Simsalabim: tschairar skis da passlung
Transcript
Simsalabim: tschairar skis da passlung
Simsalabim: tschairar skis da passlung 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/tschairar-skis-da-passlung.2397.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Musica e teater Gieus Butia Passatemp Minisguard Tschairar skis da passlung Tschairar skis u unscher skis è impurtant. Cunzunt tar ils skis da passlung. Pertge entant ch’i va pli u main da sez d’ir cun ils skis alpins dal culm giu, dovri tar il passlung l’atgna forza per vegnir enavant. Uschia èsi meglier sch’il ski glischna bain sur la naiv. Unscher skis n’è dentant nagin striegn. L’expert Ralph Joos ans declera co ch’i va. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Film Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Istorgias Sco quai che Ralph Joos, il manader da la fatschenta Ralpf Joos Top Sport ha ditg, dettia quai adina dapli uffants che fetschian passlung. El haja vendì quest enviern dapli skis da passlung ch'uschiglio. Probabel saja quai l’effect dal success da Dario Cologna e da ses collegas dal team naziunal da passlung. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Chanzuns e versets Concurrenza: foto da squadra Passatemp Ralph Joos Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Preparaziun Avant che cumenzar ha Ralph Joos preparà tut quai ch’el dovra e fermà il ski sin in indriz spezial. Igl è impurtant ch’il ski saja fermà e na sa ruschna nagliur. Cun quest sistem vegn il ski fermà vi da la liadira. Geniturs Temas actuals Sistem per fermar il ski Infurmaziuns La merda sto davent Avant che metter lasura insatge, èsi da nettegiar e far davent la merda. Perquai dovra Ralph Joos dus differents barschuns. In è pli grop e l’auter è pli fin. Sch’ins fa quai a chasa, han ins per il pli mo in barschun che ha ina part groppa ed ina fina. Barschun per nettegiar ils skis Cun il barschun vegn la cuvrida dal ski schubregiada. Quai vul dir che la tschaira ch’è anc sin la cuvrida dal ski ed en las poras, vegn schubregiada davent dal tut. Impurtant èsi ch’ins schubregia cun il barschun da davant (piz dal ski) enavos. E mo en questa direcziun. Uschiglio fan ins donn a la cuvrida dal ski. Quai èsi da repeter pliras giadas ed ins dastga smatgar il barschun vaira ferm. Ralph Joos nettegia il ski La tschaira per stuschar davent l’aua Ussa èsi da stgaudar il fier. Quai po esser in fier vegl da far or cun il fier vestgadira. Ma betg prender quel da la mamma! Quella n’avess nagin plaschair. Ralph Joos ha in fier spezial. Tar quel po el regular exact la temperatura. Quai è numnadamain impurtant. Mintga sort da tschaira dovra in pau in’autra temperatura. In fier tar il qual ch'ins po programmar la temperatura La temperatura è inditgada sin il pac da mintga sort da tschaira. Sch’ins n’ha nagin fier ch’inditgescha la temperatura, lura èsi d’empruvar ora. Sche la tschaira svapurescha empè da cular sin il ski è la temperatura memia auta ed igl è da sbassar la temperatura, fin che quai na capita betg pli. La temperatura per il fier è mintgamai nudada sin la stgatla da la tschaira Tge tschaira ch’i dovra, dependa da la temperatura da la naiv. Il pli usità èn las trais sorts tschaira sin la foto dasperas. Tut tenor marca po quai variar in zichel. Ralph Joos prenda la tschaira e tegna quella cunter il fier e la lascha guttar sin il ski. Duvrar na dovra quai betg uschè bler. Luar la tschaira cun il fier Differentas sorts da tschaira. Tut tenor temperatura da la naiv dovra quai autra tschaira. Schar guttar la tschaira sin il ski Cura che quai è fatg, èsi da prender il fier ed ir cun quel da davant enavos sur il ski. Quai èsi da far pliras giada, enfin che la tschaira è repartida guliv sin il ski. La tschaira sto numnadamain puspè emplenir tut las poras e sgriffels ch’i dat. Ir cun il fier sur il ski per che la tschaira giaja en las poras Ussa èsi da laschar vegnir dir la tschaira. Il meglier è sch’ins po laschar per exempel sur notg ils skis en in lieu plitost chaud. Uschia ha la tschaira temp da sa derasar en tut las poras. Tge fa la tschaira Has gia laschà ir ina giada aua sur ina chandaila ora? Lura has era fatg stim, che l’aua va immediat davent. Sco sch’ella vegniss stuschada davent. Gist quai effect vegn duvrà tar il passlung. Cura ch'il ski sa glischna sur la naiv vegni chaud ed ils cristals da naiv lieuan. Uschia datti tranter il ski e la naiv in film d’aua ch’ins na vesa betg ad igl. La tschaira ch’è sin il ski stauscha uschè da dir davent l’aua e quai fa ch’il ski glischna pli tgunsch. Quai ch’è da memia sto davent Cun ils dus utensils dasperas pon ins trair davent la tschaira ch’è da memia. La cuverta dal ski sto numnadamain esser fitg glischa. L'emprim èsi da far ora la tschaira ch’è da memia da la crena u crennas (quai dependa dal ski). Far or da las crennas la tschaira Lura sto la tschaira svanir dals urs. Far davent la tschaira dals urs E la finala èsi da far davent la tschaira da la cuvrida dal ski. Era quai capita dal piz dal ski enavos. Far davent la tschaira da la cuvrida dal ski Per finir èsi lura anc da nettegiar il ski ed alura è quel pront per la loipa. Nettegiar cun il braschun il ski Tschaira liquida Per tgi che n’ha betg peda e vul tschairar in pau pli simpel ils skis datti tschaira liquida. Avant ch’ins po dentant metter si quella tschaira, èsi natiralmain era da schubregiar il ski. Tuttina sco declerà sura. La tschaira liquida en ina stgatla cun ina spungia La tschaira liquida pon ins lura dentant metter directamain sin il ski cun la spungia sin la stgatla. Auter che cun la tschaira normala è quai lura gia tut quai ch’igl è da far ed ins po gist ir sin la loipa cun ils skis. Metter si la tschaira liquida L’urden ch’i dovra Ussa ch’ils pass per unscher ils skis èn clers, manca mo anc l’urden. Ralph Joos ha mess ensemen l’urden ch’i dovra. In barschun La tschaira (per las differentas temperaturas da naiv datti mintgamai in'autra sort) L’utensil per far ora la crenna dals skis L'urden ch'i dovra per tschairar skis L’utensil per far davent la tschaira La tschaira liquida (qua datti mo ina sort per tut las temperaturas da naiv) Far sez na remplazza betg il spezialist Schegea ch’ins po tschairar sez ils skis e che quai funcziuna bain, èsi tuttina bun dad in ina giada u l’autra cun ils skis tar il profi. Quel ha dapli rutina, meglras apparaturas e po era dir sch’il ski è anc bun e tge ch’i fiss propi da far. Emprender da tschairar skis Tenor Ralph Joos n’èsi nagin problem per uffants d’unscher skis, perquai porschia el era curs d’unscher skis per uffants. Ralph Joos organisescha adina per uffants il cumenzament da l’enviern curs dad unscher skis. Là mussa el co che quai funcziuna ed ins po era gist trenar quai ch'ins ha emprendì. Infurmaziuns da quests curs chattais sin la pagina d’internet da Ralph Joos Top Sport. Quanta energia ch'i dovra per far il Maraton da l'Engiadina pudais guardar en il Minisguard dals 13-03-2010... RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:54 Simsalabim: Maldiever d'uffants 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Maldiever-d-uffants.2425.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber La pli originala fotografia da squadra Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Chanzuns e versets Concurrenza: foto da squadra Minisguard Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns per squitschar maldiever_d_uffants.pdf Dapli pertutgant il maldiever sexual pudais guardar en il Minisguard dals 20-03-2010... RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:53 Simsalabim: Cristianissem 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Cristianissem.2452.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Musica e teater Cun 2,1 milliardas cartents è il cristianissem la pli gronda religiun dal mund. Il cristianissem datti dapi var 2000 onns. Film Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Derivanza Jesus è naschì avant var 2000 onns en Galilea, ina part da la Palestina. Sia famiglia era giudaica. Cura che Jesus ha gì 30 onns, ha el cumenzà ad ir tras il pajais ed ha predegià. Da quest temp devi blers predicaturs che faschevan attent ils umans sin ils cumandaments da Dieu (ins pudess dir las reglas da Dieu). Jesus scheva dentant che Dieu haja gugent ils umans sco ses uffants, era sch’ils umans na sa tegnian betg adina vid ses cumandaments. Jesus sa deditgava oravant tut a persunas paupras, malsaunas e persunas che han cuntrafatg a las leschas. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Concurrenza: foto da squadra Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Jesus medaghescha ils malsauns Persunas fitg cartentas n’avevan betg plaschair da quai che Jesus predegiava. Ellas manegiavan che Jesus sa dettia ora sco il Messias ch’ils profets avevan annunzià. Blers cartevan quai. Auters schevan che Jesus saja in battaglinas malsegir. Perquai è Jesus vegnì arrestà e mess vi da la crusch. Ils cristians crain che Jesus saja levà suenter trais dis da mort en vita. Jesus vi da la crusch Sontga scrittira Per ils cristians è il Nov Testament da la Bibla la pli impurtanta scrittira. Ella cuntegna tranter auter ils quatter evangelis che descrivan tuts la vita da Jesus. Dentant er il cudesch sontg dal giudaissem tutga tar las scrittiras dal cristianissem. En la Bibla sa numna quel Vegl Testament. Ina Bibla veglia Las baselgias Il lieu nua ch’ils cristians sa rimnan per far oraziun e celebrar la messa è la baselgia. Per il pli han las baselgias ina u pliras turs u clutgers cun zains. Quels duain far attent ch’igl è da far oraziun. La baselgia è averta per mintga cartent. La Baselgia da S. Gion a Mustér Simbol La crusch è il simbol principal per il cristianissem. Ella simbolisescha d’ina vart la crucificaziun da Jesus. Da l’autra vart simbolisescha il segn era la colliaziun cun la terra ed ils conumans (l’axa orizontala) e la colliaziun cun Dieu (l’axa verticala). La crusch RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:51 Simsalabim: Giudaissem 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Giudaissem.2456.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Il giudaissem è var 4000 onns vegl. La gronda part dals gidieus è repartida per l’entir mund enturn. Auter ch’en l’Israel, vivan els dapertut en minoritads. La gronda part da las persunas che vivan en l'Israel èn gidieus. Sin l’entir mund datti var 15 milliuns gidieus. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Derivanza Tenor la cretta dals gidieus ha Dieu fatg in patg cun Abraham. Pia ina sort contract. Dieu ha empermess ad Abraham da far or da ses descendents in grond pievel e da dar ad el in pajais. Persuenter ha Dieu pretendì d’Abraham da betg pli crair en plirs dieus, mabain mo pli en in Dieu. Abraham viveva en la Mesopotamia. Quai era là nua che l’Irac è ozendi. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Concurrenza: foto da squadra Sontga scrittira La pli impurtanta scrittira dal giudaissem è la Thora. En quella statti scrit co ch’il mund è vegnì stgaffì, l’istorgia da Noha e dal diluvi, sco era davart Abraham e Moses. La tora è la part impurtanta da la bibla ebraica che vegn numnada dals cristians il Vegl Testament. Ils giudaissem enconuscha anc in ulteriur cudesch, il Talmund. Quel duai gidar a chapir la bibla. La Thora Ils gidieus spetgan anc sin lur Messias, quel che duai vegnir cun il reginavel da la pasch e da la giustia. Per ils cristians che crain vi dal medem Dieu è Jesus Cristus quest Messias. Infurmaziuns Las sinagogas Las cartentas ed ils cartents sa radunan en las sinagogas per far oraziun u era per emprender la religiun. Perquai èn las sinagogas savens partidas en differentas stanzas. Sinagoga a Berlin en la Germania Simbol La staila da David vala sco simbol dal temp modern per il giudaissem e per il pievel giudaic. Staila da David RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:52 Simsalabim: Islam 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Islam.2453.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta La religiun da l’islam è var 1400 onns veglia. Sin l’entir mund datti var 1,3 milliardas muslimas e muslims (quai munta quel/quella che suttametta a Dieu). Derivanza Mohamed, il profet da l’Islam è naschì enturn l’onn 570 a Mecca. Quai è ina citad en il vest da l’Arabia Saudita. Da quest temp carteva la glieud ch'abitava là en differents dieus. Els enconuschevan dentant il giudaissem ed il cristianissem. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Mohamed aveva circa 40 onns, cura che Mohamed e ses aderents l’anghel Gabriel è cumparì ad el ed ha ditg ad el ch’el duai dar vinavant als umans il messadi da Dieu. Concurrenza: foto da squadra Allah, uschia numnan ils muslims lur dieu è il medem Dieu sco quai ch’il giudaissem ed il cristianissem enconuschan. L’islam renconuscha tant Adam ed Eva, Abraham e Moses sco lur perdavants e sco persunas che han dà vinavant il messadi da Dieu. Ils muslims enconuschan era Jesus. Tar els è el dentant in profet e betg il figl da Dieu sco tar il cristianissem Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Sontga scrittira Ils aderents da Mohamed han scrit quai che Mohamed raquintava. Or da quests texts hai dà il Coran, la pli impurtanta scrittira da l’islam. Il coran è per ils muslims in cudesch da leschas per la vita dal mintgadi ed era per la societad. En quel datti perscripziuns davart il nutriment, co ch’igl è da sa lavar, co ch’ils umans han da viver in cun l’auter ed era tge ch’è endretg e tge ch’è fallà. Igl è grev da chapir tge ch’il text en il Coran manegia Il Coran propi, perquai datti differentas interpretaziuns. Las moscheas Ils muslims sa radunan en las moscheas per far oraziun. Quai po era esser ina simpla halla. Las moscheas èn dentant era lieu d’inscunter e lieu per far festas. Las moscheas pon era avair in u plirs minarets. Quai è ina sort tur - sumegliant ad in clutgerbaselgia. Sin questa tur na datti dentant nagins zains. Qua cloma il muezin ensemen (uschia vegn l’um che va sin la tur numnà) tschintg giadas per di ils muslims per far Moschea da Mohamed a Medina en l'Arabia Saudita oraziun. Simbol Davent dal 13avel tschientaner è la mesaglina il simbol per lur religiun. Il simbol chatt’ins savens sin cuplas u tetgs da las moscheas e da minarets. Muezin sin in minaret. Sin il spitg ves'ins ina mesaglina. RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:51 Simsalabim: Hinduissem 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Hinduissem.2454.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Las ragischs dal hinduissem giaschan var 3000 onns en il passà. Cun 850 milliuns cartents è il hinduissem la terz gronda religiun dal mund. Ils cartents vivan bunamain mo en l’India. Derivanza Ils hindus numnan era lur religiun ”Sanatana Dharma” quai che vul dir la religiun perpetna u la religiun per adina. Els crain er vid ina forza d’in dieu che fa che tut daventa viv. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. En il hinudissem datti plirs dieus. In dals dieus ch’ils hindus han è Vishnu. Quest dieu vegn da temp en temp sin terra sco uman u sco animal per impedir sventira. In auter dieu è Shiva. Quest dieu vegn numnà “il destruider”; el destruescha tut il vegl per ch’i possia dar insatge nov sin quest mund. Concurrenza: foto da squadra Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Statua dal dieu Shiva Sontga scrittira Las pli veglia scrittira dal hinduissem èn las Veden. Quai munta tant sco “savair”. Questas scrittiras cuntegnan istorgias davart ils dieus, scungiraments e chanzuns che vegnivan chantadas pli baud da spirituals. Questas scrittiras èn vegnidas scrittas avant circa 3000 onns. Las pli impurtantas scrittiras dal hinduissem èn ozendi las Upanishadas. Il pled munta “sesa al pe da tes scolast”. En questas scrittiras vegn declerà il curs da la vita e da la mort. Rigveda - ina part or da la scrittira Veden La Bhagavad Gita è la pli enconuschenta scrittira dals hindus. Questa scrittira han oravant tut ils uffants gugent. La scrittira cuntegna istorgias da l’erox Arjuna e ses inscunters cun il dieu Krischna. Tempel Ils hindus sa radunan en il tempel. Per il hinduissem represchenta il tempel il cosmos. En ils tempels s’inscuntra il mund dals dieus ed il mund dals umans. Tempel dals hindus a Tanjore en l'India Simbol Il simbol per il hinduissem è il segn Om. Igl è in bustab da la scrittira Devanagari ch'ins dovra per exempel per scriver hindi. L’Om stat tranter auter era per ils dieus Vishnu, Shiva e Brahma. Bustab per "Om" RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:52 Simsalabim: Budissem 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Budissem.2455.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Il budissem è naschì avant 2500 onns en l’India or dal hinduissem. En l’India datti dentant ozendi paucs che crain en il budissem. Ils budists vivan oravant tut en il Tibet, en la Tailanda, Sri Lanka, Corea, China e Giapun. Derivanza Fundà questa religiun ha il prinzi da l’India Siddharta Gautama. El ha vivì il 6avel tschientaner. El è creschì si en in palazi e n’enconuscheva betg la vita ordaifer quel. Malgrà ch’el aveva tut quai ch’el vuleva, aveva el il sentiment ch’insatge manchia en sia vita. Cun 29 onns ha el bandunà il palazi ed è ì sin viadi. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Concurrenza: foto da squadra La legenda raquinta che Siddharta haja vis sin ses viadis ch’ils umans pateschan pervi da malsognas, da la vegliadetgna e da la mort. Perquai ha el decidì da chattar ora pertge che quai è uschia e tge ch’i fiss da far per evitar quai. Sinaquai è el daventà pader. Suenter ch’el ha passentà bler temp cun far gigina e cun ponderar, ha el chattà las respostas per sias dumondas: las quatter vardads noblas. Statua da Buda El è danovamain viagià tras il pajais ed ha dà vinavant sia savida. Blers èn suandads el ed han numnà el Buddha, quai che vul dir tant sco “il sclerì”. Sontga scrittira Il budissem enconuscha blers cudeschs sontgs. Il pli vegl ha num Tipitaka. El descriva la vita da Buddha e declera la ductrina e las reglas per viver en la claustra. Tipitaka - las scrittiras sontgas Tempel Per ils rituals religius han ils budists tempels. En l’India ed en la Sri Lanka èn ils tempels savens era bajegiads en la grippa. En auters lieus èn ils tempels adattads a l’architectura locala. Bleras giadas èn il tempels colliads cun claustras da paders. Tempel en l'India Simbol Il Dharmachakra, la roda da la ductrina è il simbol per il budissem. Ils otg radis da la roda simboliseschan ils otg trutgs nobels. Quests otg trutgs tutgan tar la quarta vardad nobla. Dharmachakra, la roda da la ductrina RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:52 Simsalabim: Flurs-sulegl - l'experiment 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Flurs-sulegl-l-experiment.2470.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber La pli originala fotografia da squadra Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Chanzuns e versets Concurrenza: foto da squadra Minisguard Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Per squitschar... simsalabim.pdf RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:50 Simsalabim: daners 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/daners.2481.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard Da la giaglina tar la carta da credit Sche nus giain ozendi en stizun lura èsi cler che nus pajain cun daners, quai che nus avain cumprà. Ma quai n’è betg adina stà uschia. Munaida datti numnadamain pir dapi rodund 2700 onns. Bancnotas hai lura dà bler pli tard. Musica e teater Film Vus avais segir era gia barattà insatge. Forsa avais barattà in gieu u in cudesch cun vossa amia u voss ami e survegnì in auter persuenter. Gist uschia funcziunava quai era avant ch’i deva daners. Ambient Temp liber Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. La pli originala fotografia da squadra Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Chanzuns e versets Concurrenza: foto da squadra Minisguard Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta In exempel: Remo vul in toc chaschiel. El ha giaglinas ed ina da quellas pudess el barattar. Pia tschertga Remo ussa insatgi che ha in toc chaschiel e che dovra ina giaglina. Cura che Remo ha chattà quella persuna po el far il barat. Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Mo quai è tut tenor in pau cumplitgà. Sch’ins na chatta nagin che ha in toc chaschiel e vul persuenter ina giaglina, daventi grev da far il barat. In autra chaussa è era che mangiativas van cun il temp en mal. Pia na pos jau betg tegnair si in toc dal chaschiel uschè ditg enfin ch’ins vul puspè barattar insatge. Perquai è vegnì tschertgà ina nova furma da pajar la rauba che vegniva cumprada. L’emprima furma dal daner La soluziun è stada il daner primitiv. Quai pudevan esser conchiglias, sal, té setgentà ed uschia enavant. En mintga regiun eran quai chaussas ch’i deva per il pli en abundanza ed era renconuschida sco med da pajar. Tar noss Remo era quai il sal. Sche Remo vul uss cumprar in toc chaschiel, sche po el simplamain pajar quai toc chaschiel cun il sal. In’autra persuna che dovra ina giaglina vegn tar Remo e dumonda sch’el haja ina giaglina. Remo ha ina giaglina. El na vul dentant betg barattar la giaglina cun salata perquai ch’el na dovra betg gist quella. Perquai survegn Remo sal per sia giaglina. Cun quai sal po el lura puspè barattar autras chaussas. La munaida Pajà vegniva per part era cun pulvra u tocca d’aur u agent. Ils metals stuevan lura mintgamai vegnir pasads. Quai era lura pli cumplitgà che oz. Perquai han ils commerziants inventà en il 7avel tschientaner avant Cristus (avant rodund 2700 onns) l’emprima munaida. Il metal vegniva lura furmà sco ina munaida e sin quellas vegniva pitgà en in segn. Uschia savev’ins quanta valita ch’il toc metal aveva. Pli tard han lura ils stadis surpiglià il pensum da producir la munaida e cunquai è il daner sco nus enconuschain oz stà inventà. Bancnota da 100 francs dal 1907 Daners da palpiri Ussa saveva noss Remo mintgamai pajar quai ch’el cumprava cun las munaidas uffizialas. Mo era quai era magari in pau stentus. Tar grondas summas aveva Remo da purtar blera munaida e quai era fitg grev e pauc cumadaivel. Perquai han ils chinais inventà avant rodund 1400 onns la bancnota. Ils pli blers pajais enconuschan dentant las bancnotas pir davent dal 19avel tschientaner. Uschia era la Svizra. Plastic empè da munaida e bancnotas Il temps è sa midà vinavant ed ils daners giaschan betg pli a chasa en in truclet mabain sin banca. Quella n’è betg adina averta e perquai datti cartas da banca. Cun quellas pon ins retrair daners giu dal conto da banca dals bancomats. Cun las cartas pon ins dentant era pajar en butia. Uschia ston ins, sch’ins vul, prest mai pli prender en maun daners. Sche vus giais en vacanzas lura èsi main vart uschia ch'i dovra auters raps ch'il franc svizzer. Ils pajais enturn nus han per exempel l’Euro. Quel ha in’autra valita ch’il franc svizzer. Pertge è quai uschia vegn declerà en il Minisguard. RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:49 Simsalabim: Black Box 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Black-Box.2488.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Uffants Temas actuals Tecnologia Il radar Sport Scola e scolina Gieus Butia Passatemp Istorgias Minisguard La Black Box - la chista nundestruibla Aua, fieu u cupitgadas ord grondas autezzas na vegnan strusch da destruir la Black Box. La chista che registrescha las pli impurtantas infurmaziuns da l’aviun, gida ils experts d’eruir pertge ch’in aviun è crudà giu. Cudeschs Musica e teater Film Uschia po ina Balck Box vesair ora Accidents d’aviun èn la raschun pertge ch’i dat insumma ina Black Box. L’idea è naschida ils onns 1950. L’australian Dave Warren aveva d’intercurir ina seria d’accidents d’aviun nua ch’i na deva nagins survivents e naginas perditgas. Perquai ha el gì l’idea da construir in’apparatura che registrescha tge che capita cun l’aviun. Dapi 1960 è quella boxa obligatorica per tut ils aviuns. Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Concurrenza: foto da squadra Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Dave Warren, l'inventader da la Black Box Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs La chista naira ch’è oranscha Black Box è englais e vul dir “chista naira”. Mo quella chista n’è betg naira, mabain oranscha. Quai ha ina simpla raschun. La colur oranscha ves’ins meglier che nair. Black Box ha la chista num perquai ch’i vegniva numnà ils onns 1950 tuttas apparaturas electronicas “chistas nairas”. Temas actuals Infurmaziuns Ina perditga robusta Per la chista s’interesseschan ins pir cura ch’in aviun e crudà giu e nagin sa pertge che quai è capità. Sch’in aviun croda giu lura brischa quel savens, croda en l’aua u croda ord l’auter. Perquai sto quella chista, ch’è circa uschè gronda sco ina stgatla da chalzers, esser fitg stabila. Ins po cumparegliar quella chista cun in fitg bun tresor. Ina Black Box suenter in accident d'aviun La Black Box sto tegnair ora ina crudada da 10’000 meters autezza giun plaun. Aviun ch'è crudà Sche l’aviun avess da brischar, lura sto la Black Box tegnair ora ina chalira da passa 1000 grads. Quai è radund 5 giadas pli chaud che quai ch’il furnel è cura che la mamma fa ina petta. Aviun che brischa, suenter ch'el è crudà Era sche l’aviun croda en l’aua, dastga nagin’aua vegnir en quella chista. La chista sto perquai tegnair ora l’aua era tar ina profunditad da 6’000 meters. Aviun ch'è crudà en l'aua Cun gronda probabilitad vegn ins da chattar e da guardar tge datas che la Black Box ha registrà. Uschia è la Black Box savens la suletta schanza da chattar ora, pertge ch’in aviun è crudà giu. L'aviun dal president da la Pologna ch'è crudà giu, ils 10-04-2010 cun blers impurtants politichers dal pajais. Tge che la Black Box fa propi pudais guardar en il Minisguard dals 18-04-2010... RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:48 Simsalabim: Pollens 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Pollens.2499.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Uffants Temas actuals Tecnologia Sport Scola e scolina Cudeschs Musica e teater Film Gieus Butia Passatemp Minisguard Cura èn tge pollens en l'aria? Na betg tut ils pollens èn en il medem mument en l’aria. La raschun persuenter è che fluras, plantas e chaglias na flureschan betg tuttas en il medem mument. Qua sut chattais ina survista cura che tge plantas e chaglias flureschan. Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Cun cliccar sin il num rumantsch sa savra ina fanestra cun in maletg da la chaglia u planta. Ambient Temp liber Minisguard La pli originala fotografia da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Istorgias Planta/chaglia Coller Hasel Ogn Erle Draussa Grünerle Fraissen Esche Badugn Birke Pastgs Gräser Seghel Roggen Tirc Mais Assens Beifuss Ambrosia 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Concurrenza: foto da squadra Fau Buche Ruver Eiche Charpinet Hagebuche Vertinet Hopfenbuche Fegliatscha Ampfer Plantagen Wegerich Salesch Weide Papla Pappel Platana Plantane Chastagner cultivà Edelkastanie Uliver Ölbaum Saldagen Goldrute Flur-sulegl Tge pollens che sgolan actualmain tras l’aria en il Grischun, è era d’udir mintga venderdi a las 08.30 en il Radio Rumantsch u sin la pagina d’internet rtr.ch. Infurmaziuns davart pollens, datti era sin www.pollenundallergie.ch. Tge ch'ina allergia da pollens è propi pudais guardar en il Minisguard dals 24-04-2010... RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:47 Simsalabim: Collecturs da solar 1 da(d) 1 http://www.simsalabim.rtr.ch/Collecturs-da-solar.2508.0.html?&L=0 Chanzuns e versets Uffants Temas actuals Tecnologia Il radar Sport Scola e scolina Gieus Butia Passatemp Minisguard Stgaudar l'aua cun la forza dal sulegl Collecturs da solar ves'ins adina pli savens sin tetgs e paraids da chasas. Quels na produceschan betg tuts electricitad. I dat era blers che stgaudan l'aua chauda ch'i dovra en chasa. Co funcziuna quai dentant? Minisguard - voss'emissiun d'infurmaziun en la televisiun. Quai mintga sonda, las 17.40 sin SF 1 u la dumengia, las 17.40 sin SF 1. Plinavant vegn il Minisguard repetì la sonda saira, las 18.00 e las 19.05 sin SF info. Cudeschs Musica e teater Film Ambient Temp liber Minisguard Istorgias Per ch'ins possia stgaudar l'aua cun la forza dal sulegl dovri sco emprim in collectur solar. Quels vegnan per il pli plazzads sin tetg. Per ch'i possia dentant stgaudar bain l'aua ston ils collecturs dentant esser sin in tetg che ha uschè bler sulegl sco pussaivel. La pli originala fotografia da squadra Era en il Radio Rumantsch datti mintgamai ina contribuziun per vus. Quai mintgamai il venderdi, las 07.50 u lura la repetiziun la sonda en il Magazin d'infurmaziun a las 12.00. Concurrenza: foto da squadra Chanzuns e versets Passatemp Gieus auditivs Giavischs musicals Vossa posta Galaria da fotografias Newsletter Geniturs Temas actuals Infurmaziuns Il sulegl stgauda La glisch dal sulegl para d'esser alva. Igl è dentant uschia ch'ils radis dal sulegl cuntegnan tut las colurs da l'artg. Sper quellas colurs trametta il sulegl era anc radis da colurs che nus na vesain betg. Igl è ils radis ultraviolets (UV) che fa che nus survegnin arsentadas dal sulegl ed ils radis infracotschens che nus sentin sco chalur. Cuntanschan ils radis da sulegl insatge ch'è alv, lura vegnan ils radis puspè reflectads enavos. Tar objects ch'èn stgirs è quai il cuntrari. Ils radis vegnan absorbads u traguttids e mo paucs vegnan reflectads. Ils radis absorbads fan che pitschnas parts, ch'ins gnanc vesa, sa muventan. Pli blers radis che vegnan absorbads e pli svelt che quellas pitschnas parts sa muventan. Quai munta era che l'object daventa pli chaud. Forsa avais era gia fatg persenn; sche vus avais tratg en in pullover nair e stais cun quel en il sulegl, lura vegn la taila dal pullover fitg chauda. Il collectur solar Gist quest fenomen tira il collectur solar a niz. Sco emprim vegn in vaider, quel lascha ir a tras ils radis dal sulegl na lascha dentant betg ir anora il chaud. Il cor dal collectur solar è l'uschènumnà absorbader. Sco il num di absorbescha quel ils radis dal sulegl e daventa uschia era chaud. Per che quai funcziuni è sto quai absorbader pia esser nair. Il rom e la part suten dal collectur solar èn isoladas, uschia che la chalira na va betg a perder. En l'absorbader u gist sut quel èn bischens. Atras quels circulescha aua. Cun circular atras quels bischens vegn quella stgaudada. Quell'aua n'è per il pli betg l'aua che vegn la finala ord la spina. Quest'aua ha mo la funcziun da transportar il chaud dal tetg en tschaler en in tanc d'aua. Ils bischens che mainan en tschaler èn isolads fitg bain, per che nagina chalira giaja a perder. Pertge l'aua cuntanscha temperaturas da 60 fin 80 grads. En tschaler vegn stgaudà l'aua La chalira vegn surdada cun in stgamiader da chalur a l'aua che sa chatta en in tanc en tschaler. Quai stgamiader da chalur è nagut auter ch'il bischen che vegn giu dal tetg che va atras l'aua en il tanc. Cun quai vegn la chalira surdada a l'aua en il tanc. L'aua en il tanc è lura l'aua che vegn or da la spina. L'aua en il bischen daventa puspè pli fraida e circulescha puspè enavos sin tetg. Quai succeda in cuntin uschia che l'aua vegn adina stgaudada sin il tetg e surdat quella a l'aua en il tanc. Tge è ina chasa da minergia e tge è auter tar questas chasas? Quai pudais guardar en il Minisguard dals 01-05-2010... RTR Radiotelevisiun Svizra Rumantscha, succursala da la Societad svizra da radio e televisiun SRG SSR - Impressum tschertga detagliada 15.02.2011 11:46