI, ILS 23 DA OCTOBER 2015 TRIBUNA POLITICA La populaziun vegn pli e pli veglia – ina sfida per la societad veglias. Ellas duain deci der sezzas co ch’ellas vivan e co ch’ellas concepeschan lur vita. Sin basa da quest princip cuntegna il model directiv pertutgant la ve gliadetgna numerusas me siras ch’èn gia vegnidas realisadas en il fratemp u che vegnan actualmain realisadas. DA CHRISTIAN RATHGEB, CUSSEGLIER GUVERNATIV I l fatg che la populaziun vegn pli e pli veglia è ina gronda sfida per la so cietad ed en spezial per ils fatgs da sanadad, e quai betg mo per noss chan tun, mabain er per la Svizra e per la gronda part dals pajais europeics. Du mandads pervia da quest svilup essan nus tuts, betg mo la politica. T enor las datas actua las davart il svilup demografic vegn tant la populaziun da 65 fin 79 onns sco er la populaziun dad 80 onns e dapli a cre scher marcantamain fin l’onn 2035. Ils motivs per quai èn d’ina vart las annadas cun bleras na schientschas durant il babyboom dals onns 1943 fin 1966, cumbinà cun la reducziun dal dumber da naschientschas sco er cun l’augment da la durada probabla da la vita che han gì lieu ils onns suenter. I l svilup demografic gist menziunà ha er en noss chantun consequenzas considerablas per la struc tura da vegliadetgna. Guardà sur l’entir chan tun dastgass la popula ziun da 65 fin 79 onns s’augmentar per stgars la mesadad fin l’onn 2035, e la populaziun dad 80 onns e dapli dastgass schizunt circa sa dublegiar fin lura. En las regiuns da noss chantun è il svilup demografic different, ed el vegn ad avair consequen zas per divers secturs poli tics. La politica da veglia detgna è pia ina incum bensa interdiscipli nara da tut ils departa ments. U lteriuras mesiras che la regenza ha prendì sin proposta da mes de partament èn enumeradas en la broschura d’infur maziun «Persunas che tgi ran lur confamigliars en il Grischun» (www.gr.ch/ RM/instituziuns/admi nistraziun/djsg/ds/actua litads/Seiten/Pflegende Angehörige.aspx). I ls ultims onns ha mes departament sviluppà differentas activitads che tematiseschan la sfida per il sistem da provediment da la sanadad sin funda ment dal fatg che la po pulaziun vegn pli e pli veglia. Questas activitads duain impedir eventuals «deficits» tar il provedi ment medicinal e da tgira da nossa populaziun. En quai che suonda vuless jau numnar duas da que stas mesiras: «Svilup d’in model directiv concer nent l’organisaziun dal provediment da la sana dad en il chantun Gri schun». S in proposta da mes de partament ha la regen za deliberà mez avust la missiva tar ina revisiun parziala da la lescha per promover la tgira da per sunas malsaunas per mauns dal cussegl grond. En il senn d’in tractament egual duai questa revisiun parziala pussibilitar l’a bitar assistì er a las persu nas pli veglias en relaziuns finanzialas difficilas. Il cussegl grond vegn a trac tar la fatschenta en la pro xima sessiun da decem ber. model directiv Quest ha l’intent da furmar regiuns da provediment da la sanadad e d’unir las instituziuns dals furniturs da prestaziuns en la re giun ad in center da sana dad. In provediment me dicinal decentral ha ina impurtanza speziala per la populaziun pli veglia: «Ediziun d’in model di rectiv pertutgant la ve gliadetgna». I na chaussa è clera: La sfida che resulta dal fatg che la populaziun vegn pli e pli veglia ans vegn ad occupar intensi vamain durant in temp pli lung. E nus stuain empruvar da schliar que sta sfida en ina maniera n il center da la politi ch’è acceptabla per tut las ca da vegliadetgna dal generaziuns. Jau envid Vus tuttas e tuts da pre chantun stat – tenor il model directiv pertutgant star ina contribuziun la tiers, ed As engraziel la vegliadetgna – l’auto nomia da las persunas pli persuenter. E L’AURA Sonda sulegl, dumengia er nivels Situaziun generala: Ina zona da pressiun auta cumenza ad influ enzar l’aura er en il territori alpin. Oz: Nord da las Alps e Grischun central: Al nord da las Alps ed en las vals alpinas sut 2500 l’avant mezdi anc surtratg, sura èsi sule 16° 4° gliv. Temperatura la damaun var 7 grads, il suentermez Mustér di 10 fin 14 grads. Sid da las Alps ed Engiadina: En general sulegliv, en mun togna vent moderà dal nord. Prognosa: Nord: Sonda per gronda part sulegliv, en munto gna fitg miaivel. Dumengia tem porarmain anc sulegliv, alura pli e pli surtratg. Sid: Sonda detg su legliv, dumengia mo pli per part sulegliv. 15° 7° Landquart 16° 7° Glion 13° 3° 17° 5° 16° 7° 16° 6° 12° 2° 9° 1° Cuira Scuol Arosa Zernez Tusaun Spligia 19° 8° Mesocco 16° 3° Tavau 17° 4° 13° 2° San Murezzan Sta. Maria 17° 8° Poschiavo MAD Garanzia da la contribuziun per la Punt crap a Savognin (cc) Per restaurar la Punt crap a Savognin ha la regenza deliberà ina contribuziun chantunala da maximalmain 39 000 francs. Da la cunvegna da program 2016–2020 vegn medemamain garantida ina contribuziun federala da 39 000 francs. La punt vegn ultra da quai messa sut protec ziun da monuments chantu nala. La veglia punt a dus artgs che datescha da l’onn 1682 è in element impurtant dal ma letg dal lieu da Savognin ch’è valità sco d’impurtanza regiu nala. La Punt crap collia dapi il 17. tschientaner las singulas parts dal vitg da Savognin. Ord vista dal chantun sto questa punt preziusa stuair vegnir mantegnida e tgirada sco caracteristica dal maletg dal lieu. NOVITADS WWW.RTR.CH Ina lunga èra va a fin Il president communal da Mu legns Adolf Poltera è il president communal ch’è il pli ditg en uffi zi en il Grischun. Dapi 36 onns maina el la vischnanca en il Sur ses. L’onn 1850 dumbrava la vischnanca da Mulegns 120 abi tants, il 1960 anc 57 abitants ed oz vivan anc exact 26 persunas a Mulegns. La vischnanca vala sco segund pitschna vischnanca poli tica en Svizra. La fin da l’onn fi nescha l’uffizi d’Adolf Poltera cun quai che Mulegns fusiunescha cun las ulteriuras otg vischnancas dal Surses. Sieber daventa schefredactur da «bz Basel» L’anteriur schefredactur da la Süd ostschweiz, David Sieber, daventa il nov schefredactur da las duas ga settas regiunalas «bz Basel» e «bz Baselllandschaftliche Zeitung». Il Basilais da 53 onns succeda cun quai a Matthias Zehner. Sco quai che la AZ Medien communitge scha cumenza Sieber ses nov post cun il prim da mars da l’auter onn. Il zercladur aveva David Sieber an nunzià sia demissiun sco schefre dactur da la «Südostschweiz», quai per la fin dal 2015. Dretg da process penal militar Il cussegl federal va d’accord d’eli minar ina mancanza en il dretg da process penal militar. La mancan za era sa mussada suenter la disgra zia da la Jungfrau il 2007 cura che sis schuldads èn morts. Tar il pro cess penal suandant n’avevan ils parents dals disgraziads betg pudì sa participar. Uss ha la cumissiun da dretg dal cussegl naziunal fatg ina proposta per midar il dretg da process penal militar. Uschia duain unfrendas e lur parents pu dair agir sco planschider civil. Nagins problems cun il center d’asil sin il Lucmagn 2013 èn requirents d’asil stads l’emprima giada en il center sin il Pass dal Lucmagn, in bajetg dal militar. Questa stad èn 165 umens giuvens puspè stads là, surtut persunas da l’Eritrea e da l’Afghanistan. Quai dals 27 da zercladur fin ils 16 d’october. Sco il president da la vischnanca da Medel Peter Binz ha ditg haja quai dà naginas reclamaziuns da la po pulaziun, ni da Medel ni da la vischnanca da Blenio. Era la poli zia na haja betg stuì intervegnir, di Susanne Lenherr, ella è ina da las responsablas da la confedera ziun per il center. Mo sa chape scha che quest lieu n’è betg ideal, era sch’ina persuna stat là mo tschintg emnas. Plaz hai per ma ximalmain 80 persunas per di. Per ils requirents d’asil hai dà in pro gram d’occupaziun, per ex. fre quentar in curs da tudestg, far sport ubain lavurar tar ina da las duas vischnancas. Quants da quests umens giuvens che pon star en Svizra na po Lenherr betg dir. Ed ella na po er betg dir quant ch’il center d’asil sin il Pass dal Lucmagn custia e sche quel ve gnia avert puspè 2016. Il center d’asil sin il Pass dal Lucmagn. FOTO RTR, H. GIGER Widmer-Schlumpf tascha Mesemna saira è la cussegliera federala Eveline WidmerSchlumpf puspè sa mussada da vant ils schurnalists, l’emprima giada dapi las elecziuns. Il tema: La chapitalisaziun da las ban cas. Il problem: Bunamain na gin schurnalist che s’interessava per quest tema, tuts preschents vulevan savair be ina chaussa. Il pledader dal cussegl federal André Simonazzi ha gì da manar in dir cumbat cunter questas du mondas. Gia a l’entschatta vu leva el far cler ch’i na dettia na ginas respostas sur da dumon das che pertutgan elecziuns. Mo senza success. Ils schurna lists han empruvà tut las strate gias per tuttina survegnir indi zis, quai cun far dumondas che avevan be superfizialmain da far cun il tema uffizial da la con ferenza. Las respostas bramadas da la cussegliera federala na de vi betg, ma per la paja in pi tschen spectacul politicmedia tic.