sligiaziun Scolas medias dil cantun Grischun
Transcript
sligiaziun Scolas medias dil cantun Grischun
Scolas medias dil cantun Grischun Examen d’admissiun 2007 3. gimnasi rom: romontsch sursilvan (lungatg jester / nivel bass) num: ______________________________________ liug d’examen: ______________________________________ gruppa: ______________________________________ puncts: ______________________________________ sligiaziun 1 Part A: Capientscha da text / scazi da plaids 30 min Ramurs duront la notg L’onda Marta era ina dunna empau pli passada che haveva magari dus mauns seniasters. Perquei ch’ella era savens persula, haveva ella la disa da far entirs discuors cun sesezza. Pigl auter era ella adina da buna luna; vul dir, sch’ins vilentava buc ella. Lu saveva ei esser ch’ella daventava ina vera furia. Duront il di luvrava l’onda Marta ella pasternaria 5 Panini. La sera mirava ella las novitads e suenter haver buiu in tè, mava ella beinspert a letg. Era oz ei quei buca stau auter. Ella ei ida a letg ed ei scochemai sedurmentada. Ei era biebein mesanotg ch’ella ei tuttenina vegnida neunavon. Ramurs havevan destadau ella. Cheu! Puspei! Ei ha tgulau, sco sch’enzatgi arvess truchets. Quellas ramurs vegnevan 10 orda stiva. L’onda ha envidau la cazzola ed ei vegnida orda letg. Dalla tema ch’ella haveva pigliau stevan ils cavels tut agradsi. Per far la segira ha ella aunc vuliu prender in uaffen cun ella. Ella ha aviert la scaffa ed ha tschaffau in lenn da resti. Quei stueva tonscher sco arma! Enten far quei seglia ella culla stgeina comba el cantun dalla scaffa. Tgei dolurs! 15 Tut a zuppegiond e sevilond eis ella ida vi tier igl esch ed ha aviert quel, denton mo in techet. Ins sa gie mai! En stiva era ei tut stgir. Nuot che semuentava ni balluccava. „Ei enzatgi cheu?“, ha l’onda Marta dumandau. „Na“, rispunda ina vusch bassa sut il canapè neuadora. All’onda Marta dat in crap giu dil cor. „Lu stoi jeu haver semiau. Ni che jeu mondel en fanzegna“, ha ella murmignau, ha scurlau il tgau ed ei puspei ida enta 20 letg. L’autra damaun eis ella sesmarvigliada buca mal. Tgei disuorden! Quei stueva esser stau in lader! La vasa custeivla, tut la pusada d’argien, ils maletgs, la televisiun ed il radio, naven! Era ils daners dil tenercasa eran buca pli ella cuppa da creflis. 25 L’onda Marta ha immediat clamau la polizia ed ha raquintau tut quei ch’era curriu e passau duront la notg. Il sulet che ha pariu empau curios ad ella ei ch’ils polizists han entschiet a rir da schluppar. 2 Capientscha da text Rispunda allas suandontas damondas cun far ina crusch el dretg liug. 1. L’onda Marta … ei pensiunada. X lavura en ina pasternaria. lavura en ina mazlaria. Quei selai buc eruir dil text. 1p 2. Avon che ir a letg … mira ella televisiun e beiba in te. teidla ella radio e beiba in caffè. legia ella la gasetta e beiba in caffè X mira ella las novitads e beiba in te. 1p 3. Onda Marta ei sedestadada perquei … ch’ella leva aunc beiber in te. X ch’ella ha udiu ramurs en stiva. ch’il lader ei vegnius en combra. ch’ella ha giu in schliet siemi. 1p 4. Nua era il lader sezuppaus? Davos la scaffa da resti. X Sut il canapè en. En stiva davos in umbrival. En cuschina davos igl esch. 1p X ina sgnocca. ina detga. 1p 5. Tier quei text setract’ei dad … ina praula. in roman. Rispunda allas damondas cun ina cuorta construcziun. 6. Pertgei sto il lenn da resti tonscher all’onda Marta sco arma? Quei ei il meglier che l'onda ha anflau en quei mument. 7. Ella lingia 16 stat la construcziun „Ins sa gie mai!” Declara quella construcziun en connex cun quei text! 1p 1p L'onda Marta smina ch'enzatgi savessi esser en habitaziun. Forsa stat il lader gest avon igl esch-combra. 8. Pertgei han ils polizists stuiu entscheiver a rir da schluppar? 1p L'onda Marta ha raquintau als polizists dalla vusch bassa sut il canapè en che haveva detg: „Na!” 3 Scazi da plaids 9. Tgei muntan quellas expressiuns? Emprova da circumscriver ellas cun agens plaids. (La cefra en parentesa corrispunda alla lingia dil text.) ina dunna pli passada (1) ina dunna pli veglia haver dus mauns seniasters (1) buca saver sestellegiar in crap dat giu dil cor (18) sesentir meglier, levgiaus ir en fanzegna (19) fantisar, sesemiar rir da schluppar (27) buca saver calar da rir 5p 10. Co secloman quellas expressiuns per tudestg? 5p las novitads (5) die Nachrichten sesmarvigliar (21) sich wundern la pusada d’argien (23) das Silberbesteck ils daners dil tenercasa (24) das Haushaltsgeld curios (26) merkwürdig, eigenartig 11. Fuorma ord mintga verb in substantiv! 6p luvrar la lavur, il luvrer murmignar il marmugn, il murmignem clamar il clom, la clamada dumandar la damonda siglir il segl semiar il siemi, il siemiader 6p 12. Tgei ei il cuntrari (antonim)? la tema la curascha sedestadar sedurmentar envidar (la cazzola) stizzar la cazzola haver buna luna haver schliata luna dumandar rispunder ina vusch bassa ina vusch aulta 13. Scriva mintgamai in plaid che munta il medem (sinonim)? vilentar cudizzar custeivel prezius curriu e passau schabegiau 3p 4 14.En mintga retscha sesanfla in iev marsch. Suttastreha el! la rueida il silenzi la canera la ramur igl jester la moda la disa igl usit igl uaffen la scaffa igl utensil l’arma l’anguoscha la tema la sgarschur la scuidonza 15.Scriva ils suandonts plaids sin la dretga lingia! 4p 3p l il calcogn / il pei / la queissa / il schanugl / la stgeina / il ventrel la queissa il schanugl il ventrel la stgeina comba il calcogn il pei 5 Part B: Grammatica / ortografia 30 min Tgei uras eis ei? Entscheiva las rispostas cun «Igl ei las … ». Scriva ora las cefras. 1. Igl ei las tschun e mesa/mesa las sis/las tschun e trenta. 2. Igl ei las duas e diesch/diesch vargau las duas. 3. Igl ei in quart avon las nov/las otg e curontatschun. 4. Igl ei las endisch e ventgatschun/ventgatschun vargau las endisch. 5. Igl ei in quart vargau las dudisch/las dudisch ed in quart/las dudisch e quendisch. 5p 6 Il perfect Metta ils verbs el perfect. 1. Seraina (esser) ei stada in onn el Canada ed (veser) ha viu bialas cuntradas. 2. El (leger) ha legiu la historia duas gadas, mo el (capir) ha buc capiu il cuntegn. 3. La tatta (dar) ha dau in bi schenghetg a Duri. Quel (dir) ha detg engraziel fetg. 4. Sin nies viadi (far) havein nus fatg novas enconuschientschas ed (anflar) havein anflau novs amitgs. 5. Ladina (turnar) ei turnada dall'Italia ed (ir) ei ida a far beinvegni allas amitgas. 6. Göri (decider) ha decidiu da far igl examen d'admissiun pil gimnasi ed (empermetter) ha empermess als geniturs da sepreparar bein. 7. Ils sportivs (beiber) han buiu memia pauc ed (vegnir) ein buc vegni all'arrivada. 8. Essas vus (partir) parti ad uras ed (puder) haveis pudiu tier il tren? 8p 7 Conjugar Empleina la tabella cullas fuormas dil present. gudignar jeu gudognel beiber nus buin haver jeu hai saver ti sas esser els ein empermetter jeu empermettel duvrar ti drovas gidar vus gideis s'occupar jeu s'occup(esch)el leger ti legias stuer jeu stoi entscheiver ella entscheiva 6p Adverb ni adjectiv Cumpletescha culla dretga fuorma digl adjectiv ni digl adverb. 1. Madlaina ha detg da drizzar ora cordials salids da ses frar. (herzlich) 2. Andrea ha durmiu bein, mo Leo ha buc saviu durmir. (gut) 3. Vas ti ussa regularmein a cuorer? (regelmässig) 4. La sosa da salata da mia mumma ei fetg buna. (gut) 5. Cun mei va ei buc mal. (schlecht) 6. Finalmein han ses geniturs decidiu da far ina midada. (endlich) 6p 8 Plural Metta las frasas cumpletamein el plural. 1. Il caschiel gusta empau special. Ils caschiels gustan empau special. 2. La camischa dil camerier ei buc propi schubra. Las camischas dils cameriers ein buc propi schubras. 3. Has ti viu igl auto niev da signur Tscharner? Haveis vus viu ils autos novs da signur Tscharner/dils signurs Tscharner. 4. Damaun sa il hosp far in tur culs skis. Damaun san ils hosps far turs culs skis. 5. Nies frar ha bugen bananas. Nos frars han bugen bananas. 5p Preposiziuns Scriva la dretga preposiziun ellas largias. 1. Nus essan amitgs da Gianna. 2. Jeu stun a Samedan dapi tschun onns. 3. Curdin va cun Martina a kino. 4. Essas vus cheu en vacanzas? 5. Sper, sur, sut la baselgia ei in bi santeri. 5p 9 Adjectivs Adattescha ils adjectivs als substantivs. bass bi ruasseivel ault liber 1. Cun ses 4049m s. m. ei il Péz Bernina il péz il pli ault dil cantun Grischun. 2. La combra che dat encunter igl uaul ei fetg ruasseivla. 3. Il taur tscharva ha ina vusch bassa. 4. Las dunnas el costum engiadines ein bialas. 5. Ils parcadis ein pil mument libers. 5p 10 Part C: Traducziun 30 min 1. Ich heisse Daniel und wohne seit fünf Jahren in Savognin. Jeu hai num Daniel e stun dapi tschun onns a Savognin. 2. Er sucht ein Zimmer, aber findet keines. El enquera ina combra, mo anfla/anfla denton negina. 3. Hast du Dumeng auch zu deinem Fest eingeladen? Has ti era envidau (en) Dumeng a tia fiasta? 4. Als das Paket angekommen ist, habe ich sofort versucht dir zu telefonieren, aber niemand hat abgenommen. Cura ch'il pac(het) ei arrivaus, hai jeu immediat empruau da telefonar a ti, mo negin ha rispundiu/priu giu. 5. Aber Sie sprechen sehr gut romanisch! Ich gratuliere. Mo Vus discurris fetg bein romontsch! Jeu gratuleschel. 6. Können Sie mir sagen, Herr Meier, wo das Museum ist? Saveis Vus dir a mi, signur Meier, nua ch'il museum ei. 7. Ich möchte auch etwas essen. Ich nehme ein Brötchen. Jeu (vu)less era magliar enzatgei. Jeu prendel in paunin. 8. Kannst du diesen Plan von Zürich brauchen? Nein, ich kann ihn nicht brauchen. Sas ti duvrar quei plan da Turitg? Na, jeu sai buc duvrar el. 9. Es ist zu früh. Er hat vorher noch einen wichtigen Termin. Igl/Quei ei memia baul. El ha aunc in impurtont termin avon. 10. Wenn du Hunger hast, geh in die Küche. Im Kühlschrank hat es zu essen. Sche ti has fom, va en cuschina. Ella frestgera hai/ha ei da magliar. 40 p 11